6 minute read
Beleidsaanbevelingen
— Wim Van der Beken Gedelegeerd Bestuurder, IDEA Consult
De aantrekkingskracht van de Brusselse metropool versterken
Om de Brusselse metropool attractiever te maken voor kennisintensieve activiteiten en de (internationale) positie als kenniscentrum verder te versterken, zijn op een aantal domeinen bijkomende inspanningen nodig.
• Brussel moet beter bereikbaar zijn, met een vlottere doorstroming. Zowel de toegangswegen als het verkeer in de stad slibben elke dag dicht. Kenniswerkers die uit de rand of uit andere regio’s de verplaatsing maken naar het Brussels
Hoofdstedelijk Gewest worden afgeschrikt door de moeilijke bereikbaarheid.
Ook de internationale bereikbaarheid moet hoog op de agenda staan. De
Brusselse metropool is in belangrijke mate afhankelijk van internationaal kennistalent en internationale ondernemingen hebben een groot aandeel in de kenniseconomie. We zien vandaag al dat Brussels Airport een motor is voor kennisactiviteiten, de luchthaven moet in de toekomst voldoende groeikansen krijgen. Ook een betere aanknoping met het Europese HST-netwerk moet een
Brusselse topprioriteit zijn.
• De digitale connectiviteit is een belangrijk aandachtspunt. Met een versnelde uitrol van een kwalitatief en performant 5G-net kan de Brusselse metropool vooroplopen in Europa in plaats van op de rem te gaan staan.
• Onderzoekscentra moeten een motor kunnen zijn voor kennisintensieve activiteiten en jobcreatie. We zien dat lukken in andere regio’s waar overheden en ondernemingen de krachten bundelen. Denk maar aan Imec in
Leuven, dat wereldwijd een ijzersterke reputatie heeft opgebouwd en een magneet is voor technologisch talent. De Brusselse metropool moet meer werk maken van het stimuleren van onderzoekscentra en publiek-private samenwerkingen om innovatie te versnellen.
• Er is een globale strategie nodig voor Brussel als kennisstad. Zo’n strategie kan de ruggengraat vormen voor een blijvende en versterkte ondersteuning aan innovatieve kennisondernemingen, zowel vanuit de gewesten als vanuit het federale niveau. We denken bijvoorbeeld aan regionale innovatiesteun of aan federale fiscale incentives voor onderzoekers of buitenlands talent.
• Om meer talent naar de Brusselse metropool te lokken, zijn een aangename woon- en werkomgeving cruciaal. De belangrijkste Europese kenniscentra zijn stuk voor stuk bloeiende steden die ook hoog scoren op levenskwaliteit.
Het hefboomeffect van kennisjobs valoriseren
Kennisjobs zijn een belangrijke hefboom om bijkomende jobs te creëren, ook banen voor andere doelgroepen. 100 kennisintensieve jobs genereren 212 extra jobs, waarvan er 112 naar kortgeschoolden gaan. Het is een goede zaak dat het Brussels Hoofdstedelijk Gewest investeert in activiteiten voor kortgeschoolden, zoals maakateliers. Maar door ook volop te investeren in kennisintensieve jobs kunnen we twee vliegen in één klap slaan.
Een aantal ingrepen kunnen dat hefboomeffect nog groter maken:
• Vandaag zien we een mismatch op de Brusselse arbeidsmarkt. De kenniseconomie genereert extra jobs voor kortgeschoolden, maar die raken onvoldoende ingevuld. Dat is een enorme gemiste kans voor Brussel. Een sterkere begeleiding en opleiding van werkzoekenden moet volop inzetten op talenkennis en de juiste arbeidsattitude om deze mismatch op te lossen en de kansen die de kennisintensieve activiteiten creëren ook te grijpen.
• Naast extra investeringen in opleiding en begeleiding van werkzoekenden is er ook een stok achter de deur nodig. Het activeringsbeleid van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest kan explicieter, met controles en sancties. Als we de werkzaamheidsgraad in de hele Brusselse metropool willen opkrikken, dient het activeringsbeleid zich naast werkzoekenden ook te richten op de groep inactieven.
• Bedrijven in de Brusselse metropool moeten diversiteit en inclusie nog hoger op de agenda zetten. In een zeer diverse stad als Brussel kunnen ondernemingen het zich niet permitteren om talent met een migratieachtergrond links te laten liggen. Het is belangrijk om die etnische kloof dringend te dichten.
• De vele werkzoekenden in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest kunnen aan de slag in de brede rand rond Brussel. Brusselse werkzoekenden beter toeleiden naar Vlaamse vacatures is een must.
— Jan Heyvaert Chief Human Resources & Sustainability Officer, AG Insurance
“Het onderzoekscentrum Laborelec in Linkebeek helpt ENGIE om grote, innovatieve projecten binnen te halen die de koolstofneutrale energietransitie versnellen. Onze focus op duurzaamheid trekt talent aan. Door gebouwen te renoveren en in te zetten op elektrische wagens, kan ook Brussel leidend zijn inzake duurzaamheid.”
— Jan Mertens Chief Science Officer, ENGIE Groep
Een sterke focus op duurzame ontwikkeling en digitalisering
Duurzaamheid en digitalisering zijn voor elke kenniscluster (en elke stad en regio) dé grote uitdagingen van de toekomst. Wie daar het voortouw in neemt, zal kennisintensieve activiteiten aantrekken.
Duurzaamheid
Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest staat voor enorme uitdagingen inzake duurzaamheid. Nog meer dan andere regio’s heeft Brussel nood aan een grootschalige renovatie van woningen én kantoren. Samen met investeringen in hernieuwbare energie kan zo’n duurzame versnelling ook heel wat bijkomende kennisintensieve jobs creëren.
Om de omslag naar elektrische wagens te faciliteren, is de uitbouw van laadinfrastructuur nodig. Die kan de transitie naar duurzame mobiliteit rugwind geven, maar zal ook de luchtkwaliteit in Brussel verbeteren. Een belangrijk element in een aantrekkelijke woon- en werkomgeving.
Digitalisering
Brussel heeft sterke digitale bedrijven. Grote bedrijven in alle sectoren hebben de voorbije jaren een indrukwekkende digitale transformatie doorgevoerd. Ook Brusselse digitale start-ups en scale-ups doen het uitstekend, een flink aantal van de snelst groeiende technologische bedrijven van ons land komt uit het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Maar heel wat bedrijven moeten nog een digitale inhaalbeweging maken. Ze kunnen daarbij een duwtje in de rug gebruiken.
Voka heeft in Vlaanderen een campagne lopen om de digitale slagkracht van ondernemingen te versterken. Met de digiscan ontwikkelden we een tool waarmee bedrijven kunnen checken hoe het zit met hun digitale maturiteit en waarmee ze hun werkpunten in kaart kunnen brengen. Ook in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest zou zo’n campagne bedrijven kunnen helpen om de juiste digitale stappen vooruit te zetten.
Bedrijven in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest hebben het moeilijk om digitaal geschoold personeel te vinden. De grote groep van Brusselse werkzoekenden mist de digitale skills om die nood in te vullen. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft de voorbije jaren initiatieven genomen om meer te investeren in digitale opleidingen, onder meer met het publiek-privaat samenwerkingsverband Digitalcity.Brussels. Die initiatieven moeten verder versterkt worden, met een verhoogde effectiviteit.
Een metropolitane aanpak is nodig
Zowel in de rand als op de assen naar belangrijke Vlaamse centrumsteden als Antwerpen, Mechelen en Leuven hebben zich sterke kennisclusters ontwikkeld. Van een monocentrisch model met Brussel als centraal kenniscentrum zijn we geëvolueerd naar een polycentrisch model met verschillende kennisclusters. Als we die nieuwe realiteit omarmen, zijn we ervan overtuigd dat zowel het Brussels Hoofdstedelijk Gewest als Vlaanderen hun kenniseconomie kunnen versterken.
De voorwaarde voor zo’n win-win is dat de Brusselse metropool ook een sterkere metropolitane visie ontwikkelt. De metropoolgedachte is géén pleidooi voor een vergroting of een uitbreiding van Brussel. Het komt er vooral op aan om, met respect voor de bestuurlijke autonomie van elk gewest, hechte samenwerkingsverbanden aan te gaan. Tussen overheden en beleidsmakers, maar evengoed tussen bedrijven en kenniscentra.
We kunnen inspiratie voor zo’n metropolitane aanpak vinden in onze buurlanden. Zo werken Rotterdam en Den Haag steeds meer samen in de Metropoolregio, die 23 gemeenten omvat. De samenwerking focust op mobiliteit en vestigingsbeleid. In Duitsland ontwikkelden Berlijn en de deelstaat Brandenburg structurele samenwerkingsverbanden in domeinen als ruimtelijke planning en mobiliteit. Samen met de federale overheid hebben ze de nieuwe luchthaven Berlijn-Brandenburg ontwikkeld. Deze buitenlandse cases bieden inspiratie voor een structureel samenwerkingsplatform tussen het Brusselse en Vlaamse gewest binnen de metropolitane zone. Dit platform moet een verregaande krachtenbundeling faciliteren rond mobiliteit, ruimtelijke ordening, innovatie, of arbeidsmarkt.
Een concreet voorbeeld van hoe zo’n polycentrisch model in de praktijk kan werken, is een structurele samenwerking voor de mobiliteit in de Brusselse metropolitane zone. De NMBS, MIVB, TEC en De Lijn zouden een joint venture kunnen aangaan om die gewestoverschrijdende mobiliteit vorm te geven.
