KEŞFEDILMEMIŞI KEŞFEDIN – KEŞFEDILMIŞI YENIDEN KEŞFEDIN
TR Helsingör’de kültürel gezi Bu kitap, Helsingör’ün 800 senelik tarihinde size rehberlik edecek. Ufak bir balıkçı köyünde inşa edilen ilk kilise döneminden, Shakespeare’e Hamlet’i yazarken ilham veren Sound vergileri ve Kronborg ile altın çağına kadar. Tersane ve endüstrileşme döneminin içinden geçerek, günümüzün birinci sınıf modern kültürün şehri olarak bilinen Helsingör’ü görmeye gelin. 1
20
ns
ve j
Liman gezisi Marienlyst plajı
12
No rd h
Atraksiyon yeri
Øresund Akvaryumu
12
ra St
Yayınlayan Helsingör belediyesi www.helsingor.dk
av
12
o pr nd a en
12
Tünel
Müze
N
ne
ha
ys dl or
Gr øn
12
n de
Grønnehave İstasyonu
Kilise
Kraliçenin kalesi
m
Yönetim grubu Kültür ve Turizm kurulu başkanı Henrik Møller, Mühendislik, Çevre ve İklim Kurulu başkanı Johannes Hecht-Nielsen ve Çocuk ve Eğitim Kurulu başkanı Christian Holm Donatzky.
Heykel
Güzel manzaralı bir yer
vev
Ny
væ
ej
Bilgi
et ng
Kr on
bo
rg v
ej
Engelli yolu
12 Kr on bo
rg v
ej
Proje grubu Kültürel İşler başkanı Jørgen Sprogøe Petersen, Turizm ve Etkinlik koordinatörü Jesper Bech, Mimar Sara Mørch McKinley ve gazeteci Lotte Lund.
Tersane koridorları ve Kızıl Meydan
13
11
“Danserindebrønden”
12
M/S Danimarka Denizcilik müzesi
Alışveriş
nn e ad aG
15 Ny
Design & Layout e-Types Daily
Tersane müzesi
14
de
nsga
e Kong
de ga
Çevirmen Çeviri bürosu: Diction Deniz Yildiz
“Tersane işçileri ”
Latin okulu (H.C. Andersen)
de
ve
ne j
lai
de
Ga
5
5
de
S
am Br
3
Skibsklarerergården Gg. Færgestræde
Havnepladsen
st ræ
Sø
17
The Sound Dues rezidansları
3
træ
O ct.
St. Olaf Kilisesi
4
os Br
Bu kitapta bulunan metin, kültürel gezi, Helsingör yürüyüş rehber kitabı olarak belirtilerek, alıntı kurallarına uyulduğu sürece kullanılabilir.
de
a rg
de
Su
“Middelalder & Sundtold”
de
Ga
Fiolgade
es ah Br
de
ga
1. Baskı, 1. Yayın 2016
de
2
2
“The Svea Pillar”
de
ræ
st
Atış topluluğu
20 18
de
Kl
17
t os ga er
b rn
Je
de
ld Gy
19
s en de
træ
18 18
ej
ev
an
Simon Spies Meydanı
Svingelport
1 Elsinore İstasyonu
-
ga en St Fiolgade
Strandgade 55
ws lo ol e Gr ræd st
Munkegade (eski manastır)
Arada bir gözlerini kırpar. Bu genelde olan bir durum değildir ancak bazı şanslı kişiler bunu görebilir.
“HAN”
ie ph So
rne
d
Su
9
ba
8
“Kilisenin Tarihi”
e
ad erg
Otobüs
Kulturhavn Kronborg
rn
16
e Stj
Baskı Dystan & Rosenberg
7 6
Helsingør Müzesi
9
İstasyon
Je
“Erik of Pomerania”
14
Kültür Bahçesi
Tidl. Wiibroes de Byggeri træ rs le øl 8 stem de Ga He lai O . t Sk
St. Mary Kilisesi ve Carmelite Manastırı Axel Meydanı ve ticari yaşam 16
10
14
ga
Tipografi Akademisi Sans Stencil ve Nationale
“HAN” heykeli, Kulturhavn Kronborg için ve Helsingör’ün modern bir kültür şehri olma yolunda bir kent simgesidir.
Restoran
Çocuk parkı “Tersane dönemi”
e nd Lu
Metin Lotte Lund
Copyright Helsingör belediyesi 2016
Kale avlusu
.A
t Sc
14
Kronborg (giriş)
Anna Queens Stræde
j
ve
e rg
Fæ
11
Kuzey dalgakıran “Heracles & Hidra”
Kültürel gezi Helsingör’de yürüyüş 2016 TR
HELSINGÖR ŞEHRINE HOŞ GELDINIZ Helsingör’e ve kültürel bir gezi olan ücretsiz teklifimiz Helsingör yürüyüşüne hoş geldiniz. Bu rehber kitabıyla, 800 seneye dayanan büyüleyici bir şehrin keşif seyahatine atılabilir ve şu ana kadar sadece şehri iyi tanıyan biri tarafında bulunabilen “gizli yerlerini” keşfedebilirsiniz veya yeniden keşfedebilirsiniz. Helsingör’ün ufak bir balıkçı köyü olduğu dönemin anılarıyla dolu Arnavut kaldırımlı ara sokaklarına inerek, birçok zıtlıkların bulunduğu bir yola gireceksiniz. Sound Vergilerinin 400 yıl boyunca Helsingör’ü Avrupa’nın ve Danimarka’nın başta gelen şehri olmasını sağladığı, ayrıca William Shakespeare’e en ünlü eseri olan Hamlet oyununu yazmasına ilham verdiği bir dönemin krallarının büyüklüğünü ve gücünü hissedeceksiniz.
Krongborg siperlerinde, Danimarkalı efsanevi kahraman Ogier ile tanışacaksınız. Eski bir efsaneye göre, Danimarka’nın en zor durumlarında, Danimarkalı Ogier derin uykusundan uyanır ve yardımına gelir.
Yolunuzda dalgaların uğultusunu duyacak ve Helsingör için balıkçılığın neden bu kadar önemli olduğunu anlayacaksınız. Helsingör’ün endüstriyel bir şehirden birinci sınıf modern
bir kültürel şehre nasıl geçtiğini deneyimleyeceksiniz. Kronborg Kalesinin eski şehirle olan doğal bağlantısını keşfedeceksiniz. Aynı zamanda, müzelerde tarihin derinliklerine dalma fırsatını bulacaksınız ve tabii ki mola verebileceğiniz, açlığınızı ve susuzluğunuzu giderebileceğiniz yerler olacaktır. Anı yaşamanın keyfini bu yerlerde çıkaracaksınız. Bu rehber kitabının sonunda, güzergah ile bilgiler pratik ilgiler ve maviyle çizilmiş bir yol tavsiyesinin olduğu bir harita bulacaksınız. Ayrıca, daha fazlası için noktalı çizgilerle belirtilmiş alternatif yollar sunulmuştur. Çoğu yolların yanında mavi noktalı çizgiler vardır. Her atraksiyon yeri, bir simge ve bir numarayla işaretlidir. Bu kitapta, ilgili numaralara başvurarak tüm atraksiyon yerleriyle ilgili daha fazla bilgi edinebilirsiniz.
Keyfini çıkarın.
3
#OPLEVHELSINGOR #GIZLI YERLER #KEŞFET #ELSINORE #TOBEORNOTTOBE #ENJOYTHEVIEW #HOMEOFHAMLET
REHBER GENEL BAKIŞ 01 Helsingör istasyonu . . . . . . . . . . s. 6
12 Kronborg Kalesi – hisar . . . . . . s. 32
02 Liman Meydanı . . . . . . . . . . . . . . . s. 8
12 Kronborg Kalesi – kale . . . . . . . s. 34
03 Gl. Færgestræde ve
13 Tersane koridorları ve
Skibsklarerergaarden . . . . . . . . s. 10
Kızıl Meydan . . . . . . . . . . . . . . . . s. 36
04 The Sound Dues rezidansları . s. 12
14 Tersane Müzesi . . . . . . . . . . . . . s. 38
05 St. Olaf Kilisesi . . . . . . . . . . . . . . s. 16
14 Tersane dönemi . . . . . . . . . . . . . s. 40
06 Helsingör Şehir Müzesi . . . . . . . s. 18
15 Latin Okulu (H.C. Andersen) . . s. 42
07 Saint Mary ve
16 Axel Meydanı ve ticari yaşam . s. 44
17 Atış topluluğu . . . . . . . . . . . . . . s. 46
Carmelite Manastırı . . . . . . . . . . s. 20
08 Helsingör’ün duvarları
18 Munkegade’de eski manastır . s. 48
kendi tarihini anlatıyor . . . . . . . s. 22
19 Anna Queens Stræde . . . . . . . s. 50
09 Kulturhavn Kronborg . . . . . . . . . s. 24
20 Strandgade 55 . . . . . . . . . . . . . . s. 52
10 Kültür Bahçesi . . . . . . . . . . . . . . s. 26 11 M/S Danimarka
Pratik bilgiler . . . . . . . . . . . . . . . . . s. 54
Genel bakış ve haritalar . . . . . . . . s. 56
Denizcilik Müzesi . . . . . . . . . . . . s. 28
#OplevHelsingor Kültürel bir gezi olan Helsingör yürüyüşüyle ilgili fotoğraflarınızı, belediyenin resmi #OplevHelsingor hashtagiyle paylaşmayı unutmayın. Böylece, Instagram fotoğraflarınız belediyenin ana sayfasında veya Twitter’da tweetlerinizde görülecektir.
4
5
1
HELSINGÖR ISTASYONU Tren istasyonu
Otobüs
Heykel
Restoran
1891 yılında inşa edildiğinde “ülkenin en muhteşem tren istasyonu” olarak bilinirdi. Otobüsler, feribotlar ve trenler için halen Helsingör’ün en önemli toplu taşıma merkezidir. Dışarıda, Hamlet ve Ophelia sizi karşılamaya hazır beklemekte.
› Helsingör’ün limanı ve istasyonunun yanında olan meydan, şehrin ilk günlerinden bu yana en çok kullanılan giriş noktasıdır. Burada aslen bir plaj bulunmaktaydı. Beyaz kumu ve kum tepeleri, yakınında bulunan -Danca plaj sokağı anlamına gelenStrandgade’ye adını vermiştir. Daha sonrasında, limanın ön cephesi ile liman başkanlığı ve depolar yapılmıştır. 1890 senelerinde, limanın cephesinin yerini, Danimarka’da dönemin önde gelen tren istasyon mimarları olan N.P.C. tarafından tasarlanan “ülkenin en muhteşem tren istasyonu” aldı. Holsøe ve Heinrich Wenck. Bugün, istasyon yapıları koruma altında olan milli miras alanıdır ama istasyonun çevresinde bulunan alan ve liman halen şehrin ulaşım merkezidir. Bu bölge aynı zamanda iki döneme ayrılacak şekilde şehrin tarihinde önemli bir role sahiptir: Sound Vergileri dönemi (1429– 1857) ve tersane dönemi (1882– 1983). Günümüzde Helsingör,
6
William Shakespeare’in Kronborg Kalesinde geçen meşhur oyunundan sonra “Hamlet’in evi” lakabıyla modern bir kültür şehri olarak tanınmıştır. Danimarkalı sanatçı Rudolph Tegner (1873– 1950) tarafından gerçekleştirilen iki heykel şeklinde Hamlet ve sevgilisi Ophelia’nın, ziyaretçilerini karşılamaları bu yüzden çok doğal. 7
2
LIMAN MEYDANI Bilgi
Heykel
Restoran
Liman Meydanı, Helsingör’ün Latin bölgesi, yol gişesi ve turizm ajansıyla çevrilidir. Meydanın ortasında Svea Sütunu, İsveç’in İkinci Dünya Savaşı esnasında Danimarkalı mültecilere karşı yardımının bir anıtı olarak durmaktadır.
› İstasyon Meydanından geçerek Liman Meydanına ve Sveasøjlen (Svea sütunu) tarafına geçebilirsiniz. Sütun 11,75 metre büyüklüğünde parlayan bir yapıttır. Helsingör tersanesinde 11 bakır sütundan ve bronz bir başlıktan oluşmaktadır. Sütun, İkinci Dünya Savaşı esnasında İsveç’in Danimarkalı mültecilere yönelik yardımını anmak adına, 1947 yılında heykeltıraş M.S. Elo tarafından yapılmıştır. 1943 Ekim ayında, İsveç 7000 Yahudi Danimarkalı karşılamıştır. Çoğu balıkçı gemisiyle Helsingör çevresinde ve Øresund’un en yakınında olan kıyıdan kaçmıştır. Gece olunca sütun, 1943–1945 savaş yıllarında, her Noel Arifesinde (resmi karartma politikasına rağmen) Øresund kıyısının her iki tarafında bir tebrik olarak yaptığı bu yangınların anısına aydınlandı. Liman Meydanında Helsingör Turizm Ajansını bulabilirsiniz. Çiçek marketinden dolayı girişi gizlenmiş olabilir. Bu ev ayrıca, müzik için bir bahçenin, çocukları için kültürel merkezin ve bir kafenin bulunduğu kültür evini de barındırıyor. Hepiniz hoş geldiniz, burası gezmeye değer.
8
Sveasøjlen (Svea sütunu) üzerindeki yazı: (İngilizceden çevirisi) Barış ve Adalet, Gücü ve Şiddeti yıkmalıdır. 9 Nisan 1940. Ancak Danimarka Kralı ve Halkı, işgal döneminde kimseye boyun eğmedi. Savaş İskandinavya’yı böldü ancak Nordik toplulukları içten birbirlerine bağlı kaldılar ve Noel ateşinin ışığı Øresund’un tüm kıyısında ve tüm kalplerde ışıldadı. Kardeş bir ulusun yardımıyla ve dostluk anlayışıyla, İsveç Danimarkalı mültecilerini teselli etti ve 5 Mayıs 1945 Kurtuluş gününde Helsingör’e ayak basan Danimarkalı askerleri donattı. Galip güçlerin orduları ülkemizi kurtarana kadar, dayanma arzusu, Danimarka’da yabancı şiddete karşı bir kurtuluş savaşını hazırladı.”
HELSINGÖR TURIZM BÜROSU Havnepladsen 3 DK-3000 Helsingør Tel: +45 4921 1333 E-posta: helsingor@ visitnordsjaelland. com YIL BOYUNCA AÇIKTIR visitnord sjaelland.com
9
3
GL. FÆRGESTRÆDE VE SKIBSKLARERERGAARDEN Atraksiyon yeri
Müze
Gl. Færgestræde, Helsingör’ün orta çağ dönemine doğru bir yoldur. İlk önce, Strandgade 91’de Skibsklarerergaarden’de durun ve Helsingör’ün Sound vergilerinden faydalandığı dönemi 1780 yılında hayatın neye benzediğini gözlemleyin.
› Liman meydanından devam edin ve Strandgage’ye doğru sağa dönün. Yol şimdi Gl. Færgestræde’ye doğru gidiyor, ama önce Strandgade 91’de bulunan Skibsklarergaarden müzesine doğru devam edin. 1780 yılından kalma iç mekanıyla iyi muhafaza edilmiş bu evde, tüm dünyanın denizcilerin erzaklarını nasıl bir araya getirdiğini ve Sound Vergilerini nasıl ödedikleriyle ilgili oldukça güçlü bir izlenimle karşılaşıyorsunuz. Ayrıca, evin diğer kısmını rehber eşliğinde gezebiliyorsunuz. Sound Vergileri, 1429 yılında Pomeranyalı Erik tarafından başlatıldığından 1857 bitiş yılına kadar Danimarka’nın en önemli gelir kaynaklarından biriydi. Vergiler, Danimarka kara sularından geçen tüm gemiler tarafından ödenmeliydi. Şimdi Gl. Færgestræde’ye doğru dönebilirsiniz. Orta Çağ’da sahip olduğu görünümünü yeniden vermek için 2009 yılında işlenmemiş taşlarla yeniden inşa edilmiştir. Geçit aslen, kıyıda bulunan limanlar ve yeni şehrin (arkada bulunan) ana caddesi arasında bağlantılardan birine hizmet etmek üzere yapılmıştır. Øresund kapılarında stratejik konumu sayesinde, uluslararası ticari bağlantılar aracılığıyla gelişim ve büyüme sağlamıştır. Eski lambalara ve kapıların birinin üzerinde Aşağı Almanca yazı-
10
SKIBSKLARERERGAARDEN Strandgade 91 DK-3000 Helsingør Tel: +45 4928 1836 Email: museerne@ helsingor.dk
sına dikkat edin. Eski günlerde, eczaneden şarap alınabildiğini hatırlatıyor. Stengade 66 ve Gl. Færgestræde köşesinde, 1459 yılında inşa edilen Oxernes Gaard adında korunmuş bir ev göreceksiniz. Bu ev de zengin bir tarihe sahiptir. Diğerleri arasında, yazılı Danca dilinin babası, İncil çevirmeni olan Christiern Pedersen bir zamanlar burada yaşamıştır. Karakteristik olarak Gotik binanın üzerinde muhteşem kalkan duvarına bakın.
AÇILIŞ SAATLERI Yıl boyunca açıktır Salı, Perşembe, Cuma ve Pazar 12:00 – 16:00 Çarşamba 12:00 – 20:00 Cumartesi 10:00 – 14:00 Giriş ücretsizdir. Müze kısmı ücretlidir. helsingormuseer.dk
Engelliler için erişim bilgisi: Hareketleri sınırlı olan kişilerin Brostræde’e doğru inmeleri önerilir – haritaya göz atınız. 11
4
THE SOUND DUES REZIDANSLARI Atraksiyon yeri
72–76 Stengade’de, Sound Vergileri Rezidaslarının bir kısmı olan muhteşem taş evleri vardır. 16. yüzyılın vergi boşluğundan yararlanan tüccarlar tarafından inşa edilmiştir. Bu evler, Helsingör’ün Danimarka’nın en zengin şehirlerden biri olduğu dönemi hatırlatmaktadır.
› Sound Dues rezidanslarında 16. yüzyılın güzel evleri 64 ile 76 arası numaralarda Stengadee’de bulunmaktadır. Helsingör’ün uluslararası ticaretin kazançlarının içinde yüzdüğü bir dönemin ticaret evleriydi. 1426’da, Pomeranyalı Erik şehre bazı özel ticari ayrıcalıklar tanıdı ve Helsingör bir dönem Danimarka’nın en büyük ikinci şehri oldu. Pomeranyalı Erik, vatandaşlarına “şehrinizi inşa edin, boyutunu büyütün ve iyi ticaret evleriyle geliştirin” emrini vererek şehrin gelişimini zorladı. Bunu desteklemek adına Kral, vatandaşları vergi kesintileriyle teşvik etti: Evinizi taştan inşa ederseniz, 10 sene boyunca vergi ödemekten muafsınız. (Evlerini ahşaptan inşa edenler beş yıl boyunca vergiden muaftılar!) Evler, Kral II. Frederick’in Kronborg inşasıyla eş zamanlı olarak yapılmıştır. Tabii ki evler, Kral’ın aynı yabancı ustalarının yardımıyla inşa edilmiştir. Stengade 72 ve 74 numaralarında bulunan binalar “Leyel Evleri” olarak adlandırılmıştır. Bir kaç sene boyunca, şehirde çok etkileyici hale gelen İskoçyalı aristokrat Leyel ailesine aitti. 72 numarada pencerelerin taşlarla kaplı olmasına ve 74 numarada bulunan kalkan duvarına dikkat edin. Binanın ön cephesinde, Gotik yazısı olan kireç taşından bir şerit ve üzerinde Latince bir yazı bulunmaktadır: “Oysa ben
12
kurtarıcımın yaşadığını ve sonunda yeryüzüne geleceğini biliyorum. “Derimi solucanlar yok etse de bedenimle Tanrı’yı göreceğim.” Yatay şeritler Rönesans dönemine aittir. 76 numarada, gümrükçü David Hansen’in evini görebilirsiniz. Bu ev, Helsingör’de korunmuş en eski özel rezidanslardan biridir. 1579 senesinde inşa edilmiştir. Binanın ön cephesinde kum taşından şeritler bulunmakta ve fazlasıyla dekore edilmiştir. Pencerenin üzerinde ufak büstler göreceksiniz. Bir adam ve bir kadının portresi olan büstlerin ikisinde, II. Frederick döneminin kıyafetlerini yansıtmaktadır.
Engelliler için erişim bilgisi: Stengade’den St. Anna Gade’ye dönün ve Sct. Anna Gade 6’da bulunan sarı eve ve freske kadar ilerleyin. 13
14
M/S Danimarka Denizcilik Müzesinde, 94 tane granitten duba bulunmaktadır. Genelde, bu tür taşlar gemileri bağlamak için kullanılırdı ancak burada liman bölgesinin trafiğini liman kenarından korumak üzere yerleştirilmiştir. Tüm dubalar, mors koduyla yazılmış bir mesaj belirtiyor. Bu kodu çözebilir misiniz? Çözemezseniz, yanıtını bu sayfanın bir yerinde bulacaksınız.
Kodun anlamı: M/S Maritime Museum of Denmark
–– ••• –– •– •–• •• – •• –– • –– ••– ••• • ••– –– ––– ••–• –•• • –• –– •– •–• –•–
15
5
ST. OLAF KILISESI Kilise
Helsingör Katedrali, 800 sene önce inşa edilmiş şehrin ilk kilisesiyle aynı noktada bulunmaktadır. İçeri girmekten çekinmeyin.
› St. Olaf Kilisesi, şimdiki görünümüne 1559 yılında sahip olmuştur ve bu nedenle 450. yıl dönümünü 2009 yılında kutlamıştır. Ancak kilise duvarlarının en eski kısımları 13. yüzyılından kalmaktadır. İlk kilise, üzerine Kronborg inşa edilmeden, bir zamanlar kalenin plajı olan yerde, Ørekrog’de inşa edilmiştir. Kilise adını, Norveç’i birleştiren ve Hristiyanlaştıran koruyucu aziz, Norveçli Viking kralı ve ulusal aziz olan Olaf’tan almaktadır. Pomeranyalı Erik Sound Vergilerini toplamaya başladığında, St Olaf Kilisesi değişime uğramıştır. Kilisenin, ülke için önemli olan Hesingör’ün büyümesine ayak uydurması gerekti ve birçok kez genişletildi. 1961 yılından beri, Kuzey Zealand bağımsız bir piskoposluğa dönüştüğünden St. Olaf Kilisesi resmen katedral olmuştur. Kilisenin doğu duvarında, bir yer altı mezarının kapısı bulunmaktadır. Üzerinde, ölüm sembolü olan kafatası ve çapraz kemikleri görebilirsiniz. Fransızca yazıda şöyle der: Hepimizin sonu bu. Kilisenin iç mekanında 1664 yılından kalan 11,5 metre büyüklüğünde bir sunak panosu bulunmaktadır. Sunak panosu, İsa’nın hayatını tasvir eden 19 kabartmadan oluşmaktadır. Ayrıca, 1567 yılından kalan minber gibi Röne-
16
sans ve Barok sanatından kalan bir hazine bulunmaktadır. Kiliseden, St. Anna Gade yönünde geniş duvarlı sarı eve doğru ilerleyin. Sarı ev St. Annagade 6’da bulunmakta ve aynı zamanda kiliseye bakmaktadır. Besteci Diderick Buxtehude’un (1637– 1707) çocukluk evidir. 1660–1668 yıllarında, St. Mary kilisesinin orgcusuydu ve Johan Sebastian Bach, Georg Friedrich Händel gibi isimleri esinlendiren 17. yüzyılın en ünlü bestecisi olarak bilinirdi. Sct. Annagade’de Buxthehude evinin duvarında bulunan tablolar Sound Vergileri dönemini tasvir etmektedir. 400 yıl boyunca Sound Vergilerini ödeyen birçok gemiden yaralanmış, kozmopolit, zengin ve canlı ticaret şehrini göstermektedir.
HELSINGÖR KATEDRALI St. Annagade 12 DK-3000 Helsingør Kilise, hafta içi 10:00 – 16:00 arası (Mayıs – Ağustos) ve 10:00 – 14:00 arası (Eylül – Nisan) açıktır Pazar ve kutsal günlerde kiliseye katılabilirsiniz. Aktiviteler ve müzikal etkinliklerle ilgili daha fazla bilgi için, kilisenin İnternet sitesini ziyaret ediniz. helsingoer domkirke.dk
17
6
HELSINGÖR ŞEHIR MÜZESI Müze
Alışveriş
1516 yılında inşa edilen bina, aslen hastaneydi. Şimdi, birçok öğe barındıran bir hazineyle Helsingör’ün tarihini ve muhteşem sergileri içermektedir.
› Helsingör Şehir müzesi, turistlerin büyük bir ilgisi olan bir binada bulunmaktadır. Hastane, kilise, at değirmeni, bir valinin evi, ilköğretim okulu, darülaceze ve halk kütüphanesi. Bunlar, II. Chistian’dan beri kullanılan şehir müzesinin binasında bulunan fonksiyonlardır. 1516 yılında, Karmelit Emrine denizciler için bir hastane inşa edilmesine izin verilmiştir. 1550 yılında bina, aynı zamanda Næstved’de prestijli Herlufsholm okulunun kurucuları olan, Kronborg’da soylu bir vali olan Herluf Trolle ve karısı Birgitte Gøye tarafından satın alınmıştır. Sound Vergileri şehrinin ortasında binayı bir malikaneye çevirdiler. Çift sonrasında Helsingör’den ayrıldı ve bina ilk öğretim okulu olarak kullanılmaya başlandı. 1630 yılında, belediye mülkün yönetimini üstlendi ve aslen lüks bu emlak bir darülacezeye dönüştürüldü. Bina, bir darülaceze olmasının da sebebiyle “utanç evi” olarak adlandırılarak bir harabeye dönüşünce 1902 yılına kadar bir darülaceze olarak kaldı. Bir zamanlar, her şeyin yıkılacağı yönünde bir söylenti vardı ancak önemli kültürel ve tarihi bir miras olmasından dolayı korundu. Bunun yerine, bine restore edildi ve 1911 yılında Helsingör Tarih Müzesi ve halk kütüphanesi yerleşti. Kütüphane 1973 yılına kadar binadaydı.
18
Müzenin içine girin. Burada, daimi ve süreli sergilerde, şehrin geçmiş tarihini anlatan öğelerden oluşan bir hazine bulunmaktadır. Diğerlerinin yanı sıra, şehrin ve dünyanın en ünlü kalesinin 1801 yılında nasıl göründüğünü gösteren, Helsingör ve Kronborg kalesinin bir modelini göreceksiniz. Şehir Müzesinden çıktıktan sonra sağa dönün. Köşede, St. Mary Kilisesi ve Notre-Dame manastırını göreceksiniz.
HELSINGÖR ŞEHIR MÜZESI Carmelite Manastırı St. Anna Gade 36 DK-3000 Helsingør Tel: +45 4928 1800
Engelliler için erişim bilgisi: Hareketleri sınırlı olan kişiler Hestemøllestræde yolu boyunca devam edebilir ve Kirkestræde köşesinde 8 numarada bulunan freskoda durabilirler.
AÇILIŞ SAATLERI Yıl boyunca açıktır Pazartesi günü kapalıdır Salı, Perşembe ve Cuma: 12:00 – 16:00 Çarşamba: 10:00 – 20:00 Cumartesi: 10:00 – 14:00 Pazar: 12:00 – 16:00 Ücretsiz giriş Hareketleri sınırlı olan kişiler Hestemøllestræde 1’den giriş yapabilirler. Kapı zilini çalınız veya telefonla arayınız. helsingormuseer.dk
19
7
ST. MARY KILISESI VE CARMELITE MANASTIRI Kilise
Manastıra girin ve günlük gürültülerin ve kaygıların iç huzura nasıl dönüştüğünü deneyimleyin. Kavşakta, bir yönden veya yeşil alanlara doğru gideceğinizi seçebildiğiniz yerde durduğunuzda, omuzlarınız rahatlar ve derin bir nefes alırsınız.
Atraksiyon yeri
1991 yılından beri, manastır binaları Helsingör piskoposluğun idari binası olarak ve St Mary Papazı için toplantı odaları olarak hizmet etmiştir.
Manastır ve kilise, Sound Vergileri kurumundan sonra 1430 yılında kurulan Helsingör atraksiyonlarının arasında bir mücevherdir. Daha sonrasında, hastane, huzur evi, ilk öğretim okulu ve hatta at için ahır olarak bile kullanılmıştır.
› St. Mary Kilisesi, Carmelite Manastırı ile beraber, Kuzey Avrupa’nın Orta Çağ’dan kalan en iyi korunmuş manastırlarından bir tanesidir. Kapılar gün boyu açıktır, girmekten çekinmeyin. Manastır, 1430 yılında, Sound Vergilerin gelişinden kısa bir süre sonra, Pomeranyalı Erik Beyaz Rahipler olarak adlandırılan Carmelite rahiplerini Helsingör’e davet ettiğinde yapılmıştır. Kilise ve manastır, günümüzdeki şekliyle1500 yılında tamamlanmıştır. Reformdan sonra, 1541 yılında manastır, bir hastaneye ve bir huzur evine dönüştürülmüştür. Manastır aynı zamanda Helsingör ilk öğretim okulunu ve 1800’lü yıllar daihtiyaçta olanlar için bir huzur evi barındırmıştır. 20
Kilisenin içinde zemin, varlıklı vatandaşların kilisede mezar alabilme şansı olduğu dönemden kalan aşınmış mezar taşlarıyla döşenmiştir. Kilisenin kireç duvarları 1440–1500 yılları arasında yapılmıştır. Büyük bir atraksiyon olan kilise orgu, 1662–63 yıllarında yerleştirilmiştir. Diderick Buxtehude kilise orgcusu olduğu dönemde bu orgu kullanmıştır. Protestan reformundan sonra, kilise ilk önce boş bırakılmıştı. Daha sonra, yolcuların atları için ahır olarak kullanıldı. Yıkılma eşiğindeydi ama şehirde çok yabancı olduğundan, II. Frederick Alman ve Hollanda cemaatine vermiştir. 1576 yılından itibaren, vaazlar özellikle Almancaydı. 1851 yılında Almanca vaazlar durduruldu ancak birçok Almanca yazı bir Alman kilisesi olarak hizmet vermiş olduğu uzun bir döneme şahitlik ediyor.
ST. MARY KILISESI VE NOTRE-DAME MANASTIRI St. Anna Gade 38 DK-3000 Helsingør Tel: +45 4921 1774 sctmariae.dk AÇILIŞ SAATLERI Yıl boyunca açıktır. 16 Mayıs – 15 Eylül, Salı – Pazar arası: 10:00 – 15:00 16 Eylül – 15 Mayıs, Salı – Pazar arası: 10:00 – 14:00 Kilise, 5 Haziran Anayasa günü, 24 Aralık Noel’de ve 31 Aralık Yeni yılda kapalıdır. Giriş ücretsizdir. sctmariae.dk
21
8
HELSINGÖR’ÜN DUVARLARI KENDI TARIHINI ANLATIYOR Atraksiyon yeri
Bu üç resim, Orta Çağ’dan Protestan reformundan geçerek sonraki döneminde Helsingör kilisesinin hikayesini anlatıyor. Birçok ince ayrıntılardan dolayı yakından bakınız.
22
› Yol şimdi Kirkestræde ve Hestemøllestræde köşesine doğru gitmekte. Bir fresk, Helsingör ve kilise tarihinin üç önemli dönemini tasvir ediyor. Solda bulunan bir resim, rahiplerin hasta bir denizciye yardım ettiği Orta Çağı simgelemektedir. Kapalı kutu, hasta ve bulaşıcı hastalığı olan insanların taşınması içindir.
rıyla kilise mezarlığı da görülmektedir. Varlıklı bir kadın olan Birgitte Gøye, şehrin insanlarının kiliselerine bağışladıkları hediyelerin bir sembolü olarak bir nesneyle durmaktadır. Freskler iki İtalyan sanatçı Lara Atzori ve Piercarlo Carella tarafından yapılmıştır.
Ortadaki resim, Notre-Dame manastırının Protestan reformundan sonra hastane olarak nasıl kullanıldığını göstermektedir. Bir doktor, enfeksiyondan korunmak için bitkilerle dolu klasik maskesiyle ortada durmaktadır. Ayrıca Reformdan sonra ve Alman cemaatine verilmeden önce, St. Mary kilisesinin yolcuların atları için nasıl bir ahır olarak kullanıldığını görebilirsiniz. Soylu Herluf Trolle, bugün Helsingör Şehir Müzesini barındıran Carmelite manastırın girişinde durmaktadır. Bu bina aynı zamanda bir darülaceze olmuştur. Bu sebeple, kapıda dilenen fakir bir adam ve çocuğunu görebilirsiniz.
Bir sonraki durak Kulturhavn Kronborg’a kadar Hestemøllestræde’den ilerleyin.
Sağda olan resim, Protestan Reformundan sonra Helsingörü göstermektedir. Şehrin papaz kilisesi olan St. Olaf kilisesi ve arka planda koruyucu aziz, Norveç kralı Aziz Olaf. Lüteriyen bir rahip karşılamaktadır. Bir çocuk vaftiz olmakta ve tasvir edilen insanların arasında reformcu Martin Luther görülmektedir. Yeni hayata zıt olarak, tabutla-
Bir zamanlar, Hestemøllestræde ve Sophie Brahes Gade köşesinde Danimarkalı bilimci Tycho Brahe’nin kız kardeşi ve asistanı Sophie’nin yaşadığı bir ev vardı. Sokağın adı buradan geliyor. 1862 senesinde, biracı Carl Wilbroe, Sound Vergilerinin kalkmasından sonra şehrin en önemli işverenlerden biri olan Wilbroe Bira fabrikasını inşa eder. 23
9
KULTURHAVN KRONBORG Heykel
Atraksiyon yeri
Bu yeni kentsel alan için hedef, ulusal, bölgesel ve uluslararası ziyaretçileri çeken çeşitli ve tek bir gezegen olmaktı.
Restoran
› İsveç’e doğrudan manzaralı ve Helsingör ile Helsingborg arası gidip gelen feribotlarla Helsingör’ün yeni kentsel mekanı olan Kulturhavn Kronborg’e hoş geldiniz. Bir zamanlar gemilerin inşa edildiği yerde, şimdi halka bilgi ve deneyim verilmektedir. Kulturhavn Kronborg için hedef, ulusal, bölgesel ve uluslararası ziyaretçileri çeken çeşitli ve tek bir gezegen olmaktı. Kültürün, mimarlığın ve tarihin boğum noktası, Kültür Bahçesinde, M/S Danimarka Denizcilik Müzesi, Kronborg Kalesi ve limanda yansımaktadır. Her sene, liman ziyaretçilerin katılabileceği birçok etkinliğin merkezi konumunda olmaktadır. Açık hava konserlerinden, Hamlet tiyatrosuna, rehberli turlardan, hazine avı ve koşu etkinliklerine kadar. Kültür Bahçesinin önünde olan büyük meydan aynı zamanda dinlenmek ve anın keyfini çıkarmak için kullanılmaktadır.
Kültür Bahçesinin önünde en uçtaki iskelede, “HAN” (Türkçede “o” anlamına gelmektedir) heykelini göreceksiniz. Parlatılmış çelikten olan bu erkek figürü, dünyanın ünlü ikili sanatçısı Elmgreen ve Dragset tarafında gerçekleştirilmiş ve Kulturhavn Kronborg ve Helsingör’ün bir simgesi haline gelmiştir. Duruşu ve narin ifadesiyle, “HAN” Edvard Eriksen’in, Kopenhag’da Langelinie’nin “Küçük Denizkızı” heykeline gönderme yapmaktadır. 2012 senesinde açılan “HAN”, “Küçük Denizkızı” itibariyle olan değişikliklerin şahididir. Şimdi “HAN”, yeni, sanayi sonrası dönemleri bildirmektedir.
24
25
10
KÜLTÜR BAHÇESI Atraksiyon yeri
Müze
KÜLTÜR BAHÇESI Allégade 2 DK-3000 Helsingør
Restoran
Kültür Bahçesi Kütüphane Müze Café Pazartesi – Cuma, 10:00 – 21:00 arası açıktır
Kültür Bahçesi, Helsingör tersanesinin güncellenmiş halidir. 2010 senesinde, birçok tarih, deneyimleyecek şeyle ve güzel bir café içeren modern bir kültür evi olarak yeniden açılmıştır.
Cumartesi ve Pazar, 10:00 – 16:00 arası açıktır Kültür Evi: Kuto.dk Kütüphane: helsbib.dk
› Mimarlık şirketi AART mimarları tarafında tasarlanmış Kültür Bahçesinin mimarisinde, geçmiş ve şimdiki zaman birleşmektedir. Dışarıdan, cam ve çelikten olan ve yelkenlerden esinlenen cephe, modern ve yontulmuş bir görüntü sunmaktadır. İçerisinde, eski tersane binaları tarihi merkez olarak korunmaktadır. Burada, işlenmemiş duvarlar, görünür arastaklar, muhteşem pencereler, limana karşı balkonlar ve Kronforg ile üstün çevresinin berrak bir manzarasıyla bir çatı terası göreceksiniz. Kültür Bahçesi 10.10.10.10 saat 10:00’ da açılmaktadır. Ziyaretçi sayısı adım adım artmaktadır. 2015’de, toplam 700000 ziyaretçi 26
sayılmıştır. Her sene, yarısı kültürle ilgili olan yaklaşık 1000 etkinlik gerçekleşmektedir. Binanın kalbinde yer alan geniş ve modern kütüphane, 2015 senesinde Avrupa’nın en iyisi olarak adlandırılmıştı. Sergiler, önemli yerler ve çocuklara özel tüm bir kat ile kendince bir deneyimdir. Modern kültür evi aynı zamanda yerel, ulusal ve uluslararası kültürel etkinliklere ev sahipliği yapmaktadır. Giriş koridorunda, Kültür Bahçesinin cafesi olan “Spisestedet” i (“Yemek yeri”) görebilirsiniz. Burada brunch yapabilir veya Kronborg ve deniz manzarasına karşı kek eşliğinde bir fincan kahvenin keyfini çıkarabilirsiniz.
Kültür Bahçesi, en güzel altı yerin yolunu bulmanız için “kendin yap” rehberini hediye ediyor. Koy, ufuk, Shakespeare kütüphanesi, teras, yeşil oda ve café. Rehber için danışmaya sorun.
27
11
M/S DANIMARKA DENIZCILIK MÜZESI Müze
M/S DANIMARKA DENIZCILIK MÜZESI Ny Kronborgvej 1 DK-3000 Helsingør Tel: +45 4921 0685 Email: info@mfs.dk
Restoran
AÇILIŞ SAATLERI Yıl boyunca açıktır
M/S Danimarka Denizcilik Müzesini bulmakta zorluk mu çekiyorsunuz? Bu durumda olan ilk kişi siz değilsiniz. Sebebi ise, dünyaca ünlü Danimarkalı mimar Bjarke Ingels tarafından tasarlanmış, ödüllü ikonik müzenin yer altında bulunmasıdır. Bu yüzden aşağıya bakın!
Ocak’tan Haziran’a kadar Salı ile Pazar arası 11:00 – 17:00
› 2013 yılında açılışından beri, Danimarka’nın M/S Denizcilik Müzesi, ulusal ve uluslararası boyutta en çok konuşulan müze olmuştur. Yıldız mimar Bjarke Ingels tarafından tasarlanan müze, sanayileşme döneminin tarihi yapıtı olarak muhafaza edilen eski Helsingör Tersanesinin kuru havuzunda bulunmaktadır. Binaya erişim, havuzun üstünde bulunan köprülerden sağlanmaktadır. Eğimli köprüleri takip edin ve geçmiş ve günümüzde dünyanın önde gelen denizcilik ulusu olan Danimarka’yla ilgili bir sürü sergilerin olduğu renkli bir dünyaya erişin. Müzenin muhteşem denizcilik sergileri, filmler, interaktif oyunlar ve kişisel hesaplarla ilgi çekici ve dramatik sergilerle hikayelerini anlatıyor. Burada deniz dünyasını öğrenebilir, dinleyebilir 28
ve aktif bir şekilde deneyimleyebilirsiniz. Ayrıca müzenin M/S kafesinde dinlenebilirsiniz. Müze, 3D-modelleme ve yenilikçi çelik yapılarla yer altında bir odada inşa edilmiştir. Binanın temelini sağlam tutmak ve yeraltı suyunun binaya baskı yapmasını engellemek için toplamda 461 zemin ankrajı, yerin 40 metre derinliğine girmektedir. Limanın avlusunda, zemin ankrajları tırnaksıdemir çubuklar gibi durmakta ve teknik bir çözüm ve mimari ifadesi olarak çalışmaktadır. Danışmanlık firması Rambøll tarafından uygulanan bu çözümler, dünya standartlarında bir mühendislik çalışması olarak tanımlanmıştır.
Temmuz’dan Ağustos’a kadar Her gün 10:00 – 17:00 Eylül’den Aralık’a kadar Salı ile Pazar arası 11:00 – 17:00 Müze kış tatilinde (7. hafta) Pazartesi günü ve son bahar tatilinde (42. hafta) Pazartesi günü açıktır. Müze, 1 Ocak dışında, her sene 24, 25, 26 ve 31 Aralık’ta kapalıdır. Ücretsiz giriş mfs.dk
29
KRONBORG KALESİ, PİRATMİTLER, AKROPOLİS VE ÇİN SEDDİYLE AYNI SINIFTADIR.
2000 yılında, Kronborg Kalesi UNESCO’nun Dünya Mirası listesine alınmıştı. Kronborg özel listedeydi çünkü kale, Rönesans kalelerinin eşsiz bir örneğidir ve aynı zamanda Kuzey Avrupa tarihinde önemli bir rol oynamıştır. 30
31
12
KRONBORG KALESI – HISAR Müze
Çocuk parkı
Heykel
Atraksiyon yeri
› Kronborg, zamanında Kuzey Avrupa’nın en güçlü kalelerinden biri olarak, büyük surlarla çevrilidir. Daha yakın bir dönemde, yeniden tam görülebilir olması için surların büyük bir bölümü yeniden oluşturulmuştur.
Restoran
Alışveriş
Kronborg etrafında kale manzaralarını izleyin. Bir zamanlar, Kuzey Avrupa'nın en güçlü savunma tesislerinden biriydi. Bugün, kaleyi daha huzurlu bir şekilde görebilir ve ailenizle güzel bir zaman geçirebilirsiniz.
Dünya Miras yolu. Yol kalenin etrafında gider (haritada noktalı çizgiye bakın). Yolda kale duvarlarının ve savunma tabyaların gücünü hissedebilirsiniz. Eski kışla binalarında, yeni mağazalar, esnaf için atölye çalışmaları, kafe ve restoranlar mevcuttur. Bir cep telefonu rehberi, alanda takip edilebilir ve eski barut deposu odasında kalenin tarihi ile ilgili bir sergi vardır. Kraliçenin tabyası – oynayın ve piknik yapın Kraliçe’nin tabyasında, hayal gücünüzü serbest bırakın ve çocuklarınızın küçük çocuklar için Kronborg kale oyun alanında oynamalarına izin verin. Bir kraliyet ortamında öğle yemeği yiyebileceğiniz masalar vardır. Herakles ve Hidra Kuzey molun uzak kısmında, 1932 yılında tamamlanmış Rudolf Tegner’in, Herakles ve Hydra heykelini bulabilirsiniz. Kronborg tarafında surların etrafında dolambaçlı bir yol ya da Scholten siperlerin üzerinde bir gezi gerektirir, ama gidip görmeniz kesinlikle tavsiye edilir. Herkül Zeus’un oğlu ve eski Yunan mitolojisinin en
32
büyük kahramanıdır. Olimpos’ta yerini almak için, Hidra canavarını öldürmesi gerekiyordu. Herkül kılıcıyla saldırdı, ama kestiği her kafa için üç tane kafa büyüyordu. Bunun iyi bir şekilde bitmesi zordu. Helsingör sakinleri heykele kendi takma adını verdiler: “Ufak adamın vergi dairesine karşı savaşı.” Liman çağrıları Alternatif bir güzergah (haritada noktalı çizgi) üzerinde olan limanda, Helsingör’ün denizcilik ruhuna yaklaşacaksınız. Burada, Helsingör’ün büyüleyici limanını ve kıyı gezintisini aynı zamanda Øresund Akvaryumunu göreceksiniz. Okyanus yüzeyinin altına gelin ve Øresund’da bulunabilir fantastik hayvan ve bitki yaşamını deneyimleyin.
ØRESUND AKVARYUMU Strandpromenaden 5 DK-3000 Helsingør Tel: 3532 2970 oresundsakvariet@ bio.ku.dk AÇILIŞ SAATLERI Pazartesi – Cuma, 10:00 – 16:00 Hafta sonu 10:00 – 17:00 Ücretsiz giriş oresundsakvariet. ku.dk
33
12
KRONBORG KALESI – KALE Müze
Rönesans dönemi kralı II. Frederick, 1574’den 1585 arası Kronborg kalesini inşa etmiştir. 2000 senesinde Shakespeare’in Hamlet’iyle ünlenen kale, UNESCO Dünya Mirası listesine girdi.
› Kronborg’un olduğu gibi, dünyada birkaç yer drama ve tarihi tek bir yerde toplamıştır. Burada, Hamlet’in ruhu geçitlerde yüzerken, ölümcül kale gösterişli Rönesans kalesiyle bir araya gelir. Dolayısıyla, tam olarak bu yerin 2000 yılında sadece dünyanın en önemli kültür miraslarına yönelik olan UNESCO'nun Dünya Mirası Listesi'nde yer alması sürpriz değildir. Kronborg, Giza Piramitleri, Akropolis ve Çin Seddi ile listede omuz omuza durmakta.
oluştururdu. Kraliyet dairelerden, doğrudan 62 metre uzunluğu ile Kuzey Avrupa’nın en uzun salonu olan, muhteşem “Hall of Dance” ziyafet salonuna geçebilirsiniz. Kalenin altında, askerlerin savaş veya kuşatma esnasında kaldığı salon ve tünellerden oluşan büyük bir yeraltı ağı olan siperleri göreceksiniz. Burada, Danimarkalı efsanevi kahraman Ogier uyuyor ama Danimarka'nın ihtiyacı olduğunda yeniden ortaya çıkacak ve büyük işler gerçekleştirecektir.
Rönesans dönemi kralı II. Frederick, 1574–1585 arası eski Orta Çağ Krogen kalesini yeniden inşa etmeyi başarmıştır. Modern bir kraliyet kalesine benzetmek üzere karakteristik olan Rönesans dönemi mimarisine ait zengin dekorasyonlar kullanılmıştır. Amaç herkese Danimarka’nın güçlü bir krala sahip olduğunu göstermekti: Øresund’ın yöneticisi. Kral'ın amacına ulaşılmıştır. Sadece birkaç yıl içinde, kalenin muhteşem tasarımı ve bakır kaplamalı çatıları ve kuleleri dünyaca ünlü olmuştur, o kadar ki 1500'lerin sonuna yakın İngiliz oyun yazarı William Shakespeare, Hamlet oyunun konumu olarak seçmiştir.
Her yaz Kronborg, HamletScenen tarafından düzenlenen ve dünyanın dört bir yanından en iyi Shakespeare perdelerini gerçekleştiren "Hamlet'in Kalesinde Shakespeare" tiyatro festivaline ev sahipliği yapıyor.
KRONBORG KALESI AÇILIŞ SAATLERI Nisan’dan Mayıs’a kadar Her gün 11:00 – 16:00 Haziran’dan Eylül’e kadar Her gün 10:00 – 17:30 Ekim Her gün 11:00 – 16:00 Kasım’dan Mart’a kadar Salı – Pazar 11:00 – 16:00 Ücretsiz giriş kronborg.dk
Tiyatro festivali hakkında daha fazla bilgi için: hamletscenen.dk
Kalenin içinde, Kral II. Frederick ve Kraliçe Sophie’nin etkileyici kraliyet dairelerini görebilirsiniz. Bunlar, Kral ve Kraliçe konutlarında bulunduğu zaman saray yaşantısının ve partilerin temelini 34
35
13
TERSANE KORIDORLARI VE KIZIL MEYDAN Atraksiyon yeri
Çocuk parkı
1882 senesinin eski salonları, mavi kıyafetli işçilerin çalıştığı dönemlerdeki gibi hala çok otantiktir. Günümüzde salonlar, etkinlikler için kullanılır – bugün olacaklara bir göz atın.
› Yol, geri Kültür Bahçesine döner ve Kültür bahçesiyle en büyük tersane koridoru olan 14. Bina arasından geçer. Geçidin sağında, çocukların diğer şeylerin yanı sıra trambolin üzerinde atlayabilecekleri bir oyun alanı olacaktır. Geçitte yeni Kültür Bahçesi, eski Helsingör Tersanesinin tarihini yansıtmaktadır. 1882’den beri eski bina orijinal halindedir ve dün terk edilmiş gibi işlenmemiş görünür. Neredeyse bir zamanlar burada çalışan mavi kıyafetli erkeklerin varlığını hissedebilirsiniz. Ancak bu 1983’te son tersane işçisi gittiğindeydi. Bugün, büyük salonlar, sergiler, festivaller, konserler ve her türlü etkinlikler gibi yeni fırsatlara açıktır. En unutulmaz etkinliklerden biri, sanat, bilim ve teknolojiyi bir araya getiren Click Festivalidir. Salonlar aynı zamanda dünyanın en büyük tasarım ödülü, INDEX’in sunumu için kullanılmıştır: bu ödül dünyada yenilikçi tasarım çözümlerini yüceltir. İnsan hayatını iyileştirmek ve gezegenimizin geleceğini güvence altına almak için katkıda bulunan tasarımlardır.
36
Tersane salonlarına gitmekte heyecan verici bir şey vardır her zaman. Açık olan kapılarda gözünüzü açık tutun; belki bugün bir şeyler olur. Geçit, Tersane Müzesinin bulunduğu Kızıl Meydan'da sona erer. Meydan bu ismi almıştır çünkü sendikalar burada grev olduğunda tersane işçilerini bir araya getirirlerdi.
37
14
TERSANE MÜZESI Müze
Heykel
Bir zamanlar kent yaşamının odak noktası olan ve gururlu bir işçi sınıfını oluşturan kentin tersane tarihinin derinliklerine dalın.
› Şimdi Helsingör Tersanesi tarihinin derinliklerine dalma zamanı. Tersane Müzesi'ne ulaştık. Müzenin sergileri, şehrin tersanesi gemi inşa ettiği ve şehrin işçi sınıfının güçlendiği esnada, 101 seneyi çevreleyen etkinliklerin ayrıntılarını vermektedir. Tersane M.C Holm tarafından yapılmıştır ve Danimarka’nın en büyük tersanesiydi. Tersane dönemi, Sound vergilerin dağılmasından sonra, Helsingör’e kendi ikinci ekonomik patlamasını deneyimleme izni vermiştir. Bu geçmiş dönemin hikayeleri, zahmet, gürültü, kir, gurur ve beraberlik ile ilgilidir. Aynı zamanda, tersane düdüğünün hayatın hızını oluşturmasıyla ilgilidir 1983 yılında kapanana kadar, hem ekonomik, istihdama yönelik, sosyal, kültürel ve siyasi ola38
rak, tersane Helsingör’ün doğal odak noktasıydı. Tersane Müzesi oluşturulmasındaki itici güç, bir grup tersane işçisinden gelmektedir. Çoğu Danimarka Metal İşçileri Sendikası üyesidir. Tersane işçileri Eğer kapıdan çıkarsanız, sol tarafınızda Helsingör’de birçok tersane işçisinin neslinin yapıtı olan "Tersane işçileri" heykelini göreceksiniz. Heykel, Danimarka-Faroese heykeltıraş Hans Pauli Olsen tarafından yapılmıştır. Eski tersane kapısına doğru giden dört işçiyi tasvir etmektedir. Heykel 2014 yılında inşa edilmiştir.
TERSANE MÜZESI Kültür Bahçesi Allégade 2 DK-3000 Helsingør Tel: 49 2818 16 Açılış saatleri: Yıl boyunca açıktır. Pazartesi günleri kapalıdır. Salı, Perşembe ve Cuma 12:00 – 16:00 Cumartesi 10:00 – 14:00 Pazar 12:00 – 16:00 Noel'den yılbaşına kadar kapalıdır. Ücretsizdir. helsingormuseer.dk
39
14
TERSANE DÖNEMI Atraksiyon yeri
Gururlu tersane işçilerinin ve büyük gemilerin hikayesi, iki büyük duvar üzerinde tasvir edilmiştir.
Helsingör’ün duvarları kendi tarihini anlatıyor: Tersane dönemi Kültür bahçesinden Allégade’de doğru yönelin ve sağa dönün. Durun ve tersane dönemini tasvir eden iki büyük freski gözlemleyin. Sağda kalkan duvarda olan boyama, üç katmanlı bir sulu boya sanat parçası olarak görünür: Günümüzde devasa konteyner gemileri, arkada, eski bir vapur ortada ve geçmiş zamana ait gemiler ön planda bulunmaktadır. Akrilik boya ile Oriol Caminal Martinez tarafından boyanmıştır. Eski vapur modeli, 1967 senesinde popüler bir Danimarkalı filminden dolayı tanınan ve günümüzde kült olan Martha gemisidir. Kalkan duvarında sol tarafında, Amerikalı sanatçı Garin Baker, eski Helsingör Tersanesinin bir kahramanını anlık olarak boyamıştır. Tersane döneminden kalma fotoğraflara dayanıyordu. Neredeyse büyük gemilerin yapımına eşlik etmiş günlük çekiç işlemini hissedebilirsiniz.
40
Danserindebrønden: Danserindebrønden Helsingör’ün en çok bilinen heykelidir. Kronborgvej ve Allegade köşesinde küçük bir tesiste yer almaktadır. Heykel, sanatçı Rudolph Tegner tarafından yapılmıştır. Danimarka Kraliyet Balesinden üç kadın dansçı bunun için model olmuştur. Kentin yeni mezun öğrencilerinin her yaz burada toplamak ve üç bayanı dansa kaldırmak için güzel bir gelenektir.
41
15
HELSINGÖR ILK ÖĞRETIM OKULU (H.C. ANDERSEN) Atraksiyon yeri
Danimarka'nın büyük masal yazarı, okuyan genç bir adam olarak, Kongensgade mağazasında iki yıl geçirmiştir. O şehrin canlılığını sevdi, ama okul müdürü hevesli gencin geçirdiği yılları katlanılamaz hale getirmiştir.
› Şimdi, Kongensgade’den aşağı beyaz ev no 12 A-B’ye kadar devam edin. Helsingör ilk öğretim okulu 1807– 39 senelerinde Kongensgade’de bulunmaktadır. "Çirkin Ördek Yavrusu" hikayesiyle bilinen Danimarka'nın büyük masal yazarı H.C. Andersen, 1826–1827 senelerinde okula devam ederken burada yaşadı. Okul müdürü, Simon Meisling, klasik bir filologdu ama öğretim yöntemleri genç yazarın ilköğretim senelerini dayanılmaz hale getirdi. İkisi arasındaki çatışma, okul işlerinden çok Andersen’in bastırılamaz bir “hikaye uydurma” arzusuyla ilgiliydi. Genç öğrenci Meisling’in alay konusu olduğunda, evlilik dışı ilişkileriyle bilinen Meisling’in karısı tarihçilere göre onu baştan çıkarmaya çalıştı. Geldiğinde ve ziyareti onun için kesinlikle travmatik olmadan önce, o zamanların Helsingör’ünü şöyle anlatmıştır “Yoldan görüldüğü gibi, Helsingör bana çok söz vermedi – ama şimdi onun ortasında olduğuma göre, küçük bir Kopenhag gibi geliyor... korkunç! Havuzlar ne kadar da canlı: burada yağlı bir Hollandalı adamın boş bir dil konuştuğunu duyabiliriz, Bazıları İtalyan ahengini duyar ve bununla beraber İngiliz hapishanesinde kömür boşaltırlar, o kadar ki Londra’yı koklayabilirim. Sular,
42
martıların kıyılarda yüzmesi gibi gemilerle kaplanmış.” Andersen ortaokulu başkentte bitirdi. Bundan sonra, onu dünya tarihinin en sevilen yazarlarından biri hâline getirecek edebi işlerine odaklanmıştır.
43
16
AXEL MEYDANI VE TICARI YAŞAM Atraksiyon yerleri
Heykel
Restoranlar
Axel Meydanı'nda, Helsingör’ün kurucusu Pomeranyalı Erik’e selam verebilirsiniz. Birçok büyüleyici özel mağazaları ile şehrin canlı yaya sokaklarında devam etmeden önce, biraz mola vermek için harika bir yerdir.
Alışveriş
› Axel Meydanı, Helsingör'deki buluşma alanıdır. Yaz ayları, kafe ve restoranlar masalarını açık havaya taşıdıklarında ve soğuk bira verdikleri zaman, güney Avrupa cazibesiyle doludur. Diğer günlerde, meydanı çevreleyen eski mekanlara oturabilirsiniz. Aralık’ta, Noel havasını hissedebilirsiniz. Meydanın ortasında Pomeranyalı Erik’in anıtı bulunmaktadır. Erik, emredici bir duruşu olan, hafif sarı saçlı, uzun boylu, yakışıklı bir adamdı. Ayrıca yetenekli bir atlı ve bir çapkındı. Kuyunun önünde, "Umudum denize doğrudur” anlamına gelen "Mit Haab Staar til havet" yazar. Sütunun etrafında şöyle yazar (Dancadan İngilizceye doğru): “2 Haziran 1426, Kral Erik Helsingör’e bir tüccar şehriolma imtiyazı tanıdı. Aynı zamanda, Sound Vergilerini oluşturmuştur, Kronborg Kalesi ve Carmelite Manastırını inşa etmiştir. 1300 senelerinin sonlarında Erik’e, en büyük Nordik krallığı miras kalmıştır. Bir zamanlar Norveç, İsveç ve Danimarka Kralıydı ve Baltık Denizi etrafında bir imparatorluk kurmayı hedefledi. Bunu başaramadı. Savaşlar ve sosyal huzursuzluktan dolayı, her şeyini kaybetti ve görevden alındı.
44
Meydanın tarihi,17. yüzyılın sonuna kadar uzanır. 1884 yılında, açık alan olmadığından şehir içi Jørgen Holm adlı bir emlak yanmış. Uygun bir şehir meydanı inşa etmek için bir fırsat oldu. Daha sonra bugünkü boyutuna genişletildi. Meydandan, yol kentin yaya sokaklarına doğru ilerliyor. Harita'da görüldüğü gibi, bir sonraki durak olan Stengade’ye varmak için çeşitli yollar vardır.
45
17
ATIŞ TOPLULUĞU Atraksiyon yeri
İsveç Veliaht Prensi ve daha sonrasında kral olmak için, Napolyon'un mareşali Jean Baptiste Bernadotte 1810 senesinde bu binada Katolik inancına sahip olduğuna yemin etmiştir.
› Helsingör ana caddesinde Stengade 46’daki etkileyici mülk 1791 yılında tamamlanmıştır. Napolyon'un mareşali Jean Baptiste Bernadotte 19 Ekim 1810’da bu binada Katolik inancına sahip olduğuna yemin etmiş ve ertesi gün İsveç Veliaht Prensi olarak Helsingborg’a gelmiştir. 1817 yılında, Charles XIV John adı altında İsveç Kralı oldu. Birkaç yıl sonra, İsveç hükumeti binasını ele geçirdi ve 1840 yılının sonuna kadar kentte İsveç Konsolosluğu için hizmet verdi. Mülkiyet İsveç Başkonsolosu, Isaac Glörfeldt tarafından inşa edilmiştir. Mimarı C.F. Adelcranz’dir ve kendisi İsveçlidir. Bina, Helsingör’ün Klasisizmin erken dönem temsilcisidir. Evin ön kısmı, orta kısım belirgin olmak üzere, üç parçaya ayrılmıştır. Bu bina inşa edildiğinde, İsveç kralı III. Gustav’ın tuğrasını taşıyan güçlü bir dekoratif kalkan ile örtülmüştür. 1901 yılından beri, mülkiyet 2015 yılında 250. yıldönümü kutlayan Helsingör Kraliyet Atış Topluluğuna ev sahipliği yapmıştır. Toplumun asıl amacı, anavatanın savunulmasına katkıda bulunmak üzere, üyelerinin daha iyi bir nişancı olmasıdır. Günümüzde, toplum sosyal bir kulüpten daha fazlasıdır. VII. Christian’dan beri, tüm naipler toplumun bir üyesi olmuştur. Bugün, Danimarka'nın Kraliçesi II. Margrethe ile evli Prens Henrik de bir üyesidir.
46
Yol şimdi Stengade boyunca ilerliyor. Helsingör’de en iyi korunmuş Rönesans evlerinden biri olan Stengade 20’de durun. Fiolgade’ye doğru sağa dönün ve Munkegade’ye doğru sola gidin.
Engelliler için erişim bilgisi: Munkegade ve Anna Queens Stræde’de bulunan atraksiyonların Arnavut kaldırımlarında bulunmasından kaynaklı olarak, hareketleri sınırlı olan kişilerin Svingelport’a doğru gitmeleri ve Stengade boyunca sonuna kadar ilerlemeleri tavsiye edilir.
47
18
ESKI MANASTIR, MUNKEGADE Atraksiyon yeri
1441 yılında, Siyah rahipler Pomeranyalı Erik tarafından kendilerine verilen toprakların üzerine bir manastır ve bir kilise inşa ettiler. Şimdi rahipler ve manastır yoktur ancak bir zamanlar bulunduğu sokak Helsingör’ün en etkileyici sokaklarından biridir.
› Munkegade ve Sortebrødrestræde’den döndüğünüzde, biraz izole edilmiş zaman cebine girer gibi oluyor. Burada, bugün konutların olduğu yerde, Ortaçağ'da Dominik Rahiplerine – siyah rahiplere – ait bir manastır vardı. Adı, açık havada giydikleri siyah pelerinlerden gelmektedir.
Helsingör’de mütevazı koşullarda doğdu ve büyüdü. Meydana, 1992 yılında onun adı verilmiştir. Simon Spies Meydanı, eskiden Helsingör’ün karadan giriş noktası olan Svingel Limanında bulunmaktadır. Burada tüm kırsal malların yol geçiş ücretine tabii olduğu giriş vergisi yeridir.
1425 yılında, Kral Pomeranyalı Erik keşişlere, “her zaman geçerli olacak” ve üzerine “kilise, manastır, tuğladan ahır ve kullanışlı olabilecek her tür ev, elma, lahana yetiştirilebilir bahçe işleri için” topraklar vermiştir. Protestan Reformu sırasında, Kral Manastırı ve şehrin temellerini vermiştir ve bir hastane inşa edilmiştir. 1567 senesi itibariyle, git gide yıkılmaya başladı.
Şimdi Stengade’yi geçin ve solda Anna Queens Stræd’ye ulaşana kadar Gyldenstræde üzerinden devam edin.
Yapının sağ tarafında uzanan Sortebrødrestræde’de, kaldırım taşları keşişlerin olduğu dönemle aynıdır. Munkegade’nin sonunda, 'Bycenter” alışveriş merkezinin ana girişi yönünde Klostergade’den sola dönün ve Simon Spies Meydanına ulaşın. Simon Spies Meydanı Meydan, Simon Spies’dan (1921– 1984) sonra adını almıştır. "Danimarka Seyahat Kralı" olarak adlandırılmıştır çünkü seyahat paketi endüstrisinin öncüsü olmuştur ve Danimarkalıların yurt dışına seyahat etmelerini sağlamıştır. 48
49
19
ANNA QUEENS STRÆDE
› Bu ince küçük Arnavut kaldırımlı sokak, şehrin en eskisidir ve 17. yüzyıldan beri burada bulunmaktadır. “Svingelen tarafından Møllestræde” ve “Küçük Møllestræde” olarak adlandırılmıştır.
Atraksiyon yeri
Sound Vergileri dönemi boyunca, bu sokak feribot kullanan kişilerin favori yeri oldu. Strandgade ve plajın asıl girişidir.
Caddenin şimdiki adının, kraliyet ailesiyle bir ilgisi yoktur. 1700'lerde sokakta çeşitli mülke sahip olan tüccar Quie ailesiyle ilişkilidir. Anna Queen, Quie olarak adlandırılmıştı ve tüccar Hans Quie’nin dul eşiydi. Anna Queens Stræde sonunda Skyttenstræde’den sağa dönün ve sonra Strandgade’den sola gidin. Köşede Helsingör’ün yarı ahşaptan olan en eski evi Strandgade 27’yi bulacaksınız. Peter, Çapa kızı Strandgade 27 İki katlı çok iyi korunmuş bu mülkiyette, 1577 senesi Strandgade’ye bakan kapı penceresinin camı üzerinde bir parça ahşabın üzerine oyulmuştur. Kapının olduğu bölüm ve sağında bulunan kiriş daha önce bir koç eviydi. En üst kat zemin ötesine uzanır ve güzel oymalarla desteklenmektedir. Bir sarmal içinde biter – mimari terminolojide kıvrımlı konsollar denir – ve oyma akantuslarla dekore edilmiştir. Oymaların arasında, ahşap, temelde devrik bir teknenin enine kesitiyle aynı şekilde olan ogee kemerlerinden oluşturulmuştur. Bu tarz
50
ve dekorasyon şekli inşaat sırasında Helsingör’ün yarı ahşap evlerinde tipiktir. Mülkiyet, diğerleri gibi birçok feribotçunun evi oldu. Aynı zamanda, yıllardır burada bulunan “Peter in the Anchor’s Daughter”, veya “The Anchor” tavernasına ev sahipliği yapmaktadır.
Engelliler için erişim bilgisi: Hareketleri sınırlı olan yolcuların Strandgade’ye doğru gitmeleri tavsiye edilir. Haritada alternatif yola bakınız.
51
20
STRANDGADE 55 Atraksiyon yerleri
Strandgage (Plaj sokağı) ismi, aslen beyaz kum tepelerine doğru manzaralı bir plajda olduğundan verilmiştir. 55 numarada çok güzel bir ev vardır.
› Strandgade 55’e ulaşmadan önce, aynı zamanda Danimarka Metal İşçileri Birliği'nin yerel şubesi olan 46 numaralı binayı not alın. Mülkiyet güzelliği nedeniyle ilgi çekici değildir, tersane döneminde sendika, Helsingör Tersanesi'nde birçok çalışan üyesi olduğundan gerçek bir güç merkeziydi. Danimarka'nın önde gelen sendika temsilcileri uzun yıllar boyunca burada işe alınmıştır. Şimdi 55. numarada durun. Helsingör'ün önde gelen ev alanlarındanbiridir. Modern bir Kronborg’dur. Süslemeleri, Antwerp’ten esinlenmiştir ve muhtemelen kalenin inşaatında yardımcı olan Flaman taş ustaları tarafından oyulmuştur. Evin, Rönesans dönemine ait yatay kireçtaşı şeritlerine sahiptir. Pencerelerin arasında bulunan uzun dört köşeli sütunlara dikkat edin. En altta, rozet süsleriyle ve üstte hermathenas ile dekore edilmiştir. Taçları Iyon kapakları taşımaktadır ve omuzlarının etrafında aslan maskeleri ile kartuş şeritler bulunmaktadır. İki genç kızın arasında, bıyıklı küçük erkek hermathenaya dikkat edin. Bundan sonra, Strandgade’nin sonuna kadar ilerleyin. Yol şimdi yeniden kültürel gezinin başladığı yer olan yol gişesi ve Liman meydanına döndü. Rota tamamlanmıştır. Solda, kraliyetin, Hollywood starlarının, her yaştan
52
çocukların dondurma almış olduğu Helsingör’ün en ünlü sokağı olan etkileyici Brostræde’yi bulacaksınız. Gary Grant bile burayı ziyaret etmiştir. Ancak, Kronborg Kalesinde Hamlet oyununu oynama arzusunu yerine getirme şansı olmamıştır. Neyse ki dondurma yiyebilmişti. Neredeyse Helsingör’de herkesin sonunda sorduğu, varoluşsal soruyu kendine sorduğunu duyar gibisiniz: Olmak veya olmamak. Bu, kültürel gezi Helsingör yürüyüşünün sonucudur.
53
PRATİK BİLGİLER VE REFERANS LİSTESİ Kültürel gezi Helsingör yürüyüşü engelli dostudur Helsingör Sakatlık Konseyinin temsilcileri yaklaşık 4km ‘lik bir yol tamamladılar ve haritada engelli simgelerinin bulunduğu alternatif yolları tercih ederek hareketleri kısıtlı olan kişiler, tekerlekli sandalye kullanan kişiler ve bebek arabalı aileler tarafından gerçekleştirilebilir olduğunu gördüler. Alternatif yollar, düzensiz Arnavut kaldırımlarına basmak zorunda kalmamanızı sağlar. Böylece daha düzgün yollardan gidebilirsiniz. Keyfini çıkarın! Helsingör park uygulamasıyla kolay park etme “Parkering Helsingør” uygulamasıyla şehrin park etme noktalarını görebilirsiniz.
www.helsingor.dk üzerinden Helsingör ile ilgili her şeyi bulabilirsiniz. Helsingör belediyesi ana sayfasında, Helsingör hakkında bilmeniz gereken her şeyi bulabilirsiniz. Birçok dilde tanımlarıyla beraber kültürel gezisini, Helsingör yürüyüşünü gösteren interaktif bir harita bulabilirsiniz. Ana sayfanın takviminde, birçok şehrin etkinlikleri yanı sırabölge halkı ve turistler için turist teklifler görebileceksiniz.
Proje grubu, kültürel gezi olan Helsingör Yürüyüşünün düzenlemesinde yardımcı olan kişilere teşekkür eder: Maibritt Bager, Müze müdürü Lars Bjørn Madsen, Müze denetçisi Tora Ribers, Müze iletişim sorumlusu Tenna Bülow, Müze ve Arşiv asistanı Gertrud Clausen, Halkla ilişkiler pazarlama uzmanı Lotte Kokfelt, Pazarlama uzmanı Frederikke Møller Kristiansen, İletişim başkanı Erik Als, Kale yönetim müdürü Mikael Rasmus Nilsen, İletişim müdürü Henrik Numelin, Proje yöneticisi Mette Damving, Etkinlik ve aktiviteler sorumlusu Ulla Ringbæk, Kilise heyeti başkanı Torben Bill Jessen, Kilise memuru Jørgen Ingberg Henriksen, Papaz Christian Holm Donatzky, Tarihçi, Cand.Mag. Arne Magnussen, Basın fotoğrafçısı Vibeke Maj Magnussen, Fotoğrafçı Morten Jepsen, Bölge sorumlusu Morten Brask Lauridsen, Üretim mühendisi ve Mette Galtt, Mimar. Odense Şehir Müzesi
Referanslar: Helsingör Belediye Müzeleri işbirliğiyle Nordisk Forlag tarafından yayınlanan “Rundt i det gamle Helsingør” serilerinin tüm kitapçıkları. (Örneğin tüm kitaplar Helsingör Şehir Müzesinde satın alınabilir.) “En byhistorisk vandring i det gamle Helsingør”, Kenno Pedersen. Helsingör Belediye Müzeleri işbirliğiyle Nordisk Forlag tarafından yayınlanmıştır. “Helsingør Kulturkanon”, Helsingør Kommune tarafından yayınlanmıştır (2012).
Sayfalar: helsingormuseer.dk kuto.dk helsbib.dk mfs.dk helsingor.dk kongeligeslotte.dk visitnordsjaelland.dk helsingorcity.dk helsingoerdomkirke.dk sctmariae.dk Fotoğraflar: Brostræde Is
App store üzerinde Android, Apple ve Windows için uygulamayı indirin.
54
55
GENEL BAKIŞ VE HARITALAR 01 Helsingör istasyonu
12 Kronborg Kalesi – hisar
02 Liman Meydanı
12 Kronborg Kalesi – kale
03 Gl. Færgestræde ve Skibsklarerergaarden
13 Tersane koridorları ve Kızıl Meydan
04 The Sound Dues rezidansları
14 Tersane Müzesi
05 St. Olaf Kilisesi
14 Tersane dönemi
06 Helsingör Şehir Müzesi
15 Helsingör ilk öğretim okulu (H.C. Andersen)
07 St. Mary Kilisesi ve Carmelite Manastırı
16 Axel Meydanı ve ticari yaşam
08 Helsingör’ün duvarları kendi tarihini anlatıyor
17 Atış topluluğu
09 Kulturhavn Kronborg
18 Munkegade’de eski manastır
10 Kültür Bahçesi
19 Anna Queens Stræde
11 M/S Danimarka Denizcilik Müzesi
20 Strandgade 55