International Waterstof

Nedmag wil in 2035 onafhankelijk zijn van fossiele grondstoffen. Groene waterstof ziet het als een goede optie voor het eigen productieproces. De overheid moet de transitie naar waterstof volgens directeur Bruning stimuleren.

NEDMAG ZET CONCRETE STAPPEN NAAR VERDUURZAMING ‘MET ALLEEN EROVER PRATEN KOMEN WE ER NIET’

Nedmag wil in 2035 onafhankelijk zijn van fossiele brandstoffen. Het bedrijf in Veendam ziet voor de eigen processen waterstof als de meest kansrijke energiebron. De verwachting is dat eind 2020 een van de installaties al daarop kan draaien. Tekst: Igor Znidarsic

Tussen de industrieclusters van Delfzijl en Emmen ligt een gebied dat ook de nodige industrie herbergt, waaronder Avebe (aardappelen), Smurfitt Kappa (karton), Solidus (idem),The Beet Company (suikerbieten), NEG (glasvezels, voormalig PPG), Strating (steen), Kisuma (magnesiumverbindingen) en Nedmag (magnesiumzout). Net als de bedrijven in de twee industrieclusters moeten ook deze, vaak energie-intensieve, bedrijven aan de met de overheid afgesproken duurzaamheidsdoelstellingen voldoen. “De bedrijven in Delfzijl en Emmen zitten dicht bij elkaar op één terrein en kunnen het energievraagstuk op dezelfde manier aanpakken, met gedeelde warmteleidingen en warmtenetten en dergelijke. Wij zitten echter verspreid in een relatief groot gebied”, zegt Bert Jan Bruning, directeur van Nedmag in Veendam, dat hoogwaardige DBM (Dead-Burned Magnesia), magnesiumhydroxide en calciumchloride produceert. Om te kijken of ze de energietransitie toch gezamenlijk kunnen aanpakken, hebben deze bedrijven daarom de koppen bij elkaar gestoken. “We hebben allemaal geïnvesteerd in de optimalisatie van onze processen, maar daar zit een keer een einde aan, en dan moet je grotere stappen gaan zetten of overstappen op andere soorten energie”, aldus Bruning. “En dat kan het beste gezamenlijk.” Er werden veel raakvlakken en mogelijkheden tot samenwerking gevonden, zowel bij de grote als bij de mkb-bedrijven. Zo kan er samengewerkt worden op het gebied van biogas, uit restbiomassa van bedrijven als Avebe en The Beet Company. Ook blijkt er veel infrastructuur in het gebied aanwezig, zoals afvalwatersystemen en gasleidingen, die wellicht een toekomstige waterstofsamenwerking mogelijk maken.

Biomassa Nedmag gebruikt momenteel op kleine schaal groen gas, al ziet Bruning dit vooral als een tussenoplossing. “Nu krijgen bedrijven die biogas produceren subsidie, maar je weet niet of dat zo blijft. Plus je blijft CO2 uitstoten, ook al is die niet fossiel. Ook is het de vraag of de grote hoeveelheden die wij in de regio nodig hebben opgewekt kunnen worden. Daarnaast is er een discussie over stikstof. Men praat over halvering van de veestapel, en de vraag is of er dan nog voldoende biogas uit dierlijke mest beschikbaar blijft. Daarnaast bevat biomassa, met name hout, suikers waar je bioplastics van kan maken. Als ik de maatschappelijke discussie over biomassa beluister, dan geloof ik niet dat de maatschappij

Waterstof

Nedmag langs de N33 in Veendam.

FOTO: NEDMAG

‘Voor de industrie als de onze, met hogere temperaturen, is waterstof een goede optie’

dit op de lange termijn blijft omarmen. In de toekomst zullen subsidies naar andere, schonere energiebronnen gaan.” De oplossing voor Nedmag ligt volgens Bruning ook niet in elektrificatie. “Onze processen vereisen hoge temperaturen, tot 2200 graden, die nu bereikt worden met hoogcalorisch gas uit Noorwegen. Dat proces kun je niet elektrificeren. Elektrificatie is ook relatief duur, omdat je nieuwe technologieën moet ontwikkelen en nieuwe infrastructuur moet aanleggen, boven- of ondergronds.”

Pilot De uiteindelijke oplossing ligt in waterstof. “Onze ambitie is om in 2035 onafhankelijk te zijn van fossiele grondstoffen en in 2050 CO2- neutraal te zijn. Voor de industrie als de onze, met hogere temperaturen, is waterstof dan een goede optie.” Gelegen naast de vorig jaar door koning Willem-Alexander geopende groene waterstofconverNEDMAG In Veendam wint Nedmag magnesiumchloride (magnesiumzout) uit een zoutlaag en zet dit met behulp van dolime om in magnesiumhydroxide. Met deze magnesiumhydroxide wordt doodgebrande magnesium (DBM) gemaakt. Vanwege de hoge dichtheid wordt dit toegepast in de bekleding van ovens voor het maken van cement en staal. Een andere toepassing van magnesiumhydroxide is de ontzwaveling van rookgassen van onder meer de scheepvaart. De zuivere grondstof magnesiumchloride is onder meer geschikt om fosfaat en stikstof in mest te binden. Er loopt momenteel een onderzoek naar wat voor impact dit kan hebben op het reduceren van emissies. Vanwege de hoge zuiverheid van het magnesiumzout dat uit de Groninger bodem komt, zou deze ook toegepast kunnen worden in de foodbranche, bijvoorbeeld als vervanger van natriumchloride (keukenzout) en als aanvulling voor het magnesiumtekort in de voeding. Het tijdens de productie vrijkomende calciumchloride is waardevol als hulpstof bij de productie van kaas en bier. Magnesiumchloride wordt geleverd aan de wellnesssector, voor cosmetische en medische toepassingen. De producten worden geleverd aan 100 landen, waaronder in Europa, Azië, Noord-Amerika en het Midden-Oosten. Er werken direct 150 mensen.

Nedmag wil in 2035 onafhankelijk zijn van fossiele brandstoffen.

‘Zoals de overheid afspraken heeft gemaakt over verduurzaming van kolencentrales, zou ze ook naar waterstof kunnen kijken’

sie-installatie HyStock, gaat Nedmag daarom al op kleine schaal beginnen met de inzet van waterstof. Het doel van de pilot, die onderdeel is van een groter onderzoeksproject, is een verbrandingsproces ontwikkelen waarbij op elk moment aardgas en waterstof in iedere gewenste verhouding kan worden verbrand. Eind dit jaar verwacht Nedmag dat de praktijktesten geslaagd zijn en dat de installatie kan draaien op waterstof. Hoewel (groene) waterstof de toekomst lijkt in Noord-Nederland, zal de beschikbaarheid de komende jaren nog een bottleneck zijn, verwacht Bruning. “Het gaat tijd kosten voor er voldoende waterstof beschikbaar is, maar we hebben besloten daar niet op te wachten en nu al aan de slag te gaan, kleinschalig.” Hoewel het technisch geen ingewikkelde operatie is, duurt het proces toch lang vanwege de nodige certificeringen. “Waterstof ruik je niet, je ziet de vlam niet, de eisen met name op het gebied van veiligheid zijn anders. Daarvoor zijn er nieuwe systemen nodig.”

Leerschool Bruning ziet het project als een goede leerschool. “Voor als we het straks verder gaan uitbouwen. Op deze manier zijn we alvast bezig, en kunnen we een versnelling van de kennisopbouw maken op allerlei gebieden – technologie, veiligheid, onderhoud, onderwijs – en de opgedane kennis delen met andere bedrijven. En op deze manier zijn we ook gesprekspartner voor de overheid. Er zijn allerlei zaken waar je tegenaan loopt, zoals wetgeving en lokale vergunningen. Het voordeel van deze regio is dat het een gemeenschap is waar iedereen elkaar kent, zowel bestuurlijk als qua industrie. En we hebben de ingangen bij de Noord-Nederlandse Energietafel, voorzitter Cas König heeft rechtstreekse contacten in het Haagse. We laten zo zien dat niet alleen de industrie in Delfzijl en in Emmen, maar ook in MiddenGroningen zich aansluit bij de versnelling hier in het Noorden op het gebied van verduurzaming en waterstof.” Probleem is nog wel dat de gasprijs momenteel extreem laag is, wat alternatieven onrendabel maakt. “Er moet groene waterstof beschikbaar zijn, maar dan is er bij de overstap ook nog een kostenvraagstuk. De technologie komt er, bedrijven willen graag, maar je zal het ook hierover moeten hebben. Zoals de overheid afspraken heeft gemaakt over verduurzaming van de kolencentrales, zou de overheid ook naar waterstof kunnen kijken. Met andere woorden: hoe ga je ervoor zorgen dat net als bij elektrische auto’s, waarbij gestimuleerd wordt dat ze op de weg komen, hetzelfde ook voor waterstof gebeurt? Want met alleen erover praten komen we er niet.” p