Grote en kleine grazers op Vlieland

Van de oorspronkelijke kudde van 20 hooglanders waren er eind 2022 nog een paar over. We hebben ruim 25 jaar kunnen zien dat de rustige beesten heel goed werk doen in de 250 ha. duin. De duinen vergrassen en verruigen, de echte duinplanten worden overwoekerd en uiteindelijk wanneer we niets doen verandert het duin in bos. Twee procent van Nederland is duingebied en daar moeten we zuinig op zijn. Open duinen moeten open duinen blijven is het motto. Daar helpen de Schotse hooglanders samen met de Soay schapen, goed bij. Ze vreten kilo’s gras, ze drukken bomen om, want als ze jeuk hebben tijdens het verharen schuren ze zich aan bomen. En als ze jeuk op hun kop hebben, maaien ze door de ruigte met hun kop en maken open plekken. Op die open zanderige plekken kunnen dan bijvoorbeeld de zandhagedissen zich opwarmen en hun eieren in het zand leggen.

Duinviooltjes zijn prachtig. Wist je dat konijnen ze niet eten?

Op dit kaartje is te zien waar het begrazingsgebied van 250 ha. ligt. In dit afgerasterde duin lopen dus de Soay schapen en de Schotse hooglanders.

Op deze manier blijven er echte duinplanten groeien, omdat ze niet overwoekerd worden en zo krijgen en houden we gezonde duinen. Duinviooltjes zijn daar een mooi voorbeeld van. Het duinviooltje is de waardplant van de duinparelmoervlinder, deze zet dus haar eitjes af op deze plant. Geen duinviooltjes? Dan zijn er ook geen duinparelmoervlinders. Het is één van de vele voorbeelden van de positieve gevolgen van begrazing. Als er weer open plekken ontstaan, kan ook het duinkonijn daar van profiteren. Konijnen houden niet van dikke graspakketten en ruigte.

Er zijn plekken in het begrazingsgebied waar duidelijk te zien is dat er konijnen zitten. (konijnenholen en keutels). En nee, de Schotse hooglanders trappen de holen niet dicht. Ze grazen in de valleien en maken hun eigen sluippaadjes door het gebied. Konijnen graven holen op duinhellingen en hebben meerdere in- en uitgangen.

Twee maal per jaar komt veearts Margret Terpstra vanaf de wal naar Vlieland om het vee te bekijken en eventueel de hoeven te bekappen, bloed af te nemen, of wat er maar nodig is. Margret is altijd zeer enthousiast over de conditie en het welzijn van het vee. Dat zijn fijne complimenten natuurlijk. Het is niet voor niks, dat alle Schotse hooglanders boven gemiddeld oud worden op Vlieland.

Omdat de kudde wel erg klein is geworden en we niet meer het gewenste resultaat zien, zijn er in november 2022 15 Schotse hooglanders bijgeplaatst. Het zijn jonge ossen van 1 à 2 jaar oud. Deze kunnen dus de komende jaren weer goed werk verrichten in het duin. De oudere runderen die er lopen kunnen de jonge dieren wegwijs maken in het gebied. Op deze manier zorgen we dat het beheer van ons bijzondere duingebied weer voor lange tijd gewaarborgd is.

Op diverse plekken lopen kuddes Nederlandse landgeiten in verruigde duinvalleien. Het zijn echte ‘slopers’ en ze vreten ook jonge boompjes en struiken. De Nederlandse landgeiten, Soay schapen en Schotse hooglanders zijn tegen weer en wind bestand. Ze willen niet geaaid worden en we verzoeken iedereen om ze niet te voeren met brood en dergelijke. Daar waar brood zit, kan immers geen gras meer bij en zo blijven het echte natuurlijke grazers.

De Soay schapen (in de verte) delen het begrazingsgebied met Schotse hooglanders.

Schotse hooglander Robuust ras met een rustig karakter. Eet ruigte en lange grassen. Heeft alleen onder tanden. Draait zijn tong om het gras en snijdt het met zijn ondertanden af.

Eten net iets minder lang en taai gras. Doordat ze boven- en ondertanden hebben kunnen ze vegetatie korter grazen dan een rund.

Nederlandse landgeit Kunnen in korte tijd veel struiken opeten. Ook boompjes Amerikaanse Vogelkers. Ze eten vegetatie zeer kort en egaal af. Goed tijdelijk inzetbaar.

Grazen ook op duinhellingen. Ze hebben boven kiezen en onder snijtandjes. Graast zoals een tondeuse.

Houdt van kort gras en zorgt zelf ook dat het gras kort blijft. Door het graven van holen blijft het duin open en kan verstuiving weer op gang komen. In verlaten konijnenholen kunnen tapuiten en bergeenden gaan broeden.

Het grazen van verschillende diersoorten volgt elkaar dus op. Het zijn geen concurrenten van elkaar.

boswachtersblog.nl/vlieland Twitter  @annemiekeopthof  @Bosw8erBertwin  @Oude_Kooi  @anke_op_vlie  @boswachtersonja

Instagram  anke_vlie  annemiekeopthof  staatsbosbeheervlie De boswachters van Staatsbosbeheer Vlieland wensen je heel veel plezier op Vlieland.

Graag tot ziens!

Anke Bruin-Kommerij Boswachter Staatsbosbeheer Vlieland