België-Belgique P.B. Antwerpen X 8/2828
11
ISSN 0012-5474
Maandblad December 2000
Vlaanderen staat in Europa
B EELD -S PRAAK
Afgiftekantoor Antwerpen X Passendalestraat 1a 2600 Berchem
FOTO REPORTERS
BRACKE EN CRABBÉ: DEMOCRATIE GERED? LEES BLZ. 6-7 EN BLZ. 8.
G ELIJMD Bij de Volksunie zijn de brokken gelijmd. Voorlopig. Maar de meningsverschillen zijn niet uit het niets gekomen, en zullen ook niet in het niets verdwijnen. De tegenstelling bij de Volksunie heeft weinig te maken met een botsing van ideeën. Er is een perfect coherent programma te maken met “meer Vlaanderen” en “nieuwe politiek”. Hoe kan je immers een vernieuwende politiek bedrijven in voorbijgestreefde Belgische structuren? En er is voor de Volksunie ook geen alternatief. Met een puur communautair programma maak je geen partij meer groot. Dat bewees ook het Vlaams Blok dat pas begon te groeien toen het ándere dan Vlaamse thema’s ging aansnijden. Maar daar ligt het kalf niet gebonden. Het probleem ligt hem in de vraag hóe je dit programma het best in praktijk om zet. En om een kat een kat te noemen: machtsdeelname of niet? Wie in een coalitie wil stappen en geloofwaardig wil blijven, moet op zijn minst een paar punten scoren. De regering Dewael mét VU heeft heel wat minder Vlaamse uitstraling dan de ploeg Van den Brande zónder VU. Heel wat Vlaamse initiatieven van de vorige ploeg
VERONTSCHULDIG ONS zijn voor of achter de schermen ten grave gedragen. Nieuwe initiatieven zijn zeldzaam. Constructieve projecten vanuit de Vlaamse Beweging worden zonder al te veel woorden naar de prullenbak verwezen. En dan zwijgen we over de regering Verhofstadt, die indirect bestaat dankzij de gratie van de Volksunie. Als je het akkoord van Verhofstadt naast de resoluties van het Vlaams Parlement legt, dan is het wel duidelijk dat er iets niet klopt. Vele Vlaamsgezinde VU-militanten stellen zich de vraag of hun partij in de oppositie dit soort akkoord zou toegejuicht hebben. Ze trekken daaruit misschien de onterechte conclusie dat het ideeëngoed van de vernieuwende alliantiepartner een slechte zaak is voor de partij. Het is niet de alliantie met ID die de VU de das omdoet, wel die met Verhofstadt. Het nieuwe akkoord heeft de brokken voorlopig weer gelijmd. De vraag of de machtsdeelname en de medewerking met de coalitieVerhofstadt de Volksunie en haar programma wel ten goede komt, is daarmee zeker niet beantwoord. Dirk Laeremans hoofdredacteur
1
Wat zijn wij toch slechte mensen... Prof. Jacques Claes over politieke correctheid in taal.
SPRINGSTOF
IN DE
VU
4
Guy Verhofstadt wellicht enige winnaar van flinterdun VU-akkoord.
HET VLD-BOEKJE OPEN
5
Doorbraak liet de leugendetector even los in de blauwe doos.
KILLE DEMOCRATIE
6-7
Het blijft nog vriezen rond het Blok. De kou komt van twee kanten.
DE
BESTE HULP
10
Ontwikkelingshulp splitsen, ja of neen? Geert Bourgeois is het niet eens met Eddy Boutmans. En omgekeerd.
ZWIJGEN
OVER EEN DRAMA
11
Duw eens tweehonderd miljard over de taalgrens. Prof. Robert Senelle blijft zich 12 ergeren over een taboe.
P
DELHAIZE
E R S W I J S
Patrick Janssens in De Morgen, 28 oktober: ‘Ik word lastig van de perscommentaren op ons congres, dat we niet langer een inhoudelijke boodschap zouden hebben. Ik ben Stefaan De Clerck niet hé’. Dirk Achten in De Standaard, 4 november: ‘Met een uitgebreid vreemdelingenlegioen of een uitgesproken Waals leger ondergraaft Flahaut de bestaansreden van een Belgische krijgsmacht’. Yves Desmet in De Morgen, 16 november: ‘Het koningshuis is momenteel het bindteken van dit land, zolang dat nog bestaat, en een zeldzaam teken van continuïteit in het politieke landschap, een zichtbaar symbool van onze democratische samenlevingsvorm’. Marc Reynebeau in Knack, 25 oktober: ‘Al dreigt Belgiës institutionele complexiteit de partners in de derde wereld geheel in de war te brengen, een “Vlaams” ontwikkelingsbeleid is alvast niet aangetast door het schandaalsfeertje dat enige tijd rond de officiële Belgische coöperatie bleef hangen’. Geert Hoste in Gazet van Antwerpen, 20 oktober: ‘Verhofstadt belooft een belastingvermindering in 2003, 2006 en 2020. Uit dankbaarheid zal ik voor hem stemmen in 2050’. Robert Senelle in Knack, 1 november: ‘Wie zegt dat de VU-eisen grotendeels verwezenlijkt zijn en dat de partij geen zin meer heeft, is een dwaas. Het uiteenvallen van
de Volksunie is een catastrofe voor Vlaanderen. Gelet op de onafgewerkte staatshervormiong hebben wij een Vlaamse zweeppartij nodig. (...) De Vlaamse strijd is pas gewonnen op de dag dat Vlaanderen een volwaardige deelstaat met een grote autonomie is, in een goed werkend federaal België. En zover zijn we nog lang niet’. Koenraad De Wolf in Tertio, 25 oktober 2000: ‘De voorbije dagen werd andermaal duidelijk dat de Vlaamse regering niets meer is dan een annex van de federale regering, met minister-president Patrick Dewael (VLD) in de rol van gewillige koorknaap. Grote baas Louis Michel (PRL), die door een putsch nu ook greep krijgt op de Waalse regering, is tevreden’. (Louis’ zoon Charles Michel is nu Waals minister van Binnenlandse Zaken - red.) Paul De Bruyn in Gazet van Antwerpen, 31 oktober: ‘Rekruteren uit andere landen ligt delicaat. Een leger heb je nu eenmaal voor het hypothetische geval dat je ooit in oorlog komt. Dan stelt zich met ‘vreemde soldaten’ niet alleen een intern veiligheidsprobleem, maar vooral een probleem van inzetbaarheid. Zie je België al Kosovaren rekruteren in asielcentra, om ze nadien in te zetten in Kosovo? En in welke taal zul je vreemdelingen opvangen?’
Het Waalse bedrijf Delhaize blijft fel anti-Vlaams. In z’n Brusselse filialen blijft het doorgaan met het Nederlands te verwijderen. Sinds zes jaar is er geen enkele verbetering waar te nemen. De concurrent Colruyt heeft wél tweetalig personeel in Brussel. Dat bewijst de onwil van Delhaize. De boycot van dat bedrijf voor Kerst en Oudejaar heeft een sociaal karakter, want als Delhaize de geest van de Belgische grondwet Brussel tweetalig - zou eerbiedigen, zouden ook Nederlandstaligen er aan de slag kunnen.
ONZIN BIJ DE VLAAMSNATIONALISTEN Karel Van Hoorebeke, Frieda Brepoels, Chris Vandenbroeke en Kris Van Dijck wensten in alle duidelijkheid door te gaan met de VU. Een opinie die Yves Desmet niet zint. En daar komt hommeles van. Dan worden ze ‘de alom bekende intellectuele reuzen en electorale zwaargewichten van de VU’, krijgen ze de raad een kaartersclub op te richten, dan zijn het navelstaarders, altijd op zoek naar nog ergens een frank kindergeld die onrechtmatig de grens oversteekt. Desmet vindt dit emotionele chantage van backbenchers in een achterhoedegevechtje. (DM, 26 oktober)
GEEN LINKS BELEID Yves Desmet in De Morgen, 26 oktober: ‘De Volksunie is een terminale patiënt, nog enkel kunstmatig in leven gehouden door haar kaders en militanten’.
VLD-Antwerpen lijkt het menens. Ofwel Agalev uit de coalitie. Ofwel baron Delwaide als burgemeester. Anders spelen de blauwen niet meer mee. De VLD vreest echter een grote campagne vanuit linkse hoek, om de VLD zover te krijgen toch in de linkse coalitie in te stappen, en onderneemt nu zelf ook stappen. Desnoods moet er maar een regeringscommissaris komen. Iets wat in regeringskringen ondertussen al een uitgemaakte zaak zou zijn. Wordt vervolgd...
REFERENDUM Op 1 oktober 1996 had senator Guy Verhofstadt voor de Antwerpse Kamer van Koophandel een grote boodschap: ‘De vraag is of Vlaanderen de kans moet krijgen om een eigen sociale zekerheid uit bouwen. In de huidige federale logica is dit onmogelijk omdat de Waalse PS dit steeds blijft blokkeren’... ‘Daarom pleit ik voor een refe-
DOORBRAAK nr. 11 - december 2000
2
Johan Van Hecke (CVP) is boos omdat Louis Michel nu ook licenties voor wapens voor Iran, Zimbabwe, Nigeria en Mauretanië afleverde. Waarmee nog maar eens duidelijk is dat ook de wapenhandel een bikkelhard communautair dossier is. Van strijd tegen wapenhandel is voorlopig niet veel sprake meer. Michel ligt niet wakker van de negatieve adviezen in de bevoegde parlementaire commissies. Mexico kreeg geen Belgische machinegeweren. Eén Vlaamse speldenprik is voor Michel genoeg geweest. Voortaan beslist hij zelf.
HET CEMENT VAN BELGIË Op een colloquium van het Brussels Gewest toonde de Waalse minister-president Jean-Claude Van Cauwenberghe (PS) zich enthousiast over het communautair akkoord van 17 oktober. ‘Het behoudt de solidariteit die we nodig hebben om onze economie op het goede groeispoor te zetten. Die solidariteit is het cement van België. Zonder is er geen reden meer om nog samen te leven’. (FET, DS, LLB 8 november)
COUCOU, C’EST NOUS! In augustus werd het blad Carrefour onder de provocatieve aanhef ‘Couou c’est nous!’ in de Vlaams-Brabantse gordel gedropt. In september organiseerde de Association Intercommunale Culturelle de Bruxelles met overheidssteun uit Franstalige hoek ook in de Vlaamse-Brabantse Gordel het Feest van de Franse Gemeenschap. Luk Van Nieuwenhuysen (VB) interpelleerde minister-president Dewael over deze “provocatie”. De Vlaamse regering vindt dat hier geen sprake is van aantasting van het territorialiteitsprincipe.
C ORRECTE
TEGENGIF MAG GEEN GIF WORDEN
TAAL
Afgelopen zomer verbleef ik een paar weken in Californië, dat laboratorium waar onze toekomst voor een goeddeel uitgedokterd wordt. Ik werd er bijzonder getroffen door de ontwikkelingen in het omgaan met taal. Niet zozeer door de verschuiving van Engels naar Spaans - een niet te onderschatten landslide in de VS - maar door het metabolisme dat zich semantisch voordoet in het Engels zelf: de versnelling met name in de politieke correctheid van de taal. Wij waren al een tijd vertrouwd met het feit dat de term neger niet meer kan. Zwarte werd het, en Afro-American en Coloured Citizen. Een gehandicapte werd een andersvalide. Een schok kreeg ik bij de vaststelling dat een dove ook niet meer kan: die wordt een andershorende. Mijn verbeelding sloeg op hol. Vanuit mijn academisch verleden en omgang met studenten leek het mij doenbaar om bij examens niet meer te spreken over een gebuisde, maar over een andersgeslaagde. Er zit nog toekomst in woorden.
GELIJKHEID Lichtelijk badinerend gaat het hier over het enorm belangrijke fenomeen van de politieke correctheid, zich uitermate manifesterend in politiek correcte taal. Die politieke correctheid van overwegend Amerikaanse origine heeft veel te maken met het gedachtegoed van de Liberals aldaar. Hier krijgt de gedachte aan volstrekte gelijkheid tussen mensen absolute voorrang. De geringste ongelijkheid wordt niet meer beschouwd als onderdeel van een complex dat, althans tot op zeker hoogte, niet anders dan hiërarchisch kan zijn. Ongelijkheid is de verfoeilijke voedingsbodem voor discriminatie, die giftige plant in de relatietuin van mensen en groepen. In die cultus - bijna liturgie
- van de gelijkheid zitten duidelijk links-liberale ideeën, zowel algemene als die van mei ‘68 in het bijzonder. Voorts speelt hierin ook de christelijkhumanistische traditie van het Westen een rol en ten slotte, maar niet het minst, de diepe afkeer voor wat het nazisme verklaard en uitgevoerd heeft in de jaren net voor het midden van de eeuw.
VERERING Er is een soort verering tot stand gekomen voor al wat zwak is. Men moet zich afvragen wat die verering precies betekent in een cultuur als de onze, die Darwiniaans gemerkt is met niet alleen verering, maar aanbidding voor al wat aan de winnende hand is of wint. Tegengif wellicht. Bovendien hangt er zichtbaar een christelijk, vooral calvinistisch luchtje over het fenomeen van de politieke correctheid: wij, vooral wij van het Westen, zijn zulke schuldige, zoniet slechte mensen. Wij hebben zoveel onheil gesticht... Het wordt een roeping voor de schuldige om zich te verontschuldigen. Natuurlijk zijn er, zoals in elke beschaving overigens, gronden voor dit soort van denken en doen. Alleen mag het tegengif geen gif worden. Een gedachte waar iets voor te zeggen valt, mag niet alleszeggend worden. Dan zijn we verder van huis dan ooit. Een huis, zelfs een eigen huis, is niet te missen.
prof. Jacques Claes
FOTO DOORBRAAK
WAALSE WAPENS
GELIJKHEIDSCULTUS:
vervolg blz. 13
3
DOORBRAAK nr. 11 - december 2000
C OMMENTAAR
rendum: de bevolking moet zich over de staatshervorming kunnen uitspreken.’ Nu de senator premier is geworden, ligt dat vermoedelijk enigszins anders. De Duitstalige Gemeenschapsregering wil de bevolking van Duitstalig België onder meer vragen of ze het vierde Gewest van ons land willen worden of deel willen blijven uitmaken van het Waals Gewest. We zijn benieuwd.
FLINTERDUN
AKKOORD BINNEN
VU: VERHOFSTADT
ENIGE WINNAAR
P HYRUSSOVERWINNING VOOR B OURGEOIS ? W ETSTRAAT
Alleen een wonder kan de Volksunie nog redden. Zo luidde het oordeel van de verzamelde pers toen het partijbestuur bijeenkwam op 15 november. Om 22 uur stond de thermometer in het vergaderlokaal nog op absoluut vriesweer. Een half uur voor middernacht kwam een breed lachende voorzitter Bourgeois melden dat er een akkoord was. Drie dagen later keurde de partijraad de compromistekst goed met 90%, bij 10% onthoudingen. Wonderen zijn de politieke wereld niet uit. Doorbraak peilde naar de achtergronden. In de dagbladpers werd de rol van Hugo Schiltz in het vinden van een ultiem akkoord breed uitgesmeerd. De oude vos van de Antwerpse linkeroever speelde zijn zeer grote onderhandelingstalenten uit om de breuk te voorkomen. Wellicht beheerst niemand de kunst van het zoeken van compromissen beter dan de grijze (en niet alleen door de wol geverfde) wijze van de Volksunie. Tacticus Schiltz analyseerde de toestand haarscherp en vond de gaten in de verdediging. De kaarten lagen op dat ultieme partijbestuur als volgt. Aan de ene zijde Geert Bourgeois met enkele troeven en een reeks zwakke kaarten. Zijn troeven: tot voorzitter verkozen door de basis, drie weken lang (naar buiten) ijzig kalm gebleven sedert de panne in De Panne en zeker van voldoende steun in de partij om een collectief overlopen naar een andere partij tegen te houden. Zijn zwakke kaarten: de zowat verenigde pers die hem in het verdomhoekje plaatst wanneer er een breuk komt, de wetenschap dat de oppositie tegen hem een grote minderheid van de mandatarissen bundelt en de vrees als laatste voorzitter het licht in het Barrikadenplein te moeten uitdoen en de geschiedenis in te gaan als de partijliquidator.
ONGELUKKIG MOMENT Aan de andere zijde het span AnciauxVankrunkelsven. Anciaux’ electorale gewicht speelde in het voordeel. Maar de zwakke kanten vielen steeds meer op. Ze begonnen in de periode na de crisis van De Panne de pedalen te verliezen. Ze willen “ergens” naartoe, maar weten zelf niet waarheen. Naar de VLD, naar de SP? De voorkeur leek te wijzigen bij elk interview dat verscheen. Een
DOORBRAAK nr. 11 - december 2000
echt alternatief boden ze niet. Bert Anciaux werd zenuwachtig omdat hij als scheurmaker werd bestempeld. Zijn imago kreeg stevige deuken. In de pers verschenen vraaggesprekken met vertrouwelingen die het beeld van de zuivere Bert sterk vertroebelden. En vooral: bij een breuk werd Berts ministerzetel erg twijfelachtig. Wanneer de “lauwen” uit de partij stappen en voor VLD of SP kiezen, kunnen de blijvers het de regering behoorlijk moeilijk maken. De VU is nodig om Sint-Hedwig goed te keuren. De winst voor VLD of SP bij een breuk nu is twijfelachtig, de nadelen manifest. Het span Anciaux-Vankrunkelsven, tactisch niet erg sterk, was op een voor de regering zeer ongelukkig moment uit haar schelp gekomen. Van die kant kreeg het span dus zeker geen signalen om door te zetten. Op basis van die gegevens werd het voor Schiltz duidelijk dat alle partijen er belang bij hadden (nu) niet uiteen te gaan. Een tekst die voor elk wat wils biedt, bracht de uitkomst.
WAARHEEN NU? Het akkoord - dat is voor iedereen duidelijk - is flinterdun en biedt geen basis voor een definitieve oplossing. ‘Een echte Schiltz-operatie’, vindt een ingewijde uit de partij. ‘Briljant opgezet, maar het schuift de problemen alleen maar vooruit. Nu weten we nog niet welke richting de partij uitgaat. De onduidelijkheid blijft. Op deze smalle basis kan niet gewerkt worden aan een nieuw, aantrekkelijk profiel.’ ‘Elke andere oplossing had meer perspectief geboden. In groep naar een andere partij overstappen - het
4
PRL/FDF-scenario - bood de kans in de nieuwe combinatie te wegen. De “lauwen” laten vertrekken en met de anderen werken aan een duidelijk Vlaamsradicaal en maatschappelijk-vernieuwend project, bood de kans om het vertrouwen bij de kiezers - ook degenen die net niet voor de VU stemmen - weer naar ons te zuigen. Nu blijven we tussen wal en schip hangen’, voegt hij er nog aan toe.
GEBONDEN Geert Bourgeois komt formeel zeker als overwinnaar uit de bus. Maar meteen zit hij met handen en voeten gebonden aan de nieuwe “eenheid”. Het is onmogelijk om tegelijkertijd te werken aan een nieuw imago van Vlaamse rechtlijnigheid én in het parlement het SintHedwigakkoord goed te keuren. Dat Sint-Hedwigakkoord afkeuren, kan dan weer moeilijk met Anciaux en Vankrunkelsven aan boord. Zij waren bij de onderhandelingen aanwezig en haalden de loftrompet boven. Durft Bourgeois nu nog een nieuwe confrontatie aan tegen het weerbarstige duo?
WINNAAR De grote winnaar van het VU-akkoord dreigt Guy Verhofstadt te worden. De kans dat een door interne spanningen verlamde Volksunie zijn akkoord mee goedkeurt, neemt toe. Als Sint-Hedwig in wetten zal omgezet zijn, heeft de Volksunie haar paarse plicht voldaan en is haar rol voor Verhofstadt uitgespeeld. ‘Op dat ogenblik is het voor de VLD wel interessant om de VU te laten springen. Wat daarna van de partij overblijft, heeft dan alle kansen op Vlaamse herprofilering verspeeld en geen electorale toekomst meer. Als de VLD dan wat lekkers aanbiedt aan de liefhebbers, is het met de VU gedaan. Bourgeois kan dan geen kant meer uit.’ Zo analyseert een VU-parlementslid voor ons de situatie. Het wordt een gigantische opdracht voor Bourgeois om van het bereikte akkoord meer te maken dan een pyrrhusoverwinning. I&C
TEKSTEN
OM
VLAAMSE
D E VLD
HARTEN SNELLER TE DOEN SLAAN
SPREEKT FORSE TAAL
W
De VLD schreef in haar verkiezingsprogramma van 1999 onder meer dat ze opkomt voor de ‘vereenvoudiging van de federale staatsuitbouw bestaande uit de Vlaamse en de Franse Gemeenschap, met daarnaast het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de Duitstalige Gemeenschap die een statuut sui generis zouden krijgen.’
‘Meer Vlaanderen? Om wat te doen?’ Op die vraag gaf Karel De Gucht een antwoord in Gent op 25 april 1998. ‘De hervorming van de staat die wij willen is fundamenteel en wijzigt drastisch het machtsevenwicht tussen het federale en het regionale niveau. Concreet hebben wij het over de overdracht van meer dan 900 miljard bevoegdheden en 350 miljard intrestlasten op de schuld. Van een 75/25-verhouding in het voordeel van het federale niveau, gaat men naar een 43/57-verhouding in het voordeel van de gewesten en de gemeeschappen. De bevoegdheid voor tewerkstelling en arbeid, volksgezondheid en leefmilieu, middenstand en landbouw, economie, verkeer, infrastructuur en spoorwegen die nu reeds gedeeltelijk regionaal zijn worden homogeen gemaakt en bovenop wordt Vlaanderen bevoegd voor gezondheidszorg, gezinsbijslagen en hulp aan bejaarden en gehandicapten.’
In oktober 1997 hield Guy Verhofstadt een opgemerkte toespraak voor de Kortrijkse Kamer van Koophandel. ‘Inmiddels groeit de kloof tussen Vlaanderen en Wallonië, en neemt het besef toe dat wij de mooie resultaten van tal van noordelijke landen en regio’s in Europa zouden kunnen evenaren indien Vlaanderen op fiscaal vlak en ook inzake bepaalde vitale onderdelen van zijn stelsel van sociale zekerheid over een grotere autonomie zou beschikken’, meende hij toen nog.
DE MAAT IS VOL Op 14 februari 1998 sprak Verhofstadt ook klare taal op de VLD-studiedag Meer Vlaanderen. We lezen in die tekst: ‘De deelgebieden zijn dan wel bevoegd voor een aantal aspecten van het economisch politiek, maar een echt coherent beleid kunnen zij terzake niet voeren. Een van de belangrijkste economische beleidsinstrumenten, met name de vennootschapsbelasting, valt buiten hun bevoegdheid.’ En verder: ‘Daarnaast zijn er de ondoorzichtige transferten tussen noord en zuid die een hypotheek leggen op de ontwikkelingskansen van Vlaanderen.’ Verhofstadt noemde toen volgende krachtlijnen essentieel voor de staatshervorming. Hij vroeg de regionalisering van de vennootschapsbelasting en de overheveling van de gezondheidszorg en de gezinsbijslagen.
FOTO DOORBRAAK
tieke en institutionele toestand van het land verder te verzieken.’
VERHOFSTADT, VEEL AAN HET BELOVEN...
De deelgebieden zouden ook de personenbelasting heffen ‘alsmede de bijdragen ter financiering van de gezinsbijslag en de gezondheidszorgen.’ Hij vond toen ook dat de rechten van de Vlamingen in Brussel al te lang met voeten werden getreden. ‘De maat is vol’, klonk het toen krachtdadig. En nog: ‘Laat ik het hier nog eens in alle klaarheid en in alle kalmte herhalen dat de VLD in Brussel geen duimbreed zal afwijken van haar eisen. Zolang de Brusselse Vlamingen niet over voldoende wettelijke garanties beschikken dat ze als gelijkwaardige burgers van de hoofdstad zullen behandeld worden, gaan we geen enkele meerderheid of regering in Brussel depaneren. (...) Hoe dan ook, zolang men de Vlamingen in Brussel geen gegarandeerde vertegenwoordiging wil verschaffen, zolang men de taalkaders weigert te respecteren, zolang men blijft aandraven met onzinnige eisen ten voordele van de Franstaligen in de rand, dreigt de poli-
5
FACILITEITEN UITDOVEND
De partij zou niet afstappen van haar Brusselse eisen: gewaarborgde vertegenwoordiging van de Vlamingen op alle niveaus, een sluitende voogdijregeling en vaststaande taalkaders. De Gucht riep ook straf uit: ‘De faciliteiten hebben een uitdovend karakter.’ In de Financieel Economische Tijd van 4 november 1998 tekende De Gucht nog een loepzuiver plan uit voor fiscale autonomie: de personenbelastingen gaan naar de gemeenschappen, de vennootschapsbelasting naar de gewesten en de BTW blijft gereseveerd voor de federatie. Ieder bepaalt daarbij zelf de belastbare basis en de aanslagvoeten. Teksten om Vlaamse harten sneller te doen slaan. PDR
DOORBRAAK nr. 11 - december 2000
W ETSTRAAT
ie de moeite neemt om de vijf resoluties voor de staatshervorming van het Vlaams Parlement (maart 1999) te lezen, krijgt de indruk een saai, maar vlijmscherp pamflet tegen het Sint-Hedwigakkoord in handen te hebben. Maar van de VLD zijn nog tonnen andere citaten te vinden die lijnrecht ingaan tegen wat in oktober werd bekokstoofd. Doorbraak dook in de archieven.
HET
CORDON-DEBAT: TIJD VOOR TWEEZIJDIG DEBAT
D EMOCRATIE
WEER LATEN
WERKEN tekend door de vijf grote partijen. Maar nadien was men het nooit meer helemaal eens over de interpretatie ervan. Derk Jan Eppink geeft een vrij ruime interpretatie: ‘De strategie om het Vlaams Blok via een politiek, mediatiek en administratief isolement in te dijken en uit te drogen.’ Volgens Eppink is het cordon een dogma geworden. Het werkt niet, maar men gaat stug door. Meer zelfs, het cordon wordt nog uitgebreid. Wie burgerlijkrechts uit de hoek komt, begeeft zich in de gevarenzone. Ook de scheidingslijn tussen racisme en Vlaamsgezindheid wordt met opzet flinterdun gehouden. Wie opkomt voor een zelfstandig Vlaanderen dreigt achter de schutkring te verdwijnen. Bepaalde opiniemakers gedragen zich als inquisiteurs. Als dusdanig vormen ze stilaan een grotere bedreiging voor de democratie dan de “gelovigen” die ze willen bestrijden.
PERS Beseffen sommige Vlaamse journalisten dat ze het ideologische debat toesnoeren? Collega’s in Nederland stellen dat velen zich inzake het cordon hebben vergist. ‘Een partij blijven negeren die in Belgiës tweede stad eenderde van de kiezers vertegenwoordigt, lijkt onwenselijk, zo niet onhaalbaar, Het succes van het Vlaams Blok vloeit niet alleen voort uit anti-buitenlanderssentimenten. Het is ook een symptoom van andere wrijvingen met een veel langere historie. De Waals-Vlaamse tegenstelling is zich aan het verscherpen’, schrijft De Volkskrant (10 okt.) Gaat er in de kwaliteitspers wat aan het schuiven? Gazet van Antwerpen was er het eerst bij om na de gemeenteraadsverkiezingen te spreken van het failliet van het cordon sanitaire. Ze zitten er daar in Antwerpen natuurlijk met de neus op de feiten. Het Laatste Nieuws neemt afstand van het proces tegen het Vlaams Blok. ‘Alleen dictators brengen hun tegenstanders voor de rechtbank’ (28 okt.)
FOTO REPORTERS
C ULTUUR
Het cordon sanitaire werd in 1989 geïnstalleerd via een protocol, onder-
TRALIES EN EEN BREDE LACH. WIE IS ER NU FEITELIJK DE GEVANGENE VAN HET CORDON?
Als Ward Beysen (VLD) “meer blauw op straat” wil, wordt hij monddood gemaakt. Als minister van Justitie Marc Verwilghen (VLD) de allochtone criminaliteit wil laten onderzoeken, wordt hij plots racist. De Frans-taligen ventileren met plezier die begripsverruiming. Louis Michel (PRL) duldt geen kritische opstelling tegenover Europa. Elio Di Rupo (PS) wil het Blok wég van de debatten op televisie, wég van het voorzitterschap in parlementaire commissies (Knack, 18 okt.) Zelfs Johan Vande Lanotte maakte zich kwaad omdat ‘in de ogen van Ecolo alle Vlamingen pseudo-fascisten zijn’ (DS, 7 november)
DOORBRAAK nr. 11 - december 2000
Het Centrum voor Gelijke Kansen en Racismebestrijding van Johan Leman en de Liga voor Mensenrechten van Paul Pataer willen het Blok nu ook via ‘een politiek proces’ laten veroordelen en financieel droogleggen. ‘Een moordaanslag. Precies’, geeft Pataer toe. De man wil de partij laten verbieden. In Antwerpen denkt volgens hem zeker de helft van de kiesgerechtigden racistisch. Dat geldt volgens Pataer eigenlijk ook voor Tobback (‘De salon is vol’ en ‘asielzoekers als meeuwen op het stort’), voor de Kerk, de vroegere politici (‘geen vreemdelingen in openbare dienst’) en ten slotte voor al wie niet overloopt van enthousiasme voor het vreemde. (Knack, 25 okt.)
6
Maar De Standaard, De Morgen en de Knack blijven duidelijk voorop gaan in het uitzetten van de cordonpalen. Geen advertenties (zoals in alle kranten), liefst geen Blokkers aan het woord, geen aandacht aan parlementaire tussenkomsten van die partij en een zo goed als afgegrendelde lezersrubriek. Volgens Eppink werden de media “verzocht” het Blok te negeren. Topredacteurs Peter Vandermeersch, Yves Desmet en Marc Reynebeau ‘eten en drinken veel in conspiratie met de politiek’. Maar ook de mediatieke “drooglegging” heeft niet gewerkt, zegt hij. Eerstgenoemde geeft graag toe dat de vervlechting van politiek en journalistiek erg ver gaat. De man die zichzelf uitroept tot Vlaanderens geweten, zegt dat zijn collega’s van Gazet van Antwerpen en Het Laatste Nieuws een verpletterende verantwoordelijkheid hebben in het onveiligheidsgevoel. Voorts pleit hij - een en al nuance voor een ‘volgehouden ontmaskeringsjournalistiek’ tegenover de Blokkers die hij etiketteert als ‘schorremorrie’ en
‘intellectueel gewichtlozen’ (Elsevier, 21 oktober).
In Knack vraagt Paul Muys (13 sept.) of ‘het wel geoorloofd is om die kiezers en die partij zo neerbuigend te behandelen als in de media gebruikelijk is’. Eigen schuld eerst, was de titel van de opmerkelijke verkiezingsanalyse van Filip Rogiers. Het cordon blijft noodzakelijk voor de aanpak van de partij, maar deugt niet als benadering van de kiezer anno 2000. Rond die kiezer zit veeleer dan een politiek cordon een sociaal en cultureel cordon. Wie tien keer te horen krijgt dat hij verkeerd stemt, stemt de volgende keer met des te meer overtuiging verkeerd, want dat was juist de bedoeling. Progressieve zelfgenoegzaamheid heeft niets uitgehaald. De tijd is niet veraf dat de bevolking ook tegen de hele media zal zeggen: ‘Ik geloof je niet’, nadat ze dat eerder tegen dé politiek, dé ambtenarij en dé justitie heeft gezegd, aldus Rogiers (Knack, 18 okt.) Bart Brinckman treedt die analyse bij: ‘Progressieve intellectuelen kunnen behoorlijk onverdraagzaam zijn als ze in debat moeten treden. Het cordon heeft geleid tot een verschrikkelijke schraalheid in de discussie over de manier waarop allochtonen in onze samenleving moeten worden opgenomen. Bij gebrek aan een Vlaamse conservatieve partij hebben de Blok-stemmers geen alternatief. We zullen veel meer moeten praten met en luisteren naar die conservatieve kiezers van het Blok. We moeten ons ervoor hoeden als een soort progressieve paters met het morele vingertje te wijzen’ (Streven, september 2000).
RADIO & TV Ook bij radio en televisie zitten nogal wat “progressieve paters”. Hoofdredacteur Leo Hellemans geeft toe dat hij met Bracke & Crabbé vooral de antipolitiek (lees: het Blok) wilde bestrijden. Bij Zinzen, Polspoel en Desmet (bis), Terzake en Woord tegen Woord en De Zevende Dag is het cordon strak aan-
Over het proces van Leman en Pataer (zie hoger), het optreden van cordonisten tegen Blok-professoren, Blokdokters, Blok-pastoors of -syndicalisten, zullen we het hier niet hebben. Evenmin over het feit dat - zoals Rogiers schrijft - de artistieke wereld, die al tien jaar storm loopt tegen extreem-rechts, nog geen millimeter opschoot in haar kennis van de samenleving. Het cordon is een “wapen” dat op zijn minst dubieus wordt gebruikt. Misschien komt de zinnigste reactie vooralsnog van ethicus Koen Raes (U.Gent), die opmerkt dat sociologen eerst eens moeten onderzoeken waarom iemand Blok stemt.
UTOPIE Wie zo’n aanzet tot onderzoek heeft gegeven is de politieke liberale club Nova Civitas van prof. Boudewijn Bouckaert. Die pleit voor een geleidelijke afbouw van het cordon. Maar zolang het Blok de exclusionistische maatregelen (tegen vreemdelingen) en de utopie van een zuiver autochtoon Vlaanderen niet afzweert, kan het niet opgeheven worden. Kan het Blok weg van de harde standpunten die de antiBlok boeken en straks ook het antiBlokproces gaan kleuren? Indien dat wel gebeurt, moeten volgens Nova Civitas de cordon-partijen aanvaarden dat er een plaats moet zijn voor een geciviliseerde, rechtse, conservatieve partij. ‘Het Vlaams Blok’ is een veel gevarieerder partij dan we vaak aannemen’, beaamt Kris Deschouwer, politicoloog aan de VUB. ‘Het Blok speelt niet alleen in op gevoelens van onveiligheid en xenofobie, het staat ook pal voor traditionele gezinswaarden. Het is tegen abortus en drugs en heeft als enige een zeer duidelijk, onversneden standpunt tegenover Franstaligen. Bovendien is het de enige echte oppositiepartij. We mogen niet uit het oog verliezen dat afgezien van zijn racisme, het Blok niet ondemocratisch is. Het houdt er zeer extreme en conservatieve ideeën op na, maar dat mag.’’ (Algemeen Dagblad, 7 okt.)
7
OMZICHTIG Geen enkele partij blijft elke keer groeien. Heeft het Blok zich in bepaalde standpunten niet vergist en zal het dan nooit afstand nemen van onverstandige uitlatingen in het verleden? Philip Dewinter: ‘Ook van onze kant moet er wat bewegen. Maar dat moet omzichtig gebeuren. Onze vroegere standpunten zijn geen dogma’s, waarvan niet kan worden afgeweken. Binnenkort publiceren we een nieuwe brochure met een actualisering van ons programma. Maar wie hoopt dat we tot in den treure water in de wijn zullen doen, maakt zich illusies.’ Dewinter benadrukt dat blijkbaar ook almaar meer kiezers beseffen dat het cordon geen ideologische kwestie is, maar een politiek-strategische kwestie, een machtsinstrument van SP en Agalev. ‘Zolang we een rechtse en Vlaams-nationale partij blijven, zullen ze eisen dat we het boetekleed aantrekken. Daarom verwacht ik ook weinig van welke bijsturing dan ook. Uiteindelijk zal het de kiezer zijn die ons als brede Vlaamse volkspartij een mandaat zal geven. Uiteindelijk trekken we mensen aan uit alle partijen. Niet wij, maar die andere partijen zijn de gevangenen van het cordon.’ De strategie om het Vlaams Blok via isolatie in politiek en media in te dijken en uit te drogen werkt blijkbaar niet. Naargelang de eigen politieke opstelling kan men dat betreuren of toejuichen. Maar wie vindt dat politiek geen eenrichtingsverkeer mag zijn, hoopt dat dit niet blijft duren. In Vlaanderen moet er weer ruimte komen voor een politiek debat met méér dan één opinie. Het wordt tijd dat de democratie weer werkt. Daarvoor lijkt een tweezijdig debat nodig. Enerzijds met politici en journalisten die zich gedragen als onverdraagzame, maar blinde missionarissen vaak in dienst van Francofonen, Belgicisten of de harde kern van de Vlaamse linkerzijde. Anderzijds met Vlaams Blokkers die meer afstand moeten durven nemen van bepaalde dogma’s en misstappen uit het verleden. Dan pas kan de weg naar een zelfstandig Vlaanderen een stuk korter worden. JVdC
DOORBRAAK nr. 11 - december 2000
V ERKIEZINGEN
Yves Desmet speelt het nog harder, maar ook eerlijker. Desmet ontkent tenminste niet dat zijn krant een uitgesproken links profiel heeft en het zou verbazen als dergelijke krant het met radicaal-rechts eens was. Van Yves Desmet weten we dat hij zelden zijn mening herziet. De Blok-kiezers zijn “zeikstemmers”. Punt.
gespannen. Wat heeft het uitgehaald? Als dan toch een Blokker aan het woord komt, veranderen de microfoons in jachtgeweren. Alsof de kijkerluisteraar een domoor is.
BRACKE
EN
CRABBÉ
DE
W ETSTRAAT
JOURNALISTIEKE DRUPPEL DIE DE EMMER DOET OVERLOPEN De Vlaamse politieke wandelgangen zinderen weer van ingehouden ergernis. Bracke en Crabbé, de zoveelste keer de journalistieke druppel die de traditionele emmer doet overlopen. Aan kranten en weekbladen kan (durft) men geen eisen stellen, dat zijn immers privé-ondernemingen, maar de openbare omroep, die van de centen van elke Vlaming leeft, die zal toch manieren moeten leren. Tenslotte leeft die uit de gulle hand van de Vlaamse belastingbetaler. Terloops, Bracke en Crabbé werd naar hedendaagse televisienormen een miskleun. Nauwelijks een paar honderdduizend kijkers, meer dan onvoldoende dus om van een “goed” programma te spreken. Het was meteen alarm geblazen tot in de hoogste toppen van de VRT. Omdat de kijkcijfers niet die waren die het voorbereidend studiebureau had durven vooropstellen had men plots vragen bij de kwaliteit van het programma.
KWALITEIT Laat één zaak duidelijk zijn: dit luchtige toontje over terecht ongenoegen moet alleen maar de eigen onvrede met het programma verdoezelen. Je geeft nu eenmaal niet graag kritiek op het doen en laten van vroegere collega’s. Ze menen het zonder twijfel goed en de leeftijd zorgt natuurlijk voor een wat overdreven nostalgie naar de tijd van toen. Toen je ook dacht dat je nog maar eens journalistiek heel vernieuwend kon optreden. Alleen moet de Bracke-enCrabbévernieuwing echt niet voor mij. Politiek is geen kwestie van alleen maar lieve snoetjes, korte rokken, stoere binken en heel veel nietszeggende oneliners. Avond na avond groeit de verbijstering omdat niemand van al die gewichtige heren en verstandige dames kwaad wegloopt. Boos omdat hij of zij zich terecht misbruikt voelt. Avond na avond groeit de ergernis omdat politiek toch al zo moeilijk ligt bij het groot publiek en hier letterlijk onder de mat wordt geveegd. Men wil het allemaal meer toegankelijk maken, zo zegt men, wat verteerbaarder. Door het georganiseerd ridiculiseren ervan? Want dat is wat nu al zeker twee verkiezingen na mekaar gebeurd. Politiek DOORBRAAK nr. 11 - december 2000
wordt voor de televisie één van de vele spelprogamma’s ... Niet eens een slecht geacteerde soap, wel een goed georchestreerde poging tot doorstoten naar nog hogere kijkcijfers. Tijdens de VTMuitzending Schaduwkabinet voor 13 juni 1999 werden Margriet Hermans en ondergetekende van de opperste publieksrij naar beneden gehaald om op het bankje achter de tenoren te gaan zitten. Niet om ook iets te vertellen, wel om het beeld wat op te frissen met “bekende” gezichten. Die kunnen er immers voor zorgen dat kijkers niet naar de concurrentie zappen.
KOMMER Alleen maar televisie met de beschuldigende vinger wijzen is natuurlijk niet correct. De teloorgang van de politieke berichtgeving in onze Vlaamse pers begon al veel vroeger. Laten we zeggen bij de absoluut kritiekloze tranerige verslaggeving bij het overlijden van koning Boudewijn. Gevolgd door al even platvloerse hernemingen toen prinses Diana omkwam en bij het recente prinselijke huwelijk. Toen verslaggevers onomwonden moesten toegeven dat ze niet meer wisten wat nog meer te vertellen. Tussendoor “maakten” de media van J.P. Van Rossem een parlementslid, probeerden ze getuige X aanvaardbaar te maken, lieten ze zich gebruiken om Elio di Rupo het publieke leven onmogelijk te maken, hadden weer anderen het over “een” christen-democratisch Belgisch premier met een uiteraard geheime miljardenrekening in Luxemburg, worden kindhoertjes zonder enige sociale afcherming op het scherm gebracht en streng ondervraagd, krijgt een bedrijfsleider van ons aller Bruno ruim de tijd om ongeneerd te komen uitleggen dat hij opstapt “omdat hij ruzie heeft met de familie”
8
... Over de manier waarop alles wat Vlaams zou kunnen lijken bewust gezwegen wordt zullen we uitgerekend in dit blad maar niet al te veel uitweiden. Met als voorlopig laatste topper, het van alleen maar slechte smaak getuigende Bracke en Crabbé. Het lijkt wel de ultieme aanval op wat nog overblijft van de mogelijke sérieux in en rond het politieke gebeuren. Het voorlopige eindpunt van een overigens al jarenlang aanslepende overwoekering van het mediagebeuren door “de commercie”. Een overwoekering die door de kranten- en andere mediabazen bewust wordt gestimuleerd.
ZIJ KIEZEN Bij een volgende stembusgang moet men zich geen illusies meer maken: de media zullen immers bepalen wie de gelukkige winnaar is. En het ziet er niet naar uit dat de kandidaat-winnaars ook maar een poging zullen doen om zich daartegen te verzetten. Zij gaan er immers van uit dat ze dat zeker niet mogen doen, “de media zijn nu eenmaal belangrijk”. We weten het. Getuige daarvan het terecht oprispende politieke en maatschappelijke ongenoegen. Niet klagen als het volgende keer nog erger wordt. Natuurlijk is dat zo. Alleen wil men maar niet begrijpen dat media niets kunnen, zelfs geen Bracke en Crabbé als de politiek niet wil meespelen. Als de politiek zich niet laat uitdagen om toch maar geen mannelijke traan te plengen. Maar dat durft men. De media, zo luidt immers het eerste gebod van de politieke journalistieke geloofsleer, “je zal de media gehoorzamen”. Het resultaat laat zich raden: het miljoenensucces van Big Brother. de bijna perverse debilisering van kijkend Vlaanderen ...
Marc Platel Gewezen Wetstraatverslaggever
STELLINGEN TEGENOVER
EUROPA
VERDIEPEN
V LAANDEREN
EN EU: WINST EN VERLIES ? De Europese Unie is een kolos van 375 miljoen mensen, en kan een bedrei-
Aanvankelijk wilden Fransen en Britten zich in het Verdrag van Duinkerken nog verenigen tegen de overwonnen Duitsers (maart ‘47). Maar Sovjets en Amerikanen waren een Koude Oorlog begonnen en de Amerikanen dwongen de Fransen en de Britten toen om de hereniging van de Westerse bezettingszones in Duitsland te aanvaarden (dec. ‘47). Onder Amerikaanse leiding werd bovendien de Navo opgericht (april ‘49), en de nieuwe Duitse Bondsrepubliek mocht daar uiteindelijk ook deel van uitmaken (mei ‘55). Maar al die militaire samenwerking was afgedwongen door de VS. Wilden de Fransen, Britten en Duitsers zich wel echt verzoenen? De Fransen wilden oorlog onmogelijk maken door een strategische sector zoals de kolen- en staalindustrie onder een multinationaal gezag te brengen. De Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal werd opgericht (april ‘51). De Fransen wilden zelfs een Europees leger en richtten daarom een Europese Defensiegemeenschap op (mei ‘52) die ze zelf echter weer opbliezen (aug ‘54). Uiteindelijk kwam alleen de machteloze West-Europese Unie als militaire samenwerking uit de bus (okt ‘54). Toch was er nu een stap vooruit gezet. Tussen Duitsers en Fransen was er een psychologische brug geslagen.
DUITS-FRANSE VREDE De Nederlanden zijn eeuwenlang het slagveld van de Frans-Duits-Engelse rivaliteit geweest. Vrede, vooral tussen onze continentale buren Frankrijk en Duitsland, is daarom een Vlaams en Nederlands levensbelang. Het was daarom de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken Beyen, geholpen door zijn Belgische ambtgenoot Spaak, die Duitsland, Frankrijk en Italië wist te
overtuigen (juni ‘55) om een douaneunie af te sluiten zoals de Beneluxlanden (sept. ‘44). Dat werd dan de Europese Economische Gemeenschap (maart ‘57). Zo zaten Fransen en Duitsers aan elkaar vast in een voordelige samenwerking die ze zouden verliezen indien hun onderlinge betrekkingen zouden verslechten. En het waren vooral wij en de Nederlanders die erbij wonnen dat die twee aan elkaar vast geklonken waren. Dat is tot op heden zo gebleven.
DE MARKTEXPANSIE Het waren bovendien twee vliegen in één klap. Wij Vlamingen hebben er ook economische enorm van geprofiteerd dat tijdens de jaren ‘60 de douaneunie en de Europese eenheidsmarkt tot stand kwamen. Alles waar de Vlaamse Beweging zo lang naar had gestreefd, culturele opgang door economische ontwikkeling, werd nu mogelijk. Bedrijven neergezet in Vlaanderen konden dank zij de EEG immers onbeperkt uitvoeren naar Duitsland, Frankrijk en Italië, en het werd interessant om gebruik te maken van de Vlaamse werklust, scholing en sociale braafheid. Amerikaanse, Duitse en Nederlandse investeringen overspoelden Vlaanderen, en op amper tien jaar tijd werden we van boerse achterlijkheid gecatapulteerd in een postindustriële maatschappij. Onaangenaam om te lezen misschien, maar het zijn de EEG en de multinationals die dit hebben verwezenlijkt. Natuurlijk hadden staatslui zoals Gaston Eyskens en André Vlerick ervoor gezorgd dat we voldoende technische scholen hadden, en industriezones met rentetoelagen en belastingsverlagingen. En natuurlijk hebben veel
9
ondernemende Vlamingen toeleveringsbedrijven bij de multinationals opgericht, en zijn sommige van die bedrijven later zelfstandige, grote ondernemingen geworden. En natuurlijk hebben we onze autosnelwegen en havens toen versneld uitgebouwd. Maar de oorspronkelijke impuls kwam totaal van de EEG. En door die eenheidsmarkt heeft Europa de VS terug ingehaald. Op amper tien jaar tijd had de EEG een onuitwisbare stempel gedrukt, zowel op Vlaanderen als op de wereld.
LANDBOUWMODERNISATIE De Fransen wilden hun grote landbouw van destijds beschermen met een landbouwbeleid (april 1962). Hoge toltarieven schermden de landbouwmarkt buitenlands af, en binnenlands werden de prijzen gewaarborgd door EEG-aankopen die het overaanbod afroomden. Het nog sterk agrarische Vlaanderen van toen genoot hier volop mee. Dat beleid rationaliseerde immers ook de landbouw door grotere arealen, minder landbouwers en totale mechanisatie. In de jaren ‘50 waren de Vlaamse keuterboeren “rijk” indien ze al acht koeien bezaten. In de jaren ‘70 bezaten Vlaamse landbouwers fokkerijen met duizenden kippen en varkens, en machineparken die tientallen miljoenen waard waren. Vlaanderen zou nooit meer de oude worden. En maar goed ook! Wij Vlamingen hebben bij de Europese eenmaking de Frans-Duitse vrede en de plotse expansie en modernisatie van onze economie gewonnen. Maar laten we niet naïef zijn. Diezelfde Europese eenmaking bedreigt ook onze culturele identiteit. In onze strijd daartegen mogen we echter niet de Vlaamse verworvenheden binnen de EU op de helling zetten. De EU moeten we geestdriftig en wantrouwend benaderen, rationeel en selectief, en zeker niet ongeschakeerd en emotioneel. Marcel Gunst
DOORBRAAK nr. 11 - december 2000
B UITENLAND
ging vormen voor de Vlaamse identiteit. Maar wij Vlamingen mogen het kind niet met het badwater weggooien. We moeten de EU in bedwang houden zonder al haar voordelen uit het oog te verliezen. Vandaar deze inventaris van wat de Europese eenmaking Vlaanderen aan winst opleverde. Zo kunnen we makkelijker een verlies- en winstrekening van de EU opstellen als een fundamentele botsing met haar dat ooit nodig zou maken.
T WEE - SPRAAK
N AAR
EEN V LAAMSE ONTWIKKELINGSSAMENWERKING ?
O PINIE
‘De ontwikkelingssamenwerking zal vanaf 2004 worden overgeheveld in zoverre ze betrekking heeft op de gewest- en gemeenschapsbevoegdheden’. Een enkel zinnetje uit het Sint-Hedwig- of Lambermontakkoord, de voorlopig laatste communautaire afspraak tussen Vlamingen en Walen. Eddy Boutmans en allerlei ontwikkelingsorganisaties zijn tegen. De Volksunie is voor.
JA Voor de VU dient de defederalisering van ontwikkelingssamenwerking volgend jaar onverGEERT BOURGEOIS kort te worden opgenomen in de Bijzondere Wet ter uitvoering van het SintHedwigakkoord. Met de defederalisering wordt louter gevolg gegeven aan het Vlaams regeerakkoord, eertijds nochtans enthousiast goedgekeurd door Agalev. De steun die heel wat NGO’s verlenen aan het stugge verzet van hun huidige broodheer, staatssecretaris Boutmans, lijkt vooral ingegeven door een behoudsgezinde reflex. Men weze alvast gerustgesteld: de VU wordt niet gekweld door een onstuitbare splitsingsdrang. De defederalisering van ontwikkelingssamenwerking betreft een logische democratische eis in functie van een efficiënt en goed bestuur. De huidige federale ontwikkelingssamenwerking werkt immers grotendeels met materies waarvoor de gemeenschappen en gewesten reeds bevoegd zijn. Momenteel wordt nog steeds al te veel energie en geld verspild door de communautaire tegenstellingen terzake, ten koste van het Zuiden. De defederalisering vormt het aangewezen sluitstuk van de hervorming van de Belgische ontwikkelingssamenwerking. Vlaanderen kan zo immers werk maken van de depolitisering van ontwikkelingssamenwerking, ze spenen van handelsbelangen, duurzame programma’s uitbouwen, een geïntegreerde aanpak realiseren a.h.v. de eigen bevoegdheden, het aantal landen beperken i.p.v. de huidige 25.... Tevens kan Vlaanderen unieke expertise bieden op het vlak van o.a. aidspreventie en plattelandsontwikkeling. DOORBRAAK nr. 11 - december 2000
Daarenboven bestaat hier een duidelijke maatschappelijke steun voor de 0,7%-norm. Nu reeds besteedt de gemiddelde Vlaamse gemeente een veel groter deel van de eigen middelen aan ontwikkelingssamenwerking dan haar Waalse evenknie. Daarnaast groeit, ook in het Zuiden, de vraag naar meer inhoudelijke samenwerking, in plaats van de klassieke klemtoon op geldelijke bijstand. Alleen een Vlaams beleid voor ontwikkelingssamenwerking kan aan deze vraag tegemoet komen vermits Vlaanderen nu reeds beschikt over het gros van de ontwikkelingsrelevante bevoegdheden (onderwijs, wetenschappelijk onderzoek, cultuur...). Tot slot internationale solidariteit hoort niet thuis in een departement dat de behartiging van de binnenlandse belangen in het buitenland beoogt. Het Zuiden heeft wel degelijk baat bij een Vlaamse ontwikkelingssamenwerking, de NGO’s dienen dringend hun koudwatervrees te overwinnen. Geert Bourgeois Algemeen voorzitter VU
NEEN Of de (gedeeltelijke) regionalisering van ontwikkelingssamenwerking er komt, valt nog EDDY BOUTMANS te bezien. Vooraleer bevoegdheden overgeheveld worden moet er ruim overleg komen met de organisaties, en moet het parlement zijn zeg krijgen. Voorlopig is duidelijk dat alle actoren, incluis de Vlaamse NGO’s - en dat zijn toch de vertegenwoordigers van zowat alle Vlamingen die in ontwikkelingshulp actief zijn -
10
niet gediend zijn met de splitsing. Zij werden ter zake ook niet geraadpleegd. Voor mij is de maatstaf dat staatshervorming kan, als ze leidt tot beter bestuur en betere dienstverlening. Niet Vlaams belang, ook niet Belgisch belang, maar het belang van de partners in de Derde Wereld moet het criterium zijn om eventuele herschikkingen van ontwikkelingssamenwerking door te voeren. Tot dusver zijn mij daarvoor geen stevige argumenten bekend. Iedereen die met internationale solidariteit is begaan, vindt het een schande dat we zo weinig geven voor ontwikkelingssamenwerking. Het argument dat Vlaanderen beter zou doen, overtuigt niet. Als de Vlaamse regering dat wil, dan kan ze daar - zonder splitsing vandaag - aan beginnen. Naast wat nu federaal gegeven wordt, kan ze onmiddellijk haar budget verdubbelen? Dat zou me al minder ongerust maken over een splitsing. Dat Vlaanderen of Wallonië of Brussel te klein zouden zijn voor een eigen beleid, zeg ik niet. Denemarken is ook niet groot, en Malta nog kleiner ... Maar dat kleinschaligheid via splitsing tot betere resultaten zou leiden op het terrein, daarvan moet men mij nog overtuigen. Splitsing is géén garantie op verbetering. Er wordt ook gesuggereerd dat ik tegen gedeeltelijke splitsing zou zijn om - op schoonmoederswijze - de band tussen hulp en Waalse zakelijke belangen in te perken (principe van ongebonden hulp). Dat de Vlamingen zich niet te veel illusies maken, ik krijg ook veel Vlaamse lobbyisten over de vloer. Ik pleit dus voor bezinning. We zitten te wachten op de zoveelste hervorming. Duidelijk is dat de internationale organisaties (Uno, Wereldbank) méér samenwerking willen tussen de verschillende donoren, streven naar een totaalbeleid, en zeker niet gelukkig zijn met een trend naar meer donoren. Zelfs als we eerst via ingewikkelde procedures wat Belgisch is opsplitsen, zijn we internationaal toch verplicht om op Belgisch vlak onmiddellijk weer te coördineren, want het buitenland erkent geen deelstaten. Laat ons redeneren vanuit het belang van de partnerlanden. De partner zijn van de armsten in de armste landen. Dát is het wat telt. De rest is tijdverlies.
L EZERSBRIEVEN
FINANCIËLE
STEMPLICHT
S HAKESPEARIAANS
Ernest Gillioen Everberg
SECESSIE IN DE SECESSIE In uw Vrije Tribune krijgt Paul Beliën de kans om nog maar eens een Vlaams blad voor te stellen. Akkoord dat Vlaanderen zich moet voorbereiden op het moment dat het een soevereine staat wordt. Tegenstrevers noemen dit een utopie of toekomstmuziek, maar Beliën heeft gelijk als hij zegt dat evoluties soms merkwaardig snel kunnen gaan (zie Estland, Letland, Slovakije en Tsjechië, Slovenië en Kroatië...) Hij heeft ook gelijk als hij zegt dat Europa ons straks misschien belet om zelfstandig te worden. Spijtig dat Beliën nog maar een nieuw blad in de zo goed gevulde ton van de Vlaamse blaadjes gooit. Kan hij met zijn inspiratie nergens anders terecht? Bundeling van krachten zou het bereiken van het einddoel (“Vlaanderen, staat in Europa”) misschien wat bespoedigen. Elke De Vos Leuven
BELASTINGEN In het novembernummer las ik op blz. 1 dat er nog nooit een echte belastingverlaging zou zijn gebeurd. Mag ik er u op attent maken dat de bedrijfsvoorheffing zeer recent werd aangepast? In oktober 2000 was mijn nettowedde ettelijke duizenden frank groter dan daarvoor. En ook in de loop van 1988 kregen wij een nog belangrijkere belastingvermindering. Jos Arren Mortsel
Eén van de motieven van de onafhankelijkheidsstrijd van de NoordAmerikaanse kolonisten tegen het gezag van de Britse kroon bestond in het niet inwilligen van hun eis “no taxation without representation”. Maar het omgekeerde is evenzeer waar: “no representation without taxation”. Het voeren van een autonoom beleid op deelstatenniveau zonder daarvan de financiële consequenties te dragen, is een aanfluiting van wat een democratie behoort te zijn. Waar democratie “Government of the people, by the people and for the people” behoort te zijn, is het normaal dat elke laag van bestuur de factuur van zijn beleid aan zijn bevolking presenteert. Op deze manier kan de bevolking over de efficiëntie en effectiviteit van elke beleids- en bestuurslaag uitspraak doen bij de verkiezing van elk niveau. Elk financieringssysteem dat deze financiële verantwoordelijkheid van de bewindvoerder ten aanzien van de kiezer afzwakt, zwakt ook de democratie af. Om deze reden behoort fiscale autonomie het financieringssyteem van gemeen recht te zijn en alle andere systemen slechts afwijkingen erop om redenen van economische of administratieve efficiëntie of om reden van solidariteit. Een praktisch voorbeeld hiervan is het Zwitserse systeem waarin kantons en lokale besturen rum driekwart van hun middelen uit eigen heffingen putten. Vlaanderen is in deze tijd nog steeds opgescheept met de dwaze indeling in gewest en gemeenschap. Wat het Vlaamse gewest betreft, blijkt de eigen fiscaliteit de uitzondering. De fiscale marge in de personenbelasting meegerekend, bereikt het Vlaams gewest in 2004 een fiscale-autonomiegraad van circa 26%. Vlaanderen wordt dus in 2004 voor een kwart fiscaal autonoom. In de klassieke federale staten bedraagt dit aandeel circa 50%, voor de gemeentebesturen in Vlaanderen ongeveer 45%. Wij zijn dus nog maar halfweg. De Vlaamse gemeenschap daarentegen
11
DRAMA
blijft volledig aangewezen op dotaties, wat een bar slecht systeem is. Maar er is erger. De KBC-economen Edwin De Boeck en Johan Van Gompel hebben voor het door de Brusselse regering ingericht colloquium “Autonomie, Solidariteit en Samenwerking” hun vroegere merkwaardige studie over de transfers tussen Vlaanderen, Wallonië en Brussel aan de hand van de laatste cijfers bijgewerkt. Die cijfers zijn te lezen in de Economisch Financiële Berichten van de KBC-bank en zijn gewoon hallucinant. De financiële transfer van Vlaanderen naar Wallonië en Brussel steeg in 1999 tot net geen 200 miljard frank, toename met circa 22 miljard frank tegenover 1995. Daarmee hevelt Vlaanderen 3,6% van zijn primair inkomen (d.i. wat de Vlamingen verdienen vóór de transfers) over naar Wallonië en Brussel. In 1999 sproot 55,4% van de interregionale transfers naar de andere gewesten voort uit de sociale zekerheid, 25,1% uit de financiële verrichtingen van de federale overheid en 19,5% uit het financieringsmechanisme van gemeenschappen en gewesten. Deze permanente en niet te rechtvaardigen enorme aderlating van Vlaanderen ten voordele van Wallonië en Brussel, met bedragen die in om het even welke andere federale staat voor onmogelijk zouden worden gehouden, zijn voor Vlaanderen een Shakespeariaans drama. Maar hierover zwijgen alle Vlaamse politici als vermoord. Arm Vlaanderen.
Em. Prof. Robert Senelle Universiteit Gent
DOORBRAAK nr. 11 - december 2000
O PINIE
Stemplicht zou inderdaad overbodig moeten zijn, maar... in landen zonder stemplicht gaan vooral mensen die bepaalde belangen te verdedigen hebben, stemmen. Wat zien we bijvoorbeeld in de VS? Waarom steken de grote bedrijven miljoenen dollars in die kiescampagnes? Het permanente gelobby wordt bij de verkiezingen ten top gevoerd. Komt dat de democratie ten goede? Mensen moeten van jongsaf beseffen dat hun stem belangrijk is. Betrek leerlingen voortduren in de organisatie van hun school, in verdeling van lokalen, gebruik van vrije tijd, uurregeling... en neem hun advies ook au serieux, al wordt de organisatie er niet makkelijker op. Betrek de inwoners bij de aanleg van straten, verkeersregels, mobiliteit, inrichten van speelruimte, enz... en laat ze ontdekken dat er aan rechten ook verplichtingen vastzitten.
TRANSFERS GROEIEN NOG
DE ZELFBESCHIKKING DIE GEEN KANS KREEG
zwakt’, treed ik dan ook niet bij. Dit is niet een eenmalig verhaal uit een ver verleden. BVS
GROEN RECHTS MANU RUYS,
B OEKEN
WAAROM LUMUMBA MOEST STERVEN.
PELCKMANS, 136 BLZ.,
495
FR.
Dit boek kan op verschillende wijzen gelezen worden. Als een klassiek drama of een spannend avonturenverhaal, doorspekt met heldendom, bedrog en vernedering, grootsheid en laagheid, angst, hartstocht en cynische, kille berekening. Duistere buitenlandse en internationale machten ontbreken evenmin. Naast het spel, zijn er ook de knikkers. Alles wat men zich maar dromen kan voor een heuse kaskraker. Maar er is meer. Dit is 00 zónder 7. En de afloop is vooraf bekend. Want de gelijkenis met bestaande personen en omstandigheden berust niet op toeval. Isaïe Tasumbu Tawosa (Patrice Lumumba) werd geboren op 2 juli 1925 in Onalua, een dorpje in de zone van Katako-Kombe in Sankuru (Belgisch Congo). Hij zal uitgroeien tot een volksmenner, een held die zijn volk wil voorgaan op weg naar zelfbeschikking. En daarin mislukken. Een gewelddadige dood sterven. In april 2000 besliste de Belgische Kamer een onderzoekscommissie op te richten die moet nagaan, niet of België betrokken is geweest bij de moord, maar in welke mate. Misschien zal ze de moed opbrengen om totnogtoe verboden drempels te overschrijden en taboes te breken. Maar zeker is dat niet. Ruys, Congo-kenner bij uitstek, schrijft met dit boek een inleidende toelichting die de lezer wegwijs maakt in de donkere doolhof. Dag na dag tekent hij het verhaal op, de vinger aan de pols. In augustus 1960 vertrouwt Joseph Ileo hem toe: ‘On va tuer Lumumba’. Letterlijk. Naast dit alles krijgt de lezer inzicht in achtergronden en beweegredenen van de medespelers. Het mij echter belangrijkste verhaal door dit boek verteld, is hoe de Internationale Gemeenschap feilloos een poging van een volk op weg naar zelfbeschikking in de kiem smoort. De stelling van Ruys: ‘De draagwijdte van wat toen gebeurde, is met de jaren verDOORBRAAK nr. 11 - december 2000
Het christendom is stilaan out. Mensen bricoleren steeds vaker hun eigen religie. In deze tijden van politieke, sociale, culturele en ook religieuze ontworteling en verwarring, reiken steeds meer mensen naar een geloof dat eerder uitgestorven leek in Europa : het heidendom. In Noordwest-Europa en de VS grijpen steeds meer mensen terug naar de voorchristelijke Keltische druïden, springen al dan niet getooid in berenvellen over een kampvuur of gooien kruiken bier kapot tegen oude eiken zonde eigenlijk. Hoewel het noordsgermaanse heidendom niet erg positief uit de Tweede Wereldoorlog kwam, zit het toch in de lift. Net als de Wiccabeweging, de postmoderne variant van de heksen, die nu ook in mannelijke variant bestaan. Zelfs in Vlaanderen. En ze infiltreren steeds meer in politieke partijen en bewegingen. De nieuwe heksen zoeken met hun radicale ecofeminisme aansluiting bij Europees ‘groen links’. De noords-germaanse heidenen leunen eerder aan bij ‘extreem-rechts’. Een aantal geschriften van een onguur Vlaams Heidens Front, Vlaams-Bloksenator Wim Verreycken die een Keltische spirituele winkel in Antwerpen uitbaat, het intellectualistische blad TeKoS en de jongens en meisjes van de Vrijbuiter... ze worden allen behandeld in Heidenen voor het blok. Die heidenen delen eenzelfde Weltanschauung die een vreemde cocktail is van antichristendom, antivreemdelingen, radicaal ecologisme, terugkeer naar de oude, volkse, traditionele voorchristelijke waarden en cultuur. Jan De Zutter, journalist bij De Morgen en zelf een aanhanger van de ‘linkse’
JAN DE ZUTTER, HEIDENEN BLOK.
VOOR HET
RADICAAL-
RECHTS EN HET MODERNE HEIDENDOM.
HOUTEKIET, 174
BLZ.,
595
FR.
12
variant van het heidendom, schreef een geloofwaardig boek. Al was het nog maar omdat het niet vervalt in episode oneindig over het Boze Blok. Maar het is geen voldragen boek. Het bevat té veel namen van personen en verenigingen die niet voldoende worden geduid. Hoewel uiterst informatief, zie je door de bomen het bos niet meer. KDr.
VLAMINGEN OP DE TITANIC
DIRK MUSSCHOOT, DE VLAMINGEN OP DE
TITANIC,
LANNOO, 224
BLZ.
Ook 88 jaar na datum blijft de Titanic tot de verbeelding spreken. Hollywood bracht er een eigen versie over. Het verhaal leek sterk op de realiteit, maar de filmmakers gingen niet opzij voor enige creativiteit in het vertalen van de historische werkelijkheid, maar dat is niet uniek. Op die Titanic zaten ook Vlamingen (en één Waal). Dirk Musschoot dook in de archieven en sprak met nakomelingen om het verhaal van die 28 onfortuinelijken te boek te stellen. Zijn inspanningen resulteerden in een vlot leesbaar werk. Leuk materiaal voor Titanic-liefhebbers, die dankzij Musschoots werk nu ook kennis kunnen nemen van de Vlaamse kant van het droevige verhaal. In dit boek leer je vooral het verhaal van het arme Vlaanderen van het begin van deze eeuw kennen. De auteur brengt de geschiedenis van de Vlaamse emigratie naar de nieuwe wereld. Vooral de motivatie van de gelukzoekers is pakkend. Zij ontvluchtten een voor zovelen perspectiefloos bestaan in een verpauperd land. Uit hun verhalen leren we hoe erg de sociale toestand voor velen in Vlaanderen was. De Vlamingen van vandaag weten nog amper hoe hun grootouders leefden. Ons historisch besef is erg klein. Een boek als dit kan dat verhelpen en om die reden mag het zeker worden aangeprezen.
vervolg van blz. 3
BIJ
DE BEESTEN AF
...
ASIELFRONT ‘Franstalig front tegen asielvoorstellen’, was de “kop” van een artikel in De Morgen (6 november). Het moet zijn dat het wel erg opviel dat Vlaanderen en Wallonië wel erg verschillend reageerden op de voorstellen van Verhofstadt inzake de (strengere) asielprocedure. Afgezien van Agalev, dat zich andermaal profileerde tegen de Vlaamse consensus. (DM, 6 november)
SOLIDARITEIT (BIS) In een vorig nummer had Doorbraak het al over de transfers van Vlaanderen. We gaven toen o.m. cijfers van de KBC-studiedienst. Sindsdien werden recentere cijfers vrijgegeven. Vorig jaar ging 173,2 miljard frank van Vlaanderen naar Wallonië en 25,9 miljard frank naar Brussel. Hieronder de nieuwe cijfers op een rijtje Transfertsluis
Bedrag in frank
Via sociale zekerheid
110 miljard
Via federale uitgaven (Vlaming betaalt 9,1% meer belastingen dan
50 miljard
landelijk gemiddelde) Financieringswet, met o.m. Sint-Elooisakkoord over leerlingencijfers
40,1 miljard
OOSTENRIJK IN DE BAN De totale invoer in Oostenrijk steeg met 12,6%. Alleen de invoer uit Frankrijk en België zakte. Beide landen liepen voorop in de sancties tegen dat land. ‘De Vlaamse export deelt nu in de klappen’, aldus Vlaams minister van Buitenlandse Handel Johan Sauwens. ‘Het federale beleid had een “verwoestend” effect op de Vlaamse en Belgische bedrijven met verkoopkantoren in Oostenrijk.’
Bijna overal in den lande zijn de nieuwe gemeentelijke coalities voor de volgende zes jaar gesmeed. De mandaten zijn aan de man en de vrouw gebracht. Straks volgen de opgewaardeerde vergoedingen, waarvoor de gemeentelijke belastingbetalers een paar euro’s meer in het zakje zullen mogen doen. In Antwerpen echter is de club van vijf nog niet aan de witte rook toe. De winter is er vroegtijdig ingetreden en een paar oudgedienden moeten de gehavende coalitie uit het pakijs halen. Ook in Vilvoorde zit het niet pluis. Met de indrukwekkendheid van een olifant in een porseleinwinkel is Jean-Luc Dehaene aldaar in kleinsteedse politiek gestapt. Met Célie, zijn halve trouwboek, had burgemeester Willy Cortois tot dan toe niet veel last gehad. Maar oei oei, de onverwachte defenestratie van haar gemaal, ooit nog getipt als kandidaat-voorzitter van de Europese Commissie, heeft de loodgieter van de Wetstraat naar de Vilvoordse Met doen overwippen. Let the beast go, klonk het van in Texas tot in de Far-West. Dus mocht Célie haar Brabantse trekpaard laten voorgaan. In volle overtuiging en campagneroes het tricolore lint te zullen bemachtigen, beloofde de meester-arrangeur schriftelijk geen coalitiegesprekken met het FDF te zullen aangaan en evenmin met het Vlaams Blok. Het Dehaene-effect heeft de Vilvoordse kiezer maar matig kunnen bekoren. De SP mocht een zetel afstaan aan het FDF en al de andere partijen bleven met hun zetels en op hun honger zitten. De twee groten, CVP en VLD, waren aan elkaar gewaagd. Wat verwacht de Vilvoordenaar in zo’n patstelling? Dat de twee heren die elkaar al jaren in het parlement ontmoeten, nu samen aan tafel gaan zitten en de buit onder elkaar verdelen. Mis, lezer, dan ken je de courtoisie van de tuinman van de Berkendallaan niet. Bij de beesten af, zo speelt men het spel in Vilvoorde. Met SP en Agalev heeft de coalitie in spe één zetel te weinig. De klusjesman doet katterig en hij behandelt zijn tegenstrever zoals de vos de hond Cortoois. Zijn haan moet altijd koning kraaien. Dus stuurt de loodgieter zijn klerksken erop uit. Die is immers gewoon van partij naar partij te lopen. Die moet de niet zo heilige Rita van damspel tot politiek pokerspel overhalen. Maar dat pakt geen bruine verf. Dan komen twee FDF’ers in het vizier. Zij bieden zichzelf onbaat- en onmandaatzuchtig aan om buiten het FDF om, waarmee ze op de vuist gaan, de Lambik van de Belgische politiek de meerderheid te leveren. Wij wachten bij het ter perse gaan geduldig af. Wie evenwel te veel haantje-de-voorste wil spelen, moet beseffen dat hij als Bruggeling niet altijd vanvoren in het rijtje kan blijven staan. Zeker niet in een stad waarvan de inwoners zich pjeirefretters noemen en die dus niet rouwig zullen zijn om een Brabants trekpaard minder.
FACILITEITEN EN ILLUSIES Voor wie er nog mocht aan twijfelen: de Franstaligen moeten zich geen zorgen maken over de faciliteitengemeenten, aldus Michel: ‘De huidige waarborgen en de faciliteiten zullen blijven, zoniet komt er geen regionalisering van de gemeentewet. C’est tout simple. Je tiens l’élastique ...’ (LLB, 7 november)
Wilhelmus
FRANSTALIG ONDERWIJS Uitgerekend op het ogenblik dat de Vlaamse regering stelt niet te kunnen ingaan op de vraag van de onderwijswereld tot loonsverhoging, blijkt dat de middelen voor het Franstalige onderwijs in de Vlaamse faciliteitenge-
13
meenten het voorbije schooljaar met 5,4% zijn gestegen tot 318,6 miljoen frank. Als de Franstaligen hun extraterritoriale aspiraties zouden hebben opgegeven, waarom worden dan nog overal in Halle-Vilvoorde Franstalige verkiezingslijsten ingediend?
DOORBRAAK nr. 11 - december 2000
V RIJ - SPRAAK
UIT HET LAND EN WAAL
B RILJANTE F LAHAUT Ons leger waakt onder leiding van André Flahaut. Die mag dan al het postuur van de moedige officier ontberen, hij is in elk geval begiftigd met de langetermijnvisie die de echte strateeg kenmerkt. Flahaut ontdekte niet alleen dat zijn Armée Belge/Belgisch Leger steeds meer moeite heeft om genoeg liefhebbers te recruteren, hij vond zowaar ook een remedie. Twee zelfs. We zouden niet-Belgen in het leger kunnen opnemen. Een vreemdelingenlegioen, dat ervoor zorgt dat ons geen morzel gronds zal ontwrongen worden. Daarnaast (of daarboven) laten we de 60/40-verhouding tussen Vlamingen en Walen vallen. In Wallonië zouden voldoende mensen rondlopen die nog niet bij de overheid zijn tewerkgesteld, maar dat wel willen. (Volgens VU-kamerlid Fons Borginon werkt zo’n 40% van de Walen voor vadertje-staat, tegenover 25% van de Vlamingen.) Tegen dat vreemdelingenlegioen kunnen we in Vlaanderen niet veel hebben. Nu al wordt ons leger voor 40% bevolkt door mensen die we niet echt als landgenoten beschouwen. Het tweede ideetje kan evenmin voor problemen zorgen. Ligt de basis van de moderne Vlaamse Beweging niet juist in het schandaal dat er in de loopgraven van de Eerste Wereldoorlog naar verhouding veel meer Vlamingen als kanonnenvlees dienden?
Flahaut biedt de kans om dat schandaal goed te maken. We recruteren eerst een hoop Waalse soldaten en vragen als compensatie dat de Vlamingen 80% van de officiers leveren. Daarna beginnen we een oorlog. Dan weten ze het ook eens en kunnen ze een Ourthebedevaart organiseren om hun gesneuvelden te eren. Dan sturen wij daar op de vooravond extreem-rechtse hooligans naartoe en noemen alle Walen bekrompen geesten. Een unieke kans die we niet mogen laten voorbijgaan. Wat we zeker niet mogen laten schieten is de kans om Flahauts idee meteen tot algemene norm te bevorderen. Vinden we niet genoeg Franstalige gegadigden om in Brussel tweetalig/bilingue rechter te gaan spelen, dan gooien we de taalverhouding gewoon overboord en vullen dat tekort aan met Vlamingen. In de bangelijk keitoffe sfeer die momenteel heerst tussen de gemeenschappen moet het een koud kunstje zijn om ook dat probleem op die manier definitief op te lossen. Gelukkig is het Vlaamsche virus, dat de VLD dreigde te besmetten toen ze in de oppositie zat, nu voldoende onder controle, want zo’n anderhalf jaar geleden waren zeker VLD’ers opgestaan om briljante ideetjes als dat van Flahaut te vuur en te zwaard te bestrijden. Maar Flahaut weet waarover hij spreekt: zelfs de VLD vindt geen Vlaamse strijders meer. Peter De Roover
C
O L O F O N
Doorbraak is een uitgave van het Vlaams Diensten Centrum vzw. Verschijnt maandelijks (niet in augustus). Hoofdredacteur: Dirk Laeremans - Eindredactie en redactiesecretariaat: Jan Van de Casteele Kernredactie: Karel Adams, Jan Van de Casteele, Karl Drabbe, Katleen Van den Heuvel, Dirk Laeremans, Herman De Mulder, Anke Nobels, Peter De Roover, Bram De Schepper, Steven Vergauwen, Jürgen Constandt, Sooi Daems. Redactie-adres: Passendalestraat 1a, 2600 Berchem. Tel (03) 366 18 50 - Fax (03) 366 60 45 - e-post: redactie@doorbraak.org - internet: www.doorbraak.org - abonnementen: secretariaat@doorbraak.org Abonnement: 585 fr. voor een abonnement van 12 maanden. Studentenabonnement: 385 fr. voor een abonnement van 12 maanden, met opgave van leeftijd en onderwijsinstelling. Internet-abonnement: 385 fr. voor 12 maand toezending van Doorbraak (pdf-bestanden) via internet. Het (studenten)abonnement geeft recht op een gratis Internet-abonnement. Abonnering door storting op rekening 409-9591911-13 van Doorbraak met vermelding van het type abonnement. Doorbraak wordt ook gratis toegestuurd naar de leden van de Vlaamse Volksbeweging vzw. U kunt ook lid worden van de VVB door overschrijving van 600 fr. op rekening 409-9521741-71 van VVB-leden-administratie. Dan krijgt u naast Doorbraak ook Binnendoor, het ledenblad van de Vlaamse Volksbeweging, toegestuurd.
VAN
MAAS
ARROGANTIE Begin dan al eens aan een veelbelovende relatie, moet de Nederlandse kroonprins Willem-Alexander wel denken. De man heeft in het verre Argentië het lief gevonden. De uitverkorene, Maxima Zorriegata, mag gezien worden en ze weet van wanten. Er is echter een probleem. Het vermoeden bestaat dat haar vader, Jorge Zorregieta, ooit betrokken is geweest bij de verdwijning van politieke tegenstanders, toen hij minister van landbouw was onder dictator Videla. Dát is weldenkend Nederland nu ter ore gekomen en het vingertje van de dominee is meteen gerezen. Jorge Zorregieta moet tenminste spijt betuigen over zijn eventuele betrokkenheid bij de excessen van het Argentijnse dictatoriale regime uit de jaren ‘70. Zorregieta heeft op een bitsige manier de Hollandse wereldverbeteraars de deur gewezen. Hij heeft nergens spijt van, zegt hij: ‘ik heb slechts mijn plicht gedaan en overigens heb ik met jullie verder niets te maken’. Dezer dagen heeft de prekerige Jan Pronk voor de zoveelste maal een hoge internationale benoeming mislopen. De pragmatische realist Ruud Lubbers pakte de post van Hoge Commissaris voor de vluchtelingen voor de neus van Pronk. Leren ze het dan nooit? Een bepaald door een homeletisch calvinisme aangestoken Nederland kan niet nalaten de hele wereld telkens weer op de rooster van de morele deugdelijkheid te leggen. Het matigt zichzelf een moreel oordeelsrecht aan dat toeschouwers aan het schrikken brengt. Want op een ándere manier komt de onverdraagzaamheid die door Pronk en zijn geestesgenoten in de hele wereld wordt opgejaagd langs de achterdeur Nederland binnen. Nederland voorziet zichzelf op die manier van het imago van een intolerante arrogantie en maakt zich bij velen gehaat. Laat Nederland maar op z’n zaak letten. Al was het maar voor vrolijke Willem-Alexander en zijn pittige vriendin. Anders wordt het nooit wat tussen die twee.
Doorbraak is lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers. Verantwoordelijke uitgever: Dirk Laeremans, Passendalestraat 1a 2600 Berchem. ISSN 0012-5474
DOORBRAAK nr. 11 - december 2000
14
Jaak Peeters