Dossier
Tekst: Margot Clerckx — Foto: Dries Rombouts
Het belang van alfabetisering Mensen die niet of niet goed kunnen lezen en schrijven, zullen zich niet ten volle kunnen ontplooien en zelfstandig kunnen functioneren in de huidige maatschappij. Ze hebben geen toegang tot allerlei informatiekanalen en geraken hierdoor geïsoleerd en vallen uit de boot. Ze maken minder kans op de arbeidsmarkt en moeten vaak leven van een vervangingsinkomen. Het opsporen en opleiden van laaggeletterden is essentieel.
Analfabetisme onder migranten en asielzoekers Analfabetisme of laaggeletterdheid bij immigranten heeft nog verstrekkendere gevolgen dan bij analfabete, autochtone Belgen. Analfabetisme vormt hier vaak een extra drempel om een nieuwe taal te leren, om de gewone dagelijkse problemen het hoofd te bieden zoals huiswerkbegeleiding van de kinderen, contact met de school, invullen van formulieren, contact met ziekenhuis …
Gelukkig zijn er een aantal organisaties die laaggeletterden opvangen en opleiden. De bekendste zijn het Huis van het Nederlands, het onthaalbureau en Open School (centrum voor basiseducatie). Allen hebben hun eigen manier van werken.
Welk traject moeten laaggeletterden volgen om hun vaardigheden op te krikken?
Anderstalige volwassenen die Nederlands willen leren, moeten zich aanmelden bij het Huis van het Nederlands. Op basis van een cognitieve vaardigheidstoets moet blijken of ze bij de Open School terecht kunnen of bij een Centrum voor Volwassenenonderwijs.
Open school Een laaggeschoolde, anders gealfabetiseerde of analfabeet wordt ingeschreven in het analfabetentraject (Alfa) van Open School. Wie laaggeschoold en zwak gealfabetiseerd is, wordt ingeschreven in het ‘zwak gealfabetiseerdentraject’ (ZA) van Open School. Open School doet voor al deze mensen nog een test om te beslissen in welke module ze kunnen starten, afhankelijk van hun kennis van het Nederlands. Als cursisten beginnen van het startniveau Nederlands volgen ze een traject van 600 uren om het basisniveau 1.1 te behalen. Deze mensen hebben dus meestal veel meer tijd nodig om zich het basisniveau Nederlands eigen te maken, maar dat is niet altijd zo. Sommigen zijn al jarenlang aan het werk en mondeling best sterk, maar hebben nooit geleerd om te lezen of te schrijven. Voor die mensen bestaat er een aparte cursus bij Open School, namelijk NT1 Tussengroep: dit is een cursus die zich richt op mensen met een sterke mondelinge kennis van het Nederlands waarin vooral gewerkt wordt aan schriftelijke vaardigheden.
Bij Belgen met de Nederlands als moedertaal onderscheiden we volgende groepen: kort opgeleide Vlamingen, tweede en derde generatie migranten die hier in België school gelopen hebben, jonge ongekwalificeerde schoolverlaters, maar ook ouderen, werkenden, huisvrouwen … Zij kunnen zich rechtstreeks aanmelden bij een centrum voor basiseducatie in hun buurt.
Bij andersta ligen onderscheiden we m ig r a nten, v luchtel i ngen, n ieuwe EU-burgers die in het land van herkomst geen of weinig scholing genoten, nieuwkomers en oudkomers … Zij moeten eerst op gesprek bij het Huis van het Nederlands voor een eerste lees- en schrijftest om uit te maken of iemand al dan niet kan lezen of schrijven in het Latijns schrift én in het eigen schrift. Indien je hooggeschoold bent (meer dan tien jaar scholing) en anders gealfabetiseerd (bijvoorbeeld 12 jaar scholing in China of Arabisch land) kun je terecht bij een Centrum voor Volwassenenonderwijs. Daarna vol je een jaar lang lessen Latijns schrift op het laagste niveau. Nadien kun je verder les volgen in de gewone modules Nederlands voor Anderstaligen, ook wel NT2 genoemd.
Verrekijkers
Verrekijkers 16 druk.indd 23
23
03/10/11 00:57