ลิขสิทธิ์ : copyright 2009 by busy-day co .ltd. ISBN : 978-616-7023-08-3 จำ�นวนพิมพ์ : 3,500 เล่ม (ตุลาคม 2552) ผู้พิมพ์ : ณัฎฐยุทธ์ รามสูท พิมพ์ที่ : บริษัท ปริ๊นท์โอโซน จำ�กัด 333/30-31 หมู่ 9 ถนน ตลิ่งชัน-สุพรรณบุรี(340)ตำ�บลละหาร อำ�เภอบางบัวทอง จังหวัดนนทบุรี โทร. 0-2925-6699 ที่ปรึกษา : มงคล ทิวสนเรียง ทวี นพเจริญวงศ์ เจตน์สฤษฎิ์ จิดาภาศริกุล ไชยวัฒน์ พิทยธนากุล เกริกอิสร์ ลีวงศ์เจริญ เมธี ศรีวิริยะเลิศกุล ลี เชาซิน บรรณาธิการบริหาร : ไชยกร ปลื้มเจริญกิจ บรรณาธิการ : สิริลักษณ์ ปรินรัมย์ กองบรรณาธิการ : อิทธิ์ ประคำ�ทอง ออกแบบปก : zeedol_lar@hotmail.com ออกแบบรูปเล่ม : ณชชน แก้วระคน พิสูจน์อักษร : ฤชุดา บุญเปลี่ยน ขาย-การตลาด : กิตติกาญจน์ เหมรุ่งเรืองกุล ณัฐวุฒิ กลางณรงค์ พรชัย หลักแหลม บัญชี-การเงิน : จารุณี เกตศิริ สามารถ อุปลา วิลาวัณย์ ดิษฐ์สุววรณ ประสานงาน : อาภัสรา ศรีสมบูรณ์ จัดพิมพ์และจัดจำ�หน่ายโดย : บริษัท บิสซี่เดย์ จำ�กัด 5/132 บ้านกลางเมืองมอนติคาร์โล รัชวิภา ถนนกำ�แพงเพชร 6 แขวงลาดยาว เขตจัตุจักร กรุงเทพฯ 10900 โทร. 0-2196-2411-4 แฟกซ์ 0-2196-2411 ต่อ 9 E-mail : contact@hotmail.com http://www.busy-day.com กรณีต้องการซื้อเป็นจำ�นวนมาก กรุณาติดต่อที่บริษัท ห้องสมุดหรือสถาบันการศึกษา สามารถซื้อที่บริษัทได้ในราคาพิเศษ
คำ�นิยม ดิฉันออกจากงานประจำ�มาทำ�อาชีพอิสระสารพัด ( เขียนคอลัมน์แปลบทพากย์รายการ เคเบิลทีวี แปลบทความ แปลหนังสือ ทำ�งาน เป็น Concept Designer ออกแบบแนวคิด ให้กับลูกค้า ฯลฯ ) สิริรวมแล้วเป็นเวลาราว 8-9 ปี เมื่อย้อนนึกถึงช่วงเริ่มต้นการทำ�งาน แบบ “ฟรีแลนซ์“ ใหม่ๆก็ต้องบอกว่างงตัวเองและเวียนหัวกับการจัดระบบต่างๆเอาการ เมื่อคุณอิทธิฤทธิ์ ประคำ�ทอง หรือ คุณ อิท ส่งต้นฉบับหนังสือนี้ ให้อ่านดิฉันจึงนึกอิจฉา ฟรีแลนซ์ยุคปัจุบันมาก ตลอดจนดีใจแทนคนทำ�งานประจำ�ที่กำ�ลังคิดหนักอยู่ว่าจะทิ้ง องค์กรเปลี่ยนรูปแบบการใช้ชีวิตเวิร์กกิ้งใหม่มาทำ�งานอิสระที่บ้านดีไหมประกอบกับ ภาวะเศรษฐกิจโลกไม่สู้ดี ส่งผลกระทบมาถึงบ้านเรา ทำ�ให้พนักงานประจำ�จำ�นวนไม่ น้อยอาจต้องกลายเป็นฟรีแลนซ์โดยไม่ได้ตง้ั ใจหนังสือเล่มนีจ้ งึ เป็นข้อมูลทีช่ ว้ ยให้ทกุ คน ผู้เข้าข่ายดังกล่าวรู้สึกอุ่นใจ และมีข้อมูลในการสร้างความมั่นใจในการก้าวสู้ วิถีการ ทำ�งานแบบใหม่ได้อย่างมีระบบ ในฐานะทีเ่ ริม่ เป็นฟรีแลนซ์ในยุคขาดแคลนคูม่ อื ดีๆ เช่นนี้ ดิฉนั อ่านแล้วรูส้ กึ ซาบซึง้ เป็น อย่างยิ่งกับทุกสิ่งที่อิทเขียนในทุกบทประหนึ่งได้ย้อนทวนความหลัง ประเด็นที่อิทหยิบ มานำ�เสนอ ล้วนแล้วแต่เป็นสิง่ มีประโยชน์มากจริงๆ ชอบเป็นพิเศษในบททีเ่ ขาแนะเรือ่ ง
การจัดการ/เตรียนพร้อมเรือ่ งการเงิน ข้อกฎหมาย และเว็บไซต์นา่ ศึกษาต่างๆ บทสัมภาษณ์ ฟรีแลนซ์หลากรุ่นหลายสาขาก็น่าอ่าน อิทยังไปสัมภาษณ์มุมมอง ทัศนะผู้ประกอบการที่ เลือกว่าจ้างฟรีแลนซ์มาฝากกันด้วย (อันนี้สำ�คัญ) เป็นเรื่องน่ายินดีที่ผู้เขียนคู่มือเล่มนี้เป็นคนละเอียดและใช้ชีวิตอย่างละเมียดละไม ทัศนะ ที่สอดแทรกอยู่ในทุกบทประสบการณ์ส่วนตัวที่เขานำ�มาแบ่งปัน จึงทำ�ให้คู่มือเล่มนี้ต่าง จากคูม่ อื ธรรมดา แต่มลี กั ษณะเป็นหนังสืออ่านเพลินทูอนิ วัน อธิบายถึงวิธกี ารทำ�งานสมัย ใหม่ได้อย่างมีเสน่หแ์ ละเก็บรายละเอียดทุกเม็ดซึง่ ผูท้ ย่ี งั ไม่เคยสัมผัสวิถฟี รีแลนซ์เต็มตัวอาจ ยังนึกไปไม่ถึง อย่างบท “ลมใต้ปีก“ ก็เป็นอีกเรื่องใหญ่ใกล้ตัวที่น่าคิด เป็นข้อสัมคัญควร พิจารณาก่อนจะก้าวสู่วิถีฟรีแลนซ์ แม้การเป็นฟรีแลนซ์จะต้องอาศัยทักษะและวินัยในบ้านเฉพาะตัวเป็นสิ่งที่สอนกันไม่ได้ ก็จริง แต่ศาสตร์และศิลป์ของการเป็นฟรีแลนซ์ทด่ี ี มีงานเข้าตลอด เป็นทีส่ นใจของผูว้ า่ จ้าง นั้น ดิฉันว่าต้องอาศัยการฝึกฝนอย่างถูกวิธี ซึ่งหนังสือเล่มนี้ชี้ทางไว้กระจ่างครบถ้วนแล้ว พลอย จริยะเวช สิงหาคม 2552
สารบัญ Chapter 1 :
เป็นอย่างที่คุณ”เป็น”
Chapter 2 :
ตามหาจุดเปลี่ยน
Chapter 3 :
เกิด (อยากจะ) เป็นฟรีแลนซ์
Chapter 4 :
รู้จัก”ฟรีแลนซ์” ทางเดินอิสระแห่งชีวิต
Chapter 5 :
เป็นฟรีแลนซ์ให้เป็น
Chapter 6 :
แรงลมใต้ปีก
Chapter 7 :
ติดอาวุธ เป็นฟรีแลนซ์ยุคดิจิตอล
Chapter 8 :
ตกไม่ตายล้มไม่เจ็บ
Chapter 9 :
เจาะกระเป๋าฟรีแลนซ์
Chapter 10 :
เดินทางอย่างมีเป้าหมาย
Chapter 11 :
เติบโตอย่างเสรี บนวิถีของเราเอง
Chapter 12 :
โลกหลายใบของฟรีแลนซ์
- พูดคุยกับฟรีแลนซ์ 12 คน - ทำ�ไมต้องใช้ฟรีแลนซ์ : เปิดใจผู้ว่าจ้าง - กฎหมายเกี่ยวกับการจ้างงาน ตัวอย่าง สัญญาจ้างงานและตัวอย่างใบเสนอราคา
เป็นอย่างที่คุณ “เป็น” โลกนี้ มี อ าชี พ หรื อ วิ ช าชี พ มากมายสิ่ ง เหล่ า นี้ อ าจจะถู ก เรี ย กว่ า เส้ น ทางหรื อ โอกาสบางคนจะต้ อ งแผ้ ว ถางสร้ า ง ทำ � เส้ น ทางให้ กั บ ตนเองเพื่ อ เดิ น ทาง เข้ า ไปใกล้ ห รื อ ไปให้ ถึ ง จุ ด หมายปลาย ทางที่ ตั ว เองแสวงหาบางคนไขว่ ค ว้ า โอกาสเพื่ อ ก้ า วไปสู่ ค วามสำ � เร็ จ ขณะ ที่ ห ลายคนรอคอยใครสั ก คนหยิ บ ยื่ น โอกาสหรือนั่งเฉยๆรอโอกาสดีๆจะมาถึง
ไม่ ว่ า จะด้ ว ยโชคชะตากำ � หนดไว้ ห รื อ การ ลิ ขิ ต ขี ด เส้ น ให้ ตั ว เองก็ ต ามในสั ง คมทุ ก วั น นี้ เ ราจึ ง ได้ พ บเห็ น ผู้ ค นมากมายใน หลากหลายวิชาชีพเกินจะบรรยายไม่ว่าจะ เป็ น พ่ อ ค้ า แม่ ข ายตามร้ า นรวงตามตลาด ต่างๆพนักงานขายของบริษัทคนขายประกัน คนขั บ มอเตอร์ ไ ซค์ ใ นวิ น ต่ า งๆช่ า งทำ � ผม บุ รุ ษ ไปรษณี ย์ , พนั ก งานบั ญ ชี , คนทำ � งาน แบงก์ , แคชเชี ย ร์ , รปภ.,หมอครู อ าจารย์ พยาบาล,ทหาร,ตำ�รวจ,หรือแม้แต่เจ้าของ บริษัท
แต่ถามว่่สิ่งไหนที่คนเราแต่ละคนอยากเป็นจริงๆชีวิตนี้เราต้องการสิ่งใด ซึ่งนำ�ไปสู่คำ�ถามที่ว่า “แท้จริงแล้วเราอยากทำ�งานอะไร” บ่อยครั้งตั้งแต่ยังเล็กๆ เกือบจะทุกคนมักจะโดนตั้งคำ�ถามนี้จากพ่อแม่ หรือญาติพี่น้องว่า “โตขึ้นอยากเป็นอะไร“ และคำ�ตอบก็มักจะวนเวียน อยู่กับอาชีพใกล้ตัว เช่น ถ้าใครที่มีพ่อแม่เป็นครูบาอาจารย์ก็ไม่พ้นที่จะ ตอบว่า โตขึ้นผมหรือหนูอยากเป็นครู หรืออยากเป็นหมอเป็นวิศวะหรือ มิเช่นนัน้ ก็จะเป็นคำ�ตอบทีส่ ร้างสรรค์ตามจิตณาการของเด็กๆ เช่น โตขึน้ อยากเป็น นักบินอวกาศ อยากเป็น ซูปเปอร์ สไปเดอร์แมนไปตามเรื่อง แต่มักจะไม่ค่อยมีคำ�ตอบที่ แปลกแหวกออกไปจากความคุ้นชินที่เด็กๆ รับรูอ้ ยู่ และยิง่ ไปกว่านัน้ ก็คอื น้อยคนนักทีเ่ คยตอบอะไรเอาไว้ใน วัยเด็ก แล้วจะยึดมั่นเดินตามเส้นทางฝันของตัวเองไปสู่อาชีพนั้นจริงๆเมื่อโต ขึ้นมา แต่ตอนนีไ้ ม่วา่ คุณจะกำ�ลังทำ�อะไรอยูก่ ต็ าม จะเป็นนักศึกษาใน มหาวิทยาลัย ในคณะวิชาต่างๆ เป็นพนักงานบริษัทที่จะต้องเข้าทำ�งานแบบ 9 to 5 แล้วรอโบนัสปลายปี หรือเป็นคนที่ได้ทำ�งานในสายวิชาชีพที่ตัวเอง ร่ำ�เรียนจนจบมา แต่ก็ยังรู้สึกว่างานที่ทำ�อยู่ไม่ใช่สิ่งที่ตัวเองคิดฝัน อย่าง แท้จริงและกำ�ลังรอคอยความเปลี่ยนแปลงอยู่ จริงหรือที่โลกซึ่งคุณใช้ ชีวิตอยู่มีเส้นทางเลือกแค่นั้น จริงหรือที่อาชีพมีให้เลือกทำ�มีเพียงแค่ที่ เราลองนับนิ้วมือดู และใช่แล้วหรือที่เราจะยอมจำ�นนกับการงานที่ต้อง ทำ�เพราะพ่อแม่เลือกให้หรืออยากให้เป็น อยากให้ทำ� หรือเป็นวิชาชีพ ทีเ่ ราเห็นว่ามัน่ คงเพียงเพราะว่าจบมาตามสายวิชานัน้ ก็จะต้องทำ�และอยู่ กับอาชีพนัน้ ไปตราบชัว่ ฟ้าดินสลาย
เคล็ดลับก็คือ ความสุข เรื่องง่ายๆ ที่เหมือนเส้นผมบังภูเขาอย่างนี้แหละครับ คือสิ่งที่ผมรู้สึกว่า ผู้คนในสังคมต่างขาดแคลน หรือแสวงหากันมิหยุดหย่อนเพราะยังหา คำ�ตอบให้กับตัวเองไม่ได้ว่างานที่ทำ�อยู่หรือวิชาชีพที่เราสังกัดให้ความ สุขกับหัวใจเราแค่ไหน ผมลองนึกภาพสังคมทีเ่ ต็มไปด้วยผูค้ นทีล่ งตัวกับการงานอาชีพทีท่ �ำ ค้น พบและรั ก งานที่ ตั ว เองทำ � ดู สิ ค รั บ ว่ า สั ง คมนั้ น ๆจะเป็ น สั ง คม อุ ด มคติ เ พี ย งไรคงเป็ น สั ง คมที่ มี ป ระสิ ท ธิ ภ าพสามารถสร้ า งสรรค์ สิ่ ง ต่ า งๆออกมาได้ อ ย่ า งเหลื อ เชื่ อ และมี ค วามน่ า อยู่ ม ากที เ ดี ย ว แตกต่างจากภาพอีกภาพหนึง่ (ซึง่ ใกล้เคียงภาพของสังคมจริงๆทีเ่ ป็นอยู)่ ก็คอื ผูค้ นจำ�นวนมากต่างรูส้ กึ แปลกแยกหรือไม่ลงตัวกับงานการทีท่ ำ�อยู่ เป็นเหตุให้ทำ�งานไปวันๆ อย่างไม่มีแรงบันดาลใจหรือขณะเดียวกัน ก็ รู้สึกอยู่ตลอดเวลาว่าอยากจะเปลี่ยนงานเพื่อขยับตัวเลวของรายได้ให้ ตอบโจทย์ความต้องการชีวิตที่เป็นอยู่หรือมองหางานที่รู้สึกว่าน่าจะ ตรงกับใจของตัวเองมากกว่าเดิม สังคมทีเ่ ต็มไปด้วยเรือ่ งร้าวเช่นนีน้ า่ จะ มีความสับสนว้าวุน่ และเป็นสังคมทีเ่ ต็มไปด้วยความแปลกแยกไม่นา่ อยู่