Fmt 10 2013 by Van Litsenburg

13|

FMT gezondheidszorg: Vakblad over huisvesting en technologie in de gezondheidszorg

GEZONDHEIDSZORG

Maaltijd wordt marketing in grootkeukens

Nieuwe laboratoria en Dialysecentrum ZGT Verbeterde ontwerpmethode voor gebouwen GGZ

Unieke CashBack-actie van Miele Professional

Vervang nu uw professionele vaatwasser of huishoudvaatwasser, voor de beste professionele afwasautomaat. Uitermate geschikt voor zorginstellingen, scholen, kinderdagverblijven, MKB-bedrijven, sportkantines, bedrijfskantines en lunchrooms. 

Korte programmatijden; tussen 6 en 23 minuten



Twee beladingsniveau‘s



Ingebouwde waterontharder



Voorbereid op automatische vloeibare zeepdosering



Zuinig met water en energie



Lange levensduur

Nu met € 300,extra CashBack-korting*!

* Bij aankoop van een Miele professionele afwasautomaat G 7855 of G 7856. Geldig van 1 oktober t/m 31 december 2013. Bedrag inclusief BTW.

Voor meer informatie en de actievoorwaarden zie: www.miele-professional.nl/cashback-korting-afwasautomaten

Miele Professional 4130 ED Vianen Telefoon: (0347) 37 88 84

V O O R W O O R D

I N H O U D

Duurzaam Onlangs ontving Ziekenhuis Amstelland de gouden medaille van het Milieu Platform Zorg. Vorig jaar moest het ziekenhuis nog genoegen nemen met zilveren certificaat, maar nu was het dan zover. Gevolg van deze onderscheiding is dat Ziekenhuis Amstelland het officiële milieukeurmerk mag voeren. Daarmee is het de eerste zorginstelling in Nederland die aan deze eisen voldoet. Een prestatie die een felicitatie waard is. Een duurzame organisatie vormt een positieve bijdrage aan hoe we met ons milieu omgaan. Maar duurzaamheid en zeker als daar ook nog eens keurmerk bij komt, gaat verder. Met dit keurmerk laat Ziekenhuis Amstelland aan de Amstelveen, de regio en heel Nederland zien dat ze het milieu serieus neemt en daarmee een belangrijke maatschappelijke verantwoordelijkheid accepteert. In deze tijd is dat een dergelijk waardevol gegeven dat het ziekenhuis daarmee ook een prima public relations item in handen heeft. Belangrijk in een tijd waarin zorginstellingen zich moeten profileren. Op onze website www.fmtgezondheidszorg. nl kunt u een uitgebreid artikel lezen over het milieukeurmerk van Ziekenhuis Amstelland. Eveneens kunt u op de website een dagelijkse blog van ondergetekende en anderen lezen. Ik hoop dat de blogs bijdragen aan een opinievorming en in relevante situaties voor discussie zorgen. Een nieuwe ontwikkeling op de website is dat u voortaan alle artikelen via de social media kunt linken.

Maaltijd wordt marketing in grootkeuken.

I N

D E Z E

U I T G A V E

Nieuw gebouwd: Nieuwe laboratoria Microbiologie & Pathologie en Dialysecentrum ZGT

Parkeren: Totale parkeerontzorging

HAT-bedrijvenmarkt: Trefpunt voor technologie en innovatie 10

Health & Technology: Technologie-update tijdens HAT

Grootkeukens: De maaltijd wordt marketing

Afgestemd ontwerpen: Verbeterde ontwerpmethode voor gebouwen in GGZ

Risico-inventarisatie en brandpreventie: Zelf risico’s in kaart brengen

NVTG Najaarsstudiedag: Uitbesteden van onderhoud

Cor van Litsenburg, Uitgever FMT Gezondheidszorg.

en beheer

Kort Nieuws 26 NVTG Info 32 Medica 2013: meer dan een beurs

Medica 2013: Duitse beurs met een Nederlands tintje

Medische technologie: Convenant “Veilige Toepassing medische technologie in het ziekenhuis”, een update

Bedrijvenindex 41

Agenda 46 Advertentie-index 46

VTDV TD

FMT gezondheidszorg

N I E U W

G E B O U W D

Nieuwe laboratoria Microbiologie & Pathologie en Dialysecentrum ZGT

Goede voorbereiding is het halve werk Het nieuwe dialysecentrum in Hengelo is op 8 oktober opgeleverd. De eerste negen (van in totaal twaalf) stoelen van het centrum worden in november in gebruik genomen. Het centrum maakt deel uit van een grotere nieuwbouw, waarin ook een laboratorium en een obesitascentrum zijn gehuisvest. De opdrachtgever voor deze nieuwbouw is Ziekenhuisgroep Twente (ZGT). Tussen het slaan van de eerste paal en de oplevering zaten slechts 16 maanden bouwtijd. Bijzonder kort, als je kijkt naar de enorme complexiteit van het gebouw.

e totale oppervlakte van het nieuwe pand bedraagt 8.500 vierkante meter. Het dialysecentrum neemt daarvan 750 vierkante meter in gebruik en gaandeweg de bouw werden plannen ontwikkeld om ook een obesitascentrum binnen de vierkante meters van het dialysecentrum te vestigen. Op dit moment staat nog slechts 250 vierkante meter leeg.

Het nieuwe dialysecentrum is de kleinere zus van het dialysecentrum in Almelo dat twee jaar geleden werd geopend. “Omdat de patiënt bijna een dagtaak heeft aan dialyseren en het vaak meerdere keren per week betreft, is het van belang om de centra goed over de regio te spreiden”, zegt Regine Klein Schaarsberg, unithoofd van het dialysecentrum in Almelo en vanaf komende maand

Door: Gerrit Tenkink

ook in Hengelo. “In Almelo kunnen we nog wat complexere behandelingen uitvoeren. Hier in Hengelo beschikken we straks over twaalf stoelen, waar we in totaal zo’n vijftig patiënten kunnen behandelen.” Voorbereiding

“De betrekkelijk korte bouwtijd hebben we te danken de intensieve en gedegen voorbereidingstijd”, zegt Piet Visser programmamanager strategisch vastgoed bij ZGT. Vanuit zijn functie kijkt Visser bijzonder tevreden terug op het verloop van de bouw. “Het zoeken van de juiste bouwpartijen was een tijdrovende klus. Bij ons stond vooraf vast dat wij als ziekenhuis de regie in handen wilden houden. Dat is ook de filosofie van het ziekenhuis: de uitvoering kun je uitbesteden, maar zorg dat je de vitale kennis in eigen huis houdt, zodat je ook zelf de regie kunt blijven voeren. Doe je dat niet dan gaan de bouwende partijen, voordat je het weet, op de loop met jouw nieuwbouw en ben je het overzicht over kosten, maar ook over noodzakelijke tussentijdse aanpassingen kwijt. Dat was ook onze boodschap Vlnr: Rik Nieuweweme, senior projectleider; Piet Visser programmamanager strategisch vastgoed en Regine Klein Schaarsberg, unithoofd van het dialysecentrum in Almelo.

FMT Gezondheidszorg

en de laagste prijs niet meetelden om ‘duiken’ te voorkomen. Die gemiddelde prijs hebben we vervolgens genomen als uitgangspunt voor de puntenwaardering. Hoe dichter bij de gemiddelde (markt)prijs, des te meer punten. Daarnaast zijn we gaan kijken hoe de betrokken aannemers de kwaliteit konden borgen en het project dachten op tijd te realiseren. Deze factoren hebben samen en volgens een bepaald wegingsmodel geleid tot de keuze van de drie bouwpartners voor dit project. Uiteraard is er ook gekeken naar de competentie. De bouw van met name het laboratorium vraagt veel expertise. De helft van de totale bouwkosten heeft betrekking op de hoeveelheid en veelal complexe techniek in het gebouw.” Lean en BIM

BIM vraagt om een zorgvuldige voorbereiding, maar voorkomt fouten in de verdere voortgang van het proces.

richting architect. Hij was degene die de tekening moest aanleveren. Niet meer en niet minder. Wij hebben de bouw zelf gecoördineerd.” Uitdaging

“De parameters bij het uitzoeken van de juiste bouwpartners waren planning, ervaring, samenwerking en productwaarde”, legt ZGT senior projectleider Rik Nieuweweme uit. “We zijn met een puntensysteem gaan werken. Meestal worden bouwpartijen gekozen uitsluitend op basis van

prijs. De prijs is belangrijk, maar niet allesbepalend. Het maximale bouwresultaat was van groot belang, omdat we niet na oplevering, te maken willen hebben met allerlei herstelwerkzaamheden, terwijl het gebouw al in gebruik is. Dat zorgt voor onnodig veel overlast en ook extra kosten. Bij de aanbestedingen hebben we een keuze gemaakt uit vijf aannemers per vakdiscipline bouw, elektrotechniek en werktuigkunde. Voor de puntenwaardering van de prijs is per vakdiscipline de gemiddelde prijs genomen, waarbij de hoogste

Maar naast bovengenoemde parameters speelde ook de bereidheid om te werken volgens BIM (Bouw Informatie Model) en Lean bouwen een belangrijke rol. “Toen de drie partijen, de E-installateur, de W-installateur en de hoofdaannemer bekend waren, kregen ze tien dagen tijd om een plan in te dienen om te laten zien hoe zij gezamenlijk tegen het Lean bouwen en hun onderlinge samenwerking aankeken. Het bleek dat de partijen elkaar verrassend goed wisten aan te vullen. Gaandeweg de bouw werd dat beeld bevestigd”, zegt Visser. Nieuweweme legt uit waar Lean Bouwen en BIM elkaar aanvullen: “Bij Lean bouwen wordt uitgegaan van een efficiënt bouwproces met zo min mogelijk verspilling en dus faalkosten. Lean heeft veel te maken met de bereidheid om transparant te werken. Bij BIM is het mogelijk om al in de voorbereidingsfase de diverse disciplines op de tekentafel nauwkeurig op elkaar af te stemmen. Juist in een technisch complexe omgeving als een laboratorium betekende dit een uitkomst. Alleen al in het laboratorium lopen achttien media, bestaande uit voedingsleidingen voor diverse soorten water en vloeistoffen, diverse soorten afvoeren, luchtkanalen plus afzuigsystemen en verschillende soorten gassen. Het in de uitvoeringsfase toepassen van BIM en Lean bouwen komt nog niet veel voor, maar vooral het integraal ontwerpen bleek dus in praktijk goed uit te pakken.” Procesbegeleiding

Hoewel het ziekenhuis de regie in handen hield, werd voor de actieve procesbegeleiding Lean en BIM gekozen om in zee te gaan met NieuwenDe laboratoria, dialysecentrum en het obesitascentrum worden vanaf november geopend. FMT Gezondheidszorg

N I E U W

G E B O U W D

Opdrachtgever: Ziekenhuisgroep Twente (ZGT) Projectleiding: Ziekenhuisgroep Twente (ZGT), afd. Vastgoed Projectondersteuning: Som bv Projectbegeleiding BIM, SIM, LEAN: Nieuwenhuijse Arends bv Architect: Valtos Architecten E- en W-adviseur: RoyalHaskoningDHV Constructeur: Schreuders Bouwtechniek De bouw van bovenaf gezien op de voorgrond het bestaande ziekenhuis van ZGT. huijse Arends bv. “Dat is belangrijk, omdat je anders al weer snel terugvalt in de oude machtsverhoudingen. Uiteraard is het reduceren van faalkosten een doelstelling bij iedere bouw. Maar in praktijk komt er vaak te weinig van terecht. De bouwprocessen zijn conservatief en lean bouwen is voor veel aannemers nieuw. Wat opvalt is dat de bouw traditioneel is gefocust is op meerwerk. Je kunt beter een paar procent op faalkosten besparen, dat levert je meer geld op. Terugkijkend heeft de combinatie Lean Bouwen en BIM goed uitgepakt. De faalkosten werden geminimaliseerd en door de goede afstemming werd veel tijd bespaard. Ik ben ervan overtuigd dat BIM en LEAN de toekomst zijn”, zegt Nieuweweme. Het hele proces van de aanbesteding startte in 2011, de gunning volgde in februari 2012, waarna de bouw van start ging. “De projectkosten bedroegen zo’n 25 miljoen euro. “Lean en BIM zijn belangrijke factoren geweest die bijgedragen hebben dat er binnen budget en planning en met behoud van de vooraf afgesproken kwaliteit is gewerkt; een prima resultaat”, stelt Visser tevreden vast. Techniek

Wat opvalt aan het gebouw is de complexe techniek. Nieuweweme: “Ik schat dat de helft van de bouwkosten te maken heeft met de techniek. Dat heeft natuurlijk alles te maken met de laboratoria die aan allerlei voorschriften moeten voldoen. 6

FMT Gezondheidszorg

Gassen, vacuüm, uitgebreid ICT, chemicaliënopslag en een geavanceerde waterbehandelingsinstallatie ten behoeve van het dialysecentrum. Het laboratorium beschikt over een BSL3- laboratorium en de inbraakbeveiliging van het gebouw bevindt zich op hetzelfde niveau als een bankgebouw. Verder is het gebouw uitgerust met een NSA (noodstroom) en UPS (noodstroombatterij), zodat de zorgprocessen van zowel de laboratoria als de dialyse doorgang kunnen vinden. Daarnaast is voor de energievoorziening het gebouw gekoppeld aan de WKK van het ziekenhuis. Hierdoor kan de restwarmte van het ziekenhuis nuttig ingezet worden. De piekbelasting vangt het gebouw zelf op middels eigen CV-ketels. Een ander voordeel voor het gebouw dicht bij het ziekenhuis is dat men aansluit op de ICT infra en de buizenpost.” Duurzaamheid

Op gebied van duurzaamheid is het gebouw state-of-the-art gebouwd. Zo is het waar mogelijk uitgerust met LED-verlichting en zijn uiteraard de maximale isolatiewaarden nagestreefd. Verder is gebruik gemaakt van een warmteterugwinsysteem. “Maar”, vertelt Visser, “Het bedrijfsproces van de grootste gebouwgebruikers, de laboratoria, zijn bepalend voor de maximaal te behalen besparing. Zo is de luchtuitstoot uit het gebouw in verband met ziektekiemen niet volledig geschikt voor hergebruik, maar daar waar mogelijk

Hoofdaannemer: Plegt-Vos W-installateur: Wolter & Dros E-Installateur: Winkels Techniek

hebben we er ook op dit gebied wel het maximale uitgehaald. Binnen het project zijn de bestaande eiken van naar schatting 100 jaar oud ingepast en gedurende de bouw beschermd. Hierdoor is er vanuit het gebouw een groen uitzicht, ondanks dat je je midden in de stad bevindt!” n

P A R K E R E N

Totale parkeerontzorging Aangenaam, comfortabel, eenvoudig en vooral zorgeloos parkeren voor patiënten, bezoekers, personeel en leveranciers. Dat is de visie op parkeren die WPS Parking Systems hanteert bij het advies aan ziekenhuizen bij de aanschaf van een parkeermanagementsysteem. Door het grote aantal doelgroepen, het feit dat parkeerbeheer vaak nog bijzaak is en de hoge gebruiksintensiteit, vraagt parkeren in een zorgomgeving om een andere benadering dan parkeren op ander locaties. WPS Parking Systems is in dat geval een leverancier en partner die de gevoelige en complexe parkeeromgeving bij een zorginstelling aan kan en hierop anticipeert. “Onze ervaring leert dat binnen een ziekenhuisomgeving een aantal factoren van belang zijn bij het bepalen en invullen van het parkeerbeleid. Zo is door privatisering meer onderscheidend vermogen gewenst en is de verantwoordelijkheid voor het parkeerbeheer vaak een taak die ‘erbij’ wordt gedaan”, geeft Volkert Kieft, Manager Sales en Marketing van WPS Parking Systems aan, “hoewel er wel een verschuiving zichtbaar is

van regulatie naar een meer commerciële uitbating. Patiënten moeten daarbij zo veel mogelijk ontzorgt worden door het bieden van extra service en comfort. Prijs/kwaliteitverhouding speelt hier een belangrijke rol, zeker als er betaald moet worden voor parkeren. Daarnaast dient uiteraard de toegankelijkheid van het ziekenhuis gewaarborgd te blijven, ook tijdens de piektijden. Wanneer parkeren gereguleerd wordt door een parkeermanagementsysteem, is het belangrijk je hier goed in te laten adviseren, of het nu vervanging of een eerste parkeermanagementsysteem betreft”. Met het ParkID parkeermanagementsysteem en de bijbehorende ParkAdvance parkeerapparatuur van WPS Parking Systems wordt aan deze eisen een goede invulling gegeven. Voor een zorgeloos gebruik is het belangrijk dat het systeem duidelijk en intuïtief in gebruik is. Omdat daarnaast een hoge bedrijfszekerheid essentieel is, is het van belang dat de apparatuur technisch betrouwbaar is. Door gebruik te maken van bewezen onderdelen en moderne softwaretoepassingen wordt dit gewaarborgd. Erg belangrijk indien parkeerbeheer niet tot de kerntaken behoort”, aldus Volkert Kieft. “Ook is de ParkAdvance apparatuur De ParkAdvance parkeeroplossing bij Ziekenhuis Gelderse Vallei.

FMT Gezondheidszorg

Door: WPS Parking Systems BV

geschikt voor gebruik door mensen met een beperking”, vult Aissam Mabtoul, accountmanager WPS Parking Systems, aan, “iets wat in een ziekenhuisomgeving natuurlijk onmisbaar is”. Automatische kentekenherkenning

Bereikbaarheid is zeer belangrijk voor een ziekenhuis. “Vaak zien we dat de indeling van een terrein of garage vastligt en dat deze indeling de instroom en doorstroming van het verkeer belemmert, bijvoorbeeld doordat verkeer elkaar moet kruisen. Niet alleen voor en na bezoekuren, maar ook op andere momenten waar sprake is van intensief gebruik, ontstaat de kans op filevorming bij de inrit” vertelt Aissam Mabtoul. “Parkeeroplossingen moeten dan juist bijdragen aan de doorstroming van het verkeer. Automatische kentekenherkenning is dan één van de toepassingen die de doorstroming en daarmee bereikbaarheid aanzienlijk vergroten. Eén van de kenmerken van automatische kentekenherkenning is dat na betaling van het parkeertarief bij een betaalautomaat, de parkeerder automatisch kan uitrijden op basis van het kenteken. Razendsnelle herkenning en verwerking van het kenteken zorgt er voor dat het aanbieden van de parkeerkaart niet meer nodig is en dat parkeerders niet meer hoeven te stoppen voor de slagboom”, vervolgt Aissam Mabtoul. “Er zijn zelfs verbeteringen in de doorstroming bekend van maar liefst 50%. Bijkomend voordeel is dat als de uitstroming optimaal is, vaak ook de instroom verbeterd”. Parkeren voor personeel

In veel ziekenhuizen wordt gebruik gemaakt van een persoonlijk pas voor het verkrijgen van toegang tot het ziekenhuis en/of afdeling. Om het gebruiksgemak voor zowel de beheerder als het personeel te waarborgen bestaat binnen het parkeermanagementsysteem de mogelijkheid deze persoonlijke pas toe te passen in de ParkAdvan-

Isala Klinieken Zwolle.

Totale parkeerontzorging

ParkAdvance apparatuur. ce parkeerapparatuur. Het toegangscontrolesysteem geeft hiervoor een signaal af aan het parkeermanagementsysteem. “Niet alleen personeel maar ook diverse ondersteunende afdelingen op het ziekenhuisterrein moeten, al dan niet tijdelijk, toegang krijgen tot het ziekenhuis en de parkeervoorziening. Daarnaast werkt het personeel vaak in wisselende diensten, wordt gewerkt in veel verschillende samenstellingen en gaat het om grote hoeveelheden mensen. Juist omdat sprake is van een constant veranderende, dynamische omgeving is een goede signalering en verwerking van het personeel in het parkeermanagementsysteem noodzakelijk. Het ParkID parkeermanagementsysteem kan deze grote hoeveelheid bewegingen softwarematig prima aan, zodat personeel probleemloos kan in- en uitrijden met behulp van de eigen toegangspas. Door deze koppeling kan het ziekenhuis ook invulling geven aan haar woon-/ werkbeleid en het parkeren voor personeel reguleren.

Efficiënt parkeerbeheer

Vaak bestaat binnen een zorginstelling de wens om eenvoudig kortingen te verstrekken, zodat bepaalde afdelingen van het ziekenhuis, zoals een dialyse afdeling, patiënten de mogelijkheid kunnen bieden om tegen een gereduceerd parkeertarief te parkeren. “Efficiënt en gebruiksvriendelijk parkeerbeheer is dan essentieel voor het op een juiste manier vastleggen van deze kortingen. Eén van de oplossingen die het parkeerbeheer makkelijker maakt is de toepassing van de WPS kortingsterminal. Met deze gebruiksvriendelijke oplossing worden eenvoudig (online) kortingen verleend. De WPS Kortingsterminal is een handzaam apparaat wat bestaat uit een scanner met touchscreen. Hierop staan een aantal instelbare kortingen voorgeprogrammeerd”, vertelt Aissam Mabtoul. “Eenvoudigweg het parkeerkaartje inscannen, de korting selecteren en de korting is direct verwerkt in het parkeermanagementsysteem. In vergelijking tot het uitprinten van kortingskaarten via de Web Portal, ontvangen parkeerders met deze methode geen additionele kortingskaart, maar wordt de korting direct online verwerkt in het PMS door simpelweg een parkeerkaart te scannen. Voor zowel de beheerder als de parkeerder betekent de WPS Kortingsterminal optimaal gebruiksgemak”.

Reinaert Kliniek / Teikyo te Maastricht.

“Vanuit onze ruime ervaring in de gezondheidszorg denken we altijd met onze klanten mee om zo te komen tot de meest optimale parkeeroplossing. Indien nodig passen we onze producten en systeem aan, aan de situatie van het ziekenhuis, geeft Volkert Kieft aan. “Naast uitgebreid advies voorafgaand aan de aanschaf van een parkeermanagementsysteem, is ondersteuning aan de zorginstelling na in gebruik name net zo belangrijk. Hiervoor heeft WPS Parking Systems een eigen landelijk netwerk van servicetechnici die 24/7 klaar staan om ondersteuning te bieden in geval van incidenten. Op die manier ontzorgen wij onze klanten in de gezondheidszorg op alle vlakken”. Een groeiend aantal ziekenhuizen en zorginstellingen in Nederland kiest voor een ParkAdvance parkeermanagementsysteem. Zo kozen onder andere het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven, het Röpcke Zweers Ziekenhuis in Hardenberg, het Ziekenhuis De Gelderse Vallei in Ede, Revalidatiecentrum De Hoogstraat te Utrecht, Isala Klinieken in Zwolle, Reinaert Kliniek / Teikyo te Maastricht en het Universitair Medisch Centrum in Groningen voor de parkeerontzorging van WPS Parking Systems. Mocht u interesse hebben om bij één van deze ziekenhuizen het WPS parkeermanagementsysteem nader te bekijken, dan zijn wij graag bereid dit in overleg met het ziekenhuis te organiseren. WPS Parking Systems BV Hoevenweg 11 5652 AW EINDHOVEN 040-250 91 95 www.wpsparkingsolutions.com

n FMT Gezondheidszorg

H A T

B E D R I J V E N M A R K T

HAT-bedrijvenmarkt

Trefpunt voor technologie en innovatie Health & Technology 2013 had een indrukwekkend hoog informatief gehalte. Niet alleen het lezingenprogramma bevatte veel interessants, ook de bedrijvenmarkt had veel te bieden.

e redactie van FMT maakte een rondje over de markt en belicht een kleine selectie van innovaties.

Door: Gerrit Tenkink en Wilma Schreiber

en geen laser, is het proces 100 procent veilig voor mens en dier. Diabetes closed-loop

3D witlichtscanner

onderzoekssysteem

Een van de eerste producten die de aandacht trekt, is de 3D witlichtscanner van Artec. Deze 3D videocamera legt met ieder frame een 3D beeld vast. Door om het te scannen product heen te lopen of het product voor de camera te laten draaien, worden vanuit verschillende hoeken beelden vastgelegd. Deze worden in de scansoftware automatisch aan elkaar verbonden tot een enkele 3D mesh. Met deze scanner is het plaatsen van markers verleden tijd. De software herkent de unieke geometrie van ieder object en kan zo de vastgelegde 3D beelden met elkaar verbinden. Met een scansnelheid tot een maximum van 1,5 miljoen punten per seconde is de Artec scanner vele malen sneller dan laserscanners en dit bij een hoge resolutie en een hoge nauwkeurigheid. De scanner kan worden gebruikt als een draagbare scanner. Omdat er wordt gewerkt met gewoon licht

Bij de volgende stand biedt Medtronic informatie over een nieuw ontwikkeld systeem dat klinisch onderzoek op het gebied van de kunstmatige alvleesklier vergemakkelijkt: het diabetes closedloop onderzoekssysteem. Het belangrijkste doel van diabetes-therapie is om de bloedsuikerspiegel te controleren. Voor patiënten met type 1 diabetes biedt Medtronic momenteel een insulinepomp en Continuous Glucose Monitoring (CGM). De insulinepomp geeft continu een kleine hoeveelheid insuline (basaal insuline) en de patiënt kan een bolus insuline geven om maaltijden te dekken of te hoge bloedsuikerspiegel te corrigeren. De CGM is een klein draagbaar apparaat dat de actuele glucosewaarde meet en toont aan de patiënt. Met deze informatie kan het omgaan met diabetes worden verbeterd en het risico op complicaties worden verminderd. In het algemeen regelt de patiënt handmatig de hoeveelheid insuline en het tijdstip waarop de insuline wordt gegeven. Medtronic bracht al de zogenaamde ‘Low Glucose Suspend’ optie op de markt. Dit zorgt ervoor dat de insulineafgifte gedurende een bepaalde tijd automatisch wordt gestopt indien de glucosewaarde onder een bepaald niveau komt. Hierdoor is de totale tijd in hypoglycemie korter. Het ultieme doel is om de glucosesensor en insulinepomp aan elkaar te koppelen en een systeem te maken dat automatisch de benodigde hoeveelheid insuline regelt, de zogenaamde kunstmatige alvleesklier. Een dergelijk systeem zal de controle

De 3D scanner van Artec werd tijdens de bedrijvenmarkt live gedemonstreerd.

FMT Gezondheidszorg

Medtronic presenteerde de CGM, een klein draagbaar apparaat dat de actuele glucosewaarde meet en toont aan de patiënt. van glucoseniveaus verbeteren en daarmee langetermijncomplicaties verminderen. Bovendien zal de kwaliteit van leven van de patiënt verbeteren als deze minder tijd per dag bezig is met zijn aandoening. Het diabetes closed-loop onderzoekssysteem is samengesteld uit de commercieel verkrijgbare insulinepomp en continue glucosemonitor en het closed-loop controlesysteem (uitsluitend voor gebruik in klinische studies). Het closedloop systeem bevat onder andere een controller (smartphone) die de integratie van verschillende control algoritmes van verschillende onderzoeksgroepen kan ondersteunen. Voor closed-loop studies (gesponsord door Medtronic of de arts) uitgevoerd in Europa biedt de afdeling R&T bij Medtronic Bakken Research Center in Maastricht technische ondersteuning en lokale onderzoekssysteemontwikkeling.

slag bekend.” Voor het ontwikkelen van een dergelijk complex apparaat zijn meerdere disciplines benodigd, waaronder robotica, micro-dispensing, besturingstechnologie, meetdata-afhandeling - disciplines die TEGEMA alle in huis heeft. De klant heeft de marktintroductie gepland voor 2014. Monitoring revalidatie

De Qill ONE ondersteunt het herstel van beschadigd weefsel.

Nauwkeurige koude- en warmtetherapieën

Van Gorp Medical BV, dat optreedt als exclusief distributeur van Qill-producten, presenteert de Qill ONE tijdens de bedrijvenmarkt. De Qillproducten bieden nauwkeurige koude- en warmtetherapieën voor behandeling van blessures en aandoeningen bij sporters en patiënten. Het innovatieve element zit ‘m in de toegepaste TCTkoeltechnologie: Peltier-elementen binnen een compacte kunststof behuizing. “Hiermee levert Qill ONE programmeerbare cycli waarin koude en warmte zeer constant en meetbaar aangeboden kunnen worden. Bovendien is er een snelle wisseling tussen warm en koud mogelijk. Binnen 6 seconden kan de temperatuur wisselen van 6 naar 40 graden Celsius en andersom. En het apparaat werkt zonder ijs of koelvloeistof ”, ver-

klaart managing director Karin van Gorp. “Qill ONE ondersteunt het herstel van beschadigd weefsel. De resultaten uit veldtests zijn veelbelovend, behandelde patiënten en sporters herstellen sneller en met minder pijn.” Het product is in te zetten voor chronische pijnbestrijding, blessureherstel, preventief om blessures te voorkomen en bij revalidatie na een operatie. Nieuwste prototype bloedanalyseapparaat

Al in een eerder nummer van FMT Gezondheidszorg aangekondigd: het bloedanalyseapparaat ontwikkeld door TEGEMA in samenwerking met een start-up uit het Maastricht Academisch Ziekenhuis. Op de HAT is het nieuwste prototype te zien. “Een zeer betrouwbaar apparaat waarmee een sterk verbeterde en nieuwe diagnostiek mogelijk is. In deze eerste versie kunnen samples van 24 patiënten tegelijkertijd geanalyseerd worden. Uiteindelijk wil de klant toe naar grotere capaciteiten en een tafelmodel dat bij de huisarts kan staan”, aldus business developer Matthijs Roorda. “Onderzoek op laboratoriumschaal wordt teruggebracht tot een analyseapparaat voor point of care diagnostiek. Binnen een half uur is de uit-

Evalan heeft de HAT aangegrepen voor de lancering van de Sensistep - een schoolvoorbeeld van waar samenwerking tussen ziekenhuis (UMCU), ontwikkelaar (Pontes Medical) en marktpartij (Evalan) toe kan leiden. De Sensistep ondersteunt (geriatrische) patiënten bij hun revalidatie, bijvoorbeeld na een gebroken been, beroerte of in geval van diabetes. Het monitort elke stap die de patiënt zet via een sandaal met een krachtsensor die communiceert met het Sensi-horloge om de pols van de patiënt. Via een app is te zien hoe de patiënt loopt en wat de werkelijke belasting op het been is. Op die manier weten revalidanten en therapeuten of het belastingsadvies goed wordt opgevolgd. “Het volgen van de ideale belastingslijn leidt tot een kortere hersteltijd. En wij kunnen zien wat de patiënt thuis doet”, aldus Herman Holtslag, revalidatiearts in het UMCU en initiatiefnemer van de Sensistep. Het is de eerste keer dat Evalan samenwerkt met een ziekenhuis bij de ontwikkeling van een product, aldus directeur Henk Schwietert. “De technologie was de uitdaging van de sensor. We hebben gebruikgemaakt van de nieuwste technologie op het gebied van communicatie, bluetooth low energy en het meten van gewicht.” Met de toenemende vergrijzing in het vooruitzicht en daarmee een oplopend aantal (gecompliceerde) fracturen, een goed getimede introductie. n

Met het nieuwe bloedanalyseapparaat van TEGEMA is binnen een half uur de uitslag bekend. FMT Gezondheidszorg

H E A LT H

T E C H N O L O G Y

Technologie-update tijdens HAT Door: Wilma Schreiber en Gerrit Tenkink

De zesde editie van Health & Technology kreeg dit jaar als ondertitel ’Technologische oplossingen voor de crisis in de zorg’. Sommige sprekers mochten dan een inhoudelijke kanttekening plaatsen bij deze ondertitel: - dragen technologische innovaties bij aan de kosten van zorg of helpen ze juist deze te beheersen? - tijdens het evenement etaleerden bedrijven in de zorg talrijke innovaties en nieuwe inzichten.

et accent bij dit tweedaags congres op 17 en 18 september in congrescentrum Papendal, lag bij de ontwikkelingen en samenwerking in de technologiegebieden: components, devices, systems en services voor optimalisatie van processen in cure, care en self care. Als eerste spreker bij het plenair gedeelte op dinsdag kwam oud-minister Volksgezondheid, Welzijn en Sport Ab Klink aan het woord. Hij stelt dat kwaliteit dé aanpak is voor betere zorg en lagere kosten. Technologie biedt kansen, maar de materie is complex. Als voorbeeld noemt hij heupvervanging, waar de maatschappelijke baten groot zijn ten opzichte van de kosten. Maar ook kostenbesparende technologische innovaties die de diagnostiek versnellen of een e-health platform als interactieve methode voor behandelaars om patiënten te helpen. Dus waarom daar niet in investeren? Maar zo simpel ligt het niet, betoogt Klink, vanwege allerlei institutionele barrières. “De medische kennis is er, techno-

logisch kan het, de businesscase klopt. Stel, je investeert 375 miljoen in e-health, met een potentiële besparing van 750 miljoen door minder ziekenhuisbezoek. Of neem prostaatkanker. Het is makkelijk te voorspellen of de kanker agressief wordt en operatie nodig is. Hierdoor kunnen de kosten dalen en zijn minder behandelingen nodig. Medisch te doen, beter voor de patiënt. ” Maar waar werkgevers, technische bedrijven en beleidsmakers profiteren, gaat bij zorgaanbieders de omzet omlaag; dat gat moet worden opgevuld. “Het natuurlijk lichaam is een onuitputtelijke bron van inkomsten. Door die institutionele fragmentatie gaan technische innovaties niet vliegen en investeringen renderen moeizaam of niet. Ook al innoveer je en ben je prijsbewust, het leidt tot meer diagnostiek, meer behandelingen en hogere kosten.” Een mogelijke oplossingsrichting volgens de oud-minister is om ziekenhuizen die het goede voorbeeld geven en hun nek willen uitsteken, preferred supplier te laten worden van verzekeraars. En ziekenhuizen die omzet verliezen doordat ze minder patiënten en minder behandelingen kunnen doen, moeten worden gecompenseerd. “Competitie op basis van kwaliteit in contractering. Nu blokkeert de bestaanszekerheid de acceptatie van innovaties door ziekenhuizen. De overheid moet daarom de institutionele randvoorwaarden in de zorg herijken, anders gaat het niet lukken om de kosten te verlagen en behoort Nederland niet bij de first movers.” Regisseur

Ab Klink: “Het natuurlijk lichaam is een onuitputtelijke bron van inkomsten.” 12

FMT Gezondheidszorg

Na Klink is de microfoon voor Jacqueline Baardman, adjunct-directeur NPCF, de Nederlandse Consumenten Patiënten Federatie. Voor haar staat één ding als een paal boven water: de patiënt wil meer regie over eigen zorg en gezond-

heid. Zij schetst een een beeld van de ideale patiënt: “De patiënt, of liever gezegd ‘cliënt’ consulteert de zorgverlener en overlegt. Hij wordt steeds meer een meedenker, die in onderling overleg zijn zorgtraject vaststelt, doorvraagt en de alternatieven bespreekt. Hij wordt de regisseur van zijn eigen zorgproces, die zelf meebeslist. Hij is actief in het verzamelen van kennis, deels via internet, en is bijvoorbeeld in geval van een chronische ziekte goed in staat om zijn eigen ziekteproces te monitoren en daarop te reageren.” Toch is het volgens Baardman nog lang niet zo ver. “De patiënt wil wel mondig zijn en een deel van de regie in eigen hand houden, maar hij is onvoldoende toegerust. Hoe weet hij wat kwaliteit is, wat het beste ziekenhuis is voor zijn probleem of waar de beste resultaten worden geboekt? De patiënt heeft behoefte aan informatie.” Bij medische diensten bestaat weerstand, maar de ontwikkeling is niet te stoppen volgens Baardman: “De patiënt wordt mondiger en wij pleiten ervoor dat hij zelf de volledige zeggenschap krijgt over zijn persoonlijk gezondheidsdossier. Dus ook dat hij kan bepalen wat zijn behandelend arts onder ogen krijgt en wat niet. Artsen moeten zich hier nog op instellen. Uit onderzoek blijkt wel dat de zogenaamde sharing decision de kwaliteit van de zorg positief beïnvloedt.” Of de invloed van de patiënt de zorg ook goedkoper maakt, is overigens maar de vraag. Uit de aansluitende paneldiscussie kwam naar voren dat meer inspraak van cliënten ook kan betekenen dat de patiënt om behandelingen vraagt die niet reëel zijn. Op dit gebied blijft toch ook in de toekomst een belangrijke rol weggelegd voor de zorgverlener. Want ondanks de toenemende mondigheid blijkt de patiënt nog steeds veel vertrouwen te hebben in zijn zorgverlener. Breed lezingenprogramma

Na het plenaire deel konden de deelnemers gedurende de twee dagen kiezen uit tientallen lezingen, verspreid over meerdere zalen. Whistler Een aansprekende lezing was die van Michiel Derksen, business development manager bij MediSpirit. Hij vertelde zijn toehoorders over een nieuw product, de Whistler, waarmee de weerstand van luchtwegen tijdens normale ademhaling bij met name jonge kinderen kan worden gemeten. Belangrijk om het verloop van het ziektebeeld te monitoren en het effect van medicatie te testen. Bij kleine kinderen was dit tot nu toe niet of nauwelijks mogelijk. Derksen schetste een beeld dat het moeilijk is om financiële middelen bij elkaar te krijgen voor het ontwikkelen en op de markt brengen van een product als de Whistler. De innovatieve meetmethoden hebben hun waarde bewezen in onderzoekssetting, maar met de Whistler is het voor het eerst mogelijk voor artsen om de testen in de klinische praktijk uit te voeren, op de polikliniek, in de spreekkamer of zelfs bij de patiënten thuis.

Met deze noviteit moet eerst wel ervaring worden opgedaan voordat de methodiek breed wordt uitgedragen door de beroepsgroep en als standaard wordt opgenomen in behandelingsrichtlijnen. Direct gevolg is een relatief lange terugverdientijd van gedane en te maken investeringen. De potentie van het apparaat is echter groot: de Whistler is relatief eenvoudig en goedkoop, levert tijdsbesparing op en verlaagt de kosten, omdat meer gericht kan worden behandeld, waardoor onnodige of niet terecht medicijngebruik kan worden teruggedrongen. Dit heeft investeerders in het verleden al doen besluiten om de ontwikkeling te financieren en Derksen verwacht dat dit ook voor de volgende fasen (marktintroductie en doorontwikkeling) zo zal zijn.

Jacqueline Baardman, adjunctdirecteur Nederlandse Consumenten Patiënten Federatie: “Het persoonlijk gezondheidsdossier betekent dat de zorgverlener uit zijn comfortzone moet komen.”

PEER Aan het eind van de middag vertelt Eric de Wilde van Quadrat zijn gehoor over PEER, een softwareprogramma met digitale onderhoudsprotocollen voor medische apparatuur. Doel is het onderhoud te optimaliseren. “Nu is er nog veel papier mee gemoeid en is er vaak sprake van een individuele aanpak, zonder structurele vastlegging van resultaten. Daardoor is er ook weinig analyse mogelijk.” Deze situatie was voor UMCU aanleiding tot het initiatief van PEER. Gedigitaliseerd onderhoud biedt vele voordelen. “Alle informatie is beschikbaar op de werkplek, je kunt data en meetresultaten vastleggen, er zijn vaste protocollen, data zijn te analyseren en je kunt een koppeling maken met een risicomodel en jouw resultaten intern en extern benchmarken.” Het resultaat? “Meer productiviteit, minder fte nodig, meer inzicht in het proces en meer kwaliteit dankzij uniforme processen en minder menselijke fouten.” n FMT Gezondheidszorg

G R O O T K E U K E N S

De maaltijd wordt marketing De plek van een keuken in een ziekenhuis of grote zorginstelling is de afgelopen jaren flink veranderd. Vroeger werden de maaltijden volledig in de keuken bereid te beginnen met het jassen van de piepers. Die tijd ligt ver achter ons. De laatste jaren raken we steeds meer gewend aan maaltijden die op de afdeling worden geregeneerd of in een afdelingskeuken worden afgemaakt en geserveerd aan het bed door een heuse gastvrouw of gastheer. Ziekenhuizen gebruiken de maaltijd zelfs als marketingtool om de klantvriendelijkheid aan te tonen. Maar ook over die klantvriendelijke maaltijd aan het bed zijn de meningen alweer verdeeld.

im Scheerder, adviseur bij Deerns Nederland bv en Sjraar Janssen, eigenaar adviesbureau Daro bv, zijn al vele jaren betrokken bij het inrichten van keukens. Janssen schetst een beeld van hoe het was: “Vroeger werd over de kwaliteit van de maaltijd minder nagedacht. Het was gebruikelijk om de maaltijd aan te passen aan de werktijden en de dagindeling van het personeel. In de zestiger en zeventiger jaren werd in veel ziekenhuizen ’s ochtends al heel vroeg het brood bij de patiënt aan bed gebracht. Dat had natuurlijk niets met de patiënt te maken, maar alles met de organisatie. Het was het moment dat de verpleging tijd had. Het eten werd gekookt, warm opgeschept op een band die in de warme

keuken stond en om 12.00 uur werd het warme eten de afdeling binnengebracht in de verdeelwagen (gekoppeld systeem). Het gebeurde nog wel eens dat er dan tussendoor een verpleegkundige handeling moest worden uitgevoerd met als gevolg dat de maaltijden niet op temperatuur bij de laatste patiënt aankwam. Deze maaltijden hadden geen niveau, over het gebrek aan vitaminen nog maar niet gesproken. Wet- en regelgeving hebben er voor gezorgd dat deze praktijken tot het verleden behoren.” Persoonlijke voorkeur

Tot dertig jaar geleden was bovenstaande werkwijze min of meer gangbaar, maar daarna ging met op zoek naar andere manieren. De techniek hielp daarbij een handje; maaltijdcomponenten worden na het koken teruggekoeld of incidenteel diepgevroren. Dit kan is ‘huis’ gebeuren of de componenten worden ingekocht. Het portioneren gebeurt koud, waarna de maaltijden kort voor het eetmoment worden geregenereerd, ook weer centraal of decentraal (het zogenaamde ontkoppeld systeem). Gekoppelde keuken, waarbij sprake is van koken aan de band.

FMT Gezondheidszorg

Door: Gerrit Tenkink

Vreemd genoeg wordt er tot op de dag van vandaag verschillend gedacht over maaltijdverzorging. Scheerder: “Daar zijn meerdere redenen voor aan te voeren. Het welzijn van de patiënt staat centraal, maar ook de financiële mogelijkheden spelen een rol. Bovendien hebben bestaande ziekenhuizen te maken met hun inrichting, waardoor men logistiek beperkt wordt in de keuze. Het is logistiek bijna niet mogelijk om centraal bereide warme maaltijden binnen een heel korte tijd bij de patiënt aan bed uit te serveren. Ook speelt in sommige ziekenhuizen de persoonlijke voorkeur en filosofie van ‘beslissers’ een rol.” Flexibiliteit

20 Jaar geleden deed de hiervoor beschreven ontkoppelde keuken zijn intrede in het grootste deel van de nieuwe keukens. Het centraal regenereren werd populair, wat later werd het decentraal. Daarna deed het extern inkopen van maaltijden zijn intrede en verdwenen in veel nieuwe ziekenhuizen de centrale keukens. “Nieuwe ziekenhuizen hadden de mogelijkheid om het eten op de afdeling te regenereren. Deze keuze ontstond niet alleen vanuit de logistieke beperkingen van veel ziekenhuizen. Flexibiliteit in tijd, waarbij de patiënt of het personeel het tijdstip kon bepalen

ment op de dag waar veel patiënten naar uitkeken. Tegenwoordig ligt men op de meeste afdelingen een paar dagen in een ziekenhuis. Bovendien is de problematiek van de gemiddelde patiënt een stuk zwaarder. Je kunt je afvragen hoe belangrijk de maaltijd in die paar dagen kan zijn.” Maaltijd op maat

Afdelingskeuken. (foto: Metos) werd steeds belangrijker. Immers, regenereer je de maaltijd op de afdeling, dan ben je wat flexibeler bij het opdienen”, zegt Janssen. Ook zijn er nog steeds ziekenhuizen waar vooraf bereid eten in de keuken wordt geportioneerd, waarna het op de afdeling wordt verwarmd en eventueel ‘afgemaakt’. Patiënt centraal

Meer en meer staat in het hele proces de patiënt centraal. Dat betekent in praktijk dat de patiënt op een zo laat mogelijk moment zijn maaltijd kan kiezen. ‘Spaghetti of aardappels met boontjes? U zegt het maar. Over een uur staat het voor u klaar.’ Ook hier zien ziekenhuizen zich voor een logis-

tieke uitdaging geplaatst. Facilitair medewerkers verzorgen de bediening, waarbij er ziekenhuizen zijn die er voor kiezen om de portionering, regeneratie en laatste garnering van de maaltijd op de afdeling uit te voeren. “De filosofie daarachter is dat een goede maaltijdverzorging, inclusief de bijbehorende service, het herstelproces bevordert. Daarnaast kan het verzorgende personeel zich bezighouden met de eigen kerntaak. Logisch, want in verhouding is het natuurlijk te duur om de hbo-geschoolde verpleging dit werk uit te laten voeren”, zegt Scheerder. “En daarmee zie je hoe moeilijk het is om als ziekenhuisorganisatie een goede keuze te maken. Een extra facilitair medewerker, die als een soort gastheer of gastvrouw het eten uitserveert. Hoe bepaal je dat zoiets het herstelproces van de patiënt bevordert?” Twijfels

De trend de laatste jaren laat twee ontwikkelingen zien. Allereerst de ziekenhuizen die het voedsel centraal inkopen en portioneren en decentraal regenereren. De patiënt heeft een beperkte vrijheid voor wat betreft het moment van eten en de keuze van maaltijd. Daarnaast de ziekenhuizen die de maaltijd op de afdeling ‘opbouwen’. Janssen heeft zijn twijfels over de maximale patiëntgerichte aanpak. “Er zijn zelfs ook alweer ziekenhuizen die het belang van een maaltijd wat afzwakken. Kijk, vroeger lagen de mensen misschien wel drie weken in het ziekenhuis. Dan is een maaltijd heel erg belangrijk en zelfs een moDe finishing touch vindt steeds vaker plaats zo dicht mogelijk bij het bed. (foto: Metos)

Over hoe de maaltijdverzorging er over 20 jaar uitziet durven Scheerder en Janssen niet te veel te zeggen. Scheerder voorzichtig: “Ik denk dat iedere patiënt in een ziekenhuis een basisbedrag betaalt voor een maaltijd. Alles wat hij extra wil, moet hij betalen. Een maaltijd op maat zou je kunnen zeggen.” Scheerder en Janssen verwachten beiden wel dat de maaltijd verzorging steeds vaker wordt uitbesteed aan externe partijen. Niet alleen wat betreft voorbereiding, maar zelfs het facilitair personeel, de gastvrouw of gastheer, komt daarbij van buiten de ziekenhuisorganisatie. Janssen: “Het grote voordeel van facilitaire diensten buiten het ziekenhuis is dat je geen investeringen hoeft te doen en achteraf de gebruikte maaltijden afrekent. Voor een ziekenhuis is dat een groot voordeel. Bovendien zie je dat ziekenhuizen steeds vaker te maken krijgen met specifieke verzoeken. Bijvoorbeeld vegetarische, halal of koosjer bereide maaltijden. In een centrale keuken is dat veel moeilijker, al zijn er ook nog steeds ziekenhuizen die er voor kiezen om de hele catering in eigen hand te houden.” Kostenberekening

Volgens beide adviseurs is het bijna niet mogelijk om voor wat betreft voeding een gedetailleerde kostenberekening te maken door de vele invloedsfactoren die een rol spelen. “Of een ziekenhuis kiest voor een centrale proportioneerkeuken of decentrale keukens op de afdeling is van vele facetten afhankelijk. Bij renovatie speelt de inrichting van het gebouw een rol. Bij nieuwbouw speelt de persoonlijke voorkeur van een paar mensen op sleutelposities in het ziekenhuis een belangrijke rol. Het is moeilijk om een kostenberekening te maken, omdat sprake is van veel verborgen kosten. Heeft een keurige en vriendelijke gastvrouw die het eten aan het bed opdient invloed op het herstel van de patiënt? Zeg het maar.”

n FMT Gezondheidszorg

A F G E S T E M D

O N T W E R P E N

Verbeterde ontwerpmethode voor gebouwen in GGZ Architectenbureau van aken architecten (VAA) introduceert in samenwerking met BNA Onderzoek een ontwerpmethode, IMPACT genaamd, waarmee gebouwen in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) beter zijn af te stemmen op de behoeften en mogelijkheden van patiënt.

Door: Gerrit Tenkink

een uitgekiend Programma van Eisen waarin alle onderdelen van toekomstige gebouw worden beschreven: de grootte van elke ruimte, de onderlinge relaties, de bouwtechnische en installatietechnische eisen en de toe te passen materialen”, zegt Branka Vuksanovic, senior architect en projectleider van dit onderzoek bij VAA.

vingspsychologie en ‘Evidence Based Design’ wijzen uit dat de fysieke omgeving direct en indirect impact heeft op wat mensen denken, hoe zij zich voelen en gedragen. Als architect ben je in ontwerpteam in gesprek met de managers van de instelling (opdrachtgever), teamleiders van de desbetreffende afdeling, de huisvestingsadviseur, af en toe met de psychiater. We stelden veel vragen aan het ontwerpteam, want, ondanks de uitgekiende Programma van Eisen (PvE) en veel informatie die we van de andere leden van het ontwerpteam kregen, hadden we het gevoel dat we de eindgebruiker, de patiënt, onvoldoende kenden. Wie zijn eigenlijk de mensen die het toekomstige gebouw gaan bewonen?

“Tot op heden ontbrak een duidelijke ontwerpleidraad voor gebouwen in de GGZ. Iedereen kent het beeld van grote slaapzalen en gemeenschappelijk gebruik van sanitair in monumentale gebouwcomplexen. Hoewel dat beeld al sinds decennia niet meer opgaat, valt er op het gebied van huisvesting in de GGZ nog steeds veel te winnen. De aanleiding voor IMPACT was een concrete opdracht: het ontwerp voor de nieuwe, vervangende huisvesting voor de patiënten in de langdurige psychiatrische zorg. Bij aanvang van een dergelijk ontwerpproces, krijgt de architect

Troosteloze omgeving

“Maar, de gebouwen zijn meer dan een verzameling van ruimten van een bepaalde grootte en functie. Verschillende onderzoeken uit de omge-

Het eerste bezoek aan de gesloten afdeling van deze instelling heeft een onuitwisbare indruk achtergelaten. In een lange, brede, donkere gang schuifelen de mensen doelloos rond. Onder het TL–licht zien ze er bleek uit. De donkere gang, die nergens naar toe leidt, ligt midden in het flatgebouw. Er was geen visueel contact met de buitenwereld mogelijk, geen straaltje natuurlijk licht. Het plafond van donkerbruine houten latjes maakte de gang nog donkerder. Op de vloer ligt hard linoleum die duidelijke sporen vertoont van duizenden schuifelende schreden. Een troosteloze omgeving, waar deze mensen verblijven, dag in, dag uit, en sommige al jarenlang. In IMPACT is de leefomgeving van psychiatrisch patiënt schematisch afgebeeld door middel van een cirkel met een middelpunt en vijf schillen. 16

FMT Gezondheidszorg

We vragen ons af of er in deze omgeving een stap naar welbevinden van deze patiënten überhaupt mogelijk is, ondanks de deskundigheid en toewijding van de zorgverleners. We veronderstellen dat destijds het ontwerp voor dit gebouw uit allerbeste bedoelingen is ontstaan met als basis, een uitgekiend PvE en nieuwste ideeën over de beste huisvesting. En toch blijkt dit gebouw totaal ongeschikt te zijn voor deze groep patiënten. We hebben besloten om ons te verdiepen in deze materie met het doel om antwoorden te zoeken op de vraag: Welke leefomgeving komt het meest tegemoet aan de behoeften en mogelijkheden van chronische psychiatrische patiënten die aangewezen zijn op intramurale zorg?” Leidraad

En zo werd IMPACT geboren. IMPACT is een methode om ontwerpers en besluitvormers bewust te maken van de enorme invloed, die elke ontwerpkeuze heeft op het leven en welbevinden van de mensen in de langdurige psychiatrische zorg. De methode is een leidraad die begeleidt bij het maken van een veelheid aan keuzes tijdens het ontwerpproces, van de situering van het gebouw

tot het interieur en de inrichting van de buitenruimte. IMPACT is te gebruiken voor het ontwerp van zowel nieuwbouw als verbouw en bij complete gebouwen of alleen gedeeltes daarvan. Het onderbouwend onderzoek van van aken architecten bevat naast een literatuuronderzoek, interviews met psychiaters, patiënten, huisvestingsadviseurs en zorgprofessionals. Daarnaast is uitgebreid studie gemaakt van de geschiedenis van de huisvesting ten behoeve van psychiatrische patiënten. Verder verrichtte van aken architecten zelf een ontwerpend onderzoek, waarbij een analyse werd gemaakt van de gegevens uit het onderbouwend onderzoek. Ook werden gegevens van een gezamenlijke ontwerpstudie van BNA Onderzoek en van aken architecten gebruikt. Uit het onderzoek kwam naar voren dat bij het ontwerp van GGZ-gebouwen functionaliteit nog te vaak ten koste gaat van een positieve leefsfeer voor patiënten. Toch hebben de ruimtes, hun kenmerken en onderlinge relaties grote invloed op het welzijn van bewoners. Onderzoek vanuit de omgevingspsychologie wijst uit dat gebouwen een bijdrage kunnen leveren aan het functioneren van

De leefomgeving van psychiatrisch patiënt wordt ontrafeld en vervolgens opnieuw gestructureerd.

mensen, maar ook hun welzijn, gezondheid en tevredenheid beïnvloeden. Gebouwen zijn daarmee meer dan een verzameling van ruimten van een bepaald formaat en met een bepaalde functie. Schillen

Met IMPACT introduceert VAA een ontwerpmethode waarmee deze inzichten zijn te vertalen naar een ontwerp dat uitgaat van de behoeften en mogelijkheden van de psychiatrische patiënt. De methode onderscheidt zes verschillende leefruimten van de patiënt. Voor iedere leefruimte is er een boekje met geïllustreerde keuzemogelijk-

dit noemen wij pas huisvesting

2doubleyou.nl

advies en architectuur met de gebruiker als uitgangspunt 2 double you Nieuweweg Noord 314b-15 3905 LX Veenendaal T 0318 66 88 44 E info@2doubleyou.nl I www.2doubleyou.nl

FMT Gezondheidszorg

A F G E S T E M D

O N T W E R P E N schillende leefruimtes, de schillen, te onderscheiden, oplopend van de kern, naar de ondersteunende ruimten (badkamer, keuken, wasruimte), collectieve ruimten (gangen, hallen, trappen), activerende ruimten (werk- of sportruimte, creatieve ruimte), comfort zone (prikkelarme schil voor patiënten in een crisissituatie, zoals een psychose), buitenruimte (welke verfrist, en gevoel van vrijheid geeft en het ritme van dag en nacht, de seizoenen en het weer). Daarnaast komt een aantal ruimtes niet aan bod binnen de kern en de vijf schillen, maar die wel van invloed zijn op de leefomgeving van de psychiatrische patiënt. Dat zijn de personeelsruimte, de rookzone, de behandelruimte en de locatie. Patiënt centraal

Bij het ontstaan van IMPACT waren diverse disciplines betrokken. heden en een lijst waarmee de keuzes van het ontwerpteam worden vastgelegd. De methode helpt het ontwerpteam, waarin zorgprofessionals, patiënten en architecten samenwerken, wensen en kennis met elkaar te delen en vast te leggen. Samen met BNA Onderzoek, collega-architecten, cliënten en GGZ-instellingen is de methode de afgelopen jaren getest en doorontwikkeld. De methode is breed inzetbaar bij zowel grootschalige als kleinschalige voorzieningen en bij hele gebouwen of delen daarvan. Daglicht en kleur

Een voorbeeld van een element dat grote invloed heeft op het welzijn en welbevinden van de psychiatrische patiënt is de daglichttoetreding. IMPACT maakt een onderscheid tussen overvloedige daglichttoetreding (prikkelend, licht, dag-nachtbeleving), beperkte toetreding van licht (weinig prikkels, donker en beperkte dag-nachtbeleving) en specifieke toetreding van licht (weinig prikkels, beperkt uitzicht, geringe dag-nachtbeleving).

Ook kleur heeft een grote invloed op het welzijn en welbevinden van de cliënt. IMPACT maakt een onderscheid tussen neutraal kleurgebruik (prikkelarm, desoriënterend en monotoon), spaarzaam kleurgebruik ( vertrouwd, oriënterend en rustgevend) , uitbundig kleurgebruik (prikkelend, druk en bevreemdend) en kleur als accent (prikkelend en oriënterend). Leefruimtes

De daglichttoetreding en de kleur zijn dus van grote invloed op de patiënt. Maar daarnaast begeeft de patiënt zich in verschillende ruimtes, van de kern tot aan het publieke domein. Om de belevingswereld van een psychiatrische patiënt beter te kunnen begrijpen heeft IMPACT de leefomgeving van de patiënt laagje voor laagje afgepeld en in een heldere structuur geplooid. De patiënt is uitgangspunt en staat dus altijd centraal. Het startpunt is de ‘Kern’, de meest elementaire leefruimte van de mens. Vanuit deze kern wordt iedere keer een stap verder naar buiten gedaan, richting het publiek domein. Daar in zijn vijf ver-

“Het Programma van Eisen dat momenteel als leidraad dient bij een ontwerp, richt zich te weinig op de invloed van de gebouwde omgeving op het welbevinden van de gebruikers”, aldus Vuksanovic. “Het programma beantwoordt vaak niet aan wat de eindgebruiker - de psychiatrische patiënt - wil. IMPACT brengt daar verandering in en stelt de patiënt centraal. Door de huisvesting van psychiatrische patiënten beter af te stemmen op hun behoeften en mogelijkheden verbetert de zorg voor deze mensen en zijn de gebouwen beter uitgerust voor het doel dat ze dienen. IMPACT is onze manier om bij te dragen aan de kwaliteit van de zorg voor psychiatrische patiënten.” Meer informatie: www.vanakenarchitecten.nl of www.bna.nl n

www.fmtgezondheidszorg.nl 18

FMT Gezondheidszorg

B E S A M

Besam SL500 heeft een unieke modulaire opbouw Dankzij de innovatieve modulaire opbouw van de nieuwe Besam SL500 schuifdeurautomaat bepaalt de klant voortaan zelf de samenstelling van het schuifdeursysteem, op basis van zijn behoefte en budget. Ook na installatie is het systeem makkelijk aan te passen aan veranderende gebruikerswensen. Het maakt elke ingang uniek!

n overleg met de klant wordt bepaald over welke functionaliteiten de automatische schuifdeur moet beschikken. Eindeloze combinaties op vlak van comfort, veiligheid, beveiliging, duurzaamheid en design zijn mogelijk. Maatwerk, perfect binnen het vooropgestelde budget. Modern design, functionele prestaties

Het moderne design van de SL500 is mooi om te zien. De programmaschakelaar met tiptoetsbediening en LED-indicatie heeft een elegante uitstraling en kan ingebouwd worden in een lichtschakelaar. De robuuste, betrouwbare Besam SL500 stuurt moeiteloos zware deuren tot 400 kg aan zonder dat dit ten koste gaat van de snelle werking of de esthetiek. Door zijn intelligente aandrijving past de Besam

SL500 zich automatisch aan de hoeveelheid en het type personenverkeer aan. Bij grote stromen gaan de schuifdeuren wijd open en blijft hij langer open staan, bij lage volumes blijft de deuropening kleiner en sluit de deur na elke bezoeker. Een doorloopbeveiliging detecteert personen in de deuropening en houdt de deur langer open. De zogenaamde verpleegstersfunctie, die de deur gedeeltelijk open stuurt, of de ‘laatste-man’-knop, waarbij de deur na sluitingstijd nog één keer opent voor de medewerker die het laatst vertrekt, zijn voorbeelden van de extra handige functies voor het personeel. Veranderen na verloop van tijd de vereisten voor de werking van de automatische deur? Dankzij de modulaire opbouw is de Besam SL500 makkelijk aan te passen!

Door: Besam

Comfortabel, energiebesparend

De automatische schuifdeur opent en sluit bovendien precies op tijd. Meer comfort voor de gebruikers én een aangenaam binnenklimaat zijn het resultaat. Een optionele energiespaarstand zorgt voor een minimaal stroomverbruik. Daarnaast bespaart een combinatie met Besam ADS complete schuifdeursystemen, uitgerust met TightSeal-isolatieprofielen en -glas tot 60% op verwarmings- of koelsystemen van de ruimte. Dé ultieme scheiding tussen binnen- en buitenklimaat wordt gecreëerd met een sluisfunctie. Dat betekent geen tocht meer én een sterke vermindering van binnendringend vuil en vocht. Gecontroleerde, veilige toegang

De Besam SL500 werd ontworpen conform EN16005:2012, de meest recente norm voor automatische deuren voor personenverkeer. In overeenstemming met deze norm worden samen met de klant risico-inventarisaties uitgevoerd. Dit resulteert in een advies over de aangewezen veiligheidsaccessoires. De nieuwe schuifdeurautomaat biedt een uitstekende bescherming tegen ongenode gasten en dus een gecontroleerde toegang, 24 uur op 24. Zo zal de noodsluitfunctie van de SL500 de deur onmiddellijk sluiten en vergrendelen zodra de noodknop wordt geactiveerd. Met de gecontroleerde richting wordt de in- of uitgang van personen bepaald. Verschillende elektromechanische sloten bieden extra bescherming. Voor meer informatie: ASSA ABLOY Entrance Systems, Pedestrian Door Solutions, Louise van den Brink, +31 (0)318 698977

n FMT Gezondheidszorg

R isi c o - inventarisatie

brandpreventie

Zelf risico’s in kaart brengen Brand is de grote schrik voor menigeen. Zeker in zorginstellingen kunnen de gevolgen desastreus zijn. Zowel voor wat betreft het menselijk leed, alsook financieel. Toch hebben weinigen zicht op de gevolgen van zo’n brand. Ondanks dat de verantwoordelijkheid primair bij het bestuur van de instelling ligt. Risicoadviseur en verzekeringsmakelaar Aon heeft met het ScoreCard model een online tool ontwikkeld, waarmee ook de klant zijn risico-informatie op een rij heeft.

o kan hij zelf zijn risicoprofiel vaststellen, iets dat bijdraagt aan het bevorderen van zijn risicobewustzijn. Momenteel wordt in samenwerking met twee grote verzekeraars gewerkt aan een ScoreCard voor ziekenhuizen. De ScoreCard is een laagdrempelig online self assessment tool, waarmee klanten zelf een risicobeoordeling kunnen uitvoeren. Het ontstaan van de ScoreCard is gebaseerd op het uitgangspunt: “Is het mogelijk om een tool te ontwikkelen, waarmee op eenvoudige wijze consistente risico-informatie kan worden vergaard. Zowel ten bate van de verzekeraar als ook voor de instelling?”

Brandveiligheid in de zorg

Onder de titel ‘Brandveiligheid in de Zorg’ zijn de afgelopen jaren diverse congressen gehouden. Dat de brandveiligheid in de zorg tekortschiet, is meerdere malen geconcludeerd. In het verle-

den zijn, naar aanleiding van de Schipholbrand waarbij meerdere slachtoffers zijn gevallen, zelfs Kamervragen gesteld en deze hebben geleid tot diverse acties vanuit de overheid. Tijdens een conferentie Brandveiligheid in de zorg in 2009, georganiseerd door het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, kondigde toenmalig staatsecretaris Bussemaker een aantal maatregelen aan. Deze maatregelen betroffen onder meer een verscherpt toezicht vanuit de overheid, acties om bewustwording bij zorginstellingen met betrekking tot brandveiligheid te vergroten, maar ook de beschikbaarstelling van een aantal instrumenten waarmee instellingen zelf de brandveiligheid kunnen toetsen. Toch heeft de staatssecretaris toen duidelijk gesteld dat de verantwoordelijkheid voor het verbeteren van de brandveiligheid in de zorg primair ligt bij het bestuur van de instellingen. Bouwbesluit

Alle ‘ophef ’ is (terecht) ontstaan omdat er bij diverse branden in zorgstellingen één of meerdere slachtoffers waren te betreuren. Maar het is nog ScoreCard is een laagdrempelige online tool, waarmee de gebruiker de risico-informatie eenvoudig en overzichtelijk op een rij kan zetten. 20

FMT Gezondheidszorg

Door: Gerrit Tenkink

maar de vraag of er ook Kamervragen zouden zijn gesteld als er geen slachtoffers waren gevallen. Naar alle waarschijnlijkheid niet. In het Bouwbesluit zijn door de overheid regels vastgesteld welke onder andere tot doel hebben gebouwen zodanig te ontwerpen en in te richten dat de aanwezige personen in geval van brand voldoende tijd hebben om veilig te kunnen vluchten. De lokale overheid (gemeente/brandweer) ziet toe op naleving van het Bouwbesluit en kan aanvullend eisen stellen. (Brand)preventie is via het Bouwbesluit hiermee voor een deel verplicht geregeld door de overheid. Het Bouwbesluit en de inspanningen van gemeente/brandweer zijn echter primair gericht op de veiligheid van personen. Beperking van materiële schade kan een gevolg van deze maatregelen zijn maar is niet het doel. Gevolgen

Voldoen aan de regelgeving (wet) is in feite een basisvoorziening. Voor de continuïteit van de zorg is het van groot belang dat in geval van een calamiteit ook de materiële schade beperkt kan blijven. De (blijvende) gevolgen van bedrijfsschade, bijvoorbeeld bedrijfstilstand als gevolg van een calamiteit, zijn bij non-profit organisaties lastig te meten. De imagoschade is ook moeilijk te kwantificeren. Een ziekenhuis bijvoorbeeld hoeft

De tool draagt bij aan het risicobewustzijn. niet direct bang te zijn dat haar klanten (patiënten) niet terugkeren en de omzet zal na de stilstand weer terugkeren naar het oude peil. Verder is er doorgaans een bedrijfschadeverzekering die financiële ondersteuning biedt gedurende de tijd dat de instelling buiten bedrijf is. Toch zijn er nog andere aspecten die zich niet direct in geld laten uitdrukken. Een calamiteit (bijvoorbeeld brand) heeft niet alleen directe gevolgen voor de veiligheid van patiënten (immateriële consequenties) maar ook indirect. Indien de calamiteit tot gevolg heeft dat een ziekenhuis voor langere tijd geheel of gedeeltelijk buiten bedrijf is, zullen patiënten in andere ziekenhuizen opgevangen en geholpen moeten worden. Dit kan resulteren in langere wachtlijsten met alle mogelijke gevolgen van dien. Ook zullen ambulances een langere weg moeten afleggen (naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis) waardoor hulp voor patiënten in kritieke toestand mogelijk te laat komt.

een pand te redden. Als gevolg hiervan beperkt de brandweer zich steeds vaker tot haar kerntaak: het redden van mens en dier. Illustratief is de uitspraak van de brandweercommandant die belast was met het onderzoek naar de brand in ‘De Punt’, waarbij drie brandweerlieden omkwamen: ‘Waarom zouden wij als brandweer ons leven wagen om een pand te redden, terwijl de eigenaar zelf niet investeert in brandveiligheid?’ Denk hierbij bijvoorbeeld aan een sprinklerinstallatie. Ook stelde de commandant dat zijn advies aan de korpsen is om geen binnenaanvallen meer uit te voeren indien zich geen personen meer in het pand bevinden. Er is een scala aan bouwkundige, elektronische en vooral ook organisatorische maatregelen voorhanden waarbij niet alleen de veiligheid van personen maar ook het beperken van materiële schade centraal staat. Het garanderen van de continuïteit is daarbij één van de uitgangspunten. Risico-informatie

Verzekeraars hebben risico-informatie nodig om een waardeoordeel te geven over het risico dat zij

lopen. Inspecteurs van verzekeraars bezoeken bedrijven en instellingen om risico-informatie te verzamelen. De rapportages die naar aanleiding hiervan worden gemaakt, dienen als uitgangspunt voor de hoogte van de premie die klanten uiteindelijk voor hun verzekering moeten betalen. De verzekeraar is hierbij vooral geïnteresseerd in materiële risico’s zoals brand, inbraak, explosie, bliksem, waterschade en de mogelijke gevolgschade. Verder wordt ook nadrukkelijk gekeken naar de organisatorische aspecten rondom deze risico’s. Tijdens de inspecties worden soms situaties waargenomen die voor verbetering in aanmerking komen. Er worden dan aanbevelingen gesteld waarvan uitvoering kan leiden tot een verdere verbetering van het bestaande preventieniveau. Uit de praktijk blijkt overigens dat de meeste aanbevelingen van organisatorische aard zijn, welke doorgaans eerder een investering in tijd dan in geld vergen. Een goed voorbeeld zijn de speciale organisatorische maatregelen die genomen kunnen worden tijdens grote renovaties of verbouwingen. Het blijkt dat veel instellingen zich ten aanzien van (brand)veiligheid dan volledig verlaten op derden. Dit kan tot ongewenste

adv. 9 x 12,8 cm:advertentie 9 x 12,8 cm

12-01-2009

11:22

Pagina 1

Medisch elektrische scheiding met gezond verstand

Continuïteit

Materiële consequenties zijn in hoofdlijnen een verlies van capaciteit en kapitaal en kunnen eventueel worden overgedragen (verzekering). Bij een verlies van mensenlevens ligt dit gecompliceerder. Met alleen een smartengelduitkering kan dit niet worden afgedaan. Een verlies van mensenlevens heeft direct landelijke aandacht en (opgelegde) maatregelen om herhaling te voorkomen zullen niet uitblijven. Bij het garanderen van de continuïteit van de zorg en dus het in bedrijf blijven van bijvoorbeeld een ziekenhuis zal het accent moeten liggen op het voorkomen, reduceren (preventie) of ontwijken van dreigingen. Een ander aspect hierbij is dat de kans dat de brandweer bij een brand nog een binnenaanval doet om de schade aan het pand te beperken, de afgelopen jaren steeds kleiner is geworden. Bij diverse branden zijn onder de brandweerlieden dodelijke slachtoffers gevallen in een poging

Compacte energiezuinige trafo(verdelers) voor medisch elektrische scheiding in geclassificeerde ruimten volgens NEN1010-7/A3 en netwerkisolatoren voor scheiding van data-installaties volgens IEC60601-1

Informatie: info@geveke-besturingstechniek.nl

FMT Gezondheidszorg

R isi c o - inventarisatie

brandpreventie opgenomen, zoals bedrijfsschade, machinebreuk, cyber risico’s, natuurgevaren, milieu of onderwerpen die juist de klant opgenomen wil zien. De ScoreCard heeft in de praktijk bewezen nog andere voordelen te kennen, waaronder minder inspectiebezoeken door verzekeraars, betere presentatie naar verzekeringsmarkt, betere input voor premiestelling, helder risicoprofiel op locatie en op managementniveau, etc. De ScoreCard wordt al enkele jaren succesvol ingezet bij diverse grote klanten. Voor deze klanten is een maatwerk ScoreCard gebouwd, specifiek gericht op het unieke bedrijfsproces en wensen. Inmiddels zijn ook ScoreCards ontwikkeld, die zijn gericht op specifieke branches, zoals hotels, musea en bedrijven. n Vier High lights van de ScoreCard De ScoreCard kent vier high lights, te weten:

Trieste resultaat van de OK-brand in Almelo. gevolgen leiden, zoals al meerdere keren is gebleken. De ScoreCard

Het hele proces van het vergaren van risico-informatie en het doen van aanbevelingen wordt uitgevoerd door verzekeraars. Vaak wisselen verzekeraars van jaar tot jaar. Beoordelingen zijn daardoor niet altijd consistent en een aanbeveling welke door verzekeraar A als belangrijk bestempeld wordt, wordt door verzekeraar B bijvoorbeeld niet gesteld. Consultants van de makelaar begeleiden dit proces om grote afwijkingen te voorkomen en consistentie in het beleid aan te brengen. De klant ondergaat dit proces en heeft vaak het idee dat wat hij doet vooral voor de verzekeraar is. Dit komt niet ten goede aan het risicobewustwordingsproces. Reguliere risico-inspecties van verzekeraars zijn vaak tijdrovend, met veel papierwerk, en leveren voor de klant geen helder risicoprofiel op. Risicoadviseur en verzekeringsmakelaar Aon heeft hiervoor een oplossing ontwikkeld in de vorm van het zogenaamde ScoreCard model. De afdeling Aon Risk Control houdt zich – zoals de Nederlandse vertaling luidt – vooral bezig met schadepreventie. Het ontstaan van de ScoreCard was gebaseerd op het volgende uitgangspunt: Is het mogelijk een tool te ontwikkelen, waarmee op eenvoudige wijze consistente risico-informatie kan worden vergaard. risico-informatie, welke niet alleen is be22

FMT Gezondheidszorg

stemd voor de verzekeraars voor de vaststelling van het risico (en premie), maar vooral ook ten behoeve van klanten, zodat zij de informatie intern kunnen gebruiken ten behoeve van het vaststellen van hun risicoprofiel en het bevorderen van het risicobewustzijn. De ScoreCard is uiteindelijk een laagdrempelig online self assessment tool geworden waarmee klanten zelf een risicobeoordeling kunnen uitvoeren. Dezelfde tool kan ook door Aon en/of verzekeraar worden gebruikt voor een verificatiebezoek. Gezamenlijk

De ScoreCard omvat een aantal categorieën. Binnen elke categorie is een aantal onderwerpen opgenomen. Elk onderwerp bestaat uit vier criteria (0-1-2-3). De criteria beschrijven een bepaald onderwerp/risico, oplopend van ruim onvoldoende (0) tot uitmuntend (3). Score 2 fungeert als benchmark. Deze score is niet alleen gebaseerd op wetgeving maar ook op normen, standaarden en best practices, en gaat daarmee vaak verder dan bijvoorbeeld het bouwbesluit. De categorieën, onderwerpen en criteria kunnen worden vastgesteld door Aon (op basis van de aanwezige expertise en kennis van de bedrijfsvoering van de klant), maar idealiter vindt deze vaststelling plaats in een gezamenlijke (risk mapping) sessie met verzekeraar en klant. De basiscategorieën omvatten onderwerpen ten aanzien van brandpreventie, brandrepressie, constructie, beveiliging, beleid, onderhoud, human elements, opslag-, en specifieke procesrisico’s. Maar ook andere onderwerpen kunnen worden

Bewustwording door het zelf uitvoeren De ScoreCard kan door de klant zelf worden ingevuld (online) maar ook gezamenlijk met Aon en de verzekeraar. Gebleken is dat een gezamenlijke sessie verschillende disciplines van de klant bijeenbrengt (HR, Beveiliging, KAM, JZ, Facilitaire zaken), daar waar bij reguliere inspecties vaak slechts met één persoon wordt gepraat. Er is meer betrokkenheid en coördinatie, en dit bevordert ook het risicobewustzijn. Nulmeting Wanneer de ScoreCard voor de eerste keer wordt ingevuld, wordt in feite een nul-meting uitgevoerd. Hoe staat de organisatie ervoor in relatie tot de benchmark. Door de ScoreCard na bijvoorbeeld een jaar weer in te vullen krijgt men ook een benchmark in de tijd. Direct inzicht in verbeterpunten Daar waar lager wordt gescoord dan de benchmark, is er in principe sprake van een aanbeveling. Scoort men bijvoorbeeld een 1 dan geeft de tekst onder score 2 aan wat men moet doen om daar te komen; met andere woorden, wat moet er gedaan worden om aan de benchmark te voldoen. Prioriteitstelling aanbevelingen Vooraf wordt er ook een weging toegekend aan categorieën en onderwerpen. Hierdoor wordt op eenvoudige wijze inzichtelijk welke aanbeveling de hoogste prioriteit zou moeten krijgen. Hierdoor kan het (beperkte) preventie budget zo efficiënt mogelijk worden besteed.

Gratis Risicoanalyse elektrische installaties â&#x20AC;&#x201D; In 15 minuten inzicht in risicoâ&#x20AC;&#x2122;s rondom werken met elektrische installaties binnen uw organisatie Storingen, gevaarlijke situaties en bedrijfsprocessen die stil liggen. Van Ziekenhuizen tot datacenters. Van kleine gemeente tot grote industrie; veilige en betrouwbare elektrische installaties zijn vaak letterlijk van levensbelang! Wij geloven er in dat alle organisaties veilig en goed kunnen werken met elektrische installaties en daarmee zorgen voor continue bedrijfsvoering en een veilige (werk)situatie. Vul de analyse online in en ontvang een gratis en vrijblijvend risicoprofiel van uw organisatie.

Vul de analyse in op:

www.risicosinkaart.nl â&#x20AC;&#x201D;

N V T G

N ajaarsstudiedag

Uitbesteden van onderhoud en beheer Kennis verhogen door informatie te delen. Dat is een van de manieren waarop de NVTG voldoet aan haar missie. De najaarsstudiedag 2013 volgde dit stramien. ‘Uitbesteden van onderhoud en beheer’ is voor sommigen een ideaal middel om te komen tot betere prestaties tegen gunstiger kosten; maar voor velen is het nog een schrikbeeld dat zou leiden tot minder controle, wisselende onderhoudsprestaties en onvoorspelbare financiële gevolgen. De najaarsstudiedag liet zien hoe het er in een zestal praktijksituaties aan toe gaat; wat de valkuilen zijn en hoe deze werden overwonnen. Kortom: ‘Lessons learned in de Care en de Cure”.

n haar openingswoord als dagvoorzitter stelde Annemarie van Gaal de flexibele ondernemer als voorbeeld van innovatief denken in de bedrijfsvoering. Een cateraar die door de crisis zijn omzet zag teruglopen, gooide het roer om, nam dieetkoks in dienst, en verzorgt nu voor een

Inspanningscontract: ‘meer sleutelen is meer verdienen’. Resultaatcontract: ‘gericht op de conditie van de installaties’. Prestatiecontract: ‘gericht op de output van de installaties’.

‘Uitbesteden schreeuwt om strategie’

Een kenmerkende factor bij alle uitbestedingen is dat de eigenaar van de gebouwen en installaties op grotere afstand komt te staan van het beheer en onderhoud van zijn vastgoed met bijbehorende techniek. Hij zal de taken moeten loslaten en zich meer bezighouden met het CREM (Corporate Real Estate Management). Een tak van sport die zich in de gezondheidszorg nog maar mondjesmaat aandient.

aantal zorginstellingen de maaltijden voor patiënten en personeel. Zijn inzicht en vakmanschap vormden de basis voor kwaliteitsverbetering gekoppeld aan kostenverlaging. Uitbesteden loont. De onderhoudsdienst vergrijst

Drijfveer achter uitbesteden van onderhoud aan vastgoed en installaties groeit naar een omvang van meer dan 50% van het totaal aan onderhoud. Dat is niet alleen uit kostenoogpunt, maar ook vanwege de ‘veroudering’ die binnen de bestaande onderhoudsdiensten optreedt; aldus Ben Geeve. Na deze binnenkomer schetst hij de basisvormen van uitbestedingcontracten: 24

FMT Gezondheidszorg

Door: Wim van Gurp

teit van de gebouwen en installaties is in de care veelal beduidend minder dan in de cure. Uitbestedingtrajecten van de stichting Altrecht GGZ (150.000 m2 vastgoed, verdeeld over 135 panden op 60 locaties), de gemeente Nijmegen en Zeeuwland, woningbouwcorporatie op Schouwen-Duiveland, werden aan de deelnemers voorgelegd. Aan de hand van stellingen ontspon zich een levendige discussie. De rode draad in de casussen vanuit de care sector is dat uitbesteden absoluut leidt tot een ver-

‘Controle loslaten hoort bij uitbesteden’

Care sector

In de care sector liggen de motieven om over te gaan tot uitbesteden anders dan in de cure. Het speelveld is daar wezenlijk anders. Veel verpleegen verzorgingshuizen zijn klein tot middelgroot in (vastgoed)omvang. GGZ-instellingen hebben vaak een omvangrijk vastgoedbezit, verdeeld over veel panden en meerdere locaties. De complexi-

beterde prestatie op het gebied van onderhoud. De inzetbaarheid en deskundigheid van de contractnemende partijen is veelal beter dan die van een eigen dienst. Wel moet worden gestreefd naar een goede samenwerking. ‘Uurtje factuurtje’ is een verdienmodel dat op termijn niet werkt. De onderhoudsleverancier moet op basis van gelijk-

waardigheid met de opdrachtgever communiceren. Een gezamenlijk streven naar klanttevredenheid is een must om deze vorm van samenwerken een kans van slagen te geven.

beheer en onderhoud van (een deel van) het Albert Schweitzer ziekenhuis Dordrecht aan Kuijpers Maintenance en de partiële nieuwbouw van het Atrium MC in Heerlen in samenwerking met RoyalHaskoningDHV aan de orde.

Cure sector

In de cure zijn het vastgoed en de installaties veelal complex. Hotfloors, intensive care, SEH, laboratoria, hebben hun specifieke kenmerken en bijbehorend complex onderhoud. In gelijke of nog hogere mate geldt dat voor de ziekenhuisinstallaties. Uitbesteden van beheer en onderhoud van deze systemen raakt de kern van de bedrijfsvoering. Falen van cruciale installatie(delen) kan niet alleen levensbedreigend zijn voor de patiënten die worden behandeld, maar geeft een direct risico op imagoschade, omzetverlies en schadeclaims. Geef dan beheer en onderhoud maar eens uit handen. Onderhoud kan je uitbesteden, maar de (eind)verantwoordelijkheid niet!

Diverse vormen van uitbestedingcontracten kwamen aan de orde. Het volledig DBFMO en ook de beperkter versies de DBMO en DBM. Atrium MC koos ervoor een DBMO-contract af te sluiten met Consortium Q (Van Wijnen, Cofely en HVL). Consortium Q is hiermee verantwoordelijk dat de huisvesting van Atrium MC de komende vijftien jaar aan alle kwaliteitseisen voldoet. Een van de kernvoorwaarden om een dergelijke (contractueel vastgelegde) samenwerking

In een drietal casussen kwamen het volledig uitbesteden van de energiecentrale van het EZ in Tilburg aan Cofely, het langjarig uitbesteden van

te laten slagen is een absoluut vertrouwen tussen opdrachtgever en opdrachtnemer. Er dient een partnerschap te ontstaan, dat een voorwaarde is

voor een duurzame samenwerking. Opvallend is dat alle partijen na verloop van tijd besloten de afgesloten contracten te herzien en

‘De ideale samenwerking bestaat niet, maar je kunt er wel keihard aan werken’ aan te passen aan nieuwe inzichten. Een belangrijke conclusie is dan ook: ‘Professioneel opdrachtgeverschap vraagt om professioneel opdrachtnemerschap’.

‘Partnerschap is de drijvende kracht achter efficiënt uitbesteden’

TRANSCHECk vALIdATIE SERvICE KwalITeITS COnTrOle HEALTHCARE SOLUTIONS

TRANSCHECk vALIdATIE SERvICE TransCheck is speciaal ontwikkeld om buispostsystemen te valideren. Biedt inzicht in de systeemkwaliteit voor een veilig medisch transport, identificeert benodigde systeemverbeteringen en ondersteunt de interne kwaliteitswaarborging en de ISO 15189-accreditatie. Mail ons voor meer informatie healthcare.nl@swisslog.com of bel 055 368 88 88

www.swisslog.com

FMT Gezondheidszorg

KORT NIEUWS

Eigen brandtestinstallatie voor Limburgia Utiliteitsdeuren Sinds januari beschikt Limburgia over een eigen brandtestinstallatie. Voordat ze de deuren laat testen bij onafhankelijke instanties als Efectis of Peutz, worden ze eerste in de eigen brandoven getest. De brandeigenschappen van de testinstallatie zijn vergelijkbaar met die van de installaties van geaccrediteerde (inter) nationale partijen. De installatie is voorzien van een besturing die de mogelijkheid heeft om de ISO-brandcurve te regelen, zodat deze loopt volgens de Europese norm ten aanzien van brandtesten. Zaken zoals temperatuur, vervormingsgedrag, kromtrekken en bewe-

Temperatuurbegrenzer tegen verbranding

gingsgedrag van de constructie zijn allemaal in de oorspronkelijk toegepaste maatvoering te testen. Het hebben van een eigen brandtestinstallatie biedt meerdere voordelen: een grotere slagingskans bij officiële testen en dus snellere certificering van producten door aanzienlijk korte doorlooptijden (en daardoor lagere kosten). Limburgia is niet langer afhankelijk van de beperkte beschikbaarheid van de twee laboratoria in Nederland die een vergunning hebben om te testen. Productinnovaties kunnen sneller op de markt komen. n

“When design makes sense” is de slogan van Damixa. De kranen van Damixa zijn niet alleen mooi, ze zijn ook functioneel. Zowel in de bediening als in het gebruik. Vanuit dat idee heeft het bedrijf ook twee kranenseries ontworpen voor de zorg: Clover Easy en Space Care. Deze series zijn allebei voorzien van een speciale greep die het bedienen makkelijk maakt. Daarnaast zijn de kranen standaard uitgerust met een temperatuurbegrenzer. Om verbranding te voorkomen kan men tijdens

Uitslag van lab-monsters binnen uur beschikbaar Het Admiraal de Ruyter Ziekenhuis (ADRZ) krijgt een geautomatiseerd laboratorium. In Goes en Vlissingen wordt nieuwe apparatuur van Siemens Healthcare Diagnostics geplaatst. Het overgrote deel van de laboratoriumonderzoeken wordt voortaan automatisch uitgevoerd. De nieuwe apparatuur levert veel tijdwinst op. Onderzoekuitslagen voor medisch specialisten en aanvragers uit de eerste lijn, zoals huisartsen en kraamzorg, zijn hierdoor eerder bekend. Het ADRZ heeft na afronding een uiterst modern laboratorium dat op meerdere locaties functioneert en de zorg in Zeeland diagnostisch ondersteund. Siemens levert de apparatuur en de automatisering verzorgd de installatie en het onderhoud. Het overgrote deel van de laboratoriumdia gnostiek wordt met de nieuwe apparatuur 26

FMT gezondheidszorg

automatisch verwerkt. Doorlooptijden zijn gegarandeerd en de service aan de aanvragende specialisten en huisartsen is optimaal. Naar verwachting is eind 2013 de nieuwe apparatuur volledig geïnstalleerd en in gebruik. Gedurende de overgang blijven de laboratoria uiteraard doordraaien. In het laboratoria van het ADRZ vinden jaarlijks enkele miljoenen laboratoriumonderzoeken plaats.

de installatie eenvoudig in het binnenwerk de temperatuur begrenzen. De vaste instelling van de kraan kan door de gebruiker niet per ongeluk ongedaan worden gemaakt. Wanneer absolute zekerheid vereist is dat de gebruiker niet gedachteloos de warmwaterkraan volledig openzet en zijn handen verbrandt, dan is dit dé oplossing. Zowel de keukenkranen als de wastafelkranen zijn standaard uitgerust met een temperatuurbegrenzer. Ook voor de douche of bad zijn deze te verkrijgen. Voor meer informatie: www.damixa.nl. n

Samenwerking Philips en MCL

Led lichttechniek In klinieken en (tand)artsenpraktijken komen veel mensen die niet direct de weg weten. Duidelijke bewegwijzering is dan essentieel voor bezoekers om hun weg te vinden. De oplossingen van JUNG op het gebied van bewegwijzering zijn niet alleen praktisch, maar ook heel divers. Er zijn verschillende luxe programma’s met tal van kleuren en materialen. Deze verzekeren een verhelderend oriëntatiesysteem én een perfecte afwerking. Met led-lichtsignaalarmaturen en -informatiebordjes kunnen richtingen worden aangeduid of ruimtes worden benoemd. Daarbij kan worden gekozen voor witte of blauwe achtergrondverlichting en in de RGB-uitvoering zelfs uit zeven verschillende kleuren. Het led lichtsignaal kan worden voorzien van transparante symboolfolie die eenvoudig gewisseld kan worden als

de situatie wijzigt. Het led-lichtsignaal met verkeerslichtfunctie is een efficiënte regelen informatie-unit voor bijvoorbeeld wachtkamers. Dit lichtsignaal heeft gesplitste led’s, rood boven en groen onder, die aangestuurd kunnen worden met behulp van een jaloezieschakelaar met mechanische vergrendeling. Voor meer informatie: www.hateha.nl.

Vinyl wandbekleding In de zorg is het van belang dat ruimtes hygiënisch en schoon zijn. Zo’n omgeving is direct van invloed op de gezondheid van wie er verblijft. Wandbekleding van Vescom is geschikt voor toepassing in ruimtes waar hygiëne geboden is. Zoals operatie- en behandelkamers, patiëntenkamers, IC-afdelingen, als laboratoria en instellingskeukens. Het is onderhoudvriendelijk en eenvoudig schoon te maken, Vescom Protect heeft een doorzich-

tige beschermfolie die wordt aangebracht op de vinyl wandbekleding, door deze folie zijn de wanden absoluut bestand tegen vlekken en vuil. Dankzij de goede bestendigheid tegen vlekken gaat vinyl wandbekleding + Vescom Protect 10 tot 15 jaar mee. Voor meer informatie: www.vescom.com.

Raambekleding gastenverblijven VUmc

Da Vinci operatierobot Maastricht UMC+ is vanaf 6 september jl. als eerste ziekenhuis in Nederland aan het opereren met een nieuwe Da Vinci operatierobot. Het vernieuwde model is ter vervanging en verbetering van de eerste operatierobot die al sinds 2004 operationeel is. De nieuwe robot is in staat om de handelingen van een chirurg in een fractie van een seconde digitaal om te zetten naar een signaal waardoor de robot wordt aangestuurd. Het apparaat, waarmee voor het eerst twee chirurgen tegelijkertijd kunnen werken, is tevens voorzien van moderne

Philips en Medisch Centrum Leeuwarden (MCL) sluiten 10-jarige samenwerkingsovereenkomst gericht op innovatieve en betaalbare cardiale zorg. Meerjarige samenwerking voor nieuwe echografietechnologieën, innovatieplanning en ondersteunings- en adviesdiensten. MCL is een van de eerste ziekenhuizen die Philips’ nieuwe echografieplatform EPIQ met ‘anatomische intelligentie’ aanschaffen. Door de samenwerking krijgt MCL de komende tien jaar permanente toegang tot de meest geavanceerde echografietechnologie van Philips voor de gehele cardiologie-afdeling. Het bedrijf gaat structurele innovatieupgrades en diensten in de vorm van advisering en trainingen aanbieden, waarbij het MCL blijvend toegang heeft tot de nieuwste cardiale echografietechnologieën voor standaard en geavanceerde diagnostische doeleinden en minimaal invasieve ingrepen. Om dit alles mogelijk te maken wordt het MCL een van de eerste ziekenhuizen in Nederland die gebruik gaat maken van het nieuwe intelligente echografieplatform EPIQ van Philips. Dit echosysteem werd tijdens het European Society of Cardiology 2013 voor het eerst getoond. De gecombineerde hoge beeldsnelheid en kwaliteit, het gebruiksgemak en de reproduceerbaarheid en afleesbaarheid van echografiebeelden zijn niet eerder getoond. n

visualisatiemiddelen, zogenoemde “augmented reality”. Maastricht UMC+ heeft in bijna tien jaar tijd ruime ervaring opgedaan met de Da Vinci operatierobot op het gebied van met name urologie en cardio thoracale chirurgie. Om de techniek zo optimaal mogelijk verder te ontwikkelen is het nieuwe model aangeschaft.

De nieuwe gastenverblijven van het VU Medisch Centrum in Amsterdam zijn voorzien van Twist Rolgordijnen van Luxaflex. Het bedrijf heeft hiervoor ruim 100 producten op maat geassembleerd en kosteloos beschikbaar gesteld. De gastenverblijven in het VU zijn bedoeld voor familie en kennissen van patiënten die graag even op een rustige plek willen zijn. Om bijvoorbeeld samen te zitten, elkaar te steunen of te wachten tijdens een behandeling. n FMT Gezondheidszorg

KORT NIEUWS

Diploma-uitreiking klinisch informaticus Op 20 september jl. ontving een tweede groep van zes trainees hun diploma ter afsluiting van de postinitiële opleiding tot klinisch informaticus. Deze opleiding, die gezamenlijk wordt uitgevoerd door zorginstellingen en de TU Eindhoven, biedt een intensief programma op het gebied van informatica, klinische processen en bedrijfsvoering. Tijdens het praktisch deel leveren trainees een stevige bijdrage aan het verbeteren van de informatiestromen binnen de betrokken instellingen. Nu hun opleiding is afgerond gaan ze als zelfstandig klinisch informaticus aan de slag;

vaak binnen de instelling waar ze hun opleiding gevolgd hebben. Zowel kleinere regionale ziekenhuizen als ook grote academische instellingen plaatsen trainees. De opleiding staat open voor afgestudeerde (biomedisch) ingenieurs, bedrijfskundigen, technisch geneeskundigen en mensen met een vergelijkbare opleiding. Affiniteit met ICT, maar vooral met zorg, is uiteraard een vereiste.

Online informatie speelt rol bij beeldvorming ziekenhuis Een goede online informatievoorziening over de kwaliteit van ziekenhuizen kan een belangrijke rol spelen bij de beeldvorming van kwaliteit. Dit blijkt uit het eerste imago-onderzoek ‘zorg consumenten 2013’ van de NVZ.

Innovatieve infuuspaal Maxima Medisch Centrum en VDL-Groep dragen bij aan de ontwikkeling van een nieuwe innovatieve en betaalbare infuuspaal van Endomed, producent en leverancier van zorgprodukten. Zowel patiënten als verpleegkundigen van MMC gaven hun bevindingen over de infuuspaal, waardoor deze nu volledig is af-

gestemd op de wensen van de gebruiker. Endomed heeft een nieuw prototype ontwikkeld, de Rollamate infuuspaal 2.0. Uit alle bevindingen kwamen twee duidelijke wensen naar voren: een kleinere voet waardoor de infuuspaal stabieler, makkelijker te sturen is en minder ruimte in beslag neemt op de verpleegafdeling. En hij is bijna de helft goedkoper dan bestaande modellen. De eerste versie van de infuuspaal uit 2008 wordt al jaren naar tevredenheid gebruikt. Om tot het nieuwe ontwerp te komen, heeft Endomed BV samenwerking gezocht met de Helmondse Metaal Industrie, onderdeel van de VDL Groep. Voor meer informatie: www.endomed.nl

n 28

FMT gezondheidszorg

Het onderzoek werd uitgevoerd onder 1.031 patiënten en consumenten. De ondervraagden hechten veel waarde aan de beschikbaarheid van deze online kwaliteitsinformatie. 54 Procent geeft aan dat zij hier gebruik van zal maken om ziekenhuizen met elkaar te kunnen vergelijken, 25 procent geeft aan dit al te doen. Zodra patiënten en consumenten de informatie beter kunnen vinden, zullen ook meer mensen gebruik maken van die informatie. Voor meer informatie: www.nvz-zorgimago.nl

Thopaz

VOOR EEN GEAVANCEERDE, ONGECOMPLICEERDE THORAXDRAINAGE BEHANDELING Thopaz is het baanbrekende thoraxdrainage systeem van Medela. Thopaz werkt met een geïntegreerde vacuümbron en een volledig digitaal meet- en alarmsysteem, dat de arts en het verplegend personeel waardevol inzicht geeft in het verloop van de therapie en waarschuwt wanneer een patiënt extra aandacht nodig heeft. Bovendien is uit onderzoek* gebleken dat het gebruik van Thopaz tot een verkorting van de behandelingsduur leidt en dus niet alleen tijdbesparend, maar ook kostenbesparend is. Ook is het systeem uitzonderlijk licht en stil, waardoor de patiënt eerder mobiel is en de behandeling als veel comfortabeler ervaart. Thoraxdrainage systeem

Meer informatie over Thopaz vindt u op www.medela.nl.

* Digital and Smart Chest Drainage Systems to Monitor Air Leaks: The Birth of a New Era? Door: Robert J. Cerfolio, MD, Gonzalo Varela, MD, PhD, Alessandro Brunelli Evaluation of a new chest tube removal protocol using digital air leak monitoring after lobectomy: a prospective randomised trial Door: Alessandro Brunelli, Michele Salati, Majed Refai, Luca Di Nunzio, Francesco Xiumé, Armando Sabbatini

Precious life - Progressive care

M indra y

M edi c a l

Mindray: Wij maken de zorg Wij maken de zorg betaalbaar betaalbaar

Door: Mindray Medical Netherlands B.V.



Wij maken de zorg betaalbaar

indray werd in 1991 opgericht met als doel kwalitatief hoogwaardige, competitief geprijsde medische apparatuur te leveren die de gezondheidszorg toegankelijker en betaalbaarder maakt.

Voor meer informatie: www.mindray.com Mindray heeft een 3-tal divisies. Patiënten monitoren & Telefoon: Life Support 033-2544911 Producten, Medical Imaging (Ultrasound en Radiologie) en Lab apparatuur.

Totaaloplossing

Met deze 3 divisies is Mindray in staat om u een totaaloplossing aan te bieden. Of het nu gaat om het geheel inrichten van een OK, echo-onderzoek of het bewaken van patiënten op een verpleegafdeling, Mindray kan het u bieden. Bezoekt u ook eens onze website www.mindray.com voor een 30

FMT Gezondheidszorg

totaal overzicht van de producten. Mindray heeft wereldwijd diverse kantoren, inclusief zes R&D centra. Klanten in Nederland kunnen terecht bij ons kantoor in Hoevelaken. Een customer service afdeling, een logistieke afdeling, aangevuld met een eigen technische service afdeling zorgen ervoor dat wij onze klanten volledig kunnen ondersteunen vanuit deze locatie.

Mindray Medical Netherlands B.V. Drs. W. van Royenstraat 8 3871 AN Hoevelaken Tel. 033 – 25 44 911 Fax. 033 - 25 37 621 www.mindray.com Verkoop: Peter Lafeber en Just de Bel



Bewakings monitoren



Anesthesie



OK lampen



OK tafels



Pendels



Ultrasound

Betrouwbare servicepartner

Besam, 1e klas service aan alle merken automatische deuren en luchtgordijnen. dag en nacht bereikbaar 2-uurs service bij calamiteiten 100% zekerheid focus op kostenbeheersing

www.besam.nl

ASSA ABLOY, the global leader in door opening solutions

N V T G

I N F O

NVTGINFO

NVTG-Secretariaat: E: secretaris@nvtg.nl I: www.nvtg.nl

NVTG GolfEvent 2013

Door: Wim van Gurp

Op 27 september werd op de zon overgoten baan van De Scherpenbergh in Lieren voor de elfde keer het NVTG Golf Event gespeeld. Ruimt 120 deelnemers, 100 wedstrijdspelers en 20 deelnemers aan de clinic, genoten van het spel en van de ideale weersomstandigheden.

e organisatie en wedstrijdleiding was in handen van Wim van Gurp; Anita Plomp tekende voor het ontvangen van de deelnemers en het in goede banen leiden van het inschrijven. Evenals bij de vijf voorafgaande edities, maakten Applicom, Deerns Joulz en Unica het evenement mogelijk, niet alleen door het dragen van de kosten, maar ook door het leveren van een substantiële organisatorische bijdrage en last but not least,

het inschrijven van meerdere deelnemers. Clinic

Meedoen aan een golfclinic is voor veel mensen meer dan alleen maar kennismaken met het golfspel. In de buitenlucht, op de oefenbaan, merk je niet alleen dat het ‘slaan tegen een balletje’ (in het begin) verrassend moeilijk is, maar ook dat je spieren hebt waarvan je het bestaan nog niet ken-

de. Tegen een bal slaan totdat hij in een putje rolt, blijkt veel meer technische vaardigheid en lichamelijke beheersing te vragen, dan op het eerste gezicht lijkt. Maar wie er enig gevoel voor heeft, voelt meteen de uitdaging naar meer en vooral naar beter. De opgedane praktijkkennis kon direct worden benut in een kleine wedstrijd op de Businessbaan van De Scherpenbergh. De resultaten waren lang niet slecht. De beste drie deelnemers kregen na afloop prijzen uitgereikt, gelijk aan die van de overeenkomstige wedstrijdresultaten. Wedstrijd

De wedstrijd werd gespeeld tussen 28 flights van vier en drie personen. De spelvorm was, als gebruikelijk ‘Texas Scramble’. Bij deze vorm van best ball slaan alle deelnemers af, waarna de volgende slag(gen) steeds plaatsvinden vanaf de plaats waar de beste van de geslagen ballen op dat moment ligt. Met deze manier van spelen is het gemiddelde resultaat van een flight te vergelijken met het resultaat dat een professional speler op de baan zou maken. Meerdere flights liepen de baan in par, of daar net boven of onder. Het verrekenen van de gemiddelde handicap van een flight zorgde voor het aftrekken van een aantal slagen, waardoor de uit32

FMT Gezondheidszorg

Berekenen van het wedstrijdresultaat Het berekenen van het wedstrijdresultaat, uitgedrukt in het aantal slagen netto, gaat als volgt: De maximale handicap die in de berekening wordt meegenomen is vastgesteld op 32. Alle deelnemers met een hogere handicap (33 t/m 54) worden op 32 ingezet. Het totaal handicapgetal van de complete flight wordt door optellen berekend. Dat getal wordt door 8 gedeeld in het geval van een flight met 4 personen en door 5 in het geval van een flight met 3 personen. Het (afgeronde) resultaat is het aantal slagen dan een flight ‘mee krijgt’. Reden voor dit verschil is het ‘nadeel’ dat een flight van 3 ondervindt door het missen van de vierde man en daardoor steeds 25% minder kans op een ‘goede slag’.

eindelijke winnaar (de flight met het laagste netto aantal slagen) bekend werd. Specialties Naast het algemene wedstrijdresultaat, werd ook gestreden om wie het verst kan slaan: de “longest drive” voor de stoere jongens en meisjes; en om de ‘nearest to the pin’, voor de technische fijnproevers. Tot slot was er de inmiddels gebruikelijke ‘special neary’, een wedstrijd waarbij vanaf het terras van het restaurant geslagen werd naar vlag in een oefenhole van de businessbaan. Uitslag

Tweede plaats wedstrijd de flight met: René Bleeker (hdc 40) (captain) Alex Jansen (hdc 11) Rob Jongbloed (hdc 10) Sjraar Jansen (hdc 11) (netto slagen 56 (bruto 65 minus 9)). (Het beste brutoresultaat!).

Het totaal van alle slagen over 18 holes wordt genomen (bruto aantal slagen). Door aftrekken van het aantal ‘slagen mee’, wordt het aantal slagen netto vastgesteld. De flight met het laagste aantal slagen netto is winnaar. In het geval van een gelijk aantal slagen netto, wint de flight met het laagste aantal slagen bruto

Eerste plaats wedstrijd en winnaar van de wisselbeker de flight met: Sjoerd Alkema (hdc 36) (captain) Dirk Ockeloen (hdc 36) Michel van Aert (hdc 11) (netto slagen 53 (bruto 74 minus 21)).

De volledige uitslag van het NVTG Golf Event 2013 luidt als volgt: Longest drive heren: Martin Kools Longest drive dames: Silvia van de Griendt Nearest to the pin: Nico Bijlhouwer Derde plaats clinic (8 holes businessbaan) (42 slagen): Douwe de Jong Tweede plaats clinic (40 slagen): Ab Eilander Eerste plaats clinic (33 slagen): Jurg Schlieker Derde plaats wedstrijd de flight met: Marjolijn Rijpkema (hdc 36) (Captain) Jack Vink (hdc 30) Peter Karsman (hdc 25) Maurits Algra (hdc 36) (netto slagen 56 (bruto 71 minus 15)). FMT Gezondheidszorg

M E D I C A

2 0 1 3

Medica 2013: meer dan een beurs Door: Maarten Bannink

De grootste medische beurs van de wereld, de Medica, gaat binnenkort weer van start. Van 20 tot en met 23 november zullen medische bedrijven en bezoekers vanuit elke windhoek een weg weten te vinden naar de Messe Düsseldorf in Düsseldorf. Vorig jaar trok de beurs maar liefst 4.554 exposanten vanuit meer dan zestig landen en ruim 130.000 bezoekers kwamen op de fair af. De helft van de bezoekers kwam van buiten Duitsland. Naar verwachting zal Medica 2013 minstens zo veel exposanten en bezoekers trekken.

e gezondheidsmarkt groeit jaarlijks met zes procent. Vergrijzing in de samenleving, een sterke groei in bevolkingsgroepen, technologische ontwikkelingen en een stijging van koopkracht op macro niveau worden als oorzaken gegeven. De gezondheidsmarkt groeit sneller dan dat het Bruto Nationaal Product van vele landen. Als deze groei zich voortzet, zal de jaarlijkse omzet in de wereldwijde gezondheidsector stijgen van vijf triljoen naar vijftien triljoen

euro per jaar in 2030. Deze groei kan verklaren waarom de Medica in Düsseldorf, de grootste, medische beurs wereldwijd, zich stevig heeft kunnen positioneren als een invloedrijk platform voor transnationaal zaken doen en uitwisseling van informatie en expertise. Bijna driekwart van de 4.500 exposanten vorig jaar waren internationale deelnemers. De helft van de ruim 130.000 bezoekers kwamen uit het buitenland. Herpositioneren

Ondanks dat Medica een historie heeft met meer dan veertig jaar aan medische evenementen, is geen enkele Medica beurs hetzelfde. Aangeboden producten en gehouden congressen worden continu herzien en aangepast aan de wensen en verwachtingen van de bezoekers. Zo wordt bijvoorbeeld het Congresprogramma van Medica 2013 geherpositioneerd. Onder de titel Medica Conferences & Forums kunnen bezoekers, niet alleen de fair bijwonen, maar ook diverse seminars, discussiepanels en praktische workshops. De conferentie maakt onderdeel uit van de trade fair. Bedrijfsdirecteur van de Messe Düsseldorf, Joachim Schäfer noemt het een aantrekkelijk supplement voor het grotere geheel. “De Messe Düsseldorf Groep heeft ruim zestig jaar ervaring op het gebied van medische beurzen”, legt Schäfer uit. Wat betreft thematiek van Medica Conferences & Forums, heeft Schäfer een duidelijk doel voor ogen: “Het gaat niet om het aantal onderwerpen dat tijdens het congres wordt gepresenteerd, maar om de relevantie van deze onderwerpen met betrekking tot medische gebruikers. Het is ook van groot beMedica in Düsseldorf is de grootste medische beurs van de wereld. 34

FMT Gezondheidszorg

Naast de fair ook veel tijd en ruimte voor diverse symposia en workshops. lang om een grotere focus te leggen op het internationale aspect van het programma.” Sportgeneeskunde

Als tipje van de sluier geeft Schäfer een aantal onderwerpen dat tijdens het congres de revue zal passeren: Lezingen over de huidige ontwikkelingen op het gebied van ‘individualized medicine’ (gezondheidszorg op maat), een internationale conferentie over rampen en militaire gezondheidszorg en een symposium over sportgeneeskunde. Deze Engelstalige lezing behandelt het kruispunt tussen sport en geneeskunde en maakt gebruik van de drie pilaren die bij

sportgeneeskunde horen: preventie, therapie (exclusief chirurgie) en herstel. De organisatie van de Medica Medicine + Sports Conference is in handen van het bedrijf Navispace AG en wordt ondersteund door experts als Dr. Tim Meyer, arts van het Duitse voetbalelftal en Dr. Luis Serratosa, arts van voetbalclub Real Madrid. “Voor iedereen die ook maar een beetje bewust met gezondheid bezig is, speelt sport een belangrijke rol in het leven. Of het nu om ongelukken gaat of overbelasting tijdens het sporten; behandeling van sportblessures vraagt om zowel maatwerk als vakkundige kennis”, merkt Schäfer op, die hiermee het belang van het onderwerp sportgeneeskunde op de Medica aanstipt. Nieuwe thema’s

Tijdens de vier congresdagen van Medica Conference & Forums komen zowel nieuwe als herkenbare thema’s voorbij, zoals Medica Health IT Forum (de laatste trends op gebied van IT en telezorg), Medica Tech Forum (ontwikkelingen op het gebied van hightech gezondheidszorg), Medica Physio Forum (Fysiotherapeutische procedures) en het Medica Econ Forum (Beoordeling van innovaties en hoe deze te financieren). Tijdens het Econ Forum komen lezingen en discussiepanels voorbij over hoe kwaliteit van medische zorg kan groeien, terwijl het commercieel rendabel blijft en wat de rol van innovaties in dit geheel is. Woensdag 20 november vindt de European Hospital Conference (EHC) plaats. Deze conferentie wordt eens in de twee jaar op de Medica gehouden. Dit jaar gaat het over de European Patient Directive en aansprakelijkheid met betrekking tot medische wanpraktijken. Meer informatie: www.medica.de n FMT Gezondheidszorg

M E D I C A

2 0 1 3

Duitse beurs met een Nederlands tintje De Medica, ‘s werelds grootste medische beurs, trok vorig jaar ruim 4.500 exposanten uit meer dan zestig landen. Ook dit jaar zal naar verwachting menig medisch bedrijf op de Messe Düsseldorf te Düsseldorf zijn nieuwste producten en diensten tonen. Landen als Duitsland, de Verenigde Staten, China, Groot Brittannië en Frankrijk zullen net als voorgaande jaren goed vertegenwoordigd zijn, maar ook tientallen bedrijven die in Nederland gevestigd zijn, zullen van 20 tot en met 23 november op de beurs aanwezig zijn.

ccountmanager Just de Bel van het bedrijf Mindray Medical kijkt naar de beurs uit en zijn verwachtingen zijn hoog gespannen. “Wij verwachten ook dit jaar weer veel Nederlandse klanten die onze stand zullen bezoeken”, vertel De Bel. “Bestaande klanten, maar ook nieuwe klanten, omdat Mindray toch relatief een nieuwe speler is, die zich langzaam maar gestaag een goede positie in de markt weet te veroveren. Mindray wordt tegenwoordig door alle ziekenhuizen uitgenodigd als het gaat om uitschrijven van

tenders.” Mindray Medical is een fabrikant voor medische apparatuur en is beursgenoteerd op de stockexchange van New York. De oorsprong van Mindray ligt in China, daar heeft het ook de productiefaciliteiten. De Bel legt uit dat het bedrijf een drietal productpijlers heeft: • Patiëntmonitoren & Life-support producten; • Invitro Diagnostics (labapparatuur en vloeistoffen); • Medical Imaging (echografie).

Door: Maarten Bannink

“Mindray is de derde grootste fabrikant ter wereld op dit gebied. Wij verkopen onze producten in 190 landen en hebben in negen landen Research & Development centra zitten. Er werken wereldwijd zevenduizend mensen bij Mindray. In Hoevelaken hebben we het EU-distributiecentrum staan. Vanuit dit kantoor worden alle producten gedistribueerd in Europa. Voor Nederland hebben we een eigen onderhoud- en serviceafdeling.” Het bedrijf laat tijdens de beurs een wijd scala aan producten zien: patiëntmonitoren, defibrillatoren, AED’s, OK-tafels, OK-lampen, Pendels voor OK, Anesthesieapparatuur, Beademingsapparatuur, echoapparatuur, MRI en Digitale radiologiesystemen. Op de vraag hoe Mindray Medical zich gaat onderscheiden van al die andere bedrijven die tijdens de Medica trade fair aanwezig zijn, antwoordt De Bel: “Mindray biedt producten aan met een concurrerende prijs, eenvoudige bediening en uitstekende service.” Nieuw product

Voor het bedrijf Acro Associates Europe is de Medica vakbeurs het ideale moment om een nieuw product tentoon te stellen. Het bedrijf dat zich specialiseert in knijpventielen en vloeistofbeheersystemen voor medische en biotechnologische toepassingen, presenteert de Model 1100. “Het betreft een prototype van een nieuw mo36

FMT Gezondheidszorg

nieuwe generatie littekenbehandeling die BAP heeft ontwikkeld op basis van de behoefte van de patiënt. Het bedrijf dat in 2006 is opgericht, werkt vanuit het BAP principe. “BAP staat voor Best Available Practice. Dat betekent dat we altijd op zoek zijn naar nieuwe producten die het comfort, de zekerheid voor de artsen en het cosmetische en medisch resultaat voor patiënten kunnen verhogen.” Op de vraag of Hollweg bang is voor harde concurrentie tijdens deze beurs, antwoordt de commercieel directeur: “Al onze producten zijn uitgebreid wetenschappelijk, klinisch onderbouwd met literatuur en case studies. Bovendien is voor een product als Alhydran niet een direct concurrent aanwezig.” Wel kijkt Hollweg uit naar afspraken met bestaande klanten, vinden van nieuwe producten die passen binnen onze BAP definitie en het opdoen van nieuwe contacten en een aantal nieuwe distributeurs wereldwijd. n

Model 1100 is een prototype knijpventiel dat Acro Associates Europe volgend jaar op de markt zal brengen. del elektromagnetisch knijpventiel waarin twee slangen gelijktijdig gemonteerd kunnen worden”, legt Tim Jaarsma, Business Development Manager Europe van Acro Associates uit. “Dit product zal begin volgend jaar op de markt verschijnen. Onze ventielen worden toegepast in systemen waar het vereist is dat vloeistoffen steriel blijven. Hierbij kan worden gedacht aan dialysesystemen en bloedtransfusieapparatuur.” Acro Associates laat tijdens de beurs zijn volledige lijn van pneumatische en elektromagnetische ventielen zien voor slangdiameters variërend van 1,6 tot 40 millimeter. Jaarsma vervolgt: “Vorig jaar hebben wij onze nieuwe Intelivalve productlijn geïntroduceerd. De Intelivalve ventielen bevatten zeer geavanceerde elektronica waardoor het mogelijk is de gebruiker feedback te geven over de status van het ventiel. Zo detecteren we bijvoorbeeld of er een slang in het ventiel aanwezig is en kunnen we de gebruiker informatie verschaffen over het aantal keren dat het ventiel open en dicht is geweest.” Dit is de derde keer dat het bedrijf deelneemt aan de vakbeurs en Jaarsma verwacht dit jaar meer leads te genereren en contacten te leggen dan voorgaande jaren, ondanks dat de vorige edities volgens de business development manager ook al zeer succesvol waren. “Dit heeft te maken met bewegingen in de markt die bijdragen aan een grotere vraag naar onze producten”, verklaart Jaarsma.

Vaste exposant

BAP Medical, ontwikkelaar van producten op het gebied van wondverzorging, is al jaren vaste exposant op de Medica. Het bedrijf laat dit jaar twee producten uit eigen lijn zien: Alhydran en Bapscarcare. “Alhydran is specifiek ontwikkeld voor de nazorg van de kwetsbare huid, bijvoorbeeld na brandwonden of radiotherapie”,vertelt commercieel directeur Rob Hollweg. “We hebben meer dan dertien jaar cases en klinische studies over de werking van Alhydran.”Hollweg legt uit dat het om een innovatief bestaand product gaat, waarbij steeds nieuwe innovaties worden geboden, voornamelijk op basis van wetenschappelijk onderzoek en onderbouwing. De bapscarcare gaat om een tweede generatie siliconenproducten voor de behandeling van vervelende littekens. Dit is de

BAP presenteert tijdens de Medica onder andere de Bapscarcare, een gel voor littekenbehandeling. FMT Gezondheidszorg

M E D I S C H E

T E C H N O L O G I E

Convenant “Veilige Toepassing medische technologie in het ziekenhuis”, een update Door: René Drost

In dit blad is in de mei editie van 2012 uitvoerig aandacht besteed aan het convenant Medische Technologie. Leo van Namen, namens NVTG lid van de landelijke werkgroep medische technologie maakt in dat artikel melding van toekomstige toetsingen door IGZ. Tevens doet hij in zijn artikel een oproep voor vervolgacties om het convenant uit te breiden naar de ziekenhuistechnologie die niet onder de noemer medische technologie valt, maar wel invloed heeft op patiëntenzorg en patiëntveiligheid.

e zijn nu een jaar verder en inmiddels heeft het convenant in ziekenhuizen alle aandacht gekregen. In dit artikel wordt ingegaan op de laatste stand van zaken rondom de invoering van het convenant in ziekenhuizen. De tijdlijn

Na publicatie van het convenant in november 2011 is binnen ziekenhuizen de implementatie op gang gekomen. In het jaar 2012 is veel onderling overleg geweest over de ‘quick

wins’ en de hindernissen bij de implementatie. Het werd duidelijk dat er twee taaie onderwerpen zijn: 1. Het uitvoeren van en ziekenhuisbrede risico-inventarisatie met betrekking tot medische technologie en medische hulpmiddelen en 2. Het vastleggen en uitvoeren van een procedure voor bevoegdheden en bekwaamheden voor het zelfstandig werken van personeel met medische hulpmiddelen. Dit betreft dan alle gebruikers, medisch specialisten, verpleegkundigen en ondersteunend personeel. Het convenant is door de NVZ en NFU van toepassing verklaard met ingang van 1 januari 2013, waarna de inspectie de ziekenhuizen zou kunnen gaan toetsen. In overleg met de inspectie is voor de uitwerking van de twee genoemde onderwerpen meer tijd aan de ziekenhuizen gegeven. Voor 1 januari 2014 moet dit in orde zijn. Toetsingskader inspectie

Per brief van 23 mei 2013 heeft de inspectie de Raden van Bestuur van de ziekenhuizen geïnformeerd over het voornemen om de implementatie van het convenant in de ziekenhuizen te gaan toetsen in de tweede helft van 2013. In het bijbehorende toetsingskader worden een aantal paragrafen

Het convenant beschrijft de minimale eisen waaraan in de keten van medische technologie binnen een ziekenhuis moet worden voldaan: van invoering tot en met afstoting. 38

FMT Gezondheidszorg

van het convenant als essentieel aangemerkt. Deze zullen zeker aandacht krijgen tijdens de bezoeken van de inspectie. Het gaat dan bijvoorbeeld over de inbedding in het veiligheidsmanagementsysteem van het ziekenhuis; over dit zogenaamde VMS is een NTA van toepassing (NTA 8009-2011). En over het opstellen van een aanschafdossier, waarvoor de IGZ al de aandacht vroeg in de Staat van de Gezondheidszorg in 2008. Bij het lezen van deze editie van FMT heeft de inspectie al diverse ziekenhuizen bezocht. Het vervolg: het convenant is here to stay!

Het zal duidelijk zijn dat het convenant geen tijdelijk lapmiddel is. Het zal een blijvend toetsingsinstrument zijn en in de loop der tijd verder worden ontwikkeld. In het convenant gaat het om de keten van activiteiten die er uiteindelijk voor zorgen dat een medisch hulpmiddel gedurende de gehele levenscyclus veilig in een ziekenhuis kan worden toegepast. Als je aan het begin van de keten iets nalaat of iets fout doet, dan heb je daar gedurende de hele levenscyclus, dus jarenlang last van. Dit betekent dat de afdelingen inkoop en logistiek aan het begin van de keten een belangrijke taak hebben. In 2010 hebben NEVI en FHI een modelovereenkomst gepubliceerd waarin richtlijnen staan voor de aanschaf van (vooral grotere) medische apparatuur. Eind 2013 zal naar verwachting een volgende versie gereed zijn en zal deze samen met de Standaard Service Overeenkomst en de Algemene inkoopvoorwaarden worden gelanceerd. Hiermee zal de basis voor het convenant verder worden verstevigd.

Openstaande punten

Maar er is nog meer werk te doen. Openstaande discussiepunten betreffen onder andere die infrastructuur die de omgeving van de patiënt beïnvloeden en niet onder de wettelijke regelingen van medische hulpmiddelen vallen. Vallen zuilen en pendels nu wel of niet onder de wet medische hulpmiddelen? Denk ook aan het schoonmaken van ventilatiekanalen in het beddenhuis, IC of OK. Een lastige, tijdrovende en dure klus en heel verleidelijk om daarop te bezuinigen. Wat de invloed is op zaken als hygiëne en patiënt veiligheid ligt niet helder. Denk ook aan de noodstroomvoorzieningen. Dit onderwerp wordt des te interessanter nu een aantal ziekenhuizen de noodstroom ook ter beschikking hebben gesteld aan het opvangen van dips in het landelijke net. Goed voor de inkomsten maar zijn alle extra risico’s voldoende afgedekt? Een ander braakliggend terrein is de wereld van domotica en medische software. Een app die de patiënt helpt met het maken van een eigen diagnose bijvoorbeeld. Vaak begint zo’n app met een disclaimer dat het geen medisch hulpmiddel is. Maar of dat voldoende is…..? De werkgroep medische technologie met daarin alle veldpartijen die actief zijn in de wereld van medische technologie komt regelmatig bij elkaar om over de implementatie van het convenant te overleggen. Ik hou de lezers van dit mooie blad graag op de hoogte van de ontwikkelingen.

Orde van Medische Specialisten Waar het convenant zich richt op al het ziekenhuispersoneel onder leiding van de Raad van Bestuur, richt de Orde van Medisch Specialisten zich op de specifieke doelgroep van de specialisten. In 2008 is een eerste leidraad van de Orde van Medisch Specialisten gepubliceerd, met name over beheer en instandhouding van medische hulpmiddelen. Sindsdien is er binnen de orde ruim aandacht en tijd besteed aan een vervolg in de vorm van een tweede leidraad, over de aanschaf van medische hulpmiddelen. De verwachting is dat deze tweede leidraad nog in 2013 zal worden gepubliceerd. Met de opstellers is afgestemd om er voor te zorgen dat er geen storende afwijkingen tussen deze leidraad en het convenant zullen zijn. René Drost (NAMCO Healthcare Technology) is namens NVZ en NFU projectleider van het convenant medische technologie. FHI IGZ NEVI NFU NTA NVZ VMS

Federatie Het Instrument Inspectie voor de Gezondheidszorg Nederlandse Vereniging voor Inkoopmanagement Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra Nederlands Technische Afspraak Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen Veiligheids Management Systeem

Masterclass In het najaar van 2013 gaat hij tijdens een aantal “masterclass”-middagen nader in op het convenant: wat is de ontstaansgeschiedenis, waarom is gekozen voor deze formuleringen, waarop is het convenant nu wel en niet van toepassing, hoe ver moet je gaan met risico analyses en waar toetst de IGZ op.

FMT Gezondheidszorg

M E D T R O N I C

MEDTRONIC Medtronic is het grootste bedrijf ter wereld op het gebied van medische technologie en werkt constant aan het ontwikkelen van vernieuwende technologieën en het verbeteren van bestaande therapieën.

ij Medtronic zetten we ons met alle mogelijke middelen in om mensen met chronische aandoeningen een volwaardiger leven te bieden. Door nauw samen te werken met artsen overal ter wereld, ontwikkelen we producten en therapieën die levens redden en de levenskwaliteit van mensen verbeteren. Onze technologieën helpen elk jaar meer dan negen miljoen mensen.

Iedere drie seconden

Iedere drie seconden wordt er een leven gered of verbeterd door één van de producten van Medtronic. Het gaat hierbij voornamelijk om zogenaamde ‘medical devices’, die hun toepassing vinden bij de behandeling van chronische aandoeningen zoals hart- en vaatziekten, diabetes, neurologische stoornissen, wervelkolomaandoeningen en chronische pijn. Voorbeel- den van medische technologieproducten zijn implanteerbare apparaten en hulpmiddelen zoals pacemakers, ICD’s, implanteerbare hartmonitoren, stents, neurostimulatoren, geneesmiddelpompjes, stentgrafts en hartkleppen, maar ook externe producten zoals insulinepompen, continue glucosemonitoren en externe defibrillatoren. Verder levert Medtronic ook OK-apparatuur zoals beeldvormingsapparatuur, chirurgische boren en zenuwmonitoren voor neurochirurgische en KNO-ingrepen, maar ook ablatiekatheters (renale denervatie) voor de behandeling van hoge bloeddruk. Het hoofdkantoor van Medtronic staat in Minneapolis, in de Amerikaanse staat Minnesota en is beursgenoteerd aan de New York Stock Exchan40

FMT Gezondheidszorg

Door: MEDTRONIC

ge sinds 1977. In Nederland heeft Medtronic 1100 medewerkers in vestigingen in Heerlen, Kerkrade, Tilburg en Maastricht. Korte geschiedenis van Medtronic

Medtronic werd in 1949 opgericht door Earl Bakken als een dienstverlener voor ziekenhuizen op het gebied van onderhoud en reparatie van medische apparatuur. Het bedrijf is groot geworden door de visie van Earl Bakken, namelijk dat elektrische en elektronische apparatuur een belangrijke bijdrage konden leveren aan de diagnose en behandeling van Medtronic MiniMed® Paradigm® Veo™-systeem allerlei ernstige aandoeningen. De eerste belangrijke ontwikkeling was een draagbare pacemaker op batterijen. Daarna volgde de implanteerbare pacemaker en nog heel veel andere producten. Tegenwoordig wordt de technologie van Medtronic gebruikt in de behandeling van meer dan dertig chronische ziekten. Earl Bakken is nog steeds in leven en betrokken bij de onderneming. n

Bezoek ook één van onze websites: www.medtronic.nl www.blaascontrole.nl www.darmcontrole.nl www.pijntelijf.nl www.levenmethartfalen.nl www.plotselingehartstilstand.nl

B E D R I J V E N I N D E X Adviesbureau

Fleminglaan 10 2289 CP Rijswijk Postbus 1211 2280 CE Rijswijk T: +31 (0)88 - 374 0000 F: +31 (0)88 - 374 0010 E: contact@deerns.nl I: www.deerns.nl _______________________________

A. P. (Alex) de Block de Block Consultant Duizendblad 16 - 8607 EA Sneek T: +31 (0)6 417 480 88 F: +31 (0)8 471 990 78 E: alex@deblockconsultant.nl I: www.deblockconsultant.nl _______________________________

Goudsbloemvallei 31 Postbus 417- 5201 AK ‘s-Hertogenbosch T: (073) 641 13 00 / F: (073) 642 43 16 I: www.swebru.nl _______________________________

DWA installatie- en energieadvies Duitslandweg 4 2411 NT Bodegraven T: 088 – 163 53 00 E: dwa@dwa.nl I: www.dwa.nl ______________________________

Volantis B.V. Sint Jansweg 20c (Villa Flora) Postbus 470 5900 AL VENLO T: 077 - 351 55 51  F: 077 - 354 87 41  E: venlo@volantis.nl _______________________________

alarmering Valstar Simonis Veraartlaan 4 2288 GM Rijswijk T: 070 307 22 22 F: 070 307 22 07 E: rijswijk@valstar-simonis.nl I: www.valstar-simonis.nl _______________________________

VAN LOOY GROUP NV Noordersingel 19 B – 2140 Antwerpen T: +32 3 235 35 08 E: info@vanlooy.com I: www.vanlooy.com _______________________________

EGM adviseurs Wilgenbos 20 3311 JX Dordrecht T: +31(0)78 633 06 60 E: info@egm.nl I: www.egm.nl T: twitter@EGMarchitecten.nl _______________________________

Twynstra Gudde Postbus 907 3800 AX Amersfoort T: 033 4677777 F: 033 4677666 E: info@tg.nl I: www.twynstragudde.nl _______________________________

OK Consultancy Nederland (OKCN) Postbus 2102 5202 CC ’s-Hertogenbosch T: (0)73 62 34 381 E: info@okcn.nl I: www.okcn.nl

2 double you bv, Nieuweweg Noord 314B-15, 3905 LX Veenendaal Tel. 0318-66 88 44 Mail: info@2doubleyou.nl Web: www.2doubleyou.nl _______________________________

Smits van Burgst Raadgevend Ingenieursbureau Baron de Coubertinlaan 8 2719 EL Zoetermeer T: 079-3427147 E: info@smitsvanburgst.nl W: smitsvanburgst.nl

airconditioning

Trane Airconditioning B.V. Postbus 58 3760 AB SOEST T: +31 35 6039 300 _______________________________

Carrier Airconditioning Benelux BV  Rijndijk 141  2394 AG Hazerswoude-Rijndijk  T: +31 (0) 71 – 341 71 11   E: info@carrier.nl  I: www.carrier.nl/klimaatoplossingen _______________________________

afbouw (droge)

Fermacell BV Loonse Waard 20 6606 KG Wijchen Postbus 398 6600 AJ Wijchen T: +31 (0)24 649 51 11 F: +31 (0)24 649 51 26 E: fermacell-nl@xella.com I: www.fermacell.nl

New Bridges (Softamed Nederland B.V.) Calandstraat 44 3316 EA Dordrecht T: (078) 654 87 87 F:(078) 654 87 88

architecten

RS |Roeleveld-Sikkes Architects Alexanderstraat 1 2514 JL Den Haag T: +31 70 346 9508 F: +31 70 361 7442 E: office@roeleveld-sikkes.eu I: www.roeleveld-sikkes.eu

Artès architecten Hereplein 6 Postbus 949 9700 AX GRONINGEN T: 050-318 21 02 E: info@artes.nl I: www.artes.nl _______________________________

EGM architecten Wilgenbos 20 3311 JX Dordrecht T: +31(0)78 633 06 60 E: info@egm.nl I: www.egm.nl T: twitter@EGMarchitecten.nl _______________________________

de Jong Gortemaker Algra Las Palmas, Wilhelminakade 310 3072 AR Rotterdam Postbus 51113 3007 GC Rotterdam T: 0102973030 E: info@djga.nl I: www.djga.nl _______________________________

FMT Gezondheidszorg

B E D R I J V E N I N D E X BRANDWEREND GLAS Alberts & Van Huut B.V. Keizersgracht 169 1016 DP Amsterdam T: +31 (0) 20 - 6220082 E: info@albertsenvanhuut.nl I: www.albertsenvanhuut.nl _______________________________

2 double you bv, Nieuweweg Noord 314B-15, 3905 LX Veenendaal Tel. 0318-66 88 44 Mail: info@2doubleyou.nl Web: www.2doubleyou.nl

BESCHERMINGSTRANSFORMATOREN

VETROTECH SAINT-GOBAIN BENELUX Hulsenweg 21, 6031 SP Nederweert Postbus 15, 6000 AA Weert T: +31 (0)495-57 44 35 F: +31 (0)495-57 44 36 I: www.vetrotech.nl

info@record-automatischedeuren.nl www.record-automatischedeuren.nl Vestiging Oosterhout Record/Van Nelfen Deurtechniek Houtduifstraat 6 Postbus 565, 4900 AN Oosterhout T 0162-447720 F 0162-447730 _______________________________

cleanrooms

Cleanroom Combination Group bv Postbus 87, 5570 AB Bergeijk T: 0497 - 55 65 65 E: info@cleanroomcg.nl I: www.cleanroomcg.com

Besam Nederland B.V., Postbus 8155, 6710 AD Ede T: 0318 - 69 89 69 E: info@besam.nl I: www.besam.nl _______________________________

communicatie Geveke Besturingstechniek Barajasweg 60 1043 CP Amsterdam Postbus 820, 1000 AV Amsterdam T: 020-5829111 F: 020-5822496 E: info@geveke-besturingstechniek.nl

beveiliging

Mpluz Kerkhofstraat 21 5554 HG Valkenswaard T: 040 - 20 89 227 F: 040 - 20 89 245 E: Info@Mpluz.nl I: Mpluz.nl

Metaflex Doors Europe Postbus 300 7120 AH Aalten Nederland tel: +31 (0)543-477333 fax: +31 (0)543-477222 I: www.metaflex.nl _______________________________

corRosiebescherming Ascom (Nederland) B.V. Postbus 40242 3504 AA Utrecht T:. (030) 240 91 03 / F: (030) 241 19 46 E: info@ascom.nl I: www.ascom.nl

BOUWMANAGEMENTBUREAU

Blygold Nederland B.V. Postbus 10, 3991 KA Houten, T: 030 634 43 10 F: 030 634 43 11

deuren InterBouwconsult bv. Duwboot 9 3991 CD Houten T: 030 6361009 E: info@interbc.nl I: www.interbouwconsult.nl Vestiging Doorwerth Record Automatische Deuren B.V. Cardanuslaan 30 Postbus 67, 6865 ZH Doorwerth T 026-3399777 F 026-3399770

FMT Gezondheidszorg

KONE Deursystemen B.V. Accustraat 21, Veenendaal Postbus 94, 3900 AB Veenendaal T: 0318 - 53 23 33 F: 0318 - 53 23 39 E: deursystemen@kone.com I: www.kone.com/nl _______________________________

Boon Edam Nederland B.V. Postbus 26, 1135 ZG Edam Ambachtstraat 4, 1135 GG Edam T: 0299 38 08 08 F: 0299 37 28 59 I: www.boonedam.nl _______________________________

Limburgia Utiliteitsdeuren B.V. Postbus 65, 5710 AB Someren Broekstraat 1, 5711 CT Someren T: 0493 441 410 F: 0493 441 429 E: info@limburgia.nl I: www.limburgia.nl

domotica Berkvens B.V. Postbus 2 5710 AA - Someren T: 0493 49 91 11 F: 0493 49 62 95 E: info@berkvens.nl _______________________________

Van Dorp zorg en welzijn Koraalrood 161 2718 SB Zoetermeer 0900-9070707 I: www.vandorpzorgenwelzijn.nl

elektrotechniek Vari-Doors Schuifdeursystemen gedistribueerd door: Berkvens B.V. tel. +31 (0) 493 499 911 Limburgia B.V. tel. +31 (0) 493 441 410 _______________________________

Bender Benelux BV Takkebijsters 54 4817 BL BREDA T: +31-76-5878713 F: +31-76-5878927 E: benderbenelux@benderbenelux.com I: http:/www.benderbenelux.com _______________________________

ITBB Toppers in techniek. It Dok 19 8447 GL HEERENVEEN T: 0513-650088 E: info@itbb.nl I: www.itbb.nl

Sauter Building Control Nederland BV Postbus 20613, 1001 NP Amsterdam T: 020 - 587 67 00 I: www.sauter-controls.com ______________________________

Grontmij Nederland B.V. De Holle Bilt 22 3732 HM De Bilt T: +31 30 220 79 11 E: info@grontmij.nl I: www.digitaaldossierzorgvastgoed.nl _______________________________

energie Honeywell Building Solutions Lange Amerikaweg 55, 7332 BP Apeldoorn Postbus 243, 7300 AE Apeldoorn T: + 31 (0) 55 549 499 F: + 31 (0) 55 542 728 E: Info.hbs.nl@honeywell.com I: www.honeywell-buildingsolutions.nl Elinex Power Solutions Wolweverstraat 15 2984 CE Ridderkerk T: +31 180 415 711 E: info@elinex.com I: www.elinex.com _______________________________

E.ON Benelux Dr. Holtroplaan 2-28 5652 XR Eindhoven I: www.eon.nl/zakelijk

GROOTHANDEL

Technische Unie B.V. Bovenkerkerweg 10-12 1185 XE Amstelveen Postbus 900 1180 AX Amstelveen T: 020 - 545 03 45 F: 020 - 545 02 50 E: communicatie@technischeunie.com I: www.technischeunie.com

Bussman Verhuur B.V. JJzerwerf 1 6641 TK Beuningen T: +31 (0)24-6790102 F: +31 (0)24-6790101 E: info@bussman-verhuur.nl I: www.bussman.nl

KLIMAATPLAFONDS

Interalu Nederland BV. Seeligsingel 7 4811 CN Breda T: 0031 – (0)76 513 99 97 F: 0031 – (0)76 514 19 79 E: : info@interalu.eu I : www.interalu.eu

klimaattechniek

ICT

Detron Healthcare Solutions Postbus 313 4940 AH Raamsdonksveer T: 073 - 750 15 32 E: info.healthcare@detron.nl

ITBB Toppers in techniek It Dok 19 8447 GL HEERENVEEN T: 0513-650088 E: info@itbb.nl I: www.itbb.nl

landschapsarchitecten

ingenieursbureaus

hang- en sluitwerk

facilitymanagement

Egemin Consulting NV Baarbeek 1 2070 Zwijndrecht T: +32 3 641 12 12 F: +32 3 641 13 13 E: info@egemin.be I: www.egemin.com

T: +31(0)341 – 423737 F: +31(0)341 – 421172 E: info@ultimo.net I: www.ultimo.net/nl

ASSA ABLOY Nederland B.V. Postbus 40, 4940 AA Meerval 3 - 5 4941 SK Raamsdonksveer T: +31 (0)88 - 639 46 00 F: +31 (0)88 - 639 46 75 E: info@assaabloy.nl I: www.assaabloy.nl

Ingenieursbureau Wolter & Dros B.V. Rijksstraatweg 59 7231 AC Warnsveld T: 0575 - 58 15 00 F: 0575 - 52 91 22 I: www.wolterendros.nl _______________________________

MTD Landschapsarchitecten Postbus 5225 5201 GE ’s-Hertogenbosch T: 073-6125033 F: 073-6136665 E: vandenakker@mtdls.nl I: www.mtdls.nl

luchtbehandeling

huisvesting

GEBOUWBEHEERSYSTEMEN

Priva Zijlweg 3, 2678 LC De Lier Postbus 18, 2678 ZG De Lier T: +31 (0)174 522 600 F: +31 (0)174 522 700 E: contact.priva@priva.nl I: www.priva.nl

Wagenbouw B.V. Rivierdijk 2 3361 AP Sliedrecht Postbus 98 3360 AB Sliedrecht T: 0184 – 411 766 E: info@wagenbouw.nl I: www.wagenbouw.nl _______________________________

Royal HaskoningDHV George Hintzenweg 85 Postbus 8520 3009 AM Rotterdam www.royalhaskoningdhv.com

it & software

Ultimo Software Solutions bv Waterweg 3 8071 RR Nunspeet

Altena Group Postbus 135, 5140 AC Waalwijk Keurweg 10, 5145 NX Waalwijk T: (+31) 0416 670 700   F: (+31) 0416 670 709  E: post@altena.com _______________________________

FMT Gezondheidszorg

B E D R I J V E N I N D E X MEDISCHE VACUUM

HygroTemp B.V. Edvard Munchweg 25 1328 MA Almere T: +31(0)36 5383020 F: +31(0)36 5377551 E: info@hygrotemp.nl I: www.hygrotemp.nl

Partner van Dräger BOGE KOMPRESSOREN B.V. Spaceshuttle 8B, 3824 ML Amersfoort T: +31 33 456 15 86 F: +31 33 453 01 36 E: benelux@boge.com I: http://www.boge.com/nl ______________________________

MEDISCHE APPARATUUR

T: 010 794 48 90 I: http://gezondheidszorgtechnologie.nl

OPERATIEKAMERS

C-AIR Technics BV Elleboog 12 6713 KP Ede T: 0318-647115 F: 0318-647713 E: info@c-air.nl I: www.c-air.nl

Cleanroom Combination Group bv Postbus 87, 5570 AB Bergeijk T: 0497 - 55 65 65 E: info@cleanroomcg.nl I: www.cleanroomcg.com _______________________________

mobiele operatiekamers

Mindray Medical International Drs. W. van Royenstraat 8 3871 AN Hoevelaken The Netherlands Tel: 033-25 44 911 Fax: 033-25 34 280 Mobile: 06-12 333 467 _______________________________

Toshiba Medical Systems Nederland Postbus 119, 2700 AC Zoetermeer Zilverstraat 1, 2718 RP Zoetermeer T: 079- 368 99 99 F: 079-3689090 E: tmsnl@tmse.nl I: www.toshiba-medical.nl _______________________________

C-AIR Technics BV Elleboog 12 6713 KP Ede T: 0318-647115 F: 0318-647713 E: info@c-air.nl I: www.c-air.nl

MEDISCHE gassen

MEDISCHE PERSLUCHT

Linde Healthcare Benelux De keten 7 Postbus 325, 5600 AH Eindhoven T: +31 40 28 25 825 F: +31 40 28 16 875 I: www.linde-healthcare.nl

Forehand Netwerken Driemanssteeweg 174 3084 CB Rotterdam T: 010-240 41 21 / F: 010-240 41 20 E: info@forehand.nl I: www.forehand.nl

Dräger Medical Netherlands B.V. Postbus 874 2700 AW Zoetermeer T: +31 793 464 800 F: +31 793 422 747 E: gms@draeger.com I: www.gasmanagementsystems.nl

BAM Utiliteitsbouw bv Contactweg 60 1014 BW Amsterdam T: (020) 410 84 10 F: (020) 410 84 11 E: noordwest@bamutiliteitsbouw.nl I: www.bamutiliteitsbouw.nl

OPLEIDINGEN

FMT Gezondheidszorg

Vokes-Air BV Nijverheidsweg 15, 3401 MC IJsselstein Postbus 309, 3400 AH IJsselstein T : 088-8653427 - F : 088-8653400 E : infonl@vokesair.com www.vokesair.com _______________________________

ontwikkelaar

MEDISCHE PRODUCTEN Berko Kompressoren Havenweg 14 6603 AS Wijchen T: 024 - 641 11 11 F: 024 -642 15 72 E: info@berko-perslucht.nl I: www.berko.eu _______________________________

_______________________________

NETWERKINFRASTRUCTUREN

medische gassendistributie systemen Stöpler Instrumenten & Apparaten B.V. Middenwetering 1, 3543 AR Utrecht Postbus 2445, 3500 GK Utrecht T: 030 264 49 11 F: 030 261 37 66 E: info@stopler.nl I: www.stopler.nl

Vanguard Healthcare Rob van Liefland Benelux & Nordic E: rvanliefland@vanguardhs.com M: +31 6 54 78 58 76 W: www.vanguardhs.com

Interflow De Stek 15 1771 SP Wieringerwerf T. (0227) 60 28 44 F. (0227) 60 31 65 info@interflow.nl www.interflow.nl

B.Braun Medical B.V. Postbus 659, 5340 AR Oss Euterpehof 10, 5342 CW Oss T: +31 (0)412 67 24 11 F: +31 (0)412 67 24 90 E: info.bbmnl@bbraun.com I: www.bbraun.nl

Hogeschool Rotterdam G.J. de Jonghweg 4-6 3015 GG Rotterdam

Dräger Medical Netherlands B.V. Postbus 874 2700 AW Zoetermeer T: +31 793 464 800 F: +31 793 422 747 E: gms@draeger.com I: www.gasmanagementsystems.nl

oproepsystemen

Verkerk Groep Postbus 49 3330 AA Zwijndrecht T: 078 610 77 00 E: info@verkerk.com I: www.verkerkgroep.nl

PARKEERVOORZIENINGEN

Spark Nieuwstraat 4 2266 AD Leidschendam T: 070-3177005 E: info@spark-parkeren.nl I: www.spark-parkeren.nl

sanitair

Sanitair Consultancy Nederland Van Abcoudehof 73 3911 BM RHENEN T: 06 -204 241 51 veening.scn@veening.org

E:TOEGANGSTECHNIEK info@bolidt.nl / I: www.bolidt.nl

Vestiging Doorwerth Record Automatische Deuren B.V. Cardanuslaan 30 Postbus 67, 6865 ZH Doorwerth T 026-3399777 F 026-3399770 info@record-automatischedeuren.nl www.record-automatischedeuren.nl Vestiging Oosterhout Record/Van Nelfen Deurtechniek Houtduifstraat 6 Postbus 565, 4900 AN Oosterhout T 0162-447720 F 0162-447730

TOTAALINRICHTING

stralingswering

INTEC shielding Waarderweg 44, 2031 BP Haarlem Postbus 141, 2000 AC Haarlem T: 023 531 9039 / F: 023 531 4821  E: intec@intos.nl I: www.intec.nl

telecare systemen

Tunstall Healthcare Oslo 28 2993 LD Barendrecht T :0180-696 696 / F: 0180- 696 699 E: marketing@tunstall.nl I: www.tunstall.nl

Becker Druk- en Vacuümpompen B.V. Postbus 573, 8440 AN Heerenveen Eurolaan 11, 8466 SM Nijehaske T: 0513-651800 / F: 0513-651855 E: info@beckerdvp.nl I: www.beckerdvp.nl

verlichting

Philips Nederland B.V. Divisie Lighting Postbus 90050 5600 PB Eindhoven T: Licht infoservice: +31 (0) 40 27 87 500 E: lichtmail@philips.com I: www.lighting.philips.nl _______________________________

Rooms For Care bv Postbus 87 - 5570 AB Bergeijk De Waterlaat 2 – 5571 MZ Bergeijk T +31 (0)497 – 55 61 11 E info@rooms-for-care.nl I www.rooms-for-care.nl _______________________________

Waldmann B.V. Lingewei 19 4004 LK Tiel T: +31-344-631019 F: +31-344-627856 I: www.waldmann.com

verpleegoproep

Heijneman Medical BV Postbus 408 3400 AK IJsselstein T: 088 11 81 000 / F: 088 11 81 081 E: info@heijnemanmedical.nl I: www.heijnemanmedical.nl _______________________________

THERMOHARDENDE KUNSTSTOFFEN

Bolidt Kunststoftoepassing BV Nijverheidsweg 37 3341 LJ Hendrik Ido Ambacht T: 078 - 684 54 44

Vacuümpompen / vacuüminstallaties

ADT Fire & Security Hoofdkantoor Vlierbaan 6-12 2908 LR Capelle aan den IJssel T: +31(0)88 - 260 28 99 F: +31(0)88 - 260 24 90 M: +31(0)6 – 525 35 302 E: dvzijl@tycoint.com I: www.adtfireandsecurity.nl

wandbekleding

Vescom Nederland B.V. Sint Jozefstraat 20, 5753 AV Deurne Postbus 70, 5750 AB Deurne T: +31 493 350 767 F: +31 493 350 779 E: nederland@vescom.com I: www.vescom.nl

wasmachines

Miele Professional Postbus 166, 4130 ED Vianen T: 034-73 78 884 F: 034-73 78 429 www.miele-professional.nl E: professional@miele.nl

waterbehandeling

BWT Nederland B.V. Energieweg 9, 2382 NA Zoeterwoude T +31 (0)88 750 90 00 F +31 (0)88 750 90 90 www.bwtnederland.nl _______________________________

Pure Water Group Korte Hei 3 4714 RD Sprundel T: 0165 348 252 F: 0165 348 254 I: www.purewatergroup.com

vloeren INTOS interieurmakers Waarderweg 44, 2031 BP Haarlem Postbus 141, 2000 AC Haarlem T: 023 531 9039  F: 023 531 4821 E: intos@intos.nl I: www.intos.nl

Nora flooring systems B.V. Belgiëstraat 14 5171 PN Kaatsheuvel T: 0416-286140 I: www.nora.com/nl FMT Gezondheidszorg

COLOFON

AGENDA OKTOBER WKO-manifestatie 30 oktober 2013, Fort Wierickerschans, Bodegraven Inlichtingen: www.dwa.nl/wko ICT & Logistiek 2013 30 – 31 oktober 2013, Jaarbeurs, Utrecht Inlichtingen: www.ict-en-logistiek.nl Infosecurity 2013 30 – 31 oktober 2013, Jaarbeurs, Utrecht Inlichtingen: www.infosecurity.nl

VTDV TD

Kivi Niria Jaarcongres 6 november 2013, TU Eindhoven Inlichtingen: www.kiviniria.nl NEN 1010 in de praktijk 6 november 2013, Utrecht Inlichtingen: www.nen.nl BIM is winst voor gebruik en exploitatie 7 november 2013, Inlichtingen: info@coproducties.nl

DECEMBER Precisiebeurs 3 – 4 december 2013, NH Conference Centre Koningshof, Veldhoven Inlichtingen: www.precisiebeurs.nl Doelgericht Storingen oplossen 3 – 4 december 2013, Gorinchem Inlichtingen: www.egeminautomation.com

Beurs Domotica & Slim Wonen 20 -21 november 2013, Eindhoven Inlichtingen: www.beursdomoticaenslimwonen.nl

Elektro Vakbeurs 10 – 12 december 2013, Evenementenhal, Hardenberg Inlichtingen: www.evenementenhal.nl/hardenberg

MIC 2013 21 – 22 november 2013, Koningshof, Veldhoven Inlichtingen: www.mic2013.nl

Decentrale energie 11 december 2013, Energy Matters, Driebergen Inlichtingen: www.energymatters.nl

Trainingen veiligheids- en risicomanagement in de zorg 5 november 2013, Utrecht Inlichtingen: www.qacademy.nl

MEDICA 2013 20 – 23 november 2013, Düsseldorf, Duitsland Inlichtingen: www.medica.de

Topics in Intensive Care 11 – 12 december 2013, de Werelt, Lunteren Inlichtingen: www.topicsinic.nl

ERP-PLM event 5 november 2013, Van der Valk Hotel, Eindhoven Inlichtingen: www.business-softwareevent.nl

Inspectiecongres 2013 27 november 2013, De ReeHorst, Ede Inlichtingen: www.inspectiecongres.nl

JANUARI 2014

Congres Bouwmaterialen & Innovatie 31 oktober 2013, TU Delft, Inlichtingen: www.kiviniria.net

NOVEMBER

Aquatech Amsterdam 5 – 8 november 2013, RAI, Amsterdam Inlichtingen: www.rai.nl

Digitale ontwikkelingen in de zorg, congres 28 november 2013, Postillion Hotels Bunnik Inlichtingen: www.zorgvisie-event.nl

Vakbeurs Facilitair 2014 15 – 17 januari 2014, Brabanthallen, Den Bosch Inlichtingen: www.vakbeursfacilitair.net

Bezoekadres: Bogardeind 219 5664 EG Geldrop Volg FMT Gezondheidszorg via Twitter: twitter.com/fmtmagazine FMT Gezondheidszorg wordt gemaakt met medewerking van o.a. NVTG, VTDV en KIVI NIRIA. FMT Gezondheidszorg verschijnt 10x per jaar. Uitgever: Cor van Litsenburg Eindredactie: Wim van Gurp NVTG Redactieraad: Mw. B. (Barry) S. van der Graaf W. (Wim) van Gurp Ing L. (Leo) van Namen Ing. G. (Fred) T.J.M. Penders Ir. H. (Henk) C. Postema FMT komt tot stand met redactionele medewerking van: Ir. René Drost CEIM H. (Henk-Jan) Hoekjen Prof. dr. ir. J (Jos) Lichtenberg Dr. ir. M. (Masi) Mohammadi G. (Gabriël) van Neerven Drs. F (Floor) Scholten W. (Wilma) Schreiber G. (Gerrit) Tenkink F. (Frank) van Wijck W. (Wim) Wijdenes Fotografie: Jasper Scheffers, Peter Bouritius. e.a. Vormgeving: Peter Bouritius Advertenties: T +31 (0)513 68 48 08 E sales@fmtgezondheidszorg.nl Medische Technologie: Jacques Beelen T +31 (0)6 51108895 Druk: Scholma Druk ISSN 1873 - 8877

ADVERTENTIE-INDEX

FMT Gezondheidszorg is een uitgave van: Van Litsenburg BV Eendenven 14 5646 JN Eindhoven T +31 (0)40 29 30 186 M: +31 (0)653 310657 E info@fmtgezondheidszorg.nl I www.fmtgezondheidszorg.nl

Abonnementen: Nederland: e 110,00 België e 117,50 Buiten Europese Unie: e 169,50

ASSA ABLOY Entrance Systems

Metaflex Doors Europe BV

Losse nummers e 15,95

2 double you

Mindray Medical Netherlands bv

Geveke Besturingstechniek

Miele Professional

Een abonnement kan op elk gewenst moment ingaan. Een abonnement wordt automatisch verlengd, tenzij tenminste twee maanden voor het einde van de abonnementsperiode schriftelijk wordt opgezegd.

Joulz 23

Swisslog 25

Medela 29

Vanguard Healthcare

Medtronic

WPS Parking Systems bv

FMT gezondheidszorg

40 / 47

Disclaimer: Van Litsenburg BV heeft deze uitgave op de meest zorgvuldige wijze samengesteld. Van Litsenburg BV en haar auteurs kunnen echter op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de gegevens. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op de informatie in deze uitgave.

Innovating for life. At Medtronic, we’re changing what it means to live with chronic disease. We’re creating innovative therapies that help patients do things they never thought possible. Seeing our work improve lives is a powerful motivator. The more we do, the more we’re driven to push the boundaries of medical technology. To learn more about Medtronic visit: www.medtronic.nl or www.medtronic.eu

Sudden cardiac arrest

Bradycardia Coronary Artery Disease Bowel Control Scoliosis Severe Spasticity Chronic Sinusitis Diabetes Tachycardia Overactive Bla Heart Valve Disease Urinary Retention Essential Tremor

Degenerative Disc Disease Peripheral Artery Disease Multiple Sclerosis Parkinson’s DiseaseHeart Valve Disea Chronic Pain Complex Regional Pain Syndrome Bradycardia Urinary Retention Aortic Aneurysms Dystonia Severe Spasticity Spinal Stenos Atrial Fibrillation Overactive Bladder Hydrocephalus Gastroparesis Meniere’s Disease Cerebral Palsy Obsessive Compulsive Disorder

Scoliosis

Heart Failure

Verder kijken dan de deur breed is Alle denkbare oplossingen De hermetisch sluitende schuifdeursystemen van Metaflex Doors voldoen aan de strengste en meest actuele normen. Bovendien leveren wij voor iedere situatie met zijn specifieke eisen een maatwerkoplossing. Door onze voeling met de markt en wat er in de wereld om ons heen gebeurt, zijn wij in staat onze opdracht足 gevers maximaal te ontzorgen. Met duurzame innovaties en een professioneel serviceapparaat. Wilt u ook een sluitend verhaal? Kijk op www.metaflex.nl of bel 0543 - 477 333.