. .
2000
531 . .
. :
.–
:
.
, 2000. – 176 . .
,
,
-
, . . .
.
, .
,
. ,
,
-
.
. .
, . .
: . .
– ,
-
; . .
– ,
-
.
2000 ©
2
, 2000
1. §1.
, , . , , .
, , , .
, ,
. ,
.
,
,
.
-
, ,
. .
,
(
)
,
,
.
(
)
,
. . , . .
,
,
, . , ,
.
. «
» . ( -
). ,
,
. . , . , . 3
, .
, ,
. , . , ,
.
, , , . , . , . , . , (
)
. (
).
. ,
:
r r ma = F .
(1)
m
.
, .
, r r a = F / m.
, ,
, , .
, . , ,
, . , F = Îł (mm1 / r 2 ) ,
Îł m m1 .
4
; r -
, r = R, g = γ ( M / R 2 ) ≈ 9.8
/c2,
m1 = M ,
,
M,R -
. ( mg = P
). ,
m= P/g.
,
,
,
. . , 10-8.
,
. -
,
: ( );
( ); .
-
( ).
, . -
,
( ),
2
1 / .
1 . , .
. , , . ,
. ,
. , r r r r a = ar + ae + ac .
(1),
.
r r r r ma r + ma e + ma c = F .
(2) r
r ac = 0 ,
ωe = 0 , r r Ve = V .
5
r ae = 0 .
,
r r ma r = F .
,
(2) ,
, . , . , . . (
). . , .
, . .
, ,
,
. , , ,
,
,
. ,
, ,
, .
( ). . ,
, , ,
r r .r ( F1 , F2 ,.., Fn ), r r r r F = F1 + F2 + ⋅ ⋅ + Fn ,
.
6
ยง2.
,
,
, .
1.
. .
,
, .
(
),
.
. .
r r ma = F , r , F
,
(1)
,
. (1) . ,
,
,
, . ,
r r r r a = dV / dt = d 2 r / dt 2 = && r,
:
r (r )
r r mr&& = F .
r F
r (r& )
(1)
(2) (t ) ,
.
,
, ,
, ,
.
,
, (
).
,
. .
,
r r r r F = F (t , r , r& ) .
(3)
7
, -
,
. ., , , .
(1)
.
a x = x&& ; a y = && y ; a z = && z,
,
: mx&& = Fx ; my&& = Fy ; mz&& = Fz .
(4)
-
r r r = r (x , y , z ) .
(3)
,
Fx = Fx (t , x , y , z , x&, y&, z&) ; Fy = Fy (t , z , y , z , x&, y&, z&) ; Fz = Fz (t , x , y , z , x&, y&, z&) .
(1)
(5)
(
,
). , . . ab = 0 . aτ = &&s ,
,
a n = V 2 / ρ = s& 2 / ρ ,
: ms&& = Fτ ; m
V2
ρ
= Fn , (m
s& 2
ρ
(6)
= Fn ) ; 0 = Fb .
, s, Fτ = Fτ (t , s, s&) ; Fn = Fn (t , s, s&) .
(
,
(7)
. .),
(1),
. ,
. , ,
, r , F
(1), .
, Fx , Fy , Fz
8
, (4)
Fτ , Fn , Fb
.
(6)
, . , . ,
,
. . . , . . . . 1. 2.
. ,
, .
,
, (
3.
.
).
,
, .
4.
(
,
. .),
. , ,
,
,
, .
, ,
,
.
, , , , . 5.
, .
,
6. .
9
.
, ,
.
, , ,
.
, .
1.
,
α
. ,
,
f. , . 1).
( r mg . r N
r FT ,
fN , , (
.1
. 1). ,
,
, . , .
O
( ,
), -
(
. 1). ,
r Oy|| N .
r Ox⊥N
Ox r Ox|| FT ,
r Oy⊥FT
: Fx = − mg sin α − FT ; Fy = N − mg cosα .
(4).
, :
mx&& = − mg sin α − FT ; my&& = N − mg cosα .
x,
y = y& = && y = 0.
, ,
10
N = mg cosα , FT = mgf cos α .
, , : x&& = − (sin α + f cosα )g .
,
, . m
2. ,
R. ,
. , OO1
(
. 2).
r mg ,
.
r N
,
.r
N,
, ( ), . .2
, . , -
O1 ,
. 2.
r n
, r
τ
,
-
, (
. 2).
, .
,
r N
, ( (
,
),
). :
11
Fτ = mg cosϕ ; Fn = N − mg sin ϕ ,
ϕ -
, (
. 2).
(6),
:
ms&& = mg cosϕ ; m
s& 2
ϕ s = Rϕ .
. 2,
= N − mg sin ϕ .
ρ
. ,
, s& = Rϕ& ; &&s = Rϕ&& ,
ρ = R,
: ϕ&& =
g cosϕ ; mRϕ& 2 = N − mg sin ϕ . R
, , . 2. . . . ,
. . , . . , .
, .
, . . ,
. ,
, .
12
,
,
, . . .
i
1. 2.
. ,
O,
.
n r ri ri ri ri R = F1 + F2 + ⋅ ⋅ ⋅ + Fn = ∑ Fii = 0 ; i =1
(8)
n ri r ri r ri ri ri r r M O = mO (F1 ) + mO (F2 ) + ⋅ ⋅ + mO (Fn ) = ∑ mO (Fii ) = 0 . i =1
. ,
(8)
, ,
. , e,
.
r , Fe-
. ,
,
, .
, , , .
,
, . , -
,
,
, .
. m1 , m2 ,.., mn
n
.
,
,
, : r r r r r r r r r m1&& r1 = F1e + F1i ; m2 && r2 = F2e + F2i ,..., mn && rn = Fne + Fni .
(9)
n .
i 13
,
(9)
: r r r mi && ri = Fie + Fii
(i = 1, n ) .
(10)
(10) ,
3n :
zi = Fize + Fizi yi = Fiye + Fiyi ; mi && mi x&&i = Fixe + Fixi ; mi &&
(i = 1, n) .
(11)
3n , , 6n.
,
, . ,
. ,
.
r
, Fie ,
(10), r Fii -
,
, .
(11) ,
,
. .
, . ยง3.
, , .
14
3.
. . ,
.
,
. . . : x = x (t ) ; y = y (t ) ; z = z (t ) . (4) . 1, : a x = x&& ; : Fx = mx&& ; Fx = my&& ;
, a y = && y ; a z = && z, Fz = mz&& .
,
: F = Fx2 + Fy2 + Fz2 ,
(1)
: r r Fy r r r r F F ; cos(k ∧ F ) = z . cos(i ∧ F ) = x ; cos( j ∧ F ) = F F F
s = s( t ) ,
,
(6)
(2)
. 1, a n = s& 2 / ρ ,
aτ = &&s
,
, : Fτ = ms&& ; Fn = ms& 2 / ρ .
,
: F = Fτ2 + Fn2 ; tgα = Fτ / Fn = aτ / a n , r F
α -
.
,
(3) Fn .
,
,
, .
. ,
(1) - (3)
. .
15
. . 1.
,
,
. 1. 2. , . 3. ,
,
4. ,
.
,
, ,
.
, (1) - (3), . 5.
. m
1. x = a cosωt , y = b sin ωt . I
,
.
Oxy, ( . 3).
,
, . (4) . 1, mx&& = Fx ;
my&& = Fy .
.3
V x = − aω sin ωt ; V y = bω cos ωt ; a x = x&& = − aω 2 cos ωt ; a y = && y = −bω 2 sin ωt .
, ,
:
Fx = mx&& = − mω 2 a cosωt = − mω 2 x ; Fy = my&& = − mω 2 b sin ωt = − mω 2 y .
(1)
(2):
r r r r F F x y F = mω 2 x 2 + y 2 ; cos(i ∧ F ) = x = − ; cos( j ∧ F ) = x = − . 2 2 2 2 F F x +y x +y
, . 3
x
y
. , OM = x 2 + y 2 .
16
,
r F
, OM,
, (
. 3).
, O. .
:
; ;
. ,
t
, ,
. x 2 / a 2 + y 2 / b 2 = 1,
(
. 3).
, ,
, .
,
,
.
,
, ,
, . ,
2. 1
4 / 2.
,
, . ,, ,
r mg r N(
.
4, a). , (
. 4,
b). , Q= N,
, (
.4
. 4, c). .
,
,
,
N,
Q.
, Oxy,
,
. 4, b. (
, .
), ,
Oy , (4)
, . 1,
: mx&& = mg − N ; my&& = 0 .
17
y = 0,
0 ≡ 0,
. a x = x&& = a .
Ox,
, , :
ma = mg − N .
, N = Q = mg − ma = m( g − a ) .
g = 9,8 Q = 1(9 ,8 − 4) = 5,8
2
/c
,
.
, (
,
) . .
,
mg. , ,
.
, . ,
, .
. a = g,
,
N =Q=0
, ,
. ,
, , .
,
,
, , .
,
-
,
, ,
, . (a > g ) ,
,
, ,
. .
, , 18
, ,
.
0,3
3.
,
1
,
. , ,
, 9 .
, .
O1
, . 5a. , s r mg r T.
.5
, , (6)
,
. 1.
Fτ = mg cosϕ ; Fn = T − mg sin ϕ ,
. . 1,
ϕ -
(6)
ρ
,
l , :
ms&& = mg cosϕ ; m
,
V2 = T − mg sin ϕ . l V = ωl ,
, :
T = mω 2 l + mg sin ϕ .
,
,
Tmax = mω l + mg 2
,
ϕ = π / 2(
. 5, a). ω = ω min ,
: ,
Tmax = Fl = 9
.
: ω min =
Fl − mg . ml
: ω min = 4,49 ( R = T′, ,
/ . . 5, b),
19
, . ,
, .
,
,
.
,
.
,
,
,
. ,
.
,
,
. ,
(4)
x = x (t ) ;
. 1, , y = y (t ) ; z = z (t ) , . , :
x = x (t , C1 , C2 ,.., C6 ) ; y = y (t , C1 , C2 ,.., C6 ) ; z = z (t , C1 , C2 ,.., C6 ) .
(4)
, . , ,
t0 = 0 .
: x (0) = x 0 ; y (0) = y 0 ; z (0) = z0 ; x&(0) = V0 x ; y&(0) = V0 y ; z&(0) = V0 z .
(4), :
(5)
,
x& = x& (t , C1 , C2 ,.., C6 ) ; y& = y& (t , C1 , C2 ,.., C6 ) ; z& = z&(t , C1 , C2 ,.., C6 ) .
(4)
(6)
t = t0 = 0 ,
. (4) ,
.
. (6) . 1. s = s(t , C1 , C2 ) . 20
,
(6)
: s(0) = s0 ; s&(0) = V0 . , , : s = s( t ) . ρ = ρ (t ) ,
. , . ,
. 1.
.
,
,
2. 3.
.1. .
,
, , .
4. . 1
4.
.1 V0 = 15
,
/ ,
f = 0,1. x&& = − (sin α + f cosα )g .
k,
: x&& = − kg . t0 = 0
(
r V0 ,
,
. 1
) -
Ox
V0 x = V0 .
,
t = t0 = 0 x(0) = 0 ; x& (0) = V0 .
Ox,
x& = V , x&& = V&
.
21
dV = − kg ; dV = − kgdt ; ∫ dV = − kg ∫ dt ; V = − kgt + C1 . dt
, t = 0 , V (0) = x& (0) = V0
V0 = 0 + C1 ,
C1 .
C1 = V0 .
,
V = V0 − kgt .
(a)
(a) x = V0 t −
,
kg 2 t + C2 . 2
(t = 0, x (0) = 0)
C2 = 0
: x = V0 t −
kg 2 t . 2
(b)
,
, .
V = 0,
t1 ,
.
,
(a)
,
t1
S1 = x (t1 ) ,
(b)
: t1 = V0 / kg ; S1 = V02 / 2kg . k = 0,587 ,
, t1
S1 ,
2,61 2
5.
19,57 .
.1
, 60o .
ϕ&& =
g cosϕ ; mRϕ& 2 = N − mg sin ϕ . R
ω
, N,
,
ϕ,
ϕ&& =
,
ϕ& = ω .
V = ωR ,
, , . . ω = ω (ϕ (t )) .
dω dω dϕ dω = =ω . dt dϕ dt dt
N
22
,
ω
dω g = cosϕ ; N = mRω 2 + mg sin ϕ . dt R
(a)
ωdω =
(a)
ω (0) = 0 ; ϕ (0) = 0 . (a),
t = t0 = 0
ω2 g g g = sin ϕ + C1 . cosϕdϕ ; ∫ ωdω = ∫ cosϕdϕ ; 2 R R R
, 0 = 0 + C1 ,
C1 = 0
ω 2 = 2g sin ϕ / R
V 2 = 2 gR sin ϕ ; N = 3mg sin ϕ .
ϕ = ϕ1 = π / 3
(b)
(b)
V (ϕ1 ) = 4 3 gR ; N (ϕ1 ) = 3 3mg / 2 .
h
6.
V. ,
L, ? , , , .
r mg ,
.
, . 6, Oy
,
A,
Ox ,
xOy
. : Fx = 0 ; Fy = − mg .
, ,
. 13
,
m, : x&& = 0 ; && y = −g .
. t = t0 = 0
.6
x (0) = 0 ; y (0) = h ; x& (0) = V0x = V ; y&(0) = V0 y = 0 .
.
, : 23
dx& = 0 ; ∫ dx& = ∫ 0 ; x& = C1 ;
(a)
dx = C1dt ; ∫ dx = C1 ∫ dt ; x = C1t + C2 .
(b)
: dy& = − gdt ; ∫ dy& = − g ∫ dt ; y& = − gt + C3 :
( )
dy = − gtdt + C3 dt ; ∫ dy = − g ∫ tdt + C3 ∫ dt ; y = − gt 2 / 2 + C3 t + C4 .
(d)
t=0
.
(a) - (d)
V = C1 ; 0 = 0 + C2 ; 0 = 0 + C3 ; h = 0 + 0 + C4 . C1 = V ;
C2 = 0 ;
C3 = 0 ;
C4 = h .
(a) - (d), : x& = Vx = V ; x = Vt ; y& = Vy = − gt ; y = h − gt 2 / 2 .
(e)
, . y = 0.
t1 ,
t1 = 2h / g .
(e)
,
t1
. (e), L = x (t1 ) = V 2 h / g .
,
, , ,
, . )
6
(
A,
Ox y = h − (g / 2V )x 2
(0, L).
2
(e), . , (
).
7. h, , 24
.
. . , m, S.
. . )
( r mg ,
(
)
r Fc .
, . 7, a.
,
Oxy -
- O1x1 y1 . O1x1 , ,
Ox Fx1 = mg − Fc .
,
Fx = mg kFc = kSV1 , V1 Fx = mg ;
,
.7 Fx1 = mg − kSV1 .
, : x&& = g ; mx&&1 = mg − kSV1 .
(a)
,
-
.
: x(0) = 0 ; x&(0) = V0 x = 0 .
(b)
x1 (0) = 0 ; x&1 (0) = V01x = V01 = V (h ) ,
( )
:
V (h ) -
O1x1
,
h. (a), ,
,
,
x
V, V = V (x (t )) .
25
x&& =
dV dV dx dV = =V dt dx dt dx
V
dV = g. dx
(d)
VdV = gdx .
(d), ,
, . , 0
(b), x
V (h ) V (h)
h
V2 VdV g dx = ; ∫ ∫ 2 0 0
0
h,
V (h) h
= gx 0 ; 0
V 2 (h) = gh , 2
V (h) = 2 gh .
, V01 = V (h) = 2gh . O1x1 , x&1 = V1
x&&1 = dV1 / dt .
, dV1 / (mg − kSV1 ) = dt .
(a)
∫ du / u ,
u = mg − kSV1
du = − kSdV1 :
−
− kSdV1 1 − kSdV1 = dt ; = − kSdt . mg − kSV1 kS mg − kSV1
. V01 V1
∫
V01
V1 ,
(c), t V1 :
t − kSdV1 t = − kS ∫ dt ; ln(mg − kSV1 )|VV1 = − kSt 0 . 01 mg − kSV1 0
ln(mg − kSV1 ) − ln(mg − kSV ) = − kSt
26
, 0
t ,
, . ,
( ),
(
),
, . . Fx1 = Fx1 (V1x ) = Fx1 ( x&1 ) . 1
( (
.
)
). (
) Vl .
t→∞
,
(e).
,
Vl = mg / kS . V01 = 0 ,
, Vl (
0
. 7, b), ,
. , , .
V01 > Vl ,
, V01 < Vl ,
Vl ,
(
7, ).
,
V10 = 2gh > Vl = mg / ks ,
,
. 7, d. .
, . (
S
) , ,
. .
. . . , .
, , .
, 27
. , . 1.
,
,
Fx = Fx (t )
Fx (t ) = const . Fx = Fx (x&) .
2.
Fx = Fx (x& 2 ) .
3. , 3 - 7. 4.
,
Fx = Fx (t , x , x&)
Fx = Fx (x , x&) ,
, Fx = Fx (x ) .
, .
,
,
, Fx = H (t ) − μx& − cx ,
μ
c -
(
,
, ).
mx&& = − μx& − cx + H (t )
x&& +
μ m
x& +
c 1 x = H (t ) , m m
(7)
,
. ,
,
, x&& +
μ m
x& +
c x=0 m
(8)
, . . 4.
. , .
28
. ,
.
(
)
. ,
(
. 8, a). , ,
,
, . ,
.8
,
F ,
,
. ,
,
. (
), l0 .
m,
,
,
, ,
Fx = − F
= − cx ,
c
. 8, b, ,
. :
mx&& = − cx
mx&& + cx = 0 .
k 2 = c / m,
(9)
x&& + k 2 x = 0 .
(10)
(8).
x = e λt
, (10),
. (λ + k ) = 0 , 2
2
λ
,
λ + k = 0. : λ1 = +ik ; λ2 = −ik . 2
e
λ ⋅t
-
2
(10) 29
x = C1∗ e ikt + C2∗ e − ikt .
, :
e ikt = cos kt + i sin kt ; e − ikt = cos kt − i sin kt .
(10) x = C1 cos kt + C2 sin kt , C1
C2
(11)
-
, C1 = C1∗ + C2∗ ; C2 = i (C1∗ − C2∗ ) .
,
, (11) x& = − kC1 sin kt + kC2 cos kt .
(12)
,
. x0
,
x& 0 .
Ox ( x (0) = x 0 ; x&(0) = x& 0 )
(11)
, (12)
t = 0,
: x 0 = C1 ; x& 0 = kC2 . (11),
C1 = x 0 ; C2 = x& 0 / k .
: x = x 0 cos kt +
(11)
x& 0 sin kt . k
(13)
(13)
. (10),
. A
C1
β,
C2
:
C1 = A sin β ; C2 = A cos β .
(14)
x = A sin kt sin β + A cos kt cos β x = A sin(kt + β ) .
(15)
(14)
C2 :
C1
(16)
A = C12 + C22 ; tgβ = C1 / C2 ; sin β = C1 / A ,
A
β
. :
A = x 02 + x& 02 / k 2 ; tgβ = x 0 k / x& 0 ; sin β = x 0 / A .
30
(17)
(16), (17) (14)
A
β
. 2π ,
0
. ,
, ,
(15),
, β
A
(17). . ,
(15)
,
,
(
). ,
(10) . , (
(
)
)
,
, (10), O (
. . 8, b),
, .
O
.
sin(kt + β ) = 1,
,
(15) x max = A .
(18)
, . (15) α = kt + β
(19)
β -
, , 2π ,
(15) . , (
.
, α
)
(15), α + 2π ,
,
O
(
b).
. 8,
T, .
A sin(kt + kT + β ) = A sin(kt + β ) .
f (t + T ) = f (t )
,
kT = 2π .
T=
2π . k
(20)
31
. 9, α
O, A,
Oα .
T
β.
,
, .9
,
.
: ν=
1 k = . T 2π
(21)
(21) k = 2πν .
,
(22)
.
k
(
2π
)
, (k
(
).
,
).
-
(1/c). / . ,
, (
,
). ,
-
.
. , , ( (
. 10),
, ) )
(
. 10
. 2
. 3, 32
.
.1
3
,
mlϕ&& = − mg sin ϕ
,
ϕ&& + (g / l ) sin ϕ = 0 .
. ,
,
sin ϕ = ϕ .
,
k2 = g / l,
,
: ϕ&& + k 2ϕ = 0 . (15), (20): T=
l 2π = 2π . k g
(23)
(
) , . , ,
.
, ,
,
,
,
. . .
,
, .
, Δ
,
. :
= mg ; cΔ
F
= mg ; c = mg / Δ
(24)
.
. Δ=Δ
+x,
xF
Oxy. = Δ = (Δ
+ x) ,
: mx&& = mg − F ; mx&& = mg − c(Δ
+ x ) ; mx&& = mg − mg − cx ; mx&& + cx = 0 .
(25)
x&& + k 2 x = 0 , k = c/ m = g/ Δ
, ,
(
(26)
.
) , 33
. ,
, . Δ
.
, (26) .
(20) 8.
k,
P
c2 .
c1
. (26) T = 2π Δ
(20),
Δ
/g,
-
P. , P. Δ1
Δ
= Δ1
+ Δ2
1 2
/ (c1 + c2 )
c =
=
= P / c1
Δ2
= P / c2 ,
c + c2 p P P = . + =P 1 c1c2 c c1 c2
, c1
, .
c2
. T = 2π
P c1 + c2 P = 2π . g c1c2 gc
, = Δ2
Δ1
,
=Δ
.
,
,
:
P = c1Δ 1 Δ
+
2Δ 2
=(
1
= P / (c1 + c2 ) = P / c . = 1+
+
2 )Δ
=
2,
, T = 2π
34
P P = 2π . g (c1 + c2 ) gc
Δ
.
. , . ,
. .
. . , , ,
, (
. 11),
,
. 11
,
r r Fc = − μV .
μ
, ( ,
.12
)
r Fc
.
, ,
. (
. 8, b), (
, . 12).
,
. ,
, Fx = − F
Ox
− Fc ,
: mx&& = − F
− Fc ; mx&& = − cx − μVx ; mx&& + μx& + cx = 0; x&& + 2hx& + k 2 x = 0 .
(27)
; 2h = μ / m ,
(27)
: k = c/ m h -
.
. : λ2 + 2hλ + k 2 = 0 ; λ1,2 = − h ± h 2 − k 2 .
(27) ,
h
. 1.
,
k.
h<k.
λ1,2 = − h ± ik1 ; i = − 1 ; k1 = k 2 − h 2 > 0 .
, (27) 35
x = e − ht (C1 cos k1t + C2 sin k1t ) ,
(28)
,
,
x& = − he − ht (C1 cos k1t + C2 sin k1t ) + e − ht (− C1k1 sin k1t + C2 k1 cos k1t ) .
( t = t 0 = 0 ; x (0) = x 0 ; x& (0) = x& 0 ) , C1 = x 0 ; C2 = (x 0 h + x& 0 ) / k1 . (28), ( )
t=0
:
(29)
(28), (29)
(27)
, x = e − ht (x 0 cos k1t +
x 0 h + x& 0 sin k1t ) . k1
A
,
β,
C1 = A sin β ; C2 = A cos β .
: (28)
(27) x = e − ht ( A sin β cos k1t + A cos β sin k1t ) = Ae − ht sin(k1t + β ) .
A
β
C1 , C2
A = C12 + C22 = x 02 +
,
(x 0 h + x& 0 ) 2 k12
(31)
; tgβ =
C1 x 0 k1 C x ; sin β = 1 = 0 . = C2 x 0 h + x& 0 A A
A
β
, (
,
),
(30) x
.
e − ht
,
. . . 13. e − ht
, x (t + T ) = x (t )
(30)
. T1
. 13
36
(30)
(31)
0 2π . (31),
. 2π ,
,
sin(k1t + k1T1 + β ) = sin(k1t + β )
(30). k1T1 = 2π ,
(32)
T1 = 2π / k1 = 2π / k 2 − h 2 .
,
T1 sin(k1t + β )
α
, 2π
.
(
. 14)
T1
(
)
. , T1 =
(32)
2π k −h 2
2
=
2π k
1 1 − (h / k )
2
T
=
1 − (h / k )
2
,
T1 > T ,
,
.
h << k
,
(h / k ) 2 → 0 ,
T1 ≈ T ,
,
, .
. (
. 13)
, t1 ,
t1 + T1 / 2 .
, − A(t1 ) | x (t1 )| = =e A(t1 + T1 / 2) | x (t1 + T1 / 2)|
hT1 2
,
, D = e − hT1/ 2 ,
. : d = ln D = hT1 / 2 .
(33)
. ,
, 37
,
(33)
μ.
h 2.
h=k.
,
,
λ1,2 = −h ,
(27) x = e − ht (C1 + C2 t ) .
3.
(34)
h>k.
,
λ1,2 = − h ± h 2 − k 2
,
,
(27)
x = C1e λ1t + C2 e λ2 t .
(35)
(
)
, λ1
-
,
.
λ2
, (
)
. 14
. , . 14. .
(
r Q( t ) ,
. ,
, . 15, . 15
, .
r Q
, x,
. 16
.
r Q
, Qx = H 0 sin ωt ,
Ox
,
ω -
H0 -
. ,
μx&
38
mx&& = − cx − μx& + H 0 sin ωt .
cx m,
. 13)
. 16
x&& + 2hx& + k 2 x = H sin ωt . c/ m = k h ); μ / m = 2h ,
(
(36)
; H0 / m = H .
. x = x1 + x 2 ,
x1 -
x2 -
(27), (36).
,
x1
,
. 1.h < k ; x1 = A1e − ht sin(k1t + β ) ; k 1 = k 2 − h 2 . 2.h = k ; x1 = e − ht (C1 + C2 t ) . 3.h > k ; x1 = C1e λ1t + C2 e λ2 t ; λ1,2 = − h ± h 2 − k 2 . x2
(36) . x 2 = A2 sin(ωt + ϕ ) ,
A2
(36)
ϕ -
.
(36) H sin ωt = H sin[(ωt + ϕ ) − ϕ ] = H sin(ωt + ϕ ) cos ϕ − H cos(ωt + ϕ ) sin ϕ x& 2
x&&2 : x& 2 = A2ω cos(ωt + ϕ ) ; x&&2 = − A2ω 2 sin(ωt + ϕ ) .
, x2
(36),
− A2ω 2 sin(ωt + ϕ ) + 2hA2ω cos(ωt + ϕ ) + A2 k 2 sin(ωt + ϕ ) = = H sin(ωt + ϕ ) cos ϕ − H cos(ωt + ϕ ) sin ϕ .
, ( A2 k 2 − A2ω 2 ) sin(ωt + ϕ ) + 2hA2ω cos(ωt + ϕ ) =
= H cosϕ sin(ωt + ϕ ) − H sin ϕ cos(ωt + ϕ ) . sin(ωt + ϕ )
cos(ωt + ϕ )
,
: 39
A2 (k 2 − ω 2 ) = H cosϕ ; 2 hωA2 = H sin ϕ .
ϕ:
A2 H
A2 =
( k 2 − ω 2 ) 2 + 4h 2 ω 2
ϕ
; tgϕ = −
2 hω
.
k −ω2 2
(37)
−π
0
.
, x2 =
(36): H ( k − ω ) + 4h ω 2
2 2
2
sin(ωt + ϕ ) .
2
(38)
h<k,
,
H
x = A1e − ht sin( k1t + β ) +
( k − ω ) + 4h ω 2
2 2
2
2
sin(ωt + ϕ ) ,
(39)
β
A1
(39) . ,
, .
(39))
(
-
e
− ht
. ,
(38). A2 =
H ( k 2 − ω 2 ) 2 + 4 h 2ω 2
=
H /ω2 [(1 − ω 2 / k 2 ) 2 + 4 (h 2 / k 2 )(ω 2 / k 2 )
z =ω / k, ξ = h/k; :
ξ
(
)
. A0 = H / k = (H 0 / m)(m / c) = H 0 / c . 2
. (
A0
)
H0 ,
.
A0 ,
A2
,
O ω (37)
: η=
40
A2 = A0
1 (1 − z ) 2 + 4ξ 2 z 2
; tgϕ = −
2 hω k −ω 2
2
= 2ξ
z 1− z2
, (40)
η
. .
ϕ
(
)
.
η
ξ z
ϕ
z
. 17. η
k,
ϕ
ω,
-
. (40)
, ,
ω << k ( z << 1 ),
. 17
,
( η ≈ 1 , ϕ ≈ 0 ). ω = 0,2 ÷ 0,3k ( z = 0,2 ÷ 0,3 ),
,
( η > 1 ), ,
ϕ
η
. (z (40).
,
4ξ 2 z 2
1),
, . ,
ξ < 0,1,
( ω≈k
ξ = 0,05 , η ≈ 10 ), z ≈ 1.
, ,
.
A0 , −π / 2
, .
, ξ.
ω=k
k = 1,
41
h=ξ =0
, ω≠k x 2 = H sin ωt / (ω 2 − k 2 )
(41)
(36)
x 2 = Bt cosωt ,
x2 = −
Ht Ht cosωt = sin(ωt − π / 2), 2ω 2ω
.
(42)
,
. ,
.
(ω > k
ω→∞
z → ∞ , η → 0,
(37), (38)
z > 1) ,
ϕ → −π .
(40)
,
. .
1. 2. 3. ,
.
4. . 5. ,
, ,
. 6. , . 5. . , (11)
3n
,
, .
42
. 2.
-
. ,
,
,
,
, .
. . , ( )
,
(
) . , , . , . ,
, ,
. , . ,
,
,
,
.
, . -
,
, , . . , ,
, . 43
. . §4. . . 6.
. ,
, : n
M = m1 + m2 + ⋅ ⋅ ⋅ + mn = ∑ mi .
(1)
i =1
, ,
(1)
:
∫ dm .
M=
(2)
( m)
mi = pi / g ,
, ,
,
-
,
.
,
, . C,
-
r r r m1r1 + m2 r2 + ⋅ ⋅ ⋅ + mn rn r 1 = rC = m1 + m2 + ⋅ ⋅ ⋅ + mn M r ri -
-
n
r
∑ mi ri ,
(3)
i =1
. , :
1 xC = M
x i , y i , zi -
n
1 ∑ mi xi ; yC = M i =1
n
1 ∑ mi yi ; zC = M i =1
n
∑ mi zi ,
. ,
. ,
44
(4)
i =1
r rC = 0 .
, (4)
. :
n
∑ mi xi
i =1
= Mx C ;
n
n
i =1
i =1
∑ mi yi = MyC ; ∑ mi zi
= Mz C .
(5)
(3)
(4) :
1 r rC = M
r
∫ rdm ; x C ( m)
=
1 M
∫ xdm ;
1 M
yC =
( m)
∫ ydm ; zC
=
( m)
1 M
∫ zdm .
(6)
( m)
, -
. , ,
,
,
.
, .
mi g
,
pi
. ,
(3) – (5) , .
,
, ,
,
,
. .
7.
. . Jx , J y , Jz ;
: J xz = J zx ,
J xy = J yx ,
JO ;
J yz = J zy .
Oxyz. , . ,
,
, . ,
. 45
( Jx =
mhx2
= m( y + z ); J y = 2
2
. 18):
= m(x + z ) ; J z = mhz2 = m(x 2 + y 2 ) .
mhy2
2
(7)
2
: J O = mr = m(x + y + z ) . 2
2
(7)
2
(8)
2
(8)
,
: Jx + J y + Jz = 2JO
(9)
.
, (7),
. 18
(8). :
J xy = J yx = mxy ; J xz = J zx = mxz ; J yz = J zy = myz .
(10)
, .
n
,
n
n
n
i =1
i =1 n
i =1
J x = ∑ mi hix2 ; J y = ∑ mi hiy2 ; J z = ∑ mi hiz2 ;
(11)
J O = ∑ mi ri2 ;
(12)
i =1
n
n
n
i =1
i =1
i =1
J xy = J yx = ∑ mi xi yi ; J xz = J zx = ∑ mi xi zi ; J yz = J zy = ∑ yi zi .
(13)
: Jx =
∫
hx2 dm ; ( m)
∫ hy dm ;
Jy =
2
Jz =
( m)
JO =
∫r
∫ hz dm ; 2
(14)
( m) 2
dm ;
(15)
( m)
J xy = J yx =
∫ xydm ;
J xz = J zx =
∫ zxdm ;
∫ yzdm .
(16)
( m)
( m)
( m)
J yz = J zy =
, (9)
. (
),
Oz, ,
46
:
J z = Mρ z2 .
ρz
Oz
(17)
, ,
Oz .
(6) – (16)
, ⋅ . 2
. 19 Ou ,
(
),
J u = J x λ 2 + J y μ 2 + J zν 2 − 2 J xy λμ − 2 J yz μν − 2 J xz λν ,
(
λ , μ ,ν . 19),
(18)
Oxyz
Ou λ = cosα ; μ = cos β ; ν = cosγ .
(
)
,
, ⎡ Jx ⎢ θ = ⎢− J yx ⎢ − J zx ⎢
− J xy Jy − J zy
− J xz ⎤ ⎥ − J yz ⎥ , J z ⎥⎥
(19)
. θ A( x1y1z1 )
,
θ A(1) ,
A,
Ax1 y1z1 . r ri , xi , yi , zi
,
. (
. 21)
,
, . . .6
(
.7
,
).
, ; ,
.
8.
. . 47
, , . , , ,
.
, .
J xy = J xz = 0 ,
Ox-
. ,
. , , , : ⎡Jx θ = ⎢⎢ 0 ⎢⎢ 0
0⎤ 0 ⎥. ⎥ J z ⎥⎥
0
Jy 0
(20)
, , . , (
. . 20)
, , . ,
. Oxyz,
, xOy
(
. 20
.
, 21).
Ox , zi = 0
J xz = J zx = 0 ; J yz = J zy = 0 .
,
Oz, .
,
(xi , yi ) (xi ,− yi ) ,
. 21.
J xy = J yx = ∑ mi xi yi − ∑ mi xi yi = 0 .
48
, Oxyz
, . -
21),
(
.
Cx c y c z c
.
. 21
,
. , . ; 2)
: 1)
, .
,
( ,
.
. 21)
- xOy, xOz,
Ox .
Oy ,
Oz ,
. . 22
-
,
,
. . ,
AB Cx (
A
. 22). ,
B .
. , , .
( .
)
, ,
, (
. )
.
49
.
9.
, (
. 23, 24).
.
. 23
z,
zc ,
, (
(14) (
. 23, a). m, l. γ dm = γdy , m / l ; dy . .),
,
Jz
hz = y
, Jz =
∫
hz2 dm =
( m)
l
m y3 γ ∫ y dy = ⋅ l 3 0
z. l
=
2
0
,
ml 2 . 3
(21) zc
: J zc
,
m y3 = ⋅ l 3
l/2
= −l/2
m l3 l3 ml 2 ( + )= . l 24 24 12
(22)
J zc .
Jz
,
,
, . . Oxyz,
, dm = γds = γdxdy ,
), dx
γ -
b.
(14)
ds -
. 23, b: hx = y ; hy = x ;
dy. ,
∫ ( m)
50
a,
(
m / ab ;
hz2 = x 2 + y 2 . Jx =
. 23, b. m,
hx2 dm = γ
2 ∫ hx ds = (S )
a
b
m m mb 2 2 2 ; y dxdy dx y dy = = ab ( S∫ ) ab ∫0 ∫0 3
(23)
∫
Jy =
∫
Jz =
( m) 2 hz dm =
( m)
hy2 dm =
∫
a
∫
γ
hy2 ds
(S ) 2
∫
( x + y )dm = 2
b
m m 2 ma 2 2 ; x dxdy = = x dx ∫ dy = 3 ab ( ∫S ) ab ∫0 0
( m)
(h y2 + hx2 )dm =
( m)
∫
hx2 dm +
( m)
(24)
∫ h y dm = J x + J y (25) 2
( m)
.
: ,
, ,
. (23)
(24) (25),
J z = mb 2 / 3 + ma 2 / = m(a 2 + b 2 ) / 3 .
(
(26)
). Cx c y c z c
(
. 23, c). m, J zc =
∫
hz2 dm = c
( m)
∫R
hzc = R ,
R.
,
dm = R 2
∫ dm = mR
2
( m)
2
.
(27)
( m)
J zc = J xc + J yc . J xc = J yc ,
-
(28)
J xc = J yc = J zc / 2 = mR 2 / 2 .
(28)
.
, . (8),
zc 2J zc = J xc + J yc + J zc .
xc
(28).
yc
m,
R. . 23, d.
, ρdϕ
dρ ,
, 23,d).
, ρ dϕ -
dρ -
(
dm = γdϕρdρ . J zc =
m
πR 2
, 2π
∫
0
R
γ = m / πR 2 , R
hz2 = ρ 2 ,
mR 2 . dϕ ∫ ρ dρ = ρ dρ = 2 ∫ 2 R 0 0 3
2m
3
.
(29)
J xc = J yc = J zc / 2 = mR 2 / 4 .
(30)
51
J zc
.
dρ
ρ,
dm = γ ⋅ 2πρdρ = (2m / R 2 ) ρdρ . zc
dJ zc = ρ 2 dm = 2( m / R 2 ) ρ 3dρ .
. R
∫
dJ zc = (2m / R 2 ) ∫ ρ 3dρ = mR 2 / 2 .
( m)
0
J zc =
, .
dm = γdv .
m, ρ, dv = 2πρdρH ,
γ = m / V = m / πR 2 H .
,
R,
dρ (
. H. . 24, a)
dm = (2 m / R 2 )ρdρ , dJ zc = ρ 2 dm = 2(m / R 2 )ρ 3dρ .
zc
, J zc =
R
∫
dJ zc = (2m / R 2 ) ∫ ρ 3 dρ = mR 2 / 2 .
( m)
0
(31)
. 24
, dz,
(29)
dJ zc ,
0
z
H. zc
.
52
Cx c y c zc (
. 24, b)
,
, (14).
,
, : J xc = J yc
mR 2 m⎛ H2 2⎞ . = ⎜⎜ + R ⎟⎟ ; J zc = 2 4⎝ 3 ⎠
m, (
(32)
R. . 25, c). : J xc = J yc = J zc = J ,
J -
(9) 3J = 2 J C , JC ( C).
.
J = (2 / 3) J C .
. ,
dρ .
ρ,
γ = m/V .
dv = 4πρdρ , V = (4 / 3)πR 3 ,
,
dJ C = ρ 2 dm = (3mρ 4 dρ ) / R 3 . JC =
∫
dm = γdv .
(15) r 2 = ρ 2 , : ,
dJ C =
3m
R
∫ρ R3
4
dρ =
0
( m)
3 mR 2 . 5
(33)
(34)
J xc = J yc = J zc = (2 / 5)mR 2 .
,
, (
. 24, c),
.
, ,
,
.
10.
( -
). z
zc ,
zc
( Oxyz
25).
Cx c y c z c ,
, Oz
.
Cz c
d.
. 25
53
(10), Jz = ∑
(6):
mi (xi2
+
yi2 ) ;
2 2 + y ci ). J zc = ∑ mi (x ci
. 26 xi = x ci ; yi = y ci + d ; zi = z ci . Jz , 2 2 2 2 J z = ∑ mi (x ci + y ci + 2 y ci d + d 2 ) = ∑ mi (x ci + y ci ) + 2d ∑ mi y ci + d 2 ∑ mi .
J zc ;
∑ mi y ci
,
= My C ,
yC = 0 ;
C,
Md 2 .
, (35)
J z = J zc + Md 2 .
-
. ,
:
. ,
Cx c y c z c
(18), . ,
,
,
. 9. .
,
, .
.
1. (
. 26), Ox
Oy
J x = mb 2 / 3 ; J y = ma 2 / 3 ,
,a
b-
, m -
. . 26
, . J y = J yc + md 22
54
.
J xc = J x − md 12 ; J yc = J y − md 22 .
J x = J xc + md 12 ;
Ox
d1 = b / 2 ,
Cx c
Cyc - d 2 = a / 2 (
Oy
. 26).
, -
, xc
J xc =
yc :
ma 2 ma 2 ma 2 mb 2 mb 2 mb 2 . − = − = ; J yc = 3 4 12 3 4 12
J zc = J xc + J yc ,
J zc = mb 2 / 12 + ma 2 / 12 = m(a 2 + b 2 ) / 12 .
,
2. (
.
27). 2 l1 ,
,
m1 ,
r.
m2
. .
z. ,
Jz =
J zC
+
J zK1
+
J zK 2 ,
, J zC
-
,
J zK2
J zK1
: -
. J zK1 = J zK 2 = J zK .
z, J z = J zC + 2 J zK .
(22), m = m1 ,
,
l = 2 l1 ,
J zC = ml 2 / 12 = m1 (2l1 ) 2 / 12 = m1l12 / 3 .
z -
. 27
. Cz c ,
z(
,
Czc
(28), m = m2 , R = r , M = m2 ,
. 27).
z, d = l1 + r .
,
J zc = mR / 2 = m2 r / 2 . 2
2
zc ,
J zK = J zc + Md 2 = m2 r 2 / 2 + m2 (l1 + r ) 2
(35), 2 J zK = m2 r 2 + 2 m2 (l1 + r ) 2 .
J z = J zC + 2 J zK = m1l12 / 3 + m2 (3r 2 + 2 l12 + 4 l1r ) .
55
§5. . (
. . 5).
11. . (
r F -
,
r r mdV / dt = F .
) ,
.
- m
,
, : r mV
r Fdt -
r r d (mV ) = Fdt .
(1)
, (
), :
,
. .
r q
r V.
⋅ / . -
,
, , r V0
. ,
t
t0
r V,
(1). : t
r r r mV − mV0 = ∫ Fdt .
(2)
t0
(2) (
) : , ⋅ .
56
.
,
(1)
(2)
,
,
. ,r
r r F = F (t )
,
(2)
F = const .
r F=0
,
. (2)
r r mV = const = mV0 ,
(3)
, ,
, . , mV x = const = mV0 x .
Fx = 0 .
Ox, 12.
(10)
. .2
r r r mi dVi / dt = Fie + Fii , i = 1, n .
, n
,
,
(
), r re ri d m V R = +R . ∑ i i dt i =1
n r n r r d e m V F ( ) = + ∑ dt i i ∑ i ∑ Fii i =1 i =1 i =1 n
n
r Q
, . . n r r Q = ∑ miVi .
(4)
i =1
,
,
, :
r dQ r e =R , dt
(5)
.
r
,
r Q0
r
: dQ = R e dt .
(5), t0
r Q,
t
.
57
, : t r r r Q − Q0 = ∫ R e dt .
(6)
t0
:
. (5)
(6)
, :
dQ y
dQx dQz = R ye ; = R xe ; = Rze ; dt dt dt Q x − Q0 x =
t
∫
Rxe
; Q y − Q0 y =
t
∫
R xe
(7) t
; Qz − Q0 z = ∫ Rze . t0
t0
t0
(8)
Qx , Qy , Qz
,
Q0x , Q0 y , Q0z -
. .
,
r Re = 0
(6)
r r Q = const = Q0 ,
(9)
,
,
,
. R xe = 0 . Qx = const = Q0x .
,
Ox,
(8) (10)
. (4),
. (
)
. . ,
(4)
: n
n
n
i =1
i =1
i =1
Qx = ∑ miVix ; Qy = ∑ miViy ; Qz = ∑ miViz .
58
(11)
,
r , Vi
(4), ,
Vix , Viy , Viz
(11) -
. ,
r r MrC = ∑ mi ri .
(4) M-
r VC -
,
,
,
,
r r Q = MVC ,
(12)
.
M-
.
,
r r MVC = ∑ miVi ,
r r MdrC / dt = ∑ mi dri / dt
,
r VC -
, (12)
, :
Qx = MVCx ; Q y = MVCy ; Qz = MVCz .
(13)
, k, , r Q=
k
r
,
r
k
∑ Q j = ∑ M j VC j , j =1
(14)
j =1
r , VC j -
Mj -
.
, . , .
,
, ,
, ,
.
r r r Vi = Vie + Vir , n n r r r = + m V m V ∑ i i ∑ i ie ∑ miVir n
1=1
,
i =1
r r Qe = MVC .
i =1
r r r Q = Qe + Qr . r
ωe = 0 ,
,
59
r r Qr = MVCr ,
(12)
r VCr -
. (
r VCr = 0 , r r r Q = Qe = MVC .
),
,
, ( -
)
, . .
. , ,
,
,
. ;
: );
(
. .
,
, .
, ,
-
,
, ,
.
.
. ,
,
.
.
,
,
.
. , (
,
).
. . , .
,
,
,
, . 13.
. (5), (12). ,
60
r r dVC = Re M dt
, : r r Ma C = R e .
(15)
. : , . (15) : Mx&&C =
R xe ;
My&&C =
R ye ;
(16)
Mz&&C = Rze .
, . (16) (4) .6
, :
n
n
n
i =1
i =1
i =1
yi ; Mz&& = ∑ mi && Mx&&C = ∑ mi x&&i ; My&&C = ∑ mi && zi .
(17)
.
r Re = 0 ,
,
,
(15),
,
r r VC = const = V0C , r V0C = 0 ,
,
, .
,
, Ox, Rxe = 0 .
,
,
(16), ,
Ox VCx = const = V0Cx , V0Cx = 0 ,
, x C = const = x 0C ,
xC
x 0C -
. 14.
. .
.
1. . . .
, , , .
, , ,
.
,
, m
. 61
, .
,
, . 2.
,
, (
).
,
, . ,
.
,
, .
, . , . 15. . , .
,
r aC
. , .
,
,
r r -
,
r r Mr&& = R e , r , a -
r r r Ma = Ma C = R e
-
(18)
.
(18)
, :
Mx&& = Rxe ; My&& = R ye ; Mz&& = Rze ,
x, y, z -
(19)
. .
,
,
, ,
.
16. . . 62
. ,
,
, .
,
. .
1.
, .
( t > 0 ).
2. 3.
, .
5.
, (
).
6. ,
.
7. . .
8. . ,
,
. . . : -
, . , (17) .
. , : ) (
)
; 63
) ( ) . 1
1.
m1 ,
,
V01 m2 ,
2
(
3
m3
. 28).
,
, ω = ω (t ) . ,
r
, .
. ,
,
. ,
.
. 28 r m1g ,
r m3 g .
r m2 g
r N1
,
r N2.
, .
,
,
. Oxy, .
Ox
. 28,
, , Rxe
= 0.
.
,
, Ox: Qx = const = Q0x . 64
,
, V01 (
. 28, a). ,
Q0 x = Q01x + Q02 x
r V01 . + Q03 x = m1V01 + m2V01 + m3V03 = (m1 + m2 + m3 )V01 . ( ) Q01x , Q02 x , Q03x -
( )
,
Ox
. , .
V 3 = ωr .
, V1 ,
28, b).
( ,
r V1 .
r V3
, Qx = Q1x + Q2 x + Q3x
.
r V1 (
. 28, b).
r r V3 + V1 . = m1V1 + m2V1 + m3 (ωr + V1 ) = (m1 + m2 + m3 )V1 + m3ωr .
(a)
(b)
(b),
V1 = V01 − m3 rω (t ) / (m1 + m2 + m3 ) .
,
, , Ox l
2.
, . m1
m2 .
,
,
. ,
, .
.
. .
r m1g
r m2 g ,
r N,
. ,
.
,
. , .
. 29,
Ox
65
,
Ox , . ( Ox
), , :
. 29
x C = x 0C = const .
( )
x 01
x 02 ,
x1
x2 .
. m1x1 + m2 x 2 m1x 01 + m2 x 02 = . m1 + m2 m1 + m2
M = m1 + m2 , m1 ( x1 − x 01 ) + m2 ( x 2 − x 02 ) = 0 .
, Δx1
Ox Δx 2 ,
m1Δx1 + m2 Δx 2 = 0 . Δx1 .
l
Ox Δx1 . Δx 2 = l + Δx1
Ox
Δx1 = −
, m1Δx1 + m2 (l + Δx1 ) = 0 .
m2 l. m1 + m2
,
,
l. (
. 29),
, .
,
. ,
, , ,
. ,
,
,
.
,
66
,
. ,
. ,
.
n
(
,
), x,
, ,
:
m1Δx1 + m2 Δx 2 + ⋅ ⋅ ⋅ + mn Δx n = 0 , , Δx1 , Δx 2 ,..., Δx n -
m1 , m2 ,..., mn -
(20)
x. , .
α
1 .
3. m2 ,
3 .
m1
2 ,
m3
h,
3 .
. 1-7,
, . ,
8, ,
Ox .
Ox
,
,
(20). Δx1
.
h
3
2 , (
. 30, , h). 3
3 . 30
Ox
Δx 3 = Δx1 .
, 2 , ,
h cosα . Ox Δx1 . Δx 2 = h cosα + Δx1 . (20), m1Δx1 + m2 (h cosα + Δx1 ) + m3Δx1 = 0 ,
Ox
67
Δx1 = −
m2 h cosα . m1 + m2 + m3
,
, , Ox. AB
4.
A
Ox.
2 , 2l
m1
,
c. ϕ = ωt .
ω
,
l0 ,
, , m2 .
. ,
.
r m1g
. 31
r m2 g ,
,
Oxy
.
-
r r N1 N2, r F ,
,
. 31.
,
. ,
-
ϕ. R xe = − F ;
,
x
y.
R ye = N 1 + N 2 − (m1 + m2 ) g .
N ,
,
F
= cx ,
Rxe = − cx ; R ye = N − (m1 + m2 ) g .
, My&&C = N − (m1 + m2 )g .
(16)
My&&C = m1 && y C1 + m2 && y C2 .
x C1 , y C1
.
x C2 , y C2 C2
a 68
Mx&&C = − cx ; Mx&&C = m1x&&C1 + mx&&C2 ,
A b
(
. 31
x C2 = x + a ; y C2 = y + b ,
).
x C1 = x + a + l cosϕ ; y C1 = y + b − l sin ϕ .
C1
ϕ = ωt ,
,
, ,
(a) y + lω sin ωt ) + m2 && y = N − (m1 + m2 )g . m1 ( && x − lω cos ωt ) + m2 && x = − cx ; m1 ( && , y = const y& = && y = 0. (a) (b) m ( && x − lω 2 cos ωt ) + m && x = − cx ; m lω 2 sin ωt = N − (m + m ) g . 2
2
2
1
1
1
2
(b)
N, N′, N ′ = N = (m1 + m2 )g + m1lω 2 sin ωt .
( ) sin ϕ = −1 ,
ϕ = π / 2,
, -
ϕ = 0,
: N min ′ = (m1 + m2 )g + m1lω 2 . ′ = (m1 + m2 )g − m1lω 2 ; N max ( ) . . . . ,
. , .
,
N min ′ > 0,
ω = (m1 + m2 ) g / (lm1 ) . Ox ,
(b). x&& +
m1 c lω 2 cosωt , x= m1 + m2 m1 + m2
k 2 = c / (m1 + m2 ) ,
x&& + k 2 x = H cosωt ,
H = m1lω 2 / (m1 + m2 ) .
(d)
,
(d)
. ,
Ox
ω ≠k,
ω < (m1 + m2 ) g / (lm1 ) ω, k (
. 69
. 4). ,
Oy
.
, ( ).
, .
, ,
-
.
, ,
(d). ,
AB
, m1 ,
,
C1
l = 0 ).
(
,
(a) - (d), ,
. , . . §6.
, , 17.
. .
r r d (mV ) / dt = F . r r,
-
O,
, : r r d r r r × (mV ) = r × F , dt r r r r r × F = mO ( F )
O.
(1):
(1)
r r r × mV ,
r r r r d r r r r d r r d r dr r d (r × mV ) = × mV + r × (mV ) = V × mV + r × (mV ) = r × (mV ) , dt dt dt dt dt
70
r r V × mV = 0 ,
r V
r mV
.
(1), : r d r r r (r × mV ) = mO (F ). dt
(2)
(2) O
r kO ,
r r r r r r × mV = mO (mV ) = k O .
(3)
(3)
,
O, . 32):
-
(
. ,
,
, ;
-
, ,
h = k O / mV .
. 32
, (2) : ,
,
. , .
, .
, ,
, .
. ,
(2)
Oxyz :
r r d r r r d r r r d r (r × mV ) x = mx ( F ) ; (r × mV ) y = mx (F ) ; (r × mV ) z = mz (F ) , dt dt dt
(4)
71
r r r r r r r r r (r × mV ) x = mx (mV ) = k x ; (r × mV ) y = m y (mV ) = k y ; (r × mV ) z = mz (mV ) = k z -
. , , r r mx ( F ) , mz ( F ) .
r
- mx ( F ) ,
, . (2) x, y, z
r r
(4),
,
(
), . r r mO ( F ) = 0 ,
(2)
,
,
r r r k O = r × mV = const . r mz (F ) = 0 ,
Oz,
,
r r k z = (r × mV ) z = const .
(4)
,
, .
,
,
.
,
. ,
,
.
18.
. ,
,
,
O: r r d r r r (ri × miVi ) = mO (Fie ) + mO (Fii ) ; (i = 1, n ) . dt
, , r d r r r r r (ri × miVi ) = ∑ mO (Fie ) + ∑ mO (Fii ) ∑ dt i =1 i =1 i =1 n
n
n
r r d n r (ri × miVi ) = M Oe , ∑ dt i =1
.
O 72
(5)
r KO ,
O n r r r K O = ∑ (ri × miVi ) .
(6)
i =1
(5)
r r dK O = M Oe , dt
(7)
: (
) .
Oxyz, : dK y dK x dK z = M xe ; = M ze , = M ye ; dt dt dt
(8)
Kx , K y , Kz -
M xe , M xe , M ye -
,
. , . .
,
, , . .
(7) M ze
,
,
r K O = const .
= 0.
.
(7)
(8) (8)
r M Oe = 0 .
Oz, K z = const .
, , ,
. .
, , , .
73
,
. , , ,
, ,
,
.
. ,
. , ,
. 15.
r rC -
O, M
r r Q = MVC ,
,
r r r r r K O = rC × MVC = mO ( MVC ) ; r r r K x = mx ( MVC ) ; K y = m y ( MVC ) ; K z = mz ( MVC ) ,
r VC -
(9) (10)
.
Oz, hzi ,
, , ω -
.
k zi
Vi = ωhzi ,
,
r = mz (miVi ) = ± miVi hzi = ± mi hzi2 ω .
(11)
(11) , ,
k zi
Oz, . .
ω
,
,
Oz, n ⎞ ⎛ r K z = ∑ mz (miVi ) = ± ∑ mi hzi2 ω = ±⎜⎜ ∑ mi hzi2 ⎟⎟ ω = ± J zω . ⎠ ⎝ i =1 i =1 i =1 n
,
,
(12)
,
. , .
74
(11)
(12)
r
ω,
Kω = Jω ω ,
(13)
Kω -
,
Jω -
, .
,
Jω Jz
. 19. ,
. . 16.
. , , . ,
(
) . 1. m ,
m
= bt ,
b -
,
.
m1
,
m2 .
r
,
. . , . . 35,
,
Oz
. r r m2 g , m1g
m , r Y.
r X
Oz: dK z / dt = M ze .
r r m2 g , X
r Y
, . (
r V
M ze = m
,
Kz
. 33
− m1gr .
,
)
75
ω
(
. 33).
r K z = K1z + K 2 z = mz (m1V ) ± J 2 z ω = m1Vr + J 2 z ω = m1Vr + (m2 r 2 / 2)ω , K1z K2z
,
,
-
, J 2z -
,
, m2 r 2 / 2 (
. . 9).
,
K z = (m1 + m2 / 2)r 2ω .
V = ωr , m d (m1 + 2 )r 2ω = m dt 2
− m1gr ;
2 (bt − m1gr ) dω = , dt (2 m1 + m2 )r 2
,
, .
dω =
2b (2m1 + m2 )r
2
tdt −
,
2m1 gr (2m1 + m2 )r
2
dt ; ω =
bt 2
(2m1 + m2 )r 2
−
2m1grt (2m1 + m2 )r 2
(
ω (0) = ω 0 = 0 ),
0 = 0 + C1 ,
+ C1 .
t = 0, C1 = 0 .
, : ω=
bt − 2 m1gr
(2m1 + m2 )r 2
t.
2. 500
ρ = 1,5 . ,
,
240
/
. 10 .
,
.
. . 34,
Oz
r mg
.
mc ,
.
. 34
,
, , (
r YB .
76
r r r X A , YA , Z A
. 36).
r XB ,
Oz. ,
,
Oz
M ze
.
= − mc . K z = J z ω = mρ 2 ω .
Oz
,
mρ 2 = const ,
: mρ 2ω& = − mc .
, dω = −
ω (0) = ω 0 ),
mc mρ
2
dt ; ω = −
ω 0 = 0 + C1 ,
mc mρ 2
t + C1 .
t = 0;
(
C1 = ω 0 .
, : t1 ,
ω = ω 0 − (mc / mρ 2 )t . 0 = ω 0 − (mc / mρ 2 )t1 .
ω = 0,
mc = ω 0 mρ 2 / t1 .
ω 0 = 240 ⋅ π / 30 = 8π
,
/ ,
t1 = 10 ⋅ 60 = 600 .
mc ,
: mc = (8π ⋅ 500 ⋅ 1,5 ⋅ 1,5) / 600 = 15π = 47,12 · . 3. EL AB. DE = b D. ω0 . . J, l. , m. , Axyz, . 35, .
,
. Az
r Mg
r mg
,
r r r X A , YA , Z A
r r X B , YB
.
Az
, ,
. M ze
= 0,
Az ,
K z = K z 0 = const .
. 35
77
,
ω0 ,
K 0 z = K 01z + K 02 z .
,
K 01z = Jω 0 .
DE
r Ve 0 .
(
Ve0 = ω 0 ⋅ DE = ω 0 b .
. 35),
r K 02 z = mz (mVe0 ) = mb 2ω 0 .
,
K z 0 = ( J + mb 2 )ω 0 .
, K z = K1z + K 2 z .
,
L,
, K1z = Jω .
ω.
r Ve .
EL Ve = ω ⋅ EL = ωl .
(
r Vr
.37), (
35),
.
r. V.
,
, r r r K 2 z = mz (mV ) = mz (mVr ) + mz (mVe ) . r mz (mVr ) = 0 , Az,
r mVr
r K 2 z = mz (mVe ) = ml 2ω .
K z = ( J + ml 2 )ω . K 0z Kz ,
: ω = ω 0 ( J + mb 2 ) / ( J + ml 2 ) .
ω, ω
, ,
,
.
20.
, .
(8),
,
(12), K z = J zω . J z = const ,
,
J zω& = M ze .
,
ω& = ε = ϕ&& ,
, J zϕ&& =
(8) : (14)
M ze .
. ,
z:
, (14) 78
,
mz&& = Fz .
.
(14)
,
-
,
-
,
.
, . § 7.
. 21. .
r r mdV / dt = F . r r dr / dt = V r, r r r r dV r r r m ⋅ dr = F ⋅ dr ; mVdV = F ⋅ dr . dt r F ,
,
,
δA
r dr
,
: r
(1)
,
r
δA = F ⋅ dr mV 2 / 2 ,
(2)
r r r r r r ⎛ mV 2 ⎞ ⎛ mV 2 ⎞ r r ⎛ mV ⋅ V ⎞ mVdV mVdV ⎟⎟ . ⎜⎜ ⎟⎟ = d ⎜ = d ⎜⎜ ; mVdV d = + ⎟ 2 2 ⎝ 2 ⎠ ⎝ 2 ⎠ ⎝ 2 ⎠
(2)
(1), :
⎛ mV 2 ⎞ ⎟⎟ = δA . d ⎜⎜ ⎝ 2 ⎠
(3)
(3) .
: , . ,
-
,
,
, -
79
. ,1
=
·( 2/ 2) = (
· /c2) ·
=1
· .
,
M0
(
)
M
(
) (3). 2 2 mV / 2 − mV0 / 2 = ∫ δA .
V0
V,
M0 M
A , : A=
∫ δA .
(4)
M0M
, : mV 2 / 2 − mV02 / 2 = A ,
(5)
: ( ,
)
,
. , . . . ,
, .
. ,
r F
,
(2) ,
(2)
(6)
,
. ,
r r r r r r r r r r r r r r δA = (F1 + F2 + ⋅ ⋅ + Fn ) ⋅ dr = F1dr + F2 dr + ⋅ ⋅ + Fn dr = δA(F1 ) + δA(F2 ) + ⋅ ⋅ +δA(Fn ) (6)
, ,
.
:
.
80
(6)
,
:
r r r r r r r δA( F ) = F ⋅ dr = Fdr cos( F ^ dr ) = Fdr cos( F ^V ) , r r , dr = Vdt .
,
(7)
-
.
(
), ( ).
( ),
( , (
).
r r dr = Vdt ,
):
r r r r r δA(F ) = F ⋅ Vdt = FV cos(F ^V )dt . | ds / dt | = V , | ds| = Vdt ,
,
:
r
(8)
(8)
r r
δA(F ) = F cos(F ^V )ds . r F
(9)
r dr
,
(7)
: r r r r r r r δA(F ) = (Fx i + Fy j + Fz k )(dxi + dyj + dzk ) = Fx dx + Fy dy + Fz dz . ,
(10) .
r δA ( F ) ,
(10)
r dA(F ) .
. , :r
r N (F ) = δA(F ) / dt .
(11)
(11)
(8),
,
: r r r r r F ⋅ Vdt r r N (F ) = = F ⋅ V = FV cos(F ^V ) , dt , ,
(12)
, . .
(11) :
(10),
r dx dy dz N (F ) = Fx + Fy + Fz = Fx x& + Fy y& + Fz z& . dt dt dt
, (13)
81
,
,
,
:
r r r N = N (F1 ) + N (F2 ) + ⋅ ⋅ ⋅ + N (Fn ) ,
(14)
. , 1
=
· /c = 1
/ . .
,
∫
A=
,
r δA( F1 ) +
M0 M
,
,
r r r r A F = A F + A F + ⋅ ⋅ ⋅ + A F δ ( ) ( ) ( ) ( n n). 1 2 ∫
r δA( F1 ) + ⋅ ⋅ ⋅ +
∫ M0 M
(4) (6)
M0 M
,
(15)
, .
,
,
,
, , . , :
r A(F ) =
r
∫ δA ( F ) ,
(16)
M0M
, ( )
. , ,
, (8), ,
(9).
, .
,
, . .
,
, ,
. ( - M0 ,
. 36). - M, . 36
- M 1. (9), s0 ,
82
-
s1 .
r
r r
δA(F ) = F cos(F ^V )ds ,
r A(F ) =
r δA ( F ) =
∫ M 0 M1
s1
r^ r V )ds .
∫ F cos(F
s0
F = const ,
r r cos(F ^V ) = const ,
,
ds
. , : s1
r r r r r r r r r A( F ) = F cos( F ^V ) ∫ ds = F cos( F ^V ) s|ss1 = F cos( F ^V )( s1 − s0 ) = Fs cos( F ^V ) , (17) 0
s0
s -
. ,
-
, .
, 1
( ), =1
·
( ), .
(17)
,
.
m M0 M1 (
. 7),
Oz ,
(10). Oxyz Fx = 0 ; Fy = 0 ; Fz = − mg ,
. 37
r
δA(mg ) = − mgdz ,
(10)
(16)
: r A(mg ) =
∫
z
1 r δA(mg ) = − mg ∫ dz = − mg (z1 − z 0 ) = mgh ,
M 0 M1
z0
h = z0 − z1
z0 < z ,
. .
,
r A(mg ) = ± mgh ,
h -
, (18)
. ,
. (18)
, , .
.
83
,
.
. , , .
r F M 1,
M0
M (r . r38) r δA( F ) = F ⋅ dr .
. 38
(8), ,
r r
,
-
r r / r,
,
r δA( F ) = F
r r rdr = rdr .
r
-
r r F = F re , r r r r r rdr ⋅ dr = F r . r r r r r ⋅ r = r2 ,
,
r e-
F
r
-
r r r r rdr + rdr = 2rdr ,
: r r δA( F ) = F r dr ; A( Fc ) =
r δA( F ) =
∫ M 0 M1
r0
r1 -
r1
∫ F r dr ,
(19)
r0
(
(19)
. 38).
, , (
)
, .
.
. , .
,
,
, .
84
, l0 .
r F
M2 (
M1
.
39),
M,
(19) .
F = −F ; dr = dl ; r δA(F ) = − c(l − l 0 )dl ; r0 = l1 ; r1 = l 2 . F
r
= Δ = c( l − l0 ) ;
. 39
l1 , l , l 2 -
,
Δ -
, .
,
(19) l2 r c A( F ) = − c ∫ (l − l 0 ) dl = − (l − l 0 ) 2 2 l 1
l2 l1
c c = − (l2 − l 0 ) 2 + (l1 − l 0 ) 2 . 2 2
Δ1 , Δ 2 -
,
:
r c c c A( F ) = − Δ22 + Δ21 = − ( Δ22 − Δ21 ) , 2 2 2
(20)
, ,
, ,
,
,
.
(
)
.
,
r FT ,
(19) ,
m
, FT = km / r , 2
-
r
-
k
,
-
. , (20),
:
r A(FT ) = km(1 / r1 − 1 / r0 ) ,
r0 -
(21)
( ,
-
r1 -
)
.
22. .
,
,
, : miVi / 2 − 2
miVi20
/2=
Aie
−
Aii ,
i = 1, n ,
85
Aie -
, Aii -
i,
,
.
, 2
n
n mV2 i i0
mV ∑ i2 i − ∑ i =1 i =1
2
n
n
i =1
i =1
= ∑ Aie + ∑ Aii .
T
, T0 Ae
, , A
i
. , : T − T0 = A + A , e
(22)
i
: (
) ,
(22)
. ,
, -
dT / dt = dA e / dt + dA i / dt .
,
,
, dT / dt = N e + N i .
(23)
(23) : . (22)
(23),
, . , ,
. . .
. ,
T=
86
1 n miVi2 , ∑ 2 i =1
(24)
,
,
,
,
.
,
,
, . , (
. 40)
. 40
(
).
.
r r r Vi = Vie + Vir .
,
r VC
,
r r r Vi = VC + Vir .
r Vi2 = Vi2 ,
r r Vie = VC ,
,
(24),
r r 2 1⎛ n ⎞ 2 ⎛ n r ⎞ r 1 n 1 n T = ∑ mi (VC + Vir ) = ⎜ ∑ mi ⎟ VC + ⎜ ∑ miVir ⎟ ⋅ VC + ∑ miVir2 , 2 i =1 2 ⎝ i =1 ⎠ 2 i =1 ⎠ ⎝ i =1 r r Qr = MVCr ,
. ,
r VCr = 0 . T=
1 1 n 1 MVC2 + ∑ miVir2 = MVC2 + TCr , 2 2 i =1 2
(25)
TCr -
, . (25) : (
)
, . 87
. . . 1.
r V.
(24) T=
1 2 n 1 V ∑ mi = MV 2 . 2 i =1 2
(26) Vi = ωhzi , z, hzi -
2. .
ω -
(24)
1 n 1⎛ n 1 2 2 2⎞ 2 2 m h ω m h = ⎜ ∑ ∑ i zi i zi ⎟ ω = J zω , 2 i =1 2 ⎝ i =1 2 ⎠
T= Jz -
(27)
z.
3. (
)
Vi = ωhω ,
mi
r
ω (
hω -
, . 41).
, .
. 41
(27) : T=
1 2
Jω ω 2 ,
(28)
Jω -
. Ox1 y1z1 (
. 43),
.
r r
λ = cos(i1^ ω ) = ω x1 / ω ;
r r
r r
μ = cos( j1^ ω ) = ω y1 / ω ; ν = cos(k1^ ω ) = ω z1 / ω .
(18) Jω =
ω x2 J x1 1 2 ω
+
ω y2 J y1 1 2 ω
+
.7
ω z2 J z1 1 2 ω
− 2 J x1y1
ω x1ω y1 ω2
− 2 J y1z1
ω y1ω z1 ω2
− 2 J x1z1
ω x1ω z1 ω2
.
(28), T=
1 (J ω 2 x1 x1 2
+
J y1ω y2 1
+
Ox1 y1z1
: 88
J z1ω z2 1
− 2 J x1y1 ω x1ω y1 − 2 J y1z1ω y1ω z1 − 2 J x1z1ω x1ω z1 ) .(29)
,
(29)
T=
1 2
(J
2 x1 ω x1
)
(30)
+ J y1 ω 2y + J z1ω z2 , 1
1
, . (29) ,
.
(29) ω x1 = ω y1 = 0 ,
Oz1
ω z1 = ω .
, 4. ,
,
Cx1 y1z1 ,
r r Vir = ω × ρi ,
(
. 42).
,
r
ω -
r
ρi -
,
-
, ,
.
, ,
T= TCω -
(25)
n
r r 1 1 1 MVC2 + ∑ mi (ω × ρ i ) = MVC2 + TCω , 2 2 i =1 2
(31)
.
, :
(
(
) . 42
.
)
, ,
, -
(28) TCω = 21 Jω ω 2 .
C, TCω
, (29)
(30), . r
ω
,
, Cz ∗
xOy,
Cz1 .
, Cz1 ,
89
(27) TCω = 21 J Cz1ω 2 , , . 2 T = 21 MVC + 21 J Cz1ω 2 .
,
J Cz1 -
(31) (32)
Cz1
, . .
,
. 1. ,
, ,
,
.
2. ,
r F ( . 43, a), r^ r r^ r δA( F ) = FV cos( F V )dt = FωR cos( F V ) .
V = ωR .
(8) ,
r r | F cos(F ^V )| = FΠ , FΠ -
Oz,
. ,
r | mz (F )| = FΠ R , r r r FR cos( F ^V ) = ± mz ( F ) .
. 43
,
,
,
:
r r r δA(F ) = ± mz (F )ωdt = ± mz (F )dϕ ,
dϕ = ωdt
(33)
. , ,
. ,
.
,
, ,
, ,
r mz (F ) ,
, . .
90
,
. 43, a
,
. r A(F ) =
∫
ϕ r r δA(F ) = ∫ ± mz (F )dϕ .
(34)
ϕ0
M0M
,
r r A(F ) = ± mz (F )ϕ ,
ϕ -
(
:
(35)
). .
,
r r r N (F ) = δA(F ) / dt = ± mz (F )ω .
(36)
, . 3.
r V
r r r V =ω×r,
r r-
(
r F
-
.
. 43, b) , r , ω -
(8)
r r r r r r r r r δA(F ) = F ⋅ Vdt = F ⋅ (ω × r )dt = ω ⋅ (r × F ) , r r r r r × F = m0 ( F ) -
r r r r r r F ⋅ (ω × r ) = ω ⋅ (r × F ) .
O.
r r r r r r r r r δA( F ) = ω ⋅ mO ( F )dt = mO ( F ) ⋅ ω ⋅ cos(mO ( F ) ^ ω )dt = mω ( F )ω ⋅ dt = mω ( F )dϕ , (37) , dϕ r r r r ^r r r mO (F ) mω ( F ) = mO ( F ) cos(mO ( F ) ω ) -
, . r r r r r r N (F ) = δA(F ) / dt = mO (F ) ⋅ ω = mω (F ) ⋅ ω .
4.
(
. 43, c),
r r r (F1 , F2 ,..., Fn ) , r
A, ρ i -
Fi ,
r Vi
: (38)
i,
r r r r Vi = V A + ω × ρi ,
-
r VA -
. (6)
(8)
n r r r ⎛ n r⎞ r r r r δA = ∑ Fi (V A + ω × ρi ) = ⎜ ∑ Fi ⎟ ⋅ V A dt + ∑ Fi ⋅ (ω × ρi )dt . ⎝ i =1 ⎠ i =1 i =1 n
91
, r⎞ r ⎛ n r r ⎞ r ⎛ n r⎞ r ⎛ n r ⎛ n r⎞ r δA = ⎜ ∑ Fi ⎟ ⋅ V A dt + ⎜ ∑ ρi × Fi ⎟ ⋅ ωdt = ⎜ ∑ Fi ⎟ ⋅ V A dt + ⎜ ∑ mA (Fi )⎟ ⋅ ωdt . ⎠ ⎝ i =1 ⎝ i =1 ⎠ ⎝ i =1 ⎠ ⎝ i =1 ⎠
(39)
, ,
r r r Fi = Fie + Fii .
, (39),
,
⎛ n r ri ⎞ r ⎛ n ri⎞ r ⎛ n r re ⎞ r ⎛ n r e⎞ r δA = ⎜ ∑ Fi ⎟ ⋅ V A dt + ⎜ ∑ mA (Fi )⎟ ⋅ ωdt + ⎜ ∑ Fi ⎟ ⋅ V A dt + ⎜ ∑ mA (Fi )⎟ ⋅ ω ⋅ dt . ⎝ i =1 ⎠ ⎝ i =1 ⎠ ⎝ i =1 ⎠ ⎝ i =1 ⎠
r r ∑ Fii = R i = 0 ;
,
,
r r r ∑ mA (Fii ) = M Ai = 0 .
δA
,
Ai ,
: i
Ni
. ,
, n
r
r
n
r
r
r
r
r
r
r
δA = δA e = ∑ Fie ⋅ V A dt + ∑ mA (Fi ) ⋅ ω ⋅ dt = R e ⋅ V A dt + M Ae ⋅ ω ⋅ dt . i =1
i =1
(40)
r M Ae
,
,
, , ,
,
,
, . 5.
, .
.
r r r r r r m F M F F M ( ) = ( , ) = , ′ ∑ A i
(40) ,
,
r r r r r r r δA(F , F ′ ) = δA( M ) = M ⋅ ω ⋅ dt = M cos( M ^ ω ) ⋅ ω ⋅ dt = M ω ⋅ ω ⋅ dt , Mω r
, (41)
ω.
. (40)
r r r r r N (F , F ′ ) = N ( M ) = M ⋅ ω = M ω ⋅ ω .
, ,
z,
Mz ,
: 92
(42)
r r
r r
δA( F , F ′) = δA( M z ) = ± M z ωdt = ± M z dϕ ; N ( F , F ′) = N ( M z ) = ± M z ω , dϕ z. , , z1
,
(43)
( ).
. ϕ
∫ δA ( M z ) =
A( M z ) =
∫ ± M z dϕ .
(44)
ϕ0
M0M
,
A ( M z ) = ± M zϕ ,
ϕ -
(45)
. . 6.
, Az1 ,
xOy, A.
,
(39) r
n
r
r
n
r
r
r
r
δA = ∑ Fie ⋅ V A dt + ∑ m Az1 ( Fie ) ⋅ ωdt = R e ⋅ V A dt + M eAz ωdt = R e ⋅ drA + M eAz dϕ , (46) i =1
1
i =1
ω -
1
Az1 , dϕ e , M Az 1
. . . B r V2
A ( r . 44, a), V1 , B
,
A A
V2 > V1 .
B, r FT
r FT′
(
. 46, b)
,
,
, . . 46
93
r
r
r
r
r
r
δATi = δA(FT ) + δA(FT′ ) = FT ⋅ V2 dt + FT′ ⋅ V1dt = − FT V2 dt + FT′ V1dt = − FT (V2 − V1 ) . , V2 − V1
δATi = − FT Vr dt .
Vr ,
,
. ,
,
,
, . . , (
).
,
,
( .
)
, . ( (
)
)
. .
1.
.
,
, . 2.
(
),
,
.
3. ,
.
4. .
(
),
,
, .
5.
. ,
.
6. ,
, ,
.
94
. ,
. 3.
A
1.
B
m1
m2
C m3 (
. 47, a).
, ,
, , . ,
dT / dt = N + N . e
i
: ,
N = 0. dT / dt = N e . i
,
. . 45, a.r
x, ,
V1
x. T = T1 + T2 + T3 ,
T1 , T2
T3 -
,
. T1 = T2 =
1mV2. 2 1 1 1m V2 2 2 C2
,
(26) (32)
, + 21 J C2 ω 22 ,
VC2 C2
,
-
J C2
, , (
ω2 -
), .
. 45
, T=
1 2
J 3ω 32 ,
(27)
J3 -
, ,
ω3 -
(31) J C2 =
1 m r2; 2 2 2
J3 =
1 m r2, 2 3 3
r2
r3 -
(29) .
. .9
, T = 21 m1V12 + 21 m2VC2 + 41 m2 r22ω 22 + 41 m3r32ω 32 . 2
95
, ,
V1
.
,
D
,
L
ω 3 = V1 / r3 , E L
. ,
(
V1 .
. 47, a)
P , ω 2 = VE / EP = V1 / (2r2 ) , VC2 = ω 2 ⋅ CC2 P = ω 2 r2 = V1 / 2 . T=
1mV2 2 1 1
C2
,
1 m V2 + 1m V2 = + 81 m2V12 + 16 2 1 8 3 1
1 (8m 1 16
+ 3m2 + 2m3 )V12 .
. 45, a,
r r r r r r N e = N (m1 g ) + N (m2 g ) + N (m3 g ) + N ( R ) + N ( FT ) + N ( N 2 ) , r r r r m1g , m2 g , m3 g , R r r , FT N2 r FT
r m3 g r N2
,
.
r R
,
. P (12)
,
VP = 0 . , r r r r r r r r N e = m1g ⋅ V1 + m2 g ⋅ VC2 = m1gV1 cos(m1g ^V1 ) + m2 gVC2 cos(m2 g ^VC2 ) = m1gV1 , r r r r (m1g ^V ) = 0 , (m2 g ^VC2 ) = π / 2 .
,
, dV1 ⎛ 8m1 + 3m2 + 2m3 ⎞ d ⎡⎛ 8m1 + 3m2 + 2m3 ⎞ 2 ⎤ ⎜ ⎟ V1 ⎥ = m1gV1 ; 2V1 ⎜ ⎟ = m1gV1 , ⎢ ⎠ ⎠ ⎦ dt ⎝ 16 16 dt ⎣⎝
, ,
V1 -
,
.
V1 , , dV1 / dt = x&& = a1 , m m1 g = 1 g, a1 (m1 + 83 m2 + 41 m3 ) = m1g ; a1 = 3 1 m m1 + 8 m2 + 4 m3 a1
m
, ,
96
.
,
2.
δ,
. r2 .
, .
, ,
,
.
. 47, b
,
, M TK .
M TK = δ ⋅ N 2 .
, N2
,
M TK
( y C2 = const ,
,
. 45, b). y
N 2 − m2 g = 0 .
m2 && y C2 = N 2 − m2 g .
M TK = δ ⋅ m2 g .
N 2 = m2 g ,
,
r r r N = N (m1g ) + N ( M TK ) = m1g ⋅ V1 ± M TK ω 2 = m1gV1 − δ ⋅ m2 gω 2 , e
(43). V1 :
ω 2 = V1 / 2r2 , N e = m1gV1 −
δ ⋅ m2 gV1 2r2
⎞ ⎛ δ = ⎜ m1 − m2 ⎟ gV1 . 2r2 ⎠ ⎝
, a1 = m
,
:
⎛ m m1 δ m2 δ m2 ⎞ ⎟g, g− g = ⎜⎜ 1 − 2r2 m 2r2 m ⎟⎠ m ⎝m
= m1 + 83 m2 + 41 m3 .
3.
A
m
α
f
,
B . i,
C D
, E
(
.
. 46,
a).
,
, -
, , J J , = M − sω ,
M
M , s, ω
-
,
, .
97
.
.
. 46
: dT / dt = N e + N i . N i = 0,
,
, dT / dt = N . e
,
ϕ
(
. 46, b). -
. T =T +T +T ,
, T = mV 2 / 2 ,
. T = Jω 2 / 2 ,
T = J ω2 / 2.
, T=
1 mV 2 2
+ 21 Jω 2 + 21 J ω 2 .
ϕ (
, L
, ω
. 46, b).
VL = ω ⋅ r , V = VL = ω ⋅ r ,
, ,
.
.
,
ω
, ,
(
ω = ω ⋅i .
. 46, a).
, T = 21 mr 2ω 2 + 21 Jω 2 + 21 J i 2ω 2 = 21 ( J + J i 2 + mr 2 )ω 2 = = J + J i 2 + mr 2
J
1 2
J ω2,
, . ,
,
,
,
, .
r r r N e = N (mg ) + N (FT ) + N ( N ) + N ( M
98
),
r mg -
r
r FT -
M
-
, N ,
(
)
.
, ,
, . ,
M , ω r r r N (N ) = 0 , N⊥V , r r r r N e = mg ⋅ V + FT ⋅ V ± M ω = − mgV sin α − FT V + M ω .
.
FT = fN ,
,
, (
.
y = const , , FT = f cosα ⋅ mg .
N = mg cosα .
, 46,
c),
y: my&& = N − mg cosα . N − mg cosα = 0 ,
N e = − mg sin αV − mgf cosαV + M ω = M ω − (sin α + f cosα )mgV .
ω = ω ⋅i ,
,
V =ω ⋅r,
ω: N e = M i ⋅ ω − (sin α + f cosα )mgr ⋅ ω .
,
M
= M − sω = M − sω ⋅ i ,
N e = ( M i − si 2ω )ω − (sin α + f cos α )mgrω = M i ⋅ ω − si 2ω ⋅ ω − kmgr ⋅ ω , k = sin α + f cosα .
, ω,
: J = si 2
s
dω = M i − si 2ω − kmgr ; J dt M =M i -
dω +s ω = M dt
− kmgr ,
, , ω = ϕ& ,
J ϕ&& + s ϕ& = M
dω / dt = ϕ&& , − kmgr .
.
. 1.
. ,
, ,
. 99
2. , 3.
(
)
,
. ,
(
,
)
. 4.
,
. (
)
,
. 5. ,
. A
4. ,
. 47, a.
OA m,
l ,
AB C, , . , .
: T − T0 = A e + A i . , T0 = 0 . , T = Ae , T -
, A = 0. i
, , . (
. 47, b)
. T = T1 + T2 + T3 ,
,
.
, :
T=
1 J ω2 2 1 1
+ 21 m2VC2 + 21 J C2 ω 22 + 21 m3VC2 + 21 J C3 ω 32 , 2
3
J1 -
, A; J C2 , J C3 , ; VC2 ,VC3 -
(22)
m2 , m3 -
. (29)
. 9,
J1 = 13 m1l 2 = 13 ml 2 ; J C2 =
100
; ω1 ,ω 2 ,ω 3 (21),
1 12
m2 l 2 =
1 12
ml 2 ; J C3 =
1 m r2 2 3 3
=
1 mr 2 , 3 2
m1 -
,
r3 -
, m.
T = 16 ml 2ω 12 + 21 mVC2 + 2
, 1 ml 2 ω 2 2 24
+ 21 mVC2 + 41 mr32ω 32 .
r VA ,
ω1 ,
3
,
A V A = ω1 ⋅ l ,
. ,
,
A
B, .
B
,
,
.
VC3
ω 2 = V A / APAB = ω 1l / l = ω1
PAB = VB = VPAB
B, ( = 0,
. 47, b).
, .
VC2 = ω 2 ⋅ C2 PAB = 21 ω 1l
P ,
ω 3 = VB / BP = 0 / r3 = 0 .
T = 16 ml 2ω12 + 81 ml 2ω12 +
, r FT
1 24
(
,
ml 2ω12 = 13 ml 2ω 12 .
r R
,
r N3
.
O,
r r r m1g , m2 g , m3 g r r FT N3
r R
. 47).
, ,
.
,
r r r A e = A(m1 g ) + A( m2 g ) + A(m3 g ) = ± m1 gh1 ± m2 gh2 ± m3 gh3 ,
(18)
h1 , h2 , h3 -
( 47, b).
. 47, a)
(
.
, h3 = 0 .
,
r m1g ,
l / 2,
h1 = 21 l sin 30 o .
, ,
h2 = 21 l sin 30o .
,
, A e = 21 m1 gl sin 30o + 21 m2 g sin 30o = mgl sin 30 o = 21 mgl .
T
Ae
,
:
101
1 2 2 1 ml ω 1 = mgl ; ω1 = 3 2
3g . 2l
, , . 5. , A ,
,
MT
. A . T = A e + Ai .
,
. 47
,
A( M T ) = − M T ϕ r ,
,
ϕr -
. (
ϕ 0r = 120o ,
. 47, a) (
ϕ1r = 180o ,
. 49, b)
ϕ r = ϕ 1r − ϕ 0r = 60o = π / 3 .
, A e + A i = 21 mgl − 13 π ⋅ M T ,
: ω1 =
3g π ⋅ M T − . 2l ml 2
1
6.
m1 = m ,
,
m2 = 3m .
2 3
m3 = m .
r
R,
ρ=r 2.
R = 2r .
, ,
h1 ,
, 1
A
. :
T − T0 = A e + A i .
, ,
102
T = Ae .
, 1
, . 48).
(
h1
T = T1 + T2 + T3 ,
.
1 3 2
, , T=
1mV2 2 1 1
+
1 2
J 2ω 22
+
1 m V 2, 2 3 3
J2
-
,
A .
(17)
J 2 = m2 ρ . 2
7
, . 48
T=
1mV2 2 1 1
+ 21 m2 ρ 2ω 22 + 21 m3V32 .
,
1 V1 ,
.
ω 2 = V1 / R ,
V3 = ω 2 r = V1 ⋅ r / R ,
3 . 48. T = 21 m1V12 + 21 m2 ρ 2V12 / R 2 + 21 m3r 2V12 / R 2 = mV12 ,
, . . 48.
: h1 -
r r r r A = A(m1 g ) + A(m2 g ) + A(m3 g ) + A( R A ) = ± m1 gh1 ± m3 gh3 = mgh1 − mgh3 , 1, h3 3, e
A
, . h1 , V3 = V1 ⋅ r / R , dh3 = dh1 ⋅ r / R . h3 0 h1 ,
h3
0
A e = mgh1 − mgh1
,
,
V1 = dh1 / dt ,
V3 = dh3 / dt .
h3 = h1 ⋅ r / R .
,
r 1 = mgh1 . R 2
: V1 = gh1 / 2 .
103
ยง 8. 23. . . . , ,
. ,
,
. ,
( , ),
,
. ,
.. ,
, . . , ,
. , ,
. .
, . ,
, . ,
(16) .
, U (x , y , z ) , r
ฮดA(F ) = dU , Fx dx + Fy dy + Fz dz =
(1)
U U U dz . dy + dx + z y x
U
. ,
Fx = U / x ; Fy = U / y ; Fz = U / z .
, ,
(48),
. ,
, . .
, , M0
104
(2)
. 21. ,
r F
(
)
M
r A(F ) =
r δA ( F ) =
∫ M0M
M
∫ dU = U (x , y , z) − U (x0 , y 0 , z0 ) = U − U 0 .
M0
,
Π = −U + const ,
.
, : r r r A( F ) = ( − Π + const ) − ( − Π 0 + const ) = Π 0 ( F ) − Π( F ) .
(3)
, , . M0 ,
(49)
, :
r r Π( F ) = − A( F ) ,
, (
(4)
,
)
M0 .
M
. , l0 ,
, (20) :
r Π ( F ) = cΔ2 / 2 ,
Δ -
(5)
. ,
(18)
. 21
:
r Π(mg ) = mgh ,
(6)
h-
.
, , . .
U = ∑ U i ( x i , y i , z i ) ; Π = ∑ Π i ( x i , y i , zi ) .
, ,
(3), . .
r r r A = ∑ A(Fi ) = ∑ Π 0 (Fi ) − ∑ Π (Fi ) = Π 0 − Π .
(7)
. ,
, A = Π0 − Π .
, (5)
, 105
mV 2 / 2 − mV02 / 2 = Π 0 − Π ,
mV 2 / 2 + Π = mV02 / 2 + Π 0 .
E.
,
E = mV 2 / 2 + Π = h , h = mV02 / 2 + Π 0
(8)
.
(54) .
, , , . , ,
,
, -
. ,
. , .
. A e + Ai
(22)
Π0 − Π , T + Π = h,
(7) T − T0 = Π 0 − Π ,
h -
(9)
, T0 + Π 0 .
(9)
,
: , ,
. , ,
, , .
, , ,
106
. .
, (
,
. .),
. . . . .
,
,
,
, . . ,
,
.
, ,
A∗
A e + A i = (Π 0 − Π ) + A∗ ,
.
, : ∗
E − E 0 = A∗ .
∗
T − T0 = Π 0 − Π + A ; T + Π − (T0 + T ) = A ,
(10)
( A∗ > 0 ), (
, ( A∗ < 0 ),
. .). (
,
) ,
(
, . .).
,
, . ,
,
, . , ,
,
.
107
, , . § 9. ,
, ,
-
. ,
, ,
. -
(
), ,
. (
)
-
. ,
-
. .
24. Ax1 y1z1 (
. 49). i
r r r r a i = a ir + a ie + a ic ,
r aie -
r a ir
, ,
mi
r a ic -
r r r a ic = 2ω e × Vir ,
r
ωe
. 49
Oxyz,
,
, -
r Vir -
. r Fie
108
r Fii -
,
r r r r r mi (air + aie + a ic ) = Fie + Fii ,
,
-
. : r r r r r mi air = Fie + Fii + Φ ie + Φ ic ( i = 1, n ), r r Φ ie = − mi a ie
(1) r r Φ ic = − mi a ic
,
-
. ,
, , ,
, . .
,
,
(1)
, §5 - §8 , -
. ,
:
r r r r dQr / dt = R e + Φ e + Φ c , r r r r r r R e = ∑ Fie ; Φ e = ∑ Φ ie ; Φ c = ∑ Φ ic -
(2)
,
r r Qr = ∑ miVir -
,
-
, . , A
-
, r r r r r r dK Ar / dt = M Ae + M A (Φ ie ) + M A (Φ ic ) . r r r K Ar = ∑ ρi × miVir -
,
r
ρi -
(3)
, (
r
r
. 51); M Ae r
A; M A (Φ ie )
r r M A (Φ ie ) -
.
r r dTr δA e δA i δA(Φ ie ) = + + = N e + N i + N (Φ ie ) , dt dt dt dt
(4)
109
Tr =
1 2
∑ miVir2
-
,
-
(4)
-
, ,
r
dρi
r Vir
, .
, r
r
( aic ⊥Vir ). 25.
. , .
,
-
. , ,
,
,
,
-
. -
, , . , §5 Oxyz,
r r r K O = ∑ ri × miVi
§6
,
r r r r dQ / dt = R e ; dK O / dt = M Oe , r r Q = ∑ miVi
(5)
(
-
),
r r r M Oe = ∑ ri × Fie
-
O. (5)
, . .
110
r r . K O = ∑ ri × miVi ,
r ri r Oxyz, Vi r r r r . 51) ri = rA + ρi , rA -
(
-
.
Ax1 y1z1 ,
r
ρi -
.
-
,
-
: n n n r r r r r r r r r r r K O = ∑ (rA + ρ i ) × miVi = rA × ∑ miVi + ∑ ρ i × miVi = rA × Q + K A , i =1
i =1
r Q = ∑ miVi -
i =1
,
r r K A = ∑ ρi × mi Vi -
A. A
,
r Vi -
.
(6)
,
r
∑ mi ρi
r = Mρ C ,
,
-
r r Q = MVC ,
(7)
r
ω -
.
r r r r r r K A = ∑ ρi × mi (V A + ω × ρi + Vir ) .
r KA ,
r
ω
,
,
r r r r K O = r A × MVC + K A .
r r r r r r r Vi = Vie + Vir = V A + ω × ρi + Vir , r , Vir -
(6)
r
ρC -
-
,
r VA
-
r KA
, r r r r r K A = ρ C × MV A + K ωA + K rA . r K ωA -
(8)
,
n r rω r r K A = ∑ ρi × mi (ω × ρi ) ,
(9)
i =1
“ ω “.
r K Ar ,
A,
-
111
n r r r K Ar = ∑ ρi × miVir ,
(10)
i =1
-
. ,
r K Ar = 0 ,
r Vir = 0
,
-
(8)
r
ρC = 0 ,
r r r r K A = ρ C × MV A + K ωA .
(11)
r r K C = K Cω ,
(12)
(11)
-
. O
r r , V A = VO = 0 , r rω KO = KO ,
(11) (13)
. .
(6),
r r r r r r dK O / dt = V A × Q + rA × (dQ / dt ) + dK A / dt , r r r r r r (5), dK O / dt = M Oe = ∑ r × Fie , dQ / dt = R e = ∑ Fie . r r r r r r r r rA dK A / dt = Q × V A + ∑ ri × Fie − ∑ rA × Fie ,
, , , ,
r r Q = MVC ,
.
r r r r r r ∑ (ri − rA ) × Fie = ∑ ρi × Fie = M Ae
A, :
r r r r dK A = Q × V A + M Ae dt
112
r r r r dK A = MVC × V A + M Ae , dt
-
(14)
r KA ,
r
r
r
(6) K A = ∑ ρi × miVi , r Vi -
A, .
. -
. :
r r r r r dQ r e dK A = Q × V A + M eA . =R ; dt dt
(15)
, Ax1 y1z1 (
. 49).
r Q
r KA ,
( Oxyz,
)
(
)
r r r r Q = Qx1 i1 + Q y1 j1 + Qz1 k1 ,
Ax1 y1z1 ,
r r r r K A = K Ax1 i1 + K Ay1 j1 + K Az1 k1 .
,
r r r ~r dQ / dt = dQ / dt + ω × Q , r r r r (15) dK A / dt = Q × V A + M eA ,
.
r r r ~r dK A / dt = dK A / dt + ω × K A . r r dQ / dt = R e , ~r ~r r e dK r e dQ r r r r r r A R = + ω × Q ; Q ×VA + M A = +ω × KA. dt dt
,
,
-
Ax1 y1z1 : r r r r r dQ r r r e dK A r r + ω × K A + V A × Q = M Ae . +ω × Q = R ; dt dt r r Qi = ∑ miVi , r r r K A = ∑ ρi × miVi
,
(8) -
(16)
(16)
-
A, .
113
( (12).
),
(16) . r r r MVC = Q||VC , Cx1 y1z1
-
, C
,
(16)
,
r r r e dK C r r r r dQ r + ω × MVC = R ; + ω × K C = M Ce . dt dt
(17)
(
),
-
(12). ,
, r
r V A = VO = 0 ,
,
Ox1 y1z1
-
r r r dQ r r r e dK O r r +ω × Q = R ; + ω × K O = M Oe , dt dt
r KO
(18)
(13),
-
. Ax ∗ y ∗ z ∗ , r
ω = 0, r r r r re r dQ / dt = R ; dK A / dt + Q × V A = M Ae .
,
,
(15)
(19)
,
-
, (5). ∗ ∗ ∗
, (19)
r r r r MVC = Q||V A = VC ,
r r r r Q × V A = MVC × VC = 0 , r r r r dQ / dt = R e ; dK C / dt = M Ce .
,
114
,
Cx y z . r r V A = VC
C -
(20)
-
(5)
,
-
. 26. . .
, ,
.
,
, , .
(8)
.
-
,
r
( ω = 0 ),
,
(8)
Ax ∗ y ∗ z ∗ , r r r r K A = ρ C × MV A + K Ar .
r Kω A = 0,
,
C ,
r KA
∗ ∗ ∗
Cx y z ,
,
r r r K A = K C = K Cr .
,
r
ρC = 0 , (21)
,
-
, ,
r KC
r K Cr .
(21)
(20), r r dK Cr / dt = M Ce .
(22)
, . (10),
r
ρi
r Vir -
, , -
-
, .
115
.
-
,
r r aie = a C ,
r a ic = 0 ,
: dTCr / dt = N e + N i ,
(23)
. -
, , . § 10. .
,
. ,
-
. , . ,
-
, ,
. ,
. ,
. 25
,
Ax1 y1z1
(16),
(11) (9)
.
r r r r r dQ r r r e dK A r r +ω × Q = R ; + ω × K A + V A × Q = M Ae ; dt dt n r r r rω rω r r r K A = ρ C × MV A + K A ; K A = ∑ ρi × mi (ω × ρi ) , i =1
r Kω A -
,
-
: (1)
(2)
.
116
-
,
, .
27. .
(2)
-
,
A Ox1 y1z1 .
r VA = 0 ,
,
r r K A = Kω A.
(2)
r VA ,
(2) K ωA
A
,
r
r
ρ C × MV A ,
.
r
r ρ i = ri -
-
O
. -
mi
.
(2) O
r r r r r r k O = ri × mi (ω × ri ) = mi ri × (ω × ri ) . r r r r r r r r r a × (b × c ) = b ⋅ ( a ⋅ c ) − c ⋅ ( a ⋅ b ) r , kO r r r r r r r r r r r k Oi = mi ω (ri ⋅ ri ) − mi ri (ω ⋅ ri ) = mi ri2ω − mi (ri ⋅ ω )ri .
r k Oi
Ox1 y1z1 : r r = mi (x12i + y12i + z12i )ω − mi (x1i ω x1 + y1i ω y1 + z1i ω z1 )ri ,
ω x1 , ω y1 , ω z1 -
,
x1i , y1i , z1i -
. Ox1 ,
:
k x1 = mi ( x12i + y12i + z12i )ω x1 − mi ( x1i ω x1 + y1i ω y1 + z1i ω z1 ) x1i = = mi ( y12i + z12i )ω x1 − mi x1i y1i ω y1 − mi x1i z1i ω z1 .
117
n ⎛ n ⎞ ⎛ n ⎞ ⎛ n ⎞ K x1 = ∑ k x1 = ⎜ ∑ mi ( y12i + z12i )⎟ ω x1 − ⎜ ∑ mi x1i y1i ⎟ ω y1 − ⎜ ∑ mi x1i z1i ⎟ ω z1 . ⎝ i =1 ⎠ ⎝ i =1 ⎠ ⎝ i =1 ⎠ i =1
K y1
.
K z1
. 7,
-
K x1 = J x1ω x1 − J x1y1ω y1 − J x1z1ω z1 ; K y1 = − J y1x1ω x1 + J y1ω y1 − J y1z1ω z1 ;
(3)
K z1 = − J z1x1ω x1 − J z1y1ω y1 + J z1ω z1 .
: ⎡ Kx ⎤ r ⎢ 1⎥ K O = ⎢ K y1 ⎥ = ⎢ Kz ⎥ ⎣ 1⎦
⎡ Jx 1 ⎢ ⎢− J y1x1 ⎢− J z x ⎣ 11
− J x1y1 J y1 − J z1y1
-
− J x1z1 ⎤ ⎡ω x1 ⎤ ⎥ ⎥⎢ − J y1z1 ⎥ ⎢ω y1 ⎥ , J z1 ⎥⎦ ⎢⎣ω z1 ⎥⎦
(4)
: r r K O = θ O(1) ω ,
θ O(1) -
(5)
O,
r
-
ω-
Ox1 y1z1 ,
, .
, O, , , K x1 = J x1ω x1 ; K y1 = J y1ω y1 ; K z1 = J z1ω z1 . Oz1 ,
(6)
,
ω x1 = ω y1 = 0
-
(3)
K x1 = − J x1z1ω z1 ; K y1 = − J y1z1ω z1 ; K z1 = J z1ω z1 .
(7)
,
,
.
, . . Oxyz, 118
,
§ 3,
-
. Ox1 y1z1
,
. ,
Ax1 y1 z1
(2),
,
(5), r r r r K A = ρ C × MV A + θ A(1) ω ,
θ A(1) -
(8)
,
-
A,
C
r
ρC = 0 ,
,
. (8)
r r K C = θ C(1)ω ,
θ C(1) -
(9)
,
-
Cx1 y1 z1
.
r r Q = ∑ miVi
-
, .
r r r r Vi = V A + ω × ρ i , r
, ρi .
r VA -
, -
r
, ω -
-
:
r r r r r r Q = ∑ mi (V A + ω × ρi ) = V A ∑ mi + ω × ∑ mi ρi . r r r ρC ∑ mi = M , ∑ mi ρi = MρC ,
.
-
, r r r r Q = MV A + M (ω × ρ C ) .
(10)
. .
28. .
.
(18) 119
Ox1 y1z1 .
. 25
,
(5), , θ O(1)
r dω r r + ω × K O = M Oe . dt
(11)
(11) :
r k
r i1
r j1
ω x1
ω y1
ω z1 = (ω y1 K z1 − ω z1 K y1 )i1 + (ω z1 K x1 − ω x1 K z1 ) j1 + (ω x1 K y1 − ω y1 K x1 ) k1
K x1
K y1
K z1
r
-
-
r
r
:
⎡ 0 r ⎢ ω × KO = ⎢ ω z1 ⎢− ω y 1 ⎣ r
− ω z1 0
ω x1
ω y1 ⎤ ⎡ K x1 ⎤ r ⎥⎢ ⎥ − ω x1 ⎥ ⎢ K y1 ⎥ = ΩK O
(12)
0 ⎥⎦ ⎢⎣ K z1 ⎥⎦
Ω-
, .
(12)
(11),
(5), θ O(1)
-
(10)
r r r dω + Ωθ O(1)ω = M Oe . dt
(13)
(4), (12), : ⎡ Jx 1 ⎢ J − ⎢ y1x1 ⎢− Jz x 1 1 ⎣ ⎡ 0 ⎢ + ⎢ ω z1 ⎢− ω y ⎣ 1
− ω z1 0
ω x1
− J x1y1 J y1 − J z1y1
ω y1 ⎤ ⎡ J x1 ⎥⎢ − ω x1 ⎥ ⎢− J y1x1 0 ⎥⎦ ⎢⎣ − J z1x1
− J x1z1 ⎤ ⎡ω& x1 ⎤ ⎥⎢ ⎥ − J y1z1 ⎥ ⎢ω& y1 ⎥ + J z1 ⎥⎦ ⎢⎣ω& z1 ⎥⎦ − J x1y1 J y1 − J z1y1
− J x1z1 ⎤ ⎡ω x1 ⎤ ⎥ ⎥⎢ − J y1z1 ⎥ ⎢ω y1 ⎥ = J z1 ⎥⎦ ⎢⎣ω z1 ⎥⎦
(14)
⎡Me ⎤ ⎢ x1 ⎥ ⎢ M ye ⎥ . ⎢ e1 ⎥ ⎢⎣ M z1 ⎥⎦
(14)
,
120
-
. (14)
,
Ox1 y1z1
,
. (14)
-
,
⎡ J x ω& x ⎤ ⎡ 0 ⎢ 1 1⎥ ⎢ ⎢ J y1ω& y1 ⎥ + ⎢ ω z1 ⎢ J z ω& z ⎥ ⎢− ω y ⎣ 1 1⎦ ⎣ 1
− ω z1 0
ω x1
ω y1 ⎤ ⎡ J x1ω x1 ⎤ ⎡⎢ M x1 ⎤⎥ ⎥ ⎥⎢ − ω x1 ⎥ ⎢ J y1ω y1 ⎥ = ⎢ M ye ⎥ . ⎢ 1⎥ 0 ⎥⎦ ⎢ J z ω z1 ⎥ ⎢ M e ⎥ e
⎣
⎦
1
⎣
z1 ⎦
, ⎡ J x ω& x ⎤ ⎡ − J y ω y ω z + J z ω y ω z ⎤ 1 1 1 1 1 1 ⎥ ⎢ 1 1⎥ ⎢ & ⎢ J y1ω y1 ⎥ + ⎢ J x1ω x1 ω z1 − J z1ω x1ω z1 ⎥ = ⎢ J z ω& z ⎥ ⎢− J x ω x ω y + J y ω x ω y ⎥ ⎣ 1 1⎦ ⎣ 1 1 1 1 1 1⎦
⎡M e ⎤ ⎢ x1 ⎥ ⎢ M ye ⎥ . ⎢ e1 ⎥ ⎢ Mz ⎥ ⎣ 1⎦
, ⎡ J x1ω& x + ( J z1 − J y1 )ω y1ω z1 ⎤ 1 ⎥ ⎢ & ω J y y ⎢ 1 1 + ( J x1 − J z1 )ω x1ω z1 ⎥ = ⎢ J z ω& z + ( J y − J x )ω x ω y ⎥ 1 1 1 1⎦ ⎣ 1 1
⎡M e ⎤ ⎢ x1 ⎥ ⎢ M ye ⎥ . ⎢ e1 ⎥ ⎢ Mz ⎥ ⎣ 1⎦
-
,
,
-
: J x1ω& x1 + ( J z1 − J y1 )ω y1ω z1 = M xe ; 1
J y1ω& y1 + ( J x1 − J z1 )ω x1ω z1 = M ye ;
(15)
1
J z1ω z1 + ( J y1 − J x1 )ω x1ω z1 = M ze . 1
(14)
(15)
-
, , . . ,
,
-
:
121
ω x1 = ψ& sin θ + θ& cosφ ; ω y1 = ψ& sin θ cosφ − θ& sin φ ; ω z1 = ψ& cosθ + φ& .
(16)
-
, . , ,
. .
, ,
,
-
, ,
, J x1 = J y1 ,
,
Oz1 ,
. .
-
.
, A,
(1)
:
r Q
r r r r r dQ r r r e dK A r r +ω × Q = R ; + ω × K A + V A × Q = M Ae , dt dt
r KA
(17)
: r r r r r r r r Q = MV A + M (ω × ρ C ) ; K A = ρ C × MV A + θ A(1) ω ,
(10)
(18)
(8).
, (17)
(18)
C
r r r dQ r r r e dK C r r + ω × K C = M Ce ; +ω × Q = R ; dt dt r r r r Q = MVC ; K C = θ C(1)ω , r r r r ρ C = 0 , Q = MVC ||VC .
-
(19) (20)
(20) θ C(1) -
, r
, VC -
-
Cx1 y1z1
,
-
. (17)
(19)
.
122
, ,
(16)
(
-
). , .
r r ω × Q = ΩQ , r
,
Ω -
,
(19)
-
:
r r r r r Q& + ΩQ = R e ; θ C(1)ω& + Ωθ C(1)ω = M Ce .
(21)
(21) ⎡ Q& x ⎤ ⎡ 0 ⎢ & 1⎥ ⎢ ⎢ Qy1 ⎥ + ⎢ ω z1 ⎢ Q& z ⎥ ⎢− ω y 1 ⎣ 1⎦ ⎣
(12) -
− ω z1 0
: ω y1 ⎤ ⎡ Qx1 ⎤ ⎡⎢ R x1 ⎤⎥ ⎥⎢ ⎥ − ω x1 ⎥ ⎢ Qy1 ⎥ = ⎢ R ye ⎥ , e
⎢ e ⎢ Rz ⎥ ⎣ 1⎦
0 ⎥⎦ ⎢⎣ Qz1 ⎥⎦
ω x1
,
(22)
1⎥
(20), ,
:
⎡ a Cx ⎤ ⎡ 0 ⎢ 1⎥ ⎢ M ⎢ a Cy1 ⎥ + M ⎢ ω z1 ⎢ a Cz ⎥ ⎢− ω y 1 ⎣ 1⎦ ⎣
,
− ω z1 0
ω x1
ω y1 ⎤ ⎡VCx1 ⎤ ⎡⎢ R x1 ⎤⎥ ⎥ ⎥⎢ − ω x1 ⎥ ⎢VCy ⎥ = ⎢ R ye ⎥ . e
0 ⎥⎦ ⎢⎢VCz ⎥⎥ ⎣ 1⎦ 1
(23)
1⎥
⎢ e ⎢ Rz ⎥ ⎣ 1⎦
(23)
Cx1 y1z1 (
C
),
, ,
.
(20)
(14), -
, . , (23)
(14),
,
-
(16). .
-
, . ,
123
. * * *
Cx y z ,
-
. ,
,
.
-
-
, ( . 26).
Cx1 y1z1 (
.
50), -
. 50
.
, : r r r r r r Ma C = R e ; dK C / dt + ω × K C = M Ce . r (24) K C r ; Re r ; M Ce r
,
(24)
,
; ω -
, ,
,
-
, . (24)
,
,
-
(16), , . (12) -
(24)
-
: r r r r Ma C = R e ; θ C(1)ω& + Ωθ C(1)ω = M Ce ,
124
(20),
(25)
r a = [ x&&C
&& yC
&& zC ] r , R e = R xe R ye T
[
]
Rze
T
-
; θ C(1) -
,
Ω -
,
-
. (25)
:
⎡ Jx 1 ⎢ J − ⎢ y1x1 ⎢− Jz x 1 1 ⎣ ⎡ 0 ⎢ + ⎢ ω z1 ⎢− ω y 1 ⎣
⎡ x&&C ⎤ M ⎢ && yC ⎥ = ⎢ ⎥ ⎢⎣ && z C ⎥⎦
⎡ Rxe ⎤ ⎢ e⎥ ⎢R y ⎥ ; ⎢R e ⎥ ⎣ z⎦
− J x1y1
− J x1z1 ⎤ ⎡ω& x1 ⎤ ⎥⎢ ⎥ − J y1z1 ⎥ ⎢ω& y1 ⎥ + J z1 ⎥⎦ ⎢⎣ω& z1 ⎥⎦
J y1
− J z1y1
ω y1 ⎤ ⎡ J x1 ⎥⎢ − ω x1 ⎥ ⎢− J y1x1
− ω z1 0
0 ⎥⎦ ⎢⎣ − J z1x1
ω x1
− J x1y1 J y1
− J z1y1
(26)
(27)
− J x1z1 ⎤ ⎡ω x1 ⎤ ⎥⎢ ⎥ − J y1z1 ⎥ ⎢ω y1 ⎥ = J z1 ⎥⎦ ⎢⎣ω z1 ⎥⎦
⎡Me ⎤ ⎢ x1 ⎥ ⎢ M ye ⎥ . ⎢ e1 ⎥ ⎢⎣ M z1 ⎥⎦
(26) ,
-
,
(27)
. , ,
-
, ,
. xOy,
. .
(26)
(27),
&& z C = 0 , ω x1 = ω y1 = 0 , ω& x1 = ω& y1 = 0 ,
⎡ Jx 1 ⎢ J − ⎢ y1x1 ⎢− Jz x ⎣ 1 1
⎡ x&&C ⎤ M ⎢ && y ⎥= ⎢ C⎥ ⎢⎣ 0 ⎥⎦
⎡ R xe ⎤ ⎢ e⎥ ⎢Ry ⎥ ; ⎢Re ⎥ ⎣ z⎦
− J x1y1
− J x1z1 ⎤ ⎡ 0 ⎤ ⎥⎢ ⎥ − J y1z1 ⎥ ⎢ 0 ⎥ + J z1 ⎥⎦ ⎢⎣ω& z1 ⎥⎦
J y1
− J z1y1
-
125
− ω z1 0
⎡ 0 + ⎢ω z1 ⎢ ⎢⎣ 0
0⎤ 0⎥ ⎥ 0⎥⎦
0
⎡ Jx 1 ⎢ ⎢− J y1x1 ⎢− Jz x 1 1 ⎣
⎡M e ⎤ ⎢ x1 ⎥ ⎢ M ye ⎥ . ⎢ e1 ⎥ ⎢ Mz ⎥ ⎣ 1⎦
− J x1z1 ⎤ ⎡ 0 ⎤ ⎥⎢ ⎥ − J y1z1 ⎥ ⎢ 0 ⎥ = J z1 ⎥⎦ ⎢⎣ω z1 ⎥⎦
− J x1y1
J y1
− J z1y1
, 2 ⎡ − J x z ω& z ⎤ ⎡ J y1z1ω z1 ⎤ 11 1 ⎥ ⎢ ⎥ ⎢ 2 & ⎢ + − − ω ω J J x1z1 z1 ⎥ = ⎢ y1z1 z1 ⎥ ⎥ ⎢ ⎢ J z ω& z ⎥ 0 ⎥⎦ 1 1 ⎦ ⎢ ⎣ ⎣
⎡M e ⎤ ⎢ x1 ⎥ ⎢ M ye ⎥ . ⎢ e1 ⎥ ⎢Mz ⎥ ⎣ 1⎦
: Mx&&C = Rxe ; My&&C = R ye ; 0 = Rze ;
(28)
− J x1z1ω& z1 + J y1z1ω z2 = M xe ; − J y1ω& z1 − J x1z1ω z2 = M ye ; J z1ω& z1 = M ze . 1
1
1
,
(28)
1
,
:
0 = Rze ; − J x1z1ω& z1 + J y1z1ω z2 = M xe ; − J y1ω& z1 − J x1z1ω z2 = M ye 1
1
1
(29)
1
,
, .
,
,
, Rze
= 0;
M xe 1
= 0;
M ye 1
: -
= 0,
xOy, (29)
x1Cy1 J x1z1 ≠ 0
,
M xe
1
M ye
. J y1z1 ≠ 0 ,
-
.
1
, Cx1
.
Cy1
,
J x1z1 = J y1z1 , x1Cy1 ω& z
, ,
1
Cz1
ω z1 .
, x1Cy1 ,
, ,
, .
126
Mx&&C = Rxe ; My&&C = R ye ; J z1ω& z1 = M ze .
(30)
(30) ω& z1 ϕ
Cz ∗ ,
Cz1
ω& z1 = ϕ&& ,
, . , , ,
,
. -
. (
α ,
. 51).
,
f .
, r mg ;
-
.
: r N
-
r FT .
. Oxy
,
. 51.
,
Cx1 y1 .
,
. 51
ϕ
(
(30) -
,
Rxe
= mg sin α − FT ;
z1
. 51
R ye
. 51). = N − mg cos α ; M ze = FT r ,
r
1
.
-
(30),
:
mx&&C = mg sin α − FT ; my&&C = N − mg cosα ; J z1ϕ&& = FT r .
(a)
, . P
,
CP = r = const ,
127
ω z1 = VC / CP ; ω& z1 = ϕ&& =
1 ( dV C CP
/ dt ) = a Cτ / r = a C / r = x&&C / r , τ aC
, x&&C .
Ox
(b)
(b)
FT = J z1 a C / r 2 .
(a),
,
,
a C = x&&C ,
(b)
(a)
-
: a C = x&&C =
mg sin α m + J z1 / r 2
=
2 g sin α , 3
( )
J z1 = mr 2 / 2 .
,
,
FT FTp = fN .
, && yC = 0 ,
N = mg cosα ,
(a)
FT ≤ fmg cosα .
,
( ),
FT
1 mr 2 2 g sin α 2 ≤ fmg cosα 2 3 r
tgα ≤ 3 f .
§ 11. ,
. , .
29. .
r r r ma = F + R ,
,
r F
-
r R -
.
r ma r r Φ = −ma ,
(1)
, , 128
-
.
-
r r r F + R + Φ = 0.
r r r F , R, Φ
(2)
,
,
: ,
-
. . ,
r r r Φ = Φτ + Φ n , r r r r : Φ τ = −maτ ; Φ n = − ma n .
,
,
-
,
-
(1), . -
. .
,
-
, .
, -
,
, .
. ,
(2)
-
,
: Fx + Rx + Φ x = 0 ; Fy + R y + Φ y = 0 ; Fz + Rz + Φ z = 0 ,
(3)
, , .
, , ,
.
,
. 30. . Fii -
r r r r r mi ai = Fie + Fii + Rie + Rii
(i = 1, n ) ,
r Fie
-
,
129
r Rie
i,
r Rii -
-
,
.
r r Φ i = − mi a i ,
r r r r r Fie + Fii + Rie + Rii + Φ i = 0 (i = 1, n ) .
(4)
(4)
-
:
(
(
)
),
-
,
, . -
,
,
. , O(
)
,
r r r r r r r r r r mO (Fie ) + mO (Fii ) + mO (Rie ) + mO (Rii ) + mO (Φ i ) = 0 (i = 1, n ) .
(4)
(5)
(5).
. r r r r r r r r r F e + R e + Φ = 0 ; M O (Fie ) + M O (Rie ) + M O (Φ i ) = 0 ,
,
,
(6)
.
,
-
: ,
,
-
. (6)
, :
∑ Fix
=
Fxe
+
+ R ye + Φ y = 0 ; ∑ Fiz = Fze + Rze + Φ z = 0 ; + Φ x = 0 ; ∑ Fiy = r r ∑ mx (Fi ) = M x (Fie ) + M y (Rie ) + M z (Φ i ) = 0 ; r r r r (7) ∑ my (Fi ) = M y (Fie ) + M y (Rie ) + M y (Φ i ) = 0 ;
R xe
Fye
r r re re = + + Φ m ( F ) M ( F ) M ( R ) M ( ∑ z i z i z i z i ) = 0.
130
(7),
,
, -
.
, ,
,
.
,
,
,
.
(6)
,
-
.
r r r Φ = − (F e + R e ) .
r r (F e + Re )
r Ma C ,
r r Φ = − Ma C ,
(8)
r aC -
, ,
. -
, ,
. (6)
, O
r r r r r r M O (Φ i ) = − ( M O (Fie ) + M O (Rie )) .
O
,
r r r r r M O (Fie ) + M (Rie ) = dK O / dt . r r r M O (Φ i ) = − dK O / dt ,
(9)
O . ,
-
,
z,
r M z (Φ i ) = − dK z / dt .
,
(10)
,
-
A,
r r r r ⎞ ⎛ dK A r M A (Φ i ) = − ⎜ + V A × MVC ⎟ , ⎠ ⎝ dt r KA -
(11)
A.
131
C
r r V A = VC ,
(11)
-
,
r r r M C (Φ ) = − dK C / dt ,
r KC -
(12)
. , , r r r M C (Φ i ) = − dK Cr / dt ,
-
(12) (13)
r K Cr -
. ,
(12)
(13)
, -
, . , -
. , , ,
, . ( ), . (6) O (
),
-
r Φ
, (8)
-
.
r r M O (Φ i )
, .
. 52, a
. 52
,
O,
52, b
, C.
, 132
,
,
r r r r M O (Φ i ) ≠ M C ( Φ i ) .
,
-
. -
,
. .
-
. ,
,
,
,
(8)
r r r Φ ∗ = Φ = − Ma C .
(14)
,
-
, . , ,
, ,
z(
, . 53),
,
-
. O, z,
-
. Φ = Ma C ,
, O
r aC
(
. 53). -
, i,
mi .
r r r ai = a iτ + a in , r , Φ in -
. 53
r r r r r Φ i = − mi a iτ − mi a in = Φ τi + Φ in ,
r Φ τi -
-
. z, .
r Φ in
r r mz ( Φ i ) = mz ( Φ τi ) .
-
r r r mz (Φ i ) = mz (Φ τi ) + mz (Φ in ) . rn z ( . 55), mz (Φ i ) = 0 ,
,
,
aiτ = εhiz ,
ε -
-
133
hzi -
,
-
z, r r M z ( Φ i ) = ∑ mz ( Φ τi ) = − ∑ ε (mi hiz )hiz = −ε ∑ mi hiz2 = − J z ε
(15)
(15)
,
z
. 53).
(
,
r r Φ = − Ma C ; M z (Φ i ) = − J z ε .
(16)
r aC = 0,
, r r Φ = 0 ; M zC ( Φ i ) = − J zC ε .
C J z = J zC ,
(17)
, z1 ,
xOy, . 54),
(
Oz
,
, . -
, , . , Φ = Ma C ,
, -
, (
. 54
. 54).
, Cz1 ,
.
-
, i,
mi . r r r r rτ rn + aiC ai = a C + aiC = a C + aiC , rτ rn , aiC aiC -
,
r a iC -
-
, r r r r r r rn r rτ r M C ( Φ i ) = ∑ ρi × ( − mi ai ) = ∑ ρi × ( − mi a C ) + ∑ ρi × ( − mi aiC ) + ∑ ρi × ( − mi aiC ), r
ρi -
-
r
(
r
r
r
∑ ρi × ( −mi a C ) = −(∑ ρi mi ) × a C 134
= −M∑
r
ρi mi M
-
. 54).
. r r r × a C = − Mρ C × a C = 0 ,
r
ρC = 0 . r
r
r
r
τ τ ∑ ρi × (− mi aiC ) = ∑ ρi × Φ iC .
r
r
r
n = 0, ∑ ρi × (− mi aiCn ) = ∑ ρi × Φ iC
r
r
n ρ i ||Φ iC (
r
r
r
r
, M C ( Φ i ) = M C ( Φ τiC ) ,
. 54).
r r rτ M Cz1 (Φ i ) = M Cz1 (Φ τiC ) . , , a iC = ερi , r r M Cz1 (Φ i ) = − ∑ mz1 (Φ τi ) = − ∑ mi ερ i ρ i = − (∑ mi ρ i2 ) ⋅ ε = − J Cz1 ε .
, Cz1
(
. 54). , ,
, ,
, (
r M Cz1 (Φ i )
:
-
, . 54
).
r r Φ = − Ma C ; M Cz1 = − J Cz1 ε .
(18)
.
,
, .
-
. . .
r r r r r r Φ = − Ma C ; M C ( Φ i ) = − dKC / dt = − dKC( r ) / dt . Cx1 y1z1
Cx ∗ y ∗ z ∗
, , Oxyz, (
:
. 55). ,
-
. 55
-
135
. ,
,
-
r ~r r r dK C dK C r r M C (Φ i ) = − =− − ω × KC , dt dt
r KC Cx1 y1z1 ,
-
r
ω -
, . , r i1
r k1
r j1
r r r r r M C ( Φ i ) = − K& Cx1 i1 − K& Cy1 j1 − K& Cz1 k1 − ω x1
ω y1
ω z1 ,
K Cx1
K Cy1
K Cz1
r r r i1 , j1 , k1 -
.
:
r M Cx1 (Φ i ) = − (K& Cx1 + ω y1 K Cz1 − ω z1 K Cy1 ) ; r M Cy1 (Φ i ) = − (K& Cy1 + ω z1 K Cx1 − ω x1 K Cz1 ) ;
-
(19)
r M Cz1 (Φ i ) = − (K& Cz1 + ω x1 K Cy1 − ω y1 K Cx1 ) .
(19) (3) . 27,
-
,
, .
, ,
K Cy1 = J y1ω y1 ; K Cz1 = J z1ω z1 . (19) , r M Cx1 (Φ i ) = −[ J x1ω& x1 + ( J z1 − J y1 )ω y1ω z1 ] ; r M Cy1 (Φ i ) = −[ J y1ω& y1 + ( J x1 − J z1 )ω x1ω z1 ] ; r M Cz1 (Φ i ) = −[ J z1ω& z1 + ( J y1 − J x1 )ω x1ω y1 ] .
(8),
136
(3)
. 27
(19), (20) .
K Cx1
Cx1 y1z1 = J x1ω x1 ;
(20)
r
r
r
r
ω = ω x1 i1 + ω y1 j1 + ω z1 k1 = 0 ,
r r M C (Φ i ) = 0 , r r Φ ∗ = − Ma C ,
, . , xOy, ω x1 = 0 ; ω y1 = 0 ; ω z1 = 0 .
,
-
x1Cy1 ,
,
J x1z1 = J y1z1 = 0 ,
K Cx1 = K Cy1 = 0 ; r (20) M Cx1 (Φ i ) = M Cy1 = 0 ,
(3)
K Cz1 = J z1ω z1 = J Cz1ω . r M Cz1 (Φ i ) = − J Cz1ω& = − J Cz1 ε .
.
,
27:
,
r r Φ = − Ma C
(8). , . , (
. .),
,
, ,
.
ω x1 = ω y1
O z, = 0 , ω z1 = ω .
-
, z1 ,
(20),
. (3)
. 27, :
r r r M x1 (Φ i ) = J x1z1ω& − J y1z1ω 2 ; M y1 (Φ i ) = J y1z1ω& + J x1z1ω 2 ; M z1 (Φ i ) = − J z1ω& = − J z1 ε .
,
Φ = Ma C ,
r aC .
O,
, J x1z1 = J y1z1 = 0 , r r r r M x1 (Φ i ) = 0 ; M y1 (Φ i ) = 0 ; M z (Φ i ) = M z1 (Φ i ) = − J z ε = − J z1 ε .
,
, ,
,
,
. ,
,
,
,
,
.
137
31. . ,
-
(
-
).
, .
,
,
,
, ,
, , . , ,
, ,
,
-
. .
-
,
-
, . ,
x1
y1 (
.
).
,
. r Φ = 0,
r aC = 0
,
.
,
. , . (
, )
. ,
.
138
-
-
. , . . 1. DE
m
l
,
A B (
. 56). , DE
-
, ω.
,
. 56
-
, .
,
DE
xOy
-
Oxy,
,
. , . D,
r mg
:
r XB
. r
r X A , YA
DE;
.
,
-
DE. . i r r r a i = a iτ + a in .
(
. 56, a),
ω = const , r r ai = a in .
mi .
r a iτ = ω& ri = 0 ,
ri -
-
ai = a in = ω 2 ri ,
,
Φ i = mi a i = mi ω 2 ri
.
, , .
,
,
. , (8)
Φ = Φ ∗ = ma C = mω 2 rC =
1 mω 2 l sin α 2
,
α
139
DE
r Φ
.
-
,
, H/3
, (
. 56, a). . :
= 0 , X A + X B + Φ = 0 ; ∑ Fiy = 0 , YA − mg = 0 ; r ∑ mA (Fi ) = 0 , − 2 X B l − 21 mgl sin α − Φ (l − 23 l cosα ) = 0 .
∑ Fix
Φ,
: −
X A + X B + 21 mω 2 l sin α = 0 ; YA − mg = 4 X B − mg sin α − (1 − 23 cosα )mω 2 l sin α
0;
(a)
= 0.
α
D( D,
DE
r r X D , YD ,
. 56, b) -
DE: r m ( F ∑ D i ) = 0 , − 21 mgl sin α + 23 Φl cosα = 0 .
α = arctg
2 2 ω l 3g
2 2 ω l. 3g
. cosα ≈ 1; sin α ≈ tgα = 2ω 2 l / 3g . YA = mg ; X B = −
α ,
( ) α
3gω 2 l − 2ω 4 l 2 3 gω 2 l + ω 4 l 2 m. m; X A = 18g 18 g
, .
10o ).
( ( ),
r r X A, XB
140
tgα =
Φ,
,
r YA -
,
,
1
2.
2
,
3( m,
. 57).
2
, . A . . , . :
r m3 g
-
r r m1g , m2 g ,
;
r r X A , YA ,
Oxy,
,
r N
. 57;
-
. 57
. ,
r a1 .
, 2
. a 2 = a1
,
ε 3 = a1 / r3 , , .
,
1 r3 -
Φ 1 = m1a1 ;
Φ 2 = m2 a 2 = m2 a1 .
( A,
. 57).
, .
-
,
xOy.
r M ( Φ i ) = J Az ε 3 = 21 m3r32 ⋅ a1 / r3 .
ε3,
-
. 2
A
,
-
. T′ = T .
,
. 2
:
∑ Fix = 0 , − Φ 2 + T = 0 ; 1
∑ Fix
:
= 0 , − T ′ + X A = 0 ; ∑ Fiy = 0 , YA − m3 g + Φ 1 − m1g = 0 ; r r ∑ mA (Fi ) = 0 , T ′r3 + Φ1r3 − m1 gr3 + M (Φ i ) = 0 .
,
-
: 141
T ′ = T ; − ma1 + T = 0 ; − T ′ + X A = 0 ; YA − 2 mg + ma1 = 0 ;
(a)
T ′ + 23 ma1 − mg = 0 .
(a)
:
T T = ma1 .
(b) 1: a1 =
(a), (b)
2g. 5
XA =
(a)
(b) T′ = T ,
, T=
2 mg . 5
2 mg , 5
YA = 85 mg .
. . 1. . 2. 3.
. , ,
-
. (
4.
,
. .).
, .
5.
(
-
), , ,
.
6. , . : ) .5
,
,
-
; b) ; )
, . -
3. ,
1 ,
142
m1 ,
-
c, (
m2 -
2
. 58).
l ,
,
. , -
. ,
-
, . -
r r m1g , m2 g r N
: ;
r F
; (
. 58
. 58, ).
.
-
, ,
.
-
,
,
. Oxy, ,
Oy
-
l0
, C
Cx1 y1
,
. x,
ϕ
, x)
-
r V1
(
r a1 ,
ϕ)
( ω
.
ε,
. ,
, r a1 (
Φ 1 = ma1 ,
. 58, a). ,
.
,
r r r Φ 2 = −m2 a 2 , a2 r r r r a 2 = a 2e + a 2r + a 2c . r , a 2c = 0 .
-
143
l
r r r , a 2 r = a 2τ r + a 2nr ,
C.
-
a 2 r = εl -
a 2nr = ω 2 l -
, .
,
r r a 2 e = a1 .
(
,
τ
,
r a1 ,
,
r r r r r r r r r r r a 2 = a 2 e + a 2τ r + a 2nr ; Φ 2 = − m2 a 2 e − m2 a 2τ r − m2 a 2nr = Φ 2 e + Φ τ2 r + Φ 2n r , r r r Φ 2 e , Φ τ2 r , Φ 2n r . 60, a). x, ϕ Φ1
: Φ 1 = m1a1 = m1x&& ; Φ 2 e = m2 a1 = m2 x&& ; Φ τ2 r = m2 εl = m2ϕ&&l ;
( )
Φ 2n r = m2ω 2 l = m2ϕ& 2 l .
:
∑ Fix
= 0, − F
− Φ 1 − Φ 2 e − Φ τ2 r cosϕ + Φ n2 r sin ϕ = 0 . r r C. X C , YC
, (
. 58,b). C: r m ( F ∑ C i ) = 0 , − Φ 2e l cosϕ − Φ τ2r l − m2 gl sin ϕ = 0 .
(a)
,
,
F
= cx ,
: (m1 + m2 )x&& + cx = m2 l (ϕ& 2 sin ϕ − ϕ&& cosϕ ) ; lϕ&& + g sin ϕ = − x&& cosϕ .
(b)
2. , . .
(1736 - 1813) 1778
”,
“
-
. -
.
144
, -
, -
. , .
-
. ,
,
-
-
-
,
.( ,
).
§ 12. : -
; ;
.
. .
32. ,
. ,
-
,
,
-
. . . ,
,
-
. ,
,
,
-
. . ,
. ,
. 59,a -
y ≥ ax 2 .
, ,
y = ax 2
,
(
. 59, b),
.
145
. 59
,
,
.
-
,
, f (x , y , z , x& , y& , z&, t ) = 0 .
(1)
: 1) ; 2)
-
; 3) , ,
,
. y = ax , 2
,
. 59,b. , ,
,
.
,
-
, (
. 61, d).
-
x& O = rω ,
,
x& O − rϕ& = 0 .
,
,
-
. .
, .
,
,
r V (
,
. 61, c).
y = ax − Vt . 2
,
. ,
-
, . , (
)
-
, .
,
,
, : dx O dϕ ; dx O = rdϕ ; =r dt dt
C,
ϕ
0
0
∫ dx O = r ∫ dϕ
; x O = rϕ + C ,
. , .
146
xO
-
, , .
-
, ,
, ,
f (x , y , z , t ) = 0.
33.
(
(2)
.
) ,
,
.
-
-
. i.
r δ ri
,
. (2),
, r
r
,
r
r
δ ri = δ xi i + δ yi j + δ zi k
(3)
,
,
-
.
r grad f ⋅ δ ri = 0 ,
grad f -
(4)
(2)
t, ,
grad f =
(3) (4), δ x i , δ y i , δ zi
,
f r f r f r k. j+ i + zi yi xi
(5)
(5), r
δ ri ,
:
f f f δ xi + δ yi + δ zi = 0 . zi yi xi r
(6) r ri , x i , y i , zi .
δ ri , δ x i , δ yi , δ zi
-
, (4)
(6).
147
r
δ x i , δ yi , δ zi
δr
, (
): f f f δ xi + δ yi + δ zi = 0 . zi yi xi
δ f ( xi , yi , zi , t ) =
(7)
, ,
, .
,
,
, ,
,
,
,
. r r dri = Vi dt ,
,
dt
r Vi ,
. -
: ) , ,
,
-
; b) , ; c)
-
, . , (
. 59, b
c). . 60, a
(
t − Δt , t, t + Δt ,
t ,
, .
Δt -
:
, t
r V,
-
,
r
δr,
t. ,
,
)
. 60, b
, -
148 . 60
r dr ,
; -
r dr
r δr.
:
r r r (δ r1 , δ r2 ,..., δ rn ) ,
(8)
n
r
r
∑ gradf k (ri , t ) ⋅ δ ri
=0
(k = 1, l ) ,
(9)
i =1
l-
.
(8)
r r
(9)
x1 , y1 , z1 ,..., x n , y n , z n . r r gradf k (r , t ) ⋅ δ r = 0 ( k = 1, l ) .
r δr
,
,
-
“
”
“ ,
”. virtualis
.
“
-
”. 34.
.
r δ ri
r Vi∗ ,
.
,
δ x i , δ y i , δ zi
(7) ,
r
δ ri
r Vi∗ .
x&i∗ , y& i∗ , z&i∗
-
r r δ ri = kVi∗ ,
,
,
r Vi
r Vi∗ .
.
35.
-
, . . l
. , n δ x1 , δ y1 , δ z1 ,..., δ x n , δ y n , δ zn
, 149
.
3n
,
l
-
3n − l .
,
s = 3n − l .
(10)
, ,
-
. ,
, .
36.
. .
r δ A( F )
:
r r r δ A(F ) = F ⋅ δ r .
(11)
(9) . , (
. .22).
, ,
-
,
, -
.
r r r F1 , F2 ,..., Fn ,
-
r δr , r r r δ r1 , δ r2 ,..., δ rn ,
,
: n r r r r r r r r r r r δ A = δA(F1 ) + δA(F2 ) + ⋅ ⋅ ⋅ + δA(Fn ) = F1δ r1 + F2δ r2 + ⋅ ⋅ ⋅ + Fnδ rn = ∑ Fi δ ri .
(12)
i =1
. ,
r Vi∗ ,
(12) ,
r r δA = ∑ Fi ⋅ kVi∗ ,
k-
. k,
: n r r r ∗ r ∗ r N = δA / k = N (F1 ) + N (F2 ) + ⋅ ⋅ ⋅ + N (Fn ) = ∑ Fi ⋅ Vi∗ . ∗
*
i =1
150
(13)
37.
,
. .
-
, :
r r r δA( Ri ) = Ri ⋅ δ ri = 0 .
(14)
, , n r r r δA( R ) = ∑ Ri ⋅ δ ri = 0.
(15)
i =1
,
-
. ,
,
,
, .
-
, ,
-
; )
; -
. , b)
: a) , ,
. .; d)
, ;
§ 13.
. .
-
, . , ,
,
,
. .
,
, .
38.
-
. -
, (
. . 30).
, , (
)
-
. 151
r r r Fi + Ri + Φ i = 0
: i = (1, n ) .
,
-
, -
:
n r r r r r n r r n r r r ∑ Fi ⋅ δ ri + ∑ Ri ⋅ δ ri + ∑ Φ i ⋅ δ ri = ∑ ( Fi + Ri + Φ i ) ⋅ δ ri = 0 , n
i =1
i =1
i =1
(1)
i =1
: ,
-
. ,
, -
,
. , (15)
. ,
, . 37,
n r n r r r r r r ∑ Fi ⋅ δ ri + ∑ Φ i ⋅ δ ri = ∑ (Fi + Φ i ) ⋅ δ ri = 0 ,
(1)
n
i =1
i =1
(2)
i =1
. ,
-
.
,
, :
1) 2)
; ,
-
; 3)
,
-
; 4) 5)
; , ,
;
152
6) ,
(1); -
7) (1); 8)
.4-7
-
, . 39.
-
. (
, -
)
. ,
.
-
, r r F ∑ i ⋅ δ ri = 0 . n
(3)
i =1
(2) ,
-
. (2),
-
,
, , . (3)
(2),
r Vi = 0 = const
r
-
r ai = 0 ,
, Φi = 0. (3) (3)
.
r r F ∑ i ⋅δ r ≠ 0,
,
, . -
, r
r r dri = δ ri
r
∑ Fi ⋅ dr ≠ 0 . T − T0 ≠ 0 ,
,
, .
, . r r δ ri = kVi∗ ,
,
(3), (3)
r
r
∑ Fi ⋅ kVi∗ = 0 . 153
k
-
, : n
r
r
∑ Fi ⋅ Vi∗ = 0 ,
(4)
i =1
, . , “
”,
.
-
, . .
-
, . , , ,
.
. 1.
, ,
.
2.
.
3.
,
,
,
,
,
,
-
.
4. 5.
. , . , .
a) 6a.
. , ,
(
)
-
, 7a.
. , , .
154
-
8a. ,
,
.
9a.
6a - 8a ,
-
, .
10a.
,
.
:
8a
,
, ,
-
. b) 6b.
. , ,
-
, .
7b.
, , ,
.
8b. ,
-
,
-
. 9b.
6b - 8b , .
10b.
,
. 8b
: ,
, . , . ,
(
).
155
OA
1.
-
-
M.
AB -
l.
,
P,
-
B , -
A
Q. P
-
. 61
.
P
M.
Q
. (
. 61, a), ϕ.
.
-
ϕ,
.
. ,
,
-
,
. .
δϕ
( Q
r δ rB .
r
,
. 61). r δ rA ,
P-
-
, r
r
r
r
r
r
∑ δA( Fi ) = δA = δA( M ) + δA(Q) + δA( P) = ± Mδϕ + Q ⋅ δ rA + P ⋅ δ rB
= 0.
, r δA(Q) = Qx δ x A + Q y δ y A ,
,
P rQ δA( P) = Px δ x B + Py δ y B . r P ,
, . 61, Oxy:
Qx = 0 ;
Qy = − Q ;
Px = P ;
Py = 0 .
δA = Mδϕ − Qδ y A + Pδ x B = 0 .
A x B = 2 l cosϕ ; y B = 0 .
),
156
B: x A = l cosϕ ; y A = l sin ϕ ; ( -
δ x A = − l sin ϕδϕ ; δ y A = l cosϕδϕ ; δ x B = −2l sin ϕδϕ ; δ y B = 0 . δ yA
δ xB
,
: Mδϕ − Ql cosϕδϕ − 2 Pl sin ϕδϕ = 0 ; M − Ql cos ϕ − 2 Pl sin ϕ = 0 .
: P=
M Q − ctgϕ . 2l sin ϕ 2
,
. ω∗ (
Q
. 61, b).
P
r V A∗
-
r VB∗ ,
, -
,
. ,
r VB∗
r V A∗ ⊥OA
-
. , r r r r∗ r r∗ ∗ r ∗ ∗ ∗ ∗ ∗ ( ) = = ( ) + ( ) + ( ) = ± + ⋅V A + P ⋅VB = 0 , N F N N M N Q N P M Q ω ∑ i
N∗ -
. .
V A∗
∗
∗
= ω ⋅ OA = ω l .
, PAB ,
. 61,b.
, A
-
B,
r r r r N ∗ = Mω ∗ + QV A∗ cos(Q^ V A∗ ) + PVB∗ cos( P ^ VB∗ ) = Mω ∗ + QV A∗ cos(180o − ϕ ) + + PVB∗ cos180o = Mω ∗ − QV A∗ cosϕ − PVB∗ = 0 . OB = 2 l cosϕ ; BPAB
OBPAB = OBtgϕ = 2l sin ϕ ; OPAB = OB / cosϕ = 2l ; APAB = OPAB − l = l .
, B: V A∗
ω ∗AB VB∗
= V A∗
∗
/ APAB = ω ;
VB∗
=
ω ∗AB
-
∗
⋅ BPAB = 2lω sin ϕ .
,
-
:
157
Mω ∗ − Qω ∗ l cosϕ − 2 Pω ∗ l sin ϕ = 0 ; M − Ql cosϕ − 2 Pl sin ϕ = 0 .
P. 2. (
r P
. 62),
.
α. r P
r P
r Q
a
h.
.
r Q.
-
,
. ,
, ,
, . -
. 62 r
δ r1 ,
. r P,
(
. 64),
.
,
,
r
δ r2
:
r r r r r r δA = δA( P ) + δA(Q) = P ⋅ δ r1 + Q ⋅ δ r2 = Pδ r1 − Qδ r2 = 0 .
( 2π
δϕ = δ r1 / a .
Pδ r1 − Q
,
158
, δ r2 = δ r3 tgα , δ r2 = tgα h / (2π a ) ⋅ δ r1 . , -
. 62). ,
, -
k = h / (2π ) , δ r3 = kδϕ = h / (2π ) ⋅ δϕ .
(
.
)
h,
,
-
r δ r1
Q:
2π 1 htgα htgα δ r1 = 0 ; P − Q ⋅ ⋅a . = 0; Q = P h tgα 2π a 2π a
, .
1
3. m1 = m2 = m .
2
-
1
,
A,
B,
C, 2.
B
m
1 ,
3
m3 .
2
1 .
.
. 63 r r r m1g , m2 g , m3 g .
.
-
r FT ,
. , . , .
x ( 2,
-
y,
. 63, a). .
r V1∗ ,
1 x.
. 63, a,
P1 -
B, ω B∗ = V1∗ / (2 R ) ,
R-
.
-
V3∗ = VB∗ = ω B∗ R = V1∗ / 2 .
3 ,
r r r r r r r r r N 1∗ = N 1∗ (m1g ) + N 1∗ (m3 g ) + N 1∗ (FT ) = m1g ⋅ V1∗ + m3 g ⋅ V3∗ + FT ⋅ V1∗ = r r r r r r = m1 g cos(m1 g ^ V1∗ ) + m3 gV3∗ cos(m3 g ^ V3∗ ) + FT V1∗ cos( FT ^ V1∗ ) = m3 gV3∗ − FT V1∗ = = m3 gV1∗ / 2 − FT V1∗ = 0 .
159
V1∗ ,
,
, : m3 g / 2 − FT = 0 .
1,
(a) r V2∗ ,
2 . 65, b).
y(
-
P2
B, ω B∗ = V2∗ / (2 R) .
V3∗ = VB∗ = ω B∗ R = V2∗ / 2 .
3
-
, r r r r r r r N 2∗ = N 2∗ (m2 g ) + N 2∗ (m3 g ) = m2 g ⋅ V2∗ + m3 g ⋅ V3∗ = m2 gV2∗ cos(m2 g ^ V2∗ ) + r r + m3 gV3∗ cos(m3 g ^ V3∗ ) = m2 gV2∗ − m3 gV3∗ = m2 gV2∗ − m3 gV2∗ / 2 = 0 . V2∗ ,
,
, : m2 g − m3 g / 2 = 0 .
(b)
1,
(
. Oy, m1 && y = N − m1 g . , N = m1g .
63, c). y = const ,
, FT = fN ,
: FT = fm1g
( )
(a) - ( )
,
-
: m3 g / 2 − FT = 0 ; mg − m3 g / 2 = 0 ; FT = fmg .
: m3 = 2m ; f = 1. , r r
. , ,
,
.
, ,
X ,Y
,
M ,
,
.
M ,
, , , , ,
160
r X,
, ,
r Y.
M .
-
, . ยง 14.
(
)
-
)
(
-
. . .
40.
-
. , . n
,
r r ri = ri (q1 , q 2 ,..., q s , t ) q j ( j = 1, s) -
-
-
(i = 1, n) ,
(1)
. , s
,
, . , -
ฮดq j ( j = 1, j ) .
,
-
. . . -
, ,
-
, , . q& j
:
161
q& j = dq j / dt ( j = 1, s) .
(2)
. -
41. .
δq1 -
, q1 ,
)
( -
. r (δ ri )1 =
r ri δq1 (i = 1, n) . q1
:
r r r r r rr1 r rr2 r rrn r r δA1 = F1 (δ r1 ) 1 + F2 (δ r2 ) 1 + ⋅ ⋅ + Fn (δ rn ) 1 = F1 δq1 + F2 δq1 + ⋅ ⋅ + Fn δq1 q1 q1 q1 . δA1 -
: r ⎛ n r ri ⎞ δA1 = ⎜ ∑ Fi ⋅ ⎟ δq 1 . q1 ⎠ ⎝ i =1
,
δq 2
. r (δ ri ) 2 =
-
-
r ri δq 2 (i = 1, n) . q2
-
δA1 , r ⎛ n r ri ⎞ δA2 = ⎜ ∑ Fi ⋅ ⎟ δq 2 . q2 ⎠ ⎝ i =1
s-
, :
r ⎛ n r ri ⎞ δAs = ⎜ ∑ Fi ⋅ ⎟ δq s . qs ⎠ ⎝ i =1
, : 162
r r r ⎛ n r ⎛ n r ⎛ n r ri ⎞ ri ⎞ ri ⎞ δA = δA1 + δA2 + ⋅ ⋅ +δAs = ⎜ ∑ Fi ⋅ ⎟ δq s .(3) ⎟ δq1 + ⎜ ∑ Fi ⋅ ⎟ δq 2 + ·· + ⎜ ∑ Fi ⋅ qs ⎠ q1 ⎠ q2 ⎠ ⎝ i =1 ⎝ i =1 ⎝ i =1
Q1 , Q2 ,..., Qs ,
δA = Q1δq1 + Q2δq 2 + ⋅ ⋅ + Qsδq s =
s
∑ Q j δq j .
(4)
j =1
, q& ∗j ,
(3)
:
r r r ⎛ n r ⎛ n r ri ⎞ ∗ ⎛ n r ri ⎞ ∗ ri ⎞ ∗ N = δA / k = ⎜ ∑ Fi ⋅ ⎟ q& s , ⎟ q&1 + ⎜ ∑ Fi ⋅ ⎟ q& 2 + ··· + ⎜ ∑ Fi ⋅ q q q ⎝ i =1 ⎝ i =1 ⎝ i =1 1⎠ 2⎠ s⎠ ∗
N ∗ = N 1∗ + N 2∗ + ⋅ ⋅ + N s∗ = Q1q&1∗ + Q2 q& 2∗ + ⋅ ⋅ + Qs q& s∗ =
(5)
s
∑ Q j q& ∗j .
(6)
j =1
.
Q1 , Q2 ,..., Qs
(4)
-
. -
Qj
. [Q j ] = [ A] / [q j ] ,
qj
,
-
[ A] -
.
, -
.
,
, ,
,
, . . , .
-
, . . .
,
163
,
. -
, , s
N ∗ = N 1∗ + N 2∗ + ⋅ ⋅ + N s∗ =
(7)
∑ N ∗j = j =1
s
∑ Q j q& ∗j = j =1
s
∑ Q j q& j .
(7)
j =1
, ,
-
(q& j ≠ 0) , (q& k = 0 ( k ≠ j )) .
.
(3) ⎛ n r rri ⎞ ⎟δq j , δA = ∑ ⎜⎜ ∑ Fi q j ⎟⎠ j =1⎝ i =1 s
r r ri Q j = ∑ Fi ⋅ qj i =1 n
(9)
( j = 1, s) .
(8)
(9)
, :
-
⎛ x y z ⎞ Q j = ∑ ⎜⎜ Fix i + Fiy i + Fiz i ⎟⎟ ( j = 1, s) , qj qj qj ⎠ i =1 ⎝ r Fi . Fix , Fiy , Fiz n
(10)
,
-
. ,
Π = Π (q1 , q 2 ,..., q s ) ,
Q j = − Π / q j ( j = 1, s) .
(11)
: (
) .
164
.
-
,
. OM M1
m1
l1
l2 ,
M2
.
m2
. ϕ1
MM 1
-
ϕ2 (
. 64). , -
(10). Oxy,
r m1g
. 64
. 66,
r m2 g
: P1x = m1g ; P1y = 0 ; P2 x = m2 g ; P2 y = 0 ;
(a)
x1 = l1 cosϕ 1 ; y1 = l1 sin ϕ1 ; x 2 = l1 cosϕ1 + l 2 cosϕ 2 ; y 2 = l1 sin ϕ1 + l 2 sin ϕ 2 .
(b)
(10) Q j = P1x
x1
ϕj
y1
+ P1y
ϕj
(a)
+ P2 x
x2
ϕj
y2
+ P2 y
ϕj
( j = 1,2 ) .
(b)
Q1 = − m1gl1 sin ϕ 1 − m2 gl1 sin ϕ 1 = − (m1 + m2 )gl1 sin ϕ 1 ; Q2 = − m2 gl 2 sin ϕ 2 .
,
, .
r m1g
,
r m2 g
, ,
Ox.
r m1g
h1 = l1 − l1 cosϕ1 , h2 = h1 + l 2 (1 − cosϕ 2 ) ,
r m2 g
-
-
Π = m1 gh1 + m2 gh2 = m1 gl1 (1 − cos ϕ1 ) + m2 g[l1 (1 − cos ϕ 1 ) + l2 (1 − cos ϕ 2 )] .
(11) Q1 = −
Π
ϕ1
= − (m1 + m2 )gl1 sin ϕ1 ; Q2 = −
Π
ϕ2
= − m2 gl 2 sin ϕ 2 .
165
. 42. (
.
.
(3)
. 39), :
∑ Q j δq j
= 0.
,
-
.
, δ j ( j = 1, s)
-
, Q j = 0 ( j = 1, s) .
(12)
,
, .
,
,
,
-
(11) Π / q j = 0 ( j = 1, s) .
43. (
(1)
.
(13)
.
-
. 38)
n r r r r r ∑ (Fi + Ri ) ⋅ δ ri + ∑ Φ i ⋅ δ ri = 0 , n
i =1
i =1
. ,
,
,
. , s
s
s
j =1
i =1
j =1
∑ Q j δq j + ∑ Q j δq j = ∑ (Q j + Q j )δq j Qj -
(14)
, r r ri Qj = ∑ Φi ⋅ qj i =1 n
δq j ( j = 1, s)
166
= 0,
( j = 1, s) .
-
(15)
-
.
(14)
,
Q j + Q j = 0 ( j = 1, s) ,
(16)
. ,
-
. . , -
.
.
§ 15. ,
.
, . . ,
,
),
( ,
,
-
. , . . 44.
. − Q j = Q j ( j = 1, s) .
,
r
r
r
(15) Φ i = −mi ai = −mi dVi / dt ,
r r dVi ri ∑ mi dt ⋅ q = Q j ( j = 1, s) . j i =1 n
(1)
167
.
,
r r dVi ri d ⎛ T⎞ T ⎟⎟ − ⋅ = ⎜⎜ Q j = ∑ mi dt q j dt ⎝ q& j ⎠ qj i =1 n
(2)
,
( j = 1, s) .
(2)
(1)
,
: d ⎛ T⎞ T ⎟⎟ − ⎜⎜ = Q j ( j = 1, s) , dt ⎝ q& j ⎠ qj
(3)
,
s
. .
1.
(3) s
-
q j (t ) ,
. 2.
,
3.
. ,
(3) ,
,
.
4.
, .
45. ,
.
Qj = − Π / q j
( j = 1, s) , Π d ⎛ T⎞ T ⎟⎟ − ⎜⎜ + = 0 ( j = 1, s) . dt ⎝ q& j ⎠ qj qj
, (T − Π ) / q& j = T / q& j ( j = 1, s) .
L = T −Π,
(4)
. :
168
-
d ⎛ L⎞ L ⎟⎟ − ⎜⎜ = 0 ( j = 1, s) . dt ⎝ q& j ⎠ qj
(5)
,
, Qj = − Π / q j Qj ,
-
(3)
Π d ⎛ T⎞ T ⎟⎟ − ⎜⎜ =− + Q j ( j = 1, s) . dt ⎝ q& j ⎠ qj qj
6)
, , ,
,
,
,
, -
. . ,
(3)
(5)
,
-
. ,
,
,
.
-
. 46. ,
(
)
,
(
)
. -
: 1) 2) 3)
; ; ,
-
; 4)
;
5)
, ;
6) ; 7) 8)
; (
) ;
169
9) ,
-
,
. : (
)
-
. ,
( )
. .
-
. , . -
, , . m1 = 8m
1
1.
-
. 2
m2 = 2 m ,
c. . . 65). ,
( . 65
. s, ,
l0 ,
q1 = s ,
-
x
, q2 = x .
:
d ⎛ T⎞ T d ⎛ T⎞ T = Q1 ; ⎜ ⎟ − = Q2 . ⎜ ⎟− dt ⎝ s& ⎠ s dt ⎝ x& ⎠ x
(a)
T = T1 + T2 ,
,
T2 -
. ,
170
T1 -
(
)
-
,
,
C
, ,
T=
1mV2 2 1 1
+ 21 m2VC2 + 21 J Cω ω 22 ,
(b)
, ω2 -
VC -
V1
, J Cω , J Cω = m2 R 2 / 2 .
, r V1
T=
, -
r V2 (
. 67), , s& = V1 , x& = V2 . r r r , VC = V1 + V2 . , VC = V1 + V2 = s& + x& . , ω e = 0 , ω 2 = ω 2r , ω 2r , ω 2 r = V2 / CP = V2 / R = x& / R , P , R, ω 2 = x& / R . (b) , , J Cω ,
1 m s& 2 2 1
+ 21 m2 (s& + x& ) 2 + 41 m2 x& 2 .
-
.
-
,
, &&2 . T = 5ms& 2 + 23 mx& 2 + 2msx
(a): T T T T = 0; = 0. = 10ms& + 2mx& ; = 3mx& + 2ms& ; s& x& s x
( ) r m2 g
r m1g
,
r F
r F′ ,
, ,
F
= F′ ,
(
,
. 65).
P-
,
,
,
,
-
, ,
. , . 171
N 1∗ : V2 = x& = 0 , r r r r r r r r r r N 1∗ = N 1∗ (m1 g ) + N 1∗ (m2 g ) + N 1∗ ( F ′ ) + N 1∗ ( F ) = m1 g ⋅ V1 + m2 g ⋅ V1 + F ′ ⋅ V1 + r r + F ⋅ V1 = F ′ s& − F s& = (F ′ − F )s& = 0 . V1 = s& ≠ 0 ,
, Q1 = 0 . V2 = x& ≠ 0 , V1 = s& = 0 , N 2∗ : r r r r r r N 2∗ = N 2∗ (F ) + N 2∗ (m2 g ) = F ⋅ V2 + m2 g ⋅ V2 = − F x& = − cxx& .
, Q2 = − cx . ( )
(a),
d d (10ms& + 2mx&) = 0 ; (3mx& + 2 ms&) = − cx . dt dt
, : 10&&s + 2 && x = 0 ; 3mx&& + cx + 2ms&& = 0 .
(d)
, ,
&&s = −0,2 x&& .
(d)
&&s
-
(d), : 2,6mx&& + cx = 0 x&& + k 2 x = 0 ,
,
k 2 = c / 2,6m .
(e)
(e)
2. R
m1
.
, k , τ = 2π / k . : k = c / 2,6m ; τ = 2π 2,6m / c . ( . 66) 2 l m2 , M1
,
1 -
M2.
,
, . ,
,
, .
172
. ,
-
Oxyz, ,
Oz . Cx1 y1z1 ,
66.
-
q1 = ϕ 1 -
-
q2 = ϕ2 -
-
(
. 66).
. 66
:
d ⎛ T ⎞ T d ⎛ T⎞ T = Q1 ; ⎜ = Q2 . ⎟− ⎜ ⎟− ϕ2 dt ⎝ ϕ& 2 ⎠ ϕ1 dt ⎝ ϕ&1 ⎠
(a)
T = T1 + T2 ,
,
T1 -
-
T2 -
Oz. T1 =
,
1mV2 2 1 C
+ TCr ,
VC -
, TCr . ,
Cx1 y1z1
ω x1 , ω y1 , ω z1 -
TCr = 21 ( J x1ω x2 + J y1 ω 2y + J z1 ω z2 ) , 1
1
1
(
)
. Oz
T2 =
Jz -
Oz, . T=
J z = J 1z + J 2 z ,
-
J zω z2 ,
ωz -
,
+ 21 ( J x1 ω x2 + J y1ω y2 + J z1ω z2 ) + 21 J z ω z2 . 1 1 1 J x1 = m1R 2 ; J y1 = J z1 = m1R 2 / 2 . J 2 z = m2 l 2 / 3 . J1z = J ∗ + m1l 2 = m1R 2 / 2 + m1l 2 = 21 m1 (R 2 + z1
1mV2 2 1 C
J
Oz,
1 2
ϕ1,
2l 2 ) .
,
Cz1∗ ,
z1∗
,
,
-
173
.
-
, T=
1mV2 2 1 C
+ 21 m1R 2ω x2 + 41 m1R 2ω y2 + 41 m1R 2ω z2 + 16 m2 l 2ω z2 + 21 m1R 2ω z2 + m1l 2ω z2 1
1
1
.
ω1 ω 2 r r ω1 ω 2 ( . 66), ω1 = ϕ&1 , ω 2 = ϕ&2 .
, ,
Cx1 y1z1 : ω x1 = ω 1 = ϕ&1 ; ω y1
ω z1 = ω 2 cosϕ1 = ϕ& 2 cosϕ1 .
, r r r ω = ω1 + ω 2 , = ω 2 sin ϕ1 = ϕ& 2 sin ϕ1 ; Oz
ω2 ,
ω z = ω 2 = ϕ& 2 ,
,
-
VC = ω 2 l = ϕ& 2 l .
,
:
T=
1 m R 2ϕ& 2 1 2 1
+
1 2
m2 l 2 2 1 ϕ& 2 + 2 m1 (2R 2 + 3l 2 )ϕ& 22 , 3
sin 2 ϕ1 + cos2 ϕ1 = 1.
,
: ⎛ m l2 ⎞ T T T T = m1R 2ϕ&1 ; = 0; = 0. = ⎜⎜ 2 + 2m1 R 2 + 3m1l 2 ⎟⎟ ϕ& 2 ; ϕ&1 ϕ1 ϕ2 ϕ& 2 ⎝ 3 ⎠
(b) , -
.
ϕ& 1 ≠ 0
.
ϕ& 2 ≠ 0
N 1∗
ϕ& 2 = 0
, = ± M1ω1 = M1ϕ&1 ,
N 2∗ = ± M 2ω 2 = M 2ϕ& 2 ,
ϕ& 1 = 0
Q1 = M 1 .
Q2 = M 2 . (a),
(b)
-
: m1R 2ϕ&&1 = M 1 ; (m2 l 2 / 3 + 2 m1R 2 + 3m1l 2 )ϕ&&2 = M 2 .
,
ϕ&&1
ϕ&&2
, ,
. J y1 = J z1 .
174
Oz,
Cx1
,
, ,
1. § 1.
, ,
3
............................... (3).
(3).
§ 2. 7
....................................................................... (7). (7). (8).
1.
(9). 2.
-
(12). (12).
(13).
(14). § 3. 14
.. 3.
(14).
(15). (15).
(20).
(21). (27). 4. (28).
(
)
-
(29). (35).
(38). 5.
-
(43). § 4. 6.
, (48).
44
....................................................................................…… (44). 7. (45). 8. (49). 9. (50). 10. ( ) (54).
§ 5.
-
-
… (56). 12.
11. (57).
(59). (61). 14.
56
(60). 13. (61). 15. (62). 16.
(63). § 6.
17.
..................................................... (71). 18. (73).
70 (74).
-
175
,
-
(74). 19. (75). 20. ,
(79).
(79). § 7. 79
......................................................... 21.
(79). , (82). 22. (86). .
(87).
,
(81). (88).
(90).
(93). -
(94). § 8.
104
............................... 23. (104). ,
(104).
(106).
-
(106). § 9.
...................... (108). 25.
24. (110). (110).
108
(111). (112). 26. (114).
§ 10.
.................... (116). (119). (119). -
27. 28.
116
(121). (123). (125). § 11. 29. 30. (129). (132). (133). (138).
176
......................................………… 128 (128). (131). (135). 31. (137). -
2. ยง 12. 32. ( (149). 35.
...................................... (144). 33. (146). 34. (149). 6. (150).
) (149). 37.
ยง 13.
-
..
151
.................. -
160
38.
144
(151).
(152). 39. (152).
(153).
ยง 14. 40.
(160). 41. (161). (162). 42. (165). 43.
-
(165). ยง 15.
166
......................................................... 44.
(166). 45. (167). 46.
-
(168).
,
. . . .
.
.
60 84/16. . . . . . 8,84. .- . . 8. .3 . . . 1 18.07.94. . 634034, , . , 30.
177