Leuvens onderzoek onder andere toonde aan dat bepaalde keelklachten, prikkelhoest en bepaalde vormen van astma aan reflux te wijten kunnen zijn.” Refluxziekte ontstaat wanneer de slokdarmkringspier onvoldoende functioneert. Maar waarom dat zo is, weten artsen nog niet. Veel patiënten met refluxziekte hebben een zogeheten middenrifbreuk of -hernia. In dat geval bevindt een deel van het bovenste gedeelte van de maag zich in de borstholte in plaats van in de buikholte. Dat komt meestal doordat de opening in het middenrif waarlangs de slokdarm de maag bereikt, te wijd is geworden. Oudere mensen hebben meer last van reflux omdat hun sluitspier en bindweefsel verzwakken. Ook overgewicht speelt een rol, omdat de druk in de buik daarbij verhoogt. Reflux kan gemakkelijk vermoed worden bij een typisch verhaal, en kan dankzij nieuwe technieken met hoge betrouwbaarheid ook objectief vastgesteld worden. Eens reflux is vastgesteld, kan ze worden behandeld, meestal met medicatie. Zuurremmende medicatie helpt, maar een belangrijke groep patiënten moet die op lange termijn blijven
Voeding Een veelvoorkomend probleem is reflux. De ‘westerse’ levenswijze, met een rijkere voeding (en overgewicht), zorgt voor een toename van reflux. Het gaat om een terugvloei van (zure) maaginhoud tot in de slokdarm. Vette voeding en koffie verergeren de klachten omdat ze de sluitspier openzetten en zuurproductie stimuleren. Het meest kenmerkende symptoom van terugstromend maagzuur is een branderig gevoel achter het borstbeen, dat soms opstijgt tot in de keel of mond. Sommige patiënten met refluxziekte ervaren een drukkende pijn achter het borstbeen. Anderen hebben atypische klachten, zoals prikkelhoest, of het gevoel dat er een brok in de keel zit. “Atypische refluxpatiënten hebben nooit maagklachten of een branderig gevoel”, zegt prof. dr. Tack. “Zij hebben last in hun keel of luchtwegen, klagen over heesheid, een laryngitis (of strottenhoofdontsteking) of prikkelhoest. Kunnen neus-, keel- en oorspecialisten of longspecialisten niets vinden, dan komen ze bij ons terecht.
darm te versterken. Het team van prof. dr. Tack is daarbij wereldwijd een van de voorlopers.
Cartoons Naast reflux is een gestoorde maagwerking, of functionele dyspepsie, een van de voornaamste maagaandoeningen. Patiënten hebben erg diverse klachten, zoals misselijkheid, braken, een gevoel van vroege verzadiging, een opgeblazen gevoel en oprispingen. Omdat patiënten hun klachten niet goed kunnen situeren, kan het moeilijk zijn om vast te stellen of er sprake is van een vertraagde maagwerking of luie maag, van accommodatieproblemen of van overgevoeligheid. Een deel van de oplossing vonden Leuvense internisten in het gebruik van cartoons. “Als patiënten bijvoorbeeld een tekening krijgen van een baksteen op de maag, een riem die de maag omgordt of een ballon in de maag kunnen ze hun probleem beter vertalen”, legt prof. dr. Jan Tack uit. Daarnaast ontwikkelden artsen van UZ Leuven zeer gespecialiseerde technieken om de volumecapaciteit én de gevoeligheid te meten. “Leuven is daarin uniek”, weet prof.
‘Leuvens onderzoek toont aan dat bepaalde keelklachten, prikkelhoest en bepaalde vormen van astma aan reflux te wijten kunnen zijn’ nemen, omdat de klachten opnieuw optreden als ze ermee stoppen. Bij overgewicht is vermageren vaak geen echt effectieve behandeling. “Het blijkt in de praktijk erg moeilijk eetpatronen te veranderen. Het effect van een dieet is ook beperkt en lijkt nog best te helpen bij mensen die goed reageren op geneesmiddelen, maar die graag willen afbouwen.” De andere benadering voor langdurige refluxklachten is een kijkoperatie die een middenrifbreuk herstelt en de sluitspier tussen maag en slokdarm versterkt. Die operatie is inmiddels een routine-ingreep. Er wordt nog gewerkt aan nieuwe methoden om tijdens een endoscopie de sluitspier tussen maag en slok-
dr. Tack, “want algemeen wordt alleen gemeten hoe snel of traag voeding uit de maag gaat.” Bovendien gebruiken Leuvense artsen een soort pacemaker in de maag om problemen van een luie maag te verhelpen. Die nieuwe behandeling is mogelijk een belangrijke troef, maar ze is wel nog zeer duur en dient nog verder onderzocht te worden. Overgevoeligheid is een aparte problematiek. Bij mensen met een overgevoelige maag wordt het vaakst gespeculeerd over psychologische oorzaken. Stress krijgt de grootste rol toebedeeld, maar dat is iets wat vaak deel uitmaakt van het leven en de persoonlijkheid van iemand en is dus moeilijk te behandelen. UZ-magazine - juni 2009 17