Iedereen loopt in het dagelijkse leven het risico een val te maken. Ook in een ziekenhuis kun je vallen. Om dat te voorkomen heeft UZ Leuven een project rond valpreventie opgezet. Het doel: ziekenhuismede werkers bewust maken van de problematiek, om zo te voorkomen dat patiënten vallen.
valpreventie
Niet vallen is de boodschap Ad van Poppel
UZ Leuven heeft al enkele jaren een project voor valpreventie. Prof. dr. Eddy Dejaeger, kliniekhoofd geriatrie, zegt dat valpreventie voor iedereen geldt, maar dat vooral ouderen vaker vallen. “Ongeveer een derde van de 65-plussers valt minstens één keer per jaar. Bij de 75-plussers stijgt dit tot vier op tien. Het valrisico neemt toe naarmate men ouder wordt.” Niet elke val leidt tot een letsel. Toch is er bij één op de twee valpartijen wel sprake van een verwonding. Professor Dejaeger: “Bij de grote meerderheid van de mensen die een letsel oplopen, is dat gelukkig niet ernstig: een blauwe plek, een verstuiking ... Maar bij 5 tot 10 procent gaat het om een breuk of een hoofdletsel. En bij 1 tot 2 procent leidt die val tot een heupbreuk. Een dergelijke breuk heeft belangrijke 22 UZ-magazine - december 2010
gevolgen: één op de vijf wordt hierdoor immobiel en slechts één op de vijf kan nadien opnieuw volledig zelfstandig functioneren. Het is dan ook erg belangrijk om naast valpreventie ook aan breukpreventie te doen. Bij elke oudere moeten we botontkalking actief opsporen. En als dat nodig is, behandelen met doeltreffende medicatie.”
Ouderen De vraag is waarom juist ouderen meer vallen. Daarvoor zijn verschillende redenen volgens professor Dejaeger. “Ze hebben een verminderde spierkracht, een verminderd evenwicht en in het algemeen een verminderde mobiliteit. Verder zijn er problemen met hun zicht, ze hebben gevoelsstoornissen en nemen veel geneesmiddelen. Hun bloeddruk kan
plots zakken als ze opstaan, waardoor ze duizelig worden.” Daarnaast zijn ook omgevingsfactoren belangrijk: iemand van tachtig wil toch nog de ramen zemen, stapt op een trapje en valt er af. Patiënten met Parkinson lopen al wat moeilijker en kunnen struikelen over een losliggend tapijt. Een glas water kan omvallen en een gladde plek op de grond veroorzaken. Prof. dr. Dejaeger: “Een val is meestal een combinatie van verschillende risicofactoren. Het klassieke voorbeeld is dat van iemand die ‘s nachts opstaat om naar het toilet te gaan, wat duizelig is door te snel recht te komen, vergeet het licht aan te doen en over een losliggend tapijt struikelt. Bejaarden vallen meestal in hun eigen woonsituatie. De top drie van de plaatsen waar dat gebeurt is de woonkamer, de slaapkamer en de badkamer.”