UNIWERSYTET ZIELONOGÓRSKI
CZERWIEC 2016 Nowy kierunek – pedagogika specjalna*
Pedagog – wymaga i współczuje Rozmowa z dr hab. Grażyną Miłkowską, prof. UZ kierownikiem Katedry Pedagogiki Specjalnej i Profilaktyki oraz dr hab. Jarosławem Bąbką, prof. UZ, kierownikiem Pracowni Pedagogiki Specjalnej na Wydziale Pedagogiki, Psychologii i Socjologii UZ. Dotychczas na naszej uczelni, na kierunku pedagogika jest oferowanych aż 11 specjalności. W tym roku w ofercie UZ pojawia się nowy kierunek – pedagogika specjalna. To uzupełnienie czy wzbogacenie dotychczasowej oferty edukacyjnej … Grażyna Miłkowska: W naszym regionie żadna uczelnia nie oferuje takiego kierunku studiów. Na Uniwersytecie Zielonogórskim prekursorką tego
prof. UZ legitymują się habilitacjami z pedagogiki specjalnej. Dlatego zaryzykuję stwierdzenie, że będziemy kontynuować tradycje pedagogiki specjalnej na UZ. Przypomnę, że na 1 000 mieszkańców Lubuskiego aż 167 posiada jakąś niepełnosprawność. Takie osoby wymagają rehabilitacji i edukacji specjalnej oraz społecznego wsparcia we wszystkich fazach życia. Szczególną opieką należy
sprawnymi fizycznie bądź intelektualnie. Tymczasem – jak wyczytałam – pedagogika specjalna zajmuje się również osobami wybitnie zdolnymi … Jarosław Bąbka: Sformułowanie – osoby niepełnosprawne fizycznie bądź intelektualnie to dość duże uproszczenie. Pedagogika specjalna to nauka, która zajmuje się problemami opieki, edukacji i rehabilitacji osób niewidomych lub słabowidzących, niesłyszących i słabo-
z kolorowym irokezem na głowie albo kochającego inaczej. Natarczywie przyglądamy się kalece, śmiejemy się z ludzi z deficytami rozwojowymi. Skąd w nas tak wiele pychy i poczucia, że jesteśmy od nich lepsi? G.M.: Przez całe pokolenia niepełnosprawne dzieci siedziały zamknięte w domach. Izolowano je od reszty społeczeństwa. Dopiero w okresie transformacji ustrojowej upo-
słyszących, z niepełnosprawnością ruchową, intelektualną, ze spektrum cech autystycznych, z niepełnosprawnościami sprzężonymi, etc. Dlaczego – jako społeczeństwo – nadal jesteśmy tak mało tolerancyjni wobec osób, które są „inne”, w różny sposób. Złośliwie komentujemy kogoś ekscentrycznie ubranego,
mniały się o prawo do normalnego życia w społeczeństwie. Rozpoczął się proces integracji osób sprawnych z niepełnosprawnymi. Moim zdaniem w dorosłe życie weszło już pokolenie wychowane w duchu integracji. Te relacje pomiędzy osobami pełnosprawnymi i tymi z niepełnosprawnością są coraz lepsze. Czy przyszły pedagog
Dr hab. Grażyna Miłkowska, prof. UZ i dr hab. Jarosław Bąbka, prof. UZ.
kierunku była nieżyjąca już dr hab. Aleksandra Maciarz, prof. UZ. Była Twórczynią zielonogórskiej pedagogiki opiekuńczej i specjalnej. Jednak do tej pory nie mieliśmy wystarczającej liczby naukowców z habilitacją, którzy specjalizują się w tej tematyce. Obecnie i dr hab. Jarosław Bąbka, prof. UZ, i dr hab. Zdzisława Janiszewska-Nieścioruk,
objąć najmłodsze pokolenie, gdyż wcześnie prowadzona rehabilitacja daje szansę dziecku i jego rodzinie na zmniejszenie skutków niepełnosprawności i lepszą jakość życia. Myślę, że przeciętnej osobie, nie interesującej się zbytnio naukami społecznymi, pojęcie „pedagogika specjalna” kojarzy się z osobami niepełno-
specjalny powinien się charakteryzować jakimiś specjalnymi cechami – na przykład powinien być bardziej empatyczny, bardziej wyrozumiały, mocniej aniżeli inni współczujący? G.M. Kładzie Pani duży nacisk na empatię i współczucie. To istotne cechy, ale pedagog musi umieć też wymagać. Stawiać swemu podopiecznemu zadania do wykonania na miarę możliwości i w ten sposób stymulować go do rozwoju. Kto powinien skorzystać z Państwa oferty? J.B. Na pewno powinny to być osoby otwarte na świat, empatyczne, twórcze, prospołeczne. W jakich instytucjach planujecie Państwo praktyki dla swych studentów? G.M. Poradnie psychologiczno-pedagogiczne, przedszkola i szkoły z oddziałami integracyjnymi, przedszkola i szkoły ogólnodostępne, w których uczą się dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym z niepełnosprawnością. J.B. Praktyka pedagogiczna wyniesie 270 godzin. Będzie ona miała miejsce w przedszkolu oraz szkole podstawowej z oddziałami integracyjnymi lub w przedszkolu lub szkole ogólnodostępnej, w której uczą się dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym z niepełnosprawnością. Studenci zapoznają się z zadaniami opiekuńczo-wychowawczymi, udoskonalą swoje umiejętności związane z współorganizacją kształcenia uczniów z różnymi niepełnosprawnościami.Przewidujemy także praktykę u nauczyciela terapii pedagogicznej. Studenci zgromadzą doświadczenia dotyczące pracy z dzieć-
13
mi z zaburzeniami rozwoju oraz ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się np. z dysleksją, dysgrafią. Ponadto studenci odbędą praktykę w placówkach, które zajmują się wczesnym wspomaganiem rozwoju dziecka, tj. od momentu stwierdzenia niepełnosprawności do rozpoczęcia nauki w szkole. Proponowane specjalności to … G.M. Na początek proponujemy jedną specjalność, która stanowi odzwierciedlenie najpilniejszego lokalnego zapotrzebowania. To wczesne wspomaganie rozwoju, rewalidacja i terapia pedagogiczna uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Jaka będzie rola pedagoga specjalnego w społeczeństwie? Gdzie znajdzie zatrudnienie? J.B. Absolwent kierunku pedagogika specjalna o wymienionej specjalności będzie animatorem działań na rzecz osób z niepełnosprawnością w środowisku. Absolwent może być zatrudniony w placówkach (np. poradniach, przedszkolach), które realizują ideę wczesnego wspomagania rozwoju dziecka od stwierdzenia niepełnosprawności do rozpoczęcia nauki w szkole. Absolwent może znaleźć pracę jako nauczyciel współorganizujący proces kształcenia dzieci z niepełnosprawnością w przedszkolach i szkołach z oddziałami integracyjnymi, w przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych, do których trafia coraz więcej dzieci z różnymi niepełnosprawnościami. Studia umożliwiają pracę w charakterze nauczyciela – specjalisty terapii pedagogicznej, który prowadzi zajęcia korekcyjno-kompensacyjne z dziećmi z zaburzeniami rozwojowymi, dziećmi ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się (dysleksja, dysgrafia) w szkole. Dodajmy na zakończenie, że UZ czeka na zgodę Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego na uruchomienie tego kierunku, co może nastąpić w każdej chwili. Bardzo dziękuję Państwu za rozmowę. Rozmawiała: Ewa Tworowska-Chwalibóg Fot. Kazimierz Adamczewski „*” – kierunek zostanie uruchomiony po uzyskaniu zgody MNiSW.
Zapraszamy do udziału w trzeciej edycji konkursu "Zgadnij gdzie?"