ONDERZOEK
Smart glass helpt parkinsonpatiënt
BRIL VOOR
BETERE
MOBILITEIT Smart glasses zijn geen onbekend verschijnsel meer in de gezondheidszorg. Maar als hulpmiddel voor patiënten wordt de virtual-realitybril nog nauwelijks ingezet. Samen met de Twentse ziekenhuizen, UMC Radboud, VU Medisch Centrum en Cinoptics werkt UT-instituut MIRA als eerste in de wereld aan de ontwikkeling van smart glasses die de mobiliteit van parkinsonpatiënten verbeteren.
‘Ritmische prikkels helpen om een beweging te starten’
14 UT NIEUWS 04|2015
B
evriezen van beweging. Veel parkinsonpatiënten krijgen er vroeg of laat last van. Plotseling kunnen zij geen volgende stap meer zetten, niet meer opstaan of zich niet omdraaien. Met alle gevolgen van dien, zoals een onzekere, schuifelende gang, maar ook valpartijen en fracturen. Dat dit ‘bevriezen van beweging’ alles te maken heeft met het gebrek aan dopamine waar parkinsonpatiënten aan lijden, is algemeen bekend, laat neurofysioloog Richard van Wezel (foto rechtsonder) weten. Maar het blijft volgens de deeltijdhoogleraar van het MIRA-instituut vooralsnog een medisch raadsel waarom patiënten met ‘bevriezingsverschijnselen’ wel goed kunnen lopen zodra zij bepaalde prikkels krijgen. Optische prikkels bijvoorbeeld, zoals lichtsignalen. Of auditieve, zoals tikgeluiden als van een metronoom. ‘Hoe het precies werkt is nog onduidelijk, maar we weten al jaren dat bijvoorbeeld randen van vloertegels, ritmische tikken of sensorische prikkels, zoals klopjes op het been een patiënt helpen om dit bevriezen tegen te gaan.’ De neurofysioloog, die ook hoogleraar is aan de Radboud Universiteit van Nijmegen en directeur van het Donders Instituut, ver-
onderstelt dat dergelijke prikkels het van nature aanwezige compensatiemechanisme in de hersenen activeren, waardoor de bewegingen toch kunnen worden uitgevoerd, ondanks het tekort aan dopamine.
Komst van Google glass Tot voor kort was het nog onmogelijk om parkinsonpatiënten met ‘bevriezingsverschijnselen’ de zo noodzakelijke prikkels toe te dienen. De komst van de eerste Google glasses bracht daar verandering in. ‘Het idee om een smart glass te ontwikkelen, die zowel visuele als auditieve én sensorische prikkels kan afgeven, ontstond al in 2013’, vertelt Van Wezel. Inmiddels is in samenwerking met Cinoptics, producent van virtual reality-brillen, het eerste exemplaar geproduceerd: een smart-glass, speciaal bedoeld om het lopen voor Parkinsonpatiënten te vergemakkelijken. Om dit te bereiken projecteert de bril aan en uit knipperende lichtsignalen in het gezichtsveld van de drager, terwijl tegelijkertijd via een ingebouwd luidsprekertje tikjes hoorbaar worden, die ook nog eens voelbaar zijn achter het oor. Met een simpele aanraking van het montuur kunnen de signalen