Onderzoek
hoogleraar Miriam vollenbroek streeft naar een proactief zorgsysteem
Met apps ouderen langer g ouderen komen pas in aanraking met zorgverleners als ze fysiek of mentaal achteruitgaan. Te laat, vindt UT-hoogleraar Miriam vollenbroek-hutten. ze wil toe naar een proactief
on-bodysensoren ‘Ons zelflerende en slimme zorgsysteem begint met een algemene screening’, vertelt Vollenbroek.
gezondheidszorgsysteem waarbij 65+’ers worden gescreend en gemonitord zodat ze langer
‘Die testen leveren gegevens op die door een
gezond kunnen blijven. van de europese Commissie kreeg ze 2,5 miljoen euro subsidie om
beoordeeld. Denk aan huisartsen, fysiothera-
zo’n systeem de komende drie jaar te ontwikkelen en met 300 ouderen te testen.
het systeem zelf. Op grond van de uitkomsten
multidisciplinair team van deskundigen worden peuten, diëtisten, psychologen, maar later door krijgen gezonde ouderen programma’s op maat om fit te blijven. Zwakkere ouderen ontvangen
TeksT: paUl de kUyper | foTo: arjan reef >
kun je mensen met een hoger risico op verval in
trainingsoefeningen voor spieren en gewrichten
functioneren vroegtijdig opsporen.’
die kwetsbaar zijn. Bijvoorbeeld om het risico op
Als je (langere tijd) ziek bent of last krijgt van
Dit idee sluit nauw aan bij de ambitie van de Eu-
vallen te verminderen’
spieren en gewrichten, ga je naar de huisarts die
ropese Commissie. Brussel wil dat ouderen actief
Om de fysieke fitheid te meten bestaan veel stan-
je in de meeste gevallen verder helpt. Dat geldt
en gezond ouder worden. Vollenbroek: ‘Zodat ze
daardinstrumenten zoals de Timed-Get-Up-And-
ook voor kwetsbare groepen, zoals ouderen. En
dus langer zelfstandig thuis kunnen blijven wonen
Go-Test (waarbij je uit een stoel moet opstaan)
dat is op zijn minst een beetje vreemd, vindt
en de zorgkosten omlaag gaan.’
en de 6-minutenwandeltest. ‘Deze tests geven
Miriam Vollenbroek, deeltijdhoogleraar techno-
Van de Europese Commissie kreeg Vollenbroek
inzicht in de capaciteit van een persoon, maar
logy supported cognitive training aan de UT en
onlangs een miljoenensubsidie voor het project
niet in wat iemand dagelijks doet. De kunst is te
daarnaast werkzaam bij Roessingh Research and
Personalized ICT Supported Services for Inde-
voorkomen dat 65+’ers te weinig bewegen. Lange
Development (RRD), een onderzoeksinstituut
pendent Living and Active Aging (PERSSILAA).
perioden van inactiviteit vormen een risicofactor
verbonden aan revalidatiecentrum Roessingh.
De UT is trekker van het onderzoek waarin ook
voor het ontwikkelen van allerlei ziekten. Je kunt
‘Ons huidige zorgsysteem is zo ingericht dat er
universiteiten en onderzoeksinstituten uit onder
fysiek functioneren trainen met on-bodysensoren
pas actie wordt ondernomen als je ziek bent. Vol-
andere Italië, Spanje, Portugal en Ierland partici-
en een app. Als iemand lang niet actief is krijgt-ie
gens mij moeten we de zorg proactiever organise-
peren. In Twente doet RRD mee en de gemeente
een signaal dat ie in beweging moet komen’, legt
ren en ons al richten op de nog gezonde oudere’,
Enschede fungeert als testregio. Vollenbroek kan
de hoogleraar uit.
meent Vollenbroek. ‘Met screening en monitoring
een miljoen euro in Twente besteden.
200ste europese subsidie
PERSSILAA wil innovatieve zorgconcepten
Memory
ontwikkelen en testen. De onderzoekers gaan
Wat je kunt doen voor de fysieke gezondheid
de komende drie jaar zon 300 ouderen volgen,
kan ook voor iemands cognitieve vermogen. Er
allemaal 65+’ers die nog zelfstandig thuis leven,
bestaan instrumenten om cognitief functioneren
150 in Enschede en nog eens 150 in Zuid-Italië.
te meten, maar Vollenbroek noemt het vooral
De gezondheid van deze proefpersonen wordt
spannend om een tool te ontwikkelen waarmee je
regelmatig gescreend en gemonitord. Er wordt
cognitief verval kunt detecteren. Hierover is veel
Het PERSSILAA-project van Miriam Vollenbroek is de
gekeken naar fysieke fitheid, de cognitieve ver-
minder bekend.
200ste subsidie die de UT heeft weten binnen te slepen
mogens en het voedingspatroon.
Om het cognitief functioneren te trainen denkt de
uit KP7, het grote meerjarige onderzoeksprogramma
Voor alle drie die aandachtsgebieden wil Vol-
hoogleraar niet alleen aan geheugentrainers zoals
van de Europese Commissie. Dit Zevende Kaderprogram-
lenbroek trainingstools ontwikkelen die ouderen
sudoku’s, woordzoekers en memoryspelletjes,
ma loopt nog tot eind 2013. Tot nu heeft de UT meer dan
zo veel mogelijk zelfstandig in hun dagelijkse
maar ook aan (ingewikkelde) planningstaken. ‘We
130 miljoen euro binnengesleept uit Brussel. Van alle
omgeving kunnen gebruiken. Ze denkt daarbij
willen die breintraining vormgeven in alledaagse
UT-aanvragen is 22 procent gehonoreerd. Dat is net zo
aan apps en interactieve webtoepassingen die
dingen die ouderen leuk vinden en die in verschil-
hoog als het Nederlands gemiddelde en beduidend ho-
voedingsadviezen geven, sensoren die de hoe-
lende mate aanspraak maken op het cognitieve
ger dan het Europese succespercentage van 16 procent.
veelheid beweging meten en gepersonaliseerde
functioneren. Organiseer bijvoorbeeld een
In 2014 start Horizon 2020, het Europese financie-
oefenprogramma’s geven, en aan geheugentaken
kaartclubje, of plan eens de activiteiten voor een
ringsprogramma voor onderzoek en innovatie dat KP7
om het brein te trainen. Een UT-promovendus
verjaardagsfeest. Hiermee train je onder andere
opvolgt. In deze Brusselse pot zit 80 miljard euro
gaat onderzoeken hoe je in die toepassingen ter
je probleemoplossend vermogen en daarmee kun
motivatie een spelelement kunt aanbrengen.
je je brein fit houden.’
18 UT NIEUWS 08|2013