Achtergrond
Hoogleraar Hoeijmakers hielp mee bij de ontwikkeling van nieuw schaatspak
Fractie olympisch succes Als Sven Kramer in Sotsji naar olympisch goud schaatst, verschijnt er een trotse glimlach
ruw oppervlak te geven. ‘Daarmee verstoor je de
op het gezicht van hoogleraar technische stromingsleer Harry Hoeijmakers. Een fractie
die de lucht tegen het lichaam drukken. De lucht
stroming en ontstaan er op kleine schaal wervels
van het succes – ‘echt een fractie’ – is te danken aan onderzoek in zijn vakgroep. Het
laat later los en je weerstand wordt kleiner’, legt
textiel voor de mouwen en broekspijpen van het olympische schaatspak werd gekozen
benen allemaal een andere omvang hebben, heb je
na windtunneltesten op de UT. Op de vijf kilometer kan het pak enkele seconden winst
– bijvoorbeeld zigzagribbels of ruitjes – beïnvloedt Hoeijmakers en zijn collega’s gebruikten grijze
Testen op pvc-buizen ‘De meeste weerstand heeft een schaatser op zijn
Al in de nazomer van 2012 werd in de Horst de
benen en zijn armen. Als
basis gelegd voor het olympische pak waarmee
je naar de stroming van
de Nederlandse schaatsers de komende dagen
de lucht kijkt, kun je die
in Sotsji aan de start verschijnen en waarmee ze
lichaamsdelen beschouwen
minder luchtweerstand hebben dan in oudere
als een cilinder’, doceert
pakken. Niet dat Sven Kramer in de windtun-
Hoeijmakers. ‘Aan de voor-
nel van de vakgroep technische stromingsleer
kant heb je een hoge druk.
schaatsbewegingen stond te maken. Wel zijn op
De luchtstromen volgen de
modellen van armen en boven- en onderbenen
vorm van de cilinder, maar
een twintigtal stoffen getest. De stoffen die de
op een bepaald punt verlaat
minste weerstand gaven, zijn in het schaatspak
de stroming die cilinder.
van Kramer en zijn collega’s genaaid.
Daar gaat de lucht dwarre-
‘Het is een kleine bijdrage, maar wel een belang-
len; er ontstaat turbulentie.
rijke’, zo omschrijft Harry Hoeijmakers, vak-
Daardoor is de druk aan de
groepsvoorzitter van technische stromingsleer, de
achterkant van de cilinder,
UT-inbreng in het schaatspak. Volgens de hoogle-
of van het been in dit geval,
raar bestaat 75 tot 80 procent van de weerstand
lager dan aan de voorkant.’
van een schaatser uit luchtweerstand. ‘Een erg
Hoe smaller het zog (het
groot deel. Daarom is de schaatshouding ook zo
deel waar luchtstroming
belangrijk. De rest is de weerstand van de schaats
dwarrelt) aan de achterkant
die over het ijs glijdt.’
van het been of de arm van
De belangstelling voor de stroomlijning van
de schaatser, hoe lager de
schaatsers komt van Melle Jorritsma, een
weerstand. Hoeijmakers:
schaatsfanaat die in 2005 bij Hoeijmakers
‘Je wilt het punt waar de
afstudeerde. Hij onderzocht in welke formatie
stroming loslaat zo ver mo-
schaatsers in een achtervolgingsploeg de minste
gelijk naar achteren leggen.
weerstand ondervinden. Jorritsma had hiervoor
De druk aan de voorkant
contact met Jos de Koning van de Vrije Uni-
en die op de achterkant
versiteit die samen met de KNSB werkt aan de
zijn dan beter in balans en
ontwikkeling van schaatspakken. Dit contact
dat betekent dat je minder
mondde uiteindelijk uit in windtunneltesten op
weerstand hebt.’
de UT voor het nieuwe olympische schaatspak
Dat ‘loslaatpunt’ naar
waarmee de schaatsbond in Sotsji goud wil gaan
achteren schuiven kan
delven.
door het schaatspak een
10 UT NIEUWS 01|2014
verschillende soorten textiel nodig. Elke structuur de luchtstroming op een eigen manier.
opleveren. tekst: paul de kuyper | foto: gijs van ouwerkerk>
Hoeijmakers uit. Omdat armen en boven- en onder-
pvc-buizen met verschillende diameters om de bovenbenen, onderbenen en armen van schaatsers te simuleren. Zo’n twintig verschillende stoffen