September 2012
Panunupil at paglaban mula Batas Militar hanggang sa kasalukuyan, tinalakay sa KAL Fred Dabu
U.P. Newsletter 3
BALITANG UNYON Ika-25 Anibersaryo ng All-UP Workers Union, ipinagbunyi Photo by Bong Arboleda
Balikan at suriin ang mga aral ng kasaysayan. Nagpapatuloy ang panunupil at nagpapatuloy ang paglaban ng mamamayan. Militante at sama-samang pagkilos para sa tunay na pambansang kalayaan at demokrasya ang susi sa paglikha ng isang mas magandang lipunan. Ito ang buod ng ikatlong talakayang handog ng Congress of Teachers/ Educators for Nationalism and DemocracyUP (CONTEND-UP) Lecture Series on Critical Pedagogy na pinamagatang “From Martial Law to Oplan Bayanihan” na ginanap sa Pulungang Claro M. Recto, Kolehiyo ng Arte at Literatura (KAL), UP Diliman, noong Setyembre 18. Isa ito sa maraming pagtitipong gumugunita sa ika40 taong anibersaryo ng pagkakadeklara ng Batas Militar sa ating bansa.
hanay ng mga magsasaka, at bilanggong politikal noong panahon ng Batas Militar ni Pangulong Ferdinand Marcos. Aniya, marami siyang natutunang aral mula sa mga magsasaka sa Negros kung saan siya tumungo pagkadeklara ng Batas Militar. Nahuli at nakulong siya noong 1973 sa Iloilo at sa Fort Bonifacio, nakaranas ng matinding tortyur, nakatakas noong 1974, muling nakulong, at nagpatuloy ng pakikibaka sa loob ng bilangguan hanggang sa pagpapatalsik kay Marcos noong 1986. Sinabi ni Taguiwalo na hanggang ngayon, 40 taon man ang nagdaan, nagpapatuloy ang paglabag sa karapatang pantao at hindi natapos ang pagsasamantala sa bayan. Dahil nagpapatuloy ang panunupil, nagpapatuloy ang paglaban, aniya. Sa ilalim ng Oplan Bayanihan ng rehimeng Aquino, Ang pagpapasinaya at pagbabasbas sa bagong-ayos na opisina ng unyon kabilang ang kinatawan Katuturan ng kasaysayan dapat paigtingin ang pakikibaka para sa ng isponsor na ACT Partylist na si Rep. Tinio, at si Ka Felix ng pambansang unyon. Ayon kay Prop. Judy Taguiwalo ng pambansang kalayaan at demokrasya, Puno ng siglang ipinagbunyi ng mga •Pagtaas ng loyalty pay mula PhP100 tungo Kolehiyo ng Gawaing Panlipunan at dagdag pa niya. kawani, REPS at faculty ang ika-25 taong PhP500 Pagpapaunlad ng Pamayanan (CSWCD), Militarisasyon sa Quezon anibersaryo ng All UP Workers Union. •Rice Subsidy na may minimum na tatlong dating Rehente ng Kaguruan, inaalaala Sumunod na inilahad ni Ka Orly Isang linggong mga aktibidad ang naganap beses mula noong 2003 at pinalilinaw natin ang yugtong ito Marcellana, tagapagsalita ng Save Bondoc mula Setyembre 24 hanggang 28 para sa •Year-end incentive pay: PhP5,000 (1999), upang magkaroon tayo ng malalim na Peninsula Movement, ang mga naalaala niya naganap na pagdiriwang. Ang ilan sa ating PhP 2,500 (2000), PhP15,000 (2001) pagkakaunawa sa kasalukuyang sitwasyon. noong Batas Militar at ang kasalukuyang mga ipinagbubunying tagumpay sa loob ng •Incentive Bonus PhP10,000 (2008) Isinalaysay niya ang kaniyang mga sitwasyon sa Timog Katagalugan sa ilalim ng 25 taon ay ang mga sumusunod: •Dagdag na three-day special leave karanasan bilang aktibista, organisador sa Sundan sa pahina 7 privileges •Dagdag na three-day job related sickness leave •2 days nursing leave •UP Centennial Bonus PhP20,000 (2008) •Pagtaas ng sahod nang 10% noong 1988, Stephanie S. Cabigao 1999 at nang 5% noong 2000 “Martial Law @ 40: Paggunita at Cordillera laban sa Chico River Dams tumatak sa kasaysayan ng pakikipaglaban sa •Amelioration Pay: PhP7,000 (1998) Panata” ang tema sa pagdiriwang ng ika- maging sa Cellophil Corp. na pawang pamamagitan ng kanilang ambag sa sining. •Annual Grocery Allowance (PhP1,000) 40 taon mula nang ideklara ito na idinaos pag-aari ng crony ni Marcos. Naroroon Ang ilan sa tinanghal na mga katha ay mula mula noong 2006 noong Setyembre 18 sa makasaysayang ding nagbahagi ng kaniyang karanasan si kina Pete Lacaba na pinamagatang “Ang •Grocery Allowance PhP4,000 (2011) Palma Hall ng Unibersidad ng Pilipinas na Sr. Emelina Villega ng Missionary Sisters mga Kagilagilalas na Pakikipagsapalaran ni •10 Days Recognition Pay para sa mga naging lunsaran ng maraming kampanya of the Immaculate Heart of Mary kasama Juan de la Cruz” at “Prometheus Unbound” REPS at Kawaning regular (2011) Sinimulan ang pagdiriwang nang laban sa rehimeng Marcos at nagsisilbing ng mga manggagawa ng La Tondeña na na isinadula naman ng UP Repertory nakaraang Setyembre 24 kaalinsabay na rin representasyon ng demokrasya at pagkakaisa nagwelga laban sa nasabing korporasyon; Company, pagtanghal ng Chorale ng sipi ng pasinaya ng bagong renovate na opisina ng mga mag-aaral, kawani at guro ng at sinundan naman ni Emmi de Jesus at mula sa “Makata” ng First Quarter Storm unibersidad. panghuli si Satur Ocampo, ang pangulo ng at ang “Panata” sa panulat ni Propesora Joi ng unyon. Isang parada sa Academic Oval Mainam na manumbalik sa mga Makabayan Coalition. Barrios-Leblanc na pinamunuan naman ng ang isinagawa bilang panimula ng aktibidad. Dinaluhan ito ng mga delegado mula sa alaala sa yugtong ito ng kasaysayan ng Napatingkad nang husto ang okasyon tanyag na manunulat na si Bibeth Orteza. bansa sa panahon ng Batas ng Militar sa dala ng mga testimonyang isinalaysay ng Mahalaga ring ipinalabas ang mga mga iba’t ibang UP kampus— Baguio, pamamagitan ng mga aktwal at personal mga panauhing pandangal at lalo pa itong biswal na produksyon na pumuno sa mga Cebu, Diliman, Iloilo, Los Baños, Manila, na testimonya at salaysay ng maraming naging maalab nang isalaysay ang pag-inog puwang ng pagbabalik-tanaw sa panahon Mindanao, at Tacloban. Ang mga delegado ay pinangunahan ng kabataan, guro, at iba pang mga kasapi ng mga pangyayari sa loob ng rehimeng ng Martial Law tulad na lamang ng mga mga opisyal ng All UP Workers Union tulad sa pakikibaka sa namamayaning sistema Marcos partikular ang pagkakabuo ng mga aktwal na dokumentaryo ng mga larawan nina Larry laureta, Noel Marquina, Linda sa panahon ng dating Pangulong Marcos. organisasyon mula sa iba’t ibang sektor, o kaya naman bidyo mula noong ideklara Mapalad na natunghayan sa programa ang ang pagdami at paglawak ng suporta ang Martial Law hanggang sa pagpiket “Yda” Buenaobra, Rara Ramirez, Delfin pagdalo at pagbahagi ng kani-kanilang mga ng mamamayang Pilipino sa pagkilos at pagrally ng iba’t ibang sektor, pati na Aledro, Gigi Carcallas, Mauricio Quintos, salaysay at gunita noong sila’y aktibong hanggang sa paghantong nito sa tanyag rin ang pagpapalabas ng produksyong Benjamin Santos. Naroon din ang mga opisyal ng All kumilos laban sa administrasyong Marcos na EDSA Revolution noong 1986. Kung pinamagatang “Rise and Fall of Marcos UP Academic Employees Union mula sa tulad nina Dr. Judy Taguiwalo, dating UP kaya kasama sa pag-aalala hindi lamang Dictatorship: Causes and Consequences up Faculty Regent; Dr. Carol Araullo, BAYAN ang mga lider ng iba’t ibang sektor tulad to the Present (Abridged Version)” ni Prop. iba’t ibang CU sa pangunguna nina Prof. chairperson; Teofisto Guingona Jr., dating nila Jose Diokno, Lorenzo Tañada at Jose Maria Sison, isang politikal na bilanggo Phoebe Zoe Sanchez ng Cebu, Prof. Tomas bise-presidente ng Pilipinas; Fr. Jose Dizon tanyag na pinaslang na lider estudyante ng sa panahon ni Marcos. Hindi rin nakaligtaan Talledo ng UP Iloilo, Prof. Adela Ellson ng ng Pagbabago People’s Movement; Raphael UP noon na si Lean Alejandro na naging ang pag-awit ng “Bayan Ko” sa pamumuno UP Mindanao, Guillermina Panizales ng Mariano ng Anak Pawis Party List; Joanna mahalaga sa pakikibaka at pagpapabagsak ng batikan at mahusay na aktor at dating UP Manila at Prof. Sharon Briones ng UP Cariño na kasama ng mga katutubo ng sa diktadura, kundi ang mga tauhang miyembro ng Kadena, isang organisasyon Diliman. Tinatayang umabot sa mahigit na ng mga maralitang taga-lungsod, na si John 400 ang sumama sa parada. Pagkatapos ng parada ay sinimulan ang Arcilla, ang musikerong si Jess Santiago at ang awiting “Manggagawa” na inawit naman pasinaya ng opisina kung saan nagbigay ng pambungad na pananalita si Tsanselor ni G. Tony Palis. Sa pagsasara ng programa, naging Caesar Saloma ng UP Diliman at sinundan panawagan ni Bonifacio Ilagan, isa sa ni ACT Teachers Party List representative maraming naging political prisoners noon, na si Rep. Antonio “Tonchi” Tinio. Ang dalawang milyong pondong ginamit sa lahat ng dumalo na higit sa paggunita ng mga pangyayaring inukit na sa kasaysayan sa pag-aayos ng opisina ay nagmula sa ACT ng bansa noong nakaraang Batas Militar ay Teachers Party List kung kaya naging ang palakasin at ipagpatuloy ang panata ng bahagi ng pananalita ni Tinio ang pormal at pakikibaka sapagkat wala pa ring nakakamit simbolikong turnover ng susi ng opisina ng na hustisya sa daan libong naging biktima unyon. Ito naman ay malugod na tinanggap ng panunupil at pang-aabuso sa karapatang ng pambansang pangulong si Ka Felix pantao, silang nakumpurmiso sa mga Pariñas. Ang pasinaya ay sinundan ng sumunod na rehimen at magpasahanggang pagbasbas ng holy water sa loob at labas ngayon ay tuloy pa ring mga biktima ng ng gusali batay sa kaugaliang kristyano o namamayaning inhustisya sa kasalukuyan. simbolikong paglilinis na pinangunahan Dagdag pa rito, ani Dr. Judy Taguiwalo, isa ni Father Ronnie ng Church of the Holy Kultural na pagtanghal ng alagad ng Sining na si Jess Santiago sa “Martial Law @ 40: Sacrifice. Sundan sa pahina 4 Sundan sa pahina 9 Paggunita at Panata” sa makasaysayang Palma Hall Lobby, UP Diliman.
Photo by Bong Arboleda
Paggunita sa Batas Militar, isang patuloy na panata ng pakikibaka para sa pagkamit ng hustisya at tunay na kalayaan