3
czerwiec 2014
W numerze m.in.: Z nauczania języka polskiego uczyniono przedmiot wpisujący literaturę, humanizm i człowieczeństwo w proces powszechnej, globalnej produkcji ekonomicznej. Powszechne kupowanie polonistycznych prezentacji maturalnych to tylko jeden, bynajmniej nie najważniejszy, element tego procesu. Powody, dla których język polski staje się Polakom coraz bardziej obcy – w tekście Marka Pieniążka na str. 13. Widoczne jest zagubienie naszych towarzyszy, poważny spadek ich pewności siebie, trudności z dotarciem do swych współpracowników z argumentacją polityczną. Pojawiły się bierność i defensywność, a nawet zwątpienie i brak zaufania do kierowniczych gremiów partyjnych. Kulisy przygotowań do czerwcowych wyborów 1989 r. – na podstawie protokołów z posiedzeń Egzekutywy KW PZPR w Opolu – odsłania Mariusz Patelski (str. 24). Tuż przed wybuchem wojny naprawiono zegar na wieży ratusza. 8 sierpnia 1914 r. nadburmistrz Neugebauer wydał obwieszczenie, w którym prosił o ostrożność i unikanie gadulstwa. A na początku 1915 roku opolski związek hodowców kanarków rozpoczął sprzedaż ptaków należących do tych członków związku, których powołano na front. O życiu mieszkańców Opola w latach Wielkiej Wojny (1914–1918) opowiada na str. 60 Maciej Borkowski. Poza tym w numerze – Nadwórna, brama Gorganów Stanisława S. Nicieji, kolejny odcinek cyklu Adama Wiercińskiego Za szybkie pisanie, relacje ze spotkań z ministrem Bogdanem Zdrojewskim i prof. Marią Szyszkowską, historia opolskiej karczmy, w której prawdopodobnie gościł Honore de Balzac (tekst Andrzeja Hamady na str. 45), a także wiersze Jana Goczoła, Zbigniewa Jędrychowskiego i Romana Rzucidły, felietony Bartłomieja Kozery i ks. Joachima Piecucha oraz wspomnienia absolwentów i pracowników uczelni, obchodzącej w tym roku podwójny jubileusz: 60-lecia od utworzenia w Opolu Wyższej Szkoły Pedagogicznej i 20-lecia jej następcy – Uniwersytetu Opolskiego.
Indeks. Pismo UO Wydawca: Uniwersytet Opolski Adres redakcji: 45-040 Opole, pl. Kopernika 11, Collegium Maius UO, pok. 17, tel. 77 541-60-17 e-mail: indeks@uni.opole.pl, www.indeks.uni.opole.pl Nakład: 550 egz. Redaktor naczelna: Barbara Stankiewicz-Buchowska Zdjęcia: Jarosław Mokrzycki, Tadeusz Parcej Opieka merytoryczna: prof. Stanisław S. Nicieja Skład komputerowy: Henryk Kobiela Druk: Quick Druk s.c. Dariusz Mroczkowski i Marek Mroczkowski Zastrzega się prawo do adiustacji, skrótów, dawania własnych tytułów, śródtytułów, nagłówków, przypisów itp., a w przypadku zdjęć i rysunków – własnego kadrowania.
Spis treści Kronika uniwersytecka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Język polski coraz bardziej obcy? (Marek Pieniążek). . . . . . . . 13 Klucz cyborgów (Daria Michałowska) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Śmiechu beczka z prochem (Marek Białokur). . . . . . . . . . . . . 18 Krajobraz przed bitwą (Mariusz Patelski). . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Freedom-Express. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Nadwórna – brama Gorganów (Stanisław S. Nicieja). . . . . . . . 29 Wiersze Zbigniewa Jędrychowskiego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Noblista bez Nobla. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 Wiersze Jana Goczoła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Za szybkie pisanie – 32 (Adam Wierciński) . . . . . . . . . . . . . . . 40 Balzac w Opolu (Andrzej Hamada). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 List gończy za Matejką (gość UO: Bogdan Zdrojewski) . . . . . . 48 Słowa na receptę (relacja ze spotkania z prof. Marią Szyszkowską). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Być albo nie być? (Bartłomiej Kozera). . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 Sofa filozofa: Trawa, beton i Internet (Joachim Piecuch) . . . . 54 Potęga słuchania (z Anną Feny-Taylor rozmawia ks. Jan Kochel). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 Cichy wybuch wojny (Maciej Borkowski). . . . . . . . . . . . . . . . . 60 Miasto grozy (Roman Rzucidło). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 Heretyk na procesji (Włodzimierz Kaczorowski). . . . . . . . . . . . 66 Utytułowany symbol miasta (Janina Hajduk-Nijakowska) . . . . 69 Ważne daty prof. Feliksa Pluty (Jan Trzos). . . . . . . . . . . . . . . . 71 Tu na razie jest łąka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73 Poważna zabawa w teatr (z Ewą Sitarz rozmawia Anna Patelska) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 Odeszli: dr Bolesław Kiczma. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 Światłoczułe wspomnienia (Paweł Czupryna) . . . . . . . . . . . . . 79 Te fale nie bujały (Aleksander Wolański). . . . . . . . . . . . . . . . . 82 Z albumu dr Urszuli Dembskiej-Krause. . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 Złote czasy „złotej rączki” (Jan Heffner). . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 Wielkie tajemnice małej mrówki (Sławomir Mitrus). . . . . . . . . 91 520 litrów szczęścia (z akwarystą Pawłem Macioszkiem rozmawia Joanna Silska). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 Był kiedyś zamek, był i ogród (Krzysztof Spałek). . . . . . . . . . . 95 95. urodziny dr. Bolesława Gleichgewichta . . . . . . . . . . . . . . . 98 Za umiłowanie sprawiedliwości. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 Noc w Muzeum UO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 Otwarci na przedsiębiorczość (Maria Szylska). . . . . . . . . . . . 100 Opolscy chemicy z rewizytą w Chinach (Katarzyna Dziubek) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101 Od kierunku po wydział (Łukasz Korach o jubileuszu 50-lecia opolskiej chemii). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103 Nie swoje, nie obce (Agnieszka Wojcieszek) . . . . . . . . . . . . . 105 Tydzień Germanistyki Opolskiej (Mariola Majnusz-Stadnik). . 106 Percepcja w języku i dyskursie (Magdalena Dańko). . . . . . . . 107 Srebrne gody ISE (Gabriela Lakota-Rawska). . . . . . . . . . . . . 108 Listy, polemiki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109 Rozmowa bez pudru (Agnieszka Wojcieszek) . . . . . . . . . . . . 110 O bohaterach drugiego planu (Marceli Kosman). . . . . . . . . . 112 Niezbędny wyrzut sumienia (Bartosz Sadliński). . . . . . . . . . . 114 Półka Sułka: Wierzbickiego „dziewicza księga kunsztu” (Witold Sułek). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115 Edukacja – Tradycja i współczesność (Jerzy Duda). . . . . . . . 117 Noty o autorach. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119 Nowości wydawnicze. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122