jubileusz
Jubileusz uniwersyteckich geologów prof. Andrzej Grodzicki, prof. Stanisław Staśko, Krzysztof Moskwa, Instytut Nauk Geologicznych
Pionierzy wrocławskiej geologii (od lewej): Kazimierz Maślankiewicz, Stanisław Radwański, Józef Oberc, Henryk Teisseyre, Józef Zwierzycki fot. ze zbiorów Archiwum UWr
4
|
Geologia na polskim Uniwersytecie Wrocławskim od początku nawiązywała do wielkich tradycji nauk o Ziemi rozwijanych we Wrocławiu od 1811 r. Po II wojnie światowej na UWr nauki geologiczne ruszyły niemalże od razu, podobnie jak prawo, historia czy filologia polska. Start był niebywale trudny: trzeba było od początku organizować życie naukowe, ratować rozproszone zbiory minerałów i skał, kompletować aparaturę naukową, walczyć o budynki i sale wykładowe oraz laboratoria. Pracę rozpoczęli tu wybitni polscy geolodzy i mineralodzy cieszący się wielkim uznaniem za granicą: Józef Zwierzycki, Henryk Teisseyre, Czesław Pachucki, Kazimierz Maślankiewicz, Józef Oberc. To dzięki ich wytężonej pracy geologia była jednym z pierwszych uruchomionych kierunków. Na Uniwersytecie wykłady z geologii prowadził Henryk Teisseyre, natomiast na Politechnice na Wydziale Górnictwa i Hutnictwa zajęcia powierzono Józefowi Zwierzyckiemu, który ostatecznie związał się z UWr w 1948 r. W 1946 r. do Wrocławia przybył Kazimierz Maślankiewicz, który od podstaw zorganizował Katedrę Mineralogii i Petrografii. W tym samym roku w Katedrze Geologii Ogólnej, kierowanej przez prof. Teissyere’a, starszymi asystentami zostali późniejsi profesorowie: Józef Oberc i Stanisław Radwański. Początkowo zajęcia ze studentami uniwersyteckiej geologii odbywały się w budynku przy ul. Prusa i dopiero w 1949 r. siedzibą geologów stał gmach przy ul. Cybulskiego 30. Przez blisko 20 lat nadrzędną jednostką organizacyjną był Zespół Katedr Geologii i MineraPrzegląd Uniwersytecki 1 i 211 i 2016
logii, który 1 października 1967 r. został przekształcony w Instytut Nauk Geologicznych kierowany przez prof. Kazimierza Maślankiewicza. W 2015 r. Instytut Nauk Geologicznych (ING) tworzy 10 zakładów, w tym: 9 pracowni naukowo-dydaktycznych, 1 laboratorium, 2 duże muzea, biblioteka ze zbiorami kartograficznymi, szlifiernia i Pracowania Usług Geologicznych WRO-MIN. Instytut zajmuje pomieszczenia w dwóch okazałych budynkach przy pl. Borna 9 i ul. Cybulskiego 30–34. To tu kształci się rocznie ok. 300–400 studentów, i tu prowadzone są specjalistyczne badania naukowe w zakresie wszystkich dziedzin nauk o Ziemi. Instytut Nauk Geologicznych zatrudnia 56 pracowników naukowych, w tym 13 profesorów i 6 doktorów habilitowanych oraz 37 adiunktów i 19 pracowników technicznych. Będąc jednym z nielicznych w Polsce komplementarnych instytutów naukowo-dydaktycznych, obejmujących laboratoria i muzea, należy do znanych w kraju i na świecie akademickich ośrodków naukowych, prowadzących zarówno badania podstawowe, jak i stosowane. W krótkim opisie nie sposób podać wszystkich osiągnięć naukowych, dydaktycznych i organizacyjnych poszczególnych zakładów Instytutu. Ich pełna charakterystyka zawarta jest w wydanej w 2003 r. monografii Historia nauk geologicznych na Uniwersytecie Wrocławskim 1811–2003, pod redakcją prof. Andrzeja Grodzickiego oraz na stronie internetowej Instytutu – www.ing. uni.wroc.pl.
W ujęciu ogólnym pracownicy Zakładu Geologii Strukturalnej i Kartografii Geologicznej (ZGSiKG) w znaczący sposób przyczynili się do nowoczesnej interpretacji budowy geologicznej Sudetów i Mongolii. Pierwszym kierownikiem Zakładu był prof. Teisseyre. W latach 1971–1993 zakładem kierowali prof. Jerzy Don i dr Zdzisław Baranowski. Później nastąpił podział ZGO na dwa zakłady – Zakład Geologii Strukturalnej pod kierunkiem prof. Mariana Dumicza i Zakład Kartografii Geologicznej, kierowany przez prof. J. Dona. W 2001 r. zakłady ponownie połączyły się, tworząc Zakład Geologii Strukturalnej i Kartografii Geologicznej, którym kierowali kolejno prof. Michał Mierzejewski, prof. Paweł Aleksandrowski i prof. Jerzy Sobotka, a od 2013 dr hab. Jurand Wojewoda. W Zakładzie prowadzone są obecnie badania tektoniczne i sedymentologiczne oraz kartograficzne, głównie w Sudetach i na obszarach przyległych. Wrocławska szkoła mineralogicznopetrologiczna, zapoczątkowana w Katedrze Mineralogii i Petrografii przez prof. Maślankiewicza, przekształciła się później w Zakład Mineralogii i Petrologii (ZMiP), Zakład Gemmologii z Muzeum Mineralogicznym (ZGiMM) oraz Zakład Geologii Stosowanej, Geochemii i Gospodarki Środowiskiem (ZGSGiGS). Początkowo pracownicy katedry podejmowali badania skał magmowych, metamorficznych i osadowych oraz wybranych zagadnień mineralogii Dolnego Śląska. Prof. Maślankiewicz skupił wokół siebie pierwsze, wykształcone na powojennym UWr pokolenie mineralo-