Dentalrev 01

ÌÈÍÈÌÀËÍÎ ÈÍÂÀÇÈÂÍÎ ÇÚÁÎËÅ×ÅÍÈÅ ÑÈÍÓÑ ËÈÔÒ ÃÐÀÔÒÈÍÃ

ÑÚÂÐÅÌÅÍÍÈ ÀÑÏÅÊÒÈ

ÈÍÒÅÐÂÞ Ñ ÀÊÀÄ. ÍÈÊÎËÀÉ ÏÎÏÎÂ

...ÎÒ ÅÆÅÄÍÅÂÈÅÒÎ ÌÅ ÎÒÊÚÑÂÀÒ ÌÈÑËÈÒÅ ÌÈ...

ÔÎÐÓÌ

ÎÁÒÓÐÈÐÀÍÅ ÍÀ ÊÎÐÅÍÎÂÈ ÊÀÍÀËÈ

ÊËÈÍÈ×ÍÀ ÕÀÐÀÊÒÅÐÈÑÒÈÊÀ ÍÀ ÍßÊÎÈ ÀÍÀÒÎÌÈ×ÍÈ ÎÑÎÁÅÍÎÑÒÈ Â ÏÓËÏÍÀÒÀ ÊÀÌÅÐÀ È ÐÀÇÊÐÈÂÀÍÅÒÎ ÍÀ ÊÎÐÅÍÎÂÈÒÅ ÊÀÍÀËÈ ÏÐÈ ÃÎÐÍÈ ÌÎËÀÐÈ

ÁÐÎÉ 1 2008

ÓËÒÐÀÄÅÍÒÀË Ñîôèÿ 1463, óë. "Êíÿç Áîðèñ I" ¹10 - ïàðòåð òåë. 02/9533557, ôàêñ. 02/953355

Á å ç ë è õ â å í ë è ç è í ã. Áåç

îñêúïÿâàíå.

Ðàçñðî÷åíî ïëàùàíå îò 6 ìåñåöà äî 3 ãîäèíè.

Dental Review Áðîé 1

Ðåäàêöèîííà êîëåãèÿ: àêàä. ïðîô. ä-ð Íèêîëàé Ïîïîâïðåäñåäàòåë ïðîô. ä-ð Äèìèòúð Àòàíàñîâ ïðîô. ä-ð Åëåíà Äþëãåðîâà ä-ð Èâàí Éîâ÷åâ ä-ð Ñòåôàí Ïååâ

Óâàæàåìè êîëåãè,

ä-ð Íåëè Íèêîëîâà

 ðúöåòå ñè äúðæèòå íàé-íîâîòî ñïåöèàëèçèðàíî èçäàíèå â îáëàñòòà íà äåíòàëíàòà ìåäèöèíà "Dental Review". Íîðìàëíî å â ïúðâèÿ áðîé ðåäàêöèîííàòà ñòàòèÿ äà èçëîæè íàìåðåíèåòî íà èçäàòåëèòå, òåõíèòå î÷àêâàíèÿ è ñòðåìåæè. Íèå íÿìà äà ãî ïðàâèì. Ùå îñòàâèì ñòðàíèöèòå äà ãîâîðÿò ñàìè çà ñåáå ñè. Ïðåä Âàñ å ïúðâèÿò áðîé íà åäíî ñïèñàíèå, êîåòî èìà çà öåë äà áúäå ïîëåçíî. Îò äúëãèÿ ñè îïèò ñìå óñòàíîâèëè, ÷å íå âèíàãè èíòåðåñíèòå íåùà ñà ïîëåçíè. Íî âèíàãè å äîáðå äà òè áúäå èíòåðåñíî, äîêàòî ÷åòåø ïîëåçíè íåùà. Åòî çàùî íà ñòðàíèöèòå íà òîâà èçäàíèå ùå ìîæåòå äà ïðî÷åòåòå ïîñëåäíèòå àêòóàëíè ñòàòèè â îáëàñòòà íà äåíòàëíàòà ìåäèöèíà êàêòî îò âîäåùè ñâåòîâíè àâòîðè, òàêà è îò áúëãàðñêè ñïåöèàëèñòè, ïðåäñòàâÿùè ñâîÿ îïèò. Íàäÿâàìå ñå, ÷å â "Dental Review" îñâåí îòãîâîðè íà ìíîãî ïðîôåñèîíàëíè âúïðîñè ùå èìàòå óäîâîëñòâèåòî äà ïðî÷åòåòå çà èíòåðåñèòå íà ïîïóëÿðíè ïðåäñòàâèòåëè íà ñúñëîâèåòî, êîèòî ðàçêðèâàò è äðóãè ñâîè ñòðàíè îñâåí ïðîôåñèîíàëíèòå ñè, ùå íàìèðàòå àêòóàëíà èíôîðìàöèÿ çà íîâè ïðîäóêòè íà äåíòàëíèÿ ïàçàð è ìíåíèÿ íà êîëåãè çà ðàáîòàòà èì ñ òÿõ. Ñ ïúðâèÿ áðîé íèå ïîñòàâÿìå íà÷àëîòî íà åäíî, íàäÿâàìå ñå, äúëãîñðî÷íî ïàðòíüîðñòâî ñ Âàñ. Îòâîðåíè ñìå çà ñúâåòè, êîìåíòàðè è çàáåëåæêè.

ä-ð Àíãåëà Ãóñèéñêà ä-ð Ðàäîñëàâ Àñïàðóõîâ ä-ð Ðîñåí Âåíåëèíîâ ä-ð Ìàðòèí Äàìÿíîâ

Òåõíè÷åñêè ðåäàêòîð : ä-ð Ðàéíà Ãåîðãèåâà Ïðåâîäà÷è: ä-ð Íàäåæäà Êóþìäæèåâà ä-ð Êðåìåíà Èâàíîâà Äèçàéí è ïðåäïå÷àò: Èâî Êèðêîâ Òåõíè÷åñêè ñúòðóäíèöè : Äåíèöà Ïåòðîâà Âåíöèñëàâà Ãåîðãèåâà Èçäàòåë: ÓËÒÐÀÄÅÍÒÀË ÌÒ Àäðåñ: Ñîôèÿ 1463 óë. "Êíÿç Áîðèñ I" ¹10 - ïàðòåð Òåë. 02/9533557 ôàêñ. 02/953355

Ïðèÿòíî ÷åòåíå ! Âàñèë Õðèñòîâ, Èçäàòåë

1

ñúäúðæàíèå Ñòð.2 Ìåæäóíàðîäåí êîíãðåñ ïî âúçñòàíîâèòåëíà äåíòàëíà ìåäèöèíà Ñòð. 4 ÍÎÂÈÍÈ Ñòð. 9 Âåðîíèêà Ïåòðîâñêà ïðåä Dental Review Ñòð. 11 Òåíäåíöèè: Ìèíèìàëíî èíâàçèâíà ñòîìàòîëîãèÿ Ãðåúì Äæ. Ìàóíò Ñòð. 20 Èíîâàöèè: Tokoyama Bond Force Ñòð. 44 Êëèíè÷åí îïèò: Êëèíè÷íà õàðàêòåðèñòèêà íà íÿêîè àíàòîìè÷íè îñîáåíîñòè â ïóëïíàòà êàìåðà è ðàçêðèâàíåòî íà êîðåíîâèòå êàíàëè ïðè ãîðíè ìîëàðè ä-ð Àíãåëà Ãóñèéñêà Ñòð. 50 Òåìà: Ñèíóñ ëèôò ãðàôòèíã ñúâðåìåííè àñïåêòè ä-ð Ñòåôàí Ïååâ Ñòð. 58 Ñåíçàöèîííà íîâà âúçñòàíîâèòåëíà êîíöåïöèÿ îò GC EUROPE Ñòð. 63 Çúáîòåõíèêà: Äåíòàëíà èíòåëèãåíòíîñò Ìèõàåë Áðóø Ñòð. 82 Ôîðóì: Îáòóðèðàíå íà êîðåíîâè êàíàëè Ñòð. 92 Àêàä. Íèêîëàé Ïîïîâ - èíòåðâþ íà Âàñèë Õðèñòîâ

2

Dental Review 1 / 2008

ÌÅÆÄÓÍÀÐÎÄÅÍ ÊÎÍÃÐÅÑ

ÏÎ ÂÚÇÑÒÀÍÎÂÈÒÅËÍÀ ÄÅÍÒÀËÍÀ ÌÅÄÈÖÈÍÀ

Òðåòèÿò Ìåæäóíàðîäåí Êîíãðåñ ïî Âúñòàíîâèòåëíà Äåíòàëíà Ìåäèöèíà ñå ïðîâåäå îò 26 äî 27 îêòîìâðè òàçè ãîäèíà â Ïëîâäèâ. Ñúáèòèåòî, êîåòî å ÷àñò îò îôèöèàëíàòà ïðîãðàìà íà "Ìåäèêóñ, Äåíòî, Ãàëåíèÿ" è ïîä ïàòðîíàæà íà ïðîô. Äèìèòúð Àòàíàñîâ Äåêàí íà Ôàêóëòåòà ïî Äåíòàëíà Ìåäèöèíà - Ïëîâäèâ, çà ïîðåäåí ïúò ñúáðà èçâåñòíè ïðåäñòàâèòåëè íà àêàäåìè÷íàòà îáùíîñò îò ÷óæáèíà è Áúëãàðèÿ. Ñâåòîâíî èçâåñòíè ñïåöèàëèñòè ñè äàäîõà ñðåùà çà äâà äíè â Ïëîâäèâ, çà äà çàïîçíàÿò êîëåãèòå ñè ñ ïîñëåäíèòå íîâîñòè â îáëàñòòà íà èìïëàíòîëîãèÿòà, äèðåêòíèòå âúçñòàíîâÿâàíèÿ è ïðîòåòèêàòà -îáëàñòè, â êîèòî ïðåç ïîñëåäíèòå ãîäèíè ñå íàáëþäàâà ðàçâèòèå è èíòåðåñ îò îáùîïðàêòèêóâàùèòå äåíòàëíè ìåäèöè.  áåçñïîðíî ñúáèòèå ñå ïðåâúðíà ëåêöèÿòà íà ïðîô. Ìàðêî Êàëàáðåçå îò Óíèâåðñèòåòà â Ïàäóà. Ñòðåìåæúò êúì åñòåñòâåíî âúçñòàíîâÿâàíå â íàøè äíè êàðà ïàöèåíòà âñå ïîâå÷å è ïîâå÷å äà ñå èíòåðåñóâà îò óïîòðåáàòà íà àäõåçèâíèòå ìàòåðèàëè êàêòî â ïðåäíèÿ, òàêà è â çàäíèÿ ñåêòîð. Ëåêöèÿòà íà ïðîô. Êàëàáðåçå ïîäñèëè ñúñ ñúâåòè êëèíè÷íèÿ óñïåõ íà âúçñòàíîâÿâàíèÿòà, êàêòî è èçòúêíà ëåñíèòå è ïîâòàðÿùè ñå îïåðàòèâíè ìåòîäè çà ðåêîíñòðóêöèÿ íà ïðåäíèòå è çàäíè çúáè. Òîâà ñå áàçèðà íà ñúâðåìåííèòå ïîçíàíèÿ çà àäõåçèÿòà è ñòðàòèôèêàöèÿòà íà êîìïîçèòíèòå ìàòåðèàëè ñ öåë äà ñå ïîñòèãíå âúçñòàíîâÿâàíå è îòëè÷íà ïîñëåäâàùà àäàïòàöèÿ.Ìàéñòîðçàáîòåõíèê Ðóäîëô Õðäèíà îò Àâñòðèÿ çàïîçíà àóäèòîðèÿòà ñ åñòåòè÷íè ðåøåíèÿ çà ðàçëè÷íè êëèíè÷íè ñëó÷àè - îò åäèíè÷íè êîðîíè äî öÿëîñòíî ïðîòåçèðàíå è âúçìîæíîñòèòå çà òîâà,ñúîáðàçíî èçèñêâàíèÿòà çà äîáðà åñòåòèêà è äèðåêòíîòî âúçñòàíîâÿâàíå ñ êîìïîçèöèîííè ìàòåðèàëè êàòî òÿõíà àëòåðíàòèâà. Äîêòîð Ñòåôàíî Ïàíþòè îò Èòàëèÿ ïðåäñòàâè ïîñëåäíèòå òåíäåíöèè â îáëàñòòà íà êîñòíàòà ðåãåíåðàöèÿ è êîñòíèòå çàìåñòèòåëè. Äîáðå ïîçíàòîòî èìå íà ä-ð Ìèøåë Àïàðè çàèíòðèãóâà îíåçè, êîèòî ñå èíòåðåñóâàò îò èìïëàíòîëîãèÿ è âúçìîæíîñòèòå è ïðèíöèïèòå ïðè èçáîð íà èìïëàíòàò è èìïëàíòàòíà ñèñòåìà ïðè ðàçëè÷íè êëèíè÷íè ñëó÷àè. Ïîñåùåíèåòî íà ä-ð Àïàðè áåøå èçïîëçâàíî çà âðú÷âàíåòî íà ïî÷åòíî ÷ëåíñòâî â Áúëãàðñêàòà

Àñîöèàöèÿ ïî Îðàëíà Èìïëàíòîëîãèÿ. Ñ òàçè ÷åñò áåøå óäîñòîåí è ä-ð Åäóàðä Ãèëåñïè îò ÑÀÙ, êîéòî â ïðîäúëæåíèå íà ìíîãî ãîäèíè ïîìàãà çà ðàçâèòèåòî íà îðàëíàòà èìïëàíòîëîãèÿ â Áúëãàðèÿ. Âúðõó îñíîâíîòî èçèñêâàíå çà äâóêîìïîíåíòíà èìïëàíòíà ñèñòåìà ìåõàíè÷íî çäðàâà è íàäåæäíà âðúçêà ìåæäó èìïëàíòà è ïúí÷åòî,ñå ñïðÿ ä-ð Ãåîðãèÿ Òðèìïó, ÷èÿòî ïðàêòèêà å â Ãåðìàíèÿ. Áúëãàðñêîòî ïðåäñòàâÿíå íà Ìåæäóíàðîäíèÿ êîíãðåñ áåøå îò ñòðàíà íà ëåêòîðè êàòî ïðîô. Ä-ð Äèìèòúð Àòàíàñîâ, êîéòî çàåäíî ñ ä-ð Ñòåôàí Ïååâ, íàïðàâè àíàëèç íà ïðåäèçâèêàòåëñòâàòà ïðåä îðàëíàòà èìïëàíòîëîãèÿ è íîâèòå âúçìîæíîñòè, êîèòî òàçè äèñöèïëèíà ïðåäëàãà â åæåäíåâíàòà ïðàêòèêà. Ä-ð Àíãåëà Ãóñèéñêà çàñåãíà ïðîáëåìèòå íà öâåòîâîòî âúçïðèÿòèå ïðè

åñòåòè÷íè âúçñòàíîâÿâàíèÿ. Äèðåêòíè åñòåòè÷íè âúçñòàíîâÿâàíèÿ â äèñòàëíàòà îáëàñò, òåõíèòå ïðèíöèïè è òúíêîñòè çàñåãíà â èçëîæåíèåòî ñè ä-ð Ðîñåí Âåíåëèíîâ. Ñòàíäàðòíèòå ìåòîäè çà îïðåäåëÿíå âèñî÷èíàòà íà îêëóçèÿòà è öåíòðàëíà ïîçèöèÿ íà äîëíà ÷åëþñò ïðè èçðàáîòâàíåòî íà ãîëåìè íåïîäâèæíè êîíñòðóêöèè è êîìáèíèðàíî ïðîòåçèðàíå íå äàâà äîñòàòú÷íî ñèãóðíî ðåïðîäóöèðàíå íà ñèòóàöèÿòà îò óñòíàòà êóõèíà â çúáîòåõíè÷åñêàòà ëàáîðàòîðèÿ. Òîçè ïðîáåì ùå áåøå ðàçãëåäàí â èçëîæåíèåòî íà ä-ð Ðàéíà Íèêîëîâà. Ðàçáèðà ñå, ïîäîáíî ñúáèòèå íå ìîæå äà ïðîòå÷å áåç ñúïúòñòâàùà ïðîãðàìà. Åñåííàòà ãàëà âå÷åð íà ëåêàðèòå ïî äåíòàëíà ìåäèöèíà, êîÿòî å ñïîíñîðèðàíà îò ôèðìà "ÓËÒÐÀÄÅÍÒÀË" äàäå âúçìîæíîñò íà ó÷àñòíèöèòå è ãîñòèòå íà Êîíãðåñà äà ñå îòäåëÿò çà ìàëêî îò åæåäíåâíèòå ïðîáëåìè è àíãàæèìåíòè. Ñïåöèàëíè ãîñòè íà ñúáèòèåòî áÿõà Íåëè Ðàíãåëîâà è Âàñèë Íàéäåíîâ, êîèòî èçïÿõà íà æèâî íàé-ãîëåìèòå ñè õèòîâå. È òàçè ãîäèíà Êîíãðåñúò äàäå âúçìîæíîñò íà ëåêàðè ïî äåíòàëíà ìåäèöèíà, êîèòî ñå èçÿâÿâàò â îáëàñòòà íà èçîáðàçèòåëíèòå èçêóñòâà è æèâîïèñòà

äà èçëîæàò ñâîèòå òâîðáè â ðàìêèòå íà êîíãðåñíèòå äíè. Ä-ð Ðàäè Âåíêîâ è ä-ð Ñòàíèìèð Êóþìäæèåâ èçëîæèõà ñâîè ìàëêè ïëàñòèêè.  ðàìêèòå íà âòîðèÿ êîíãðåñåí äåí äîö. Ñîòèð Ñîòèðîâ íàïðàâè ïðåìèåðà íà ïîðåäíàòà ñè ñòèõîñáèðêà. Ìåæäóíàðîäíèÿò Êîíãðåñ ïî Âúçñòàíîâèòåëíà Äåíòàëíà Ìåäèöèíà áåøå ïîñåòåí îò íàä øåñòîòèí êîëåãè, êîèòî ñè îáåùàõà, ÷å ùå ñå ñðåùíàò îòíîâî ïðåç îêòîìâðè 2008 ãîäèíà.

3

Ïðîôåñîð Äîàí Çèÿ å íîâèÿò Äåêàí íà Ôàêóëòåòà ïî Äåíòàëíà Ìåäèöèíà - Ñîôèÿ

Íà ñúáðàíèå âúâ Ôàêóëòåòà ïî Äåíòàëíà Ìåäèöèíà ,ïðîâåäåíî íà 13.12.2007 ãîäèíà , áåøå íàïðàâåí èçáîð íà íîâ Äåêàí. Ñëåä äâà îñïîðâàíè òóðà èçáîðíàòà êîìèñèÿ ñ ïðåäñåäàòåë äîö. Áîæèäàð Éîðäàíîâ îáÿâè çà ïîáåäèòåë ïðîô. ä-ð Äîàí Çèÿ, ä.ì., ðúêîâîäèòåë íà Êàòåäðà" Îáðàçíà è îðàëíà äèàãíîñòèêà. Ïðîô. Äîàí Çèÿ áåøå ëþáåçåí äà îòãîâîðè íà íÿêîëêî âúïðîñà íà "Dental Review" íåïîñðåäñòâåíî ñëåä èçáîðà. Ïðèçíàíèå èëè ïðåäèçâèêàòåëñòâî å èçáîðúò Âè çà Äåêàí íà Ôàêóëòåòà ïî Äåíòàëíà Ìåäèöèíà,Ñîôèÿ? Ïðåäèçâèêàòåëñòâî è ïðåäè âñè÷êî ïðèçíàíèå íà êîëåãèòå îò Ôàêóëòåòà ïî Äåíòàëíà Ìåäèöèíà,Ñîôèÿ. Êàêâè ñà îñíîâíèòå àñïåêòè íà ðàçâèòèå íà Ôàêóëòåòà,çàëîæåíè âúâ Âàøàòà ïðîãðàìà, ñ êîèòî ñïå÷åëèõòå äîâåðèåòî íà êîëåãèòå ñè ? Ùå èìà åäíà ïðèåìñòâåíîñò è âñè÷êî,çàïî÷íàòî îò ñåãàøíîòî ðúêîâîäñòâî,ùå áúäå çàâúðøåíî. Ùå ïîäêðåïÿ ïîñòåïåíîòî âúâåæäàíå íà ðàçíîîáðàçíè ñúâðåìåííè ôîðìè íà îáó÷åíèå,ïðåäëîæåíè îò âñè÷êè êàòåäðè. Ïðèîðèòåòè ùå áúäàò ñòèìóëèðàíåòî íà ïðåïîäàâàòåëèòå è ñòóäåíòèòå çà îáìåí ñ óíèâåðñèòåòèòå îò äðóãè ñòðàíè ñ öåë óñúâúðøåíñòâàíå íà íàó÷íàòà è ó÷åáíàòà äåéíîñò è ñúçäàâàíå íà ìåæäóíàðîäíè êîíòàêòè. Êàêâî ùå êàæåòå íà êîëåãèòå, êîèòî íå ãëàñóâàõà çà èçáèðàíåòî Âè? ×ðåç òîëåðàíòíîñò, ïðîçðà÷íîñò è êîðåêòíîñò ùå ñå ïîñòàðàÿ â ìîå ëèöå äà âèäÿò òåõíèÿ êàíäèäàò.

4

Dental Review 1 / 2008

Ïðîô. Äîàí Çèÿ: “Ïîæåëàâàì íà ÷èòàòåëèòå íà Dental Review è òåõíèòå ñåìåéñòâà ïðåäè âñè÷êî çäðàâå è ëè÷íè óñïåõè.”

Áúëãàðñêî ïðèñúñòâèå â àìåðèêàíñêî ñïåöèàëèçèðàíî èçäàíèå

Ïðåç ì.ñåïòåìâðè 2007 â àìåðèêàíñêîòî ñïåöèàëèçèðàíî ñïèñàíèå çà ñëåääèïëîìíà êâàëèôèêàöèÿ Inside Dentisry áåøå ïóáëèêóâàíà ñòàòèÿ íà ä-ð Ñòåôàí Ïååâ, îïèñâàùà ðàçðàáîòåíàòà îò àâòîðà ìåòîäèêà çà èìåäèàòíî ôóíêöèîíàëíî íàòîâàðâàíå íà èìïëàíòàòè. Ñïèñàíèåòî å èçäàíèå íà Tufts University School of Dental Medicine- Boston, USA è ñòàòèÿòà å àêðåäèòèðàíà îò Àìåðèêàíñêàòà Äåíòàëíà Àñîöèàöèÿ (ADA) ñ òî÷êè, ñúîòâåòñòâàùè íà äâà ÷àñà ïðîäúëæàâàùî îáó÷åíèå çà àìåðèêàíñêèòå ëåêàðè ïî äåíòàëíà ìåäèöèíà.

5

Ñäðóæåíèåòî íà áúëãàðñêèòå ñòîìàòîëîçè å

ñ íîâî èìå è íîâ ïðåäñåäàòåë

Ä-ð Ìàðèÿ Äæîðîâà

Ñäðóæåíèå íà Áúëãàðñêèòå Çúáîëåêàðè å íîâîòî èìà íà Ñäðóæåíèåòî íà Áúëãàðñêèòå Ñòîìàòîëîçè.

Ðåøåíèåòî çà ïðåèìåíóâàíåòî áåøå âçåòî íà Õ Íàöèîíàëíà êîíôåðåíöèÿ. Çà ïðåäñåäàòåë íà Ñäðóæåíèåòî áåøå èçáðàí ä-ð Ìàðèÿ Äæîðîâà, çàâúðøèëà Ñòîìàòîëîãè÷íèÿ Ôàêóëòåò íà ÌÓ, ãð. Ñîôèÿ. Ïðèòåæàâà òðè ñïåöèàëíîñòè ïî äåíòàëíà ìåäèöèíà. Èìà ñïåöèàëèçàöèè ïî çäðàâåí ìåíèäæìúíò è îðãàíèçàöèÿ è óïðàâëåíèå íà îñèãóðèòåëíèòå ôîíäîâå. Çà çàìåñòíèê- ïðåäñåäàòåë áåøå èçáðàí ä-ð Ãåîðãè Ìèëàíîâ. ×ëåíîâå íà íîâèÿ Óïðàâèòåëåí ñúâåò ñà ä-ð Ãåîðãè Öàëîâ, ä-ð Âëàäèìèð Àøèêîâ, ä-ð Åëè Áàöåëîâà, ä-ð Ñòàí÷î Öàíêîâ, ä-ð Èâàéëî Ñèìåîíîâ, ä-ð Ãåîðãè Êîíîâñêè.Ñåêðåòàð íà Ñäðóæåíèåòî å äîö. Âåëôèí Èñòàòêîâ. Ä-ð Ãåîðãè Öàëîâ, äîñåãàøåí Ïðåäñåäàòåë íà Ñäðóæåíèåòî, ïðåäàâà òúðæåñòâåíî çíàìåòî íà Îðãàíèçàöèÿòà íà íîâèÿ é Ïðåäñåäàòåë.

Áúëãàðñêàòà Àñîöèàöèÿ ïî Îðàëíà Èìïëàíòîëîãèÿ ñòàíà ÷ëåí íà Ñâåòîâíàòà Àñîöèàöèÿ ïî Îðàëíà Èìïëàíòîëîãèÿ (ICOI). Ñàìî ãîäèíà ñëåä ó÷ðåäÿâàíåòî ñè Áúëãàðñêàòà Àñîöèàöèÿ ïî Îðàëíà Èìïëàíòîëîãèÿ ïîëó÷è è ìåæäóíàðîäíî ïðèçíàíèå. Ñúñ ñïåöèàëíî ïèñìî äî Ïðåäñåäàòåëÿ íà Àñîöèàöèÿòà ä-ð Ñòåôàí Ïååâ, áåøå óâåäîìåí, ÷å ÁÀÎÈ å ïðèåòà çà ïúëíîïðàâåí ÷ëåí íà Ñâåòîâíàòà îðãàíèçàöèÿ. Òîâà ñòàíà ñàìî òðè ìåñåöà ñëåä ïîäàâàíå íà äîêóìåíòèòå è àêòèâíà êîðåñïîíäåíöèÿ ìåæäó äâåòå îðãàíèçàöèè. Òîçè ôàêò å ïðåöåäåíò â èñòîðèÿòà íà Ñâåòîâíàòà Àñîöèàöèÿ ïî Îðàëíà Èìïëàíòîëîãèÿ. Îáèêíîâåíî ïðîöåäóðàòà ïî ïðèåì íà íîâè ÷ëåíîâå îòíåìà ìåæäó åäíà è äâå ãîäèíè. Êðàòêèÿò ñðîê ïî ïðèåìàíåòî å äîêàçàòåëñòâî çà óâàæåíèåòî è ïðèçíàíèåòî, ñ êîåòî ñå ïîëçâàò áúëãàðñêèòå ñïåöèàëèñòè îï îðàëíà èìïëàíòîëîãèÿ. Ïîâå÷å çà àêòóàëíèòå ñúáèòèÿ è íîâèíè çà äåéíîñòòà íà Áúëãàðñêàòà Àñîöèàöèÿ ïî Îðàëíà Èìïëàíòîëîãèÿ ìîæåòå äà íàìåðèòå íà îôèöèàëíèÿ èíòåðíåò àäðåñ íà îðãàíèçàöèÿòà www.baoi.eu. Íà ñíèìêèòå â äÿñíî - óâåäîìèòåëíîòî ïèñìî è îôèöèàëíî ñúîáùåíèå.

6

Dental Review 1 / 2008

7

Êóðñ ïî îðàëíà èìïëàíòîëîãèÿ ñå ïðîâåäå ïðåç ìåñåö äåêåìâðè â Ñîôèÿ Êóðñúò, îðãàíèçèðàí îò ôèðìà "ÓËÒÐÀÄÅÍÒÀË" ñúáðà ïîâå÷å îò 30 êîëåãè, êîèòî ñå çàïîçíàõà ñ îñíîâèòå íà îðàëíàòà èìïëàíòîëîãèÿ è îñíîâíèòå ïðèíöèïè çà ðàáîòà ñ ñèñòåìèòå çà èìïëàíòèðàíå. Ñ òîçè êóðñ ëåêàðèòå, ïîñåòèëè êóðñà ïî îðàëíà èìïëàíòîëîãèÿ ñ ëåêòîð ä-ð Ñòåôàí Ïååâ, ñòàíàõà íàä 300. Ó÷àñòíèöè ñïîäåëèõà âïå÷àòëåíèåòî ñè: ä-ð Ðîñèöà Éîíêîâà, Âàðíà: "Èìàõ èçâåñòíè ðåçåðâè ïî îòíîøåíèå íà ïðèëîæåíèåòî íà èìïëàíòîëîãèÿòà â åæåäíåâíàòà ïðàêòèêà. Äîâîëíà ñúì, ÷å ñå ðåøèõ äà ïîñåòÿ ïîäîáåí êóðñ, êîéòî ïðåäëàãà åäíî äîáðå ñòðóêòóðèðàíî èçëîæåíèå, êîåòî å äîñòúïíî çà âñè÷êè. Î÷àêâàì ñ íåòúðïåíèå âòîðîòî íèâî íà êóðñà". ä-ð Ïúðâàí Ïúðâàíîâ, Ìîíòàíà: "Çà ñúæàëåíèå, íÿìàì áàçà çà ñðàâíåíèå ñ äðóãè êóðñîâå ïî îðàëíà èìïëàíòîëîãèÿ, íî òîâà, êîåòî ïîëó÷èõ êàòî èíôîðìàöèÿ, ìå êàðà äà ñå çàìèñëÿ âúðõó âúçìîæíîñòòà äà ïðèëîæà ïîëó÷åíèòå çíàíèÿ â ïðàêòèêàòà ñè". ä-ð Ìàëèíà Äèìèòðîâà, Ñîôèÿ: "Õàðåñà ìè îðãàíèçàöèÿòà! Çà îñòàíàëîòî

8

Dental Review 1 / 2008

îùå ìè å ðàíî äà äàì îöåíêà, êîÿòî äà å àäåêâàòíà. Âñå îùå ñèñòåìàòèçèðàì çà ñåáå ñè ïîëó÷åíàòà èíôîðìàöèÿ, çà äà íàïðàâÿ èçâîäèòå, îò êîèòî ñå íóæäàÿ". ä-ð Èëèÿí Áîãîëþáîâ, Ñîôèÿ: "Äîâîëåí ñúì! Êóðñúò áåøå ìàêñèìàëíî ïîäðîáåí. Ìèñëÿ, ÷å âðåìåòî,îòäåëåíî íà òåîðèÿòà è ïðàêòèêàòà, áåøå ìíîãî äîáðå áàëàíñèðàíî. Áèõ ïðåïîðú÷àë êóðñà è íà äðóãè êîëåãè, êîèòî èñêàò äà ïîëó÷àò ïîçíàíèÿ â îáëàñòòà íà îðàëíàòà èìïëàíòîëîãèÿ". ä-ð Èâàí Ãèí÷åâ, Ïëîâäèâ: "Âñè÷êî áåøå ìíîãî äîáðå. Ìîãà äà íàïðàâÿ ñðàâíåíèå ñ äðóãè êóðñîâå ïî èìïëàíòîëîãèÿ. Ïîñåòèë ñúì ïîâå÷åòî, êîèòî ñå îðãàíèçèðàò â Áúëãàðèÿ. Ðàçëèêàòà å, ÷å òóê íèâîòî å ñúîáðàçåíî ñ ôàêòà, ÷å íå âñè÷êè èìàò õèðóðãè÷íè ïîçíàíèÿ, à ëèïñàòà íà òàêèâà å ñåðèîçíà áàðèåðà ïðåä òåçè, êîèòî èñêàò äà ñå çàíèìàâàò ïî-ñåðèîçíî â òàçè îáëàñò. Çà ñúæàëåíèå íå âñè÷êè êîëåãè ìîãàò äà ñè äàäàò ñìåòêà êîëêî å îáúðêâàùî äà ñå èçïîëçâàò ðàçëè÷íè òåðìèíè â òàçè îáëàñò. Ïðèâåòñòâàì èíèöèàòèâàòà íà Áúëãàðñêàòà Añîöèÿöèÿ ïî Îðàëíà Èìïëàíòîëîãèÿ äà ñå îáñúäè âúâåæäàíåòî íà åäèííà òåðìèíîëîãèÿ â îáëàñòòà íà îðàëíàòà èìïëàíòîëîãèÿ". ä-ð Èëêà ßêîâà, Âåëèêè Ïðåñëàâ: "Õàðåñâà ìè íà÷èíà, ïî êîéòî ëåêòîðüò ïîäíåñå èíôîðìàöèÿòà îò ëåêöèîííàòà ÷àñò. Õàðåñà ìè è âúçìîæíîñòòà íà âñè÷êè äà óïðàæíèì òåîðåòè÷íàòà ÷àñò âúðõó ôàíòîìíè ìîäåëè. Ñ óäîâîëñòâèå ùå ïîñåòÿ âòîðîòî íèâî íà êóðñà ïî îðàëíà èìïëàíòîëîãèÿ".

Âåðîíèêà Ïåòðîâñêà

- ñïåöèàëèñò ïðîäàæáè â

Ти БиЛИЗИНГ Ай

ïðåä Dental Review

Òè Áè Àé Ëèçèíã ïðîâåæäà ãîëÿìà ðåêëàìíà êàìïàíèÿ. "Ãëàäåí ëè ñè çà îùå áèçíåñ?". Êúì êîãî îòïðàâÿòå òîâà ïîñëàíèå? Ðàçáèðà ñå è êúì âàøàòà àóäèòîðèÿ, íî íå ñàìî. Òîâà ïîñëàíèå å îòïðàâåíî êúì ìàëêèÿ è ñðåäåí áèçíåñ, íåçàâèñèìî îò ïðåäìåòà íà äåéíîñò, êúì âñåêè, êîéòî èñêà äà ñòàíå îùå ïî-ãîëÿì, à çà òîâà å íåîáõîäèìî äîïúëíèòåëíî ôèíàíñèðàíå. Ñ òàçè êàìïàíèÿ èñêàìå äà çàÿâèì íàøåòî ïðèñúñòâèå è ãîòîâíîñòòà äà ïîäàäåì ðúêà íà âñåêè, êîéòî èñêà äà áúäå íàø ïàðòíüîð è ñå íóæäàå îò îùå ôèíàíñèðàíå è îò êîìïàíèÿ, êîÿòî ìîæå äà ìó ïðåäëîæè ïåðñîíàëíî îáñëóæâàíå.

Îáùîòî ìåæäó ôèíàíñîâèÿ ñïåöèàëèñò è ëåêàðÿ ñà ïðåäè âñè÷êî ïðîôåñèîíàëèçìúò è äîâåðèåòî "Òè Áè Àé ËÈÇÈÍÃ" ÅÀÄ å ëèçèíãîâî äðóæåñòâî, êîåòî ïðèíàäëåæè êúì ôèíàíñîâàòà ãðóïà íà TBIF - íàéãîëÿìàòà íåáàíêîâà ôèíàíñîâà ãðóïà â Áúëãàðèÿ, ÷àñò îò ìåæäóíàðîäíàòà ôèíàíñîâà ãðóïà TBIF Financial Services Group. Îò 5 ãîäèíè å íà áúëãàðñêèÿ ïàçàð, à ïðåç ïîñëåäíèòå äâå ñå ðàçâèâà íàèñòèíà áóðíî.

Èìà ëè íåùî îáùî ñïîðåä Âàñ ìåæäó ôèíàíñîâèÿ ñïåöèàëèñò è ëåêàðÿ ïî äåíòàëíà ìåäèöèíà îñâåí ñòðàõà, ðàçáèðà ñå? Ñòðàõúò çà êëèåíòà å ñàìî ïðåäè äà ïðèñòúïè ïðàãà. Ñëåä òîâà îñòàâà óäîâîëñòâèåòî îò ñúâìåñòíàòà ðàáîòà. Îáùîòî ìåæäó ôèíàíñîâèÿ ñïåöèàëèñò è ëåêàðÿ å ïðåäè âñè÷êî ïðîôåñèîíàëèçìüò è ðàçáèðà ñå ..äîâåðèåòî. Êîãàòî èìàø íóæäà îò ëåêàð, ñå äîâåðÿâàø íàïúëíî è î÷àêâàø äà áúäåø èçëåêóâàí. Òàêà å è ñ íàøèòå ôèíàíñîâè êîíñóëòàíòè. Êëèåíòèòå , êîèòî ïîäõîæäàò ñ äîâåðèå, ñðåùàò èñòèíñêè ïàðòíüîðè è ïðèÿòåëè. ×åñòî ñå øåãóâàìå, ÷å íÿêîè íàøè êëèåíòè íè âúçïðèåìàò êàòî Äæè Ïè. È çà âñåêè ôèíàíñîâ ïðîáëåì òúðñÿò îòãîâîð ïðè íàñ.

9

TBI e åäíà ìíîãî àêòèâíî ðàçâèâàùàòà ñå ôèíàíñîâà èíñòèòóöèÿ â ìîìåíòà. Êàêâè ñà ïðåäèçâèêàòåëñòâàòà, ïðåä êîèòî ñå èçïðàâÿòå â òîâà ðàçâèòèå? Äà, âÿðíî å, ÷å íèå ñå ðàçâèâàìå ìíîãî äèíàìè÷íî. Ïðåç èçìèíàëàòà ãîäèíà ïîñòèãíàõìå ìíîãî äîáðè ôèíàíñîâè ðåçóëòàòè.Ïðåäèçâèêàòåëñòâàòà, êîèòî ñå êðèåõà çàä òÿõ áÿõà ìíîãî, íî íàé-âå÷å òðÿáâàøå äà çàïàçèì êà÷åñòâîòî íà îáñëóæâàíå è èíäèâèäóàëíîòî îòíîøåíèå êúì êëèåíòèòå, âúïðåêè îáåìà íà ðàáîòà. Òîâà ñòàíà ïîñòèæèìî áëàãîäàðåíèå íà äîáðèÿ ïîäáîð íà êàäðè è "ñïîåíèÿ" ñ òå÷åíèå íà âðåìåòî åêèï îò ïðîôåñèîíàëèñòè. Âñè÷êè ñà ìîòèâèðàíè è ðàáîòÿò ñ îãðîìíî æåëàíèå, è íåùàòà ñå ñëó÷âàò åñòåñòâåíî.  ïîñëåäíî âðåìå â Áúëãàðèÿ òåíäåíöèÿòà å çà èçïîëçâàíå íà âúíøíî ôèíàíñèðàíå ïîä ôîðìàòà íà ëèçèíãè è äð. Êàêâè ñà ïðåäèìñòâàòà, êîèòî ïðåäëàãà òîçè âèä ôèíàíñèðàíå? Ëèçèíãúò å ïî-ìîäåðíàòà ôîðìà íà ôèíàíñèðàíå. Êîãàòî êëèåíòúò æåëàå áúðçî è ëåñíî äà ðàçâèå áèçíåñà ñè, áåç äà ñå ñáëúñêâà ñ èçëèøíà áþðîêðàöèÿ, ëèçèíãúò å íàé-äîáðàòà àëòåðíàòèâà.Ïðè òîçè âèä ñäåëêà íÿìà äîïúëíèòåëè ãàðàíöèè èëè èïîòåêà. Îáåçïå÷åíèåòî å ëèçèíãîâèÿò îáåêò. Òàêà å ìíîãî áúðçî è ïî-äîñòúïíî áèçíåñüò äà ñè îáíîâÿâà îáîðóäâàíåòî è òåõíîëîãèèòå è äà áúäå âèíàãè "â ÷àñ" ñúñ ñâåòîâíèòå òåíäåíöèè. Ñúùîòî ñå îòíàñÿ è çà àâòîìîáèëèòå. ×îâåê ìîæå äà êàðà âèíàãè íîâà êîëà, áåç äà ñè òðîâè íåðâèòå ñ ðåìîíòè è ïð. íåïðèÿòíîñòè. Çàùî òðÿáâà äà èçáåðåì Òè Áè Àé Ëèçèíã? Çàùîòî ñìå ìíîãî ãúâêàâè ïî îòíîøåíèå íà ñõåìèòå íà ôèíàíñèðàíå è æåëàíèÿòà íà êëèåíòèòå. Ñúîáðàçÿâàìå ñå èçöÿëî ñ òåõíèÿ áèçíåñ, ñ âúçìîæíîñòèòå èì çà èçïëàùàíå. Íÿêîè ïðåäïî÷èòàò ñåçîííè âíîñêè, äðóãè-àíþèòåòíè. Âúçìîæíî å äà äîãîâîðèì èíäèâèäóàëåí ïëàí ñ ãðàòèñíè ïåðèîäè. Ëèçèíãîâàòà ñäåëêà å äúëãîñðî÷íà- â ðàìêèòå íà 3 èëè äîðè 5 ãîäèíè. À òîâà îçíà÷àâà ïàðòíüîðñòâî.  íàøå ëèöå êîìïàíèèòå íàìèðàò òî÷íî òîâà. Êàêâè ôèíàíñîâè ïðîäóêòè ïðåäëàãàòå?

10

Dental Review 1 / 2008

Òè Áè Àé Ëèçèíã ïðåäëàãà ôèíàíñèðàíå íà öåëèÿ ñïåêòúð íà áèçíåñà. Îñíîâíî òîâà ñà : îáîðóäâàíå, àâòîìîáèëè, íåäâèæèìè èìîòè. Íåêà äà êàæåì â ðåçþìå ïî íåùî çà âñåêè åäèí îò òåçè ôèíàíñîâè ïðîäóêòè: Ôèíàíñèðàíå íà îáîðóäâàíå - Ïîä îáîðóäâàíå íåêà ðàçáèðàìå âñè÷êè âèäîâå ìàøèíè, àïàðàòóðà, ñòðîèòåëíà òåõíèêà, ìåõàíèçàöèÿ, êîíñòðóêöèè è äð. íà ñòîéíîñò íàä 5000 ëâ., äî 2 000 000 ëâ. Ôèíàíñèðàíå íà àâòîìîáèëè - Âñè÷êè âèäîâå íîâè è óïîòðåáÿâàíè àâòîìîáèëèëåêè, ëåêîòîâàðíè è òåæêîòîâàðíè, êàêòî è äîïúëíèòåëíî îáîðóäâàíå êúì òÿõ. Íåäâèæèìè èìîòè - îôèñè, ìàãàçèíè, êúùè è áèçíåñ ñãðàäè, êàêòî è ñãëîáÿåìè êúùè. Çà âñè÷êè òåçè ïðîäóêòè íèå ïðåäëàãàìå ãúâêàâè ñõåìè, èíäèâèäóàëíè ãðàòèñíè ïåðèîäè, âúçìîæíîñò çà äîãîâàðÿíå íà ñåçîííè âíîñêè, ôèíàíñèðàíå íà ÄÄÑ, îïöèÿ all inclusive. Äåíòàëíàòà ìåäèöèíà ñå ðàçâèâà ñ áúðçè òåìïîâå. Êàê Âàøàòà èíñòèòóöèÿ ìîæå äà îòãîâîðè íà òîâà ðàçâèòèå? Íèå àêòèâíî ó÷àñòâàìå â ðàçâèòèåòî íà ïàçàðà íà ìåäèöèíñêî è ñòîìàòîëîãè÷íî îáîðóäâàíå ñ íàøàòà ïðîãðàìà "Òè Áè Àé Ìåäèêà". Òàçè ïðîãðàìà å ðàçðàáîòåíà ñïåöèàëíî çà ìåäèöèíñêè êàäðè, êîèòî èñêàò äà ðàçâèâàò ñâîÿòà ÷àñòíà ëåêàðñêà ïðàêòèêà è èìàò íóæäà îò ôèíàíñèðàíå. Ïðîãðàìàòà âêëþ÷âà ïðåôåðåíöèàëíè óñëîâèÿ è ïåðñîíàëåí êîíñóëòàíò. Òÿ å îòðàæåíèå íà íàøåòî ñïåöèàëíî îòíîøåíèå êúì ñïåöèàëèñòèòå â òîçè áðàíø. Ìîæåòå ëè äà äàäåòå ïðèìåðè çà äîáðî ñúòðóäíè÷åñòâî â òàçè îáëàñò? Íèå ïàðòíèðàìå ñ ìíîãî ôèðìè â îáëàñòòà íà ìåäèöèíàòà .Áèõ èñêàëà äà ïîä÷åðòàÿ ïàðòíüîðñòâîòî íè ñ "Óëòðàäåíòàë" êàòî ïðèìåð çà óñïåøíî ðàçâèòèå íà áèçíåñà â äåíòàëíàòà ìåäèöèíà.

Ðàçâèòèå íà êàðèîçíàòà ëåçèÿ Âúâåäåíèå

минимално

инвазивнА СТОМАТОЛОГИЯ Â ÐÅÇÞÌÅ: Ïðåç ïîñëåäíèòå ãîäèíè ñå íàáëþäàâà äðàìàòè÷åí íàïðåäúê â ïîçíàíèÿòà íè çà äåìèíåðàëèçàöèîííèÿ ïðîöåñ, êàêúâòî âñúùíîñò å êàðèåñüò, è çà ðåìèíåðàëèçàöèîííèÿ ïîòåíöèàë íà çúáíèòå òúêàíè - îáðàòåí íà êàðèåñà ïðîöåñ, âîäåù äî íåãîâîòî èçëåêóâàíå. Õèðóðãè÷íèÿò ïîäõîä, èçïîëçâàí îò Äæ. Â. Áëåê, âå÷å íå å àêòóàëåí è íàâñÿêúäå ïî ñâåòà ñå ïðåïîäàâà çúáîëå÷åíèå ÷ðåç ìèíèìàëíà èíòåðâåíöèÿ. Âòîðîòî èçäàíèå íà "Çàïàçâàíå è âúçñòàíîâÿâàíå íà çúáíèòå òúêàíè" (îò Ãðåúì Äæ. Ìàóíò è Ó. Ð. Õþì) ðàçãëåæäà ñúâðåìåííèòå ðàçáèðàíèÿ è òàçè ñåðèÿ îò øåñò ñòàòèè îïèñâà äåòàéëèòå è îáîñíîâêàòà çà íîâàòà êëàñèôèêàöèÿ.

Ãðåúì Äæ. Ìàóíò, AM, BDS, DDSc, FRACDS, FICD, FADI

Îðèãèíàëíàòà êîíöåïöèÿ çà äèçàéíà íà êàâèòåòèòå, îïèñàíà îò Äæ. Â. Á ëåê ïðåäè ïîâå÷å îò 100 ãîäèíè, ñå îñíîâàâà íà õèðóðãè÷íèÿ ïîäõîä íà ëå÷åíèå íà áàêòåðèàëíèòå çàáîëÿâàíèÿ1. Ïîðàäè ëèïñàòà íà òî÷íî íàó÷íî îáÿñíåíèå çà ðàçâèòèåòî íà êàðèîçíàòà ëåçèÿ òîâà áå ëîãè÷íî. Íî ïðåç ïîñëåäíèòå 50 ãîäèíè ðàçáèðàíåòî íè ïî òîçè âúïðîñ ñå ïðîìåíè, ïîðàäè êîåòî ìåõàíè÷íèÿò, õèðóðãè÷åí ïîäõîä âå÷å íå å àêòóàëåí. Ïúðâèÿò íè èçáîð çà ëå÷åíèå å îçäðàâÿâàíåòî íà ëåçèÿòà, à ëå÷åíèåòî ÷ðåç êàâèòåòåí äèçàéí çà ìèíèìàëíà èíòåðâåíöèÿ å âòîðèÿò. Âúâ âðåìåòî íà Äæ. Â. Áëåê îñíîâíèÿ ìàòåðèàë çà âúçñòàíîâÿâàíå íà êàðèîçíè ëåçèè áå àìàëãàìàòà, à îñíîâíàòà é àëòåðíàòèâà çëàòîòî. È äâàòà ìàòåðèàëà íàëàãàõà îòñòðàíÿâàíåòî íà çíà÷èìî êîëè÷åñòâî çúáíè òúêàíè, çà äà ñå îñèãóðè ìÿñòî çà âúçñòàíîâÿâàíåòî, à òîâà îçíà÷àâàøå îòñòðàíÿâàíå íå ñàìî íà çàñåãíàòèòå îò áîëåñòòà òúêàíè, íî è íà çäðàâè òàêèâà. Ïîðàäè íåïúëíîòî ðàçáèðàíå çà çàáîëÿâàíåòî è çà àäåêâàòíèòå ïðåâàíòèâíè ìåðêè ñå íàëàãàøå ðàçøèðÿâàíå íà êàâèòåòà èçâúí ãðàíèöèòå íà çúáíàòà êîðîíà, ñâîáîäíè îò êàðèåñ, çà äà ñå îñèãóðè äèçàéí ñ ìåõàíè÷íî çàêëþ÷âàíå, êîéòî äà ïðåäîòâðàòè ñâîáîäíîòî èçïàäàíå íà îáòóðàöèÿòà. Ìíîãî îò îñíîâíèòå ïðèíöèïè íà äèçàéíà ñà ïðîäèêòóâàíè îò ñòàðèííèòå óìåíèÿ íà äúðâîäåëåöà è ñå ïðèëàãàõà áåç ìèñúë çà èíòåãðèòåòà íà îñòàòú÷íàòà çúáíà êîðîíà. Ïðåç ïîñëåäíèòå 50 ãîäèíè èìàøå ñúùåñòâåí íàïðåäúê â èçó÷àâàíåòî íà çàáîëÿâàíåòî è âå÷å å ÿñíî, ÷å å âúçìîæíî äà ñå ïðåäîòâðàòè èíèöèàöèÿòà íà êàðèåñà, à àêî òîâà íå ñòàíå,ðàííàòà ëåçèÿ ìîæå äà áúäå èçëåêóâàíà è ðåìèíåðàëèçèðàíà 2,3,4,5. Âå÷å å îáùîïðèåòî, ÷å ïðè íàïðåäâàù êàðèåñ îñíîâíàòà íè öåë å çàïàçâàíåòî íà ìàêñèìàëíî êîëè÷åñòâî çäðàâè çúáíè ñòðóêòóðè, çàùîòî íÿìà âúçñòàíîâèòåëåí ìàòåðèàë, êîéòî äà ïðèòåæàâà ñúùàòà çäðàâèíà, åñòåòèêà èëè ðåçèñòåíòíîñò êúì íîâ êàðèåñ.

11

Îñâåí íàïðåäúêà â îáëàñòòà íà êîíòðîëà íà êàðèåñà èìà ñúùåñòâåíè ïðîìåíè è â ïðåäëàãàíàòà ãàìà âúçñòàíîâèòåëíè ìàòåðèàëè. Äâà âàæíè ìàòåðèàëà ñà ñïîñîáíè íà çäðàâà, äúëãîñðî÷íà àäõåçèÿ êúì çúáíèòå òúêàíè è íà ïðàêòèêà åëèìèíèðàò íåîáõîäèìîñòòà îò ìåõàíè÷íî çàêëþ÷âàíå, îñâåí åâåíòóàëíè ìèíèìàëíè ïîìîùíè ðåòåíöèîííè ñðåäñòâà. Ñ îãëåä íà òåçè ïîñòèæåíèÿ òðÿáâà äà ïðåðàçãëåäàìå äèçàéíà íà êàâèòåòèòå. Ïúðâî, âàæíî å äà ðàçáåðåì, ÷å çúáèòå ñà èíäèâèäóàëíè âèòàëíè áèîëîãè÷íè åäèíèöè, ñïîñîáíè äî èçâåñòíà ñòåïåí äà ñå çàùèòÿò îò àòàêè. Ïóëïàòà å ìíîãî óñòîé÷èâà è å â ñúñòîÿíèå äà ñå âúçñòàíîâè ñëåä ñåðèîçíà àòàêà.  ìîìåíòà,â êîéòî äåìèíåðàëèçàöèÿòà å ïðåìèíàëà åìàéëà è å çàñåãíàëà äåíòèíà, ïóëïàòà çàïî÷âà äà îáðàçóâà òðàíñëóöåíòíà çîíà ÷ðåç õèïåðìèíåðàëèçàöèÿ íà ëàòåðàëíèòå äåíòèíîâè êàíàë÷åòà â îïèò äà ðåäóöèðà åôåêòà îò êèñåëèííàòà àòàêà (Ôèã. 1.1). Ñ íàïðåäâàíå íà ëåçèÿòà âúðõó òàâàíà íà ïóëïíàòà êàìåðà â ñèíõðîí ñ õîäà íà êàðèîçíàòà ëåçèÿ ñå îòëàãà âòîðè÷åí äåíòèí. Âñè÷êè âúçñòàíîâèòåëíè ïðîöåäóðè íàé-âåðîÿòíî ùå ñòèìóëèðàò äîïúëíèòåëåí îòãîâîð îò ïóëïàòà è å èçêëþ÷èòåëíî âàæíî òåçè àòàêè ñðåùó ïóëïàòà äà ñà óìåðåíè è äà é ñå äàäå âúçìîæíîñòòà äà ñå âúçñòàíîâè ñëåä âñÿêà åäíà îò òÿõ. Òðÿáâà äà èìàìå â ïðåäâèä ñúâðåìåííîòî ðàçáèðàíå çà áèîàêòèâíîñòòà, êîÿòî ïðîòè÷à ïðè ðàçâèòèåòî íà êàðèîçíàòà ëåçèÿ. Ñúùî òàêà å æåëàòåëíî äà îñìèñëèì ñèëíèòå è ñëàáèòå ñòðàíè íà ñàìàòà çúáíà òúêàí, òàêà ÷å, âúïðåêè óâðåäèòå îò êèñåëèííàòà àòàêà, äà çàïàçèì ìàêñèìàëíî ïðèñúùàòà íà çúáíàòà êîðîíà çäðàâèíà. È íàêðàÿ, ïðåç ïîñëåäíèòå ãîäèíè ñå íàáëþäàâàò ìíîãî ïðîìåíè â ìåòîäèòå íà êàâèòåòíà ïðåïàðàöèÿ è òå òðÿáâà äà ñå ðàçãëåæäàò âúâ âðúçêà ñ ïîñòèãàíåòî íà çäðàâà àäõåçèÿ

ìåæäó âúçñòàíîâÿâàíåòî è êàâèòåòíèòå ñòåíè7. Ùå ðàçãëåäàìå ïî îòäåëíî òåçè òåìè è íàêðàÿ ùå ïðåäëîæèì ðàçëè÷íè âàðèàíòè çà äèçàéí íà êàâèòåòèòå çà âúçñòàíîâÿâàíèÿòà. Òúé êàòî ñàìî òðè ó÷àñòúêà îò çúáíàòà êîðîíà ñà îáåêò íà êàðèåñà, ùå îïèøåì êàâèòåòíèÿ äèçàéí çà âñÿêà îò òåçè îáëàñòè8.

Ðàçâèòèå íà êàðèîçíàòà ëåçèÿ - èíèöèàëíà ëåçèÿ Âå÷å å ÿñíî óñòàíîâåíî, ÷å êàðèåñúò çàïî÷âà êàòî êèñåëèííà àòàêà íà ïîâúðõíîñòòà íà åìàéëà â îáëàñòè íà àêóìóëèðàíà ïëàêà9. Êèñåëèíàòà ñå ïðîèçâåæäà îò ñïåöèôè÷íè áàêòåðèè, íàéâå÷å Streptococcus mutans, êàòî òå ñå ïðåíàñÿò îò ÷îâåê íà ÷îâåê, îò ìàéêà íà äåòå è òîâà ïðåäëàãà ïúðâàòà âúçìîæíîñò çà êîíòðîë íà áîëåñòòà. Åëèìèíèðàíåòî íà áàêòåðèÿòà ùå äîâåäå äî åëèìèíèðàíå íà êèñåëèíîîáðàçóâàíåòî è ñ òîâà - äî åëèìèíèðàíå íà êàðèåñà. Ñëåäâàùàòà ëèíèÿ íà çàùèòà å ãåíåðèðàíåòî íà ôëóîðàïàòèò ïî ïîâúðõíîñòòà íà åìàéëà, òúé êàòî òîé å ìíîãî ïî-ñëàáî ðàçòâîðèì îò êèñåëèíè â ñðàâíåíèå ñ íîðìàëíèÿ õèäðîêñèàïàòèò 10. Âñå ïàê, àêî êèñåëèííàòà àòàêà ïðîäúëæè ,òÿ ùå äîâåäå äî ðàçòâàðÿíå íà åìàéëîâèòå êðèñòàëè ïî âúíøíàòà ïîâúðõíîñò íà åìàéëîâèòå ïðèçìè, êîèòî îáèêíîâåíî ñà ïåðïåíäèêóëÿðíè íà ïîâúðõíîñòòà íà çúáíàòà êîðîíà (Ôèã. 1.2, 1.3). Ðàçòâàðÿíåòî íà âúíøíàòà ïîâúðõíîñò íà ïðèçìèòå ùå óâåëè÷è ïðîïóñêëèâîñòòà íà åìàéëà è ùå ïîçâîëè íà ñëåäâàùàòà êèñåëèííà àòàêà äà ïðîíèêíå â äúëáî÷èíà (Ôèã. 1.4, 1.5). Òîâà ùå ïðîäúëæè äî ìîìåíòà, â êîéòî êèñåëèíàòà ùå ïðåìèíå ïðåç åìàéëà â ïîäëåæàùèÿ äåíòèí.  òîçè ìîìåíò å âúçìîæíî âúíøíàòà ïîâúðõíîñò íà åìàéëà äà å âñå îùå ãëàäêà áåç ïîâúðõíîñòíà êàâèòàöèÿ è ñëåäîâàòåëíî áåç ïëàêà, àêóìóëèðàíà â ãðàíèöèòå íà ñàìèÿ çúá11. Òîâà ñúñòîÿíèå å èçâåñòíî êàòî ëåçèÿ "áÿëî ïåòíî" (Ôèã. 1.6). Òÿ å

Ôèã. 1.1 Íàïðå÷åí ñðåç íà ãîðåí ìîëàð, êîéòî ïîêàçâà òðàíñëóöåíòíàòà çîíà ïîä ôèñóðàòà, ÿâÿâàùà ñå ïúðâîòî ïîñëåäñòâèå îò íàâëèçàíåòî íà êàðèåñà â äåíòèíà. Òîâà íÿìà äà ñå âèäè íà ðåíòãåíîãðàôèÿ , íî ïðåäñòàâëÿâà äåíòèíîâàòà çàùèòà ñðåùó íàáëèæàâàùàòà êèñåëèííà àòàêà.

12

Dental Review 1 / 2008

Ôèãóðà 1.2 Åìàéëúò áå çàìðàçåí è ôðàêòóðèðàí, çà äà ñå âèäÿò óñïîðåäíèòå åäíà íà äðóãà åìàéëîâè ïðèçìè. Âíèìàòåëíèÿò îãëåä ïîêàçâà åìàéëîâèòå êðèñòàëè ïî ïîâúðõíîñòòà íà ïðèçìèòå.

Ôèãóðà 1.3 Ïðè ïî-ãîëÿìî óâåëè÷åíèå ñå âèæäà ïëúòíîòî ïîäðåæäàíå íà åìàéëîâèòå êðèñòàëè ïî ïîâúðõíîñòòà íà åìàéëîâèòå ïðèçìè.

Ôèãóðà 1.4 Ïîäîáíî óâåëè÷åíèå íà åìàéëîâèòå êðèñòàëè ñëåä êèñåëèííà àòàêà. Çàáåëåæåòå çàãóáàòà íà ïîâúðõíîñò îò âñåêè êðèñòàë, âîäåùà äî ïî-ãîëÿìà ïîðüîçíîñò è ïî-äúëáîêî ïðîíèêâàíå ïðè ïîñëåäâàùà êèñåëèííà àòàêà. Òåçè êðèñòàëè ìîãàò äà ðåìèíåðàëèçèðàò.

Ôèãóðà 1.5 Âëÿâî ïîâúðõíîñòòà íà åìàéëà å ñ áåëåçè íà ïúðâîíà÷àëíà êèñåëèííà àòàêà, à âäÿñíî âèæäàòå çäðàâ, íåçàñåãíàò åìàéë. Çàáåëåæåòå ìàëêàòà ðàçëèêà ñëåä êèñåëèííà àòàêà.

Ôèã. 1.6 Íàïðå÷åí ñðåç íà ìîëàð, ïîêàçâàù ëåçèÿòà "áÿëî ïåòíî" âëÿâî íà êîðîíàòà, êîÿòî ïðåäñòàâëÿâà èíèöèàëíà êàðèîçíà ëåçèÿ. Åìàéëúò çàïî÷âà äà ïðèëè÷à íà òîçè îò ôèãóðà 4, íî êèñåëèíàòà âñå îùå íå å ïðîíèêíàëà ïðåç åìàéëà, òàêà ÷å äåíòèíúò íå å ïîâëèÿí. Ñðàâíåòå ñúñ ñëåäâàùàòà èëþñòðàöèÿ.

13

îáðàòèìà ÷ðåç îòñòðàíÿâàíå íà ïëàêàòà è óêðåïâàíå,è ðåìèíåðàëèçàöèÿ íà åìàéëà ÷ðåç íàíàñÿíåòî íà ðàçëè÷íè éîíè, êàëöèé, ôîñôàòè, ñòðîíöèé è ôëóîð. Îò äðóãà ñòðàíà, àêî íå ñå ïðåäïðèåìàò çàùèòíè äåéñòâèÿ, ëåçèÿòà ùå ïðîãðåñèðà. Ñëåäâàùîòî äîêàçàòåëñòâî çà ïðîãðåñèÿòà é ñà íàé-ðàííèòå áåëåçè íà åñòåñòâåíèòå çàùèòíè ìåõàíèçìè íà äåíòèíà, çàïî÷íàòè îò ïóëïàòà. Äðàçíåíåòî îò êèñåëèííàòà èíâàçèÿ ùå ñòèìóëèðà â ïóëïàòà ïðîöåñ íà õèïåðìèíåðàëèçàöèÿ â äåíòèíîâèòå êàíàë÷åòà íåïîñðåäñòâåíî ïîä êàðèîçíàòà ëåçèÿ. Ëàòåðàëíèòå êàíàë÷åòà, êîèòî ñâúðçâàò îñíîâíèòå åäèí ñ äðóã, ùå îáëèòåðèðàò ïîðàäè îòëàãàíåòî íà ìèíåðàëè â îïèò äà ñå îãðàíè÷è ëàòåðàëíîòî ðàçïðîñòðàíåíèå íà êèñåëèíàòà. Îòëîæåíèòå ìèíåðàëè ùå äîâåäàò äî ïîÿâàòà íà "òðàíñëóöåíòåí ñëîé" è òîâà ëåñíî ìîæå äà ñå óñòàíîâè ïîä ìèêðîñêîï. Äåíòèíúò èçãëåæäà ïîòðàíñëóöåíòåí â òåçè ó÷àñòúöè, çàùîòî íÿìà ñëîæíà ñòðóêòóðà ïîðàäè ëèïñàòà íà ëàòåðàëíè êàíàë÷åòà, êîåòî óëåñíÿâà ïðåìèíàâàíåòî íà ñâåòëèíàòà (Ôèã. 1.7). Íà òîçè åòàï òðÿáâà äà îòáåëåæèì òðè çíà÷èìè ôàêòîðà. Ïúðâî,òðàíñëóöåíòíèÿò ñëîé âèíàãè ùå å íàëèöå ïðåä ëåçèÿòà, äî ïóëïíàòà êàìåðà, íåçàâèñèìî îò äúëáî÷èíàòà íà êàâèòåòà. Âòîðî, ðàííàòà ëåçèÿ ìîæå âå÷å äà ñå çàáåëÿçâà íà ðåíòãåíîãðàôèÿ ìàêàð âñå îùå äà íÿìà ïîâúðõíîñòíà êàâèòàöèÿ. È íàêðàÿ, òàçè ðàííà ëåçèÿ ìîæå äà îçäðàâåå,àêî ñå ïðåäïðèåìàò ïîäõîäÿùè çàùèòíè äåéñòâèÿ, âîäåùè äî åëèìèíèðàíåòî íà êèñåëèííàòà ïðîäóêöèÿ, ïîñëåäâàíî îò ðåìèíåðàëèçàöèÿ íà ïîâúðõíîñòòà íà åìàéëà. Ïðîãðåñèÿòà íà òîçè åòàï, ò.å. ðàçâèòèåòî íà ëåçèÿòà "áÿëî ïåòíî", ìîæå äà áúäå ìíîãî áàâíà è äà îòíåìå äî 4 ãîäèíè ïðåäè äà ñïðå è äà ñå âúçñòàíîâè12. Ñúñ ñèãóðíîñò ëåçèÿòà, êîÿòî ðåíòãåíîëîãè÷íî å çàñåãíàëà öÿëàòà äåáåëèíà íà åìàéëà, íî íå ñå âèæäà ÿñíî â äåíòèíà, áè òðÿáâàëî, ïðè íîðìàëíè

îáñòîÿòåëñòâà äà ìîæå äà ðåìèíåðàëèçèðà è îçäðàâåå. Òîâà ìîæå äà èçèñêâà òàêèâà äåéñòâèÿ êàòî ìîäèôèöèðàíå íà áàêòåðèàëíàòà ôëîðà è ïðèåìà íà âúãëåõèäðàòè, ïîäîáðÿâàíå íà òåõíèêèòå çà îðàëíà õèãèåíà, íàíàñÿíå íà ôëóîðíè è äðóãè éîíè èëè ñòèìóëèðàíå íà ñëþíîîòäåëÿíåòî. Îáó÷åíèåòî íà ïàöèåíòà å çàäúëæèòåëíà ÷àñò îò òåçè ïðîöåäóðè. Ïðåïîðú÷èòåëíî å òåçè ïðåâàíòèâíè ìåðêè äà ñå âúâåäàò íàéíàïðåä, ñëåä êîåòî ëåçèÿòà äà ñå íàáëþäàâà ðåíòãåíîëîãè÷íî â ïðîäúëæåíèå íà ìåñåöè ïðåäè äà ñå ìèñëè çà âúçñòàíîâÿâàíå. Ñ äðóãè äóìè, íàëè÷èåòî íà ó÷àñòúê ñ äåìèíåðàëèçàöèÿ íå îçíà÷àâà çàäúëæèòåëíî õèðóðãè÷íà íàìåñà äîêàòî íå íàñòúïè ìîìåíò íà äåéñòâèòåëíà ïîâúðõíîñòíà êàâèòàöèÿ íà åìàéëà. Äî òîçè åòàï ìíîãî ÷åñòî å âúçìîæíî ëåçèÿòà äà áúäå èçëåêóâàíà è ðåìèíåðàëèçèðàíà13.

Ðàçâèòèå íà êàðèîçíàòà ëåçèÿ - íàïðåäíàëà ëåçèÿ Ïðè ëèïñà íà ìåðêè çà êîíòðîë íà êàðèåñà ëåçèÿòà ùå ïðîãðåñèðà êàòî ñëåäâàùèÿ åòàï å ïîâúðõíîñòíîòî ðàçïàäàíå íà åìàéëà, êîåòî âîäè äî êàâèòàöèÿ (Ôèãóðà 1.8). Âå÷å áàêòåðèèòå ìîãàò äà àêóìóëèðàò â ãðàíèöèòå íà çúáíàòà êîðîíà, íåïîâëèÿíè îò ïðîöåäóðèòå çà îðàëíà õèãèåíà, è â äàäåí åòàï ùå ñå íàëîæè âúçñòàíîâÿâàíåòî íà ïîâúðõíîñòíàòà àíàòîìèÿ,ò.å. ïðåïàðèðàíå íà êàâèòåò è ïîñòàâÿíå íà îáòóðàöèÿ. Ñúùî òàêà ïðè äèðåêòåí äîñòúï äî äåíòèíà áàêòåðèàëíàòà ïîïóëàöèÿ ùå ñå ìîäèôèöèðà è ùå ñå ïîÿâÿò áàêòåðèè, ñïîñîáíè äà ëèçèðàò äåíòèíîâàòà êîëàãåíîâà ìðåæà,íåçàâèñèìî îò íàñòúïèëàòà ðåìèíåðàëèçàöèÿ îòêúì ïóëïàòà, êîÿòî å ïðîèçâåëà òðàíñëóöåíòíèÿ ñëîé â ìîìåíòà íà çàñÿãàíå íà äåíòèíà. Ìíîãîêðàòíîòî ïîâòàðÿíå íà êèñåëèííèòå àòàêè ùå äîâåäå äî äîïúëíèòåëíà äåìèíåðàëèçàöèÿ è ïðîòåîëèòè÷íèòå áàêòåðèè ùå ìîãàò

Ôèãóðà 1.7 Íàïðå÷åí ñðåç íà ïðåìîëàð, ïîêàçâàù ïðîãðåñèÿòà íà êèñåëèííàòà ïðåç åìàéëà äî ñòåïåí íà çàñÿãàíå íà äåíòèíà. Òðàíñëóöåíòíàòà çîíà å ÿñíî îòãðàíè÷åíà, íî ïîâúðõíîñòòà íà åìàéëà âñå îùå å ãëàäêà áåç êàâèòàöèÿ. Íàé-âåðîÿòíî ëåçèÿòà ùå îçäðàâåå ïðè åëèìèíèðàíå íà çàáîëÿâàíåòî.

14

Dental Review 1 / 2008

ñïîêîéíî äà ðàçãðàäÿò ðàçêðèòèòå äîñòúïíè êîëàãåíîâè ôèáðè. Âõîäúò îòêúì åìàéëà ìîæå äà å ìàëúê, íî â äåíòèíà ùå ñå ðàçøèðÿâà ëàòåðàëíî ÷ðåç çàïàçåíèòå ëàòåðàëíè êàíàë÷åòà è òåçè, êîèòî ñå îòïóøâàò ÷ðåç ðàçòâàðÿíå îò êèñåëèíàòà (Ôèãóðà 1.9).  ðàííèòå åòàïè å âúçìîæíî êîëàãåíîâèòå ôèáðè äà ðåìèíåðàëèçèðàò , íî êîãàòî íèâîòî íà ìèíåðàëèçàöèÿ ïàäíå ïîä 10% ñïðÿìî ïúðâîíà÷àëíîòî èì íèâî, ðåìèíåðàëèçàöèÿòà å íåâúçìîæíà è êîëàãåíúò íàïúëíî äåçèíòåãðèðà. Ñ íàïðåäâàíåòî ñè ëåçèÿòà ùå ñå ðàçäåëè íà ìèíèìóì äâà ñëîÿ14. Ïúðâèÿò ñëîé å ðàçâèâàù ñå ôðîíò â êîíòàêò ñúñ çäðàâ äåíòèí è íà÷àëåí ó÷àñòúê ñ ÷àñòè÷íî äåìèíåðàëèçèðàí äåíòèí ïî÷òè áåç íèêàêâè áàêòåðèè. Äîêàòî ìèíåðàëèçàöèÿòà íà êîëàãåíà å íàä 10% ñïðÿìî íà÷àëîòî, òîçè ñëîé å â ñúòîÿíèå äà ðåìèíåðàëèçèðà è îçäðàâåå. Âòîðèÿò ñëîé ñå ñúñòîè îò äåíòèí, ïðè êîéòî ìèíåðàëèçàöèÿòà íà êîëàãåíà å ïîä 10% è íàïúëíî äåçèíòåãðèðàíè ñëîåâå, êîèòî íå ïîäëåæàò íà âúçñòàíîâÿâàíå ïîðàäè ïúëíàòà çàãóáà íà êîëàãåíîâà ìðåæà. Òåçè äâà ñëîÿ ñå îïðåäåëÿò êàòî àôåêòèðàí äåíòèí, òúé êàòî äåíòèíúò å çàñåãíàò îò êàðèîçíèÿ ïðîöåñ, íî íå âèíàãè íåîáðàòèìî, è èíôåêòèðàí ñëîé, çàùîòî òàì å êîíöåíòðèðàíà áàêòåðèàëíàòà ôëîðà, ðàçâèâàùà ñå îòëè÷íî â ðàìêèòå íà êàðèîçíàòà ëåçèÿ. Èíôåêòèðàíèÿò ñëîé òðÿáâà äà áúäå îòñòðàíåí èëè ïîíå íàïúëíî çàïå÷àòàí ÷ðåç îáòóðèðàíå íà êàâèòàöèÿòà.  ñðàâíåíèå, àôåêòèðàíèÿò

ñëîé å îáåêò ïîíå íà ÷àñòè÷íà ðåìèíåðàëèçàöèÿ è äîðè íà ïúëíî îçäðàâÿâàíå. Ðàçãðàíè÷àâàíåòî íà òåçè ñëîåâå å ìíîãî ïðîáëåìíî.  èäåàëíèÿ ñëó÷àé ùå îòñòðàíèì öåëèÿ èíôåêòèðàí ìàòåðèàë è ùå çàïàçèì ñïîñîáíèÿ íà ðåìèíåðàëèçàöèÿ àôåêòèðàí äåíòèí. Íî íÿìà ïðîñò íà÷èí òå äà ñå èäåíòèôèöèðàò, êîåòî íàëàãà ëîãèêà è êëèíè÷íà ïðåöåíêà. Êàðèåñîöâåòÿâàùèòå ðàçòâîðè îáèêíîâåíî îöâåòÿâàò ñàìî áàêòåðèèòå, êîåòî âîäè äî èçâåñòíî îáúðêâàíå. Ïðîìÿíàòà â öâåòà å äðàìàòè÷íà ïðè ïúðâîòî íàíàñÿíå, íî âòîðîòî íàíàñÿíå íÿìà äà äàäå ÿñíà èíäèêàöèÿ è òÿõíàòà óïîòðåáà íå å ïðåïîðú÷èòåëíà. Êàðèåñ-ðàçòâàðÿùèòå ðàçòâîðè ñúùî ìîãàò äà äîâåäàò äî îáúðêâàíå è äî îòñòðàíÿâàíå íà ÷àñò îò äåíòèíà, êîéòî ïîäëåæè íà âúçñòàíîâÿâàíå.  ìîìåíòà ñå ðàçðàáîòâàò ìåòîäè çà ñòåðèëèçèðàíå íà äåíòèíà áåç íåæåëàíà áèîëîãè÷íà âðåäà, íî å ÿñíî, ÷å îñòàâÿíåòî íà ÷àñò îò áàêòåðèàëíèòå êîëîíè íå å êðèòè÷íî ñòèãà òå äà ñà èçîëèðàíè îò õðàíèòåëíè èçòî÷íèöè.  çàâèñèìîñò îò êèñåëèíîñòòà íà îêîëíàòà ñðåäà ñêîðîñòòà íà ïðîãðåñèÿ â ðàñòÿùàòà ëåçèÿ âàðèðà îò ìíîãî ãîëÿìà äî ìíîãî ñëàáà.  äåéñòâèòåëíîñò ìîæå äà ñà íåîáõîäèìè îùå ÷åòèðè ãîäèíè ïðåäè ëåçèÿòà äà äîñòèãíå ïóëïàòà, ò.å. íàëè÷èåòî íà ïðîãðåñèðàùà ëåçèÿ òðÿáâà äà ïîäòèêâà êúì âúâåæäàíåòî íà ïðåâàíòèâíè è îçäðàâèòåëíè ìåðêè ïðåäè ïðèëàãàíåòî íà õèðóðãè÷íà èíòåðâåíöèÿ.

Ôèãóðà 1.8 Íàïðå÷åí ñðåç íà ïðåìîëàð, ïîêàçâàù åäíà ïîíàïðåäíàëà ëåçèÿ ñ íàñòúïèëà äåéñòâèòåëíà êàâèòàöèÿ íà ïîâúðõíîñòòà. Òóê å çàäúëæèòåëíî ïðèëàãàíåòî íà õèðóðãè÷åí ïîäõîä çà ëå÷åíèå íà ëåçèÿòà ñ öåë âúçñòàíîâÿâàíå íà ãëàäêàòà ïîâúðõíîñò è ñ òîâà - ïðåäîòâðàòÿâàíå íà àêóìóëàöèÿòà íà ïëàêà. Çàáåëåæåòå çàùèòíàòà òðàíñëóöåíòíà çîíà ïî÷òè äî ïóëïàòà. Ôèãóðà 1.9 Ìîëàð ñ òðè ëåçèè, âèäèìè ñëåä ñåêöèîíèðàíå, ãëåäàí â äâå îãëåäàëà, çà äà ñå âèäÿò åäíîâðåìåííî òðèòå ïîâúðõíîñòè. Âëÿâî èìà àïðîêñèìàëíà ëåçèÿ ñ ïîâúðõíîñòíà êàâèòàöèÿ è ÿñíî âèäèìà òðàíñëóöåíòíà çîíà. Ñúùî òàêà èìà ðàííà ëåçèÿ â îêëóçàëíàòà ôèñóðà ñàìî ñ òðàíñëóöåíòíà çîíà. Çàïå÷àòâàíåòî íà ôèñóðàòà ùå îãðàíè÷è ïðîãðåñèÿòà é.  äÿñíî èìà ãîëÿìà îêëóçàëíà ëåçèÿ, êîÿòî ïî÷òè å äîñòèãíàëà ïóëïàòà. Âèæäàò ñå èíôåêòèðàíèÿò è àôåêòèðàíèÿò äåíòèí, íî íÿìà ÿñíà äåìàðêàöèÿ.

15

Ôèãóðà 1.10 Êëèíè÷åí ñëó÷àé, ïðè êîéòî å ïîñòàâåíà îáòóðàöèÿ òèï ART òðè ìåñåöà ïðåäè åêñòðàêöèÿòà. Çàáåëåæåòå ïåðèôåðíîòî çàïå÷àòâàíå ïî öÿëàòà ãðàíèöà íà ëåçèÿòà, ïðåäîòâðàòÿâàùî äîñòúïà çà äîïúëíèòåëíà èíôåêöèÿ èëè õðàíà. Èíôåêòèðàíèÿò ñëîé å óñïåøíî èçîëèðàí, à àôåêòèðàíèÿò ñëîé å â ïðîöåñ íà ðåìèíåðàëèçàöèÿ. Èçñëåäâàíå EPMA íà ïðîáàòà ïîêàçà íàëè÷èåòî íà ñòðîíöèåâè éîíè îò ãëàñ-éîíîìåðà äî ïîêðèâà íà ïóëïíàòà êàìåðà. Îòñòðàíÿâàíåòî íà ïðè÷èíàòà å îò ïúðâîñòåïåííî çíà÷åíèå. Íÿìà ïîëçà îò ïîñòàâÿíåòî íà ïîñòîÿííà îáòóðàöèÿ ïðè íàëè÷èåòî íà àêòèâíî çàáîëÿâàíå. Ñúùî òàêà å íåâúçìîæíî äà ñå ïðîìåíè áàêòåðèàëíèÿò áàëàíñ äîêàòî êàâèòåòà å îòâîðåí, òàêà ÷å ìîæå äà ñå íàëîæè ïîñòàâÿíåòî íà âðåìåííà îáòóðàöèÿ çà çàïå÷àòâàíå íà ëåçèÿòà ïðè ïî-ãîëåìèòå êàâèòåòè.

Ñïèðàíå íà íàïðåäâàùàòà ëåçèÿ Ñëåä êàòî ñïðåì çàáîëÿâàíåòî è ñòàáèëèçèðàìå íàïðåäâàùàòà ëåçèÿ, å íåîáõîäèìî äà åëèìèíèðàìå âñè÷êè ó÷àñòúöè ñ åìàéëîâà êàâèòàöèÿ, çàùîòî å íåâúçìîæíî äà ìîäèôèöèðàìå áàêòåðèàëíàòà ôëîðà ïðè íàëè÷èå íà îòâîðåíè êàâèòåòè. Òîâà èçèñêâà ïîñòàâÿíåòî íà íÿêàêúâ âèä âðåìåííà èëè ïðåõîäíà îáòóðàöèÿ çà âúçñòàíîâÿâàíå íà ãëàäêàòà ïîâúðõíîñò íà êîðîíàòà è çàïå÷àòâàíå ñðåùó íîâà áàêòåðèàëíà àêòèâíîñò. Òðÿáâà äà ñå îòáåëåæè, ÷å îñòàâÿíåòî íà èçâåñòíî íèâî íà áàêòåðèàëíà ïîïóëàöèÿ íå å îò ãîëÿìî çíà÷åíèå, ñòèãà èíôåêöèÿòà äà å íàïúëíî çàïå÷àòàíà, çàùîòî òàêà áàêòåðèèòå ùå áúäàò ëèøåíè îò êàêâîòî è äà å õðàíåíå è ùå èçïàäíàò â ëåòàðãè÷íî ñúñòîÿíèå15. Òîâà íàëàãà ïðåîöåíêà íà îïðåäåëåíèåòî êàðèåñ. Îò ïðîòîêîëà íà Äæ. Â. Áëåê ïðèåìàõìå, ÷å äåíòèíúò, êîéòî å ðàçìåêíàò èëè îáåçöâåòåí îò íàïðåäâàùàòà ëåçèÿ,òðÿáâà äà ñå ïðèåìå çà êàðèåñ è å äà ñå îòñòðàíè, îñòàâÿéêè òâúðäè êàâèòåíè ñòåíè è ïîä. Âúçíèêâàò ñïîðîâå,÷å òàçè òåõíèêà, êîÿòî âêëþ÷âà îòñòðàíÿâàíåòî íà àôåêòèðàíèÿ äåíòèí, âîäè äî çàãóáà íà çúáíè òúêàíè, êîèòî áèõà ìîãëè äà áúäàò ðåìèíåðàëèçèðàíè è èçëåêóâàíè. Ñúùî òàêà, òÿ ùå äîâåäå äî äîïúëíèòåëíî äðàçíåíå íà ïóëïàòà, êîÿòî âå÷å ìîæå äà å âúçïàëåíà îò áëèçîñòòà íà ëåçèÿòà. Çà òîâà å ïî-ïðèåìëèâî òåðìèíúò "êàðèåñ" äà ñå îòíàñÿ ñàìî çà ëåçèÿòà, à íå-çà çàñåãíàòèòå çúáíè òúêàíè. Òîâà îçíà÷àâà, ÷å êîãàòî ñå íàëàãà ëå÷åíèå íà êàðèîçíà 16

Dental Review 1 / 2008

ëåçèÿ,òîâà íå âèíàãè ñå ïîñòèãà ñàìî ñ õèðóðãè÷íî îòñòðàíÿâàíå íà çúáíè òúêàíè äîðè ,àêî òå ñà ðàçìåêíàòè è äåìèíåðàëèçèðàíè. Âúçìîæíî å äà èçëåêóâàìå ÷àñò îò äåìèíåðàëèçèðàíàòà çúáíà ñòðóêòóðà ñòèãà äà èìà ïîíå 10% ìèíåðàëè â êîëàãåíîâèòå ôèáðè16. Åäíî îò îñíîâíèòå èçèñêâàíèÿ çà óñïåøíî èçðàáîòâàíå íà îáòóðàöèÿòà å îáòóðîâú÷íèÿò ìàòåðèàë äà ñå ïîñòàâè â äîñòàòú÷íî ãîëÿìî êîëè÷åñòâî, òàêà ÷å äà èçäúðæè íà îêëóçàëíîòî íàòîâàðâàíå, íà êîåòî ùå áúäå ïîäëîæåí. Òîâà îçíà÷àâà, ÷å àêî ïðè ëå÷åíèåòî íà ëåçèÿòà ñå ñòðåìèì äà îòñòðàíèì çàñåãíàòèÿ äåíòèí äîòîëêîâà, ÷å äà èìà äîñòàòú÷íî ìÿñòî çà îáòóðàöèÿòà, íÿìà äà èìàìå ïðîáëåì äà îñòàâèì èíôåêòèðàí äåíòèí. Ïðè ãîëåìèòå ëåçèè å äîñòàòú÷íî äà îòñòðàíèòå äîñòàòú÷íî ðàçìåêíàò èíôåêòèðàí èëè àôåêòèðàí äåíòèí, çà äà îñèãóðèòå äîñòàòú÷íà çäðàâèíà íà âðåìåííàòà îáòóðàöèÿ. Àêî âðåìåííèÿò ìàòåðèàë å ñïîñîáåí íà äúëãîñðî÷íà àäõåçèÿ êúì äåíòèíà è åìàéëà, íàëè÷èåòî íà ìàëêî îñòàòú÷åí èíôåêòèðàí äåíòèí íå å ïîâîä çà ïðèòåñíåíèå, òúé êàòî èçîëàöèÿòà îò õðàíèòåëíèÿ èçòî÷íèê ãî èíàêòèâèðà. Ñúùåâðåìåííî, àêî îáòóðîâú÷íèÿò ìàòåðèàë å ñàì ïî ñåáå ñè áèîàêòèâåí è èìà ïîòåíöèàë çà ðåìèíåðàëèçàöèÿ íà îñòàòú÷íèÿ àôåêòèðàí äåíòèí, ïóëïàòà ùå áúäå çàùèòåíà îò äîïúëíèòåëíî äðàçíåíå. Óñïåøíîòî ïîñòàâÿíå íà âðåìåííà îáòóðàöèÿ èçèñêâà ïúëíî çàïå÷àòâàíå ïî öÿëàòà ïåðèôåðèÿ íà ëåçèÿòà. Îñèãóðåòå äîñòúï äî ëåçèÿòà ñ äèàìàíòåíî êàìú÷å ïðè ñðåäíî âèñîêè îáîðîòè è âîäíî/âúçäóøíî îõëàæäàíå. Èçïîëçâàéòå ðú÷íè èíñòðóìåíòè èëè áîðåð íà áàâíè îáîðîòè, çà äà ïî÷èñòèòå ñòåíèòå äî çäðàâ òâúðä äåíòèí, ñïîñîáåí íà éîííîîáìåííà àäõåçèÿ ñ îáòóðàöèÿòà. Íàêðàÿ ïî÷èñòåòå ïîäà òàêà, ÷å äà îñèãóðèòå äîñòàòú÷íî ìÿñòî çà îáòóðîâú÷íèÿ ìàòåðèàë. Êîíäèöèîíèðàéòå öåëèÿ êàâèòåò è ïîñòàâåòå îáòóðàöèÿòà. Àêî òÿ áúäå îñòàâåíà çà ïåðèîä äî øåñò ìåñåöà,ùå ñå íàáëþäàâà ñúùåñòâåíî îçäðàâÿâàíå â àôåêòèðàíèÿ äåíòèí. Íà

òîçè åòàï ìîæå äà çàìåíèòå öÿëàòà âðåìåííà îáòóðàöèÿ èëè äà ÿ èçïîëçâàòå êàòî îñíîâà çà ïîñòîÿííèÿ ìàòåðèàë, ñ êîéòî ùå ÿ ïîêðèåòå, çà äà ÿ ïîäñèëèòå è äà ïîäîáðèòå åñòåòèêàòà (Ôèãóðè 1.11 1.15).

Îêîí÷àòåëíî âúçñòàíîâÿâàíå Èçáîðúò è ïîñòàâÿíåòî íà ïîñòîÿííàòà îáòóðàöèÿ ñëåäâà ñúùèòå ïðèíöèïè. Íåîáõîäèìî å äà îòñòðàíèòå äîñòàòú÷íî çúáíè òúêàíè, òàêà ÷å äà ïîñòèãíåòå çäðàâà àäõåçèÿ ñ âúçñòàíîâèòåëíèÿ ìàòåðèàë è àäåêâàòíî ñúïðîòèâëåíèå íà î÷àêâàíîòî îêëóçàëíî íàòîâàðâàíå. Äèçàéíúò âàðèðà â çàâèñèìîñò îò èçáðàíèÿ ìàòåðèàë. Ñëåä òîâà å âàæíî äà ïîñòèãíåòå óíèñîí ñúñ çúáíèòå òúêàíè, êîéòî ùå ïðåäîòâðàòè ìèêðîïðîñìóêâàíåòî è äîñòúïà íà íîâà áàêòåðèàëíà èíôåêöèÿ. Àêî ëåçèÿòà çàñÿãà ñàìî ÷àñò îò ôèñóðíàòà ñèñòåìà, îñòàíàëèòå ôèñóðè ìîæå äà ñå çàïå÷àòàò ñ ãëàñ-éîíîìåð èëè ñìîëà áåç õèðóðãè÷íà èíòåðâåíöèÿ.

Êîíöåïöèÿòà çà ðàçøèðÿâàíå íà ãðàíèöèòå íà êàâèòåòà â ò. íàð. ñâîáîäíè îò êàðèåñ çîíè å àíîìàëèÿ, çàùîòî íÿìà ìàòåðèàë, êîéòî äà å óñòîé÷èâ íà ðàçâèòèåòî íà çàáîëÿâàíåòî. Óñïåõúò íàëàãà åëèìèíèðàíå íà çàáîëÿâàíåòî, íåçàâèñèìî îò ïðåäïðèåòèòå îïåðàòèâíè ïðîöåäóðè. Êàðèåñúò íå ìîæå äà ñå èçëåêóâà ÷ðåç õèðóðãèÿ. Çà òîâà å âàæíî äà ñå ïîçíàâà ïðîãðåñèÿòà íà êàðèîçíàòà ëåçèÿ ïðåç çúáíèòå òúêàíè è äà ñå îáìèñëè äèçàéíà íà êàâèòåòà çà êîíêðåòíàòà îáòóðàöèÿ. Ïîðàäè ëèïñàòà íà äîáðè ðåíòãåíîãðàôèè Äæ. Â. Áëåê å èäåíòèôèöèðàë çà ïúðâè ïúò ëåçèè, êîèòî ñïîðåä ñúâðåìåííèòå ñòàíäàðòè ñà äîñòà ãîëåìè. Íàé-ìàëêèòå ëåçèè ïî òîâà âðåìå ñà áèëè îòíîñèòåëíî ãîëåìè, òàêà ÷å îñíîâíèòå ãðàíèöè íà êàâèòåòà ñà ïðåäñòàâëÿâàëè òîâà, êîåòî äíåñ ïðèåìàìå çà òðåòè åòàï îò ðàçâèòèåòî íà êàâèòåòà - ðàçìåð 2 îò ñêàëà çàïî÷âàùà ñ ðàçìåð 0. ×ðåç ñúâðåìåííèòå ðåíòãåíîëîãè÷íè òåõíîëîãèè, äðóãè äèàãíîñòè÷íè ñðåäñòâà è êîíòðîë íà çàáîëÿâàíåòî âå÷å ìîæå äà èäåíòèôèöèðàìå ëåçèÿòà â íàé-ðàííèòå åòàïè è â íàé-äîáðèÿ ñëó÷àé äà ÿ

Ôèãóðà 1.11 Òåõíèêà, äåìîíñòðèðàùà îáòóðèðàíåòî íà ãîëÿìà ëåçèÿ ñ ãëàñ-éîíîìåð è àìàëãàìà. Èíèöèàëíàòà ëåçèÿ å âèäèìî ãîëÿìà, íî àñèìïòîìàòè÷íà.

Ôèãóðà 1.12 Çàâúðøåíèÿò êàâèòåò, â ñòèëà íà Áëåê, òúé êàòî ùå áúäå îáòóðèðàí ñ àìàëãàìà. Çàáåëåæåòå íàëè÷èåòî íà àôåêòèðàí äåíòèí ïî ïîäà íà êàâèòåòà êàòî íàé-âåðîÿòíî èìà è èíôåêòèðàí äåíòèí. Àêî áúäå çàïå÷àòàí ñ ãëàñ-éîíîìåð,íÿìà äà èìà ïîñëåäñòâèÿ.

Ôèãóðà 1.13 Îñíîâà îò ãëàñ-éîíîìåð ñ ãîëÿìà çäðàâèíà å ïîñòàâåíà,à èçèëèøúöèòå ñà îòñòðàíåíè, çà äà èìà ìÿñòî çà àìëãàìàòà.

17

èçëåêóâàìå.  íàé- ëîøèÿ ñëó÷àé, àêî ïîâúðõíîñòòà å êàâèòèðàíà, ìîæåì äà âúçñòàíîâèì çúáà ÷ðåç ìèíèìàëíà èíòåðâåíöèÿ ñ ïîìîùòà íà àäõåçèâ è áèîàêòèâíè îáòóðîâú÷íè ìàòåðèàëè. Ôèãóðà 1.14 Çàâúðøåíàòà àìàëãàìåíà îáòóðàöèÿ.

Ôèãóðà 1.15 Íàïðå÷åí ñðåç íà çúáà, êîéòî ïîêàçâà îòíîñèòåëíîòî ïîëîæåíèå è êîëè÷åñòâî íà îñíîâàòà îò ãëàñ-éîíîìåð è àìàëãàìàòà. Çàáåëåæåòå, ÷å å ïîñòàâåíî äîñòàòú÷íî êîëè÷åñòâî ãëàñ-éîíîìåð, çà äà ñå ãàðàíòèðà äîáúð îáìåí íà éîíè ñ äåìèíåðàëèçèðàíèÿ äåíòèí. Îêëóçàëíîòî íàòîâàðâàíå ùå ñå ðàçíåñå ïðåç çäðàâèÿ ñëîé àìàëãàìà, òàêà ÷å íÿìà ðèñê îò êîëàïñ íà ÃÉÖ. Ñïèñúêúò ñ èçïîëçâàíàòà ëèòåðàòóðà å íà ðàçïîëîæåíèå â ðåäàêöèÿòà.

18

Dental Review 1 / 2008

TOKUYAMA

BOND

FORCE Tokuyama Dental Corp. Ñúäúðæàíèå: 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

Âúâåäåíèå Òåõíè÷åñêè ïðîáëåìè ïðè ðàçðàáîòâàíåòî íà åäíîáóòèëêîâ àäõåçèâåí ìàòåðèàë çà ðàáîòà â åäíà êëèíè÷íà ñòúïêà Ïðåâúçõîäíèòå õàðàêòåðèñòèêè íà Bond Force: Óäîáñòâî Ïðåâúçõîäíà àäõåçèÿ Âëèÿíèå íà ïîäñóøàâàíåòî ñ âúçäóõ âúðõó çäðàâèíàòà íà àäõåçèÿòà Íàáëþäåíèÿ âúðõó àäõåçèâíèÿ èíòåðôåéñ Ìåõàíèçúì íà àäõåçèÿòà ïðè Bond Force Äðóãè õàðàêòåðèñòèêè Ïðåäóïðåæäåíèÿ ïðè óïîòðåáà Àäõåçèÿ êúì äâîéíîïîëèìåðèçèðàùè êîìïîçèòíè ñìîëè Åôåêò íà ðàçëè÷íè ìåäèêàìåíòè Çàêëþ÷åíèÿ

Âúâåäåíèå Ñëåä êàòî ïðåç 1955 ã. áå ðàçðàáîòåí ìåòîä çà àäõåçèÿ íà ñìîëèòå êúì åìàéëà ïîñðåäñòâîì åöâàíå ñ ôîñôîðíà êèñåëèíà1), äåíòàëíèòå àäõåçèâíè ìàòåðèàëè ïîñòèãíàõà ñúùåñòâåí íàïðåäúê. Ñ ðàçðàáîòâàíå íà äåíòèíîâèòå ïðàéìåðè ïðåç 80-òå ãîäèíè çíà÷èòåëíî ñå ïîäîáðè àäõåçèÿòà êúì äåíòèíà. Àäõåçèâíèòå ñèñòåìè ñ GLUMA, êîèòî âêëþ÷âàò äåíòàëåí ïðàéìåð, èçèñêâàò òðè ñòúïêè: åöâàíå íà åìàéëà ñ ôîñôîðíà 20

Dental Review 1 / 2008

êèñåëèíà; îáðàáîòêà íà ïîêðèòèÿ îò çàìúðñÿâàù ñëîé äåíòèí ñ EDTA; ïîäîáðÿâàíå íà îáðàáîòåíèÿ äåíòèí è íàíàñÿíå íà àäõåçèâíàòà ñìîëà. Ìàêàð òàçè ñèñòåìà äà ïîäîáðÿâà àäõåçèÿòà, ïðàéìåðúò óâåëè÷àâà áðîÿ íà êëèíè÷íèòå ñòúïêè. Çúáîëåêàðèòå, êîèòî èçâúðøâàò âúçñòàíîâèòåëíàòà ïðîöåäóðà ïðè ðàçëè÷íè êëèíè÷íè óñëîâèÿ, îïðåäåëÿò àäõåçèâíèòå ñèñòåìè ñ GLUMA êàòî òðóäíè çà èçïîëçâàíå.2) Çà òîâà ðàçðàáîòêèòå â îáëàñòòà íà àäõåçèâíèòå ìàòåðèàëè ñà ôîêóñèðàíè âúðõó ðåäóöèðàíå áðîÿ íà ñòúïêèòå, êîåòî äîâåäå äî ïîïóëÿðèçèðàíå íà äâóåòàïíèòå ñèñòåìè.  ßïîíèÿ áÿõà ðàçðàáîòåíè ñàìîåöâàùè ñèñòåìè, âêëþ÷âàùè ñàìîåöâàù ïðàéìåð, êîéòî äåéñòâà åäíîâðåìåííî êàòî åöâàù ãåë è ïðàéìåð.3) 4) (Shofu: Fluorobond, Tokuyama Dental: Mac Bond II, Kuraray Medical: MegaBond).  Åâðîïà è ÑÀÙ áÿõà ðàçðàáîòåíè ñèñòåìè ñ òîòàëíî åöâàíå, êîèòî ñúäúðæàò àäõåçèâåí ïðàéìåð, äåéñòâàù åäíîâðåìåííî êàòî ïðàéìåð è àäõåçèâåí àãåíò ñëåä òîòàëíî åöâàíå ñ ôîñôîðíà êèñåëèíà (3M: Singlebond, Kerr: OptiBond Solo Plus, è äð.). Ñèñòåìèòå çà òîòàëíî åöâàíå - èçâåñòíè îùå êàòî ñèñòåìè çà âëàæíà àäõåçèÿ - ñå ðàçãëåæäàò êàòî ñèñòåìè, ÷èÿòî åôåêòèâíîñò çàâèñè îò èçêëþ÷èòåëíî ÷óâñòâèòåëíà òåõíèêà, ïîðàäè òðóäíîñòòà äà ñå êîíòðîëèðà âëàæíîñòòà âúðõó àäõåçèîííàòà ïîâúðõíîñò.5) Ïðåç 1999 ã. Tokuyama Dental âúâåäå ïúðâàòà åäíî-åòàïíà ñèñòåìà, íàðå÷åíà

иновации One Up Bond F, êîÿòî ñú÷åòàâà â åäèí ñàìîåöâàù åòàï òðèòå ñòúïêè - íà åöâàíå, îáðàáîòêà ñ ïðàéìåð è áîíä. Àäõåçèâíèÿò ìàòåðèàë One Up Bond F ñå ïðåäëàãà â äâå øèøåíöà, Ðàçòâîð À è Â, êîèòî ñå ñìåñâàò ïðåäè óïîòðåáà. Ïðåç ïîñëåäíèòå ãîäèíè áÿõà âúâåäåíè è äðóãè åäíîáóòèëêîâè åäíîåòàïíè àäõåçèâíè ìàòåðèàëè (Heraeus Kulzer: iBond, GC: GBond, Kuraray Medical: Tri S Bond, Dentsply: Xeno IV, è Kerr: OptiBond All-In-One). Òåçè åäíîáóòèëêîâè åäíîåòàïíè àäõåçèâíè ìàòåðèàëè áÿõà ðàçðàáîòåíè ñ îñíîâíàòà öåë äà ñå îïðîñòè àäõåçèâíàòà ïðîöåäóðà, íî òå ñå îêàçàõà ñ ïî-ñëàáà àäõåçèÿ êúì äåíòèíà è ïî-ìàëêà äúëãîñðî÷íîñò íà àäõåçèÿòà â ñðàâíåíèå ñ ïî-ãîðå ñïîìåíàòèòå äâóåòàïíè è òðèåòàïíè àäõåçèâíè ìàòåðèàëè.5) Äðóã íåäîñòàòúê å, ÷å òúé êàòî ïîâå÷åòî åäíîáóòèëêîâè åäíîåòàïíè àäõåçèâíè ìàòåðèàëè ñúäúðæàò îðãàíè÷íè ðàçòâîðèòåëè, òå ñà èçêëþ÷èòåëíî ÷óâñòâèòåëíè â åòàïà íà ïîäñóøàâàíå ñ âúçäóõ. 6,7,8) Íèå ïðåäïðèåõìå äåéñòâèÿ äà ðàçðåøèì òåçè ïðîáëåìè êàòî ñå îïèòàìå äà ïîñòèãíåì ëåñíà óïîòðåáà è âèñîêà àäõåçèÿ. Ïðåç ôåâðóàðè 2007 ã. Tokuyama Dental âúâåäîõà íà ïàçàðà Tokuyama Bond Force - åäíîáóòèëêîâ åäíîåòàïåí àäõåçèâåí ìàòåðèàë, ñúäúðæàù àäõåçèâ ñúñ SR ìîíîìåð ñ íÿêîëêî ôóíêöèîíàëíè ãðóïè íà ìîëåêóëà, êîèòî âçàèìîäåéñòâàò ñ êàëöèÿ íà äåíòèíà. Åäíîáóòèëêîâèÿò åäíîåòàïåí àäõåçèâåí ìàòåðèàë ïðåäñòàâëÿâà ðåâîëþöèîíåí ïðîäóêò, êîéòî ïîñòèãà íèâî íà àäõåçèÿ ñ äåíòèíà, ñõîäíî ñ äâóåòàïíèòå àäõåçèâíè ìàòåðèàëè ÷ðåç ñëåäíèòå äåéñòâèÿ: (1) ïî-

çäðàâà àäõåçèÿ êúì äåíòèíà íà ìîëåêóëÿðíî íèâî ïîðàäè ìíîæåñòâîòî òî÷êè íà âçàèìîäåéñòâèå íà SR ìîíîìåðà; (2) ïî-ãîëÿìà çäðàâèíà íà àäõåçèâíèÿ ñëîé ïîðàäè òðèèçìåðíèòå êðúñòîñàíè âðúçêè ìåæäó SR ìîíîìåðà è êàëöèåâèòå éîíè, îáðàçóâàíè ïðè äåìèíåðàëèçàöèÿòà. Òåõíè÷åñêè ïðîáëåìè ïðè ðàçðàáîòâàíåòî íà åäíîáóòèëêîâ àäõåçèâåí ìàòåðèàë çà ðàáîòà â åäíà êëèíè÷íà ñòúïêà Îñíîâíèòå êîìïîíåíòè íà åöâàíåòî ñà: àäõåçèâåí ìàòåðèàë,êîéòî äåéñòâà êàòî åöâàù àãåíò ÷ðåç ðàçòâàðÿíå è åëèìèíèðàíå íà çàìúðñÿâàùèÿ ñëîé, êèñåëèíåí ìîíîìåð è âîäà. Òúé êàòî äâóåòàïíèòå áîíäèíã ìàòåðèàëè ïîçâîëÿâàò äîáàâÿíåòî íà âîäà êúì ïðàéìåðà, àäõåçèâíèÿò ìàòåðèàë, êîéòî âïîñëåäñòâèå ñå ïðåâðúùà â àäõåçèâåí ñëîé, íå ñúäúðæà âîäà. Íà Òàáëèöà 1 å ïîêàçàíî ñúäúðæàíèåòî íà íÿêîëêî åäíîáóòèëêîâè åäíîåòàïíè àäõåçèâíè ìàòåðèàëà. Âñè÷êè àäõåçèâíè ìàòåðèàëè ñúäúðæàò àöåòîí êàòî ðàçòâîðèì îðãàíè÷åí ðàçòâîðèòåë, âîäà è êèñåëèíåí ìîíîìåð çà äåìèíåðàëèçàöèÿ íà äåíòèíà. Ñìÿòà ñå, ÷å òîâà å íàé-ñúùåñòâåíàòà ðàçëèêà ñ äâóåòàïíèòå ñèñòåìè, êîåòî äîïðèíàñÿ çà íèñêàòà çäðàâèíà íà àäõåçèÿ, íèñêàòà äúëãîñðî÷íîñò íà àäõåçèÿ è ãîëÿìàòà ÷óâñòâèòåëíîñò íà òåõíèêàòà ïðè åäíîåòàïíèòå àäõåçèâíè ìàòåðèàëè. Ôèãóðà 1. Àäõåçèÿ íà íÿêîëêî àäõåçèâíè ñèñòåìè (òåñòâàíè âúðõó ãîâåæäè çúáè)

21

Íà Ôèãóðà 1 å íàïðàâåíî ñðàâíåíèå ìåæäó àäõåçèÿòà íà äâóåòàïíèòå è åäíîåòàïíèòå åäíîáóòèëêîâèòå ñèñòåìè. Ôèãóðàòà ïîêàçâà ñúùåñòâåíî ïî-ìàëêàòà çäðàâèíà è äúëãîñðî÷íîñò íà àäõåçèÿ ïðè åäíîåòàïíèòå åäíîáóòèëêîâèòå ñèñòåìè â ñðàâíåíèå ñ äâóåòàïíèòå ñèñòåìè. Ïðè G-Bond, XenoIV è iBond ñ èçïàðÿâàíå íà àöåòîíà ïðè ïîäñóøàâàíå âîäàòà â àäõåçèâíèÿ ìàòåðèàë ìîæå äà äîâåäå äî îòäåëÿíå íà ñëîÿ, êàòî íàìàëÿâà çäðàâèíàòà è äúëãîñðî÷íîñòòà íà

22

Dental Review 1 / 2008

àäõåçèÿòà. Òúé êàòî Tri S Bond ñúäúðæà õèäðîêñèåòèëìåòàêðèëàò (HEMA), ñðàâíèòåëíî õèäðîôèëíî âåùåñòâî, èçïàðÿâàíåòî íà åòàíîëà (ðàçòâîðèòåëÿ) íå âîäè äî îòäåëÿíå íà ñëîÿ. Äîáàâÿíåòî íà õèäðîôèëíèÿ HEMA íàìàëÿâà ðåçèñòåíòíîñòòà êúì âîäà è òàêà íàìàëÿâà çäðàâèíàòà è äúëãîñðî÷íîñòòà íà àäõåçèÿòà. Òàáëèöà 1 Ñúñòàâ íà íÿêîëêî àäõåçèâíè ìàòåðèàëà

Êàêòî áå ñïîìåíàòî ïî-ãîðå, ðàçðàáîòâàíåòî íà åäíîåòàïåí åäíîáóòèëêîâ àäõåçèâåí ìàòåðèàë ñ äîñòàòú÷íà çäðàâèíà íà àäõåçèÿòà èçèñêâà âèñîêî âîäîóñòîé÷èâ àäõåçèâåí ñëîé ïðè òåæêè óñëîâèÿ(íàêðàòêî,â óñëîâèÿòà íà âèñîêà âëàæíîñò). Ñëîÿò òðÿáâà çäðàâî äà ñå ñâúðçâà ñ äåíòèíà. Çà äà ñå ïîëó÷è òàêúâ ñëîé, Tokuyama Bond Force (âúâåäåí ïðåç ôåâðóàðè 2007 ã.) èçïîëçâà 3D-SR (ñàìîïîäñèëàâàùà) òåõíîëîãèÿ.9)10) Ïîñðåäñòâîì 3D-SR òåõíîëîãèÿòà, àäõåçèâíèÿò SR ìîíîìåð îò àäõåçèâíèÿ ìàòåðèàë ïîñòèãà: 1) ìíîãîòî÷êîâè âçàèìîäåéñòâèÿ ñ äåíòèíà; 2) òðèèçìåðíî êðúñòîñàíî ñâúðçâàíå ñ êàëöèåâèòå éîíè è 3) òðèèçìåðíà ïîëèìåðèçàöèÿ ÷ðåç êðúñòîñàíè âðúçêè. Êàòî îáîáùåíèå, òåçè ïðîöåñè âîäÿò äî îáðàçóâàíåòî íà íåðàçòâîðèì àäõåçèâåí ñëîé, êîéòî ñèëíî âçàèìîäåéñòâà ñ êàëöèåâèòå éîíè îò àäõåçèâíèÿ èíòåðôåéñ. Òàçè òåõíîëîãèÿ ðàçðåøàâà ïîãîðå ñïîìåíàòèòå ïðîáëåìè, ñâúðçàíè ñ åäíîåòàïíèòå åäíîáóòèëêîâèòå àäõåçèâíè ìàòåðèàëè.  ãëàâà 4 ñå îáñúæäà àäõåçèâíèÿò ìåõàíèçúì íà Bond Force. Ïðåâúçõîäíè õàðàêòåðèñòèêè íà Bond Force Óäîáñòâî Bond Force å åäíîåòàïåí åäíîáóòèëêîâ àäõåçèâåí ìàòåðèàë, êîéòî íå èçèñêâà ïðåäâàðèòåëíà îáðàáîòêà. Íà ôèãóðà 2 å îáÿñíåíà óïîòðåáàòà ìó. Ôèãóðà 2. Ïðîöåäóðà ñ Bond Force

Ñëåä íàíàñÿíå â êàâèòåòà àäõåçèâíèÿò ðàçòâîð ñå îñòàâà çà 20 ñåêóíäè. Ó÷àñòúêúò ñå ïîäñóøàâà ñ âúçäóøíà ñòðóÿ çà 10 ñåêóíäè è ñå îáëú÷âà ñ ëàìïàòà çà 10 ñåêóíäè. Òàçè ïðîöåäóðà å ëåñíà è óäîáíà. Ïðåâúçõîäíà àäõåçèÿ Ìàêàð Bond Force äà å åäíîåòàïåí åäíîáóòèëêîâ àäõåçèâåí ìàòåðèàë, òîé å ðåâîëþöèîíåí àäõåçèâåí ìàòåðèàë, òúé êàòî çäðàâî ïîëåïâà ïî äåíòèíà. Èçïîëçâàõìå ìåòîäè çà òåñòâàíå íà àäõåçèÿòà, îïèñàíè ïî-äîëó, çà äà îöåíèì ïúðâîíà÷àëíàòà çäðàâèíà è äúëãîñðî÷íîñò íà àäõåçèÿòà (4/60 òåðìè÷åí öèêúë) íà Bond Force. Íà ôèãóðà 3 è 4 ñà ïîêàçàíè ðåçóëòàòèòå. Ìåòîäè çà òåñòâàíå íà àäõåçèÿòà: 1. Ãîâåæäèòå çúáè ñà ïîëèðàíè ñ ïîëèðíà õàðòèÿ (#600); êúì åìàéëîâàòà è äåíòèíîâàòà ïîâúðõíîñò íà âñåêè çúá å çàëåïåíî òèêñî ñ äóïêà îò 3 ìì. Ñëåä òîâà â äóïêàòà å íàíåñåí íàñòîÿùèÿò ïðîäóêò.

2. Çúáèòå ñà îñòàâåíè çà 20 ñåêóíäè è ïîäñóøåíè ñ âúçäóõ, çà äà ñå èçïàðè ðàçòâîðèòåëÿ.

3. Èçïîëçâàíà å äåíòàëíà ïîëèìåðèçàöèîííà ëàìïà çà îáëú÷âàíå ñ âèäèìà ñâåòëèíà çà 10 ñåêóíäè.

4. Ïîñòàâåíà å âîñú÷íà ëåíòà ñ äóïêà îò 8 ìì, êàòî äóïêàòà å çàïúëíåíà ñ êîìïîçèòíà ñìîëà è îáëú÷åíà ñúñ ñâåòëèíà çà 30 ñåêóíäè.

5. Âîñú÷íàòà ëåíòà å îòñòðàíåíà.

23

Ñëåä ïîòàïÿíå íà çúáà âúâ âîäà ñ òåìïåðàòóðà 37Ñ çà 24 ÷àñà íèå ôèêñèðàõìå çúáà êúì 8 ìì ñòîìàíåíà ñòÿãà ñ ïîìîùòà íà èíñòàíòíî ëåïèëî è èçìåðèõìå àäõåçèâíàòà ñèëà ïðè îïúí 4 ïúòè çà âñåêè àäõåçèâåí ìàòåðèàë ñ ïîìîùòà íà òåñò-ìàøèíà çà êîíñòàíòåí îïúí (ñêîðîñò íà îïúí: 22 ìì/ìèí), çà äà ïîëó÷èì ñðåäíè ñòîéíîñòè íà çäðàâèíàòà íà àäõåçèÿòà. *Òåñòâàíè àäõåçèâíè ìàòåðèàëè Ôèãóðà 3. Ïúðâîíà÷àëíà çäðàâèíà íà àäõåçèÿòà Ôèãóðà 4. Äúëãîñðî÷íîñò íà àäõåçèÿòà

24

Dental Review 1 / 2008

Ïúðâîíà÷àëíàòà çäðàâèíà íà àäõåçèÿ íà Bond Force êúì äåíòèíà è åìàéëà å çíà÷èòåëíî ïî-âèñîêà îò äðóãèòå åäíîáóòèëêîâè åäíîåòàïíè àäõåçèâíè ìàòðèàëè (7-ìî ïîêîëåíèå) è å ñõîäíà èëè ïî-äîáðà îò òàçè íà äâóåòàïíèòå àäõåçèâíè ìàòåðèàëè (6-òî ïîêîëåíèå) (Ôèãóðà 3). Ïðè äðóãèòå åäíîáóòèëêîâè åäíîåòàïíè àäõåçèâíè ìàòåðèàëè ïúðâîíà÷àëíàòà çäðàâèíà íà àäõåçèÿòà ñïàäà äðàñòè÷íî ñëåä 3 000 òåðìè÷íè öèêúëà, äîêàòî çäðàâèíàòà íà àäõåçèÿ íà Bond Force îñòàâà ïîñòîÿííà ñëåä 3000 òåðìè÷íè öèêúëà (Ôèãóðà 4). Ñëåä 10 000 òåðìè÷íè öèêúëà çäðàâèíàòà íà àäõåçèÿ íà Bond Force êúì åìàéëà è äåíòèíà áå ñúîòâåòíî 21.0+2.7 ÌÐà è 19.7+2.7Ìðà. Äúëãîñðî÷íîñòòà íà àäõåçèÿ íà Bond Force å ñõîäíà èëè ïî-äîáðà îò òàçè íà SE Bond, êîéòî å äâóåòàïåí àäõåçèâåí ìàòåðèàë.

Êîíêðåòíèòå ðåçóëòàòè, ïîñî÷åíè ïîãîðå, ñà ïîëó÷åíè ïðè èçñëåäâàíå íà Tokuyama Dental, êàêòî ñå âèæäà îò Òàáëèöà 2, íî ïðåâúçõîäíàòà àäõåçèÿ íà Bond Force å äîêàçàíà è â ìíîãî óíèâåðñèòåòñêè èçñëåäâàíèÿ. Òàáëèöà 2. Óíèâåðñèòåòñêè èçñëåäâàíèÿ Âëèÿíèå íà ïîäñóøàâàíåòî ñ âúçäóõ

âúðõó çäðàâèíàòà íà àäõåçèÿ Ïîâå÷åòî åäíîáóòèëêîâè åäíîåòàïíè àäõåçèâíè ìàòåðèàëè ñúäúðæàò ëåòëèâè îðàãíè÷íè ðàçòâîðèòåëè, íå ñàìî çà äà ñå ïîäîáðè ïðîíèêâàíåòî íà àäõåçèâà â äåíòèíà, íî è çà äà ñå óëåñíè

IFED: Ìåæäóíàðîäíà Ôåäåðàöèÿ ïî Åñòåòè÷íà Ñòîìàòîëîãèÿ IADR: Ìåæäóíàðîäíà Àñîöèàöèÿ çà Äåíòàëíè Èçñëåäâàíèÿ àçåîòðîïè÷íîòî îòñòðàíÿâàíå íà

äîáàâåíàòà çà äåìèíåðàëèçàöèÿ íà äåíòèíà âîäà ÷ðåç èçïàðÿâàíå íà ëåòëèâèòå îðãàíè÷íè ðàçòâîðèòåëè ïðè ïîäñóøàâàíå ñ âúçäóõ ñëåä íàíàñÿíå íà àäõåçèâíèÿ ðàçòâîð. Ñúùåñòâóâàùèòå åäíîáóòèëêîâè åäíîåòàïíè àäõåçèâíè ìàòåðèàëè ñà èçêëþ÷èòåëíî ÷óâñòâèòåëíè, êàòî ñòåïåíòà íà ïðîäóõâàíå, íåîáõîäèìî çà 25

èçïàðÿâàíå íà ðàçòâîðèòåëÿ, ìîæå äà ïîâëèÿå çäðàâèíàòà íà àäõåçèÿòà. Ïðîòèâîïîëîæíî íà òîâà, ñèëàòà íà àäõåçèÿ íà Bond Force å íåçàâèñèìà îò ïîäñóøàâàíåòî (äåáåëèíàòà íà àäõåçèâíèÿ ñëîé). Òîâà ïðåäèìñòâî ñå äúëæè íà SR òåõíîëîãèÿòà, êîìåíòèðàíà ïî-äîëó. Çà äà ñå îöåíè âëèÿíèåòî íà ïîäñóøàâàíåòî âúðõó ñèëàòà íà àäõåçèÿòà, íèå ïðîâåäîõìå òåñò íà ìèêðîîïúí ÷ðåç ñëåäíèòå ìåòîäè. Òàáëèöà 3 è Ôèãóðà 5 è 6 ñúäúðæàò ðåçóëòàòèòå. Ìåòîä çà òåñòâàíå ñ ìèêðîîïúí: 1. ×îâåøêè çúá (ìîëàð, îêëóçàëíà ïîâúðõíîñò) áå ïîëèðàí ñ âîäîóñòîé÷èâà àáðàçèâíà õàðòèÿ Ð120, ïîñëåäâàíà îò Ð600, óñïîðåäíî íà âåñòèáóëàðíàòà ïîâúðõíîñò äî ðàçêðèâàíå íà äåíòèíîâàòà ïîâúðõíîñò.

2. Öÿëàòà äåíòèíîâà ïîâúðõíîñò áå îáðàáîòåíà ñ àäõåçèâåí ìàòåðèàë (ñ ðàçëè÷íà ñòåïåí íà ïðîäóõâàíå çà ñúçäàâàíåòî íà îòäåëíè ïðîáè)

26

Dental Review 1 / 2008

3. Âúðõó àäõåçèâíàòà ïîâúðõíîñò áå íàíåñåíà êîìïîçèòíà ñìîëà (Palfique Estelite A3) ñ äåáåëèíà íà ñëîÿ ïîíå 4 ìì. Çúáúò áå ïîòîïåí âúâ âîäà ñ òåìïåðàòóðà 37Ñ çà 24 ÷àñà.

4. Çúáúò áå ôèêñèðàí êúì áëîê÷å ñ èíñòàíòíî ëåïèëî (Model Repair II Sankin). Òîâà áëîê÷å áå ïîñòàâåíî â äèàìàíòåíà ðåçà÷êà è çúáúò áå ñðÿçàí íà ñðåçîâå ñ äåáåëèíà 0.7 ìì. Ñëåä ïîëó÷àâàíå íà ñðåçîâåòå áå èçìåðåíà äåáåëèíàòà (À) ñ ïîìîùòà íà ìèêðîìåòúð.

5. Ñ ïîìîùòà íà äåíòàëíà òóðáèíà âñåêè ñðåç ñúñ ñúîòâåòíàòà äåáåëèíà (À) áå îôîðìåí êàòî ïÿñú÷åí ÷àñîâíèê â îáëàñòòà íà èíòåðôåéñà. Öåëòà áå êðèâèíèòå äà ñà â îáëàñòòà íà èíòåðôåéñà. Îïðåäåëèõìå øèðèíàòà íà èíòåðôåéñà íà âñåêè ñðåç (Â) ÷ðåç ñëåäíàòà ôîðìóëà: Øèðèíà (Â) = 1 ìì àäõåçèâíà ïëîù/ äåáåëèíà íà ñðåçà (À) 6. Èíòåðôåéñíàòà øèðèíà íà âñåêè ñðåç (Â) áå èçìåðåíà ñ ìèêðîìåòúð.

7. Ïðåäè òåñòâàíå íà îïúí àäõåçèâíàòà äåáåëèíà íà âñåêè ñðåç áå

èçìåðåíà ïîä ìèêðîñêîï. Îôîðìåíàòà ïðîáà áå ôèêñèðàíà êúì óñòðîéñòâîòî ñ èíñòàíòíî ëåïèëî. Íà òîçè åòàï, àäõåçèâíèÿò èíòåðôåéñ íà âñÿêà ïðîáà áå îðèåíòèðàí â ñðåäàòà è óñïîðåäíî íà óñòðîéñòâîòî. (2) Óñòðîéñòâîòî áå ïðèêà÷åíî êúì àâòîãðàô (Shimadzu). Ïðîâåäîõìå òåñòà íà îïúí ïðè ñëåäíèòå óñëîâèÿ: Ñêîðîñò íà íàïðå÷íàòà ãëàâà: 1 ìì/ìèí, íàòîâàðâàíå: 1 N, ïëîù: 1.0 ìì2, ïúëíî íàòîâàðâàíå 500N. Ôèãóðà 5. Âëèÿíèå íà ïîäñóøàâàíåòî âúðõó çäðàâèíàòà íà âðúçêàòà (÷îâåøêè äåíòèí) Ôèãóðà 6. ÑÅÌ ñíèìêà íà àäõåçèâíèÿ èíòåðôåéñ Ôèãóðà 7. Óâåëè÷åíî èçîáðàæåíèå íà ôèãóðà 6 Bond Force ïîääúðæà âèñîêà ñèëà íà

àäõåçèÿ íàä 50 ÌÐà ïðè äåáåëèíà íà ñëîÿ îò 3 äî 30 µì, êîåòî ïîêàçâà ñðàâíèòåëíèÿ ìó èìóíèòåò êúì ðàçëèêèòå â ïðîäóõâàíåòî. Íàíàñÿíåòî íà Bond Force â äåáåëèíà íàä 30 µì áå äîñòà òðóäíî ïîðàäè íèñêèÿ âèñêîçèòåò íà àäõåçèâíèÿ ìàòåðèàë è ïðèñúñòâèåòî íà ðàçòâîðèòåë. Ïðè ÎÐ, iB è Xeno ïðîäóõâàíåòî ñ íèñêî íàëÿãàíå âîäè äî ðåäóöèðàíå íà çäðàâèíàòà íà àäõåçèÿ; ïðè Ì è OBFP, ïîäñóøàâàíåòî ïðè âèñîêî íàëÿãàíå ðåäóöèðà çäðàâèíàòà íà àäõåçèÿ.

TS íå ñå ïîâëèÿ îò ïðîäóõâàíåòî, íî èìàøå ïî-ìàëêà çäðàâèíà íà àäõåçèÿ îò äðóãèòå ñèñòåìè. Òúé êàòî äåáåëèÿò àäõåçèâåí ñëîé âîäè äî êîçìåòè÷íè ïðîáëåìè (áåëè ëèíèè) ñëåä ëå÷åíèåòî, ñå ïðåäïî÷èòàò àäõåçèâíè ìàòåðèàëè â ïî-òúíúê ñëîé. Òîâà ïðàâè Bond Force èçêëþ÷èòåëíî ïîëåçíà êëèíè÷íà àäõåçèâíà ñèñòåìà.

27

Íàáëþäåíèÿ âúðõó àäõåçèâíèÿ èíòåðôåéñ Íà Ôèãóðà 7. è 8. ñà ïðåäñòàâåíè ÑÅÌ ñíèìêè íà àäõåçèâíèÿ èíòåðôåéñ íà Bond Force (èíòåðôåéñà ÷îâåøêè äåíòèí/ áîíä). Ñëåä íàíàñÿíå íà Bond Force íèå ïîäñóøèõìå ñ íèñêî íàëÿãàíå çà 5 ñåêóíäè è ñúñ ñðåäíî íàëÿãàíå çà 5 ñåêóíäè, êîåòî äîâåäå äî îáðàçóâàíåòî íà ìíîãî òúíúê àäõåçèâåí ñëîé îò 8 µì (Ôèãóðà 7). Ôèãóðà 8, óâåëè÷åíî èçîáðàæåíèå íà èíòåðôåéñà äåíòèí/àäõåçèâåí ñëîé, ïîêàçâà îòëè÷åí èíòåðôåéñ áåç íèêàêâè ïðîöåïè. Íà Ôèãóðà 9 å ïîêàçàíà ÑÅÌ ñíèìêà íà àäõåçèâíèÿ èíòåðôåéñ íà Bond Force (ñëåä åöâàíå ñ àðãîí). Âèæäàìå äîáúð èíòåðôåéñ áåç ïðîöåïè è âèäèìè ñëîåâå, èìïðåãíèðàíè ñúñ ñìîëà. Âñå ïàê, ÒÅÌ ñíèìêà íà ñúùèÿ èíòåðôåéñ ïîêàçà, ÷å èìïðåãíèðàíèÿò ñúñ ñìîëà ñëîé ïðè èíòåðôåéñà å ìíîãî òúíúê - 0.2-0.5 µì (Ôèãóðà 10). (Ôèãóðà 9 è 10 è òÿõíàòà îöåíêà ñà íàïðàâåíè îò ïðîôåñîð Òàãàìè îò Ìåäèöèíñêèÿ è Äåíòàëåí Óíèâåðñèòåò íà Òîêèî) Ôèãóðà 8. ÑÅÌ ñíèìêà íà àäõåçèâíèÿ èíòåðôåéñ (îñèãóðåíà îò ïðîôåñîð Òàãàìè) Ôèãóðà 9. ÒÅÌ ñíèìêà íà àäõåçèâíèÿ èíòåðôåéñ (îñèãóðåíà îò ïðîôåñîð Òàãàìè) Âúïðåêè èäåàëíàòà àäõåçèÿ íà Bond Force

28

Dental Review 1 / 2008

êúì äåíòèíà, êàêòî ñå âèæäà ïîãîðå,èìïðåãíèðàíèÿò ñúñ ñìîëà ñëîé å ìíîãî òúíúê. Ñëåä êàòî äåáåëèòå,èìïðåãíèðàíè ñúñ ñìîëà, ñëîåâå ñå äúëæàò íà äúëáîêî ïðîíèêâàíå íà àäõåçèâíèòå êîìïîíåíòè â äåíòèíà, ÿâíî ïðè Bond Force äåéñòâà äðóã àäõåçèâåí ìåõàíèçúì, à íå-îáðàçóâàíåòî íà äîñòàòú÷íî äåáåë èìïðåãíèðàí ñëîé.  ñëåäâàùàòà ãëàâà ïîäðîáíî ñå ðàçãëåæäà êàê Bond Force ïîñòèãà âèñîêà àäõåçèÿ êúì äåíòèíà. Ìåõàíèçúì íà àäõåçèÿ íà Bond Force: Ñúñòàâúò íà Bond Force å ïîêàçàí ïî-äîëó: a. b. c. d. e. f.

Àäõåçèâåí SR (ñàìîóêðåïâàù ñå) ìîíîìåð Ïîëèìåðèçèðàù ìîíîìåð (HEMA, BisGMA, 3G) Âîäà Àëêîõîë Ñòúêëåí ïúëíèòåë Êàòàëèçàòîð íà ôîòîïîëèìåðèçàöèÿòà

Ìàêàð Bond Force äà ñúäúðæà ôîñôàòåí ìîíîìåð (ÐÌ), êîéòî ñå èçïîëçâà è ïðè One-Up Bond F, Bond Force ñå îòëè÷àâà îò êîíâåíöèîíàëíèòå åäíîåòàïíè àäõåçèâè ïî òîâà, ÷å ÐÌ ñå ñàìîîðãàíèçèðà ÷àñòè÷íî â àäõåçèâíèÿ ìàòåðèàë, êàêòî å ïîêàçàíî íà Ôèãóðà 11, è îáðàçóâà ìóëòèôóíêöèîíàëíè ìîíîìåðíè ñòðóêòóðè (àäõåçèâíè SR ìîíîìåðè) ñ íÿêîëêî ãðóïè,

ïîëèìåðèçèðàùè ñ ôîñôàòíèòå ãðóïè, êîèòî âçàèìîäåéñòâàò ñ îñòàòú÷íèÿ äåíòèíåí êàëöèé è äðóãè ìîíîìåðè. Ôèãóðà 10. Àäõåçèâåí SR ìîíîìåð Ôèãóðà 11.Âçàèìîäåéñòâèå íà SR ìîíîìåðà ñúñ çúáà (êàëöèé) â ìíîæåñòâî òî÷êè. Ôèãóðà 12. Ðåàêöèÿ íà òðèèçìåðíî êðúñòîñàíî ñâúðçâàíå íà SR ìîíîìåðà ñ êàëöèåâèòå éîíè Êàêòî ñå âèæäà íà Ôèãóðà 12,

åäíîòî÷êîâèòå âçàèìîäåéñòâèÿ ñå ñìÿòàò çà êëþ÷îâ ìåõàíèçúì ïðè âçàèìîäåéñòâèåòî íà äåíòèíà (êàëöèé) è êîíâåíöèîíàëíèòå àäõåçèâíè ìîíîìåðè (ÐÌ, ÌÀÑ-10, äð.). Îò äðóãà ñòðàíà, àäõåçèâíèÿò SR ìîíîìåð êîéòî èìà íÿêîëêî ôóíêöèîíàëíè ãðóïè íà ìîëåêóëà, ñïîñîáíè äà ðåàãèðàò ñ êàëöèÿ, å â ñúñòîÿíèå äà âçàèìîäåéñòâà ñ äåíòèíîâèÿ êàëöèé â ìíîãî òî÷êè(âæ.Ôèãóðà 12). Ñìÿòà ñå, ÷å ñ òîçè ïîäõîä ñå ïîñòèãà ïîçäðàâî ñâúðçâàíå ñ äåíòèíà íà

29

ìîëåêóëÿðíî íèâî â ñðàâíåíèå ñúñ ñúùåñòâóâàùèòå åäíîåòàïíè àäõåçèâè. Îñâåí ïî-ãîðå ñïîìåíàòèòå âçàèìîäåéñòâèÿ ñ äåíòèíà, ôîñôàòíàòà ãðóïà íà àäõåçèâíèÿ SR ìîíîìåð ìîæå äà îáðàçóâà éîííà âðúçêà ñ îñâîáîäåíèòå êàëöèåâè éîíè îò àäõåçèâíèÿ èíòåðôåéñ ïî âðåìå íà äåìèíåðàëèçàöèÿòà íà äåíòèíà. Àäõåçèâíèòå SR ìîíîìåðè, êîíöåíòðèðàíè â àäõåçèâíèÿ èíòåðôåéñ,÷ðåç ïîäñóøàâàíå ñà â ñúñòîÿíèå äà îáðàçóâàò òðèèçìåðíè êðúñòîñàíè âðúçêè ñ êàëöèåâèòå éîíè (Ôèãóðà 13). Òîâà îçíà÷àâà, ÷å äîïúëíèòåëíèòå ôîñôàòíè ãðóïè, îñèãóðåíè îò àäõåçèâíèÿ SR ìîíîìåð íà Bond Force (ïðîòèâíî íà êîíâåíöèîíàëíèòå àäõåçèâíè ìîíîìåðè), ïîçâîëÿâàò îáðàçóâàíåòî íà çäðàâè, íåðàçòâîðèìè àäõåçèâíè ñëîåâå ïî àäõåçèâíèÿ èíòåðôåéñ ïîðàäè òðèèçìåðíîòî êðúñòîñàíî ñâúðçâàíå ñ êàëöèåâèòå éîíè, íåçàâèñèìî îò ñàìî-ïîëèìåðèçàöèÿòà ïðåäè ôîòîïîëèìåðèçèðàíå íà àäõåçèâíèÿ ñëîé. Òúé êàòî òåçè êðúñòîñàíè âðúçêè ñå îáðàçóâàò íåçàâèñèìî îò ñòåïåíòà íà ïðîäóõâàíå ñëåä íàíàñÿíå íà àäõåçèâíèÿ ðàçòâîð, çäðàâèíàòà íà àäõåçèÿ êúì äåíòèíà ïðè Bond Force ïî-ìàëêî ñå âëèÿå îò ñòåïåíòà íà ïðîäóõâàíå ñëåä íàíàñÿíå, êàêòî áå îáÿñíåíî â ãëàâà 3-3. Çà äà ïîòâúðäèì õèïîòåçàòà ñè, íèå ïðîâåäîõìå ñëåäíèÿ òåñò: Ïîòâúðäèõìå ìíîãîòî÷êîâèòå âçàèìîäåéñòâèÿ íà àäõåçèâíèÿ SR ìîíîìåð íà Bond Force ñ äåíòèíà è îáðàçóâàíåòî íà íåðàçòâîðèì ñëîé ïîðàäè òðèèçìåðíî êðúñòîñàíî ñâúðçâàíå ñ êàëöèåâèòå éîíè ÷ðåç ñëåäíèòå ìåòîäè. Íà Ôèãóðà 14 è 15 ñà ïîêàçàíè ðåçóëòàòèòå. Ìåòîäè íà òåñòóâàíå: i. ïîëèðàõìå åìàéëîâàòà ïîâúðõíîñò íà ãîâåæäè çúá ñ ïîëèðíà õàðòèÿ (#600) è íàíåñîõìå Bond Force. Ñëåä êàòî èç÷àêàõìå 20 ñåêóíäè, ïðîäóõàõìå ñ íèñêî íàëÿãàíå çà 5 ñåêóíäè è ñúñ ñðåäíî íàëÿãàíå çà 5 ñåêóíäè. ii. çúáúò áå ïîòîïåí â åòàíîë áåç äà ôîòîïîëèçèðàìå è ïî÷èñòåí ñ óëòðàçâóê çà 30 ñåêóíäè. iii. çúáúò áå ïîäñóøåí è ïîâúðõíîñòòà ìó áå àíàëèçèðàíà ñúñ ÑÅÌ. Íåçàâèñèìî îò óëòðàçâóêîâîòî ïî÷èñòâàíå, ÿâíî ñå âèæäàøå îñòàíàë ñëîé, êîéòî ïðèåõìå çà àäõåçèâåí ìàòåðèàë, ïî îáðàáîòåíàòà ñ Bond Force 30

Dental Review 1 / 2008

ïîâúðõíîñò (Ôèãóðà 14). Ôèãóðà 15 ïîêàçâà ÑÅÌ ñíèìêà íà ñúùàòà ïîâúðõíîñò, ïîëèðàíà ñ ïîìîùòà íà ñêàëåð. Ñëåä êàòî îòñòðàíèõìå ñëîÿ, êîéòî ñìÿòàìå çà àäõåçèâåí ñëîé, îòäîëó ñå îòêðè íîðìàëíà äåìèíåðàëèçèðàíà åìàéëîâà ïîâúðõíîñò, êîåòî ãîâîðè, ÷å ñëîÿò ïî ïîâúðõíîñòòà íà çúáà îò Ôèãóðà 14 íå å çàìúðñÿâàù ñëîé. Çà ñðàâíåíèå, Ôèãóðà 16 ïîêàçâà ÑÅÌ ñíèìêà,ïðè êîÿòî ñúùèÿò åêñïåðèìåíò å íàïðàâåí ñúñ ñòàðèÿ àäõåçèâåí ìàòåðèàë (One-Up Bond F Plus), íåñúäúðæàù àäõåçèâíè SR ìîíîìåðè è ÷èéòî àäõåçèâåí ñëîé ëåñíî ñå îòìèâà ïðè óëòðàçâóêîâî ïî÷èñòâàíå. Ôèãóðà 15 : îáðàáîòåíàòà ñ One-Up Bond

ïîâúðõíîñò. Ñëåä òîâà ïîòâúðäèõìå ïîâåäåíèåòî íà êàëöèåâèòå éîíè è SR ìîíîìåðèòå, âêëþ÷åíè â Bond Force, ÷ðåç ñëåäíèòå ìåòîäè. Ôèãóðè 17. è 18. ïîêàçâàò ðåçóëòàòèòå. Ìåòîäè íà òåñòâàíå: 1. Ïîäãîòâèõìå àäõåçèâåí ðàçòâîð, ïîäîáåí íà Bond Force (ñ àäõåçèâåí SR ìîíîìåð), ñ åäèíñòâåíàòà ðàçëèêà, ÷å íå âêëþ÷èõìå â íåãî êàòàëèçàòîð íà ôîòîïîëèìåðèçàöèÿòà, çà äà ïðåäîòâðàòèì ïîëèìåðèçèðàíåòî íà àäõåçèâíèÿ ðàçòâîð îò ñâåòëèíà.

2. Ïðèãîòâèõìå ñâúðçâàù ðàçòâîð, êîéòî íàïîäîáÿâà Bond Force (áåç àäõåçèâíèÿ SR ìîíîìåð), íî èçêëþ÷èõìå îò ñúñòàâà ìó êàòàëèçàòîðà íà ôîòîïîëèìåðèçàöèÿòà è êëþ÷îâèòå ìàòåðèàëè çà îáðàçóâàíå íà SR ìîíîìåðè.

3. Êúì äâàòà ðàçòâîðà äîáàâèõìå õèäðîêñèàïàòèòíà ïóäðà (15% òåãëî îò öÿëîòî òåãëî) è ðàçáúðêâàõìå â ïðîäúëæåíèå íà 5 ìèíóòè, çà äà ïðåñúçäàäåì óñëîâèÿòà çà äåìèíåðàëèçàöèÿ íà äåíòèíà.

4. Ñëåä îòñòðàíÿâàíå íà èçëèøíàòà õèäðîêñèàïàòèòíà ïóäðà ÷ðåç ôèëòðèðàíå â öåíòðîôóãà ïðåìàõíàõìå ëåòëèâèòå îðãàíè÷íè ðàçòâîðèòåëè ÷ðåç ïðîäóõâàíå.

5. Âèçóàëíî ñðàâíèõìå è àíàëèçèðàõìå õàðàêòåðèñòèêèòå íà äâàòà ðàçòâîðà.

Ôèãóðà 16. Ñúñ SR ìîíîìåð Ôèãóðà 17. Áåç SR ìîíîìåð Ïðè äîáàâÿíåòî íà êàëöèåâè éîíè êúì ñèñòåìàòà ñ àäõåçèâíèÿ SR ìîíîìåð,

êàêòî ñå âèæäà íà Ôèãóðà 17, àäõåçèâíèÿò ðàçòâîð ñå ïðåâúðíà â àãàð ïîðàäè ðåàêöèÿòà íà òðèèçìåðíî êðúñòîñàíî ñâúðçâàíå ìåæäó êàëöèåâèòå éîíè è àäõåçèâíèÿ SR ìîíîìåð. Êîãàòî äîáàâèõìå êàëöèåâè éîíè êúì ñèñòåìàòà áåç àäõåçèâåí SR ìîíîìåð, êà÷åñòâàòà íà ðàçòâîðà íå ñå ïðîìåíèõà ñúùåñòâåíî (Ôèãóðà 18). Ðåçóëòàòèòå îò äâàòà òåñòà ïî-ãîðå ïîäñêàçâàò, ÷å ïðè íàíàñÿíåòî íà ñúäúðæàùèÿ àäõåçèâåí SR ìîíîìåð Bond Force ïî çúáíàòà ïîâúðõíîñò ñå îáðàçóâà çäðàâ íåðàçòâîðèì àäõåçèâåí ñëîé ïîðàäè: 1) ìíîãîòî÷êîâè âçàèìîäåéñòâèÿ íà àäõåçèâíèÿ SR ìîíîìåð ñ êàëöèÿ îò äåíòèíà; è 2) òðèèçìåðíèòå êðúñòîñàíè âðúçêè íà àäõåçèâíèÿ SR ìîíîìåð è êàëöèåâèòå éîíè. Îáðàçóâà ñå àäõåçèâåí ñëîé ÷ðåç ìíîæåñòâî ìíîãîòî÷êîâè âçàèìîäåéñòâèÿ è òðèèçìåðíè êðúñòîñàíè âðúçêè íà àäõåçèâíèÿ SR ìîíîìåð,à îáëú÷âàíåòî ñúñ ñâåòëèíà âîäè äî ïîëèìåðèçàöèÿòà íà ñëîÿ è ñâúðçâàíåòî ìó ñ äðóãè ìîíîìåðè, êîåòî âîäè äî îùå ïî-äîáðà ïîëèìåðèçàöèÿ. Äîêàòî ñúùåñòâóâàùèòå àäõåçèâíè ìîíîìåðè èìàò ñàìî åäíà ïîëèìåðèçèðàùà ãðóïà, àäõåçèâíèÿò SR ìîíîìåð íà Bond Force èìà ìíîæåñòâî ïîëèìåðèçèðàùè ãðóïè. Ñ äðóãè äóìè, àäõåçèâíèòå ìîíîìåðè ñ åäíà ïîëèìåðèçèðàùà ãðóïà ìîãàò äà îáðàçóâàò ñàìî ëèíåéíè ïîëèìåðè êàòî ÌÌÀ ìîíîìåðèòå, äîêàòî àäõåçèâíèÿò SR ìîíîìåð íà Bond Force

îáðàçóâà êðúñòîñàíè âðúçêè è ôîðìèðà òðèèçìåðåí ìðåæåñò ïîëèìåð ñ ïî-çäðàâî âòâúðäåí ñëîé â ñðàâíåíèå ñúñ ñúùåñòâóâàùèòå ìîíîìåðè. Ôèãóðà 19 ïîêàçâà çäðàâèíàòà ïðè òðèòî÷êîâî 31

îãúâàíå íà ïîëèìåðèçèðàí ñëîé Bond Force (ñëåä ïîäãîòâÿíå è ïîëèìåðèçèðàíå ïðîáàòà áå ïîòîïåíà âúâ âîäà ñ òåìïåðàòóðà 37Ñ çà 24 ÷àñà). Áëàãîäàðåíèå íà SR ìîíîìåðà, çäðàâèíàòà íà Bond Force ÿâíî íàäâèøàâà òàçè íà ñúùåñòâóâàùèòå åäíîåòàïíè àäõåçèâíè ìàòåðèàëè è å ñõîäíà ñ òàçè íà Mega Bond - äâóåòàïåí àäõåçèâåí ìàòåðèàë. Òîâà å åäíà îò ïðè÷èíèòå Bond Force, åäíîáóòèëêîâ åäíîåòàïåí àäõåçèâåí ìàòåðèàë, ñúäúðæàù âîäà è õèäðîôèëåí îðãàíè÷åí ðàçòâîðèòåë, äà ïðîÿâÿâà àäõåçèÿ ñõîäíà èëè ïî-äîáðà îò äâóåòàïíèòå àäõåçèâíè ìàòåðèàëè. *Àäõåçèâíè ìàòåðèàëè, èçïîëçâàíè ïðè òåñòà íà îãúâàíå: Èçìåðâàíèÿòà ñà íàïðàâåíè ñëåä ïîòàïÿíå íà ïîëèìåðèçèðàëèòå ïðîáè âúâ âîäà ñ òåìïåðàòóðà 37Ñ çà 24 ÷àñà. Ôèãóðà 18.Ñèëà ïðè îãúâàíå Ôèãóðà 19.ßêîñò íà îïúí

32

Dental Review 1 / 2008

Èçñëåäâàíå íà ïðîô. Þíäæè Òàãàìè è èíñòðóêòîð Ìàñàòîøè Íàêàäæèìà è äð. îò Ìåäèöèíñêèÿ è Äåíòàëåí Óíèâåðñèòåò íà Òîêèî ïðîó÷âà çäðàâèíàòà íà ïîëèìåðèçèðàíèòå ïðîáè Bond Force. Ôèãóðà 20 ïîêàçâà ðåçóëòàòèòå îò òåñòà çà çäðàâèíà ïðè îïúí çà àäõåçèâíè ìàòåðèàëè, ïîëèìåðèçèðàíè ïîä ôîðìàòà íà ãèðè÷êè. ßêîñòòà íà îïúí íà Bond Force å çíà÷èòåëíî ïî-âèñîêà îò òàçè íà Tri S Bond. Êàêòî áå ñïîìåíàòî ïî-ãîðå, ïðåâúçõîäíàòà àäõåçèÿ íà Bond Force ñå äúëæè íà: ïîäîáðåíàòà ñâúðçâàùà ñèëà ñ äåíòèíà íà ìîëåêóëÿðíî íèâî ÷ðåç ìíîãîòî÷êîâè âçàèìîäåéñòâèÿ; òðèèçìåðíî êðúñòîñàíî ñâúðçâàíå íà àäõåçèâíèÿò SR ìîíîìåð è êàëöèåâèòå éîíè è îáðàçóâàíåòî íà èçêëþ÷èòåëíî âîäîóñòîé÷èâ àäõåçèâåí ñëîé ÷ðåç ìóëòèôóíêöèîíàëíî ïîëèìåðèçàöèîííî êðúñòîñàíî ñâúðçâàíå.

. Äðóãè õàðàêòåðèñòèêè: Îñâåí ãîðåñïîìåíàòèòå äâå õàðàêòåðèñòèêè (1: îïðîñòåíà ïðîöåäóðà, è 2: ïðåâúçõîäíà àäõåçèÿ êúì äåíòèíà), Bond Force ïðèòåæàâà ìíîãî äðóãè êëèíè÷íî çíà÷èìè õàðàêòåðèñòèêè, êîèòî ñà îïèñàíè â òàçè ãëàâà. a. Äîïúëíèòåëíî âðåìå Êàòî öÿëî, åäíîáóòèëêîâèòå åäíîåòàïíè àäõåçèâíè ìàòåðèàëè ñúäúðæàò ëåòëèâè îðãàíè÷íè ðàçòâîðèòåëè. G-Bond, XenoIV, è iBond ñúäúðæàò ñèëíî ëåòëèâèÿ àöåòîí. Ñëåä êàòî îïðåäåëåíî êîëè÷åñòâî îò àöåòîíà ñå èçïàðè, âîäàòà â àäõåçèâíèÿ ìàòåðèàë ñå îòäåëÿ,ò.å. òîâà ñà àäõåçèâíè ìàòåðèàëè ñ îòäåëíè ôàçè. Ñëåäîâàòåëíî, êîãàòî êàïíåòå àäõåçèâåí ìàòåðèàë âúðõó ñìåñèòåëíàòà ÷èíèéêà, òðÿáâà äà ãî èçïîëçâàòå â ðàìêèòå íà åäíà ìèíóòà. Àêî íàñòúïè îòäåëÿíå íà ôàçèòå, àäõåçèÿòà ñúùåñòâåíî ùå ñïàäíå. Çà òîâà òðÿáâà äà ñå âíèìàâà ïðè óïîòðåáàòà èì. Ïðè Bond Force äîðè,àêî ëåòëèâèÿò îðãàíè÷åí ðàçòâîðèòåë íàïúëíî ñå èçïàðè, àäõåçèâíèÿò ìàòåðèàë íå ñå ïîäëàãà íà ôàçîâà ñåïàðàöèÿ. Òîé îñòàâà õîìîãåíåí àäõåçèâåí ìàòåðèàë. È òúé êàòî ïðè íåãî ñå èçïîëçâà ïî-ñëàáî ëåòëèâèÿò àëêîõîë âìåñòî àöåòîí, ñëåä êàòî ñòå êàïíàëè àäõåçèâåí ìàòåðèàë âúðõó ñìåñèòåëíàòà ÷èíèéêà, ìîæå äà ãî èçïîëçâàòå â ðàìêèòå íà 5 ìèíóòè êàòî òàêà ñå îñèãóðÿâà ïîâå÷å âðåìå çà ñòîìàòîëîçèòå. Ôèãóðà 21 ïîêàçâà âëèÿíèåòî íà âðåìåòî âúðõó çäðàâèíàòà íà àäõåçèÿòà ñëåä êàïâàíå íà àäõåçèâåí ìàòåðèàë âúðõó ñìåñèòåëíàòà ÷èíèéêà â ñâåòëîóñòîé÷èâ êîíòåéíåð. Ôèãóðà 20. Âëèÿíèå íà âðåìåòî âúðõó çäðàâèíàòà íà àäõåçèÿ ñëåä íàêàïâàíå. Äîðè àêî îñòàâèòå êàïêàòà Bond Force â

ñìåñèòåëíàòà ÷èíèéêà íàä 5 ìèíóòè,ñèëàòà íà àäõåçèÿ íÿìà äà ñå ïîâëèÿå. Ñëåä 5-òà ìèíóòà, ðàçòâîðèòåëÿò ñå èçïàðÿâà, êîåòî óâåëè÷àâà âèñêîçèòåòà è êîìïðîìåòèðà óïîòðåáàòà. b. Àäõåçèÿ êúì íåñðÿçàí åìàéë (ìàðãèíàëíè ó÷àñòúöè) Âúðõó ÷îâåøêè ìîëàðè áÿõà îôîðìåíè ÌÎÄ êàâèòåòè, êîèòî áÿõà îáòóðèðàíè ñ ðàçëè÷íè àäõåçèâíè ìàòåðèàëè è êîìïîçèòíà ñìîëà (Estelite). Ñëåä ïîñòàâÿíå íà ìîëàðèòå âúâ âîäà ñ òåìïåðàòóðà 37Ñ çà 24 ÷àñà íèå ãè ïîäëîæèõìå íà öèêëè÷íî íàòîâàðâàíå (òåæåñò: 2 êã, ñêîðîñò è áðîé: 100 ïúòè/ìèíóòà - 144000 ïúòè/24 ÷àñà) è òîïëèíåí øîê (4/60Ñ òåðìè÷åí öèêúë 500 ïúòè) âúâ âîäà 37Ñ. Ñëåä òîâà ïîòîïèõìå ìîëàðèòå â 0.1% ôóêñèí è ãè îñòàâèõìå ïðè 37Ñ çà 24 ÷àñà. Èçïîëçâàéêè äèàìàíòåíà ðåçà÷êà, ðàçðÿçàõìå âñåêè ìîëàð, çà äà ïðîñëåäèì ìàðãèíàëíîòî ïðîñìóêâàíå â îêëóçàëíèòå è öåðâèêàëíèòå ó÷àñòúöè. Îöåíèõìå ìàðãèíàëíîòî ïðîñìóêâàíå (ïðîíèêâàíå íà ïèãìåíòà) â îêëóçàëíàòà è öåðâèêàëíàòà îáëàñò êàòî èçïîëçâàõìå ñëåäíèòå êðèòåðèè: Ñòàíäàðòè çà îöåíêà: -: Íÿìà ïðîíèêâàíå íà ïèãìåíò, +: Ïðîíèêâàíå â åìàéëà, ++: Ïðîíèêâàíå â äåíòèíà, è +++: Ïðîíèêâàíå äî ïîäà íà êàâèòåòà Íà òàáëèöà 4 ñà îáîáùåíè ðåçóëòàòèòå. Ôèãóðè 22-27 ïîêàçâàò ñòåïåíòà íà ïðîíèêâàíå íà ïèãìåíòà çà âñÿêà ïðîáà. Òàáëèöà 4. Ñòåïåí íà ïðîíèêâàíå íà ïèãìåíòà

33

ESTELITE® SIGMA å ôîòîïîëèìåðèçèðàù ñóáìèêðîíåí õèáðèä. Ñòðóêòóðíèÿò ñúñòàâ íà Estelite® Sigma å ïðåäñòàâåí ïîä ôîðìàòà íà ñóáìèêðîííè ñôåðè÷íè ÷àñòèöè (ñðåäåí ðàçìåð íà ÷àñòèöèòå : 0.1 um-0.3um), êîåòî îñèãóðÿâà îòëè÷íà ïîëèðóåìîñò, îñòàòú÷åí ïîâúðõíîñòåí áëÿñúê, äîáðà èçíîñîóñòîé÷èâîñò è øèðîêîìàùàáåí "Õàìåëåîíîâ åôåêò". Îñâåí ñ ìåõàíè÷íèòå êà÷åñòâà, Estelite® Sigma ïîäïîìàãà îòëè÷íàòà åñòåòèêà. Estelite® Sigma îñèãóðÿâà èäåàëíè ðåçóëòàòè ïðè îôîðìÿíå, ïîðàäè ñâîÿòà íåëåïëèâàòà êîíñèñòåíöèÿ. Ïðåäëàãà ñå â 18 ðàçëè÷íè öâÿòà. Âñè÷êè òå ñà ðåíòãåíîêîíòðàñòíè.

ÏÐÅÄÈÌÑÒÂÀ Îòëè÷àâàùà ñå åñòåòèêà Îòëè÷íà ïîëèðóåìîñò Èçêëþ÷èòåëåí áëÿñúê Ìíîãî íèñêà ñâèâàåìîñò Íåâåðîÿòíè ìåõàíè÷íè êà÷åñòâà Øèðîêîìàùàáåí " Õàìåëåîíîâ åôåêò" Íåëåïëèâ Âèñîêà èçíîñîóñòîé÷èâîñò Ðåíòãåíîêîíòðàñòíîñò Ìèíèìàëíà ïðîìÿíà íà öâåòà ñëåä ïîëèìåðèçàöèÿ Ïðåäñòàâåí â 18 ðàçëè÷íè öâÿòà ÈÍÄÈÊÀÖÈÈ Çà Anterior è Posterior âúçñòàíîâÿâàíèÿ, âêëþ÷èòåëíî è çà îêëóçèÿòà Çà âúçñòàíîâÿâàíèÿ, êúäåòî åñòåòèêàòà å îò îñíîâíî çíà÷åíèå

Èçêëþ÷èòåëåí ïðåäñòàâèòåë çà Áúëãàðèÿ ÓËÒÐÀÄÅÍÒÀË Àäðåñ: Ñîôèÿ 1463, óë. "Êíÿç Áîðèñ I" ¹10 - ïàðòåð Òåë. 02/9533557, ôàêñ. 02/953355

Êàêòî ñå âèæäà ïî-ãîðå, ìàðãèíàëíîòî çàïå÷àòâàíå ñ Bond Force å ñõîäíî ñ äâóåòàïíèòå àäõåçèâíè ìàòåðèàëè, êàòî íÿìà ïðîíèêâàíå íà ïèãìåíò íèòî â êîðîíêîâàòà, íèòî â öåðâèêàëíàòà îáëàñò. Èçâîä: àäõåçèÿòà íà Bond Force êúì íåñðÿçàí åìàéë (ðúá) å îòëè÷íà. Ôèãóðà 21. Ìàðãèíàëíî ïðîñìóêâàíå íà Bond Force Íå áå óñòàíîâåíî ìàðãèíàëíî ïðîñìóêâàíå â îêëóçàëíàòà è öåðâèêàëíàòà îáëàñò.

Ôèãóðà 22. Ìàðãèíàëíî ïðîñìóêâàíå íà SE BOND Íå áå óñòàíîâåíî ìàðãèíàëíî ïðîñìóêâàíå â îêëóçàëíàòà è öåðâèêàëíàòà îáëàñò.

35

Ôèãóðà 23. Ìàðãèíàëíî ïðîñìóêâàíå íà Tri S Bond Óñòàíîâåíî áå ìàðãèíàëíî ïðîñìóêâàíå â îêëóçàëíàòà è öåðâèêàëíàòà îáëàñò (â åìàéëà).

Ôèãóðà 24. Ìàðãèíàëíî ïðîñìóêâàíå íà OptiBond AIO Óñòàíîâåíî áå ìàðãèíàëíî ïðîñìóêâàíå â îêëóçàëíàòà è öåðâèêàëíàòà îáëàñò (â äåíòèíà).

Ôèãóðà 25. Ìàðãèíàëíî ïðîñìóêâàíå íà XenoIV Óñòàíîâåíî áå ìàðãèíàëíî ïðîñìóêâàíå â îêëóçàëíàòà è öåðâèêàëíàòà îáëàñò (â äåíòèíà).

Ôèãóðà 26. Ìàðãèíàëíî ïðîñìóêâàíå íà iBond. Óñòàíîâåíî áå ìàðãèíàëíî ïðîñìóêâàíå â îêëóçàëíàòà è öåðâèêàëíàòà îáëàñò (äî ïîäà íà êàâèòåòà).

Ïðîô. Áëúíê îò Óíèâåðñèòåòà Õóìáîëäò â Áåðëèí èçñëåäâà àäõåçèÿòà êúì íåñðÿçàí åìàéë (ðúáîâå) è ïîëó÷è ñëåäíèòå èçêëþ÷èòåëíî áëàãîïðèÿòíè ðåçóëòàòè:

36

Dental Review 1 / 2008

Ìåòîäè íà îöåíêà: 1 Êàâèòåò îò V êëàñ (øèðèíà: 3 ìì, âèñî÷èíà: 4ìì, äúëáî÷èíà1.5 ìì) áå îôîðìåí â öåðâèêàëíàòà îáëàñò íà ÷îâåøêè ïðåìîëàð.

2 Êàòî èçïîëçâàõìå Bond Force, çàïúëíèõìå êàâèòåòà ñ êîìïîçèòíà ñìîëà (Åstelite).

3 Ïðîáàòà áå îñòàâåíà âúâ âîäà çà 21 äíè è ñëåä òîâà- ïîäëîæåíà íà òîïëèíåí øîê (5/55Ñ 2000 ïúòè).

4 Ïðîáàòà áå ðàçðÿçàíà è àäõåçèîííèÿò èíòåðôåéñ áå àíàëèçèðàí ñúñ ÑÅÌ (õ200). Àäõåçèÿòà áå îöåíåíà è êâàëèôèöèðàíà ïî ñëåäíèòå êðèòåðèè: Êðèòåðèè Ìàðãèíàëíî êà÷åñòâî

ÑÅÌ ñíèìêà

Íå ñå âèæäà ðúá Íå ñå âèæäà ïðîöåï

ßñíî ñå âèæäà ðúá Íå ñå âèæäà ïðîöåï

Âèæäà ñå ïðîöåï Øèðèíà íà ïðîñìóêâàíåòî: äî 2 µì

Âèæäà ñå ïðîöåï Øèðèíà íà ïðîñìóêâàíåòî: íàä 2 µì

Ôèãóðà 27. Êîëè÷åñòâî ìàðãèíàëíî êà÷åñòâî â ïðîöåíòè çà öÿëàòà ìàðãèíàëíà äúëæèíà â åìàéëà ïðè Êëàñ V êàâèòåò çà Bond Force áåç è ñ âòðèâàíå ïðåäè ÒÑ (ÒÌ1) è ñëåä ÒÑ (ÒÌ2)

Ôèãóðà 28. Êîëè÷åñòâî ìàðãèíàëíî êà÷åñòâî 1 â ïðîöåíòè çà öÿëàòà ìàðãèíàëíà äúëæèíà â åìàéëà ïðè Êëàñ V êàâèòåò çà Bond Force áåç è ñ âòðèâàíå ïðåäè ÒÑ (ÒÌ1) è ñëåä ÒÑ (ÒÌ2) Ôèãóðè 28. è 29. ïîêàçâàò ðåçóëòàòèòå. Ôèãóðèòå ïðåäñòàâÿò ïðîöåíòà íà ìàðãèíàëíîòî êà÷åñòâî 1 ïî îòíîøåíèå íà öÿëàòà ìàðãèíàëíà äúëæèíà. Êàêòî ñå âèæäà ïî-ãîðå, ëèïñâà ìèêðîïðîñìóêâàíå ïðè àäõåçèâíèÿ èíòåðôåéñ (íàä 95-99%), êîåòî ãîâîðè çà îòëè÷íî ìàðãèíàëíî ñâúðçâàíå ìåæäó äåíòèíà è åìàéëà. Ñúùî òàêà, âòðèâàíåòî ïðè íàíàñÿíå íà àäõåçèâíèÿ ðàçòâîð ñúùåñòâåíî ïîäîáðè óñòîé÷èâîñòòà. Bond Force å ñèãóðíà àäõåçèâíà ñèñòåìà, êîÿòî áåçîïàñíî ìîæå äà ñå èçïîëçâà âúðõó íåðàçðÿçàí åìàéë ÷ðåç àïëèöèðàíå çà 20 ñåêóíäè ñ âòðèâàíå ñ ìèêðî÷åò÷èöà. c. Âëèÿíèå íà âëàæíîñòòà ïî çúáíàòà ïîâúðõíîñò Áè áèëî èäåàëíî,àêî çúáíàòà ïîâúðõíîñò ñå ïîäñóøè ïðåäè àäõåçèÿ, íî â îïðåäåëåíè êëèíè÷íè îáñòîÿòåëñòâà âëàãàòà íå ìîæå äà ñå åëèìèíèðà íàïúëíî ÷ðåç ïðîäóõâàíå. Íèå îöåíèõìå âëèÿíèåòî íà âëàãàòà (âëàæíà, ìîêðà è ñóõà ïîâúðõíîñò) âúðõó çäðàâèíàòà íà àäõåçèÿòà, êàêòî å îïèñàíî ïî-äîëó. Ôèãóðè 30. è 31. ïîêàçâàò ðåçóëòàòèòå. Ñóõà: Ïîäñóøåíà ñ âúçäóõ çúáíà ïîâúðõíîñò Âëàæíà: Çúáíàòà ïîâúðõíîñò å âëàæíà (îñòàâåíà çà 1 ÷àñ â êàìåðà ïðè 37Ñ è 100% âëàæíîñò) Ìîêðà: Ïî çúáíàòà ïîâúðõíîñò èìà âîäíè êàïêè Èçïîëçâàíè â òåñòà àäõåçèâíè ìàòåðèàëè: Ôèãóðà 29. Âëèÿíèå íà âëàãàòà âúðõó çúáíàòà ïîâúðõíîñò (åìàéë) Ôèãóðà 30. Âëèÿíèå íà âëàãàòà âúðõó çúáíàòà ïîâúðõíîñò (äåíòèí) Ñ Bond Force çäðàâèíàòà íà àäõåçèÿ êúì äåíòèíà ïîêàçà ëåê ñïàä ïðè ìîêðà ïîâúðõíîñò (êîãàòî ïî ïîâúðõíîñòòà èìà âîäíè êàï÷èöè), íî íå ñ êëèíè÷íî êîìïðîìåòèðàùè íèâà. Çäðàâèíàòà íà àäõåçèÿ íà ïðàêòèêà íå ñå ïðîìåíÿ ïðè âëàæíà ïîâúðõíîñò (áåç êàï÷èöè âîäà). Çäðàâèíàòà íà àäõåçèÿ íà TS è Xeno 37

38

Dental Review 1 / 2008

íàìàëÿâà ïðè ìîêðà ïîâúðõíîñò, à íà OP ïðè - ñóõà. Òîåñò, Bond Force íàé-ñëàáî ñå âëèÿå îò ñòåïåíòà íà âëàæíîñò íà çúáíàòà ïîâúðõíîñò.

d. Àäõåçèÿ êúì êîíêóðåíòíè êîìïîçèòíè ñìîëè Ôèãóðà 32. ñðàâíÿâà àäõåçèÿòà êúì ðàçëè÷íè ôîòîïîëèìåðèçèðàùè êîìïîçèòíè ñìîëè, ïðåäëàãàíè íà ïàçàðà. Ôèãóðà 31. Çäðàâèíà íà âðúçêàòà êúì ðàçëè÷íè êîìïîçèòíè ñìîëè Ïîñòèãíàòà å áëàãîïðèÿòíà àäõåçèÿ êúì âñè÷êè êîìïîçèòíè ñìîëè, êîåòî ãîâîðè çà ñúâìåñòèìîñòòà íà Bond Force ñ âñè÷êè êîìïîçèòíè ñìîëè. e. Ïðîäúëæèòåëíî îòäåëÿíå íà ôëóîð Bond Force ïîñòåïåííî îòäåëÿ ôëóîð. Èçñëåäâàõìå òîâà ïðîäúëæèòåëíî îòäåëÿíå íà ôëóîð îò Bond Force. Ôèãóðà 33 ïîêàçâà ðåçóëòàòèòå.

Ìåòîäè íà òåñòâàíå: 1. Â ïîëèàöåòàòåí êàëúï ñ äèàìåòúð 15 ìì è äåáåëèíà 0.5 ìì íàëÿõìå àäõåçèâåí

ìàòåðèàë, ñëåä òîâà îáëú÷èõìå ñúñ ñâåòëèíà çà 30 ñåêóíäè îò âñè÷êè ñòðàíè, çà äà ïîëó÷èì ïîëèìåðèçèðàëà ïðîáà. Ïðîáàòà áå ñúõðàíÿâàíà â 10 ìë äåñòèëèðàíà âîäà ïðè òåìïåðàòóðà îò 37Ñ.

2. Ñëåä èçâåñòåí ïåðèîä íà ñúõðàíåíèå èçìåðèõìå êîëè÷åñòâîòî îòäåëåí ôëóîð ÷ðåç éîííà õðîìàòîãðàôèÿ (DX-120: Dionex Inc.).Óñëîâèÿòà íà èçìåðâàíå áÿõà ñëåäíèòå: äåòåêòîð: äåòåêòîð çà åëåêòðîïðîâîäèìîñò, Ôèãóðà 32. Îòäåëÿíå íà ôëóîð Îáåìúò íà ïðîäúëæèòåëíî îòäåëåíèÿ ôëóîð ïðè Bond Force áå ïî÷òè äâîéíî â ñðàâíåíèå ñ òîâà íà One-Up Bond F Plus è íàé-âèñîêî ñðåä ïðåäëàãàíèòå íà ïàçàðà àäõåçèâíè ìàòåðèàëè ñ îòäåëÿíå íà ôëóîð.

39

Ïðåäóïðåæäåíèÿ ïðè óïîòðåáà Ìàêàð Bond Force äà îñèãóðÿâà ïðåâúçõîäíà àäõåçèÿ, òÿ íÿìà äà ñå íàáëþäàâà ïðè îïðåäåëåíè óñëîâèÿ. Òàçè ãëàâà ðàçãëåæäà ïðåäóïðåæäåíèÿòà ïðè óïîòðåáà íà Bond Force. Àäõåçèÿ êúì äâîéíîïîëèìåðèçèðàùè êîìïîçèòíè ñìîëè Ïðè êîðåíîâî ëå÷åíèå ñå íàëàãà èçïîëçâàíåòî íà äâîéíîïîëèìåðèçèðàùè êîìïîçèòíè ñìîëè. Òàáëèöà 2 ïîêàçâà ðåçóëòàòèòå îò òåñò íà àäõåçèÿòà ïðè èçïîëçâàíåòî íà Bond Force è íà

40

Dental Review 1 / 2008

äâîéíîïîëèìåðèçèðàùè êîìïîçèòíè ñìîëè. Çúáíàòà ïîâúðõíîñò áå îáðàáîòåíà ñ Bond Force, íàíåñåíà áå êîìïîçèòíà ñìîëà è îñòàâåíà äà ïîëèìåðèçèðà õèìè÷åñêè. Ðåçóëòàòèòå ïîòâúðäèõà ëèïñà íà àäõåçèÿ ïîðàäè íåóòðàëèçèðàíå íà êàòàëèçàòîðà íà ïîëèìåðèçàöèÿ (àìèí) îò êîìïîçèòíàòà ñìîëà îò êèñåëèííèÿ ìîíîìåð â àäõåçèâíèÿ ìàòåðèàë. Äîáðà àäõåçèÿ ìîæå äà ñå ïîñòèãíå ÷ðåç ôîòîïîëèìåðèçèðàíå íà äâîéíî-ïîëèìåðèçèðàùèÿ êîìïîçèò. Òàáëèöà 5. Òåñò íà àäõåçèÿòà ïðè èçïîëçâàíå íà Bond Force ñ äâîéíîïîëèìåðèçèðàù êîìïîçèò

Bond Force ñå ïîëèìåðèçèðà ñúñ ñâåòëèíà Òîâà îçíà÷àâà, ÷å Bond Force íå ìîæå äà ñå èçïîëçâà, êîãàòî ñå íàëàãà ïðèëàãàíåòî íà äâîéíîïîëèìåðèçèðàù êîìïîçèò èëè êîãàòî õèìèîêîìïîçèò òðÿáâà äà ïîëèìåðèçèðà õèìè÷åñêè. Åôåêò íà ðàçëè÷íè ìåäèêàìåíòè Òúé êàòî ìåäèêàìåíòèòå, èçáðîåíè â Òàáëèöà 6, âëèÿÿò íà àäõåçèÿòà êúì äåíòèíà, êàêòî ñå âèæäà îò Ôèãóðà 34, òå íå òðÿáâà äà ñå èçïîëçâàò ñ Bond Force. Òàáëèöà 6. Ìåäèêàìåíòè, ïîâëèÿâàùè àäõåçèÿòà:

Äèàìèí ñðåáúðåí ôëóîðèä Ïîäòèñêà êàðèåñà, àíòèñåïòèê çà êîðåíîâè êàíàëè, ïî÷èñòâà êîðåíîâèòå êàíàëè Âîäîðîäåí ïåðîêñèä Àíòèñåïòèê, ïî÷èñòâà Íàòðèåâ õèïîõëîðèò Àíòèñåïòèê çà êîðåíîâè êàíàëè, ïî÷èñòâà êîðåíîâè êàíàëè Åâãåíîë Âðåìåíåí îáòóðîâú÷åí ìàòåðèàë, âðåìåíåí öèìåíò, ïóëïîïðîòåêòîð Ôèãóðà 32. Âëèÿíèå íà ìåäèêàìåíòèòå

41

Çàêëþ÷åíèÿ Ïðåäëîæåí íà ïàçàðà ïðåç ôåâðóðè 2007 ã., Tokuyama Bond Force âîäè äî îáðàçóâàíåòî íà ïî-çäðàâ, âîäîóñòîé÷èâ àäõåçèâåí ñëîé â ñðàâíåíèå ñúñ ñúùåñòâóâàùèòå åäíîåòàïíè àäõåçèâíè ìàòåðèàëè ïîðàäè ìíîãîòî÷êîâî âçàèìîäåéñòâèå ìåæäó àäõåçèâíèÿ SR ìîíîìåð è ïîâúðõíîñòíèòå äåíòèíîâè êàëöèåâè éîíè è òðèèçìåðíîòî êðúñòîñàíî ñâúðçâàíå ìåæäó àäõåçèâíèÿ SR ìîíîìåð è êàëöèåâèòå éîíè, îòäåëåíè ïðè äåìèíåðàëèçàöèÿòà.

42

Dental Review 1 / 2008

Ìàêàð äà å åäíîáóòèëêîâ åäíîåòàïåí àäõåçèâåí ìàòåðèàë, áëàãîäàðåíèå íà ãîðåñïîìåíàòèÿ àäõåçèâåí SR ìîíîìåð, Bond Force îñèãóðÿâà çäðàâèíà íà àäõåçèÿòà, ñõîäíà èëè ïî-äîáðà ñ òàçè íà äâóåòàïíèòå àäõåçèâíè ìàòåðèàëè. Òîé ïðåäñòàâëÿâà ðåâîëþöèîíåí àäõåçèâåí ìàòåðèàë ñ íèñêà ÷óâñòâèòåëíîñò êúì ïîäñóøàâàíåòî è îáåùàâàùî ïîâåäåíèå â êëèíè÷íè óñëîâèÿ.

Êëèíè÷íà õàðàêòåðèñòèêà íà

íÿêîè àíàòîìè÷íè îñîáåíîñòè â ïóëïíàòà êàìåðà è ðàçêðèâàíåòî íà êîðåíîâèòå êàíàëè ïðè ãîðíè ìîëàðè Ä-ð Àíãåëà Ãóñèéñêà

Îñíîâíî ïðåäèçâèêàòåëñòâî çà åíäîäîíòñêàòà òåðàïèÿ å ïîçíàâàíåòî íà àíàòîìè÷íèòå îñîáåíîñòè íà åíäîäîíòñêîòî ïðîñòðàíñòâî. Êëèíè÷íèÿò óñïåõ îñíîâíî çàâèñè îò äîáðîòî ïîçíàâàíå, ðàçêðèâàíå è îáðàáîòêà íà öÿëîñòíàòà êîðåíî-êàíàëíà ñèñòåìà .Ïîðàäè òîâà, îò ãîëÿìî çíà÷åíèå å äîáðîòî ïîçíàâàíå íà àíàòîìè÷íèòå âàðèàöèè â äúíîòî íà ïóëïíàòà êàìåðà è îðèôèöèóìèòå, êàòî ïúðâè åòàï îò ëå÷åíèåòî. Îñíîâíàòà öåë å ÷ðåç äîáðà ìåõàíè÷íà è õèìè÷íà îáðàáîòêà äà ñå ïîñòèãíå öÿëîñòíî åëèìèíèðàíå íà êàíàëíîòî ñúäúðæèìî îò âñè÷êè äîñòúïíè àíàòîìè÷íè çîíè è íåäîïóñêàíå íà ðåèíôåêöèÿ ÷ðåç òÿõíîòî çàïå÷àòâàíå. Ïðè÷èíà çà íåäîñòàòú÷íî óñïåøíîòî åíäîäîíòñêîòî ëå÷åíèå ïðè çúáè ñúñ ñëîæíà àíàòîìèÿ íà åíäîäîíòñêîòî ïðîñòðàíñòâî å íåîòêðèâàíåòî íà ñâðúõáðîéíèòå êîðåíîâè êàíàëè. Çàòðóäíåíèåòî â äèàãíîñòèöèðàíåòî íà ñâðúõáðîéíèòå êàíàëè ïðè ðàçëè÷íèòå ãðóïè çúáè è êîíêðåòíî,ïðè ãîðíè ìîëàðè,å ñâúðçàíî ñ àáíîðìàëíàòà àíàòîìèÿ íà êàíàëíàòà ñèñòåìà .Íàëè÷èåòî íà ÌÂ2 â ìåäèî-áóêàëíèÿ êîðåí ïðè ãîðíèòå ìîëàðè å áèëî îáåêò íà ìíîãî èçñëåäâàíèÿ è äèñêóòèðàíî ïî÷òè âåê .(1-9)( o1925 :  èçñëåäâàíå ñ 513 ìàêñèëàðíè ìîëàðà,Hess è

44

Dental Review 1 / 2008

Zurcher1 îòêðèâàò,÷å 53% îò òÿõ èìàò ÷åòèðè êàíàëà;o1927 : Okumara2 óñòàíîâÿâà,÷å 53% îò 299 åêñòðàõèðàíè çúáà èìàò äâà êàíàëà â Ì êîðåí,2,9% èìàò äâà â Ä êîðåí è 0.3% - äâà êàíàëà â ïàëàòèíàëíèÿ êîðåí;o1969 : Weine et al3 èçñëåäâàò 208 åêñòðàõèðàíè ïúðâè ìîëàðà, è óñòàíîâÿâàò â 51.5% îò çúáèòå íàëè÷èå íà âòîðè êàíàë â Ì êîðåí; o1972 : Pineda è Kuttler4 îò÷èòàò,÷å ïðè èçñëåäâàíè 262 ïúðâè ãîðíè ìîëàðà ïðè 60.7% îò òÿõ èìà âòîðè êàíàë;o1973 : Seidberg et al5 óñòàíîâÿâàò ïðè 62% îò èçñëåäâàíèòå in vitro çúáè íàëè÷èå íà âòîðè Ì êàíàë, à ïðè in vivo òîçè ïðîöåíò å åäâà 33% ;o1974 : Vertucci6 â 55% îò ñëó÷àèòå in vitro íàëè÷èå íà äîïúëíèòåëåí êàíàë;o1978 : Acosta Vigouroux è Trugeda Bosaans7 ïðåäñòàâÿò íàëè÷èå íà ïîâå÷å îò òðè êàíàëà â 72% îò ñëó÷àèòå; o1993 : Thomas et al8 ïðåäñòàâÿò íàëè÷èå íà âòîðè êàíàë â 74% îò ñëó÷àèòå â ðàçëè÷íè âúçðàñòîâè ãðóïè;o1999 : Stropko9 ëîêàëèçèðà â 93% îò ïîðíèòå ïúðâè ìîëàðè íàëè÷èå íà âòîðè Ì êàíàë è â 60.4% îò âòoðèòå ãîðíè ìîëàðè.) Öåëòà íà íàñòîÿùîòî ïðîó÷âàíå å äà óñòàíîâè àíàòîìè÷íèòå îñîáåíîñòè íà ïóëïíàòà êàìåðà è çàòðóäíåíèÿòà â ëîêàëèçàöèÿòà íà òðóäíèòå çà äèàãíîñòèöèðàíå äîïúëíèòåëíè êàíàëè ïðè ãîðíèòå ìîëàðè. Ïîçíàâàíåòî è èçó÷àâàíåòî íà îñîáåíîñòèòå â àíàòîìèÿòà íà ãîðíèòå ìîëàðè áè ïîâèøèëo ïðîöåíòà íà óñïåõ ïðè åíäîäîíòñêîòî ëå÷åíèå. Âàðèàöèèòå â ëîêàëèçàöèÿòà è áðîÿ íà äîïúëíèòåëíèòå êàíàëè ïðè ãîðíè ìîëàðè èçèñêâàò ìàêñèìàëíî çàïàçâàíå íà åñòåñòâåíèòå àíàòîìè÷íè õàðàêòåðèñòèêè íà äúíîòî íà ïóëïíàòà êàìåðà.Ñëåä òðåïàíèðàíå íà ïóëïíàòà êàìåðà è öÿëîñòíîòî îòñòðàíÿâàíå íà òàâàíà îôîðìåíèÿò åíäîäîíòñêè êàâèòåò çà äîñòúï ñå èçñëåäâà ñ åíäîäîîíòñêà ñîíäà /EXDG ,Hu Friedy/ çà îñòàíàëè ÷àñòè îò íàäïóëïíèÿ äåíòèí . Åíäîäîíòñêèÿò áîðåð/ # H269GK.314.016,Komet/ çà îòñòðàíÿâàíå íà òàâàíà è çà îôîðìÿíå íà ñòåíèòå å ñ íåàãðåñèâåí âðúõ è ïðåäïàçâà îò íàðàíÿâàíå ïóëïíîòî äúíîòî.

(ñí.1)

(ñí.2)

клиничен опит Åíäîäîíòñêèÿò êàâèòåò òðÿáâà äà å ïðîåêòèðàí òàêà ÷å äà îñèãóðÿâà äèðåêòåí äîñòúï íå ñàìî äî îðèôèöèóìèòå,íî è äî àïèêàëíàòà òðåòà îò êîðåíî-êàíàëíàòà ñèñòåìà.Êëèíèöèñòúò òðÿáâà äà èìà âúçìîæíîñòòà çà äîáúð îãëåä è ñîíäèðàíå íà êîðîíàðíàòà òðåòà íà åíäîäîíñêîòî ïðîñòðàíñòâî.Âñè÷êè òâúðäè çúáíè òúêàíè è âúçñòàíîâèòåëíè ìàòåðèàëè,êîèòî ïðå÷àò íà äèðåêòíèÿ äîñòúï,òðÿáâà äà áúäàò ïðåìàõíàòè.Âàæíî èçèñêâàíå êúì êàâèòåòà å òîé äà èìà ãëàäêè è äèâåðãèðàùè ñòåíè(10),êîèòî ïîäîáðÿâàò âèçóàëíèÿ êîíòðîë âúðõó äúíîòî íà ïóëïíàòà êàìåðà è óëåñíÿâàò åâàêóàöèÿòà íà äåíòèíîâè îòïèëêè è êàíàëíî ñúäúðæèìî,áåç äà ñúçäàâàò âúçìîæíîñò çà ìèãðèðàíåòî èì â àïèêàëíà ïîñîêà. Âèçóàëíèÿò êîíòðîë âúðõó âñè÷êè îðèôèöèóìè ñ ðàçëè÷íè ñðåäñòâàîãëåäàëî,óâåëè÷èòåëíà îïòèêà(x 3.5) ,äåíòàëåí ìèêðîñêîï,èíòðàîðàëíà êàìåðà , å ãîëÿìî ïðåäèìñòâî ïðè ëîêàëèçèðàíåòî íà îðèôèöèóìèòå. Óïîòðåáàòà íà ìàëêè íîìåðà èíñòðóìåíòè è áîðåðè â îáëàñòèòå, ñóñïåêòíè çà ñâðúõáðîéíè êàíàëè, å ìåòîä íà èçáîð ïðè ñîíäèðàíå è îáðàáîòâàíå. Íåîáõîäèìîñòòà îò âúçìîæíîñò çà çðèòåëåí êîíòðîë íàä âúðõà íà èíñòðóìåíòà ïî âðåìå íà ðàáîòà íàìàëÿâà ðàçìåðà íà èçïîëçâàíèÿ èíñòðóìåíòàðèóì. Âàæíè çà ëîêàëèçàöèÿòà íà äîïúëíèòåëíèÿ Ì êàíàë ñà óëòðàçâóêîâèòå åíäîäîíòñêè íàêðàéíèöè(ñí.2). Ìàëêèÿò ïî ðàçìåð âðúõ íà èíñòðóìåíòà ãî ïðàâè ÷àñò îò ïðîòîêîëà íà ëå÷åíèå ïðè òðóäíî îòêðèâàåìè îðèôèöèóìè íà ñâðúõáðîéíè êàíàëè.Òåçè íàêðàéíèöè ñúçäàâàò âèñîêà òåìïåðàòóðà âúâ âúðõà,à òîâà ìîæå äà íàðàíè ïåðèîäîíòàëíèÿ ëèãàìåíò.Çà äà ñå åëèìèíèðà òîçè íåäîñòàòúê, å íåîáõîäèìî ìàíèïóëàöèÿòà äà ñå èçâúðøâà ïîä âîäíî îõëàæäàíå.Òîâà îò ñâîÿ ñòðàíà å â èçâåñòåí ñìèñúë ïðîòèâîðå÷èå ñ äîáðèÿ âèçóàëåí êîíòðîë ïî âðåìå íà ìàíèïóëàöèÿòà. ñëó÷àèòå íà äúëáîêî àïèêàëíî òúðñåíå íà ñâðúõáðîåí êàíàë òåçè óëòðàçâóêîâè íàêðàéíèöè íå íàìèðàò øèðîêî ïðèëîæåíèå. Èçïîëçâàíåòî íà êëàñè÷åñêèòå ðîòèðàùè áîðåðè óâåëè÷àâà âåðîÿòíîñòòà çà óñïåøíî ëîêàëèçèðàíå íà äîïúëíèòåëåí êàíàë ïðè ãîðíèòå

5

6

7

8

9

10

ìoëàðè.Èçïîëçâàò ñå áîðåðè ñ ìàëúê íîìåð è òúíêà øèéêà.Òàêà ïðè ïðåïàðèðàíåòî íà äåíòèíà â ñóñïåêòíèòå çà îòêðèâàíå íà äîïüëíèòåëíè êàíàëè ìåñòà ñå îñóãóðÿâà âèäèìîñò .Òàêúâ å Mueller bur/191.204.090Komet/(ñí.3) ñ ãîëåìèíà íà ðàáîòíàòà ÷àñò 0.9ìì è øèéêà ñ äèàìåòúð 0.5ìì/çà íàéìàëêèÿ íîìåð/, êîåòî ãî ïðàâè ôëåêñèáèëåí.(ñí.4) Òîâà ïîçâîëÿâà äåëèêàòíî è ïðåöèçíî ïðåïàðèðàíå íà ìåäèàëíàòà äåíòèííà èíâàãèíàöèÿ ,êîÿòî ïîêðèâà îðèôèöèóìà íà âòîðèÿ Ì êàíàë(ñí.5,6,7,8,9,10). Ïîçíàâàíåòî íà âúòðåøíàòà àíàòîìèÿ â öåðâèêàëíàòà çîíà íà êëèíè÷íàòà êîðîíà è äúíîòî íà ïóëïíàòà êàìåðà íàìàëÿâà óñëîæíåíèÿòà íà òîçè

11

12

13

14

3, 4

45

åòàï îò åíäîäîíòñêîòî ëå÷åíèåïðåäïàçâàíå îò èçòúíÿâàíå íà äåíòèíà â ìåäèî-âåñòèáóëàðíà ïîñîêà; äåôîðìàöèÿ íà ïóëïíàòà êàìåðà îò ìèíåðàëèçàöèîííè ïðîöåñè â çîíàòà íà îðèôèöèóìèòå,â ðåçóëòàò íà âå÷å ïðîâåæäàíî åêñòåíçèâíî ëå÷åíèå ; ïåðôîðàöèÿ âúâ ôóðêàöèîííàòà çîíà;ïðåêîìåðíî ðàçøèðÿâàíå íà îðèôèöèóìèòå;äèàãíîñòèöèðàíå íà êîðîíàðåí ïóëïåí äåíòèêúë,ïîêðèâàù äúíîòî íà ïóëïíàòà êàìåðà.(ñí.11,12). Íàëè÷èåòî íà ôóðêàöèîííè êàíàëè,ÿñíî óñòàíîâèìè ïî äúíîòî,ìîæå äà äîâåäå äî óñëîæíåíèÿ,àêî ñå ïðèñòúïè êúì îáðàáîòêà íà òåçè êàíàëè(ñí.13). Òî÷íîòî äèàãíîñòèöèðàíå íà äîïúëíèòåëíèòå êàíàëè è îòäèôåðåíöèðàíåòî èì ñ ôóðêàöèîííèòå êàíàëè âîäè äî óñïåøíî êîðåíîâî ëå÷åíèå ñ ïðåäïàçâàíå íà ôóðêàöèîííàòà çîíà îò èçìåíåíèÿ â ïåðèîäîíòàëíèÿ ëèãàìåíò. (ñí.14) Ïðè íÿêîè îò ñëó÷àèòå áåøå äèàãíîñòèöèðàí è ëîêàëèçèðàí îðèôèöèóì íà ÌÂ2 êàíàë, çàïî÷âàù ñ îáù îðèôèöèóì ñ ÌÂ1. ïðîöåñà íà îáðàáîòêà ñå äîñòèãíà ìàêñèìóì íà 5ìì â àïèêàëíà ïîñîêà äî îáëèòåðèðàëà çîíà èëè çàãóáâàíå (ñëèâàíå ñ îñíîâíèÿ Ì êàíàë). òåçè ñëó÷àè íå ñå îòáåëÿçâà íàëè÷èå íà ÌÂ2 ,à ñå îò÷èòà åäèí Ì êàíàë ñ óäúëæåí èñòìóñ â ïàëàòèíàëíà ïîñîêà. ëèòåðàòóðàòà ñå îïèñâà êàòî 'fin off the MB1 canal'9. Çàòðóäíåíèÿòà â ëîêàëèçàöèÿòà è îáðàáîòêàòà íà ÌÂ2 ñà ñâúðçàíè ñ íåòî÷íî ïîçèöèîíèðàíå íà åíäîäîíòñêèÿ êàâèòåò ,ñúñ çàäàâàíå íà íåòî÷åí íàêëîí íà ñòåíèòå íà åíäîäîíòñêèÿ êàâèòåò è ÏÊ ,íåäîñòàòú÷íà âèäèìîñò íà äúíîòî íà ÏÊ , íàðàíÿâàíå íà äúíîòî íà ÏÊ è íà åñòåñòâàíèòå ôèñóðè,ñâúðçâàùè îðèôèöèóìèòå. Ðåíòãåíîãðàôñêàòà äèàãíîñòèêà, íåîáõîäèìà çà íà÷àëíà èíôîðìàöèÿ çà åíäîäîíòñêîòî ïðîñòðàíñòâî, çà ïðåöåíêà çà äúëáî÷èíàòà íà íàâëèçàíå ,çà ïðåäïàçâàíå îò ïåðôîðàöèè âúâ ôóðêàöèÿòà è ëîêàëèçèðàíåòî íà äåíòèêëè, å çàòðóäíåíà íàé-÷åñòî ïîðàäè ñóïåðïîíèðàíå íà òâúðäè çúáíè òúêàíè è âîàëèðàíå íà îáðàçà îò íÿêîè êîñòíè ñòðóêòóðè. òåçè ñëó÷àè ñå ïðàâÿò íÿêîëêî ðåíòãåíîãðàôèè îò ðàçëè÷íè úãëè ñ ìåäèàëíî èëè äèñòàëíî èçìåñòâàíå. Äîñòúïúò äî åíäîäîíòñêîòî ïðîñòðàíñòâî ÷ðåç ïðåöèçèðàí åíäîäîíòñêè êàâèòåò å ïúðâàòà êëèíè÷íà ñòúïêà çà îáðàáîòêàòà íà âúòðåêîðåíîâîòî ïðîñòðàíñòâî. Ïîäõîäÿùàòà èíäèâèäóàëíà ôîðìà íà åíäîäîíòñêèÿ êàâèòåò ùå åëèìèíèðà ìíîãî âúçìîæíè ïðîáëåìè ïî âðåìå íà ëå÷åíèåòî. Ôîðìàòà íà åíäîäîòñêèÿ

46

Dental Review 1 / 2008

êàâèòåò å äèíàìè÷íà ôóíêöèÿ îò:àíàòîìèÿòà íà êëèíè÷íàòà êîðîíà ; àíàòîìèÿòà íà ïóëïíàòà êàìåðà ;áðîÿ,ëîêàëèçàöèÿòà è õàðàêòåðèñòèêàòà íà îðèôèöèóìèòå ;ñòåïåíòà íà ïðîõîäèìîñò íà êîðåíîâèòå êàíàëè ;ñòåïåíòà íà çàêðèâåíîñò è òðóäíîñò ïðè îáðàáîòêàòà íà êîðåíîâèòå êàíàëè è äîñòúïà äî àïèêàëíàòà çîíà. Ïðè ãîðíèòå ìîëàðè êëàñè÷åñêàòà ôîðìàòà íà åíäîäîíòñêèÿ êàâèòåò áè òðÿáâàëî äà ñå èíäèâèäóàëèçèðà îò òðèúãúëíà â ðîìáîâèäíà9. Òîâà óëåñíÿâà ëîêàëèçàöèÿòà è îáðàáîòêàòà íà äîïúëíèòåëíèÿ êàíàë. ïîâå÷åòî îò ñëó÷àèòå Stropko(1999) óñòàíîâÿâà,÷å ìåäèàëíèÿò ìàðãèíàëåí ðúá íà åíäîäîíòñêèÿ êàâèòåò å íàðóøåí, çà äà ñå ïîñòèãíå óëåñíåí äîñòúï äî îðèôèöèóìà

15

16

íà ìåäèàëíî ðàçïîëîæåíèÿ ÌÂ2,÷èÿòî êîðîíàðíà 1/3 îò êàíàëà ïðè çàâúðøâàíå íà îáðàáîòêàòà å ñúùî ñ ìåäèàëåí íàêëîí. Ñïîðåä Thomas and others8 ôîðìàòà íà êàâèòåòà òðÿáâà äà ñå èíäèâèäóàëèçèðà â òðàïåöîâèäíà.Òå óñòàíîâÿâàò,÷å 81% îò çúáèòå, êîèòî òå ñà èçñëåäâàëè èìàò òðàïåöîâèäíà ïóëïíà êàìåðà è ïðåïàðèðàíåòî íà òðàïåöîâèäåí êàâèòåò å ïðåïîðú÷èòåëíî.Christie and Thompson11 ïðåïîðú÷âàò ìîäèôèöèðàíåòî íà òðèúãúëíàòà ôîðìà â îâîèäíà,ïîðàäè ôàêòà ,÷å òàêà îòâîðåíà ïóëïíàòà êàìåðà èìà ïàðàëåëíà ñòåíà íà ìåäèàëíèÿ ìàðãèíàëåí ðúá. Êëèíè÷íèòå ñëó÷àè ñ ïåò êîðåíîâè êàíàëà (MB,MB2,MB3,DV,P) ñà îïðåäåëåíî òðóäíè çà äèàãíîñòèêà è ëå÷åíèå.12,13 (ñí.15).Ëîêàëèçàöèÿòà íà âñè÷êè ìåäèîâåñòèáóëàðíè êàíàëè èçèñêâà ïîåêñòåíçèâíî îòâàðÿíå íà ïóëïíàòà êàìåðà,ïîñòåïåííî îòíåìàíå îò ìåäèàëíàòà äåíòèííà èíâàãèíàöèÿ íà ïóëïíàòà êàìåðà,ïðåöèçíî ñîíäèðàíå íà äúíîòî è óâåëè÷èòåëíà òåõíèêà.  ñëó÷àèòå, â êîèòî äâàòà Ì êàíàëà ñà ñ îòäåëíè îðèôèöèóìè ïîðàäè

17

18

ìåäèàëíàòà ëîêàëèçàöèÿ íà âòîðèÿ Ì êàíàë, òîé ñå îòêðèâà ñëåä ïðåìàõâàíå íà ìåäèàëíàòà äåíòèííà èíâàãèíàöèÿ â òàçè ÷àñò íà ïóëïíàòà êàìåðà. Ìåäèàëíàòà äåíòèííà èíâàãèíàöèÿ çàåäíî ñ îòëîæåíèÿ êàëöèôèöèðàí äåíòèí ñêðèâàò îðèôèöèóìà íà âòîðèÿ êàíàë â ìåäèî-âåñòèáóëàðíèÿ êîðåí ïðè ãîðíèòå ìîëàðè.Óëòðàçâóêîâèÿò åíäîäîíòñêè íàêðàéíèê îòêðèâà âõîäà íà äîïúëíèòåëíèÿ êàíàë. Ñ äâèæåíèå íà íàêðàéíèêà â ïàëàòèíàëíà ïîñîêà îò îñíîâíèÿ îðèôèöèóì(ñí.17), ñå îòêðèâà ñâúðçâàùàòà ôèñóðà,êîÿòî å åñòåñòâåí áåëåã çà ëîêàëèçàöèÿòà íà ÌÂ2 êàíàë. Ìåòîä,êîéòî óëåñíÿâà ëîêàëèçàöèÿòà íà äîïúëíèòåëåí êàíàë â ñóñïåêòíèòå ìåñòà íà ïóëïíàòà êàìåðà,å òðàíñèëþìèíàöèÿòà .Òàêà ÷ðåç ñâåòëèíàòà ñå ïîä÷åðòàâàò åëåìåíòèòå îò äúíîòî íà ïóëïíàòà êàìåðà(ñí.18,19). Óñúâúðøåíñòâàíåòî íà ìåòîäèòå íà èçñëåäâàíå ïðåöèçèðà ðåçóëòàòèòå îò èçñëåäâàíèÿòà çà íàëè÷èå íà äîïúëíèòåëåí ÌÂ2 îò 43.8% äî 93.7%(7).Àíàòîìè÷íèòå âàðèàöèè â áðîÿ íà êîðåíèòå è êîðåíîâèòå êàíàëè ñà õàðàêòåðíè çà âñåêè çúá. Äèàãíîñòè÷íàòà ïàðàëåëíà Ro gr. e ïúðâàòà ñòúïêà êúì èçñëåäâàíå íà êîðåíîêàíàëíàòà ìîðôîëîãèÿ è àíàòîìèÿ.ÌÂ2 êàíàë å ïî-ìàëúê è ïî-òåñåí îò ÌÂ1 è íå òðÿáâà äà ñå áúðçà ñ èçïðàâÿíåòî íà äîñòúïà â êîðîíàðíàòà 1/3,çàùîòî ÷åñòî êàíàëüò ñå áëîêèðà ÿòðîãåííî.Ïîñîêàòà íà íàâëèçàíå â ÌÂ2 êàíàë â ïîâå÷åòî ñëó÷àè å äèñòî-ïàëàòèíàëíà,êîåòî çàòðóäíÿâà äîïúëíèòåëíî îáðàáîòêàòà íà ñâðúõáðîéíèòå Ì êàíàëè. ÇÀÊËÞ×ÅÍÈÅ Åíäîäîíòñêàòà òåðàïèÿ å ìàíèïóëàöèÿ,ñâúðçàíà ñ ðèñê. Êëèíèöèñòúò å òîçè, êîéòî ìîæå äà ðåäóöèðà ðèñêà äî ìèíèìóì, èçó÷àâàéêè âàðèàöèèòå â àíàòîìèÿòà íà êîðåíî-êàíàëíàòà ñèñòåìà è èçïîëçâàíåòî íà ñúîáðàçåí ñúñ ñëîæíîñòòà íà åíäîäîíòñêàòà ìîðôîëîãèÿ èíñòðóìåíòàðèóì, ïîâèøàâàùè ïðîöåíòà íà óñïåâàåìîñò â ëîêàëèçàöèÿòà íà êîðåíîâèòå êàíàëè è óñòàíîâÿâàíåòî íà òèïà êîðåíî-êàíàëíà

ñèñòåìà(14). Ïðîâåæäàéêè åíäîäîíòñêî ëå÷åíèå íà ãîðíèòå ìîëàðè, êëèíèöèñòúò òðÿáâà äà èìà ïðåäâèä íàëè÷èåòî íà äâà êàíàëà â ìåäèàëíèÿ êîðåí â îêîëî 95 % îò ñëó÷àèòå (15,16,17). Íåçàâèñèìî îò òîâà äàëè ëå÷åíèåòî å ïúðâè÷íî èëè âòîðè÷íî, òðÿáâà äà ñå òúðñè äîïúëíèòåëåí êàíàë â Ì êîðåí, èìàéêè ïðåäâèä è ïîçíàâàéêè àíàòîìè÷íèòå îñîáåíîñòè è çàòðóäíåíèÿ íà êàíàëíàòà ñèñòåìà íà ãîðíèòå ìîëàðè. Áèáëèîãðàôèÿ 1. Hess W, Zurcher E. The anatomy of the root canals of the teeth of the permanent dentition and the anatomy of the root canals of the deciduous dentition and the first permanent molars London: Basle, Sons and Danielson 1925.

2. Okumara T. Anatomy of the root canals. J Am Dent Assoc 1927; 632-6.

3. Weine FS, Healey HJ, Gerstein H, Evanson L. Canal configuration in the mesiobuccal root of the maxillary first molar and its endodontic significance. Oral Surg Oral Med Oral Pathol 1969; 28(3):419-25 4. Pineda F, Kuttler Y. Mesiodistal and buccolingual roentgenographic investigation of 7,275 root canals. Oral Surg Oral Med Oral Pathol 1972; 33(1):101-10.

5. Seidberg BH, Altman M, Guttuso J, Suson M. Frequency of two mesiobuccal root canals in maxillary permanent first molars. J Am Dent Assoc 1973; 87(4):852-6.

6. Vertucci FJ. The endodontic significance of the mesiobuccal root of the maxillary first molar. US Navy Med 1974; 63(5):29-31.

7. Acosta Vigouroux SA, Trugeda Bosaans SA. Anatomy of the pulp chamber floor of the permanent maxillary first molars. J Endod 1978; 4(7):214-9.

8. Thomas RP, Moule AJ, Bryant R. Root canal morphology of maxillary permanent first molar teeth at various ages. Int J Endod 1993; 26(5):257-67.

9. Stropko JJ. Canal morphology of maxillary molars: Clinical observations of canal configurations. J Endod 1999;25:446-50.

10. Stephen Johal: Unusual Maxillary First Molar with 2 Palatal Canals Within a Single Root: A Case Report J Can Dent Assoc 2001; 67:211-4 11. Christie WH, Thompson GK. The importance of endodontic access in locating maxillary and mandibular molar canals. J Can Dent Assoc 1994; 60(6):527-32, 5356.

12. Bond JL,Hartwell G,Portell FR:Ìaxillary first molar with six canals.J Endodon 14:258,1988 13. Beatty RG. A five-canal maxillary first molar. J Endod 1984; 10(4):156-7.

14. Vertucci FJ,Seelig A and Gillis R.Root canal morphologu of the human maxillary second premolar.Oral Surg.

1976;38:456 15. Maggiore F et al:A six canal maxillary first molar:case report, Int Endod J 35(5):486,2002 16. Amauri Favieri et al Root canal therapy of a maxillary first molar with five root canals: case report Braz. Dent.

J.(2006) 17(1):75-78 17.Martinez-Bern? A, Ruiz-Badanelli P:Maxillary first molars with six canals,J Endodon 9(9):375,198

19 47

Èçêëþ÷èòåëåí ïðåäñòàâèòåë çà Áúëãàðèÿ ÓËÒÐÀÄÅÍÒÀË Àäðåñ: Ñîôèÿ 1463, óë. "Êíÿç Áîðèñ I" ¹10 - ïàðòåð Òåë. 02/9533557, ôàêñ. 02/953355

Ñèíóñ ëèôò

ãðàôòèíã ñúâðåìåííè àñïåêòè  ñòàòèÿòà Âàðèàíòè íà ïîñòàâÿíå íà èìïëàíòàòè â ñóáàíòðàëíàòà êîñò Êîíòðàèíäèêàöèè çà îðàëíîõèðóðãè÷íèòå ïðîöåäóðè è ëå÷åíèåòî ñ èíòðàîñàëíè èìïëàíòàòè Íÿêîè ñïåöèôè÷íè çà ñèíóñ ëèôò ãðàôòèíãà ïðîòèâîïîêàçàíèÿ Ïèåçîõèðóðãè÷íè þíèòè Ïðåäèìñòâà íà ïèåçîõèðóðãèÿòà

Ä-ð Ñòåôàí Ïååâ

50

Dental Review 1 / 2008

Ïîñòàâÿíåòî íà èìïëàíòàòè â äèñòàëíèòå ó÷àñòúöè íà ãîðíà ÷åëþñò ÷åñòî å ñâúðçàíî ñ ïðîáëåìè îò ãëåäíà òî÷êà íà îáåìà íà íàëè÷íàòà êîñò. Âúâ âåðòèêàëåí àñïåêò, îãðàíè÷àâàùèòå íè àíàòîìè÷íè îáåêòè â òîçè ó÷àñòúê ñà áèëîòî íà àëâåîëàðíèÿ ãðåáåí,îò åäíà ñòðàíà, è îò äðóãà- ïîäúò íà ìàêñèëàðíèÿ ñèíóñ, îãðàíè÷àâàùè ò.íàð. ñóáàíòðàëíà êîñò. Ñúãëàñíî êëàñèôèêàöèÿòà íà Misch 1, ðàçëè÷àâàìå ÷åòèðè âàðèàíòà íà ïîñòàâÿíå íà èìïëàíòàòè â ñóáàíòðàëíàòà êîñò, îçíà÷åíè ñ "SA".

SA-1: Êîíâåíöèîíàëíî ïîñòàâÿíå íà èìïëàíòàòè. Òîâà ñà ñëó÷àèòå, â êîèòî èìà äîñòàòú÷åí îáåì êîñò, çà äà áúäàò ïîñòàâåíè èìïëàíòàòè áåç èíòåðâåíöèÿ âúðõó ìàêñèëàðíèÿ ñèíóñ.  ðåäèöà ñëó÷àè èìà âúçìîæíîñò çà ïîñòàâÿíå íà èìïëàíòàòè ñ ìåäèàëåí, äèñòàëåí íàêëîí, êàêòî è òàêèâà,ðàçïîëîæåíè ïàëàòèíàëíî íà ìàêñèëàðíèÿ ñèíóñ.

SA-2: Ñèíóñ ëèôò îñòåîòîìèÿ. Ìåòîäúò å ïîêàçàí ïðè íåäîñòèã íà 2-3 ìì îò âèñî÷èíàòà íà ñóáàíòðàëíàòà êîñò. Ïðè îñòåîòîìèÿòà ñå ñúçäàâà ôðàêòóðà òèï "çåëåíî êëîí÷å" â ïîäà íà ñèíóñà, êîíäåçèðàéêè êîñòòà,ôîðìèðàùà ãî ïî ïîñîêà íà êóõèíàòà. Ïî òîçè íà÷èí ñå äîáàâÿò 2-3 ìì êúì âèñî÷èíàòà íà ñóáàíòðàëíàòà êîñò.

SA-3. Ñèíóñ ëèôò ãðàôòèíã ñ åäíîìîìåíòíî ïîñòàâÿíå íà èìïëàíòàòè.

SA-4. Ñèíóñ ëèôò ãðàôòèíã ñ îòëîæåíî ïîñòàâÿíå íà èìïëàíòàòè. Íå âèíàãè íåäîñòèãúò íà âèñî÷èíà â ñóáàíòðàëíàòà êîñò å ïîêàçàíèå çà ïðîâåæäàíå íà ñèíóñ ëèôò ïðîöåäóðà.  çàâèñèìîñò îò ïðè÷èíàòà çà íåäîñòèã íà ñóáàíòðàëíà êîñò, êàêòî è â çàâèñèìîñò îò êîíôèãóðàöèÿòà íà ðàçëè÷íèòå åëåìåíòè íà îðîôàöèàëíèÿ êîìïëåêñ â ñúîòâåòíàòà êëèíè÷íà ñèòóàöèÿ,â ïðåäëîæåíàòà îò íàñ êëàñèôèêàöèÿ ñå ðàçãëåæäàò äâà êëàñà íà âåòèêàëíà íåäîñòàòú÷íîñò íà ñóáàíòðàëíàòà êîñò-ôèã.1. Ïðè ïúðâèÿ, äåôèöèòúò íà êîñò ñå äúëæè ïðåäèìíî íà ïíåâìàòè÷åí òèï ñèíóñ, êàòî â òåçè ñëó÷àè îáèêíîâåíî ðàçñòîÿíèåòî ìåæäó áèëîòî íà àëâåîëàðíèÿ ãðåáåí è îêëóçàëíàòà ðàâíèíà å ïî-ìàëêî îò 15 ìì. Ïðè êëàñ 2, äåôèöèòúò íà ñóáàíòðàëíà êîñò ñå äúëæè ïðåäèìíî íà àòðîôèÿòà íà

1 àëâåîëàðíèÿ ãðåáåí. Ïðè òîâà,îáèêíîâåíî, ðàçñòîÿíèåòî äî áèëîòî íà àëâåîëàðíèÿ ãðåáåí å 15 è ïîâå÷å ìì. Ïðè êëàñ 1 å âúçìîæíî ñëåä ñèíóñ ëèôò ïðîöåäóðà äà ñå ïîñòàâÿò èìïëàíòàòè è ïîëó÷åíèÿò èìïëàíòàòíî-ïðîòåòè÷åí êîìïëàêñ ùå îòãîâàðÿ íà èçèñêâàíåòî çà áëàãîïðèÿòíî ñúîòíîøåíèå ìåæäå îïîðíî è íàòîâàðâàùî ðàìî( ñüîòíîøåíèå "êîðåíêîðîíêà")-ôèã.2-a . Ïðè êëàñ 2, ìàêàð äà óñïååì ÷ðåç ñèíóñ ëèôò äà ñúçäàäåì äîñòàòú÷åí îáåì êîñò, â êîéòî äà ðàçïîëîæèì êîíâåíöèîíàëåí èìïëàíòàò, íèå íå ñìå â ñúñòîÿíèå äà ñúçäàäåì áëàãîïðèÿòíî ñúîòíîøåíèå ìåæäå îïîðíî è íàòîâàðâàùî ðàìî ìåæäó èíòðà- è ñóïðàîñàëíèòå ÷àñòè íà âúçñòàíîâÿâàíåòî, ïîðàäè ãîëÿìîòî

2 ðàçñòîÿíèå ìåæäó áèëîòî íà àëâåîëàðíèÿ ãðåáåí è îêëóçàëíàòà ðàâíèíà.  òåçè ñëó÷àè å öåëåñúîáðàçíî óâåëè÷àâàíå íà îáåìà íà ñóáàíòðàëíàòà êîñò ñ ïîìîùòà íà ìåòîäèòå çà âåðòèêàëíà àóãìåíòàöèÿ íà àëâåîëàðíèÿ ãðåáåí- ôèã.2 - b è c . Îñâåí êîíòðàèíäèêàöèèòå çà îðàëíîõèðóðãè÷íèòå ïðîöåäóðè è ëå÷åíèåòî ñ èíòðàîñàëíè èìïëàíòàòè òóê òðÿáâà äà ñå ðàçãëåäàò è íÿêîè ñïåöèôè÷íè çà ñèíóñ ëèôò ãðàôòèíãà ïðîòèâîïîêàçàíèÿ. Íà ïúðâî ìÿñòî òîâà ñà ïàòîëîãè÷íè ïðîöåñè â ñèíóñà. Íà äèàãíîñòè÷íàòà CT , êîÿòî å çàäúëæèòåëíà ïðè ïðåäïðèåìàíå íà ñèíóñ ëèôò ãðàôòèíã, ÷åñòî ñå âèçóàëèçèðà çàäåáåëåíà è/èëè èìàùà íåðàâíè î÷åðòàíèÿ ëèãàâèöà, êîåòî å

3 51

4

îòâàðÿíåòî íà ïðîçîðåö â ñúîòâåòíèòå

6 ó÷àñòúöè.

5 ñèãóðåí ïðèçíàê çà õðîíè÷åí âúçïàëèòåëåí ïðîöåñ â ñèíóñà- ôèã.3 è 4. Íà âòîðî ìÿñòî, òîâà ñà ìíîãîêàìåðíèòå ñèíóñè, ÷èèòî ñåïòè âúçïðåïÿòñòâàò 52

Dental Review 1 / 2008

10

Ïðîâåæäàíåòî íà ñèíóñ ëèôò ãðàôòèíã äíåñ, êàêòî è íà ðåäèöà äðóãè ïðîöåäóðè â èìïëàíòîëîãèÿòà, å óëåñíåíî îò ïèåçîõèðóðãè÷íèòå þíèòè. Ïðåäèìñòâîòî íà ïèåçîõèðóðãèÿòà å ñâúðçàíî ñ ïî-ëåñíèÿ äîñòúï, àòðàâìàòè÷-íàòà ðàáîòà, ñåëåêòèâíàòà ðàáîòà ïî îòíîøåíèå íà âèñîêîìèíåðàëèçèðàíèòå òúêàíè,ðåñï. ùàäåíå è áåçîïàñíîñò ïî îòíîøåíèå íà ìåêè òúêàíè- ñèíóñíà ìåìáðàíà, ñúäîâå, íåðâè è ò.í.,ïî-äîáðà âèäèìîñò, ïîðàäè ìàëêèòå íàêðàéíèöè è íàé-âå÷å ëèïñàòà íà êúðâåíå. Äðóãî îñíîâíî ïðåäèìñòâî íà ïèåçîõèðóðãèÿòà å èçêëþ÷èòåëíàòà ïðåöèçíîñò íà ðàçðåçèòå, êîåòî ðàçøèðÿâà âúçìîæíîñòèòå íà ðåäèöà,ïðîâåæäàíè äî òîçè ìîìåíò ñ êîíâåíöèîíàëíà òåõíèêà,ïðîöåäóðè. Îòïðåïàðèðà ñå ìóêî-ïåðèîñòàëíî ëàìáî, ÷èÿòî õîðèçîíòàëíà ñòðàíà å ðàçïîëîæåíà ïàëàòèíàëíî íà áèëîòî íà àëâåîëàðíèÿ ãðåáåí-ôèã.5. Ñ ïîìîùòà íà ïèåçîõèðóðãè÷åí þíèòSurgysonic(Esacrom)-ôèã.6, ïðè èçõîäíà ìîùíîñò 50W è ÷åñòîòíà ìîäóëàöèÿ îò 90Hz, ñå ïðàâè êîñòåí ðàçðàç â ëàòåðàëíàòà ñòåíà íà ñèíóñà, â àóãìåíòèðàíèÿ ó÷àñòúê, ñ öåë ïðåïàðèðàíå íà êîñòåí ïðîçîðåö.

7

Ìàíèïóëàöèÿòà,ïðîâåäåíà ñ ïîìîùòòà íà Surgysonic,íå çàñòðàøàâà öåëîñòòà íà ñèíóñíàòà ìåìáðàíà ïðè ñúïúòñâàùà îòëè÷íà ïðåãëåäíîñò íà îïåðàòèâíîòî ïîëå - ôèã.7. Ïðè ñëåäâàùèÿ åòàï ñå ïîâäèãà êîñíèÿò êàïàê ïðè çàïàçåíà öÿëîñò íà ëèãàâèöàòà, ñ êîåòî ñå îòêðèâà ïîäüò íà ìàêñèëàðíèÿ ñèíóñ â ñúîòâåòíèÿ ó÷àñòúê.Ïúðâîíà÷àëíîòî îòêðåõâàíå íà êîñòíèÿ êàïàê è îòëåïâàíå íà ìóêîçàòà è íåéíîòî îòïðåïàðèðàíå ñòàâà ñúñ ñïåöèàëåí íàêðàéíèê ïðè èçõîäíà ìîùíîñò 20W- ôèã.8. Ñëåäâà îêîí÷àòåëíîòî èì ðåôëåêòèðàíå ñ ïîìîùòà íà êîìáèíàöèÿ îò ïèåçî- è ðú÷íè èíñòðóìåíòè- ôèã.9 Êîìïàêòàòà íà ïîäà ñå ïåðôîðèðà íà ãúñòî ñ öåë-îñèãóðÿâàíå íà óñëîâèÿ çà äîáðà âàñêóëàðèçàöèÿ íà ãðàôòà.Òîâà ñòàâà îòíîâî ñ ïèåçîõèðóðãè÷íèÿ àïàðàò, íî òîçè ïúò ñ äèàìàíòåí íàêðàéíèêôèã10. Ñëåäâà ïðîâåæäàíåòî íà îñòåîòîìèÿòà

8 çà ïîñòàâÿíå íà èìïëàíòàòè, ïðè êîåòî ñ ïîäõîäÿù èíñòðóìåíò ñå ïðåäïàçâà ñèíóñíàòà ìóêîçà îò óâðåæäàíå îò îñòåîòîìíèòå ôðåçè- ôèã.11 è 12. Ïðè ïîñòàâÿíå íà èìïëàíòàòà å âàæíî òîé äà èìà äîñòàòú÷íî äîáðà ïúðâè÷íà

53

11

9 ñòàáèëíîñò.  ñëó÷àèòå, â êîèòî òîâà íå ìîæå äà ñå ïîñòèãíå ñàìî ÷ðåç çàêîòâÿíåòî íà èìïëàíòàòà â îñòàòú÷íàòà ñóáàíòðàëíî êîñò, äîïúëíèòåëíî ñòàáèëèçèðàíå ìîæå äà ñå îñúùåñòâè ïîñðåäñòâîì ìèêðîïëàñòèíêè èëè ñå îòñðî÷âà èìïëàíòèðàíåòî â îòäåëåí åòàï( SA-4). Íà ôèã.13 å ïîêàçàí 4.3 ìì ENDURE èìïëàíòàò ( IMTEC Corp.), ïîñòàâåí â ïðåïàðèðàíàòà ëîæà. Àïåêñúò ìó äîñòèãà äî êîñíàòà ïëî÷êà è ÿ ôèêñèðà â äåìîíñòðèðàíîòî ïîëîæåíèå. Ñëåä ïîñòàâÿíå íà èìïëàíòàòà è ïîêðèâíèÿ ìó âèíò ñå ïîñòàâÿ è ãðàôòèíã ìàòåðèàëúò. Òîçè åòàï ìîæå äà ñå ïðåäøåñòâà îò ïîñòàâÿíå íà ìåìáðàíà íàä è ìåäèàëíî íà ãðàôòèíã êóõèíàòà.  äåìîíñòðèðàíèÿ îò íàñ ñëó÷àé áå èçïîëçâàíà àâòîãåííà êîñò, ðàçìåñåíà ñ áîãàòà íà òðîìáîöèòè ïëàçìà (PRP)- ôèã 14. Îòâîðåíèÿò ïðîçîðåö â ëàòåðàëíàòà ñòåíà íà ñèíóñà ñå ïîêðèâà ñ ïîìîùòà íà áàðèåðíà ìåìáðàíà, âúðõó êîÿòî ñå ðåïîíèðà è çàøèâà ìóêî-ïåðèîñòàëíîòî ëàìáî. Íà ôèã 15 å ïîêàçàíà ïîñòàâåíàòà âúðõó ãðàôòà è ïðîçîðåöà ñèíòåòè÷íà ðåçîðáèðóåìà ìåìáðàíà- BioCellect Osseo (IMTEC Corp.), êîÿòî å ôèêñèðàíà ñ ðåçîðáèðóåìè ïèíîâå (ZorbTac- IMTEC), ïîñî÷åíè ñúñ ñèíè ñòðåëêè. Ïî âðåìå íà ïðîâåæäàíå íà ïðîöåäóðàòà ñå ñïàçâà ñòðîãà àñåïòèêà. Èíôåêòèðàíåòî è/èëè êîíòàìèíèðàíåòî íà ãðàôòà å ðàâíîçíà÷íî íà ïðîâàë è óñëîæíåíèÿ îò ñòðàíà íà ñèíóñà.

54

Dental Review 1 / 2008

12

13

Áèáëèîãðàôèÿ: 1.Misch,CE ,editor,.,Contemporary implant dentistry,Mosby,1999 2.Ferreira CF, Gomes MCC, Filho JS, Granjeiro JM, Sim?es CMO, Magini RS. Platelet-rich plasma influence on human osteoblasts growth.

Clin. Oral Impl. Res. 16, 2005; 456-460

14

3.Fernandez-Barbero JE, Galindo-Moreno P, ?vila-Ortiz G, Caba O, S?nchez-Fern?ndez E, Wang H-L. Flow cytometric and morphological characterization of platelet-rich plasma gel.

Clin. Oral Impl. Res. 17, 2006; 687-693 4.Klongnoi B, Rupprecht S, Kessler P, Thorwarth M, Wiltfang J, Schlegel KA. Influence of platelet-rich plasma on a bioglass and autogenous bone in sinus augmentation.

An explorative study.

Clin. Oral Impl. Res.17, 2006; 312-320.

4.Raghoebar GM, Schortinghuis J, Liem RSB, Ruben JL, van der Wal JE, Vissink A. Does platelet-rich plasma promote remodeling of autologous bone rafts used for augmentation of the maxillary sinus floor? Clin. Oral Impl.

Res.doi: 10.1111/j.1600-0501.2005.01115.x

15 Èçïîëçâàíåòî íà îñòåîãåííèÿ, îñòåîèíäóêòèâåí è îñòåîêîíäóêòèâåí ïîòåíöèàë íà àâòîãåííàòà êîñò, ïîäñèëåí îò ìîùíèÿ ñòèìóëèðàù åôåêò íà PRP è ïðèëîæåíèåòî íà ïèåçîõèðóðãèÿòà , ïîâèøàâà íåêîëêîêðàòíî óñïåâàåìîñòòà íà ñèíóñ ëèôò ãðàôòèíãà â ñðàâíåíèå ñ êîíâåíöèîíàëíèòå ìåòîäè çà ïðîâåæäàíåòî ìó,ñú÷åòàíè ñ èìïëàíòèðàíå íà êàëöèåâî-ôîñôîðíè êåðàìèêè è/èëè äåìèíåðàëèçèðàíà êîñò 2-7.

5.Consolo U, Zaffe D, Bertoldi C, Ceccherelli G. Platelet-rich plasma activity on maxillary sinus floor augmentation by autologous bone.

Clin. Oral Impl. Res.doi: 10.1111/j.16000501.2006.0133 6.Marx RE,Carlson ER,Eichstaedt RM,Schimmele SR,Strauss JE,Georgeff KR,Platelet rich plasma:Growthfactor enchancement for bone grafts.

Oral Surg Oral Med Oral Patol Oral Radiol Endod 1998, 85; 638-646 7.Marx RE,Garg AK,Dental and Craniofacial Applications of Platelet Rich Plasma.

Quintessence pub. Chicago 2005,22-29

55

EQUIA Technique Editorial Ñòúïêà ïî ñòúïêà Dental Products Report Europe Ñåíçàöèîííà íîâà âúçñòàíîâèòåëíà êîíöåïöèÿ îò GC EUROPE Ïðîñòà è èêîíîìè÷íà èëè òåõíè÷åñêè èíòåíçèâíà è åñòåòè÷íà? Àìàëãàìà, êîìïîìåð, ãëàñ-éîíîìåð èëè êîìïîçèò? Ñ íîâàòà ðåâîëþöèîííà âúçñòàíîâèòåëíà êîíöåïöèÿ "EQUIA" îò GC EUROPE ñòîìàòîëîçèòå âå÷å íà ñà èçïðàâåíè ïðåä òîçè òðóäåí èçáîð,çàùîòî çà ïúðâè ïúò ìîãàò äà ïîñòèãíàò åñòåòèêà è öåíîâà åôåêòèâíîñò â ñúâúðøåí áàëàíñ! "Ëåñíî - áúðçî - óíèêàëíî èíòåëèãåíòíî - åñòåòè÷íî" EQUIA îçíà÷àâà:"Easy - Quick - Unique Intelligent - Aesthetic" ("Ëåñíî-áúðçîóíèêàëíî-èíòåëèãåíòíî-åñòåòè÷íî"). Âúçñòàíîâÿâàíèÿ íà ãëàñ-éîíîìåðíà îñíîâà íèêîãà íå ñà áèëè òîëêîâà åñòåòè÷íè è òðàíñëóöåíòíè, âèñîêîôóíêöèîíàëíè è èêîíîìè÷íè! Ïúðâèÿò êîìïîíåíò íà EQUIA å èñòèíñêà èíîâàöèÿ âúâ âñÿêî îòíîøåíèå.

58

Dental Review 1 / 2008

Áëàãîäàðåíèå íà ñïåöèàëíèÿ ãëàñ ôèëúð ñ âèñîêà ðåàêòèâíîñò GC Fuji IX GP Extra ïðåäëàãà äúëãîòðàéíà òðàíñëóöåíòíîñò è åñòåòè÷íîñò, êîèòî íèêîãà ïðåäè íå ñà áèëè ïîñòèãàíè ñ êîíâåíöèîíàëíèòå ÃÉÖ.Îñâåí òîâà îñèãóðÿâà è 6 ïúòè ïîãîëÿìî èçëú÷âàíå íà ôëóîð â ñðàâíåíèå ñ ïîäîáíèòå îáòóðîâú÷íè ìàòåðèàëè.  äîïúëíåíèå EQUIA èìà âèñîêà èçíîñîóñòîé÷èâîñò è îòëè÷íà õèìè÷íà àäõåçèÿ êúì çúáíèòå ñòðóêòóðè, ñðàâíèìà ñàìî ñ òàçè íà êëèíè÷íî äîêàçàëèÿ ñå âå÷å äúëãè ãîäèíè GC Fuji IX GP Fast, ñâåòîâíèÿò ëèäåð ñðåä âúçñòàíîâèòåëíèòå ãëàñéîíîìåðíè öèìåíòè îò GC EUROPE. Âòîðèÿò êîìïîíåíò íà EQUIA å ñúùî èíîâàòèâåí, çàùîòî òîâà ïúðâî íàíîôèëíî ïîêðèòèå îñèãóðÿâà ìíîãî ïîãîëÿìà àáðàçèâîóñòîé÷èâîñò è íåíàäìèíàò áëÿñúê, êîéòî ïîäñèëâà åñòåòè÷íèòå ïðåäèìñòâà íà GC Fuji IX GP Extra. Óíèêàëíàòà õèìè÷íà ôîðìóëà íà GCoat Plus ãàðàíòèðà èçêëþ÷èòåëíî ðàâíîìåðíîòî ðàçïðåäåëåíèå íà íàíî÷àñòèöèòå, êîåòî äîïúëíèòåëíî óâåëè÷àâà èçíîñîóñòîé÷èâîñòòà íà ïîäëåæàùèÿ îáòóðîâú÷åí ìàòåðèàë. Ñúùåâðåìåííî òîçè ñëîé ïðåäîòâðàòÿâà îò ïúðâîíà÷àëíàòà ÷óâñòâèòåëíîñò êúì âîäà è çàùèòàâà ãðàíèöàòà ìåæäó çúáà è âúçñòàíîâÿâàíåòî îò ïðîñìóêâàíå è îöâåòÿâàíå çà äúëãî âðåìå. G-Coat Plus å èçêëþ÷èòåëíî ëåñåí çà óïîòðåáà: ëàêúò ñå íàíàñÿ â åäèí ñëîé, êîéòî áëàãîäàðåíèå íà íåãîâèòå ñïåöèôè÷íè ñàìîàäõåçèâíè ìîíîìåðè, îñèãóðÿâà ñèëíà õèìè÷åñêà àäõåçèÿ. Íîâàòà êîíöåïöèÿ EQUIA îò GC EUROPE å íåâåðîÿòíî èêîíîìè÷íà è âèñîêî ôóíêöèîíàëíà àëòåðíàòèâà çà ìíîãî ñëó÷àè, ïðè êîèòî ñêîðîñòòà è åñòåòèêàòà ñà çàäúëæèòåëíè. Çà EQUIA Ðåâîëþöèîííî íîâà ïîñòåðèîðíà åñòåòè÷íà âúçñòàíîâèòåëíà ñèñòåìà Õàðàêòåðèñòèêè è ïðåäèìñòâà Ëåñíî Íèñêà ÷óâñòâèòåëíîñò êúì âëàãà Áåç ñâúðçâàù àãåíò, õèìè÷íà àäõåçèÿ ìåæäó Fuji IX GP EXTRA è çúáíàòà ñòðóêòóðà; G-Coat PLUS è Fuji IX GP EXTRA Áúðçî Ñàìî 3ìèí. 30ñåê. å íåîáõîäèìîòî âðåìå çà âúçñòàíîâÿâàíå Öÿëîñòíî íàíàñÿíå íà ÃÉ-êîìïîíåíò- áåç íàñëîÿâàíå Ïåðôåêòåí áëÿñúê çà 30 ñåê; åëèìèíèðà äîïúëíèòåëíîòî ïîëèðàíå

3

1 Êàâèòåòíà ïðåïàðàöèÿ

Íàíàñÿíå íà GC Fuji IX GP EXTRA íàâåäíúæ

4

2 Íàíàñÿíå íà Cavity Conditioner

Ïðåäâàðèòåëíî îôîðìÿíå

Óíèêàëíî Ñúäúðæà íàíî-ïúëíèòåë Óíèêàëíèÿò íà÷èí íà äèñïåðñèÿ îñèãóðÿâà ðàâíîìåðíî ðàçïðåäåëåíèå íà ïúëíèòåëÿ Ïúëíèòåëÿò îñèãóðÿâà âèñîêà èçíîñîóñòîé÷èâîñò è ôðàêòóðíà ÿêîñò Èíòåëèãåíòíî Ìàòåðèàëúò ñå èçíîñâà âúâ âðåìåòî, ïîçâîëÿâàéêè ìàòóðàöèîííè ïðîöåñè â ñëþíêàòà Ïî âðåìå íà æèâîòà íà âúçñòàíîâÿâàíåòî òâúðäîñòòà íàðàñòâà, ïðåäëàãàéêè äúëãîòðàéíî âúçñòàíîâÿâàíå Íÿìà çíà÷èìî ñâèâàíå Íàíàñÿíåòî G-Coat PLUS: îïòèìàëíà ïðîòåêöèÿ íà ìàðãèíàëíàòà àäàïòàöèÿ Åñòåòè÷íî Åñòåòè÷åí âúçñòàíîâèòåëåí ìàòåðèàë ñ èñòèíñêà òðàíñëóöåíòíîñò Åñòåñòâåí áëÿñúê è ãëàäêîñò ñàìî ñëåä åäíîêðàòíî íàíàñÿíå íà G-Coat PLUS ÊÀÂÈÒÅÒÍÀ ÏÐÅÏÀÐÀÖÈß: a. Ïðåïàðèðàéòå êàâèòåòà ïî ìèíèìàëíî èíâàçèâåí íà÷èí. Íå å íåîáõîäèìî äà ñúçäàâàòå åêñòåíçèâíè ìåõàíè÷íè ðåòåíöèè, òúé êàòî ñâúðçâàíåòî å íà îñíîâàòà íà õèìè÷íà àäõåçèÿ (ôèã. 1)

7

5 Êîíòóðèðàíå ñëåä 2'30"

Ôîòî-ïîëèìåðèçèðàíå çà 20 ñåê

8

6 Íàíàñÿíå íà G-Coat PLUS

Êðàåí ðåçóëòàò. Êëèíè÷åí ñëó÷àé Dr. Tietze

b. Çà äà ñå ãàðàíòèðà è äîðè,çà äà ñå ïîäîáðè àäõåçèÿòà êúì çúáà,áèõòå ìîãëè äà íàíåñåòå GC CAVITY CONDITIONER çà 10 ñåê. âúðõó ïîäëåæàùàòà íà ñâúðçâàíå ïîâúðõíîñò, èçïîëçâàéêè ïàìó÷åí òóïôåð èëè ãúáè÷êà. (ôèã. 2) c. Ïðîìèéòå îáèëíî ñ âîäà è ïîïèéòå èçëèøíàòà âîäà ñ ïàìó÷åí òóïôåð èëè èçñóøåòå ÷ðåç íåæíî ïðîäóõâàíå ñ âúçäóøíèÿ ñïðåé. Èçêëþ÷èòåëíî âàæíî å ÄÀ ÍÅ ÏÐÅÑÓØÀÂÀÒÅ ñâúðçâàùàòà ïîâúðõíîñò, òúé êàòî âëàæíàòà ïîâúðõíîñò å çàäúëæèòåëíà çà îïòèìàëíè ðåçóëòàòè. ÀÊÒÈÂÈÐÀÍÅ ÍÀ ÊÀÏÑÓËÀÒÀ È ÐÀÇÁÚÐÊÂÀÍÅ a. Ïðåäè àêòèâèðàíåòî ðàçêëàòåòå êàïñóëàòà èëè ïî÷óêàéòå ñ íåÿ âúðõó òâúðäà ïîâúðõíîñò, çà äà ñå ðàçïðàøè ïðàõà, è àêòèâèðàéòå êàïñóëàòà, íàòèñêàéêè áóòàëîòî äîêàòî ñå èçðàâíè ñ îñíîâíîòî òÿëî. b. Âåäíàãà ïîñòàâåòå êàïñóëàòà â àïëèêàòîðà çà êàïñóëè (GC Capsule Applier) è íàòèñíåòå ñïóñúêà. Êàïñóëàòà âå÷å å àêòèâèðàíà è âåäíàãà òðÿáâà äà ñå ïîñòàâè â àìàëãàìîáúðêà÷êà è äà ñå ñìåñè çà 10 ñåê. (ïðè ïðèáë. 4 000 îáîðîòà â ìèí) 59

ÒÅÕÍÈÊÀ ÍÀ ÂÚÇÑÒÀÍÎÂßÂÀÍÅ a. Èçâàäåòå êàïñóëàòà îò êàïñóë-ìèêñåðà, ïîñòàâåòå ÿ â GC Capsule Applier è ùðàêíåòå äâà ïúòè. b.  ðàìêèòå íà 10 ñåê. ñëåä ñìåñâàíåòî íàíåñåòå ìàòåðèàëà äèðåêòíî â êàâèòåòà (ôèã. 3). - òúé êàòî å ñàìîâòâúðäÿâàù, íå å íåîáõîäèìî ïîñëîéíî íàíàñÿíå. Âðåìåòî çà ðàáîòà å 1 ìèíóòà è 15 ñåê. îò íà÷àëîòî íà ñìåñâàíåòî íà ñòàéíà òåìïåðàòóðà (23°C). c. Àêî å íåîáõîäèìî, ïðåäâàðèòåëíî îôîðìåòå ñ ìåòàëåí èíñòðóìåíò èëè ïîñòàâåòå îêëóçàëíà ìàòðèöà ÇÀÂÚÐØÂÀÍÅ a. Îêîí÷àòåëíîòî ôèíèðàíå òðÿáâà äà ñå èçâúðøè ïîä âîäíî îõëàæäàíå ÷ðåç äèàìàíòåí áîðåð ïðè ñòàíäàðòíà òåõíèêà, êîåòî ìîæå äà çàïî÷íå íàé-ðàíî 2ìèí 30ñåê ñëåä íà÷àëîòî íà ñìåñâàíåòî (ôèã.5). Âúçñòàíîâÿâàíåòî íå èçèñêâà äîïúëíèòåëíî ïîëèðàíå. b. Íàíåñåòå åäèí ñëîé îò G-COAT PLUS (ôèã.6) , êîåòî äîâåæäà äî íàòóðàëåí áëÿñúê è ãëàäêîñò. c. Ôîòî-ïîëèìåðèçèðàéòå 20 ñåê. (ôèã.7) ÊÐÀÅÍ ÐÅÇÓËÒÀÒ a. Îáùîòî âðåìå çà ðàáîòà çà òàçè âúçñòàíîâèòåëíà òåõíèêà å ñàìî 3ìèí. è 30ñåê. (ôèã.8) Îïàêîâêà EQUIA ñå ïðåäëàãà â ðàçëè÷íè îïàêîâêè, ñúäúðæàùè G-Coat PLUS è GC Fuji IX GP EXTRA Âúâåæäàùà îïàêîâêà 1 êóòèÿ Fuji IX GP EXTRA, 50 êàïñóëè 1 áóòèëêà G-Coat PLUS, 4ìë,

Ïðîìîöèîíàëíà îïàêîâêà 1 êóòèÿ Fuji IX GP EXTRA, À3, 50êàïñóëè + 1 êóòèÿ Fuji IX GP EXTRA -öâÿò ïî èçáîð, 50 êàïñóëè 1 áóòèëêà G-Coat PLUS 4ìë Íàëè÷íè öâåòîâå ïî Vita® À1, À2, À3, À3;5, Â1, Â2, Â3, Ñ4 è Àñîðòè (5 öâÿòà)

61

ÏÐÀÊÒÈ×ÅÑÊÈ ÊÓÐÑ ÇÀ ÈÇÏÎËÇÂÀÍÅ ÍÀ ÄÈÎÄÍÈ È ÂÈÑÎÊÎÅÍÅÐÃÈÉÍÈ ËÀÇÅÐÈ Â ÄÅÍÒÀËÍÀÒÀ ÌÅÄÈÖÈÍÀ 27 - 28 ìàðò 2008 ã. Ôëîðåíöèÿ, Èòàëèÿ Ëåêòîð: Ä-ð Ôðàí÷åñêî Ìàðòåëè Dr. Francesco Saverio Martelli Ä-ð Ìàðòåëè å àêòèâåí ÷ëåí è îñíîâàòåë íà Èòàëèàíñêàòà àêàäåìèÿ çà ìèêðîñêîïñêà äåíòàëíà ìåäèöèíà (AIOM), êàêòî è íà Èñïàíñêîòî äðóæåñòâî çà ëàçåðè â äåíòàëíàòà ìåäèöèíà (ÀÅÎÌ). Òîé å ïî÷åòåí ÷ëåí íà Èñïàíñêàòà àêàäåìèÿ ïî ìèêðîñêîïñêà äåíòàëíà ìåäèöèíà (Spanish Academy of Microscopic Dentistry). Ñúùî òàêà å ïî÷åòåí ÷ëåí íà Ìåêñèêàíñêàòà àêàäåìèÿ ïî åíäîäîíòèÿ (Mexican Academy of Endodontics). Îñíîâàòåë å íà "I.R.F. in Microdentistry" - îáùåñòâî çà ïîñëåäâàùî îáó÷åíèå è èçñëåäâàíå â ìèíèìàëíàòà èíâàçèâíà äåíòàëíà ìåäèöèíà. Ìåæäóíàðîäåí ëåêòîð â îáëàñòòà íà èìïëàíòîëîãèÿòà è íîâèòå òåõíîëîãèè, ïðîôåñîð ïî ìèêðî-õèðóðãèÿ (Operating Microscopy and Microsurgery) â ó÷èëèùåòî çà ñïåöèàëèçàöèÿ ïî îðàëíà õèðóðãèÿ êúì óíèâåðñèòåòà Milano Bicocca. Ïðîôåñîð ïî ïàðîäîíòîëîãèÿ â óíèâåðñèòåòà â Cagliari. Àâòîð íà êíèãè è íàó÷íè ñòàòèè ïóáëèêóâàíè â äåñåòêè ñòðàíè. Ïðåç 2000 ã. òîé ïóáëèêóâà "Ëàçåðúò â äåíòàëíàòà ìåäèöèíà, êëèíè÷íè ïðèëîæåíèÿ", ïîä ðåäàêöèÿòà íà Masson. Ãîâîðèìè åçèöè - àíãëèéñêè, èñïàíñêè, ïîðòóãàëñêè. Ä-ð Ìàðòåëè èìà ÷àñòíà ïðàêòèêà âúâ Ôëîðåíöèÿ, Èòàëèÿ.

ÖÅË ÍÀ ÊÓÐÑÀ Öåëòà íà êóðñà å äà äàäå íàó÷íè, êëèíè÷íè - ïðàêòè÷åñêè è ìàðêåòèíãîâè ïîçíàíèÿ îòíîñíî îïåðàòèâíèÿ è ìåòîäîëîãè÷íèÿ ïðîòîêîë ïðè èçïîëçâàíå íà ëàçåð â äåíòàëíàòà ìåäèöèíà. Êëèíè÷íèòå àñïåêòè è âçàèìîäåéñòâèåòî íà ëàçåðà â åæåäíåâíàòà îïåðàòèâíà êëèíè÷íà ìåòîäîëîãèÿ ùå áúäàò ïîäðîáíî ðàçãëåäàíè. Ùå áúäàò îáñúäåíè ïðèîðèòåòíî ðàçëè÷íè ïðîòîêîëè íà îïåðàòèâíè òåõíèêè ïðè ïåðèîäîíòèêàòà, åíäîäîíòèÿòà è õèðóðãè÷íîòî ëå÷åíèå, êàêòî è ïðîòîêîëèòå, ñâúðçàíè ñ åñòåòè÷íèòå ïðàêòèêè êàòî êîíñåðâàòèâíàòà è èçáåëâàíåòî. Êóðñúò öåëè äà äàäå èíäèêàöèè/ êðèòåðèè çà èçáîð íà íàé-ïîäõîäÿù ëàçåð â çàâèñèìîñò îò ðàçëè÷íèòå êëèíè÷íè ñëó÷àè.

62

Dental Review 1 / 2008

ÏÐÎÃÐÀÌÀ ×åòâúðòúê, 27 ìàðò 2008 ã.

9.00 9.30

Ðåãèñòðàöèÿ Òåîðèòè÷íà ÷àñò - âúâåäåíèå Îòëè÷èòåëíè ïàðàìåòðè íà ëàçåðà Òèïîâå ëàçåðè Ìåòîä íà òðàíñìèñèÿ íà ëàçåðèòå Âçàèìîäåéñòâèå íà ëàçåðíàòà ñâåòëèíà âúðõó òúêàíòà Ôîòîõèìè÷íî âçàèìîäåéñòâèå Ôîòîòåðìè÷íî âçàèìîäåéñòâèå Áèîñòèìóëàöèè íà ìåêèòå òúêàíè Àíòèáàêòåðèàëåí åôåêò âúðõó ìåêèòå òúêàíè

11.00 11.30 13.30 14.30 16.30 17.30

Êàôå ïàóçà Êëèíè÷åí ñëó÷àé - äåìîíñòðàöèÿ Îáåäíà ïî÷èâêà Êëèíè÷åí ñëó÷àé - äåìîíñòðàöèÿ Êàôå ïàóçà Êðúãëà ìàñà è çàêëþ÷èòåëíà ÷àñò

Ïåòúê, 28 ìàðò 2008 ã.

9.00 9.30 11.00 11.30 13.30 14.30

Äèñêóñèÿ âúðõó êëèíè÷íèòå ñëó÷àè Êëèíè÷åí ñëó÷àé - äåìîíñòðàöèÿ Êàôå ïàóçà Êëèíè÷åí ñëó÷àé - äåìîíñòðàöèÿ Îáåäíà ïî÷èâêà Êëèíè÷åí ñëó÷àé - äåìîíñòðàöèÿ

Òàêñà ó÷àñòèå - 480 åâðî.* * Öåíàòà íà êóðñà íå âêëþ÷âà íîùóâêè, õðàíà è ðàçõîäè çà òðàíñïîðò. Ôèðìà Óëòðàäåíòàë ùå ñúäåéñòâà çà îðãàíèçèðàíåòî íà òðàíñïîðòà íà ó÷àñòíèöèòå â êóðñà, êàêòî è íà íîùóâêèòå.

зъботехника

Äåíòàëíà

èíòåëèãåíòíîñò Ïúðâè âïå÷àòëåíèÿ îò "One Body System IQ" íà GC Ñòàòèÿ íà Ìèõàåë Áðþø Ìèõàåë Áðþø çàâúðøâà îáó÷åíèåòî ñè êàòî äåíòàëåí òåõíèê ïðåç 1979 ãîäèíà. Ïðåç 1986 ãîäèíà çàâúðøâà ìàãèñòúðñêà ñòåïåí â Äþñåëäîðô.

IQ ñèñòåìàòà å íîâà êîíöåïöèÿ çà ïðåñòåõíèêà íà ìåòàëíè è öèðêîíèåâî- îêñèäíè îñíîâè. Ñ òàçè ñïåöèàëíà òåõíèêà å âúçìîæíî äà ñå èçðàáîòÿò êàêòî ïîñòåðèîðíè, òàêà è àíòåðèîðíè çúáè. Ôèðìàòà óñïÿ äà ñúçäàäå îñíîâà, êîÿòî èìà òðàäèöèîííè êà÷åñòâà êàòî öâÿò è ôëóîðåñöåíòíîñò , êàêòî è ñïåöèàëíè åôåêòè, èçïîëçâàéêè ñâîéñòâàòà íà ñâåòëèíàòà ïðè ïðåäíèòå çúáè , çà äà ñå ñúçäàäå òðèèçìåðåí ðåçóëòàò. Òîâà ïîçâîëÿâà íà ëàáîðàòîðèÿòà äà èçðàáîòâà âèñîêîêà÷åñòâåíè êîðîíè è ìîñòîâå ñ ïúëåí àíàòîìè÷åí âîñú÷åí ìîäåëàæ. Ñ òàçè íîâà òåõíîëîãèÿ, êîìáèíèðàíà ñ íîâè ìàòåðèàëè, å ìíîãî ëåñíî äà ñå ïîñòèãíàò ðåçóëòàòè, êîèòî ñà ñ âèñîêî êà÷åñòâî, ïîäîáíî íà êîìïëåêñíàòà âúçõîäÿùà òåõíèêà ïðè ðàáîòà ïî ðàçöâåòêàòà íà Vita Classical. Ïîçíàòèòå íåäîñòàòúöè íà ïðåñòåõíèêèòå ñà èçáåãíàòè ÷ðåç ñëåäíèÿ ïðîäóêöèîíåí ïðîöåñ. Äî ñåãà áåøå íåîáõîäèìî äà ñå ðåæå îáðàòíî ïðåñîâàíèÿ ïðåäåí çúá è äà ñå íàñëîÿâà ñ ïðàõ,çà äà ñå ïîñòèãíå ïðèåìëèâ ðåçóëòàò. Çà çàäíè çúáè áåøå íåîáõîäèìî äà ñå îöâåòÿâà è ãëàíöèðà íÿêîëêî ïúòè/ äî 4 ïúòè/ , çà äà ñå ïîñòèãíå ïðèåìëèâ ðåçóëòàò. Ñ íîâàòà IQ ñèñòåìà å äîñòàòú÷íî äà ñå ïå÷å ñàìî âåäíúæ! Èçêëþ÷åíèå îò åäíîêðàòíîòî ïå÷åíå ïðàâè ïðåñ- öèðêîíèÿò, êîéòî ñå íóæäàå îò äâóêðàòíî ïå÷åíå, çà äà ñå ïîëó÷è òðèèçìåðíèÿ ðåçóëòàò, êîéòî òúðñèòå.

Îò 1986 äî 1989 ðàáîòè êàòî ðúêîâîäèòåë íà ëàáîðàòîðèÿ, êàòî îñíîâíèòå ìó èíòåðåñè ñà íàñî÷åíè êúì ðàáîòàòà ñ êåðàìèêà. Ïðåç 1989 ãîäèíà îñíîâàâà ñîáñòâåíà ëàáîðàòîðèÿ è ñïåöèàëèçèðà ôóíêöèîíàëíî è åñòåòè÷íî âúçñòàíîâÿâàíå.

Ìèõàåë Áðþø ×ëåí íà Deutsche Gesellschaft fur Asthetische Zahnheilkunde (DGAZ)

Ñðàâíåíèå ìåæäó ðàáîòíèòå ñòúïêè íà êîíâåíöèîíàëíàòà ïðåñ- òåõíèêà è íîâàòà IQ ïðåñ- òåõíèêa ôèã.1 Ìåòàëíàòà ðàìêà å ïîäãîòâåíà çà îïàê ïå÷åíå â ñúîòâåòñòâèå ñ ôàáðè÷íèòå èíñòðóêöèè ôèã.2 Ôëóîðåñöåíòíèòå êðèñòàëè ñà äèñïåðãèðàíè âúðõó ïúðâèÿ îïàêåð ïðåäè ïå÷åíåòî 63

1

2

3

ðàçíîîáðàçèå çà èíäèâèäóàëèçèðàíå íà òåõíèòå ñëó÷àè.

The Lustre Pastes êîìïëåêòúò ñúäúðæà ñëåäíèòå ïàñòè: åäíà Neutral, ÷åòèðè Body Lustre Pastes è ñåäåì Effect Lustre Pastes. Êîìïëåêòúò å ñúçäàäåí, çà äà áúäå èçïîëçâàí è çà äâåòå ïðåñ- òåõíèêè ñ ìåòàë è ñ öèðêîíèé. IQ ñèñòåìàòà å óäîáåí çà ïîëçâàíå, ðåíòàáèëåí, íåóñëîæíåí èçòî÷íèê íà âèñîêî êà÷åñòâî âúçñòàíîâèòåëåí ìàòåðèàë. Ïðè äèðåêòíî ñðàâíåíèå ñ êîíâåíöèîíàëíàòà âúçõîäÿùà òåõíèêà å âèäíî, ÷å ïîñëåäíàòà ñúñ ñâîÿòà óñëîæíåíà èçðàáîòêà è âèñîêà öåíà, òðÿáâà äà ìèíå â äðóãà êàòåãîðèÿ. Çíàíèåòî è ïîçíàâàíåòî íà ïîñëîéíàòà òåõíèêà ñå ïðèåìà çà óíèâåðñàëíà îñíîâà çà åñòåñòâåíî èçãëåæäàùèòå âúçñòàíîâÿâàíèÿ. Íàíàñÿíåòî- ñúâåòè:

ôèã.3 Òåçè ôëóîðåñöåíòíè êðèñòàëè èçãðàæäàò îñíîâàòà çà…. Öâåòîâà êîíöåïöèÿ Øåñòíàäåñåòöâåòíàòà Vita å ïðîèçâåäåíà ñàìî ñúñ ñåäåì ðàçëè÷íè ïðåñ- ïëàòôîðìè, 4 Body Lustre Pastes, åäíà Neutral Lustre Paste è åäíà Effect Lustre Paste (ñèâà). Èìà 6 äîïúëíèòåëíè Effect Lustre Pastes, êàêòî è Initital ðàçöâåòêàòà è òðè èçáåëåíè öâÿòà, êîèòî ïðåäëàãàò íà ïîòðåáèòåëÿ 64

Dental Review 1 / 2008

Ìåòàëíèòå èëè öèðêîíèåâè îñíîâè ñà ïðîèçâåäåíè ðú÷íî èëè ÷ðåç CAD/CAM ñèñòåìà â ëàáîðàòîðèÿòà èëè ôàáðè÷íî/ ôèã.1 è ôèã.6/ Öåíàòà íà èçðàáîòåíàòà ÷ðåç CAD/CAM îñíîâà å ìåæäó 19 è 100 åâðî, â çàâèñèìîñò îò òîâà êúäå å ïðîèçâåäåíà. Åòî çàùî ëàáîðàòîðèÿòà èìà íÿêàêúâ ôèíàíñîâ îáñåã, îòãîâàðÿù íà èíäèâèäóàëíèòå ôèíàíñîâè âúçìîæíîñòè íà ïàöèåíòà. Êîãàòî ñå èçïîëçâà "One Body System" âìåñòî êîíâåíöèîíàëíèòå òåõíèêè, êîèòî ñà ïî-ñêúïè è òðóäîåìêè,èìà âúçìîæíîñò äà ñå âêëþ÷è IQ ñèñòåìàòà êàòî ñòúïêà îò èçðàáîòâàíåòî íà âúçñòàíîâÿâàíèÿ. Çà äà ñå ïðåñîâà âúðõó ìåòàë,ñå èçïîëçâàò

Òàáëèöà: Ïîãëåä âúðõó íàé-ïîïóëÿðíèòå öâåòîâå è àäåêâàòíî ïðåäñòàâÿíå ñ Initial line

65

4

7

5

8

6

9

ñúùåñòâóâàùèòå Initial MC Paste îïàêåðè. Çà äà ñå íàïðàâè ìàñêèðàù îïàêåðåí ñëîé çà ïðåñ-òåõíèêàòà,ñå ïðåïîðú÷âàò âèñîêî ôëóîðåñöåíòíèòå äèñïåðñíè êðèñòàëè (Fluo Crystals) îò ñèñòåìàòà, êîèòî ñå ïðèëàãàò ïðè ïúðâîòî ïå÷åíå íà îïàêåðà/ ôèã. 2 è 3/. Ôèã 4 è 5: … ìíîãî âàæíèÿò, ðàâåí ñëîé íà âòîðîòî ïå÷åíå íà îïàêåðà. Ôèã.6: Âúðõó ïðåîöâåòåíè öèðêîíèåâè îñíîâè…. Ôèã.7 … ïîñòàâÿíå íà òúíúê îòìèâàù ñå ñëîé Power Frame Modifier… Ôèã.8 è 9:… êîåòî ïîçâîëÿâà äà ñå ïðîìåíè öâåòà è ôëóîðåñöåíöèÿòà íà îñíîâàòà 66

Dental Review 1 / 2008

10

11

12

13

åäèí öâÿò ïî-òúìåí. Ñúùàòà òåõíèêà ñå èçïîëçâà çà öèðêîíèåâàòà îñíîâà,êúäåòî òðÿáâà ñå èçïîëçâàò ñàìî ïðåîöâåòåíè ùðèõè. Íà òîâà ìÿñòî íå ìîæå äà ñå ïðåäëîæè îñíîâåí öâåòîâè ðåä çà 16-öâåòíàòà Vita, êúäåòî öâåòíèòå òå÷íîñòè ñà ðàçëè÷íè ïðè âñåêè ïðîèçâîäèòåë. Êîãàòî ñå àïëèêèðà Lustre Pastes,òðÿáâà äà ñå ïîñòèãíå âèçóàëíîòî ñúâïàäàíå ñ ðàçöâåòêàòà. Èçêëþ÷èòåëíî äîáðè öâåòîâå ñå ïîñòèãàò ÷ðåç èçïîëçâàíåòî íà Lava öâåòîâå. ×åòèðè Zr Power Modifiers ìîãàò äà ñúçäàäàò öâÿò è ôëóîðåñöåíòíîñò,ïîäõîäÿùè çà âñåêè ñëó÷àé. The Power Frame Modifier ñå ïîñòàâÿ èçêëþ÷èòåëíî òúíêî, êàêòî èçìèâàùè ñå îïàêåðè è ñëåä òîâà ñå ïå÷å /ôèã. 7 äî 9/ Ïðåñîâàíå Ïðèãîòâåíèÿò öèðêîíèåâ/ìåòàëåí ñêåëåò ñå ìîäåëèðà â ïúëíà àíàòîìè÷íà ôîðìà. Òðÿáâà ñå âíèìàâà çà ïîäñèãóðÿâàíå íà ñúùèÿ ìîäåëàæ. Òàêà ðåçóëòàòúò å åäíàêúâ ñúñ ñúçäàäåíàòà êåðàìè÷íà ðåñòîðàöèÿ./ôèã.10 äî 13/. Îòëèâàíåòî å ïðîöåäóðà,ñúùàòà êàòî ïðè âñè÷êè ïðåñòåõíèêè./ ôèã.14 è15 è 20/. Ìîñòîâåòå òðÿáâà äà èìàò ñìóêàòåëíà ãëàâà/ ôèã 16 è 17/.

14

Ôèã. îò 10 äî 13: Âúðõó òðåòèðàíèòå ñ îïàêåð îñíîâè ñå èçðàáîòâà àíàòîìè÷åí âîñú÷åí ìîäåëàæ. Òîé òðÿáâà äà èçãëåæäà êàòî î÷àêâàíèÿ ðåçóëòàò ñ êåðàìèêà. Âòîðîòî ïå÷åíå íà îïàêåðà òðÿáâà äà áúäå êàêòî îáèêíîâåíî, à íàëè÷íèòå Opaque Modifiers oò Initial ìîãàò äà ñå èçïîëçâàò,çà äà ñå ñúçäàäå ïî- ÿðúê öâÿò íà îïàêåðà/ôèã. 4 è 5/. Ñ èçêëþ÷åíèå íà À1,Á1,Ñ1, âñè÷êè öâåòîâå ñå íàíàñÿò ñ 67

15

16

Ôèã.14 è 15: Ìîäåëàæíèòå îáåêòè ñà îòëåòè ïî ñúùèÿ íà÷èí,êàêòî êåðàìè÷íàòà ïðåñ-òåõíèêà. Ôèã. 16 ×ðåç äîïúëíèòåëíàòà ñìóêàòåëíà ãëàâà ñå ïîäñèãóðÿâà ïî-äîáúð ðåçóëòàò çà ìîñòà. Ôèã. 17 Òîâà å îòëÿò ìîñò ñúñ ñìóêàòåëíà ãëàâà, ãîòîâ äà áúäå ïðåñîâàí. Ïðåñîâàíåòî ñå èçâúðøâà ñúãëàñíî èíñòðóêöèèòå íà ïðîèçâîäèòåëÿ /ôèã. 18 äî 22/. Çà äà ñå èçáåãíàò ãðåøêè, àáñîëþòíî íåîáõîäèìî å äà ñå êàëèáðèðà 17

68

Dental Review 1 / 2008

18

ïðåñîâàùàòà ïåù. Íàïðèìåð, òâúðäå íèñêàòà òåìïåðàòóðà íà ïðåñîâàíå ïðîìåíÿ Êàïàöèòåòà íà òåðìè÷íî ðàçøèðÿâàíå íà ïðåñ-êåðàìèêàòà è ìîæå äà å ïðè÷èíà çà ñ÷óïâàíå. Èçñòúðãâàíåòî íà ïðåñîâàíèÿ îáåêò ìîæå äà ñå èçâúðøè ñ ïîçíàòèòå èíñòðóìåíòè. Òðÿáâà äà ñå âíèìàâà, êîãàòî ñå ðàáîòè â áëèçîñò äî ïðåõîäíèòå çîíè, êàòî íàïðèìåð ïðåõîäà ìåæäó öèðêîíèåâàòà/ìåòàëíàòà îñíîâà è ïîðöåëàíîâèÿ ðúá. Ãðóáèòå ïèëèòåëè èëè äèàìàíòåíèòå òðÿáâà äà ñå èçáÿãâàò, êàêòî è ñèëíîòî íàëÿãàíå âúðõó êåðàìèêàòà, êîãàòî ñå èçãëàæäà, ñúùî-è âèñîêîîáîðîòíèòå íàêîíå÷íèöè. Ïàð÷åíöå îò êåðàìèêàòà â òàêàâà îáëàñò ìîæå äà ñå ïîïðàâè ñ êîðèãèðàùà ïóäðà. Ïðè öèðêîíèåâàòà îñíîâà òðÿáâà äà ñå èçáÿãâà êåðàìè÷íèÿò ðúá, òúé êàòî âèñîêàòà òðàíñëóöåíòíîñò íà öèðêîíèåâîêåðàìè÷íèÿ ðúá èçèñêâà ïîâå÷å ðàáîòà çà ïî-äîáðî åñòåòè÷íî âúçñòàíîâÿâàíå. Ðúáúò âèíàãè áè òðÿáâàëî äà ñå ïîäêðåïè îò öèðêîíèåâî- îêñèäíà îñíîâà. ôèã. 18: Ìîäåëèðàíåòî è ïðåñîâàíåòî ñå èçâúðøâà ñúãëàñíî ïàðàìåòðèòå è èíñòðóêöèèòå íà ïðîèçâîäèòåëÿ ôèã.19äî22 Ïðåñîâàí ðåçóëòàò íà öèðêîíèåâà è ìåòàëíà îñíîâà ñ è áåç 19

20

23

21

24

22

25

êåðàìè÷åí ðúá. Öèðêîíèåâàòà îñíîâà íå áè òðÿáâàëî äà ñå ïðåñîâà ñ êåðàìè÷íè êðàèùà. Ôèã. 23: Çàâúðøåíèÿò ìîñò å ïîêðèò è îöâåòåí ñ … Ñëåäâàùè ñòúïêè Ïðåñîâàíèòå âå÷å êîðîíè/ ìîñòîâå ñà îáðàáîòåíè ñ ïåñúêîñòðóéíèê ñ 50 µm àëîìèíèåâ îêñèä/ 1,5 áàðà íàëÿãàíå è ñà

ïî÷èñòåíè ïðåäè èçïè÷àíå ñ ãëàíöà/ãëàíöèðàíå/ ôèã.23. Ôèã. 24: Neutral Lustre Paste, âèäèìî ïîäåáåë ãëàíö îò òîçè,êîéòî èçïîëçâàìå îáèêíîâåíî Ôèã.25: Öÿëàòà ïîâúðõíîñò ñå ïîêðèâà ñ Neutral Lustre Paste Ôèã.26: Æåëàíèÿò ïî Vita Classical öâÿò å ñúçäàäåí ñ ïîâå÷å èëè ïî-ìàëêî àïëèêàöèè 69

26

Öâåòîâåòå Vitapan Classical ñå ïîëó÷àâàò ÷ðåç èçïîëçâàíåòî íà Lustre Paste Neutral çà ïîêðèâàíå íà öÿëàòà ïîâúðõíîñò è ïîâå÷å èëè ïîìàëêî èíòåíçèâíî íàíàñÿíå íà Body Lustre Pastes (A äî D). Çà äà ñå ïîñèâè â èíöèçàëíàòà ÷àñò ñ ïî-òúìíèòå öâåòîâå À3,5, À4, Ñ3,Ñ4/ ôèã. 27/, IQ Lustre êîìïëåêòúò ïðåäëàãà äâå ãëàíöèðàùè ïàñòè Lustre Effect Pastes. Ïîâå÷å íå å íåîáõîäèìî.

27

 ñëó÷àé, ÷å ñå èçèñêâà ïî-ãîëÿìî èíäèâèäóàëèçèðàíå,ìîãàò äà ñå èçïîëçâàò îùå 5 ãëàíöèðàùè ïàñòè Effect Lustre Pastes èëè äà ñå íàíåñå Invivo îò àñîðòèìåíòà íà Initial MC / ôèã. 28 äî 32/.

IQ òåõíèêàòà, öâåòîâåòå Vita Classical è èíäèâèäóàëèçèðàíèòå ñïåöèàëíè ñëó÷àè ìîãàò äà áúäàò ñðàâíåíè âèçóàëíî ñ àïëèêèðàíåòî íà ïàñòè è áîè, ñúãëàñíî " áîÿäèñâàíå ïî íîìåðà"/ "painting by numbers"/.

28

Êàêòî å ïîêàçàíî íà ñëåäâàùèòå ðèñóíêè,î÷åâèäíî å, ÷å íîìåðèðàíèòå Effect è Body Lustre ïàñòè âèíàãè ñå ïîñòàâÿò â åäíà è ñúùà ÷àñò íà çúáà. Òîâà å âúçìîæíî â íÿêîëêî ðàáîòíè ñòúïêè ïðè òàçè ëåêà ïðåñîâàíà ñúðöåâèíà ( âèæ öâåòíèòå èëþñòðàöèè çà ïîëçâàíå, ðèñóíêè ïî "îöâåòÿâàíå ïî íîìåðà") Ñëåäâàùèÿò ïðàêòè÷åñêè ïðèìåð ïîêàçâà, ÷å Lustre Paste å îöâåòåí âèäèìî ïîïëúòíî îò áîÿòà èëè ãëàíöà/ ôèã. 24/. Îñíîâíèÿò öâÿò ñå ïîñòàâÿ ñ Neutral Lustre Pastes è Body Lustre Pastes A äî D â çàâèñèìîñò îò öâåòà íà çúáà, äîêàòî ñå ïîñòèãíå îïòèìàëåí ðåçóëòàò,ñúãëàñíî ðàçöâåòêàòà ïî Vita Classical ( ïðîöåäóðàòà îòíåìà îêîëî 2 ìèíóòè) ôèã.

24 äî 26.

íà Body Lustre Pastes îò À äî Ä. Òîâà å âñè÷êî!!! Ôèã. 27: Ñàìî ìíîãî òúìíè è/ èëè ñèâè öâåòîâå À3,5, À4, Ñ3 ñå íóæäàÿò äà áúäàò ïîä÷åðòàíè îò ïàëàòèíàëíî ñúñ ñèâè Effect Lustre Pastes, çà äà ñå ïîâèøè òðàíñëóöåíòíèÿ / ñèâ/ åôåêò íà åìàéëîâàòà ÷àñò. Ôèã. 28: Çà èíäèâèäóàëèçàöèÿ äâåòå áåëåçíèêàâè Lustre Pastes ìîãàò äà ñå èçïîëçâàò çà îñâåòëÿâàíå íà îáåêòà…

70

Dental Review 1 / 2008

Effect è Body Lustre Pastes ñå ïîñòàâÿò âúðõó ïîâúðõíîñòòà, ïîäîáíî íà ìàñëåíà áîÿ, êîÿòî ñòîè ñòàáèëíî âúðõó îáåêòà. Ñ òåçè âèñîêîòèêñîòðîïíè êà÷åñòâåíè ïðîäóêòè â ðúêàòà å ìíîãî ëåñíî äà ñå ñúçäàäå ñòðóêòóðèðàíà çúáíà ïîâúðõíîñò. Ïîñòèãà ñå æåëàíàòà ãëàäêîñò íà ïîâúðõíîñòòà ñëåä ïîñòàâÿíåòî íà Lustre Paste ÷ðåç âèáðàöèÿ íà ìîäåëà èëè ÷ðåç ëåêà âèáðàöèÿ íà ñâàëåíèÿ ìîñò./ ôèã. 33 äî 34/

29

32

30

33

31

34

ôèã.29 …èëè äâåòå ñèíêàâè Lustre Pastes çà ñúçäàâàíå íà èíöèçàëíèòå îáëàñòè. Ôèã.30: …èëè äâåòå ñèâêàâè Lustre Pastes ñå èçïîëçâàò,çà äà ñå çàñèëè òðàíñïåðåíòíîñòòà. Ôèã.31 è 32: Çà äðóãè õàðàêòåðèñòèêè ñå ïðèëàãàò áîè in vivo îò êîìïëåêòà Initial MC/LF.

Ôèã. 33 è 34: Ïîâúðõíîñòíàòà ñòðóêòóðà íà îáåêòà ñ Lustre Pastes ìîæå äà áúäå ïðîìåíåíà ñ ëåêè âèáðàöèè íà èíñòðóìåíòà èëè ïî÷óêâàíå íà ìîäåëà âúðõó ïëîòà. Ôèã. 35 è 36: Ñàìî âåäíúæ ïå÷åíèÿò ðåçóëòàò!! Ôèã. 35 è 36 ïîêàçâàò ðåçóëòàò ñàìî ñëåä åäíî èçïè÷àíå . Ïå÷åíåòî íà ãëàíöà ñå îñúùåñòâÿâà ïî ñúùèÿ íà÷èí.Ïðè ðàáîòà ñ 71

35

38

36

39

37

40

öèðêîíèåâî èëè ìåòàëíî âúçñòàíîâÿâàíå è ,çàâèñåùî îò èíäèâèäóàëíàòà êåðàìè÷íà ïåù, ïå÷åíåòî òðÿáâà äà áúäå ìåæäó 780°C è 810°C (ôèã. 37 äî 41). Äîñòàòú÷íî å Lustre Paste äà ñå ïå÷å åäíîêðàòíî. Ïðè öèðêîíèåâèòå âúçñòàíîâÿâàíèÿ ïå÷åíåòî íà Lustre Paste òðÿáâà äà ñå íàïðàâè ïðåäè îöâåòÿâàíåòî. Êîðåêöèè íà ãëàíöà èëè öâåòà ìîãàò ñå íàïðàâÿò ïðåäè âòîðîòî ïå÷åíå. Ìåõàíè÷íîòî ïîëèðàíå íàïðèìåð ñ ïåìçà å äðóãà îïöèÿ.

72

Dental Review 1 / 2008

Ãëàíöèðàùèÿò ìàòåðèàë å òå÷íà êåðàìè÷íà ñìåñ, êîÿòî ìîæå äà ñå òðåòèðà êàòî íàñëîåíà êåðàìè÷íà ïóäðà. Êîãàòî ñúðöåâèííèÿò ìàòåðèàë äèñïåðãèðà ñâåòëèíà, äîðè ñ îêëóçàëíèòå íàãàæäàíèÿ ïî âðåìå íà ïðèáàâàíåòî, îáùîòî åñòåòè÷íî êà÷åñòâî íå å ïîäëîæåíî íà ðèñê .Íîâîòî ïðè öèðêîíèåâàòà îñíîâà å âèñîêîòî ñúäúðæàíèå íà ôåëäøïàò, êîåòî å ïîäîáíî íà ìåòàëíàòà îñíîâà è ñúçäàâà ìèíèìàëíî

ñâåòëèííî ðàçñåéâàíå. Èçîáðàæåíèÿ îò 42 äî 51 äàâàò îáîáùåíèå íà ñïåêòúðíèÿ ïîòåíöèàë íà Initial IQ Press-over System. Âñè÷êè âúçñòàíîâÿâàíèÿ ñà îöâåòåíè ñàìî âåäíúæ ñ Lustre Pastes, ñëåä êîåòî ñà ïå÷åíè.

41

Ôèã. 37 äî 41: Ïðîöåäóðàòà ñ ìåòàëíî ïîäñèëåíèÿ ïîñòåðèîðåí ìîñò /ôèã.37 è 38/ è öèðêîíèåâèòå âúçñòàíîâÿâàíèÿ/ ôèã.

39 äî 41/ ñà èäåíòè÷íè ñ èçêëþ÷åíèå íà ãëàíöèðàíèòå öèðêîíèåâè âúçñòàíîâÿâàíèÿ, êîèòî èìàò íóæäà îò äâå èçïè÷àíèÿ ñ ãëàíö. Ôèã. 42 äî 51: Ïîãëåä âúðõó íåîãðàíè÷åíîòî ïðåäñòàâÿíå íà ñïåêòúðà íà Initial IQ Press-over System. Âñè÷êè âúçñòàíîâÿâàíèÿ ñà èçïå÷åíè ñàìî âåäíúæ ñ Lustre Pastes/ ãëàíö ïàñòèòå/

42

44

43

45

Ôèã. 52 è 53: Ïðåñîâàíèòå îñíîâè ëåñíî ìîãàò äà áúäàò íàìàëåíè è òîãàâà ìîäåëèðàíè îòíîâî ñ êåðàìè÷åí ïðàõ.

73

74

46

49

47

50

48

51

52

53

Dental Review 1 / 2008

54

56

55

57

Ôèã. 54 è 55:Ïðåäè äà ñå ïðîäúëæè ñ íàíàñÿíåòî íà ïðàõîâåòå å íåîáõîäèìî äà ñå ïðèáàâè öâÿò âúðõó ïîâúðõíîñòòà èí âèâî, ÷ðåç initial Zr/MC áîè, ïîðàäè âèñîêàòà òðàíñëóöåíòíîñò íà ïðåñîâàíàòà äåíòèí-êåðàìèêà. Áîèòå ñå ôèêñèðàò ñ ãëàíöîâîòî ïå÷åíå. Âíèìàíèå! Òåõíèêà íà íàñÿíå " IQ Press-over System" ìîæå äà ñå èçïîëçâà ïîðàäè íåãîâèÿ ñïåöèàëåí ñúñòàâ è çà ïîñëîéíàòà òåõíèêà, ìàêàð ÷å íå å ñúçäàäåí ñ òàêàâà öåë./ôèã.52 è 53/ Êîãàòî ïðåñ-ðåçóëòàòèòå ñà îòíîñèòåëíî òðàíñïàðåíòíè, òðÿáâà äà ñå âíèìàâà äàëè çàâúðøåíàòà äåíòèíîâà ñúöåâèíà å îöâåòåíà ñ íîðìàëíè áîè îò êîìïëåêòà Initial Zr/MC, çà äà ñå ñúçäàäå ïðèáëèçèòåëíî öâåòîâî íèâî. /ôèã. 54 è55/. Òå ñå ôèêñèðàò â äåíòèíîâàòà ñúðöåâèíà ïðè ïå÷åíåòî íà ãëàíöà ïðè 780°C çà 1 ìèí. Ïîñëîéíàòà òåõíèêà ñ ïðàõîâå ñ åôåêòè / íàïðèìåð èíñàéä/ åìàéëîâè è òðàíñïàðåíòíè ïðàõîâå ñå íàíàñÿò ïî íîðìàëåí íà÷èí, çà äà äóáëèðàò åñòåñòâåíàòà çúáíà ïîâúðõíîñò./ôèã. 56 äî 59/ Çà öèðêîíèåâèòå âúçñòàíîâÿâàíèÿ, Initial Zr ñå èçïîëçâàò èíöèçàëíè ïðàõîâå,à çà ïðåñìåòàë âúçñòàíîâÿâàíèÿòà ñå èçïîëçà Initial LF êåðàìèêàòà.Ðåçóëòàòèòå îò òàçè òåõíèêà ãîâîðÿò ñàìè çà ñåáå ñè/60 - 66/.

58

Ôèã. 56 è 57 Äåíòèíîâàòà ñúðöåâèíà å ïîêðèòà ñ âèñîêîôëóîðåñöåíòåí òðàíñïåðåíòåí ïðàõ ( CLF). Ñëåä òîâà ñà íàäãðàäåíè ñ Opal/Enamel ïóäðè, äîêàòî ñå ïðåñúçäàäå çúáíàòà ôîðìà. Ôèã.58: Çúáúò å ôèíàçëèçèðàí ñ Opal/Enamel ïóäðè. Ôèã. 59: Ðåçóëòàòúò ñëåä ïå÷åíåòî. Êîðèãèðàùî ïå÷åíå ÷åñòî íå å íåîáõîäèìî. Ôèã.60 äî 62: Ãëàíöèðàùîòî ïå÷åíå íå ìîæå äà áúäå ðàçãðàíè÷åíî îò âèñîêîêà÷åñòâåíèòå ìóëòèïîñëîéíè òåõíèêè. Ôèã. 63: Ñèòóàöèÿòà ïðåäè ëå÷åíèå… Ôèã. 64 …è êðàåí ðåçóëòàò…

75

59

63

60

64

61

65

62

66

Ôèã. 65 è 66 … èçïå÷åíè è ïðåñîâàíè è òîãàâà íàñëîåíè ñ ïðàõ. Ìîëÿ,çàáåëåæåòå 76

Dental Review 1 / 2008

ñâåòëèííàòà äèñïåðñèÿ íà íîâàòà ôåëäøïàòîâà êåðàìèêà.

2. Êëèíè÷åí ñëó÷àé- IQ,"îöâåòÿâàíå ïî íîìåðà" Ñëåä âñè÷êè èçñëåäâàíèÿ, êîèòî áèëè èçìèñëåíè è òåñòâàíè,òåîðåòè÷íèòå âàðèàöèè áèëè ðåøåíè. Ñåãà å âðåìå äà ñå âúâåäå â ïðàêòèêàòà òîâà,êîåòî ñå ñúçäàäå, è äà ñå èçó÷è ïúðâèÿò ðåàëåí ñëó÷àé. Ôèã.67 è 68. ìîæå äà ñå çàáåëåæàò îòíîâî âñè÷êè ðàáîòíè ñòúïêè, êîèòî ñà íåîáõîäèìè çà íåñêúïî åôèêàñíî IQ âúçñòàíîâÿâàíå ôèã. 69 äî 75 è 77 äî 81, 84 è 85. Öÿëîòî âúçñòàíîâÿâàíå íà ìàêñèëàòà ñëåä èçðàáîòâàíå íà îñíîâà è îïàêåð áåøå ìîäåëèðàíî äî íåéíàòà îêîí÷àòåëíà ôîðìà ñ ïðåäâàðèòåëíî èçðàáîòåíè âîñú÷íè ôàñåòè ôèã.71. Ñ ìàëêî ïðàêòèêà òàçè òåõíèêà âîäè äî íàìàëÿâàíå íà ëàáîðàòîðíèòå ðàçõîäè. Âñè÷êè ñëåäâàùè ñòúïêè íà èçðàáîòâàíå áÿõà îïèñàíè ïî-ãîðå. Ñïîðåä ìåí, ïîëó÷åíèÿò ðåçóëòàò ìîæå äà ñå ïîääúðæà ñúñ ñòàíäàðòíà âúçõîäÿùà òåõíèêà. Ôèã. 86 äî 93.

69

70

Ôèã. 67 Ñúñòîÿíèåòî íà ïàöèåíòà.

67

68

71

Ôèã. 68: Îò ïîäãîòâåíàòà ñèòóàöèÿ… Ôèã. 69 äî 70 …êúì ìåòàëíàòà îñíîâà ñ ïîäãîòâåí êåðàìè÷åí ðúá. Ôëóîðåñöåíòíèòå êðèñòàëè âúðõó èçìèâàùèÿ îïàêåð (ôèã. 69) âîäÿò äî ïåðôåêòåí è ðàâåí îïàêåð ñëîé. Ôèã.71: Èçïîëçâàò ñå âîñú÷íè ôàñåòè çà àíàòîìè÷íîòî ìîäåëèðàíå íà àíòåðèîðíèòå è ïîñòåðèîðíèòå çúáè.

Òîçè ñëó÷àé áåøå èçðàáîòåí ñ ëåñíàòà òåõíèêà íà IQ-ñèñòåìàòà " îöâåòÿâàíå ïî íîìåðà", áåç íàñëîÿâàíå.

77

72

75

73

76

Ôèã.72: Ïðåñîâàíåòî íà îáåêòà ñå îñúùåñòâÿâà ñúãëàñíî ãëàâíèòå ïàðàìåòðè. Ôèã.73: Ïàñâàíåòî íà ïðåñîâàíàòà êåðàìèêà å ìíîãî òî÷íî è ñïåñòÿâà ìíîãî âðåìå.

77

Ôèã. 74 äî 78 Ïî÷èñòâàíåòî è çàâúðøâàíåòî íà ïîâúðõíîñòòà è ðúáà ñà íàïðàâåíè ñ îáè÷àéíèòå èíñòðóìåíòè: êàìú÷åòà, äèàìàíòåíè è ñèëèêîíîâè ïèëèòåëè. Ñëåäâà àïëèöèðàíå íà ãëàíö Lustre Pastes.

74

78

Dental Review 1 / 2008

78

Ôèã.79 äî 85 Ïðîöåñúò ñòúïêà ïî ñòúïêà.

83 79

84 80

85

81

82

Ôèã. 86 äî 90: Ñåðèÿ îò 14 âúçñòàíîâÿâàíèÿ ñ 14 êåðàìè÷íè ïðàãà ñàìî ñëåä åäíî èçïè÷àíå ñ Lustre Pastes 86

79

87

91

88 92

89 93

90 94

Ôèã.91 è 92 Êðàåí ðåçóëòàò â óñòàòà íà ïàöèåíòà-íåñêúïî, óáåäèòåëíî âúçñòàíîâÿâàíå,áåç ïîñëîéíî íàíàñÿíå íà ïðàõîâå.

80

Dental Review 1 / 2008

Ôèã. 93 è 94 ïîêàçâàíå íà åñòåòè÷íèòå âúçìîæíîñòè íà IQ - the One Body ñèñòåìàòà

81

Òàçè ñèñòåìà íå å îòãîâîð íà "ChinaCrown"/" Êèòàéñêàòà êîðîíà/. Òÿ å ïîâå÷å èëè ïî-ìàëêî èçðàç íà íàøåòî æåëàíèå çà òåõíè÷åñêî, ôèíàíñîâî è îñíîâíî åñòåòè÷åñêî ïðåäëàãàíå, êîåòî äàâà íà ïàöèåíòà ñèãóðíîñò è ïðåäèìñòâî è ïîìàãà äà ñå ïåðñîíàëèçèðà îáñëóæâàíåòî ñ ïîìîùòà íà áëèçêàòà äåíòàëíàòà ëàáîðàòîðèÿ.

The original article was published in "Dental Dialogue" 3/2007.

Thank you for reprint permission.

All rights reserved by Teamwork media GmbH, Fuchstal/Germany

Îôèöèàëåí äèñòðèáóòîð íà ëàáîðàòîðíèòå ïðîäóêòè íà GC çà Áúëãàðèÿ å Óëòðàäåíòàë

Ïðåäñòàâÿíå íà òåõíîëîãèÿòà Initial IQ ïðåñ âúðõó ìåòàë è öèðêîíèÿ. Ïðåäñòàâÿíå è ïðàêòè÷åñêà äåìîíñòðàöèÿ: 25 àïðèë 2008, Ñîôèÿ Ëåêòîð è äåìîíñòðàòîð

- Ðèî Ìèâà - ßïîíèÿ

Ïðåäñòàâÿíåòî è ïðàêòè÷åñêàòà äåìîíñòðàöèÿ ùå ñå ïðîâåäàò â Åêñïî õîòåë - Ñîôèÿ, çàëà Åñïëàíàäà. Íà÷àëåí ÷àñ -10`00 ÷àñà Òàêñà çà ó÷àñòèå - 450 ëâ. Çà èíôîðìàöèÿ è çàïèñâàíå ÓËÒÐÀÄÅÍÒÀË - ÑÎÔÈß, 1463 óë.Êíÿç Áîðèñ I - 10 02/9533557, 0878102198 Ëèöå çà êîíòàêò - Âåíöèñëàâà Ãåîðãèåâà

82

Dental Review 1 / 2008

форум Âúâ âñåêè áðèé íà Dental Review ùå ïðåäñòàâÿìå íàé-èíòåðåñíèòå òåìè îò ïðîôåñèîíàëíèÿ èíòåðíåò ôîðóì www.zabolekar.info

Îáòóðèðàíå íà êîðåíîâè êàíàëè Ïðèâåò íà âñè÷êè êîëåãè !

Àêî çàïî÷íåì äà îáñúæäàìå âñè÷êè ñèñòåìè çà çàïúëâàíå - òîâà ùå ñòàíå åäíà äîñòà äúëãààààà òåìà. Îñíîâíèòå ñèñòåìè çà òîïëà êîíäåíçàöèÿ ( êîìïàêòèðàíå ), ñà íÿêîëêî : Ùå ãè êëàñèôèöèðàì ïî àïàðàòèòå çà ïëàñòèôèöèðàíå íà ÃÏ (ãóòàïåð÷àòà - ìàêàð, ÷å óíàñ ïî-ðàçïðîñòðàíåíî å íàèìåíîâàíèåòî - ãóòàïåðêà, àç ñúùî íå çíàì êîå e ïî-ïðàâèëíîòî íàèìåíîâàíèå)

Ä-ð Èâàí Éîâ÷åâ 1. Øèëäåð òåõíèêà (67-70 ãîäèíà) - ïúðâàòà òîïëà âåðòèêàëíà êîíäåíçàöèÿ, çàòîâà è òîé ñå âîäè áàùàòà íà ñúâðåìåííàòà åíäîäîíòèÿ ( êîÿ å ìàéêàòà - íå ïèòàéòå - íå çíàì ). Òîâà å ïúðâàòà òåõíèêà, ïðè êîÿòî "îáòóðîâà÷íèÿ ìàòåðèàë ñå àäàïòèðà êúì îñîáåíîñòèòå íà êîðåíî-êàíàëíàòà ñèñòåìà".

2. System B ( 87 ãîäèíà ) Stephån Buchanan çàåäíî ñúñ SybronEndo âèäîèçìåíÿ ïðåäèøíàòà, êàòî ñúçäàâàò àïàðàòà çà çàãðÿâàíå System B. Â ìîìåíòà òîâà å íàé-ðàçïðîñòðàíåíèÿ è èçïîëçâàí àïàðàò çà òîïëà âåðòèê. êîíäåíçàöèÿ (ÒÂÊ) ( ïîíå ñðåä ñïåöèaëèñòèòå åíäîäîíòè ).

3. System S - íà èìåòî íà Äæîí Ñòðîïêî - òîâà å ÷èñòà Îáòóðà 2 òåõíèêà. Èçïîëçâà ñå ñàìî àïàðàòà Îáòóðà 2 ( ñåãà è 3 ).

4. System À - çà ðàçìåêâàíå íà ÃÏ, ñå èçïîëçâà ãóòàïåðêàêîíäåíçàòîð (Ìàê-ñïàäåí è äð. ).

5. Thermafil ( Thermafil Plus ) è ïîäîáíè - ãîòîâè îáòóðàòîðè, ñ ïëàñìàñîâ íîñà÷, îáâèò îò ÃÏ â àëôà ôàçà. Çàãðÿâàíåòî ñòàâà â ñïåöèàëíà ïåù. Ìîãàò äà ñå äîáàâÿò îùå, íî òåçè ñà íàé-èçâåñòíèòå è ðàçïðîñòðàíåíèòå. . Ïðîöåñà íà òîïëà âåðòèêàëíà êîíäåíçàöèÿ ñå ðàçäåëÿ óñëîâíî íà äâà åòàïà : _____ Downfill - çàïå÷àòâàíå íà àïèêàëíàòà ÷àñò ( îêîëî 3 - 4 ìì ). _____ Backfill - çàïå÷àòâàíå íà îñòàíàëàòà ÷àñò îò êàíàëà, äî íèâîòî íà îðèôèöèóìà. Ìîæåì äà îáñúæäàìå òåçè òåõíèêè è àïàðàòè èëè ïðåäëîæåòå äðóãè, âèíàãè ùå ìè å èíòåðåñíî äà ïðî÷åòà ïîâå÷å ìíåíèÿ ïî òàçè òåìà. Äî óòðå, ÷å ñåãà ñòàâà êúñíî è òðÿáâà äà ñâúðøà îùå íÿêîëêî íåùà! ä-ð Éîâ÷åâ

83

ä-ð Âåíåëèíîâ ìîäåðàòîð  äîïúëíåíèå íà ä-ð Éîâ÷åâ èñêàì ñàìî äà äîïúëíÿ îáòóðèðàíåòî íà êîðåíîâè êàíàëè ñ êîíäåíçîðè. Çà òîçè ìåòîä ìè ñïîìåíà ä-ð Áåðãìàíñ íà ëåêöèàòà ìèíàëèÿ ìåñåö. Ñúñòîè ñå â ñëåäíîòî: ïîñòàâÿ ñå êàëèáðèðàí ãóòàïåðêîâ ùèôò íà 0.5-0.7 ìì îò àïèêàëíîòî ñòåñíåíèå (ðàçáèðà ñå ñ ìàëêî ñèéëúð) è ñëåä òîâà ñ åäèí ìàøèíåí êîíäåíçîð (ïðèëè÷à íà H-file ñàìî, ÷å å îáúðíàò îáðàòíî) íà âèñîêè îáîðîòè è ñ ëåê íàòèñê ñå âêàðâà â êàíàëà. Îò âèñîêèòå îáîðîòè ãóòàïåðêîâèÿ ùèôò ñå ðàçòàïÿ è êîíäåíçèðà. Ìåòîäà å ïðîñò è ñðàâíèòåëíî åâòèí. Áèõ ãî ïðåïîðú÷àë íà êîëåãèòå, êîèòî âñå îùå äúðæàò äà ïîëçâàò åâòèíè ìàòåðèàëè (îñîáåíî ïàñòèòå) è äà "ïðîäàâàò" êîðåíîâîòî ëå÷åíèå çà 25-40 ëâ. Ïîíå ïîñëå íÿìà äà íè ñå íàëàãà äà ñå ÷óäèì êàê äà ïðîõîäèì íÿêîÿ âòúðäåíà-íåäîâòâúðäåíà êàíàëîïúëíåæíà ïàñòà. _________________ - Ïëîâäèâ 2000 - Áúëãàðñêî Åíäîäîíòñêî Îáùåñòâî - Ïðèÿòåëñêè êðúã "Åñòåòèêà" - "Ðîáúò ñå ñòðåìè êúì ñâîáîäà, ñâîáîäíèÿò-êúì ñúâúðøåíñòâî" ßíå Ñàíäàíñêè Ä-ð Èâàí Éîâ÷åâ excalibur2 ïî÷åòåí ÷ëåí Çàãëàâèå: Re: îáòóðèðàíå íà êîðåíîâè êàíàëè ä-ð Âåíåëèíîâ òîâà å System A, êàêòî ñúì ñïîìåíàë ïî-ãîðå, íî íå ñúì óòî÷íèë ïîäðîáíîñòèòå. Ùèôòà ñå àæóñòèðà ía 0,25 ìì îò WL (Jerry Avillion ), òàì òðÿáâà äà ïðàâè "Tug back". Òîé ïðèëè÷à äîñòà íà Øèëäåð òåõíèêàòà, íî âìåñòî çàãðÿâàíå íà "Hot carrier" íà ñïèðòíà ëàìïà, òóê êàêòî ñïîìåíàõòå âå÷å, ðàçìåêâàíåòî íà ÃÏ ñòàâà , îò òðèåíåòî íà êîíäåíçîðà ( òîé ñå âúðòè ñ ãîëåìè îáîðîòè, îò ïîðÿäúêà íà 25 000 - 30 000 ) â ÃÏ. Âúðòÿùèÿò ñå ÃÏ - êîíäåíçîð áàâíî ñå âúâåæäà â êàíàëà, äîêàòî äîñòèãíå íà 3-4 ìì îò àïåêñà ( êàêòî å è ïðè äðóãèòå òåõíèêè ), è ñëåä òîâà áåç äà ñïèðàòå , áàâíî ãî èçâàæäàòå. Òàêà èìàìå ïëàñòè÷íà ÃÏ - ñëåäâà êîíäåíçèðàíå . Åòî êàê Jerry Avillion ïðåäñòàâÿ òàçè òåõíèêà :

84

Dental Review 1 / 2008

форум Åòî è íÿêîëêî ñëó÷àÿ îò êðúñòíèêà íà òàçè ñèñòåìà : Àç ñàìî íàõâúðëèõ îñíîâíîòî , íî àêî èìà æåëàíèå ìîæåì ïî-ïîäðîáíî äà îáñúæäàìå, âñÿêà åäíà òåõíèêà. Ïðèÿòåí óèêåíä íà âñè÷êè ! _________________ ä-ð Èâàí Éîâ÷åâ ÁÚËÃÀÐÑÊÎ ÅÍÄÎÄÎÍÒÑÊÎ ÎÁÙÅÑÒÂÎ Ñîôèÿ 1990 rmashev ÷åñò ïîòðåáèòåë Çàãëàâèå: Gutta Flow Çäðàâåéòå êîëåãè ! Íÿêîé áè ëè ñïîäåëèë îïèòà ñè ñ Ãóòà Ôëîó ! Êàêâî ìèñëèòå çà òàçè ñèñòåìà êàòî àëòåðíàòèâà ? ä-ð Âåíåëèíîâ ìîäåðàòîð Çàãëàâèå: îáòóðèðàíå íà êîðåíîâè êàíàëè Áëàãîäàðÿ ä-ð Éîâ÷åâ çà íåîáõîäèìîòî äîóòî÷íåíèå. Íå áåõ çàïîçíàò, ÷å òàçè òåõíêà òî÷íî å "ñèñòåì À". Îòíîñíî Ãóòà ôëîó: Àç ëè÷íî èçâåñòíî âðåìå ÿ ïîëçâàõ è ìèñëÿ, ÷å ìîãà äà äàì ìíåíèå ïî âúïðîñà. Ñïîðåä ìåí òåõíèêàòà íà "ÃóòàÔëîó" å ïðîñòà, ëåñíà çà èçïúëíåíèå. Ñ íåÿ ìîæåòå äà îáòóðèðàòå íÿêîëêî êàíàëà åäíîâðåìåííî (ïî ìîÿ ïðåöåíêà ìåæäó 7-10 êàíàëà, çàâèñè îò øèðèíàòà è òîâà êîëêî èçëèøúê ïîëó÷àâàòå â êðàÿ íà çàïúëâàíåòî). Ïðîáëåìúò èäâà îò òîâà, ÷å å ñêúïà àêî èñêàòå äà îáòóðèðàòå ñàìî åäèí êàíàë (àêî íå ñå ëúæà öåíàòà ïîñëåäíî áåøå îêîëî 8 ëâ./êàïñóëà). Ðàçáúðêàíà âåäíúæ êàïñóëàòà, ãóòàïåðêàòà ñå âòúðäÿâà äî íÿêîëêî ÷àñà. Äð. íåùî, êîåòî íå ìè õàðåñâà â òàçè ñèñòåìà, íî òîâà å ëè÷íî ìîå ìíåíèå å, ÷å äîðè è äà ïðåìåðèòå òî÷íî ãëàâíèÿ ùèôò íèêîãà íå ìîæåòå äà ñòå 100 % ñèãóðåí äàëè ñòå ïîëó÷èëè õåðìåòèçàöèÿ íà àïèêàë;íîòî ñòåñíåíèå. Îñâåí òîâà ïðè ìåí ìíîãî ñå öàïàøå ñ ãóòà êàâóìà, à òîâà ìå äðàçíè-îáè÷àì ÷èñòàòà ðàáîòà. Ïîðàäè òåçè ïðè÷èíè àç ïðåìèíàõ íà îáòóðèðàíå ñúñ "Ñèñòåì Á". Íî àêî âèå íå äúðæèòå äà ñå çàíèìàâàòå ïðîôèëèðàíî è ïðîôåñèîíàëíî ñ åíäîäîíòèÿ ìîæåòå ñïîêîéíî äà ïîëçâàòå Ãóòà ôëîó. Èìàì äîáðè ðåçóëòàòè ñ íåÿ, êîãàòî ÿ ïîëçâàõ. Ðàçáèðà ñå íàé-òî÷íî ìíåíèå ùå ìîæå äà äàäå ä-ð Éîâ÷åâ, êîéòî å ïî-äîáðå çàïîçíàò îò ìåí. _________________ - Ïëîâäèâ 2000 - Áúëãàðñêî Åíäîäîíòñêî Îáùåñòâî - Ïðèÿòåëñêè êðúã "Åñòåòèêà" - "Ðîáúò ñå ñòðåìè êúì ñâîáîäà, ñâîáîäíèÿò-êúì ñúâúðøåíñòâî" ßíå Ñàíäàíñê excalibur2 ïî÷åòåí ÷ëåí Çàãëàâèå: "ÃóòàÔëîó" Èäåÿòà çà ñúçäàâàíåòî íà "ÃóòàÔëîó" å íàèñòèíà ìíîãî äîáðà. Ñêîðî ùå èçëåçå åäíà ñòàòèÿ ïî ïîâîä íà òîçè ìàòåðèàë. Òóê ùå ñå îïèòàì äà áúäà ïî-êðàòúê. Êàêòî âñè÷êè çíàåòå çëàòíèÿ ñòàíäàðò â ìîìåíòà ïðèíàäëåæè âñå îùå íà çàïúëâàíåòî ñ ãóòàïåð÷à ÷ðåç ñòóäåíà èëè òîïëà êîíäåíçàöèÿ.

85

Êàêâè ñà îñíîâíèòå ïðåäèìñòâà è íåäîñòàòúöè : Ïðåäèìñòâà : 1. Ñòóäåíà êîíäåíçàöèÿ : - íÿìà ñâèâàíå.

2. Òîïëà êîíäåíçàöèÿ : -ïëàñòè÷íà ãóòàïåð÷à ( çàåìà òðèèçìåðíî ïðåäîñòàâåíè ÿ è îáåì ) -ëåñíî è áúðçî àïëèöèðàíå Íåäîñòàòúöè : 1. Ñòóäåíà êîíäåíçàöèÿ : - íÿìà ïëàñòè÷íîñò - âåðòèêàëíè ôðàêòóðè íà êîðåíà( çàðàäè íàëÿãàíåòî ).

2. Òîïëà êîíäåíçàöèÿ : - ùîì èìà çàãðÿâàíå èìà è ñâèâàíå - çàãðÿâàíåòî âîäè äî íàêúñâàíå íà åñòåñòâåííàòà õèìè÷íà âåðèãà ( ! òîâà ìîæå äà ñòàíå ïðè÷èíà çà ðåçîðáèðàíåòî íà ãóòàïåð÷àòà ) Îòòóê ñå ðàæäà èäåÿòà, äà ñå íàïðàâè îïèò äà ñå ñú÷åòàÿò ïîëîæèòåëíèòå êà÷åñòâà íà äâàòà ìåòîäà è äà ñå ñúçäàäå "òå÷íà", íî ñòóäåíà ãóòàïåð÷à. Ôèðìàòà Roeko ðàçðàáîòâà ïîâå÷å îò 10 ãîäèíè ñïåöèàëåí ñèëúð, êîéòî äà íÿìà ñïîìåíàòèòå ïîãîðå íåäîñòàòúöè ( ðàçòâîðèìîñò è ñâèâàíå ). Òîâà å Ðîåêî ñèëúðà. Ñìåñâàíåòî íà Ðîåêî ñèëúð ñ ãóòàïåð÷à íà ïðàõ ( ãîëåìèíà íà ÷àñòèöèòå < 30 µm )äàâà êàòî ðåçóëòàò - Ãóòàôëîó ( òå÷íà, íî ñòóäåíà ãóòàïåð÷à ). Èçñëåäâàíèÿòà ïîêàçâàò, ÷å â óñëîâèÿòà íà îðãàíèçìà Ãóòàôëîó íå ìîæå äà áúäå ðàçòâîðåí. Íåùî ïîâå÷å - ñëåä âòâúðäÿâàíå, òîé ëåêî óâåëè÷àâà îáåìà ñè ( ñ îêîëî 2 %).Áëàãîäàðåíèå íà òîâà ïðèëÿãà äîáðå êúì äåíòèíîâèòå ñòåíè è îñíîâíèÿ ùèôò ãóòàïåð÷à. Çàïúëíåí ñ Ãóòàôëîó êàíàë :

Ñëåä êàòî ïî õèìè÷åí ïúò å ðàçòâîðåí - îñòàíàëà å ñàìî îáòóðàöèÿòà íà êàíàëà, êàòî îòëèâêà :

Êëèíè÷íî ïðåäèìñòâàòà ñà :

86

Dental Review 1 / 2008

форум - ëåñåí çà ðàáîòà - ïðåäâàðèòåëíî å äîçèðàí, èìà äîñòàòú÷íî âðåìå çà ðàáîòà ( 15 ìèí ), ëåñåí çà àïëèöèðàíå ( ïëàñìàñîâèòå êàíþëè èëè îáèêíîâåííè èãëè ).

-Àêî íå ìîæåòå äà äîñòèãíåòå íà 1-2 ìèë. îò àïåêñà ñ âúðõà íà êàíþëàòà ( èãëàòà )- âúâåæäàìå ìàëêî êîëè÷åñòâî â êàíàëà è ñëåä òîâà ñ êàíàëîïúëíèòåë ãî îòâåæäàìå äî àïåêñà ( àêî èìà ïðîòèâîíàëÿãàíå - å ìíîãî òðóäíî äà èçêàðàìå ìàòåðèàëà èçâúí êàíàëà ) -Àêî âñå ïàê èçëåçå : àêî å ìàëêî - ìíîãî äîáðå, àêî å ïîâå÷å - íå å ñòðàøíî - Ãóòàôëîó ñå âòâúðäÿâà áúðçî ( 45 ìèí. )è áëàãîäàðåíèå íà ãîëÿìàòà ìó áèîïîíîñèìîñò, òîâà íå âîäè äî ïðîáëåìè.

- Êîãàòî ïðèëîæèì íàëÿãàíå ( ÷ðåç îñíîâíèÿ ùèôò )ñå óâåëè÷àâà òå÷ëèâîñòòà- ñúçäàâà ñå âúçìîæíîñò äà ñå èçïúëíÿò è íàé-ìàëêèòå ïîäðîáíîñòè íà êîðåíî-êàíàëíàòà ñèñòåìà - ðàçáèðàñå, àêî ïðåäè òîâà ñà áèëè îòâîðåíè ÷ðåç õèìè÷íàòà îáðàáîòêà ).

-Íÿìà èçèñêâàíå çà ìèíèìàëíà êîíè÷íîñò íà êàíàëà - ò.å. ñòàâà çà âñÿêà òåõíèêà íà ïðåïàðèðàíå ( ðú÷íà , ìàøèííà èëè êîìáèíèðàíà ).

-Ïî îòíîøåíèå íà öåíàòà - íå ñúì ñúãëàñåí ñ ä-ð Âåíåëèíîâ - òîâà å ïî ìîå ìíåíèå ñðàâíèòåëíî åôòèí ìåòîä. Àêî ãî ñðàâíèì ñúñ Ñèñòåì Á - ïúðâîíà÷àëíî ñåðèîçíà èíâåñòèöèÿ - çàêóïóâàíåòî íà íàêðàéíèê ( òå ñå èçõàáÿâàò - îñîáåííî â íåîïèòíè ðúöå ). Òðÿáâà äà ìèíàò ðàçáèðàñå ãîäèíè, çà äà âèäèì äúëãîñðî÷íè êëèíè÷íè ðåçóëòàòè. Êàòî íåäîñòàòúöè : - ìíîãî å ëåñåí (à íèå ñìå ñâèêíàëè äà å òðóäíî ) - íå ñå âòâúðäÿâà â ïðèñúñòâèåòî íà Í2Î2 è Õèïîõëîðèä.

- ïðè ìíîãî øèðîêè êàíàëè - ìîæå ëåñíî äà áúäå èçâàäåíà öÿëàòà îáòóðàöèÿ íà êàíàëà, ïðè îïèòà äà ñå îñâîáîäè ìÿñòî çà êàíàëåí ùèôò. Åòî è ìàëêî ìîè êëèíè÷íè ñëó÷àè : Òóê íÿìàøå íèêàêâà áîëêà ïðè ñàìîòî çàïúëâàíå, à è ñëåä òîâà.

2 1 1. Òàêà äîéäå ïðè ìåí òàçè ïàöèåíòêà áåøå çàïî÷íàòî ëå÷åíèå íà ç. 12. Ñëåä êàòî íàïðàâèõ êîðåêöèÿ íà ðàáîòíàòà äúëæèíà - îêîí÷àòåëíà îáðàáîòêà è Ñà (ÎÍ)2 çà åäíà ñåäìèöà.

2. Ñëåä åäíà ñåäìèöà - êëèíè÷íî - íàìàëÿëà å ïîääóòèíàòà (ïàëàòèíàëíî ), íî âñå îùå ÿ èìà.  ñúùîòî âðåìå, ïàöèåíòêàòà ñúáùàâà çà ÷óñòâèòåëíîñò â ç. 13. Ñëåäâà îáðàáîòêà íà 13 è Ñà (ÎÍ)2 çà 2 ñåäìèöè.

3

4

3.Ñëåä 2 ñåäìèöè : íÿìà ñóáåêòèâíè îïëàêâàíèÿ -êëèíè÷íî èçãëåæäà äîáðå - çàïúëâàíå. Äîðè ïðè òîâà ãîëÿìî êîëè÷åñòâî íà ïðåïðåñâàí ìàòåðèàë - ïàöèåíòêàòà íÿìàøå îïëÿêâàíèÿ â ñëåäâàùèòå äíè.

4. Êàòî çàêëþ÷åíèå ìîãà äà êàæà, ÷å òîâà å ìåòîä êîéòî èìà ìÿñòî â íàøàòà ïðàêòèêà è ñàìî âðåìåòî ùå ïîêàæå äàëè òîé ùå ñå íàëîæè.

87

ä-ð Èâàí Éîâ÷åâ ÁÚËÃÀÐÑÊÎ ÅÍÄÎÄÎÍÒÑÊÎ ÎÁÙÅÑÒÂÎ Ñîôèÿ 1990 rmashev ÷åñò ïîòðåáèòåë Áëàãîäàÿ íà êîëåãàòà Âåíåëèíoâ çà èçêàçàíîòî ëè÷íî ìíåíèå. Ä-ð. Éîâ÷åâ áëàãîäàðÿ Âè çà èç÷åðïàòåëíèÿ è îáåêòèâåí îòãîâîð! Èìà ñàìî íÿêîëêî âúïðîñà. Òîâà, ÷å ñèéëúðà å íà áàçàòà íà ñèëèêîí âÿðíî ëè å è àêî å âÿðíî íå Âè ëè ïðèòåñíÿâà ëîøàòà àäõåçèÿ êúì êîðåíîâèòå ñòåíè. ? Äîêîëêîòî ìîãà äà ñå îðèåíòèðàì ïî ïðèëîæåíèòå ñíèìêè , Âèå ñòå óïëúòíèëè "ñòóäåíàòà ãóòàïåð÷à" ñ îùå íÿêîëêî ùèôòà. Êàêâà âðúçêà ñå îñúùåñòâÿâà ìåæäó ùèôòîâåòå è "ñòóäåíàòà ãóòåïåð÷à" ? Åäíà ãîëÿìà ÷àñò îò êîðåíîâèòå ëå÷åíèÿ çàâúðøâàò ñ ïîñëåäâàùè ãè èçãðàæäàíèÿ. Âúçìîæíîñòòà çà ëåñíî èçâàæäàíå íà çàïúëâàíåòî ïðè ïðåïàðàöèÿòà çà ùèôò íå ïðàâè ëè òîçè âèä çàïúëâàíèÿ íåäîáúð èçáîð ? Ìèñëèòå ëè, ÷å ìîæå äà ñå îñúùåñòâè íÿêàêúâ âèä ìåõàíè÷íà çàäðúæêà íà êîðåíî ïúëíåæíîòî ñðåäñòâî. Î÷àêâàì îòãîâîðèòå Âè ! _________________ Ïðàâè êàêâîòî òðÿáâà è ùå ñòàíå òîâà, êîåòî èñêàø. Ä-ð. Ðîñåí Ìàøåâ excalibur2 ïî÷åòåí ÷ëåí ä-ð Ìàøåâ îòãîâàðÿì íà âúïðîñèòå âè : Äà ñèëúðà å ñèëèêîí. Äà òîé íå ïðàâè õèìè÷åñêà âðúçêà ñ äåíòèíà è äîðè ñ ãóòàïåð÷àòà. Äîáðîòî óïëúòíåíèå ñå ïîëó÷àâà íà áàçà íà óâåëè÷åíèÿ îáåì - èìåííî çà òîâà êàçàõ, ÷å ïðîáëåìíè ñà êàíàëèòå ñ ïî-ãîëÿìà êîíè÷íîñò è ñúùåâðåìåííî ñà êúñè - ïðè òÿõ óâåëè÷åíèÿ îáåì îòèâà âåðîÿòíî â ïîñîêà íà ãîëåìèÿ äèàìåòúð â îáëàñòòà íà îðèôèöèóìà. Ïðîñòî ïðè òàêèâà êàíàëè àç ïðåïîðú÷âàì äà íå ñå èçïîëçâà òîçè ìåòîä. Êîãàòî êàíàëà å ì/ó 2% è 6% è èìà äîñòàòú÷íî äúëæèíà - òîãàâà íå å ïðîáëåì. Íàé-äîáðå å äà ñå èçïîëçâàò ùèôòîâå ñ êîíè÷íîñòòà íà ïðåïàðàöèÿòà 4% êàíàë - 4% ÃÏ ùèôò, 6% êàíàë - 6% ÃÏ ùèôò. Ãóòàïåð÷îâ ùèôò ñå ñëàãà, çà äà ïîâèøè òå÷ëèâîñòòà íà Ãóòàôëîó è äà ãî íàêàðà äà íàâëåçå â öåëèÿ ñâîáîäåí îáåì. Àç íå òâúðäÿ ÷å ìåòîäà ìîæå äà ñå èçïîëçâà ïðè âñè÷êè ñëó÷àè, íî òîé âñå ïàê å åäíà àëòåðíàòèâà, çà ëåñíî , êà÷åñòâåíî è åôòèíî çàïúëâàíå è íàé-âàæíîòî - ðàáîòè. Çà ñåãà ôàâîðèò å Òîïëàòà âåðòèêàëíà êîíäåíçàöèÿ ñ ãóòàïåð÷à, íî äíåñ èìà êîëåãè, êîèòî ñìÿòàò ÷å ãóòàïåð÷àòà å èç÷åðïàëà âñè÷êèòå ñè ïëþñîâå è ñå òúðñÿò íåéíè çàìåñòèòåëè. Åäèí îò òÿõ å è Ãóòàôëîó ( èìà ãóòàïåð÷à íà ïðàõ ïîðàäè ïðîñòòà ïðè÷èíà, ÷å â òîçè ìîìåíò íå å âúçìîæíî äà ïîëó÷èø ñåðòèôèêàò çà ñèëúð îò Åâðîïåéñêàòà Àñîöèàöèÿ ïî Åíäîäîíòèÿ, àêî â íåãî íÿìà ãóòàïåð÷à). Äðóã ïðèìåð å ìàòåðèàëà Resilon (íà Ïåíòðîí)- ïëàñìàñà- ïðîäàâà ñå ñàìî â Àìåðèêà. Åòî âè îùå åäèí ñëó÷àé, êîéòî å áåçïîðíî äîêàçàòåëñòâî, ÷å ìåòîäà ðàáîòè : Èçâèíÿâàì ñå çà ëîøîòî êà÷åñòâî íà ïúðâèòå 2 ñíèìêè, íî òÿõ ñúì ãè ïðàâèë ñ ïðåïîðú÷àíèòå íàñòðîéêè íà ðåíòãåíà, çà ðàáîòà ñ äèãèòàëåí ñåíçîð. Òðåòàòà ñíèìêà âå÷å å íàïðàâåíà ñ ìîèòå ñè íàñòðîéêè. Ðå-ëå÷åíèå íà 16 - ïðåäè çàïúëâàíåòî:

88

Dental Review 1 / 2008

форум Ñëåä çàïúëâàíåòî :

Ñëåä 1 ãîäèíà :

ä-ð Èâàí Éîâ÷åâ ÁÚËÃÀÐÑÊÎ ÅÍÄÎÄÎÍÒÑÊÎ ÎÁÙÅÑÒÂÎ Ñîôèÿ 1990 rmashev ÷åñò ïîòðåáèòåë Èñêðåíî Âè áëàãîäàðÿ çà èç÷åðïàòåëíèòå îòãîâîðè äð. Éîâ÷åâ ! Ïðàâè êàêâîòî òðÿáâà è ùå ñòàíå òîâà, êîåòî èñêàø. Äð. Ðîñåí Ìàøåâ excalibur2 ïî÷åòåí ÷ëåí Åòî è îùå åäèí ïðèìåð çà Ãóòòà Ôëîó : Çúá 22 : Îáúðíåòå âíèìàíèå íà äîïúëíèòåëíèÿò êàíàë ðàçáèðàñå çà äà ãî çàïúëíèì, ïúðâî òðÿáâà äà ãî íàìåðèì è äà ãî îáðàáîòèì.

À åòî êàê èçãëåæäà çàïúëâàíå ñ ïàñòà ñëåä ãîäèíè ( íÿìàì ïðåäñòàâà êîÿ òî÷íî ) - òðÿáâà äà áëàãîäàðèì íà ïðèðîäàòà ( îðãàíèçìà ), ÷å ïî íÿêîãà ìîæå è óñïÿâà äà ïîïðàâè íàøèòå ãðåøêè. Ïîãëåäíåòå àïåêñà - çàòâîðåí å ñ êîñò ( âòîðè÷íî ). ä-ð Èâàí Éîâ÷åâ ÁÚËÃÀÐÑÊÎ ÅÍÄÎÄÎÍÒÑÊÎ ÎÁÙÅÑÒÂÎ Ñîôèÿ 1990

89

Ëàçåðèòå íà DMT

Áúäåùå

ñ 20-ãîäèøíà

òðàäèöèÿ Áåçëèõâåí ëèçèíã, áåç îñêúïÿâàíå.

Nd:yag ëàçåð öåíà 48 000 ëåâà ñ ÄÄÑ

Ðàçñðî÷åíî ïëàùàíå îò 6 ìåñåöà äî 3 ãîäèíè

Äèîäåí ëàçåð öåíà 23 900 ëåâà ñ ÄÄÑ

ÓËÒÐÀÄÅÍÒÀË Ñîôèÿ 1463, óë. "Êíÿç Áîðèñ I" ¹10 - ïàðòåð Òåë. 02/9533557, ôàêñ. 02/953355

www.ultradental.net

àêàä. Íèêîëàé Ïîïîâ

" Îò åæåäíåâèåòî ìå îòêúñâàò ìèñëèòå ìè..."

Èíòåðâþ íà Âàñèë Õðèñòîâ Ïúðâàòà ìè ñðåùà ñ àêàä. Íèêîëàé Ïîïîâ áåøå ïðåäè ïîâå÷å îò äâå ãîäèíè íà ó÷ðåäÿâàíåòî íà Áúëãàðñêàòà Àñîöèàöèÿ ïî Îðàëíà Èìïëàíòîëîãèÿ. Îùå òîãàâà áÿõ âïå÷àòëåí îò ðåñïåêòà è óâàæåíèåòî, êîåòî ìó çàñâèäåòåëñòâàò ïî-ìëàäèòå êîëåãè. Äðóãîòî áå íåãîâàòà îòêðèòîñò è äèðåêòíîñòòà, ñ êîÿòî êîíòàêòóâà. Òîâà ïüðâî âïå÷àòëåíèå íå ìå íàïóñêà è äî ñåãà, âå÷å â óþòíàòà ïðàêòèêà íà àêàä. Ïîïîâ â öåíòúðà íà Ñîôèÿ, êúäåòî ìå ïðèå çà òîâà èíòåðâþ. Àêàäåìèê Ïîïîâ, êîé å Íèêîëàé Ïîïîâ? Àêî òðÿáâà äà äàì êðàòêà õàðàêòåðèñòèêà çà ñåáå ñè - íîðìàëåí, îòäàäåí íà ñåìåéñòâîòî è ïðîôåñèÿòà ñè ÷îâåê õóìàíèñò. Êîÿ ñâîÿ ÷åðòà îò õàðàêòåðà íå õàðåñâàòå? Î, áàðóòëèÿ ñúì! Îáèêíîâåíî ðåàãèðàì â äàäåíè ñèòóàöèè ìíîãî áóðíî. Îáè÷àì äà êàçâàì íåùàòà "ïðàâî êóìå,òà â î÷è". Âèíàãè ñúì áèë ìàëêî ðÿçúê è â ñåìåéñòâîòî ñè, è êúì ïîä÷èíåíèòå ñè ïðåäè, ïúê è ñåãà â èçâåñòíà ñòåïåí. Âúïðåêè ÷å îòøóìÿâà ñ ãîäèíèòå, òîâà å ÷åðòàòà, êîÿòî âèíàãè ñúì íåíàâèæäàë è ìðàçèë â ñåáå ñè. Íî âñå ïàê òîâà å õàðàêòåð è äúðæà äà îòáåëåæà, ÷å áúðçî ìè ìèíàâà... Íå ñòå çëîïàìåòåí? Íå, íå ñúì çëîïàìåòåí - ïàìåòåí ñúì! Äàëè òåçè ÷åðòè â õàðàêòåðà ñà ôîðìèðàíè â ðîäíîòî Âè ìÿñòî?

92

Dental Review 1 / 2008

Àç ñúì èçðàñíàë â Ñëèâåí - Ãðàäüò íà 100òå âîéâîäè. Çíàòå, ÷å âñåêè ñëèâíàëèÿ ñìÿòà ñåáå ñè çà 101-âèÿ âîéâîäà. Àç áÿõ âîéâîäà â äåíòàëíàòà ìåäèöèíà (ñìåå ñå). Çàãóáèõ áàùà ñè, êîãàòî áÿõ íà òðè ãîäèíè. Èìàì ñìúòíè ñïîìåíè îò òîâà êàê èãðàåõ â êàáèíåòà ìó - áåøå äèðeêòîð íà Ïîïóëÿðíà Áàíêà â Ñëèâåí. Îòãëåäàí ñúì îò ìàéêà ìè - ìíîãî êðàñèâà æåíà , è ñåñòðà ìè, à âúçïèòàíèåòî ìè å îò äÿäî ìè. Òîé áåøå ñâåùåíèê, âñúùíîñò è äâàìàòà ìè äÿäîâöè áÿõà ñâåùåíèöè. Îòòàì å è ôàìèëèÿòà ìè "Ïîïîâ". Æèâîòúò íå Âè å ñïåñòèë ïðåäèçâèêàòåëñòâàòà è èçíåíàäèòå? Äà, òàêà å!Åòî - îò êàïèòàëèçìà çàæèâÿõìå â êîìóíèçìà, ïîñëå èçáóõíà äåìîêðàöèÿòà è âëÿçîõìå â äèâèÿ êàïèòàëèçúì. Íî íåùàòà çàïî÷âàò äà èäâàò ïî ìåñòàòà ñè. Õîðàòà îáà÷å ñå ïðîìåíèõà ìíîãî. Ìëàäèòå õîðà ñà ðàçëè÷íè, êîåòî íå å ëîøî, íî èì ëèïñâà ïàòðèîòèçúì. Åòî ñåãà, â òîâà òåæêî âðåìå, åäíà ìëàäåæêà îðãàíèçàöèÿ, êîÿòî äà âúçïèòàâà ìëàäèòå õîðà â òîâà äà îáè÷àò Áúëãàðèÿ, áè ñâúðøèëà ÷óäåñíà ðàáîòà. Âñè÷êî òîâà ìå ïðåäèçâèêâà, ïðèòåñíÿâà ìå, âúëíóâà ìå. Àç ñìÿòàì, ÷å íà äíåøíèòå õîðà èì ëèïñâà Âÿðà. Âèå âÿðâàù ÷îâåê ëè ñòå ? Äà, âÿðâàù ñúì. Íî ìíîãî îñîáåíî âÿðâàù. Àç ñúì çàâúðøèë ìåäèöèíà, ñòîìàòîëîãèÿ è áèîëîãèÿ... Âÿðâàì, ÷å èìà Ñâðúõ-ñèëà, ÷å æèâîòúò íà õîðàòà å êîäèðàí îò òàçè Ñâðúõ -ñèëà. È êîãàòî ÷îâåê îñòàíå ñàì ñúñ ñåáå ñè èëè â òðóäíà ñèòóàöèÿ òúðñè ïîìîù, òîé ñå îáðúùà êúì òàçè ñèëà,

интервю

êîÿòî ðàçëè÷íèòå õîðà íàðè÷àò ñ ðàçëè÷íè èìåíà - Ãîñïîä, Àëëàõ, Áóäà... Îñòàíàõ ìíîãî ðàíî ñèðàê â ñâåùåíè÷åñêà êúùà è äÿäî ìè áåøå ìúæà, êîéòî ìå âúçïèòàâà. Åäèí ÷åñòåí è äîñòîåí ÷îâåê, èñòèíñêè ïðåäñòàâèòåë íà Ãîñïîä íà Çåìÿòà. Òàêèâà õîðà ëèïñâàò ñåãà. Íÿìà ãè, íî òîâà å òåìà íà äðóã ðàçãîâîð ... Îò äèñòàíöèÿòà íà âðåìåòî ñèãóðíî ìîæåòå äà êàæåòå êîÿ å äåòñêàòà Âè ìå÷òà, êîÿòî íå ñå ñáúäíà? Âñå ñè ïðåäñòàâÿõ, ÷å ùå èìàì êàòî ïîðàñíà ñèí àâòîìîáèë ñ áÿë âîëàí. Íî òîâà ñå îêàçà òðóäíî ïîñòèæèìî... Èìà ñåãà åäèí ìîäåë, íî ñèíüîòî íå å ñúùîòî..., àìè èãðàå ìè ñå. Íèå áÿõìå âîåííî ïîêîëåíèå - èãðàëè ñìå ñè ñ ôèòèëè, ïàòðîíè, äîðè ñè ïðàâèõìå ñàìè áàðóò. Ïîìíÿ åäèí ðóñíàê èçñèïà öåëèÿ ñè ïúëíèòåë ñðåùó åäèí ïàêåò öèãàðè... Æèâîòúò å èíòåðåñíî íåùî. À è ìîåòî ïîêîëåíèå ïðåæèâÿ èíòåðåñíè íåùà. Ìèíàëè ñìå ïðåç âñè÷êè ïðîìåíè íà ïîñëåäíèòå 70 ãîäèíè. Ïúðâî ïèøåõìå íà ñòàðàòà àçáóêà, èìàõìå âåðîó÷åíèå, ïîñëå çàïî÷íàõìå äà ñå ó÷èì äà ïèøåì ïî íîâèÿ ïðàâîïèñ è äà ïîñåùàâàìå êðúæîöè ïî àòåèçúì. Âñè÷êè òåçè âðåìåíà áÿõà òåæêè. Ñëåä âîéíàòà èìàøå êóïîííà ñèñòåìà è ÿäÿõìå âåäíúæ ñåäìè÷íî êàðòîôè - ïå÷åíè, âêóñíè... Îò òîãàâà îáîæàâàì ïå÷åíèòå êàðòîôè. Íå çíàì çàùî, íî òîãàâà è õëÿáúò áåøå ïî-âêóñåí, ïîìíÿ êàê ñå ðåäÿõìå ïðåä ôóðíàòà, çà äà âçåìåì õëÿá ñ êóïîíè. Çàâúðøèõ ãèìíàçèÿ "Äîáðè ×èíòóëîâ" ñ îòëè÷èå, ñúñ çëàòåí ìåäàë, íî ïîðåäíèòå ïðîìåíè ìè èçèãðàõà ëîøà øåãà è âìåñòî äà çàïèøà ðàäèî èíæåíåðñòâî, ïîíåæå îáè÷àõ òåõíè÷åñêèòå ïðåäèçâèêàòåëñòâà, êàíäèäàòñòâàõ ñòîìàòîëîãèÿ.

93

Òàêà ìîæå áè ñáúäíàõ åäíà äðóãà ìîÿ ìå÷òà, ïîðîäåíà íåñúçíàòåëíî îò èãðèòå. Èìàì åäíà ñíèìêà, íà êîÿòî äúðæà åäèí ïàëÿ÷î, ìîæå áè êóêëà íà ñåñòðà ìè. Òîâà å ìîÿò ïúðâè ïàöèåíò. Âñå îùå ñè ñïîìíÿì ñ êàêâî óäîâîëñòâèå ñëàãàõ èíæåêöèè, ïðàâåõ ìó îïåðàöèè è äîðè îòâàðÿõ äóïêà â óñòàòà ìó... Ïî-êúñíî îòêðèõ â ïðàêòèêàòà ñè, ÷å ÷îâåê òðÿáâà äà èìà óìåíèÿòà íà õóäîæíèê è äà ñå äîâåðÿâà íà óñåòà ñè çà êðàñîòà. Äåíòàëíèòå ìåäèöè òðÿáâà äà öåíÿò åñòåñòâåíîòî. Íå ìîæå äà òè ëèïñâà âðúçêàòà ñ êðàñèâîòî è äà ñè óñïåøåí äåíòàëåí ñïåöèàëèñò. Íå òðÿáâà äà áÿãàìå îò ïðåäèçâèêàòåëñòâàòà íà ñúâðåìåíîñòòà, íî íå òðÿáâà äà çàáðàâÿìå è ïîñòèæåíèÿòà íà ìèíàëîòî. Òîâà âàæè íå ñàìî â ïðîôåñèîíàëíàòà íè îáëàñò, à è çà æèâîòà êàòî öÿëî. Êàêâî ëèïñâà íà ñúâðåìåííèÿ áúëãàðèí? Íà ìëàäèòå áúëãàðè èì ëèïñâà íàöèîíàëíî äîñòîéíñòâî. Òîâà å ïðîáëåì çà áúäåùåòî íà ñòðàíàòà . Èçòè÷à æèâîòî áîãàòñòâî íà ñòðàíàòà. Ëèïñâà äîñòîéíñòâîòî íà âúçðàñòíèÿ ÷îâåê, êîåòî å ñìàçàíî, ïîòúïêàíî è èçòðèòî îò íà÷èíà íà æèâîò. Òîâà å ãåíîöèä. Õîðà, êîèòî öÿë æèâîò ñà ñå òðóäèëè è ñà íàïðàâèëè íå ìàëêî çà íàøàòà Ðîäèíà èëè íàé-ìàëêîòî,îòãëåäàëè ñà ìëàäè, ñà îáåçâåðåíè, à òîâà å ñòðàøíî. Âèå íÿêîãà ãóáèë ëè ñòå äîñòîéíñòâîòî ñè? Íå, íèêîãà. Èçïàäàë ñúì â ñèòóàöèè, êîèòî ãî ïðåäïîëàãàò, íî âèíàãè ñúì çàïàçâàë äîñòîéíñòâîòî ñè. Àç ñúì ÷îâåê, îòãîâàðÿù íà ïðîâîêàöèè, íà èçíåíàäè. Íèêîãà íå ñúì ñå ìîëèë è ñúì ãóáèë îò òîâà. Èçïðàòèõà ìå äà ðàáîòÿ â Ïëîâäèâ, çàùîòî íå ñå ïîìîëèõ. Çíàåõ íà êîãî òðàáâà äà êàæà ñúæàëÿâàì, íî íå ãî íàïðàâèõ. Íÿìàøå çà êàêâî äà ñúæàëÿâàì, áÿõ ïðàâ. Îòèäîõ â Ïëîâäèâ ïî ïàðòèéíî íàêàçàíèå çà òðè ãîäèíè ,ïîñëå ñòàíàõà 6,ïî ìîå æåëàíèå, è òîâà ñå îêàçàõà íàéñèëíèòå ìè ïðîôåñèîíàëíè ãîäèíè. Ñ ðúêà íà ñúðöåòî ìîãà äà êàæà - íå ñúì ñå ìîëèë íèêîìó è íèêîãà. Òîâà ñè îñòàâà çà ìîÿ ñìåòêà. Èìà ëè íåùî, çà êîåòî ñúæàëÿâàòå â æèâîòà ñè? Îáùî âçåòî ñúì èìàë êúñìåò â æèâîòà ñè. Å, ñúæàëÿâàì çà äîâåðèåòî, ñ êîåòî ñúì äàðèë îïðåäåëåíè õîðà ïðîôåñèîíàëíî. Îïèòúò ìå íàó÷è, ÷å íèêîãà íå ìîæåø äà áúäåø ïðèÿòåë ñ ïîä÷èíåí. Âñè÷êèòå ìè ñúâñåì ñïîíòàííè îïèòè çà íåôîðìàëíè îòíîøåíèÿ ñà ñå îêàçâàëè ãðåøêà. Ïîìëàäèÿò ÷îâåê ñè èìà âèíàãè åäíî íà óì.

94

Dental Review 1 / 2008

Äà, ïðèÿòåëè ñòå äî ìîìåíòà, â êîéòî ñè íåîáõîäèì êàòî ó÷èòåë, ïîìàãàø çà ðàçâèòèåòî ìó è ïîñëå òè îáðúùàò ãðúá è òðúãâàò ïî ñâîÿ ïúò. Òîâà ñà ðàçî÷àðîâàíèÿòà ìè. Êàêâî öåíèòå ó õîðàòà? Òîâà, êîåòî öåíÿ è ó ñåáå ñè äîñòîéíñòâîòî. Íå îáè÷àì ïîäìàçâà÷èòå, èíòðèãàíòèòå. Áèë ñúì ìíîãî ïúòè ðúêîâîäèòåë è íèêîãà íå ñúì äàâàë âúçìîæíîñò äà äîíàñÿò ïðåä ìåí. Âèíàãè ñúì îòðÿçâàë èíòðèãàíòèòå.Ñëóæåáíèòå îòíîøåíèÿ ñà íåèçáåæíè, íî â ëè÷åí ïëàí íèêàêâà áëèçîñò, à çà ïðèÿòåëñòâî äà íå ãîâîðèì. Êàê îöåíÿâàòå õîðàòà? Óñåùàíå.... ïðåöåíêà, íî ôàêòúò, ÷å ñúì áúðêàë òîëêîâà ìíîãî ïúòè, ïîêàçâà, ÷å è äâåòå ñà áèëè ïîãðåøíè. Íå ñúæàëÿâàì îáà÷å, ÷å ñúì äîïóñêàë õîðà äî ìåí. Ñúæàëÿâàì, ÷å íå ñà îöåíÿâàëè ìíîãîòî, êîåòî ñúì èì äàâàë è â ïðîôåñèîíàëåí, è â ëè÷åí ïëàí. Ùàñòëèâ ÷îâåê ëè ñòå? Äà ,èìàì ïðåêðàñíà ñúïðóãà è ñèí, ïðîôåñèÿ, êîÿòî ïðîäúëæàâàì äà îáè÷àì. Ïðèÿòåëè. Êàçâàò, ÷å ïðèÿòåëñòâîòî ñëåä îïðåäåëåíà âúçðàñò ñòàâàëî òðóäíî. Íå å òàêà. È äíåñ, íà ìîèòå ãîäèíè îòêðèâàì íîâè ïðèÿòåëñòâà. Ñòèãà äà óñåòèø ÷îâåêà, äà ìîæåø äà îáùóâàø ñ íåãî. Àç öåíÿ ìàëêèòå íåùà. Îáè÷àì äà ÷åòà, äà ñëóøàì ìóçèêà. Îáîæàâàì Êîíöåðòà çà ïèàíî è îðêåñòúð íà ×àéêîâñêè. Íàñòðúõâàì, êîãàòî ãî ñëóøàì. Ìóçèêàòà ìå ïðàâè ùàñòëèâ. Îùå îò âðåìåòî, êîãàòî ñâèðåõ íà òðîìïåò â ó÷èëèùå. È ñåãà áèõ èçñâèðèë íåùî, ñàìî ìè òðÿáâà ìàëêî âðåìå äà ñè ïðèïîìíÿ. Ñ óäîâîëñòâèå ïðåïðî÷èòàì äâå íîâåëè åäíàòà å íà Ñòåôàí Öâàéã, "Èãðà÷úò íà øàõ" è "Àç íå áÿõ ãåðîèíÿ" íà Íîåë Àíðè. Îáè÷àì è äà ïúòóâàì. Òîâà ñúùî ìå ïðàâè ùàñòëèâ, çàðåæäà ìå. Ïðåäè äâå ãîäèíè áÿõ â Êèòàé, íåâåðîÿòíà ñòðàíà è êóëòóðà,ïðåç ëÿòîòî ìèíàëàòà ãîäèíà ñáúäíàõ åäíà äåòñêà ìå÷òà - áÿõ â Åãèïåò. Îñòàâà ìè èçïüëíåíèåòî íà îùå åäíà òàêàâà ìå÷òà - äà ïîñåòÿ Ìåêñèêî. Æèâîò è çäðàâå, ìîæå è òîâà äà ñå îñúùåñòâè. Åòî òîâà å ñìèñúëúò íà æèâîòà - äà îáðúùàø âíèìàíèå è íà íàé-äðåáíèòå äåòàéëè è äà èì ñå ðàäâàø, äà òè íîñÿò óäîâîëñòâèå. Òðÿáâà äà ïîñðåùàø íåñãîäèòå íà æèâîòà ñ óñìèâêà. Êàçâàò, ÷å åäíà óñìèâêà ìîæå äà îáåçîðúæè. Íà âàñ ñëó÷âàëî ëè âè ñå å? Òðóäíî, íî âåäíúæ ñå ñëó÷è. Òîâà áåøå óñìèâêàòà íà ñúïðóãàòà ìè. Áåøå ñ

åäíîêðàòíî äåéñòâèå, íî-ñúñ ñåðèîçíè ïîñëåäèöè. Íà øåñòèÿ ìåñåö îò ïðèÿòåëñòâîòî íè, òÿ - ñòóäåíò, à àç àñèñòåíò, íåâúçìîæíà âðúçêà, òðÿáâàøå äà ñå êðèåì. Ìîæå áè çà òîâà ñå ñêàðàõìå è àç áÿõ ðåøèë, ÷å òîâà å êðàÿò íà îòíîøåíèÿòà íè. Íî íÿìàøå êàê äà íå ñå çàñå÷åì âúâ ôàêóëòåòà. Ïúðâèÿ ïúò àç îáúðíàõ ãëàâà è ñå íàïðàâèõ, ÷å íå ÿ çàáåëÿçâàì. Íî ïðè âòîðàòà ñðåùà òÿ íàïðàâè òàêà, ÷å äà íå ìîãà äà ñè îáúðíà ãëàâàòà - óñìèõíà ìè ñå è ñå èçïëåçè. È àç ïî÷íàõ äà ñå ñìåÿ. Óñïÿ äà ìå îáåçîðúæè! È òàêà îò 44 ãîäèíè ñìå çàåäíî. Òÿ å ïðåêðàñåí ÷îâåê è ïðîäúëæàâà äà áúäå âñå òàêà õóáàâà, ïîíå çà ìåí. È ñè å âñå ñúùèÿò ÷åøèò. À Âèå ?

Òåçè, êîèòî ìå ïîçíàâàò çíàÿò, ÷å íå äúðæà òîëêîâà ìíîãî íà òèòëèòå. Çà îíåçè, êîèòî ñå çàïîçíàâàò ñ ìåí, å äîñòàòú÷íî êðàòêî âðåìå, çà äà ìå ïðèåìàò êàòî íîðìàëåí ÷îâåê ñ ÷óâñòâî çà õóìîð è äà çàáðàâÿò çà çâàíèÿòà è îáùåñòâåíî ïîëîæåíèå. Âïèñâàì ñå ìîìåíòàëíî â êîìïàíèÿòà. Ìîèòå ïðèÿòåëè çíàÿò, ÷å ìîãà äà ðàçêàæà ïîíå 1000 âèöà. Ìîãà äà Âè ðàçêàæà òîçè çà 90 ãîäèøíèÿ àêàäåìèê.... , íî òîé íå å çà ïóáëèêóâàíå... Íî àêî íå çíàåòå, ìîãà äà ñïîäåëÿ êàêâî å ðóñêîòî îïðåäåëåíèå çà Àêàäåìèê: "Àêàäåìèê - ýòî äåéñòâèòåëüíÛé ÷ëåí Àêàäåìèè íàóê, ó êoòîðîãî ÷ëåí óæå íåäåéñòâèòåëíÛé". Êúäå áÿãàòå îò åæåäíåâèåòî?

È àç êàòî ÷å ëè ñúì ÷åøèò.... Íå çíàì. Õîðàòà ìå âúçïðèåìàò ñòðàííî ïîíÿêîãà. Ïî-ëåñíî èì å äà ãîâîðÿò çà ìåí êàòî çà Àêàäåìèê, Ïðîôåñîð, Ñâåòèëî, à àç ñúì ÷îâåê. Ïîíÿêîãà ñå ÷óâñòâàì íåóäîáíî îò òîâà, ÷å ñå îáðúùàò òúðæåñòâåíî êúì ìåí ñ âñè÷êèòå ìè òèòëè. Íå êàçâàì, ÷å íå ìè õàðåñâà. Òå ñà ïðèçíàíèå çà òðóäà ìè, íî îñòàâÿò ñúùíîñòòà ìè íà çàäåí ïëàí.

Áÿãàì îò åæåäíåâèåòî â ìèñëèòå ñè. Ïîñòîÿííî òúðñÿ ñåáå ñè, íîâè ïðåäèçâèêàòåëñòâà. Ùå ñïîäåëÿ ñ Âàñ, ÷å ìèñëÿ âúðõó íîâà êíèãà, êîÿòî äà íàïèøà. Íî ùå çàïàçÿ ñúäúðæàíèåòî é â òàéíà äî ñëåäâàùàòà íè ñðåùà.

95

обяви

Dental Review î÷àêâà âàøèòå îáÿâè îò îáëàñòòà íà äåíòàëíàòà ìåäèöèíà íà àäðåñà íà ðåäàêöèÿòà: Ñîôèÿ 1463 óë. "Êíÿç Áîðèñ I" ¹10 - ïàðòåð Òåë. 02/9533557 ôàêñ. 02/953355 èëè íà e-mail: veni@ultradental.net

ÒÀËÎÍ ÇÀ ÁÅÇÏËÀÒÅÍ ÀÁÎÍÀÌÅÍÒ Èìå Ïðåçèìå Ôàìèëèÿ Àäðåñ /ìîëÿ, íàïèøåòå ïîù. êîä/

òåëåôîí çà âðúçêà e-mail Àäðåñ íà ðåäàêöèÿòà: Ñîôèÿ 1463, óë. "Êíÿç Áîðèñ I" ¹10 - ïàðòåð òåëåôîí 02/9533557 ôàêñ 02/953355

96

Dental Review 1 / 2008

ÓËÒÐÀÄÅÍÒÀË Ñîôèÿ 1463, óë. "Êíÿç Áîðèñ I" ¹10 - ïàðòåð, òåë. 02/9533557, ôàêñ. 02/953355

Äåíòàëíè þíèòè çà âàøàòà ïðàêòèêà íà öåíà îò 18 000 ëåâà

Áåçëèõâåí ëèçèíã. Áåç îñêúïÿâàíå. Ðàçñðî÷åíî ïëàùàíå îò 6 ìåñåöà äî 3 ãîäèíè.