Człowiek Boże igrzysko Nie rzekł jako żyw żaden więtszej prawdy z wieka, jako kto nazwał Bożym igrzyskiem człowieka. Bo co kiedy tak mądrze człowiek począł sobie, żeby się Bóg nie musiał jego śmiać osobie? On, Boga nie widziawszy, taką dumę w głowie uprządł sobie, że Bogu podobnym się zowie. [...] Jan Kochanowski
Ćwiczenia lekturowe 1. Z fraszki O żywocie ludzkim wypisz wartości, których znacznie podważa poeta. 2. Jaką rolę ogrywa we fraszkach Kochanowskiego motyw życia-teatru? 3. Na podstawie fraszek O żywocie ludzkim i Człowiek Boże igrzysko napisz, jaka koncepcja Boga i człowieka została sformułowana w tych tekstach? Czy jest to jedyna koncepcja, którą możemy odnaleźć w jego twórczości? Raki1 Folgujemy2 paniom nie sobie, ma rada; miłujmy wiernie nie jest w nich przysada3. Godności trzeba nie za nic tu cnota, miłości pragną nie pragną tu złota. Miłują z serca nie patrzają zdrady, pilnują prawdy nie kłamają rady4. Wiarę uprzejmą nie dar sobie ważą, w miarę nie nazbyt ciągnąć rzemień5 każą. Wiecznie wam służę nie służę na chwilę, bezpiecznie wierzcie6 nierad ja omylę. Jan Kochanowski raki – tytuł pochodzi stąd, że wiersz daje się czytać na wspak. folgujmy – pobłażajmy, dogadzajmy. 3 przysada – wada. 4 nie kłamają rady – niechętnie kłamią. 5 ciągnąć rzemień – zwrot utarty: wydawać pieniądze ze skórzanego, rzemiennego mieszka. 6 bezpiecznie wierzcie – bądźcie pewne. 1 2
87