Hoofdstuksynthese

Î Hoe coördineert het zenuwstelsel de reacties op prikkels?

3.1 Waar lopen de impulsen van het zenuwstelsel na de verwerking heen? Het centraal zenuwstelsel bepaalt het antwoord op informatie afkomstig van receptorcellen en stuurt en aan. Zij zijn de van het lichaam. Zo worden producten afgescheiden en lichaamsdelen bewogen om van het lichaam te bereiken of te behouden.

3.2 Hoe reageren klieren op impulsen van het zenuwstelsel?

• • Bouw exocriene klier Slijmbekercellen zijn exocriene klieren. Zweetklieren, traanklieren en spijsverteringsklieren zijn voorbeelden van exocriene klieren. Werking exocriene klier

• Exocriene klieren zijn klieren die hun producten of afscheiden aan het . • De meeste exocriene klieren kunnen na het detecteren van een prikkel secreet afscheiden. Dat komt omdat de secretie in dat geval geregeld wordt door van het zenuwstelsel. • Door het afscheiden van helpen exocriene klieren het lichaam . ©VAN IN

3.3 Hoe reageren spieren op impulsen van het zenuwstelsel?

Verschillende soorten spieren in een dierlijk organisme maken bewegingen mogelijk die nodig zijn om te overleven.

Zenuwimpulsen doen de in de spiervezels over elkaar schuiven waardoor de

spier verkort.

Skeletspieren Skeletspieren staan wel / niet onder controle van de wil en worden aangestuurd door het zenuwstelsel. Bouw Werking Macroscopisch • Skeletspieren bestaan uit meerdere , die zijn opgebouwd uit lange, cilindervormige . • Bindweefsel vormt de rond elke spierbundel en de aan de buitenzijde van de spier. • Het bindweefsel verenigt zich buiten de tot een waarmee de spier aan het bot is vastgehecht. , spierbuik spierschede spierbundel pees met bundelschede • Elke spiervezel ontvangt een aftakking van een motorisch axon, dat eindigt op een . • Skeletspieren trekken samen, maar zijn . Door het gebruik van die spieren kunnen we lichaamsdelen • • • • Skeletspieren overbruggen meestal . Wanneer skeletspieren samentrekken, bewegen ze beenderen. Skeletspieren zijn opgebouwd uit . Wanneer deze sarcomeren , trekken de samen. De sarcomeren door het over elkaar glijden van de . Omdat spieren enkel verkorten na het ontvangen van impulsen, werken ze meestal in paren: de

. . ©VAN IN

Alle spiervezels die samen aangestuurd worden

door een motorisch axon, noemen we een

Microscopisch

• De spiervezels bevatten meerdere kernen en zijn

• De dwarse streping ontstaat door eiwitdraden of , die geordend zijn in . Gladde spieren Gladde spieren staan wel / niet onder controle van de wil en worden aangestuurd door het zenuwstelsel. Bouw Werking Macroscopisch • Spiercellen bevinden zich in , maar die zijn moeilijk met het blote oog te onderscheiden. Microscopisch • Gladde spieren zijn opgebouwd uit , ongestreepte cellen met

hartspiercel microscopisch beeld van hartspierweefsel • • Gladde spieren trekken samen en zijn Gladde spieren bevinden zich in en kunnen de hele dag functioneren om levensprocessen te verrichten. skeletspiervezel . microscopisch beeld van skeletspierweefsel

microscopisch beeld van hartspierweefsel microscopisch beeld van skeletspierweefsel microscopisch beeld van glad spierweefsel gladde spiercel skeletspiervezel . hartspiercel ©VAN IN gladde spiercel microscopisch beeld van glad spierweefsel

Hartspier

Een hartspier trekt uit zichzelf samen, maar de snelheid van samentrekken

wordt beïnvloed door het zenuwstelsel.

Bouw Werking

Macroscopisch • Net als bij gladde spieren is het bij de hartspier moeilijk om met het blote oog verschillende te onderscheiden.

Microscopisch • De hartspier is opgebouwd uit vertakte cellen die bevatten en zijn. • De hartspier trekt en samen en is nagenoeg • De hartspier kan gedurende het hele leven rondsturen in het lichaam zodat organen kunnen blijven functioneren. microscopisch beeld van hartspierweefsel skeletspiervezel microscopisch beeld van skeletspierweefsel

. hartspiercel ©VAN IN gladde spiercel microscopisch beeld van glad spierweefsel