2 DE BEGINJAREN
Stoomtram te Veur. We kijken in de richting Leiden, een nieuw emplacement Damlaan is aangelegd. De stoomtram rijdt over normaalspoor naar Den Haag, de oude MET-lijn met 1067 mm spoorwijdte is sinds 25 januari 1924 geschiedenis. Nog tot 12 april 1924 verzorgen stoomtrams, zoals op de afbeelding is te zien, de diensten tot de verlenging van de elektrische. Foto: J.J.B. Vellekoop
2.1 De aanleg van de lijn Scheveningen – Den Haag – Leiden De nieuwe elektrische tramlijn was een combinatie van de twee voornoemde stoomtramlijnen van de NRS/SS en IJSM/MET. De lijn was, behoudens korte gedeelten strengelspoor in Voorschoten en onder het viaduct in Voorburg, geheel dubbelsporig uitgevoerd. De netspanning bedroeg gelijkspanning 1100 volt met korte stukken 600 volt in Den Haag. Omdat men in Leiden aansluiting wilde op de lijnen naar Katwijk en Noordwijk werd tussen Voorschoten en Leiden voor een ander tracé gekozen dan dat van de stoomtram. In Leiden werd gebruik gemaakt van de sporen van de elektrische stadslijn die hier sinds 1911 reed. Er werd nu van het spoorstation in Leiden vertrokken in plaats van vanaf het Noordeinde, waar de stoomtram het eindpunt had. Vanaf het station werd de route van de stadslijn gevolgd via Stationsweg, Steenstraat, Blauwpoortsbrug, Prinsessekade, Kort Rapenburg en de Breestraat. Aan het eind van de Breestraat takte de lijn van de stadslijn af om via een doorbraak (Korevaarstraat) de nieuwe zuidelijke stadsuitbreiding van Leiden te bereiken. Deze doorbraak kwam tot stand ter weerszijden van de Jodenkerksteeg waar de conservenfabriek van de firma Hoogenstraten & Co had gestaan. De gemeente Leiden kocht tevens het pand Hooge Woerd 5 terwijl zij in februari 1921 een onteigeningsprocedure bij de Haagse rechtbank in gang had gezet tot onteigening van de percelen Hooge Woerd 1 en 3, waarin de wijnhandel van de firma Van Egmond en de drogisterij van de Gebr. Christiaanse waren gevestigd. Ook een stuk grond van de koffiebranderij van de firma Molkenboer werd onteigend. De Barbarabrug aan het einde van de Breestraat moest worden verlaagd. Al in december 1922 kwam een nieuwe brug in Leiden over de Zoeterwoudsche Singel gereed die in januari 1923 voor het verkeer werd opengesteld en waarvan het de bedoeling was dat
deze in de toekomst tevens door de elektrische tram zou worden bereden. In deze periode werden de woningen aan het Philosophenpad nr. 3 en 4 en enkele schuren gesloopt in verband met de aanleg van de trambaan. Een in eerste instantie ontworpen route om de tram via de Heerenstraat en de Doezastraat de stad te laten binnenkomen werd niet uitgevoerd omdat de zwerfstromen van de elektrische tram teveel hinder zouden kunnen veroorzaken bij de onderzoeken van Kamerlingh Onnes en Keesom. Dit laboratorium lag nabij het Van der Werffpark en de Steenschuur. Er werd daarom gekozen voor een route over de Jan van Houtbrug en door de Korevaarstraat. Ten zuiden van Leiden werd de trambaan met een wijde boog langs de terreinen van de Hoeve Zuiderzicht aangelegd, later bepalend voor de loop van de Lammenschansweg. In dit baanvak lag de gelijkvloerse kruising met de spoorlijn Leiden – Woerden. In augustus 1922 werden voor de lijn de Kerkslootbrug en de Parnashbrug gebouwd en in september van datzelfde jaar de Schenkbrug en de Schakenboschbrug. Dit alles viel ongeveer samen met het aanbesteden in maart 1923 van een nieuwe remise met kantoorruimte in Leiden nabij het station aan de lijn naar Katwijk/Noordwijk die in 1924 gereed kwam. Aanvankelijk telde deze remise zes sporen van maar liefst 135 m lengte per spoor, met een werkplaatsruimte voor dagelijks onderhoud. Later, in 1931, werd de remise aanzienlijk uitgebreid. In totaal werden voor de lijn Scheveningen – Den Haag – Leiden achttien nieuwe bruggen gebouwd. De Lammebrug geheten ophaalbrug over de Leidsche Trekvliet of Leidsche Vliet, een verbinding tussen het Galgewater in Leiden en het Rijn-Schiekanaal, was wel de meest imposante brug. Na passage van deze brug werd via een kaarsrechte baan door de Bosch- en Gasthuispolder de Zilverfabriek, iets ten noorden van 15
DE BEGINJAREN