Boek: Ik ben er niet - Lieze Spit

Prestatiedruk in de maatschappij

Tekst en foto: Karin J.

Dinsdagavond 31 mei was het zover! Tijd voor de paneldiscussie rond vijf stellingen over 'Prestatiedruk in de maatschap-

pij', georganiseerd door Avansa Limburg (het vroegere Vormingplus). Dit onderwerp is gekozen omdat er veel welvaarts-

ziekten ontstaan door de druk om te presteren. Er is gelukkig een tegenbeweging aan de gang, die pleit voor een betere

balans tussen werk en privé en meer onthaasting.

Een klein clubje mensen verzamelde in een lokaal in de PXL Social Work in Hasselt. In het panel zat iemand van PASAR (Vrijetijdsbeweging), iemand van Feniks (Vereniging die nieuwkomers begeleidt naar werk) en ikzelf vanuit UilenSpiegel vzw, als persoon met een psychische kwetsbaarheid. We werden hartelijk begroet en begonnen de vijf stellingen één voor één te bespreken.

Stelling 1: Vrije tijd maakt gelukkig, meer vrije tijd maakt niet gelukkiger. We hebben niet per se meer vrije tijd nodig, maar we moeten er bewuster mee omspringen.

Deze stelling wordt gestaafd door het onderzoek rond vrijetijdsbeleving en -invulling, dat marktonderzoeksbureau iVOX in 2021 op vraag van Pasar uitvoerde. 4 op 10 Vlamingen geeft echter aan een tekort aan vrije tijd te hebben, in die mate dat deze niet volstaat om de batterijen terug op te laden. De helft van de Vlamingen wenst dan ook meer vrije tijd. Echter, het omgekeerde is ook waar: bij meer dan vijf uur vrije tijd per dag (bijv. door uitval op het werk vanwege een psychische kwetsbaarheid) daalt het geluksniveau, aangezien het dan lastig is om in te vullen. Daarnaast is het zo dat er door corona meer vrije tijd was, maar dat deze niet te besteden was hoe we zouden willen en met de mensen die we belangrijk vinden. Voldoende geld kan ook een voorwaarde zijn om vrije tijd fijn in te kunnen vullen, zoals we zouden wensen.

Stelling 2: We rushen weer van hier naar daar: is ons leven dan niet veranderd na corona?

Nu de lockdown tot het verleden behoort groeien de files op onze wegen weer aan. De drukte die we in pre-coronatijden ervaarden, lijkt plots teruggekeerd. Niet alleen op de wegen, maar ook in onze agenda en in ons hoofd. Maar is dat ook zo? Of heeft corona ons leven toch veranderd? Na de coronacrisis vallen we terug in onze oude gewoontes. De verhoudingen werk en privé zijn meer dan ooit vervaagd. De prestatiemaatschappij zet zich door op professioneel vlak en in de vrije tijd. Toch lijkt de coronacrisis wel voor een herbezinning te hebben gezorgd, aangezien we teruggeworpen werden op de kleine kring van het gezin. De populariteit van wandelen, fietsen, een hond nemen en koophuizen met tuin zijn gestegen.

Stelling 3: Prestatiedruk stopt pas als je met pensioen bent.

Prestatiedruk zit overal, zelfs in onze hobby’s. Het begint van jongs af aan bij de school en ook nog na ons pensioen met vrijwilligerswerk en de opvang van kleinkinderen. Het gevaar ligt op de loer om te crashen onder langdurige prestatiedruk. Het is dus van belang, dat we bewuster omgaan met vrije tijd, waarin we onze batterijen weer op kunnen laden en onze grenzen aangeven. Daarnaast zouden we ons niet moeten laten pushen door wat anderen van ons verwachten, maar zouden we onze eigen doelen moeten najagen. Mensen met een psychische kwetsbaarheid hebben het soms extra moeilijk omdat hun gedachten al maar doormalen. Het vinden van een uitlaatklep, zoals muziek of sporten, is dan extra belangrijk.

Stelling 4: Wie niet kan meelopen in de ratrace en uitvalt omwille van een bepaalde beperking (psychisch, fysiek, intellectueel, autisme, …) is zwak.

Helaas gebeurt dit maar al te vaak. Wie niet aan de norm voldoet, wordt uitgesloten. Het is goed dat dit probleem erkend wordt. De Nederlandse staat heeft aangegeven, dat zij mensen met een buitenlandse achternaam bij de belastingdienst extra checken op fraude. Dit betreft dus institutioneel racisme. Open staan voor anderen en aandacht hebben voor de talenten van elk individu, zou hier tegenwicht aan kunnen bieden.

Stelling 5: We laten ons onbewust beïnvloeden door alles wat we op het internet, op sociale media zien. Heel ons leven lang vergelijken we ons met anderen. Sociale media doet ons streven naar perfectie.

Het vergelijken met anderen is er altijd geweest, ook voor de opkomst van sociale media. Een voorbeeld hiervan zijn modellen in de modebladen, waardoor meisjes al jong het idee krijgen, dat ze niet dik mogen zijn en daardoor anorexia kunnen ontwikkelen. Echter sociale media kunnen ook positief ingezet worden, bijvoorbeeld door publiciteit te maken voor evenementen. Ook als we op sociale media vaker zouden aangeven dat het ons niet goed gaat, kunnen we op deze manier ook steun krijgen van anderen.

Als afsluiter was er ‘Slam Poetry’, een prachtig voorgedragen gedicht op een expressieve, rappende manier gebracht. Het ging over consumeren, ballast overboord gooien en het leven dat voorbijraast. Het motto was: “Open je hart en wie het kleine niet eert, is het grote niet weerd”. Met een mand gevuld met wereldwinkelproducten, keerden de panelleden huiswaarts. Een geslaagde avond!