algemeen
de rijnsburger
donderdag 9 juli 2015
17
Rijnsburg op de kaart : veranderingen door de eeuwen heen n Helaas zijn bijna alle oude huizen gesloopt n Het stratenplan oude dorpskern gelijk als in de zestiende eeuw Dokterswoning n Heel veel Rijnsburgers, geboren voor 1964 kregen er een prik, pillen of een bemoedigend praatje van de dokter. Waar? In het oude doktershuis op Rapenburg 1. Wij, Eke Poortinga en Ellen van der Laan, doen archiefonderzoek naar dit pand en de naastgelegen panden. Er bestaat een enorme hoeveelheid gegevens over dit deel van Rijnsburg. Door Eke Poortinga en Ellen van der Laan
Dat komt omdat grote delen van de oude kern van Rijnsburg behoorde tot de bezittingen van de vrouwenabdij van Rijnsburg, gesticht in 1133 en de abdij had er belang bij haar bezittingen vast te leggen op papier. Een van de dingen die ons bij het onderzoek opviel, is dat, hoewel – helaas – bijna alle oude huizen uit die tijd zijn gesloopt, het stratenplan van de oude dorpskern eigenlijk nog hetzelfde is als in de zestiende eeuw. BerckenroDe kaart
Uit de kaart van Van Buningen mogen we niet afleiden dat het gedeelte ten zuiden van de Oude Vliet (de huidige Oude Vlietweg) of de Koestraat indertijd niet bebouwd waren. Er bestaan namelijk oude leenbrieven van rond 1600 waaruit blijkt dat de abdis de voormalige rentmeester Dirk Van Kessel en de baljuw/schout Lodewijck de Ruw had beleend met erven in dit gedeelte. De abdij had hier dus wel bezittingen, maar tot 1611 behoorde dit gedeelte nog tot het ambacht Oegstgeest. Waarom de Koestraat niet in het kaartje is opgenomen is ons nog niet duidelijk. In elk geval blijkt uit het Caert-
Spelen met muziek
berckrode kaart. | Foto: pr.
boeck van Rynlandt van Floris Balthasars Berckenrode en zijn zoon Balthasar Florisz (1610-1615), dat er 10 à 15 jaar later ten zuiden van de Oude Vliet en in de Koestraat al flink wat huizen of hofsteden stonden (zie afbeelding van een detail van bijgevoegde kaart). anDer Doel
De Berckenrode-kaart is natuurlijk met een ander doel gemaakt dan de Van-Buningen-kaart: waarschijnlijk om het waterbeheer binnen de verschillende dorpen of ambachten van Rijnland in kaart te brengen. Bij dorp of ambacht moeten we denken aan de kleinste bestuurseenheid die toen bestond, de voorloper van de tegenwoordige gemeente. Wat betreft het waterbeheer stonden zij onder
Het doktershuis aan het rapenburg, ca. 1890. | Foto: pr.
toezicht van het hoogheemraadschap van Rijnland, net zoals nu. Het was dus belangrijk om een overzicht te hebben welk dorp of ambacht voor welk water verantwoordelijk was. De verschillende ambachten op deze kaart zijn voorzien van een andere kleur. Groen is Rijnsburg, geel is Oegstgeest en roze is de beide Katwijken en het Zand. Op deze kaart zien we dan ook dat een gedeelte ten zuiden van de Oude Vliet al bij het ambacht Rijnsburg behoort (sinds 1611). Floris Balthasars Berckenrode en zijn zoon Balthasar Florisz, Caertboeck van Rynland: detail met daarop Rijnsburg en een stukje van de omgeving. De Lange Vaart
wordt hier Oude Vliet genoemd, maar heet op alle overige kaarten die wij gezien hebben de Lange Vaart. ouDe kern herkenBaar
Vooral op de laatste kaart is de oude kern van Rijnsburg, zoals op de bovenstaande kaarten, nog steeds herkenbaar. Deze vorm heeft iets weg van een platvis, met de kop naar het oosten gericht. Op de kaart van Van Buningen was de ‘Smitsteech’ (tegenwoordig de Smidstraat) de oostelijke grens, op de Berckenrode-kaart was de ‘Smitsteech’ als het ware de kieuw en kwam daar achteraan, oostwaarts, nog de vissenkop. De westkant, die de vorm heeft van een vissenstaart, eindigde bij de Lange Vaart. De rug van de vis is
Heeft Oegstgeest geld teveel……
kleuters n Nu inschrijven voor de
cursus in augustus. Op woensdag 26 augustus a.s. start op de Gemeentelijke Muziekschool Katwijk een nieuwe cursus Spelen met muziek. Deze cursus is bedoeld voor kinderen uit groep 1 en 2 van de basisschool en duurt 15 lessen. Tijdens de cursus maken de kinderen al zingend, spelend en ontdekkend kennis met de wereld van de muziek. In de cursus ‘Spelen met muziek’ maken kinderen op een actieve en onderzoekende manier kennis met muziek. Met het zingen van liedjes, spelen op instrumentjes, tekenen en knutselen, leren de kinderen muzikale tegenstellingen herkennen als stilte/geluid, hoog/ laag, hard/zacht en langzaam/snel. De cursus Spelen met muziek bestaat uit 15 wekelijkse lessen van 45 minuten en vindt plaats in lokaal 3 van de muziekschool. De lessen zijn op woensdagmiddag van 14.30. t/m 15:15 uur . Deelname aan de cursus kost € 81,-. Inschrijving kan via de website van de muziekschool www. muziekschoolkatwijk.nl of bij de administratie tel. 071-4065781.
de Vliet, en de buik voor een deel de Oude Vliet en voor een deel de Oegstgeesterweg, die op de kaart van Van Buningen ook al zo heette. Tenslotte vormen de Koestraat en de Brouwersteech ( tegenwoordig Brouwerstraat) de voelsprieten op de vissenrug, om in dezelfde beeldspraak te blijven. Volgende week laatste deel: 3 Bronnen: de kaarten van 1596-1598 (Van Buningen) en 1610-1615 (Berckenrode) bevinden zich en het Nationaal Archief in Den Haag, collectie Hingman (4 VTH), inventarisnummers L1 en 2310. De kaart van 1774 (Van Straalen) is ontleend aan het archief van het Hoogheemraadschap Rijnland, inventarisnummer A-4187.
Met K&O naar Herman van Veen kaartjes
n De Uit-De-Kunst-Bus van K&O Katwijk gaat op zaterdag 14 november naar Philharmonie te Haarlem voor een voorstelling van Herman van Veen. K&O heeft plaatsen gereserveerd op rij 8 en 9.
Kosten 1e rang kaarten € 46,- p/p (incl. bus), inclusief pauze drankje en garderobe. Herman van Veen (Utrecht, 14 maart 1945) is een virtuoze podiumkunstenaar met een enorme staat van dienst. Voor het eerst op het podium in 1965 en sindsdien reist hij de hele wereld over met zijn voorstellingen.
Sinds een aantal maanden ligt er aan de rand van Rijnsburg, achter de wijk Frederiksoord, een weg. Deze nieuwe weg is aangelegd door de gemeente Oegstgeest omdat zij deze gaan gebruiken als bouw weg voor de nieuw te bouwen woningen aan de rand van de Rijn. Deze afgesloten bouw weg wordt ’s avonds en ’s nachts beter verlicht dan een al vele tientallen jaren door fietsers druk gebruikte Valkenburgerweg. Omwonenden vragen zich af welk politiek beleid hier achter zit. Heeft de gemeente Oegstgeest geld teveel? zit hier achter of zitten Oegstgeest en Katwijk vast aan foute besluiten uit het verleden?
Hij speelt viool, zingt, schrijft, componeert, regisseert, acteert, schildert en is de geestelijke vader van de wereldberoemde stripfiguur Alfred Jodocus Kwak. Van Veen bracht tot op heden 177 cd’s, 25 dvd’s en een zeventigtal boeken uit. Reserveren bij K&O Katwijk, Sluisweg 16, tel: 071-4016400 (op werkdagen tussen 9.00-13.00 uur). www.kenokatwijk.nl.