interview
LEIDERDoRPS WEEKBLaD
WoEnSDaG 21 november 2012
7
We blikten terug op de geschiedenis van Sparta met (v.l.n r. en van boven naar beneden) Gonny Luijnenberg, Rineke Zeilstra, Coby Teske, Rien van der Vlies, Sjors Lemmerzaal, Tiny van Evert en Magda van der Vlies. (Foto: C. v.d. Laan) Rechts beelden uit een buitendemonstratie ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan in 1962. Magda van der Vlies springt over het paard, de heer Bregman toont zijn kunsten op de rekstok. (Foto’s: archief Sparta)
‘De basis van het bewegen in Leiderdorp ligt bij Sparta’ Gymnastiek- en turnvereniGinG bestaat 100 jaar Morgen, 22 november, is het precies honderd jaar geleden dat gymnastiekvereniging Sparta werd opgericht, de oudste sportvereniging van Leiderdorp. Zo’n jubileum is een mooie gelegenheid om terug te blikken op de lange geschiedenis van de club. Dat deed het Leiderdorps Weekblad onlangs samen met Rien van der Vlies, al 25 jaar voorzitter van Sparta, oudvoorzitter Sjors Lemmerzaal, oudbestuurslid Tiny van Evert-van der Reyden, Gonny Luijnenberg-Janssen, die al 67 jaar lid is en nog steeds traint, bestuurslid en oud-trainster Rineke Zeilstra, trainster Coby Teske en oud-lid Magda van der Vlies. “Dat we de oudste sportvereniging zijn, wordt wel betwist door de Leiderdorpse ijsclub”, lacht Rien van der Vlies. “Zij zeggen altijd dat ze al langer actief zijn. Maar onze oprichtingsstatuten zijn echt een paar jaar ouder dan die van hen.” Hij kan het weten, want hij heeft in verband met het aanstaande jubileum uitgebreid het verenigingsarchief doorgesnuffeld en een schat aan paperassen, krantenknipsels en oude foto’s meegenomen.
Broekrokken
Vooral de foto’s maken de tongen los. Met name de herinneringen van Sjors Lemmerzaal (89), Tiny van Evert (85) en Gonny Luijnenberg (84) gaan heel ver terug. Zij hebben de tijd nog meegemaakt dat, omwille van de zedigheid, door de dames gesport werd in keurige, zeer bedekkende kledij. “Vlak na de oorlog stond Meindert Zaalberg aan het roer van de club. Zijn zus Truus maakte broekrokken, die we droegen met een eigen witte blouse erboven”, vertelt Luijnenberg die al 67 jaar lid is en nog steeds traint. “Het was heel lastig, die wijde kleren”, weet Van Evert nog. “Je bleef regelmatig haken aan de toestellen.” Ook voor de mannen was toen nog geen sprake van strakke turnkleding en ook bij hen leverde dat problemen op, kan Lemmerzaal
beamen. “Mijn broek zat een keer helemaal vastgedraaid om de rekstok.”
Beginjaren
Natuurlijk is er niemand meer die uit eerste hand kan vertellen over de allereerste beginjaren van Sparta, maar hier helpen oude documenten en krantenknipsels. De oprichtingsvergadering werd gehouden op 22 november 1912 op initiatief van dominee Kramer, die de steun kreeg van een aantal notabelen, onder wie de heren Van Wijck, Mol, Hendriksen en wethouder Splinter. In het begin was de club alleen toegankelijk voor mannen; gymnastiek voor vrouwen werd niet passend gevonden. Maar na anderhalf jaar kwam daar al verandering in. Het bestuur werd versterkt met de dames De Bruyne, Persant Snoep, Parmentier en Van der Valk Bouman en er startte een groep voor dames en meisjes. Een sporthal of zelfs maar gymzaal had Leiderdorp nog niet. Sparta trainde in een leegstaand lokaal van de gemeenteschool aan de Hoofdstraat. De vereniging groeide als kool en had al snel honderden leden. De contributie was bescheiden, kinderen betaalden 7 1/2 cent per week, volwassenen het dubbele. Daarnaast was er een gemeentelijke subsidie. Onder de oude documenten bevindt zich een brief uit december 1917 van burgemeester en wethouders met de mededeling dat de club kan rekenen op 50 gulden per jaar. Vlak voor het 10-jarig bestaan krijgt Sparta zelfs Koninklijke aandacht, zo getuigt een brief van Koningin Wilhelmina van 15 november 1922, waarin gemeld wordt dat zij de statuten heeft goedgekeurd en de vereniging erkent. De Tweede Wereldoorlog betekende voor Sparta bijna het einde. De
vereniging weigerde elke bemoeienis met de bezetter en dook als het ware onder, zo heeft Van der Vlies uit de archiefstukken opgemaakt. Na de bevrijding bracht Meindert Zaalberg de club weer tot leven en al snel waren er weer ruim tweehonderd Spartanen.
MariaBeeld
Sparta verhuisde toen ook naar het Patronaatsgebouw aan de Hoge Rijndijk. Magda van der Vlies-Rötmensen kan zich nog goed het Mariabeeld herinneren dat in de trainingszaal stond. Als je in vouwhang in de ringen zwaaide, was het beeld een mooi baken voor het moment dat je terug kon draaien, vertelt ze. “We wisten: als je bij Maria bent, moet je disloceren.” Om meer leden te trekken, gaf de vereniging ook regelmatig demonstraties. Gewoon buiten in een wei, op het land van boer Braat op de plek waar nu de A4 loopt. “Dan moesten we wel eerst de koeienvlaaien weghalen.” De club bleef groeien. Met het 50-jarig bestaan waren er ruim vijfhonderd leden, op zijn top zelfs achthonderd. Daarna liep het zachtjes aan terug. Niet zo vreemd, vindt Rien van der Vlies. “In de jaren vijftig en zestig waren er maar een paar sportverenigingen in Leiderdorp. Behalve Sparta had je nog voetbalclub RCL en tennisclub De Munnik. Maar vanaf de jaren zeventig is de keuze heel snel steeds groter geworden.” Bij de viering van het 75-jarig bestaan stond het ledenaantal op zo’n 350, nu zijn dat er nog ongeveer 150. Allemaal meisjes en dames; de laatste jongensgroep is al jaren geleden verdwenen en een ‘Epke Zonderlandeffect’ is vooralsnog niet te merken.
TekorT aan kader
De vereniging heeft het de laatste tijd wat moeilijk. Dat heeft niets te maken met het enthousiasme van leden en van bestuur. Maar wel met het gebrek aan vrijwilligers, trainers en bestuurleden. Een probleem waar vrijwel iedere club tegenwoordig mee kampt. Ook de
krappe financiën knellen. Rien van der Vlies: “We krijgen al heel lang geen subsidie meer en moeten wel huur betalen voor de sportzaal en zelf onze toestellen aanschaffen. Nu is bijvoorbeeld de spanbrug toe aan vervanging. Dat kost 3.000 euro, wat in feite niet meer is op te brengen. Maar als we het materiaal niet kunnen vervangen, houdt het voor ons op.” En dat zou jammer zijn, benadrukt de voorzitter, want de gymnastiekvereniging heeft nog altijd een belangrijke rol in de gemeente. “De basis van het bewegen in Leiderdorp ligt bij Sparta. Bij ons is het er nooit zozeer om gegaan de top te bereiken, maar we streven wel naar een goede lichamelijk conditie voor onze leden.” Dat geldt voor alle leeftijden, van heel jong tot bejaard. “We hebben een wachtlijst voor de moeder- en peutergymnastiek. Als we een trainer kunnen vinden, starten we meteen weer een groep.” Aan de andere kant van het leeftijdsspectrum, geeft Coby Teske, zelf al veertig jaar lid, conditietraining aan twee groepen vrouwen, waarvan er één bestaat uit zestigplussers. Het overgrote deel van de leden bestaat uit meisjes. En hoewel het halen van medailles niet voorop staat bij Sparta, presteren die erg goed, vertelt Rineke Zeilstra, die nog altijd actief is als jurylid. “De afgelopen vijf jaar draaiden we mee aan de regionale top. Een hele prestatie, want bij wedstrijden neem je het op tegen negentig andere verenigingen.”
Bescheiding viering
In verband met de krappe financiën wordt het jubileum bescheiden gevierd. Zaterdagmiddag 24 november vanaf 15.00 uur is er een gezellig samenzijn in de Tuynzaal van Brasserie Park waar alle senior leden en oud-leden welkom zijn. De jeugd komt volgend voorjaar aan de beurt: op 14 april wordt voor hen een feestelijke middag georganiseerd.
sparta Bij Sparta kunnen alle leeftijdsgroepen terecht. Zaterdagochtend is er kleutergym in De Does. In de gymzaal aan de Klerkenhof wordt woensdagmiddag gymnastiek gegeven voor meisjes (6-7, 8-9, 10-11 jaar en 12+) en op maandag- en vrijdagmiddag training voor de selectie turngroepen. Donderdagavond is er in de gymzaal aan de Van der Marckstraat conditietraining voor dames. Info: www.spartaleiderdorp.nl.