cultuur & uitgaan
Leiderdorps weekbLad
woensdag 2 september 2015
13
‘Met het thema Kunst & Ambacht kan je alle kanten uit’ n Comité Open Monumentendag Leiderdorp komt met interessant en gevarieerd programma vooruitblik n Op Open Monumentendag 2015, die in Leiderdorp plaatsvindt op zaterdag 12 september, kunnen liefhebbers hun hart ophalen aan werk van Leiderdorpse kunstenaars in een bijzondere, monumentale, ambiance. Bovendien laten enkele Leiderdorpse ‘ambachtslieden’ belangstellenden een kijkje in de keuken nemen. Het Leiderdorps Weekblad werpt alvast een blik op het programma met Hans Endhoven en Aad Vons van het Comité Open Monumentendag Leiderdorp. Tekst en foto: Corrie van der Laan
“Kunst & Ambacht is een prettig thema, daar kan je alle kanten mee uit”, zegt Hans Endhoven, voorzitter van het Comité dat de Open Monumentendag ieder jaar organiseert in Leiderdorp . De samenstelling van het programma voor Open Monumentendag in Leiderdorp heeft dit jaar dan ook weinig hoofdbrekens gekost. “We waren er vrij snel uit”, constateert Endhoven. “De resterende ambachten in de
Langs de graven van Groenesteeg rondleiding n Op zondag 6
september is er om 14.00 uur een rondleiding op de historische begraafplaats Groenesteeg langs de graven van een aantal bijzondere personen. Het betreft onder anderen de stadsarchitecten Salomon van der Paauw en Jan Willem Schaap, de museumdirecteuren Schlegel, Temminck en Reuvens, de ‘redder van Leiden’ Diederik van Leyden Gael, de ouders van Abraham Kuyper, de dominee Hagen, de stichtster van de Annakliniek Anna Groll, de verzetsheld Irawan Soejono en de pedagoog Haanstra. Op deze zondag zijn de historische Begraafplaats Groenesteeg, waar de elite van Leiden van 1813 tot het einde van de vorige eeuw begraven ligt, en de Aula tussen 13.30 en 16.00 uur opengesteld voor het publiek. De begraafplaats zelf, aan de Groenesteeg 126 in Leiden, is op alle dagen van de week overdag tussen 9.00 en 17.00 uur geopend.
Podium Pitch talkshow n Op zondag 6 september keert de culturele talkshow Podium Pitch terug. Dit keer niet in het Rijksmuseum van Oudheden maar in de foyer van de Stadsgehoorzaal aan de Breestraat. In deze editie vertelt kunstenares Tinkebell over haar spraakmakende werk, leest Jan Dirk van der Burg voor uit zijn tweetbundels en toont fotograaf Danielle Celie haar serie over een verlaten Russisch mijndorp. En uiteraard is er ook weer live muziek. Podium Pitch op zondag 6 september start om 14.30 uur, Foyer van de Stadsgehoorzaal, Breestraat 60, Leiden. Entree gratis, maar kom op tijd.
gemeente – dat zijn er niet zoveel meer – hebben we op een rijtje gezet. En we hebben contact gezocht met kunstenaars in Leiderdorp, daar zijn er wèl heel veel van. Vervolgens hebben we een mooie mix proberen te maken van kunst en ambacht, zoveel mogelijk in combinatie met monumenten.” ambachten in het doeskwartier
Leiderdorpse monumenten zijn vooral te vinden in de Kerkwijk en het Doeskwartier, het oudste deel van het dorp. Geen wonder dus dat focus van Open Monumentendag op deze twee wijken ligt. Lange tijd was de Kerkwijk met name de winkelwijk, terwijl de ambachten zich concentreerden in het Doeskwartier. Er werd een breed scala aan ambachten beoefend; vrijwel alles wat de inwoners, waaronder veel veeboeren, nodig hadden, werd ter plekke geproduceerd. Zo waren er metselaars, timmerlieden, smeden, klompenmakers en wagenmakers. De ligging aan de rivieren de Oude Rijn en De Does zorgde ervoor dat ook voor scheepsmakers een goede boterham te verdienen was. De klei uit de polders maakte Leiderdorp een prima plek voor de productie van bakstenen en dakpannen. Later vestigden zich ook pottenbakkers die sierwerk maakten. De Doeslaan werd zo in de eerste helft van de twintigste eeuw een centrum van aardewerkfabricage in alle vormen. Tegenwoordig moet je in het Doeskwartier met een lantaarntje zoeken naar ambachtelijke bedrijven. Maar ze zijn er nog wel . Comitélid Aad Vons: “Aan de Doeslaan is nog altijd één aardewerkfabrikant, kleiwarenfabriek Ginjaar. En dan is er natuurlijk de Scheeps-Jachtwerf. De Koning-Keyzer. Die stamt uit de jaren zestig maar daarvoor zat daar ook altijd een scheepswerf.” Op Open Monumentendag zijn zowel de kleiwarenfabriek als de scheepswerf te bezichtigen. Bij Ginjaar krijgen bezoekers de gelegenheid zelf een Romeinse daktegel met eigen stempel te maken. Bij de werf staat een originele touwbaan opgesteld waar wordt gedemonstreerd hoe in vroegere tijden de tuigage voor de schepen gemaakt werd. Daarnaast zijn in het Doeskwartier het Sparmuseum aan Hoofdstraat 164-166 en een woonhuis aan de Hoofdstraat 162 open voor publiek. kerktoren als hoogtepunt
Een letterlijk hoogtepunt van de dag is te beleven in de kerk van de Gereformeerde Gemeente aan de Hoofdstraat, die stamt uit 1890. Net als enkele jaren geleden wordt de kerktoren opengesteld. “Het wordt daar ongetwijfeld razend druk”, voorspelt Vons. “Bezoekers mogen
Hans endhoven (links) en aad Vons voor het pand aan de Hoofdstraat 51, dat op open Monumentendag gedeeltelijk te bezichtigen is. in groepjes van maximaal vijf tegelijk de toren in, dus hou rekening met wachttijden. Het leuke is dat nu voor het eerst de vernieuwde A4 vanuit de toren bewonderd kan worden. Zo past het ook goed in het thema; het aquaduct is ook een kunstwerk, wat je kan bekijken vanuit een monument.” In gebouw Irene, tegenover de kerk en eigendoom van de Gereformeerde Gemeente, is een tentoonstelling van oude gereedschappen te zien en treden leerlingen van de Stichting Muziekonderwijs Leiderdorp op. amateurkunstschilders
Ook de andere kerk in de Hoofdstraat, de Dorpskerk in de Kerkwijk, is onderdeel van Open Monumentendag. Hier tonen Leiderdorpse amateurkunstschilders hun werk. Daarnaast is er een bijzondere tentoonstelling van religieuze bloemsierkunst, samengesteld door koster Henk van der Velden. Het hek van het oude kerkhof achter de kerk staat ook open. “Het kerkhof is in feite de Leiderdorpse variant van begraafplaats Groenesteeg in Leiden. Daar liggen vele Leidse notabelen, hier vind je de elite van Leiderdorpers uit de voorgaande eeuwen”, licht Endhoven toe. meubelrestaurateur
Zeker een bezoek waard is het huis en atelier van de Jan Bodijn, aan de Kerklaan 4 en 5. Net als zijn vader en grootvader voor hem, is Bodijn meubelrestaurateur. In 1980 heeft hij het huis aan de Kerklaan
gebouwd, dat is geïnspireerd op bouwstijlen uit het verleden. Hier restaureert hij ook meubelen en andere antiquiteiten, waaronder klokken. Tijdens de open dag is hij in zijn atelier aan het werk. Een heel ander soort ambacht beoefent Walter Englebert. Hij is een kunstenaar met chocolade. Op Open monumentendag geeft hij letterlijk een kijkje in de keuken in zijn bedrijf Cacao van jou. Een bijzonder woonhuis in de Kerkwijk ligt aan de Hoofdstraat 51. Ooit kruidenierszaak, daarna een filiaal van de Leidse Spaarbank en vervolgens het atelier van de begin 2014 overleden bekende kunstschilder Olga Thorn Leeson. “Haar atelier is nog in vrijwel dezelfde staat als toen zij er werkte”, weet Vons. “Grappig is dat je ook nog sporen terugvindt uit de Leidse Spaarbank tijd, zoals de bakkluis en de bankbalie met al die kleine latjes.” Verder openen in de Kerkwijk Dunja Creatief aan de Hoofdstraat 25 en het 17de eeuwse woonhuis, een voormalige boerderij, aan de Hoofdstraat 42 de deuren. verder in het dorp
Ook buiten de Kerkwijk en het Doeskwartier staan activiteiten gepland. Zo wordt op Hoeve Dijkzicht aan de Achthovenerweg 25 de laatste in een serie Romeinse boerenerfmarkten georganiseerd (open van 11.00 tot 15.00 uur). Met aandacht voor vondsten, boeren en ambachten in de Romeinse tijd. Aan de Oranjegalerij in de Oranjewijk is de nieuwe galerie van beel-
dend kunstenaar Paul van Remundt geopend. Vergeet niet even door te fietsen naar park De Houtkamp. In de heemtuin aan de zuidkant van het park (Persant Snoepweg 1) is het ‘Hans-en-Grietjehuisje’ De Lange Akker geopend voor publiek. Hier woonde en werkte van 1954 tot 1968 de dichter en beeldend kunstenaar Freek van Leeuwen. Jarenlang was het daarna een werkgebouwtje van de heemtuinbeheerders. Sinds 2013 is dit het atelier van keramiste Margreet Roorda. Wie vervolgens de Van Diepeningenlaan afrijdt, komt vanzelf bij De Sterrentuin, waar het Leiderdorps Museum dit jaar ook meedoet aan Open Monumentendag. Afgelopen weekend is hier de tentoonstelling over scheepswerf Boot geopend. “Dat was de grootste scheepswerf ooit in Leiderdorp”, weet Endhoven. “Die tentoonstelling vormt een heel leuke combinatie met de openstelling van Scheepsen Jachtwerf De Koning-Keyzer.” Open Monumentendag in Leiderdorp is op zaterdag 12 september van 11.00 tot 17.00 uur. Alle informatie over de opengestelde panden en activiteiten is te vinden in een programmaboekje dat nu al af te halen in het gemeentehuis, de bibliotheek, het Leiderdorps Museum, het Spar Museum, boekhandel de Kler in Winkelhof, en op de dag zelf bij de opengestelde panden/activiteiten. Het programma is ook te downloaden via www.openmonumentendag.nl/ gemeente/leiderdorp/
Kunst & Ambacht nader bekeken lezing
n Dinsdag 8 september begint het nieuwe seizoen van Kunstkring Leiderdorp met een lezing in het kader van Open Monumentendag 2015, door kunsthistorica Claudia Thunnissen. Over het thema van Open Monumentendag 2015, ‘Kunst & Ambacht’, valt veel te vertellen. Bijvoorbeeld over de onderlinge relatie: hoe zit het met kunst met een kleine en een grote K; of over het monument waar kunst en ambacht
samen komen. Kunsthistorica Claudia Thunnissen zal met name de beeldende kunsten belichten, zoals de schilder- en beeldhouwkunst, de bouwkunst en de toegepaste kunst. Zij zal deze verbinden met allerlei ambachten, waaronder de kunst van het restaureren. Hierbij zal zij inzoomen op Leiderdorp, als klein onderdeel van het wereldtoneel, waar kunstenaars als Gerrit de Blanken, Willem Brouwer en Jan Roelandse draaiden, boetseerden
en schilderden; waar architecten en ambachtslieden onder wie Jesse en Van Osnabrugge bouwden. Uiteraard met uitstapjes naar Leiden, zoals naar de Leidse kunstenaar Jan van Goyen die de Dorpskerk in Leiderdorp schilderde. De lezing vindt plaats in de Scheppingskerk aan de Van Poelgeestlaan 2 in Leiderdorp en begint om 20.15 uur (zaal open 19.45 uur). Niet-leden betalen 7 euro.
J.C. roelandse portretteerde gerrit de blanken. (uitsnede)