Tehran Univ Med J (TUMJ), Vol.70, No.4, July 2012 by TUMJ TUMJ

‫داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬ ‫دوره ‪70‬‬

‫ﺷﻤﺎره ‪4‬‬

‫ﺗﻴﺮ ‪1391‬‬

‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﻴﺎز‪ :‬داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬ ‫ﻣﺪﻳﺮ ﻣﺴﺆول‪ :‬دﻛﺘﺮ ﺳﻴﺪ ﺣﺴﻦ اﻣﺎﻣﻲرﺿﻮي‬ ‫ﺳﺮدﺑﻴﺮ‪ :‬دﻛﺘﺮ ﻧﺎدره ﺑﻬﺘﺎش‬ ‫ﻣﺪﻳﺮ اﺟﺮاﻳﻲ‪ :‬دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﻲ ﻧﻮﻳﺎن اﺷﺮف‬ ‫ﺷﻮراي دﺑﻴﺮان‬

‫دﻛﺘﺮ ﺷﺎﻫﻴﻦ آﺧﻮﻧﺪزاده‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﺻﺪﻳﻘﻪ ﺑﺮﻧﺎ‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﺟﻤﺸﻴﺪ ﺣﺎﺟﺘﻲ‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺧﻮﺷﻨﻮﻳﺴﺎن‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻧﻴﻤﺎ رﺿﺎﻳﻲ‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻧﮕﺎر ﺳﺠﺎدﻳﺎن‪،‬‬ ‫دﻛﺘﺮ ﻋﻠﻲ ﻋﺮبﺧﺮدﻣﻨﺪ‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻧﻌﻤﺖاﷲ ﻋﻄﺎﻳﻲ‪ ،‬دﻛﺘﺮ راﻣﺶ ﻋﻤﺮاﻧﻲﭘﻮر‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮد ﻗﺎﺿﻲ ﺧﻮاﻧﺴﺎري‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﺳﻴﺪﺟﻮاد ﻗﺎﺿﻲ ﻣﻴﺮ ﺳﻌﻴﺪ‪،‬‬ ‫دﻛﺘﺮ ﻣﻬﺮي ﻛﺪﺧﺪاﻳﻲ‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﺳﻴﻨﺎ ﻣﺮادﻣﻨﺪ‪ ،‬دﻛﺘﺮ زﻳﻨﺖ ﻧﺎدﻳﺎﺣﺘﻤﻲ‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﻲ ﻧﻮﻳﺎن اﺷﺮف‬ ‫ﻫﻴﺄت ﺗﺤﺮﻳﺮﻳﻪ‬

‫دﻛﺘﺮ ﻧﺎﺻﺮ اﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ درﻳﺎﻧﻲ‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮد اﻛﺒﺮﻳﺎن‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻓﺮﻧﺎز آﻣﻮزﮔﺎر ﻫﺎﺷﻤﻲ‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﺑﺎﺑﻚ ﺑﻬﺎر‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﭘﺮوﻳﻦ ﭘﺎﺳﺎﻻر‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﭘﺮﻳﭽﻬﺮ ﭘﺎﺳﺒﺨﺶ‪،‬‬ ‫دﻛﺘﺮ زاﻫﺪ ﺣﺴﻴﻦ ﺧﺎن‪ ،‬دﻛﺘﺮ زﻫﺮا ﺣﻼﺟﻲ‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻓﺎﻃﻤﻪ داوري ﺗﻨﻬﺎ‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻣﻬﺮﻧﺎز رﺳﻮﻟﻲﻧﮋاد‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻣﺴﻌﻮد ﺳﺘﻮده‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺷﻌﺒﺎﻧﻲ‪،‬‬ ‫دﻛﺘﺮ اﺣﻤﺪرﺿﺎ ﻃﻼﺋﻲﭘﻮر‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ ﻇﻔﺮﻗﻨﺪي‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻛﺠﺒﺎفزاده‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﺳﻴﺪ ﻣﺤﻤﺪﺟﻮاد ﻣﺮﺗﻀﻮي‪ ،‬دﻛﺘﺮ اﻋﻈﻢاﻟﺴﺎدات ﻣﻮﺳﻮي‪،‬‬ ‫دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪﺟﻮاد ﻣﻴﻜﺎﺋﻴﻠﻲ‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﺑﻬﺮوز ﻧﺒﺌﻲ‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻣﺮﺿﻴﻪ وﺣﻴﺪ دﺳﺘﺠﺮدي‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ ﻫﺎدﻳﺎن‬ ‫ﻫﻴﺄت ﺗﺤﺮﻳﺮﻳﻪ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ‬

‫دﻛﺘﺮ ﻓﺮﻫﻨﺎك اﺳﺪي )ﺷﻴﻜﺎﮔﻮ(‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﺟﻮاد ﭘﺮوﻳﺰي )ﻓﻴﻼدﻟﻔﻴﺎ(‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ ﻛﺸﺘﮕﺮ )ﻟﻨﺪن(‪ ،‬دﻛﺘﺮ اﻓﺸﻴﻦ ﮔﻨﺠﻲ )اﺳﺘﺮاﺳﺒﻮرگ(‪،‬‬ ‫دﻛﺘﺮ ﺷﻬﻼ ﻣﺴﻌﻮد )ﻓﻠﻮرﻳﺪا(‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﭘﺮوﻳﺰ ﻫﻨﺠﻨﻲ )ﭘﻨﺴﻴﻠﻮاﻧﻴﺎ(‬ ‫وﻳﺮاﺳﺘﺎران‬

‫دﻛﺘﺮ ﻧﺎدره ﺑﻬﺘﺎش‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﻲ ﻧﻮﻳﺎن اﺷﺮف‪ ،‬دﻛﺘﺮ وﺣﻴﺪ ﻧﻴﻜﻮﻳﻲ‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﺳﻴﺪ ﺑﻬﻨﺎم ﻫﺎﺷﻤﻲ‬ ‫ﻫﻤﻜﺎران دﻓﺘﺮ ﻣﺠﻠﻪ‬

‫ﺣﺴﻴﻦ ﭼﺎﻳﭽﻲ‪ ،‬راﺣﻠﻪ رﻣﻀﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺳﺤﺮ ﺻﺪﻳﻖ‪ ،‬ﻣﻌﺼﻮﻣﻪ ﻋﺴﮕﺮي‪ ،‬آرزو ﻛﻤﻴﺰاﻧﻲ‬ ‫ﻧﺸﺎﻧﻲ‪ :‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺧﻴﺎﺑﺎن ﻗﺪس‪ ،‬ﺧﻴﺎﺑﺎن ﭘﻮرﺳﻴﻨﺎ‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن آﻣﻮزش‪ ،‬ﻃﺒﻘﻪ اول‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ ،202‬دﻓﺘﺮ ﻣﺠﻠﻪ‬ ‫آدرس اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ‪ http://tumj.tums.ac.ir :‬ﭘﺴﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ‪medjournal@tums.ac.ir :‬‬ ‫ﺻﻨﺪوق ﭘﺴﺘﻲ ‪ ،14155/6447‬ﺗﻠﻔﻜﺲ‪Online submission: http://journals.tums.ac.ir/login ، 88962510 :‬‬ ‫ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺼﻮﺑﻪ ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻧﺸﺮﻳﺎت ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻛﺸﻮر‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﻣﻘﺎﻻت اﻳﻦ ﻣﺠﻠﻪ اﻣﺘﻴﺎز ارﺗﻘﺎي ﻋﻠﻤﻲ ﭘﮋوﻫﺸﻲ ﺗﻌﻠﻖ ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬ ‫ﺗﻴﺮاژ‪ 1000 :‬ﻧﺴﺨﻪ‬

‫ﻟﻴﺘﻮﮔﺮاﻓﻲ‪ ،‬ﭼﺎپ و ﺻﺤﺎﻓﻲ‪ :‬ﺑﻬﺮﻧﮓ‬

‫)راﻳﮕﺎن(‬

‫ﻧﻤﺎﻳﻪ ﺷﺪه در‪:‬‬

‫‪SCOPUS, EMBASE, Cambridge Scientific Abstracts (CSA), CAB Abstracts (CABI), Chemical Abstract Service (CAS),‬‬ ‫‪DOAJ, Psych Info, ULRICH΄S, Index Copernicus, IMEMR, EMR Beta, SID, Magiran, Iran Medex‬‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬ ‫دوره ‪70‬‬

‫ﺷﻤﺎره ‪4‬‬

‫ﺗﻴﺮ ‪1391‬‬

‫ﻓﻬﺮﺳﺖ‬ ‫ارزﻳﺎﺑﻲ ﻛﻴﻔﻴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻮغ ﻫﺴﺘﻪ و آﺳﻴﺐ ‪ DNA‬ﻫﺴﺘﻪ اﺳﭙﺮم در ﻣﻮشﻫﺎي ﺳﻮري ﺑﺎﻟﻎ درﻣﺎن ﺷﺪه ﺑﺎ ﺳﻮﻟﭙﺮاﻳﺪ‪205..................................................................‬‬ ‫آرام اﺣﻤﺪي‪ ،‬رﺟﺒﻌﻠﻲ ﺻﺪرﺧﺎﻧﻠﻮ‪ ،‬ﺳﻴﺎﻣﻚ ﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﻋﺒﺎس اﺣﻤﺪي‬

‫ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﺎن ژن ﺳﻮﭘﺮاﻛﺴﻴﺪاز دﻳﺴﻤﻮﺗﺎز ‪ 1‬ﺑﺎ آﻧﺰﻳﻢ ﻻﻛﺘﺎت دﻫﻴﺪروژﻧﺎز و رادﻳﻜﺎلﻫﺎي آزاد در زﻧﺎن ورزﺷﻜﺎر‪ :‬اﺛﺮ ﺗﻤﺮﻳﻦ ﺷﺪت ﻓﺰاﻳﻨﺪه‪212..........................‬‬ ‫ﺑﻬﺰاد ﺑﺮادران‪ ،‬ﺑﺨﺘﻴﺎر ﺗﺮﺗﻴﺒﻴﺎن‪ ،‬ﺑﻬﺮوز ﺑﻘﺎﻳﻲ‪ ،‬اﻣﻴﺮ ﻣﻨﻔﺮدان‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ اﺛﺮات ﭘﺮوﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻠﻮس اﺳﻴﺪوﻓﻴﻠﻮس و ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻠﻮس ﻛﺎزﺋﻲ ﺑﺮ رﻓﺘﺎر ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺗﻮﻣﻮري ﻛﻮﻟﻮرﻛﺘﺎل‪220...................................................‬‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻬﺪي ﺳﻠﻄﺎندﻻل‪ ،‬ﻣﺠﻴﺪ ﻣﺠﺮد‪ ،‬زﻫﺮه ﺻﺎﻟﺤﻲﭘﻮر‪ ،‬ﻫﺪي ﻋﻄﺎﭘﻮر ﻣﺸﻬﺪ‪ ،‬رﺿﺎ رﺋﻮﻓﻴﺎن‪ ،‬زﻫﺮا رﺟﺒﻲ‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﺮوز ﻣﺎرﻛﺮ ﺳﻴﻜﻠﻮاﻛﺴﻴﮋﻧﺎز‪ 2-‬ﺑﻪ روش اﻳﻤﻮﻧﻮﻫﻴﺴﺘﻮﺷﻴﻤﻲ در ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎي ﺗﺮاﻧﺰﻳﺸﻨﺎل ﻣﺜﺎﻧﻪ‪228............................................................................‬‬ ‫ﻫﺪﻳﻪ ﻣﺮادي ﺗﺒﺮﻳﺰ‪ ،‬ﮔﻠﺮخ اﻟﻔﺘﻲ‪ ،‬ﻋﻠﻲ اﺣﻤﺪي‪ ،‬ﻓﺮزاﻧﻪ ﻧﻴﻜﻲ‬

‫اﺛﺮ اﺳﭙﺮي ﺑﻴﻨﻲ ﻛﻠﺴﻲﺗﻮﻧﻴﻦ ﺑﺮ ﻣﺎرﻛﺮ ﺟﺬب اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ ‪ CTX‬ﺳﺮﻣﻲ و ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ در زﻧﺎن ﻳﺎﺋﺴﻪ ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺳﺘﺌﻮﭘﻨﻲ‪ :‬ﻳﻚ ﻛﺎرآزﻣﺎﻳﻲ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ‪236......‬‬ ‫ﻧﻮﺷﻴﻦ ﺑﻴﺎت‪ ،‬ﻣﺠﻴﺪ ﺷﻬﺮﺗﻲ‪ ،‬اﻣﻴﻦ ﺻﺒﻮري‪ ،‬زﻫﺮا ﻋﺒﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻏﻼﻣﺤﺴﻴﻦ ﻋﻠﻴﺸﻴﺮي‪ ،‬ﺑﻴﺘﺎ ﻧﺠﻔﻴﺎن‬

‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ دو روش ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺗﺨﻤﻚﮔﺬاري در ﺑﻴﻤﺎران ﻧﺎﺑﺎرور ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻨﺪرم ﺗﺨﻤﺪان ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘﻴﻚ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ ﺷﺮﻳﺎن ﺑﺮاﻛﻴﺎل‪242.................‬‬ ‫ﻟﻴﻠﻲ ﺻﻔﺪرﻳﺎن‪ ،‬ﻧﻮش آﻓﺮﻳﻦ ﺳﺘﺎري دﻳﺒﺎزر‪ ،‬آرش اﺣﻤﺪزاده‪ ،‬ﺑﺘﻮل ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﻳﻜﺘﺎ‬

‫ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﻤﻚ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي ﻧﻮﻳﻦ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻧﺪولﻫﺎي رﻳﻮي در ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﺳﻲﺗﻲ اﺳﻜﻦ‪250...............................................................‬‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ ﭘﺎرﺳﺎ ﺣﺴﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺣﻤﻴﺪ ﺳﻠﻄﺎﻧﻴﺎنزاده‪ ،‬ﺷﻬﺮام اﺧﻼقﭘﻮر‪ ،‬ﻋﻠﻲ ﺟﻼﻟﻲ‪ ،‬ﻣﻬﺮداد ﺑﺨﺸﺎﻳﺶ ﻛﺮم‬

‫ارزﻳﺎﺑﻲ دﻳﺪاري ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺣﺠﻢ ﺧﻮنرﻳﺰي ﺑﻌﺪ از زاﻳﻤﺎن و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ درﻣﺎن‪ :‬ﻣﺸﻜﻼت راﻳﺞ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ‪257................................................................................‬‬ ‫ﻓﺮﻳﺪه اﺧﻼﻗﻲ‪ ،‬وﻳﺪا ﺗﻘﻲﭘﻮر ﺑﺎزرﮔﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺟﻤﺸﻴﺪ ﺟﻤﺎﻟﻲ‬

‫ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮ ﺳﭙﺘﻲﺳﻤﻲ در ﻛﻮدﻛﺎن‪ :‬ﮔﺰارش ﻛﻮﺗﺎه‪264........................................................................................................................................ ...‬‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻛﺒﺮ رﻫﺒﺮي ﻣﻨﺶ‪ ،‬ﻣﺮﻳﻢ ﻣﻮﺑﺪي‪ ،‬ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﻋﻠﻴﺰاده ﻃﺎﻫﺮي‬

‫ﻋﻮارض ﺳﻴﺴﺘﻤﻴﻚ ﻧﺎﺷﻲ از اﺳﺘﻔﺎده ﻫﻢزﻣﺎن داروﻫﺎي ﺗﻮﭘﻴﻜﺎل ﭼﺸﻤﻲ در ﻳﻚ ﭘﺴﺮ ‪ 17‬ﺳﺎﻟﻪ ﻛﺎﻧﺪﻳﺪاي وﻳﺘﺮﻛﺘﻮﻣﻲ ﻋﻤﻴﻖ‪ :‬ﮔﺰارش ﻣﻮردي‪270..........................‬‬ ‫ﺣﻤﻴﺪ زاﻫﺪي‪ ،‬آﻧﺎﻫﻴﺪ ﻣﻠﻜﻲ‬

‫)‪Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012July;70(4‬‬ ‫‪http://tumj.tums.ac.ir‬‬

‫راﻫﻨﻤﺎي ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن‬ ‫‪ -1‬اﺻﻮل ﻛﻠﻲ‪ -1 :‬آﻳﻴﻦ ﻧﮕﺎرش زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﺪه و از ﺑﻪﻛﺎر ﺑـﺮدن ﻛﻠﻤـﺎت‬

‫ﺑﺎﺷﺪ و ﻋﻨﻮان ﺟﺪول‪ ،‬ﺑﺎﻻي آن و در ﻧﻤﻮدار‪ ،‬زﻳﺮ آن ﻗﺮار ﮔﻴﺮد )ﺑﺎ ذﻛـﺮ ﺷـﻤﺎره(‪ .‬ﺑـﺎ‬

‫ﺧــﺎرﺟﻲ ﻛــﻪ ﻣﻌــﺎدل رﺳــﺎ در ﻓﺎرﺳــﻲ دارﻧــﺪ‪ ،‬ﺧــﻮدداري ﺷــﻮد‪ -2 .‬ﻣﻘــﺎﻻت ﺑــﻪ‬

‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﺻﻔﺤﺎت ﻣﺠﻠﻪ‪ ،‬ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ از ﺗﻜﺮار اراﻳﻪ ﻣﻄـﺎﻟﺒﻲ ﻛـﻪ در ﻣـﺘﻦ‬

‫آدرس اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﻣﺠﻠﻪ "‪ "http://journals.tums.ac.ir/login.aspx‬ارﺳـﺎل ﮔـﺮدد‬

‫آورده ﺷﺪهاﻧﺪ در ﺟﺪاول و ﺑﺎﻟﻌﻜﺲ ﺑﺎﻳﺪ اﺟﺘﻨﺎب ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﺟـﺪاول و ﻧﻤﻮدارﻫـﺎ ﻓﺎرﺳـﻲ‬

‫)‪ Microsoft word 2003‬ﻳـﺎ ﺑﺎﻻﺗﺮ(‪ -3 .‬ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﻫﻢزﻣـﺎن ﺑـﺮاي ﺳـﺎﻳﺮ ﻣﺠـﻼت‬

‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻋﻜﺲﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻤﻮدارﻫﺎ و ﺟﺪاول ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻪﻫﻤﺮاه ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت آنﻫﺎ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ‬

‫ارﺳﺎل ﻧﮕﺮدد و در ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺠﻼت )ﺣﺘﻲ ﺑﻪ زﺑﺎن اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ و ﻏﻴﺮه( ﺑﻪ ﭼﺎپ ﻧﺮﺳﻴﺪه‬

‫ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ و در دﻧﺒﺎﻟﻪ ﻣﺘﻦ اﺻﻠﻲ ﻣﻘﺎﻟﻪ آورده و ﺷﻤﺎرهﮔـﺬاري ﮔـﺮدد‪ .‬ﻛﻴﻔﻴـﺖ ﺗـﺼﺎوﻳﺮ‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‪ -4 .‬ﻣﻘﺎﻻت ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻘـﺎﻻت ﺗﺤﻘﻴﻘـﻲ‪ ،‬ﻣـﺮوري‪ ،‬ﮔـﺰارش ﻛﻮﺗـﺎه و‬

‫ارﺳﺎﻟﻲ ﻣﻄﻠﻮب ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﮔﺰارش ﻣﻮردي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ -5 .‬در اﻧﺠﺎم ﭘـﮋوﻫﺶ‪ ،‬اﺻـﻮل ﺑﻴﺎﻧﻴـﻪ ﻫﻠـﺴﻴﻨﻜﻲ )‪ (2008‬و‬

‫ﺑﺤﺚ‪ -1 :‬آﺛﺎر و اﻫﻤﻴﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه و ﻣﺤﺪودﻳﺖ آنﻫﺎ‪ -2 .‬ذﻛﺮ ﻧﺘـﺎﻳﺞ‬

‫ﺿﻮاﺑﻂ اﺧﻼق ﭘﺰﺷﻜﻲ رﻋﺎﻳﺖ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻣﺸﺎﺑﻪ دﻳﮕﺮان و ذﻛﺮ ﻣﻐﺎﻳﺮات و ﻣﻮارد ﻧﻘﺾﻛﻨﻨﺪه‪ -3 .‬ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻋﻠـﺖ ﺗﻔـﺎوت‬

‫‪ -2‬ﻧﺤﻮه ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻘﺎﻻت ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ‪ -1 :‬ﺻﻔﺤﻪ اول )ﻋﻨﻮان( ﺷﺎﻣﻞ ﻋﻨﻮان ﻣﻘﺎﻟـﻪ‪ ،‬ﻧـﺎم و‬

‫ﺑﻴﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻻت ﻗﺒﻠـﻲ‪ -4 .‬ﺗﻮﺿـﻴﺢ ﻣـﻮارد ﻛـﺎرﺑﺮد ﻋﻤﻠـﻲ و ﻗﺎﺑﻠﻴـﺖ‬

‫ﻧﺎمﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬درﺟﻪ ﻋﻠﻤـﻲ و آدرس دﻗﻴـﻖ ﻛﻠﻴـﻪ ﻧﻮﻳـﺴﻨﺪﮔﺎن )از ﺟﻤﻠـﻪ‬

‫ﺗﻌﻤﻴﻢﭘﺬﻳﺮي ﻧﺘﺎﻳﺞ‪ -5 .‬راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﺑﺮاي اداﻣﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺧﻮد ﻳﺎ دﻳﮕﺮان‪ ،‬در ﻣﺠﻤﻮع اراﻳـﻪ‬

‫ﻛﺪﭘﺴﺘﻲ‪ ،‬ﺗﻠﻔﻦ‪ ،‬دورﻧﮕﺎر و ﭘﺴﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ( ﻣﺤﻞ اﻧﺠﺎم ﭘـﮋوﻫﺶ‪ ،‬ﻣـﺴﺌﻮل ﻣﻘﺎﻟـﻪ و‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ ارﺳﺎل ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ -2 .‬ﺻﻔﺤﻪ دوم و ﺳﻮم ﺷﺎﻣﻞ ﺧﻼﺻﺔ ﻓﺎرﺳـﻲ و اﻧﮕﻠﻴـﺴﻲ و‬ ‫ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي ﻓﺎرﺳﻲ و اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﭼﻜﻴﺪه ﻓﺎرﺳﻲ‪ 240-250 :‬ﻛﻠﻤﻪ و در ﭼﻬﺎر ﭘﺎراﮔﺮاف ﺑﺎ ﻋﻨﺎوﻳﻦ زﻣﻴﻨـﻪ و ﻫـﺪف‪،‬‬ ‫روشﺑﺮرﺳﻲ‪ ،‬ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي و ﻛﻠﻤـﺎت ﻛﻠﻴـﺪي )ﺣـﺪاﻗﻞ ‪ 3‬و ﺣـﺪاﻛﺜﺮ ‪ 7‬واژه(‬ ‫ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﻮد‪ .‬ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻧﺴﺒﺖ ‪ 1-2-2-1‬در ﺗﻬﻴﻪ ﭼﻜﻴﺪه ﺑـﺎ ﭼﻬـﺎر ﻋﻨـﻮان ﻓـﻮق‬ ‫ﻟﺤﺎظ ﺷﻮد‪ .‬ﭼﻜﻴﺪه اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎ ﭼﻜﻴـﺪه ﻓﺎرﺳـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ و در ﺑﺨـﺶﻫـﺎي‬ ‫‪ Conclusion ،Results ،Methods ،Background‬و ‪ Keywords‬ﺗﻨﻈـــﻴﻢ و در ﺣـــﺪود‬ ‫‪ 240-250‬ﻛﻠﻤﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ -3 .‬اﺻﻞ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‪ :‬ﻳﻚ ﺻﻔﺤﻪ ﺷﺎﻣﻞ‪ -1 :‬اﻃﻼﻋﺎت ﻗﺒﻠﻲ و زﻣﻴﻨﻪاي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه و ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺑﺎ ذﻛﺮ‬ ‫رﻓﺮاﻧﺲ‪ -2 .‬ﺿﺮورت اﻧﺠﺎم ﺗﺤﻘﻴﻖ‪ -3 .‬ﺳﺆاﻻت ﺑﺪون ﭘﺎﺳﺨﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﻪ آنﻫﺎ‬ ‫ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ و ﺑﻴﺎن اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳـﻦ ﺗﺤﻘﻴـﻖ ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﺑـﻪ رﻓـﻊ‬ ‫اﺑﻬﺎﻣﺎت ﻛﻤﻚ ﻛﻨﺪ‪ -4 .‬ﺗﻌﺮﻳﻒ اﺻﻄﻼﺣﺎت ﺗﺨﺼﺼﻲ ﻳﺎ اﺧﺘﺼﺎرات ﻋﻠﻤﻲ‪ -5 .‬ﻫﺪف‬ ‫ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﻪ ﻧﺤﻮ روﺷﻦ‪.‬‬

‫آنﭼﻪ ﻛﻪ از اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﻪ ﻋﻠﻢ اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ‪ :‬ﺷﻤﺎره ﻣﻨﺎﺑﻊ در ﻣﺘﻦ ﻗﻴﺪ ﺷﻮد و از ﻋﺪد ﻳﻚ ﺷﺮوع و ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ اﺿﺎﻓﻪ ﮔـﺮدد‪.‬‬ ‫ﺿﻤﻦ اﻧﻄﺒﺎق ﺗﻌﺪاد رﻓﺮاﻧﺲﻫﺎي ﻣﺤﺘﻮاي ﻣﻘﺎﻟﻪ و ﻟﻴﺴﺖ اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ آن‪ ،‬ﻣﺘﻦ رﻓـﺮاﻧﺲﻫـﺎ‬ ‫ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ ﻇﻬﻮر‪ ،‬در ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ آورده ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻓﺎرﺳـﻲ ﺑـﻪ اﻧﮕﻠﻴـﺴﻲ ﺑﺮﮔـﺮدان‬ ‫ﺷﻮد‪ .‬ﻧﺤﻮه ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻨﺎﺑﻊ در ﻣﺜﺎلﻫﺎي زﻳﺮ آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬ ‫‪1. Qazi F, McGuire WP. The treatment of epithelial ovarian cancer. CA Cancer‬‬ ‫‪J Clin 1995;45(2):88-101.‬‬ ‫‪2. Piazza AJ, Stoll BJ. Jaundice and hyperbilirobinemia in the newborn. In:‬‬ ‫‪Kliegman RM, Behrman RE, Jenson HB, Stanton BF, editors. Nelson‬‬ ‫‪Textbook of Pediatrics. 18th ed. Philadelphia, PA: Saunders Elsevier; 2007. p.‬‬ ‫‪756-65.‬‬ ‫‪3. O'Callaghan C, Stephenson T. Pocket Paediatrics. 2nd ed. Edinburgh:‬‬ ‫‪Churchill Livingstone; 2004.‬‬ ‫‪4. Williams FM, Cherkas LF, Spector TD, MacGregor AJ. A common genetic‬‬ ‫‪factor underlies hypertension and other cardiovascular disorders. BMC‬‬ ‫‪Cardiovasc Disord [Internet]. 2004 Apr 20 [cited 2009 Mar 23]; Available‬‬ ‫‪from: http://www.biomedcentral.com/1471-2261/4/20‬‬ ‫‪5. Ghofranipour F, Shojaee zade D. Use of health belief model in prevention of‬‬ ‫]‪brucelosis in Shahr-e-cord City in Iran. Daneshvar J 1997;15:23-8. [Persian‬‬

‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‪ :‬ﺑﻪﻧﺤﻮي ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻫﺮ ﺧﻮاﻧﻨـﺪهاي ﺑﺘﻮاﻧـﺪ ﺑـﺎ آن‪ ،‬ﺗﺠﺮﺑـﻪ‬

‫‪ -3‬ﻧﺤﻮه ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻘﺎﻻت ﮔﺰارش ﻣﻮارد‪ -1 :‬ﺻﻔﺤﻪ اول ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﻘـﺎﻻت ﺗﺤﻘﻴﻘـﻲ‪-2 .‬‬

‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﻘﺎﻟﻪ را ﺗﻜﺮار ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﻃﺮاﺣﻲ ﺗﺤﻘﻴـﻖ‪ :‬ﺟﺰﻳﻴـﺎت روش ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ و ﻋﻠـﺖ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ دوم و ﺳﻮم ﺷﺎﻣﻞ ﺧﻼﺻﻪ ﻓﺎرﺳـﻲ و اﻧﮕﻠﻴـﺴﻲ و ﻛﻠﻤـﺎت ﻛﻠﻴـﺪي ﻓﺎرﺳـﻲ و‬

‫اﻧﺘﺨﺎب آن )ﻣﺜﻼ ﻛﻮﻫﻮرت(‪ -‬ﻣﺪت زﻣﺎن اﺟﺮاي ﻃﺮح و ﭘﻲﮔﻴﺮي‪ -1 .‬زﻣـﺎن و ﻣﻜـﺎن‬

‫اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺧﻼﺻﻪ ﮔﺰارش ﻣﻮردي ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 130-150‬ﻛﻠﻤﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‪ -3 .‬اﺻـﻞ‬

‫اﺟﺮاي ﭘﮋوﻫﺶ‪ -2 .‬ﺳﻮژهﻫـﺎ و ﻧﻤﻮﻧـﻪﻫـﺎي ﻣـﻮرد آزﻣـﻮن و ﻣـﻼك اﻧﺘﺨـﺎب‪ .‬روش‬

‫ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد زﻳﺮ اﺳﺖ‪ :‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‪ :‬ﺷﺮح ﺣﺎل ﺑﻴﻤﺎر‪ ،‬ﺑﺤﺚ‪ :‬ﮔـﺰارش ﻣـﻮرد و ﺑﺤـﺚ‬

‫ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي و ﻣﻨﻄﻖ ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪ )اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢ اﺳﺖ و در اﺑﺘﺪاي اﻣﺮ ﻣـﻮرد‬

‫ﻣﺠﻤﻮﻋﺎً از ‪ 1500‬ﻛﻠﻤﻪ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﻧﺒﻮده و ﺣﺪاﻛﺜﺮ دو ﺟﺪول ﻳﺎ ﺗـﺼﻮﻳﺮ اراﻳـﻪ ﺷـﻮد‪-4 .‬‬

‫ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد(‪ -‬ﻣﻼكﻫﺎي ورود و ﺧﺮوج ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‪ -3 .‬ﻧﺤﻮه ﺟﻤـﻊآوري‬

‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﻘﺎﻻت ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﻃﻼﻋــﺎت‪ -4 .‬رﻋﺎﻳــﺖ ﻣــﻮازﻳﻦ اﺧــﻼق در ﭘــﮋوﻫﺶ‪ -5 .‬اﺑﺰارﻫــﺎي اﻧــﺪازهﮔﻴــﺮي‪.‬‬

‫‪ -4‬ﻧﺤﻮه ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻘﺎﻻت ﻣﺮوري‪ -1 :‬اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻻت ﺑﺮاي اراﻳﻪ آﺧﺮﻳﻦ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﻋﻠﻤـﻲ‬

‫‪ -6‬آزﻣﻮنﻫﺎي آﻣﺎري‪ -7 .‬ﻧﺎم ﻛﺸﻮر و ﺷﺮﻛﺖ ﺳﺎزﻧﺪه ﻣﻮاد و دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ )ﺑﻪ اﻧﮕﻠﻴـﺴﻲ‬

‫درﺑﺎره ﻳﻚ ﻣﻮﺿﻮع ﺧﺎص ﺑﺎﺷﺪ‪ -2 .‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه در زﻣﻴﻨﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺻـﺎﺣﺐ ﻧﻈـﺮ و‬

‫ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ(‪.‬‬

‫داراي ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ -3 .‬از رﻓﺮﻧﺲﻫﺎي ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه در ﻣﻘﺎﻟﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‪ :‬اراﻳﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ دﻗﻴﻖ‪ -1 :‬رﻋﺎﻳـﺖ اﺻـﻮل ﻋﻠﻤـﻲ )ﮔـﺰارش ﻋـﺪد ﺑـﺎ درﺻـﺪ‪-‬‬

‫‪ -5‬ﻫﻴﺄت ﺗﺤﺮﻳﺮﻳﻪ ﻣﺠﻠﻪ در ﻗﺒﻮل ﻳﺎ رد‪ ،‬ﻳﺎ اﺻﻼح ﻣﻘﺎﻟﻪ )ﺑـﺎ ﺗﺄﻳﻴـﺪ ﻣﺆﻟـﻒ( آزاد‬

‫ﮔﺰارش ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺑﺎ ﺣﺪود اﻃﻤﻴﻨﺎن‪ -‬ﻣﻴﺎﻧﻪ ﺑـﺎ ‪ -2 .(Range‬ﭘﺮﻫﻴـﺰ از ﻧـﺸﺎن دادن ﻫﻤـﻪ‬

‫اﺳﺖ و از ﭘﺲ دادن ﻣﻘﺎﻟﻪ و ﻣﻠﺤﻘﺎت آن ﻣﻌﺬور ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻳـﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﻪﺟﺰ ﻳـﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﻣﻬﻢ و ﺗﻌﻴـﻴﻦﻛﻨﻨـﺪه‪ -3 .‬اﺳﺘــﻔﺎده ﻣﻨــﺎﺳﺐ‬

‫‪ -6‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﻣﻘﺎﻻت ﻣﺴﺌﻮل ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎ و ﻣﺪاﻓﻊ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﭼﺎپ ﺷﺪه از ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺧـﻮد در‬

‫از ﺟﺪول و ﻧﻤﻮدار ﺑﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﺗﻌﺪاد ﻣﻤﻜﻦ ﺑﻪﻃﻮريﻛﻪ ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ﺳـﻪ ﺻـﻔﺤﻪ ﺗـﺎﻳﭙﻲ‬

‫ﻣﺠﻠﻪ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﻳﻚ ﺟﺪول ﻳﺎ ﻧﻤﻮدار اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ ،‬ﺿﻤﻦ اﻳﻦﻛﻪ ﻧﻤﻮدار ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻴﺎه و ﺳﻔﻴﺪ و دو ﺑﻌﺪي‬

‫‪ -7‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﻣﺠﻠﻪ ﺑﺎ ذﻛﺮ ﻛﺎﻣﻞ ﻣﺄﺧﺬ آزاد اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،4‬ﺗﻴﺮ ‪1391‬‬

‫ارزﻳﺎﺑﻲ ﻛﻴﻔﻴﺖ‪ ،‬آﺳﻴﺐ ‪ DNA‬ﻫﺴﺘﻪ اﺳﭙﺮم در ﻣﻮش ﺳﻮري درﻣﺎن ﺷﺪه ﺑﺎ ﺳﻮﻟﭙﺮاﻳﺪ‬

‫‪205‬‬

‫ﻣﻘﺎﻟﻪ اﺻﻴﻞ‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺗﻴﺮ ‪ ،1391‬دوره ‪ ،70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،4‬ﺻﻔﺤﻪﻫﺎي ‪ 205‬ﺗﺎ ‪211‬‬

‫ارزﻳﺎﺑﻲ ﻛﻴﻔﻴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻮغ ﻫﺴﺘﻪ و آﺳﻴﺐ ‪ DNA‬ﻫﺴﺘﻪ اﺳﭙﺮم در ﻣﻮشﻫﺎي ﺳﻮري ﺑﺎﻟﻎ درﻣﺎن ﺷﺪه ﺑﺎ ﺳﻮﻟﭙﺮاﻳﺪ‬

‫آرام اﺣﻤﺪي‪ *1،‬رﺟﺒﻌﻠﻲ ﺻﺪرﺧﺎﻧﻠﻮ‪،‬‬

‫‪1‬‬

‫ﺳﻴﺎﻣﻚ ﺳﻼﻣﻲ‪ 2،‬ﻋﺒﺎس اﺣﻤﺪي‬

‫‪ -1‬ﮔﺮوه ﺑﺎﻓﺖ و ﺟﻨﻴﻦﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬ﺑﺨﺶ ﻋﻠﻮم ﭘﺎﻳﻪ‪،‬‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪1390/10/27 :‬‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش‪1390/12/17 :‬‬

‫زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف‪ :‬ﻣﺼﺮف ﺑﻌﻀﻲ از داروﻫﺎي آﻧﺘﻲﺳﺎﻳﻜﻮﺗﻴﻚ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺷﺪﻳﺪي ﺑﺮ ﺑﺎروري ﺟﻨﺲ ﻧﺮ دارد‪ .‬اﺛـﺮات ﻫﻴﭙـﻮﻓﻴﺰي و‬ ‫ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﻏﻠﻈﺖ ﺳﺮﻣﻲ ﺑﻌﻀﻲ از ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎ ﻣﺜﻞ ﭘﺮوﻻﻛﺘﻴﻦ‪ LH ،‬و ‪ FSH‬ﺗﺎﺛﻴﺮات ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺑﺮ ﺗﻮﻟﻴـﺪ اﺳـﭙﺮم دارد‪ .‬در اﻳـﻦ‬

‫داﻧﺸﻜﺪه داﻣﭙﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه اروﻣﻴﻪ‪ ،‬اروﻣﻴﻪ‪،‬‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﺛﺮ داروي ﺳﻮﻟﭙﺮاﻳﺪ ﺑﺮ روي ﻛﻴﻔﻴﺖ‪ ،‬ﻣﻴﺰان آﺳﻴﺐ ‪ DNA‬و وﺿﻌﻴﺖ ﺑﻠﻮغ ﻫﺴﺘﻪ اﺳﭙﺮم ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫اﻳﺮان‪.‬‬

‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‪ 24 :‬ﻣﻮش ﻧﺮ ﺳﻮري ﺑﺎﻟﻎ )ﺳﻦ‪ 6-8 :‬ﻫﻔﺘﻪ( ﺑﻪ ﺳﻪ ﮔﺮوه ﺗﻴﻤﺎر‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻢ و ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪﻣﺪت‬

‫‪ -2‬ﮔﺮوه ﺑﻴﻮﺷﻴﻤﻲ و ﺗﻐﺬﻳﻪ‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪،‬‬

‫‪ 45‬روز روزاﻧﻪ ﺑﻪ ﮔﺮوه ﺗﻴﻤﺎر ﻣﺤﻠﻮل ﺳﻮﻟﭙﺮاﻳﺪ ﺑﻪﻣﻴﺰان ‪ 40mg/kg‬و ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻢ ﺣﻼّل دارو ﺑﻪﺻﻮرت داﺧﻞ ﺻﻔﺎﻗﻲ‬

‫داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ اروﻣﻴﻪ‪ ،‬اروﻣﻴﻪ‪ ،‬اﻳﺮان‪.‬‬

‫ﺗﺰرﻳﻖ ﺷﺪ‪ .‬ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل ﭼﻴﺰي درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻜﺮد‪ .‬ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻣﺪت ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﻮشﻫﺎ ﺑﻪ روش ﺟﺎﺑﻪﺟﺎﻳﻲ ﮔﺮدن ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪه‪،‬‬ ‫اﭘﻴﺪﻳﺪﻳﻢ ﺑﻪ روش ﺟﺮاﺣﻲ ﺧﺎرج ﺷﺪ و در ‪ 1ml‬ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺸﺖ‬

‫)‪(HTF‬‬

‫‪ Human Tubal Fluid‬ﺑﻪﻣﺪت ﻧﻴﻢ ﺳﺎﻋﺖ در‬

‫داﺧﻞ اﻧﻜﻮﺑﺎﺗﻮر ‪ CO2‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﻨﺎورﺳﺎزي اﺳﭙﺮمﻫﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﺗﻌﺪاد‪ ،‬ﻗﺪرت ﺗﺤﺮك و ﻗﺪرت زﻳﺴﺖﭘﺬﻳﺮي اﺳﭙﺮمﻫﺎ‬ ‫ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﻠﻮغ ﻫﺴﺘﻪ و ﻣﻴﺰان آﺳﻴﺐ‬

‫‪DNA‬‬

‫اﺳﭙﺮم ﺗﻮﺳﻂ رﻧﮓآﻣﻴﺰي آﻧﻴﻠﻴﻦ ﺑﻠﻮ و‬

‫آﻛﺮﻳﺪﻳﻦ اورﻧﺞ ارزﻳﺎﺑﻲ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‪ :‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺸﺎن داد در ﻣﻮشﻫﺎي ﮔﺮوه درﻣﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻛﺎﻫﺶ ﭼﺸﻤﮕﻴﺮي در ﺗﻌﺪاد و ﻗﺪرت ﺗﺤﺮك اﺳﭙﺮمﻫﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ‬ ‫و ﺗﻌﺪاد اﺳﭙﺮمﻫﺎي ﻏﻴﺮﻃﺒﻴﻌﻲ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ دو ﮔﺮوه دﻳﮕﺮ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻌﻨﻲداري داﺷﺖ )‪ .(P<0/05‬ﻛﺎﻫﺶ ﻣﺸﺨﺼﻲ در‬ ‫ﻗﺪرت زﻳﺴﺖﭘﺬﻳﺮي و ﺑﻠﻮغ ﻫﺴﺘﻪ اﺳﭙﺮمﻫﺎ دﻳﺪه ﺷﺪ و ﻣﻴﺰان آﺳﻴﺐ‬

‫‪DNA‬‬

‫در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﮔﺮوهﻫﺎي دﻳﮕﺮ اﻓﺰاﻳﺶ‬

‫ﭼﺸﻤﮕﻴﺮي ﻳﺎﻓﺖ )‪.(P<0/05‬‬ ‫*‬

‫ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‪ :‬ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه داروي آﻧﺘﻲﺳﺎﻳﻜﻮﺗﻴﻚ ﺳﻮﻟﭙﺮاﻳﺪ داراي اﺛﺮات ﻣﻨﻔﻲ ﺑﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي اﺳﭙﺮم در ﻣﻮشﻫﺎي درﻣﺎن‬ ‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل‪ :‬اروﻣﻴﻪ‪ ،‬ﺑﺨﺶ ﻋﻠﻮم ﺗﺸﺮﻳﺢ‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪه‬

‫داﻣﭙﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه اروﻣﻴﻪ‪ ،‬اﻳﺮان‪ ،‬ﺻﻨﺪوق ﭘﺴﺘﻲ‪:‬‬ ‫‪57153-1177‬‬

‫ﺷﺪه اﺳﺖ و در ﺗﻌﺪادي از ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ﻫﻴﭙﻮﮔﻨﺎدﻳﺴﻢ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻠﻔﻦ‪0441-2770508 :‬‬

‫‪E-mail: aram.ahmadi82@gmail.com‬‬

‫ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬ﺳﻮﻟﭙﺮاﻳﺪ‪ ،‬ﻛﻴﻔﻴﺖ اﺳﭙﺮم‪ ،‬آﺳﻴﺐ ‪ ،DNA‬ﺑﻠﻮغ ﻫﺴﺘﻪ‪.‬‬

‫دوﭘﺎﻣﻴﻦ ‪ D2‬ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺿﺪ اﻓﺴﺮدﮔﻲ اﺳﺖ‪ 2‬و از ﻧﻈـﺮ ﻛﻠﻴﻨﻴﻜـﻲ‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫ﺑﻪﻋﻨﻮان داروﻳﻲ ﺑﺮاي درﻣﺎن اﻧﻮاع اﺳﻜﻴﺰوﻓﺮﻧﻲ ﻣـﺰﻣﻦ و ﺣـﺎد و ﺳـﺎﻳﺮ‬

‫ﺑﻴﺶﺗﺮ داروﻫﺎي آﻧﺘﻲﺳﺎﻳﻜﻮﺗﻴﻚ اﺛﺮات ﺳﻮء ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺟﻨﺴﻲ ﻧﺮ‬ ‫ﻫــــﺴﺘﻨﺪ‪ 1.‬ﺳــــﻮﻟﭙﺮاﻳﺪ‬

‫)‪2-methoxy-N-((1-propylpyrolidin-2-yl))-‬‬

‫اﺧﺘﻼﻻت رواﻧﻲ ﻣﺜﻞ ﺗﻮﻫﻢ ﺑﻪوﻓﻮر ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣـﻲﮔﻴـﺮد‪ 3.‬اﻳـﻦ‬ ‫دارو ﺑﺎ ﻣﻬﺎر ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫـﺎي دوﭘـﺎﻣﻴﻦ‬

‫‪4‬‬

‫‪D2‬‬

‫و ﺑـﻪ ﻣﻘـﺪار ﻛـﻢﺗـﺮ‬

‫‪6‬و‪5‬‬

‫‪D3‬‬

‫در‬

‫‪(Sulpiride,‬‬

‫ﺗﻮﺑﺮو‪ -‬اﻳﻨﻔﺎﻧﺪﻳﺒﻮﻻر )‪ (Tubero infundibular‬ﺑﺎﻋﺚ از ﺑﻴﻦ رﻓﺘﻦ اﺛـﺮ‬

‫داروي آﻧﺘﻲﺳﺎﻳﻜﻮﺗﻴﻚ ﻏﻴـﺮ ﻛﻼﺳـﻴﻜﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ در ﻃﻴـﻒ وﺳﻴــﻊ‬

‫ﻣﻬﺎري دوﭘﺎﻣﻴﻦ ﺑﺮ روي ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻻﻛﺘﻮﺗﺮوف ﻫﻴﭙـﻮﻓﻴﺰي ﮔـﺸﺘﻪ و در‬

‫ﺗﺠﻮﻳـﺰ ﻣـﻲﺷـﻮد‪ .‬اﻳـﻦ دارو ﺑﻪ ﻃﻮر اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ آﻧﺘﺎﮔﻮﻧﻴﺴﺖ ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫـﺎي‬

‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﺮﺷـﺢ ﭘـﺮوﻻﻛﺘﻴﻦ و اﻳﺠـﺎد ﻫﻴﭙﺮﭘﺮوﻻﻛﺘﻴﻨﻤـﻲ در‬

‫‪benzamide‬‬

‫‪USA) (methyl)-5-Sulphamyl‬‬

‫‪Sigma,‬‬

‫‪Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 July;70(4):205-11‬‬ ‫‪http://tumj.tums.ac.ir‬‬

‫‪206‬‬

‫آرام اﺣﻤﺪي و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫ﺑﻴﻤﺎران اﺳﻜﻴﺰوﻓﺮﻧﻴﻚ ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪه آن ﻣﻲﮔﺮدد‪8.‬و‪ 7‬ﭘـﺮوﻻﻛﺘﻴﻦ داراي‬

‫)‪USA‬‬

‫اﺛﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺮ روي اﺳﭙﺮﻣﺎﺗﻮژﻧﺰ و اﺳﺘﺮوﻳﻴﺪوژﻧﺰ اﺳﺖ زﻳﺮا ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎي‬

‫ﻛﻪ ﻗﺒﻼ ﺟﻬﺖ ﺗﻌﺎدل در داﺧﻞ اﻧﻜﻮﺑﺎﺗﻮر ﻗﺮار داده ﺷﺪه ﺑﻮد ﻗﺮار داده و‬

‫‪10‬و‪9‬‬

‫ﺑﻌﺪ از اﻳﺠﺎد ﭼﻨﺪ ﺑﺮش در دم اﭘﻴﺪﻳﺪﻳﻢ ﺑﺮاي ﺧﺮوج اﺳﭙﺮمﻫﺎ در داﺧﻞ‬

‫آن در ﺳـــﻠﻮلﻫـــﺎي ﻟﻴـ ـﺪﻳﻚ و ﺳـــﺮﺗﻮﻟﻲ ﺑﻴـ ـﻀﻪ وﺟـــﻮد دارد‪.‬‬

‫‪ (Sigma,‬ﺣـﺎوي‪،‬‬

‫)‪(BSA‬‬

‫‪،4mg/ml ،Bovine Serum Albumen‬‬

‫ﻫﻴﭙﺮﭘﺮوﻻﻛﺘﻴﻨﻤﻲ اﻳﺠﺎد ﺷﺪه ﺗﻮﺳـﻂ اﻳـﻦ دارو ﻣﻴـﺰان ﺗﺮﺷـﺢ ﺿـﺮﺑﺎﻧﻲ‬

‫اﻧﻜﻮﺑــﺎﺗﻮر ‪ (37 ºC ،%5CO2) CO2‬ﮔﺬاﺷــﺘﻪ ﺷــﺪ‪ .‬ﺑﻌــﺪ از ‪ 0/5‬ﺳــﺎﻋﺖ‬

‫ﻫﻮرﻣﻮن ﺗﺮﺷﺤﻪ ﮔﻨـﺎدوﺗﺮوﭘﻴﻦ ‪ GnRH‬را ﻛـﺎﻫﺶ داده و ﺑﺎﻋـﺚ اﻳﺠـﺎد‬

‫اﺳﭙﺮمﻫﺎ ﺧﺎرج و در ﻣﺤﻴﻂ ﭘﺨﺶ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻫﺎﻳﭙﻮﮔﻨﺎدﻳﺴﻢ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﺑﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻴﺰان ‪ FSH ،LH‬و ﺗﺴﺘﻮﺳﺘﺮون ﻣﻲﺷـﻮد‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻴﻔﻴﺖ اﺳﭙﺮم‪ :‬ﺑﺮاي ﺷﻤﺎرش اﺳﭙﺮمﻫﺎ رﻗﺖ ﻳـﻚ ﺑـﻪ ‪ 20‬از‬

‫ﻛﻪ اﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﺎﻋـﺚ اﻳﺠـﺎد ﻣﻬـﺎر اﺳـﭙﺮﻣﺎﺗﻮژﻧﻴﻚ‪ ،‬ﻛـﺎﻫﺶ ﺗﺤـﺮك و‬

‫اﺳﭙﺮم ﻣـﺬﻛﻮر ﺗﻬﻴـﻪ ﻣـﻲﻛﻨـﻴﻢ‪ .‬ﺑـﻪ اﻳـﻦ ﺻـﻮرت ﻛـﻪ در داﺧـﻞ ﻳـﻚ‬

‫ﻛﻴﻔﻴﺖ اﺳﭙﺮم ﻣﻲﮔﺮدد‪ 11.‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻛﺎﻣﻠﻲ در زﻣﻴﻨﻪ اﺛـﺮ‬

‫ﻣﻴﻜﺮوﺗﻴﻮب ﻳﻚ ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮي ‪ 190‬ﻣﻴﻜﺮوﻟﻴﺘﺮ آب ﻣﻘﻄﺮ ﻣﻲرﻳﺰﻳﻢ و ﺑﻌـﺪ‬

‫اﻳﻦ دارو ﺑﺮ روي ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﺑﺎروري ﺑﻴﻤﺎران ﻣـﺼﺮف ﻛﻨﻨـﺪه آن ﺻـﻮرت‬

‫ﺑﻪ آن ‪ 10‬ﻣﻴﻜﺮوﻟﻴﺘﺮ از اﺳﭙﺮم ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را اﺿـﺎﻓﻪ ﻣـﻲﻛﻨـﻴﻢ و ﺑﻌـﺪ ‪10‬‬

‫ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎ ﻫﺪف ارزﻳﺎﺑﻲ اﺛـﺮ داروي ﺳـﻮﻟﭙﺮاﻳﺪ ﺑـﺮ‬

‫ﻣﻴﻜﺮوﻟﻴﺘﺮ از ﻣﺤﻠﻮل ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را ﺑﺮ ﻣﻲدارﻳﻢ و ﺑﺮ روي ﻻم ﻧﺌﻮﺑﺎر ﻛـﻪ‬

‫روي ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫــﺎي ﺳــﻤﻦ ﻧﻈﻴــﺮ ﺗﻌــﺪاد‪ ،‬وﺿــﻌﻴﺖ ﺗﺤــﺮك‪ ،‬ﻗــﺪرت‬

‫ﻻﻣﻞ ﺳﻨﮕﻲ از ﻗﺒـﻞ ﺑـﺮ روي آن ﻗـﺮار داده ﺷـﺪه اﺳـﺖ ﻣـﻲرﻳـﺰﻳﻢ و‬

‫زﻳﺴﺖﭘﺬﻳﺮي‪ ،‬ﻣﻴﺰان آﺳﻴﺐ ‪ DNA‬و ﺑﻠﻮغ ﻫﺴﺘﻪ اﺳﭙﺮم اﺟﺮا ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻤﺎرش ﺗﻌﺪاد اﺳﭙﺮمﻫﺎ را ﺑﻪ اﻳﻦ روش اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻴﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﺮاي ﺳﻨﺠﺶ وﺿﻌﻴﺖ ﺗﺤﺮك اﺳﭙﺮم ﻣﻘﺪار ‪ 10‬ﻣﻴﻜﺮوﻟﻴﺘﺮ از ﻣﺤﻴﻂ‬ ‫ﻛﺸﺖ ﺣﺎوي اﺳﭙﺮم ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را ﺑﺮ روي ﻻم ﻧﺌﻮﺑﺎر ﻛﻪ ﻻﻣﻞ ﺳﻨﮕﻲ ﺑـﺮ‬

‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‬

‫روي آن ﻗــﺮار داده ﺷــﺪه اﺳــﺖ ﮔﺬاﺷــﺘﻪ و در زﻳـﺮ ﻣﻴﻜﺮوﺳــﻜﻮپ ﺑــﺎ‬ ‫ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﺎﻫﺪي از ‪ 24‬ﻣﻮش ﺳﻮري ﻧﮋاد ‪ NMRI‬ﻧﺮ‬

‫ﺑﺰرگﻧﻤﺎﻳﻲ )‪ (10-20‬درﺻﺪ ﺗﺤﺮك اﺳﭙﺮمﻫﺎ ﺑﺮرﺳﻲ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺎرور ﺟﻮان ‪ 8-12‬ﻫﻔﺘﻪاي ﻛﻪ ﺑﺎروري آنﻫﺎ ﻗﺒﻼ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻮشﻫﺎي ﻣﺎده‬

‫ﺑﺮرﺳــﻲ ﻗــﺪرت زﻳــﺴﺖﭘــﺬﻳﺮي اﺳــﭙﺮم‪ :‬ﺟﻬــﺖ ارزﻳــﺎﺑﻲ ﻗــﺪرت‬

‫ﺑﺎرور ﺷﺪه ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ ﻛـﻪ در ﻓـﺮوردﻳﻦ‬

‫زﻳﺴﺖﭘﺬﻳﺮي اﺳﭙﺮم از ﺗﺴﺖ اﺋﻮزﻳﻦ ﻧﮕﺮوزﻳﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ ﻛـﻪ ﻣﻘـﺪار‬

‫ﻣــﺎه ‪ 1390‬در ﻣﺮﻛــﺰ ﻧﮕــﻪداري ﺣﻴﻮاﻧــﺎت آزﻣﺎﻳــﺸﮕﺎﻫﻲ داﻧــﺸﻜﺪه‬

‫‪ 20‬ﻣﻴﻜﺮوﻟﻴﺘﺮ از ﻧﻤﻮﻧﻪ اﺳﭙﺮم ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را در روي ﻳﻚ ﻻم ﺗﻤﻴﺰ ﺑﺎ ‪20‬‬

‫داﻣﭙﺰﺷﻜﻲ داﻧﺸﮕﺎه اروﻣﻴـﻪ در ﺷـﺮاﻳﻂ اﺳـﺘﺎﻧﺪارد ﺑـﺎ دﻣـﺎي ‪،22±2 ºC‬‬

‫ﻣﻴﻜﺮوﻟﻴﺘﺮ از ﻣﺤﻠﻮل اﺋﻮزﻳﻦ ﺣﻞ ﻛﺮده و ﭘـﺲ از ﮔﺬﺷـﺖ ‪ 20‬اﻟـﻲ ‪30‬‬

‫رﻃﻮﺑﺖ ‪ 30-60‬درﺻﺪ و ﺑﺎ ﺳﻴﻜﻞ ﻧـﻮري ‪ 14‬ﺳـﺎﻋﺖ روﺷـﻨﺎﻳﻲ و ‪10‬‬

‫ﺛﺎﻧﻴﻪ ‪ 20‬ﻣﻴﻜﺮوﻟﻴﺘﺮ از ﻣﺤﻠﻮل رﻧﮕﻲ ﻧﮕﺮوزﻳﻦ ﺑﻪ آن اﺿﺎﻓﻪ ﺷـﺪ و ﭘـﺲ‬

‫ﺳﺎﻋﺖ ﺗﺎرﻳﻜﻲ ﻧﮕـﻪداري ﻣـﻲﺷـﺪﻧﺪ‪ .‬آب و ﻏـﺬا ﺑـﻪﺻـﻮرت آزاد در‬

‫از ﺗﻬﻴﻪ اﺳﻤﻴﺮ از ﻣﺤﻠﻮل ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ و ﺧﺸﻚ ﺷﺪن ﻻمﻫﺎ ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از‬

‫دﺳﺘﺮس ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻮشﻫﺎ ﺑﻪﻃـﻮر ﺗـﺼﺎدﻓﻲ در ﺳـﻪ ﮔـﺮوه ﺗﻴﻤـﺎر )ﻫـﺸﺖ‬

‫ﻣﻴﻜﺮوﺳﻜﻮپ ﻧﻮري و ﺑﺎ ﺑﺰرگﻧﻤﺎﻳﻲ )‪ (10-40‬درﺻﺪ اﺳﭙﺮمﻫﺎي زﻧﺪه‬

‫ﻣﻮش(‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻢ )ﻫـﺸﺖ ﻣـﻮش( و ﻛﻨﺘـﺮل )ﻫـﺸﺖ ﻣـﻮش( ﺗﻘـﺴﻴﻢ‬

‫)ﺑﻲرﻧﮓ( و اﺳﭙﺮمﻫﺎي ﻣﺮده )رﻧﮓ ﮔﺮﻓﺘﻪ( ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬در ﮔﺮوه ﺗﻴﻤﺎر روزاﻧﻪ ‪ 40‬ﻣﻴﻠﻲﮔﺮم ﺑﺮ ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم ﻣﺤﻠﻮل داروﻳـﻲ‬

‫ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﻴﺰان آﺳﻴﺐ رﺷﺘﻪ ‪ :DNA‬ﺑﺮاي ارزﻳﺎﺑﻲ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ‬

‫])ﺳﻮﻟﭙﺮاﻳﺪ ‪ +‬ﺣﻼل دارو([ ﺑﻪﺻﻮرت داﺧﻞ ﺻﻔﺎﻗﻲ ﺑـﻪ ﻣـﺪت ‪ 45‬روز‬

‫در دو رﺷﺘﻪي ‪ DNA‬اﺳﭙﺮم ﻣﻮشﻫﺎ‪ ،‬رﻧﮓآﻣﻴـﺰي آﻛﺮﻳـﺪﻳﻦ اورﻧـﺞ در‬

‫ﺗﺰرﻳﻖ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻢ ﻧﻴﺰ روزاﻧﻪ ﺣـﻼل دارو )روﻏـﻦ ﻛﻨﺠـﺪ‬

‫ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ‪ DNA‬اﺳﭙﺮم دﭼﺎر ﺷﻜﺴﺖ ﺷـﺪه ﺑﺎﺷـﺪ‬

‫)‪ ((Sesame oil‬را ‪ 45‬روز داﺧﻞ ﺻـﻔﺎﻗﻲ درﻳﺎﻓـﺖ ﻛﺮدﻧـﺪ‪ .‬در ﻣـﻮرد‬

‫ﻣﺘﻌﺎﻗﺐ رﻧﮓآﻣﻴﺰي‪ DNA ،‬در ﻃﻴﻔﻲ از رﻧﮓ زرد ﺗﺎ ﻗﺮﻣﺰ ﻓﻠﻮﺋﻮرﺳـﻨﺖ‬

‫ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل ﻫﻴﭻ دارو ﻳﺎ ﺣﻼﻟﻲ ﻣﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده ﻗـﺮار ﻧﮕﺮﻓـﺖ‪ .‬ﭘـﺲ از‬

‫ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان آﺳﻴﺐ‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﺎن ﻣﻲﺷﻮد‪ DNA .‬ﺳﺎﻟﻢ ﺑﻪ رﻧﮓ ﺳﺒﺰ دﻳـﺪه‬

‫ﮔﺬﺷﺖ ﻣﺪت زﻣﺎن ﻓﻮق ﻣﻮشﻫـﺎي ﻧـﺮ را ﺑﻴﻬـﻮش ﻛـﺮده و ﺑـﻪ روش‬

‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در اﻳﻦ روش ﭘﺲ از ﺳﻪ ﺑﺎر ﺷﺴﺘﺸﻮي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺳﻤﻴﻨﺎل ﺑـﺎ ﺑـﺎﻓﺮ‬

‫ﺟﺎﺑﻪﺟﺎﻳﻲ ﮔﺮدن ﻛﺸﺘﻪ و ﺑﻌﺪ از آن‪ ،‬ﭘﻮﺳﺖ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺷﻜﻤﻲ را ﺑـﺎ اﺗـﺎﻧﻮل‬

‫‪ PBS‬و ﺣﺬف ﻣﺎﻳﻊ روﻳﻲ‪ ،‬رﺳﻮب ﺣﺎﺻﻞ ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﺑﺎﻓﺮ ‪ PBS‬ﺑﻪ ﻏﻠﻈﺖ‬

‫‪ %70‬اﺳﺘﺮﻳﻞ و ﺑﺎ اﻳﺠﺎد ﺑـﺮش در ﻧﺎﺣﻴـﻪ ﺷـﻜﻢ و ﺑﻌـﺪ از ﺟـﺪا ﻛـﺮدن‬

‫ﻧﻬﺎﻳﻲ رﺳﺎﻧﺪه ﺷﺪ‪ .‬اﺳﻤﻴﺮﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ از ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺸﺖ ﺣﺎوي اﺳـﭙﺮم‬

‫ﺑﺎﻓﺖﻫﺎي ﻫﻤﺒﻨﺪي اﻃﺮاف‪ ،‬دم اﭘﻴﺪﻳـﺪﻳﻢ را از ﺑﻴـﻀﻪ ﺟـﺪا ﻛـﺮده و در‬

‫ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪ و ﭘﺲ از ﺧﺸﻚ ﺷﺪن آن در ﻣﺤﻴﻂ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﺑـﻪ ﻣـﺪت ‪30‬‬

‫‪HTF‬‬

‫دﻗﻴﻘﻪ در داﺧﻞ ﻇﺮف ﺣﺎوي اﺳﺘﻮن‪ -‬اﺗﺎﻧﻞ ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ‪ 1:1‬ﻗﺮار ﮔﺮﻓـﺖ‪.‬‬

‫داﺧﻞ ﭘﺘﺮﻳﺪﻳﺶ ﺷﺶ ﺳـﺎﻧﺘﻲﻣﺘـﺮي ﺣـﺎوي ‪ 1ml‬ﻣﺤـﻴﻂ ﻛـﺸﺖ‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺗﻴﺮ ‪ ،1391‬دوره ‪ ،70‬ﺷﻤﺎره ‪ 205 ،4‬ﺗﺎ ‪211‬‬

‫ارزﻳﺎﺑﻲ ﻛﻴﻔﻴﺖ‪ ،‬آﺳﻴﺐ ‪ DNA‬ﻫﺴﺘﻪ اﺳﭙﺮم در ﻣﻮش ﺳﻮري درﻣﺎن ﺷﺪه ﺑﺎ ﺳﻮﻟﭙﺮاﻳﺪ‬

‫‪207‬‬

‫ﭘﺲ از ﺧﺸﻚ ﺷﺪن ﻻمﻫﺎ در ﻣﺠﺎورت ﻫـﻮا‪ ،‬ﻻمﻫـﺎي ﻓـﻮق ﺑـﻪﻣـﺪت‬

‫ﻗــﺪرت زﻳــﺴﺖﭘــﺬﻳﺮي اﺳــﭙﺮم‪ :‬اﺳــﭙﺮمﻫــﺎي ﻣــﺮده ﻛــﻪ در روش‬

‫ﻫﻔﺖ دﻗﻴﻘـﻪ در ﻇـﺮف ﺣـﺎوي ﻣﺤﻠـﻮل رﻧـﮓ آﻛﺮﻳـﺪﻳﻦ اورﻧـﺞ ﻗـﺮار‬

‫رﻧﮓآﻣﻴﺰي اﺋﻮزﻳﻦ‪ -‬ﻧﮕﺮوزﻳﻦ رﻧﮓ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ در ﺳﻪ ﮔـﺮوه ﺗﻴﻤـﺎر‪،‬‬

‫ﮔﺮﻓــﺖ و ﭘــﺲ از ﺧــﺸﻚ ﺷــﺪن ﻧﻬــﺎﻳﻲ ﺗﻮﺳــﻂ ﻣﻴﻜﺮوﺳــﻜﻮپ‬

‫ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻢ و ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻤﺎرش و درﺻﺪ آنﻫﺎ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪ ﻛـﻪ در ﮔـﺮوه‬

‫اﻳﻤﻮﻧﻮﻓﻠﻮﺋﻮرﺳﺎﻧﺲ و ﻋﺪﺳـﻲ ‪ 100X‬ﺑﺮرﺳـﻲ ﺷـﺪ‪ 12‬و ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻـﻞ‬

‫ﺗﻴﻤﺎر اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻌﻨﻲداري در ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﺳﭙﺮمﻫـﺎي ﻣـﺮده )‪(57/50±5/15‬‬

‫ﺑﻪﺻﻮرت درﺻﺪ ﺑﻴﺎن ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻢ )‪ (33/71±1/89‬و ﻛﻨﺘﺮل )‪ (31/5±1/29‬ﻗﺎﺑﻞ‬

‫ارزﻳﺎﺑﻲ ﺑﻠﻮغ ﻫﺴﺘﻪ اﺳﭙﺮم‪ :‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر از رﻧﮓآﻣﻴـﺰي آﻧﻴﻠـﻴﻦ‬

‫ﻣﺸﺎﻫﺪه اﺳﺖ )‪) (P<0/05‬ﻧﻤﻮدار ‪.(1‬‬

‫ﺑﻠﻮ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪ .‬اﺳﺎس آﻧﺎﻟﻴﺰ ﺑﺮ اﻳـﻦ ﻧﻜﺘـﻪ اﺳـﺘﻮار اﺳـﺖ ﻛـﻪ در ﻃـﻲ‬

‫ﺑﻠﻮغ ﻫﺴﺘﻪ اﺳﭙﺮم‪ :‬ﺑﺮاي ارزﻳﺎﺑﻲ ﺑﻠﻮغ ﻫﺴﺘﻪ در روش رﻧـﮓآﻣﻴـﺰي‬

‫ﻣﺮﺣﻠﻪ اﺳﭙﺮﻣﻴﻮژﻧﺰ )‪ ،(Spermiogenesis‬ﭘﺮوﺗﺎﻣﻴﻦ ﺑﻪﺟـﺎي ﻫﻴـﺴﺘﻮن در‬

‫آﻧﻴﻠﻴﻦ ﺑﻠﻮ‪ ،‬اﺳﭙﺮمﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻫﺴﺘﻪ ﺣﺎوي ﻫﻴـﺴﺘﻮن زﻳـﺎد ﺑـﺴﺘﻪ ﺑـﻪ ﻣﻴـﺰان‬

‫ﻛﺮوﻣﺎﺗﻴﻦ ﻫﺴﺘﻪ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﺟـﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ در ﺗـﺮاﻛﻢ و ﭘﺎﻳـﺪاري‬

‫ﻫﻴﺴﺘﻮن ﺑﻪ رﻧﮓ آﺑﻲ ﺗﺎ ﺧﺎﻛﺴﺘﺮي رﻧﮓ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺗﻌﺪاد اﺳﭙﺮمﻫﺎي ﻧﺎﺑﺎﻟﻎ‬

‫اﺳﭙﺮم ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎ اﻫﻤﻴﺖ اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ رﻧـﮓآﻣﻴـﺰي‪ ،‬اﺳـﭙﺮمﻫـﺎي ﻧﺎﺑـﺎﻟﻎ‬

‫در ﺳﻪ ﮔﺮوه ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ و درﺻﺪ آن ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪ‪ .‬وﺟﻮد اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻌﻨﻲدار‬

‫ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﻫﻴﺴﺘﻮن زﻳﺎد ﺑﻪرﻧﮓ آﺑﻲ ﺗﻴـﺮه ﻣﺎﻳـﻞ ﺑـﻪ ﺧﺎﻛـﺴﺘﺮي درآﻣـﺪه و‬

‫در ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ درﺻﺪ اﺳﭙﺮمﻫـﺎي ﻧﺎﺑـﺎﻟﻎ ﮔـﺮوه ﺗﻴﻤـﺎر )‪ (32/55±2/30‬در‬

‫اﺳﭙﺮمﻫﺎي ﺑﺎﻟﻎ از رﻧﮓﭘﺬﻳﺮي ﻛﻢﺗﺮي ﺑﺮﺧﻮردار ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻨـﺪ روش‬

‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻢ )‪ (15±3/11‬و ﻛﻨﺘـﺮل )‪ (11/16±2/48‬ﻗﺎﺑـﻞ‬

‫ذﻛﺮ ﺷﺪه در ﻓﻮق‪ ،‬ﭘﺲ از ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻻمﻫـﺎ در ﻣﺤﻠـﻮل اﺗـﺎﻧﻮل‪ -‬اﺳـﺘﻮن و‬

‫ﻣﺸﺎﻫﺪه اﺳﺖ )‪) (P<0/05‬ﻧﻤﻮدار ‪.(1‬‬

‫ﺧﺸﻚ ﺷﺪن در ﻣﺠﺎورت ﻫﻮا‪ ،‬ﻻمﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﺪت ﻫﻔﺖ دﻗﻴﻘـﻪ در ﻣﺤﻠـﻮل‬

‫ﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژي اﺳﭙﺮم‪ :‬ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ اﺧﺘﻼل در ﺷﻜﻞ ﻇـﺎﻫﺮي اﺳـﭙﺮم و دم‬

‫ﺣﺎوي رﻧﮓ آﻧﻴﻠﻴﻦ ﺑﻠﻮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﭘﺲ از ﺧﺸﻚ ﺷﺪن در ﻣﺠـﺎورت‬

‫آن و وﺟﻮد ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪهﻫﺎي ﺳﻴﺘﻮﭘﻼﺳﻤﻲ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژي ﻏﻴﺮﻃﺒﻴﻌﻲ‬

‫ﻫﻮا ﺑﺎ ﻣﻴﻜﺮوﺳﻜﻮپ ﻧﻮري و درﺷﺖ ﻧﻤﺎﻳﻲ )‪ (10100‬ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﺳﭙﺮمﻫﺎﻳﻲ ﺑـﺎ ﻣﻮرﻓﻮﻟـﻮژي ﻏﻴﺮﻃﺒﻴﻌـﻲ در ﺳـﻪ‬

‫ارزﻳــﺎﺑﻲ ﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژﻳــﻚ اﺳــﭙﺮمﻫــﺎ‪ :‬ﺑــﺮاي ارزﻳــﺎﺑﻲ ﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژﻳــﻚ‬

‫ﮔﺮوه ﺷﻤﺮده و ﺑﻪﻃﻮر درﺻﺪ ﺑﻴﺎن ﺷﺪ‪ .‬اﺧـﺘﻼف ﻣﻌﻨـﻲدار در ﻣﻴـﺎﻧﮕﻴﻦ‬

‫اﺳﭙﺮمﻫﺎ از رﻧﮓآﻣﻴﺰي آﻧﻴﻠـﻴﻦ ﺑﻠـﻮ اﺳـﺘﻔﺎده ﺷـﺪ‪ .‬ﺑـﻪ اﻳـﻦ ﺷـﻜﻞ ﻛـﻪ‬

‫درﺻﺪ اﺳﭙﺮمﻫﺎي ﻏﻴﺮﻃﺒﻴﻌﻲ در ﮔﺮوه ﺗﻴﻤﺎر )‪ (30±2/73‬در ﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ ﺑـﺎ‬

‫اﺳﭙﺮمﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ داراي ﻇـﺎﻫﺮ ﻏﻴﺮﻃﺒﻴﻌـﻲ ﺑﻮدﻧـﺪ‪ ،‬ﺷـﻤﺎرش و ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﺑـﺮ‬

‫ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻢ )‪ (10/5±1/87‬و ﻛﻨﺘـﺮل )‪ (8/33±1/63‬ﻣـﺸﺎﻫﺪه ﺷـﺪ‬

‫اﺳﺎس درﺻﺪ ﺑﻴﺎن ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ارزﻳﺎﺑﻲ دﻗﻴـﻖﺗـﺮ و ﻫـﻢﭼﻨـﻴﻦ ﺗـﺸﺨﻴﺺ‬

‫)‪) (P<0/05‬ﻧﻤﻮدار ‪.(1‬‬

‫ﺑﻘﺎﻳﺎي ﺳﻴﺘﻮﭘﻼﺳﻤﻴﻚ ﻛﻪ ﻧﺸﺎن از ﻋﺪم ﺑﻠـﻮغ ﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژﻳـﻚ اﺳـﭙﺮمﻫـﺎ‬

‫ﻣﻴﺰان آﺳﻴﺐ رﺷﺘﻪ ‪ :DNA‬ﺗﻌﺪاد اﺳﭙﺮمﻫـﺎﻳﻲ ﺑـﺎ ﻛﺮوﻣـﺎﺗﻴﻦ آﺳـﻴﺐ‬

‫دارد رﻧﮓآﻣﻴﺰي اﺋﻮزﻳﻦ‪ -‬ﻧﮕﺮوزﻳﻦ ﻧﻴﺰ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗـﺮار ﮔﺮﻓـﺖ‪ .‬آن‬

‫دﻳﺪه در روش ارزﻳﺎﺑﻲ ﺑﺎ آﻛﺮﻳﺪﻳﻦ اورﻧﺞ در ﺳـﻪ ﮔـﺮوه ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از‬

‫دﺳﺘﻪ از اﺳﭙﺮمﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺣﺎوي ﺑﻘﺎﻳـﺎي ﺳﻴﺘﻮﭘﻼﺳـﻤﻲ ﺑﻮدﻧـﺪ ﺑـﻪﻋﻨـﻮان‬

‫ﻣﻴﻜﺮوﺳﻜﻮپ ﻓﻠﻮﺋﻮرﺳﻨﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ و درﺻﺪ آنﻫـﺎ ﺑـﻪدﺳـﺖ آﻣـﺪ ﻛـﻪ‬

‫اﺳﭙﺮمﻫﺎي ﻧﺎﺑﺎﻟﻎ )از ﻟﺤﺎظ ﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژﻳﻚ( در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫اﺳﭙﺮمﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻫﺴﺘﻪ ﺳﺒﺰ رﻧﮓ ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﻫﺴﺘﻪ ﻧﺎرﻧﺠﻲ ﺗﺎ ﻗﺮﻣﺰ ﺑﺴﺘﻪ ﺑـﻪ‬

‫ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﻴﻞ آﻣﺎري دادهﻫـﺎي ﺑـﻪدﺳـﺖ آﻣـﺪه از ﻧـﺮماﻓـﺰار‬

‫‪SPSS‬‬

‫ﻣﻴﺰان آﺳﻴﺐ ﻛﺮوﻣﺎﺗﻴﻦ‪ ،‬ﺑﻪﻋﻨﻮان اﺳﭙﺮمﻫﺎﻳـﻲ ﺑﺎ ‪ DNA‬آﺳﻴـﺐ دﻳـﺪه در‬

‫وﻳﺮاﺳﺖ ‪ 16‬و روش آﻣﺎري ‪ ANOVA‬ﺑﺎ ‪ P<0/05‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‬

‫ﺟﺪول‪ :1 -‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﻌﺪاد اﺳﭙﺮمﻫﺎي ﺷﻤﺎرش ﺷﺪه در ﺳﻪ ﮔﺮوه آزﻣﺎﻳﺸﻲ‬ ‫ﮔﺮوهﻫﺎ‬

‫وﺿﻌﻴﺖ ﺗﺤﺮك اﺳﭙﺮم‪ :‬درﺻﺪ اﺳﭙﺮمﻫﺎي ﻏﻴﺮﻣﺘﺤﺮك در ﺳﻪ ﮔﺮوه‬ ‫ﺗﻴﻤﺎر‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻢ و ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻴﻜﺮوﺳﻜﻮپ ﻧﻮري ﺑﺮرﺳﻲ ﺷـﺪ ﻛـﻪ‬ ‫در ﮔﺮوه ﺗﻴﻤﺎر ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ درﺻﺪ اﺳـﭙﺮمﻫـﺎي ﻏﻴﺮﻣﺘﺤـﺮك )‪(67/8±2/32‬‬ ‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻌﻨـﻲداري را ﻧﺴﺒـﺖ ﺑـﻪ ﮔـﺮوه ﻛﻨﺘـﺮل ﺷـﻢ )‪ (38/4±3/91‬و‬ ‫ﻛﻨﺘﺮل )‪ (41±1/31‬داﺷﺖ )‪) (P<0/05‬ﻧﻤﻮدار ‪.(1‬‬

‫ﺗﻌﺪاد اﺳﭙﺮم در ﻫﺮ ﻣﻮش ‪106Sperm/ml‬‬

‫ﺗﻴﻤﺎر‬

‫‪20/3±5/13‬‬

‫ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻢ‬

‫‪29/5±1/58‬‬

‫ﻛﻨﺘﺮل‬

‫‪31/13±1/9‬‬

‫*‬

‫اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﻴﻦ ﮔﺮوه ﺗﻴﻤﺎر ﺑﺎ ﮔﺮوهﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻢ و ﻛﻨﺘﺮل وﺟـﻮد دارد ﻛـﻪ ﺑـﺎ ﻋﻼﻣـﺖ‬ ‫*‬

‫ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ )‪.(P<0/05‬‬

‫‪Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 July;70(4):205-11‬‬ ‫‪http://tumj.tums.ac.ir‬‬

‫‪208‬‬

‫آرام اﺣﻤﺪي و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫ﺑﻌﻀﻲ از داروﻫﺎي آﻧﺘﻲﺳﺎﻳﻜﻮﺗﻴﻚ ﻏﻴﺮﺗﻴﭙﻴﻚ ‪ Atypical‬ﻧﻈﻴﺮ ﻣـﺸﺘﻘﺎت‬ ‫ﺑﻨﺰاﻣﻴـﺪﻫﺎ )ﺳــﻮﻟﭙﺮاﻳﺪ‪ ،‬آﻣـﻲﺳــﻮﻟﭙﺮاﻳﺪ و ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﺎﻳـﺪ( ﮔﻴﺮﻧــﺪهﻫــﺎي‬ ‫دوﭘﺎﻣﻴﻦ را ﻣﻬﺎر ﻛﺮده ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ از ﺑﻴﻦ رﻓﺘﻦ ﺳﻴـﺴﺘﻢ ﻛﻨﺘﺮﻟـﻲ ﺑـﺮ روي‬ ‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻻﻛﺘﻮﺗﺮوف در زﻣﻴﻨﻪ ﺗﺮﺷـﺢ ﭘـﺮوﻻﻛﺘﻴﻦ ﮔـﺸﺘﻪ و در ﻧﺘﻴﺠـﻪ‬ ‫ﻫﻴﭙﺮﭘﺮوﻻﻛﺘﻴﻨﻤﻲ اﻳﺠﺎد ﻣـﻲﺷـﻮد‪18.‬و‪ 17‬ﻣﻜﺎﻧﻴـﺴﻢ اﺛـﺮ داروي ﺳـﻮﻟﭙﺮاﻳﺪ‬ ‫ﺷﺎﻣﻞ ﺑﻠﻮﻛﻪ ﻛﺮدن ﮔﻴﺮﻧﺪه ‪ D2‬و ‪ D3‬اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺑﺎﻋـﺚ ﻛـﺎﻫﺶ ﻏﻠﻈـﺖ‬ ‫‪20‬و‪19‬‬

‫دوﭘﺎﻣﻴﻦ ﻫﻴﭙﻮﺗﺎﻻﻣﻮﺳﻲ و اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻴﺰان ﺗﻮﻟﻴﺪ ﭘﺮوﻻﻛﺘﻴﻨﻤﻲ ﮔـﺮدد‪.‬‬

‫در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ از ﺗﻌﺪاد و ﻛﻴﻔﻴﺖ اﺳﭙﺮمﻫﺎ در ﮔﺮوه ﻣـﺼﺮفﻛﻨﻨـﺪه دارو‬ ‫ﻧﻤﻮدار‪ :1 -‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ درﺻﺪ اﺳﭙﺮمﻫﺎي ﻏﻴﺮﻣﺘﺤﺮك‪ ،‬اﺳﭙﺮمﻫـﺎﻳﻲ ﺑـﺎ آﺳـﻴﺐ ‪،DNA‬‬ ‫اﺳﭙﺮمﻫﺎي ﻧﺎﺑﺎﻟﻎ‪ ،‬ﻏﻴﺮﻃﺒﻴﻌﻲ و اﺳﭙﺮمﻫﺎي ﻣﺮده در ﮔﺮوهﻫﺎي ﺗﻴﻤـﺎر‪ ،‬ﻛﻨﺘـﺮل ﺷـﻢ و‬

‫ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻨﻲداري ﻛﺎﺳﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻓﻮق‬ ‫در زﻣﻴﻨﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﻛﻴﻔﻴﺖ و ﺗﻌـﺪاد اﺳـﭙﺮم ﺑـﺎ ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻـﻞ از ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ‬

‫ﻛﻨﺘﺮل‪ .‬وﺟﻮد اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲدار ﮔﺮوه ﺗﻴﻤﺎر ﺑﺎ ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل ﺑـﺎ ‪ a‬و وﺟـﻮد اﺧـﺘﻼف ﻣﻌﻨـﻲدار ﺑـﺎ‬

‫‪ Garcia Diez‬ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ دارد‪ 21.‬ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ اﻳﺠﺎد اﺧﺘﻼل در ﻛﻴﻔﻴﺖ اﺳـﭙﺮم‬

‫ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻢ ﺑﺎ ‪ b‬ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﻴﻦ ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻢ و ﻛﻨﺘﺮل دﻳـﺪه‬

‫ﺗﻮﺳﻂ اﻳﻦ دارو از ﻃﺮق ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺮرﺳﻲ و ﺗﻮﺟﻴـﻪ اﺳـﺖ‪ .‬ﺗﺮﺷـﺢ‬

‫ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬ﺗﻤﺎﻣﻲ دادهﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ‪ ±‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺧﻄﺎ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ )‪.(P<0/05‬‬

‫اﺳﺘﺮوﻳﻴﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﻟﻴﺪ اﺳﭙﺮم ارﺗﺒﺎط ﺗﻨﮕﺎﺗﻨﮕﻲ دارد‪ .‬ﺳﻨﺘﺰ ﺗﺴﺘﻮﺳﺘﺮون ﺑـﺮاي‬ ‫ﺗﻮﻟﻴﺪ اﺳﭙﺮم و ﺗﻜﻤﻴﻞ و اﻓﺰاﻳﺶ ﺧـﺼﻮﺻﻴﺎت ﺛﺎﻧﻮﻳـﻪ ﺟﻨـﺴﻲ و رﻓﺘـﺎر‬ ‫ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺟﻨﺴﻲ اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ‪ 22.‬ﻫﻴﭙﻮﻓﻴﺰ ﻗﺪاﻣﻲ اﻳﻦ اﻋﻤﺎل را ﺑﺎ ﺗﺮﺷﺢ‬

‫‪LH‬‬

‫‪DNA‬‬

‫و ‪ FSH‬و ﺑﻪﻃﻮر ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﺑﺎ آزادﺳﺎزي ﻫﻮرﻣـﻮن آزادﻛﻨﻨـﺪه ﮔﻨـﺎدوﺗﺮوﭘﻴﻦ‬

‫آﺳﻴﺐ دﻳﺪه در ﮔﺮوه ﺗﻴﻤﺎر )‪ (40/75±2/87‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل ﺷـﻢ‬

‫)‪ (GnRh‬از ﻫﻴﭙﻮﺗﺎﻻﻣﻮس ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ FSH .‬ﺑـﺮاي آﻏـﺎز اﺳـﭙﺮﻣﺎﺗﻮژﻧﺰ‬

‫)‪ (8±1/41‬و ﻛﻨﺘﺮل )‪ (6/2±1/30‬ﻣﻌﻨﻲدار ﺑﻮد )‪) (P<0/05‬ﻧﻤﻮدار ‪.(1‬‬

‫اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ و ﻏﻠﻈﺖ ﺑﺎﻻي ﺗﺴﺘﻮﺳﺘﺮون داﺧﻞ ﮔﻨـﺎدي اﻳـﻦ ﭘﺮوﺳـﻪ را‬

‫ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﺧﺘﻼف ﺑﻴﻦ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ درﺻﺪ اﺳـﭙﺮمﻫـﺎﻳﻲ ﺑـﺎ‬

‫ﺗﻌﺪاد اﺳﭙﺮمﻫﺎ‪ :‬ﺷﻤﺎرش اﺳـﭙﺮمﻫـﺎ در زﻳـﺮ ﻻم ﻧﺌﻮﺑـﺎر ﺑـﻪ ﻣﻨﻈـﻮر‬

‫ﻓﻌﺎل ﻣﻲﻛﻨﺪ‪24.‬و‪ LH 23‬ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻟﻴﺪﻳﻚ را ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ و ﻣﻴـﺰان‬

‫ارزﻳﺎﺑﻲ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑـﻮدن ﺗﻌـﺪاد اﺳـﭙﺮمﻫـﺎ ﺗﻮﺳـﻂ ﻣﻴﻜﺮوﺳـﻜﻮپ ﻧـﻮري‬

‫ﺑﺎﻻي ﺗﺴﺘﻮﺳﺘﺮون داﺧﻞ ﮔﻨﺎدي اﻟﻘﺎ ﺷﺪه ﻛﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻳﺎ ﻫﻤﺮاه ﺑـﺎ‬

‫ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ و ﺗﻌﺪاد اﺳﭙﺮمﻫـﺎ در ﺳـﻪ ﮔـﺮوه ﺷـﻤﺮده ﺷـﺪ‪ .‬ﻛـﺎﻫﺶ‬

‫ﻳﻜﻲ از ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﺖﻫﺎي آن ديﻫﻴﺪروﺗﺴﺘﻮﺳﺘﺮون )‪ (DHT‬ﺑﺮ روي ﺷـﺮوع‬

‫ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﻴﻦ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﻌﺪاد اﺳﭙﺮمﻫـﺎ در ﮔـﺮوه ﺗﻴﻤـﺎر )‪(20/3±5/13‬‬

‫و ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻴﻮزي ﺳﻠﻮلﻫـﺎي اﺳـﭙﺮﻣﺎﺗﻮﮔﻮﻧﻲ و اﺳﭙﺮﻣﺎﺗﻮﺳـﻴﺖ‬

‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻢ )‪ (29/5±1/58‬و ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل )‪(31/13±1/9‬‬

‫اوﻟﻴﻪ اﺛﺮ ﻣﻲﮔﺬارد و در ﻃﻲ اﺳﭙﺮﻣﺎﺗﻮژﻧﺰ ‪ FSH‬روي ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺳﺮﺗﻮﻟﻲ‬

‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ )‪) (P<0/05‬ﺟﺪول ‪.(1‬‬

‫اﺛﺮ ﻛﺮده و ﺗﺒﺪﻳﻞ اﺳﭙﺮﻣﺎﺗﻴﺪ ﺑﻪ اﺳﭙﺮﻣﺎﺗﻮزوﻳﻴﺪ را ﺗﺴﻬﻴﻞ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ و ﻧﻴـﺰ‬ ‫‪25‬‬

‫ﺷﺮوع ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﻠﻮغ اﺳﭙﺮﻣﺎﺗﻮﮔﻮﻧﻲ را ﺗﺴﺮﻳﻊ ﻣﻲﻛﻨـﺪ‪ .‬ﭘـﺮوﻻﻛﺘﻴﻦ ﺑـﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻛﻨﻨﺪه ﻣﺤـﻮر ﻫﻴﭙﻮﺗﺎﻻﻣﻮﺳـﻲ‪ -‬ﻫﻴﭙـﻮﻓﻴﺰي‪ -‬ﮔﻨـﺎدي ﻋﻤـﻞ‬

‫ﺑﺤﺚ‬

‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻏﻠﻈﺖ ﺑﺎﻻي ﭘﺮوﻻﻛﺘﻴﻦ داراي اﺛﺮات ﻣﻬﺎري ﺑـﺮ روي اﻧـﺴﺎن و‬

‫اﺧﺘﻼﻻت ﺟﻨﺴﻲ و ﺗﻮﻟﻴﺪﻣﺜﻠﻲ ﺟﺰ ﻋﻮارض ﺟـﺎﻧﺒﻲ اﺳـﺘﺮسآور و‬ ‫روﺗﻴﻦ اﺳﺘﻔﺎده از داروﻫﺎي آﻧﺘﻲﺳﺎﻳﻜﻮﺗﻴﻚ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧـﺪﮔﻲ‬

‫ﺑﺮ ﺳﺎﻳﺮ ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻴﭙﺮﭘﺮوﻻﻛﺘﻴﻨﻤﻲ ﺗﺮﺷـﺢ ﺿـﺮﺑﺎﻧﻲ ‪ LH‬و ﺑـﻪ‬ ‫‪26‬‬

‫ﻣﻴﺰان ﻛﻢﺗﺮ ‪ FSH‬را ﻛﺎﻫﺶ داده و ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﺮﺷﺢ ﻫﻮرﻣـﻮن آزاد‬ ‫‪27‬‬

‫ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪه دارو اﺛﺮ ﺳـﻮﻳﻲ ﻣـﻲﮔـﺬارد‪ 13.‬ﭘـﺮوﻻﻛﺘﻴﻦ ﻧﻘـﺶ‬

‫ﻛﻨﻨﺪه ‪ LH‬ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﭘـﺲ از ﻣـﺼﺮف ‪ 45‬روزه داروي‬

‫ﻛﻠﻴﺪي در ﺗﻨﻈﻴﻢ رﻓﺘﺎر و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺟﻨﺴﻲ و ﺗﻮﻟﻴﺪﻣﺜﻠﻲ اﻳﻔﺎ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪ 14‬و‬

‫ﺳﻮﻟﭙﺮاﻳﺪ در ﮔﺮوه ﺗﻴﻤﺎر ﻣﻴﺰان اﺳﭙﺮمﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔـﺮوهﻫـﺎي‬

‫اﻓﺰاﻳﺶ ﭘﺮوﻻﻛﺘﻴﻦ ﺳﺮﻣﻲ ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد ﻧﺎﺑﺎروري و ﮔﺎﻻﻛﺘﻮره در ﻫـﺮ دو‬

‫ﻛﻨﺘــﺮل ﺷــﻢ و ﻛﻨﺘــﺮل ﺑــﻪﻃــﻮر ﻣﻌﻨــﻲداري ﻛــﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺘــﻪ اﺳــﺖ‪.‬‬

‫ﺟﻨﺲ و ﻣﺸﻜﻼت ﻧﻌﻮذ‪ ،‬ارﮔﺎﺳﻢ‪ ،‬اﻧﺰال و ژﻧﻴﻜﻮﻣﺎﺳﺘﻲ در ﺟﻨﺲ ﻧـﺮ و‬

‫ﻫﻴﭙﺮﭘﺮوﻻﻛﺘﻴﻨﻤﻲ اﻳﺠﺎدي در اﺛﺮ ﻣـﺼﺮف ﺳـﻮﻟﭙﺮاﻳﺪ ﺑـﺎ ﺑﻴﻮﺳـﻨﺘﺰ ‪17-β‬‬

‫‪16‬و‪15‬‬

‫اﺳﺘﺮادﻳﻮل از ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻟﻴﺪﻳﮓ ﺗﺪاﺧﻞ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑﺎﻋـﺚ ﻛـﺎﻫﺶ‬

‫اﺧﺘﻼل و ﻋﺪم وﺟﻮد ﺳـﻴﻜﻞ ﺟﻨـﺴﻲ در ﺟـﻨﺲ ﻣـﺎده ﻣـﻲﮔـﺮدد‪.‬‬

‫ﻣﻮش ﺳﻮري درﻣﺎن ﺷﺪه ﺑﺎ ﺳﻮﻟﭙﺮاﻳﺪ‬ ‫اﺳﭙﺮم در‬ ‫‪Ahmadi‬‬ ‫ﻫﺴﺘﻪ‪A. et‬‬ ‫ارزﻳﺎﺑﻲ ﻛﻴﻔﻴﺖ‪ ،‬آﺳﻴﺐ ‪al. DNA‬‬

‫‪209‬‬

‫ﻣﻴﺰان ﺗﺴﺘﻮﺳﺘﺮون ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺎﻫﺶ روﻧـﺪ اﺳـﭙﺮﻣﺎﺗﻮژﻧﺰ را دﭼـﺎر‬

‫ﮔﺮوه ﺗﺠﺮﺑﻲ دﻳﮕﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻦ ﻣﻴﺰان اﺳﭙﺮمﻫﺎي‬

‫اﺧﺘﻼل ﻛﺮده و ﻣﻴﺰان اﺳﭙﺮمﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴـﺪي ﻛـﺎﻫﺶ ﻣـﻲﻳﺎﺑـﺪ‪ 28.‬ﻛـﺎﻫﺶ‬

‫ﻏﻴﺮﻃﺒﻴﻌﻲ ﻧﻔﻮذ ﻟﻜﻮﺳﻴﺖﻫﺎي ﭘﺮاﻛﺴﻴﺪاز ﻣﺜﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺎﻓﺖ ﺑﻴﻨـﺎﺑﻴﻨﻲ ﺑﻴـﻀﻪ‬

‫ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻴﺰان ﺑﻠﻮغ و ﭘﺮوﺗﺎﻣﻴﻨﺎﺳﻴﻮن ﻫﺴﺘﻪ در ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي اﺳﭙﺮم ﮔـﺮوه‬

‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﭘﺮاﻛﺴﻴﺪه ﻛﺮدن ﻏﺸﺎء ﭘﻼﺳﻤﺎﻳﻲ آنﻫﺎ اﻓـﺰاﻳﺶ ﻣـﻲﻳﺎﺑـﺪ ﻛـﻪ‬ ‫‪ROS‬‬

‫ﺗﻴﻤﺎر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دو ﮔﺮوه دﻳﮕﺮ در اﺛﺮ ﻛـﺎﻫﺶ و ﻣﻬـﺎر ﺗﺮﺷـﺢ ‪ FSH‬ﺑـﻪ‬

‫اﻓــﺰاﻳﺶ ﻟﻜﻮﺳـﻴﺖﻫــﺎ و اﺳــﭙﺮمﻫــﺎي ﻏﻴﺮﻧﺮﻣــﺎل ﺑﺎﻋــﺚ اﻓــﺰاﻳﺶ‬

‫ﻋﻠﺖ ﻫﻴﭙﺮﭘﺮوﻻﻛﺘﻴﻨﻤـﻲ اﻳﺠـﺎدي ﺗﻮﺳـﻂ ﺳـﻮﻟﭙﺮاﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻋـﺚ اﺧـﺘﻼل و‬

‫)ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي واﻛﻨﺶﭘﺬﻳﺮ اﻛﺴﻴﮋن ﻳﺎ ﺑﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻲ رادﻳﻜﺎلﻫﺎي آزاد اﻛﺴﻴﮋن(‬ ‫‪34‬‬

‫ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺿﻌﻴﻒ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺳﺮﺗﻮﻟﻲ در ﺳﻨﺘﺰ ﭘﺮوﺗﻴﻴﻦﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎﻟﻲ ﻳـﻚ‬ ‫و دو ﺑﻴﻀﻪاي و ﭘﺮوﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﭘﺮوﺗﻴﻴﻦﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎﻟﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﺎﻣﻞ‬

‫اﻳﻦ روﻧﺪ اﻓﺰاﻳﺶ اﺳﭙﺮمﻫﺎي ﻣﺮده را ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺧﻮاﻫـﺪ داﺷـﺖ ﻛـﻪ‬

‫ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻤﻲ در ﺗﺴﻬﻴﻞ ﺟـﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ ﭘﺮوﺗـﺎﻣﻴﻦ در ﻣﺮﺣﻠـﻪ ﺑﻠـﻮغ ﻧﻬـﺎﻳﻲ‬

‫دﻟﻴﻠﻲ ﺑﺮ اﻓﺰاﻳﺶ درﺻﺪ اﻳﻦ ﺳﻠﻮلﻫﺎ در ﮔـﺮوه ﺗﻴﻤـﺎر در اﻳـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ‬

‫اﺳﭙﺮم ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ 29.‬ﻛﺎﻫﺶ ﺳـﻨﺘﺰ ﭘﺮوﺗـﺎﻣﻴﻦ ﻧﻴـﺰ ﺑﺎﻋـﺚ ﻛـﺎﻫﺶ‬

‫اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺗﻮان ﺣﺮﻛﺘﻲ اﺳﭙﺮمﻫﺎ در ﻫـﺮ ﺳـﻪ ﮔـﺮوه ﺗﻴﻤـﺎر‪ ،‬ﺷـﻢ و‬

‫ﭼﺸﻤﮕﻴﺮ در ﻣﻴﺰان ﭘﺮوﺗﺎﻣﻴﻨﺎﺳﻴﻮن اﺳﭙﺮمﻫﺎ و در ﻧﻬﺎﻳﺖ اﻓـﺰاﻳﺶ ﺗﻌـﺪاد‬

‫ﻛﻨﺘﺮل ﺑﻴﺎنﻛﻨﻨﺪه اﻓﺰاﻳﺶ ﻣـﺸﺨﺺ ﺗﻌـﺪاد اﺳـﭙﺮمﻫـﺎي ﻏﻴﺮﻣﺘﺤـﺮك در‬

‫اﺳﭙﺮمﻫﺎي ﻧﺎﺑﺎﻟﻎ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪه در اﻳـﻦ ﮔـﺮوه ﮔﺮدﻳـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬در اﻳـﻦ‬

‫ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﮔﺮوه ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪه داروي ﺳﻮﻟﭙﺮاﻳﺪ اﺳـﺖ‪ .‬اﻓـﺰاﻳﺶ ﻣﻴـﺰان‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه اﻓﺰاﻳﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻴﺰان اﺳﭙﺮمﻫـﺎﻳﻲ ﺑـﺎ ‪ DNA‬آﺳـﻴﺐ‬

‫رادﻳﻜــﺎلﻫــﺎي آزاد ﻣﺜــﻞ ‪ H2O2‬و ورود آنﻫــﺎ ﺑــﻪ داﺧــﻞ ﺳــﻴﺘﻮزول‬

‫دﻳﺪه در ﮔﺮوه ﺗﻴﻤﺎر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺮوهﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻣﻮرد آزﻣـﺎﻳﺶ ﺑـﻪ دﻟﻴـﻞ‬

‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﺳﭙﺮﻣﺎﺗﻮزوﻳﻴﺪ از ﻃﺮﻳﻖ آﺳﻴﺐ اﻳﺠﺎدي در ﻏﺸﺎي ﭘﻼﺳﻤﺎﻳﻲ‬

‫ﻛــﺎﻫﺶ ﻣﻴــﺰان ﭘﺮوﺗﺎﻣﻴﻨﺎﺳــﻴﻮن ﻫــﺴﺘﻪ ﻗﺎﺑــﻞ ﺗﻮﺟﻴــﻪ اﺳــﺖ‪ .‬ﻛــﺎﻫﺶ‬

‫آنﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺒﺐ اﻳﺠﺎد اﺧـﺘﻼل در ﻋﻤﻠﻜـﺮد آﻧـﺰﻳﻢ ﮔﻠـﻮﻛﺰ ﺷـﺶ ﻓـﺴﻔﺎت‬ ‫‪32‬‬

‫ﭘﺮوﺗﺎﻣﻴﻨﺎﺳﻴﻮن ﺑﺎﻋﺚ اﺧﺘﻼل در روﻧﺪ ﻓﺸﺮدﮔﻲ ﻫﺴﺘﻪ ﺷـﺪه و اﺣﺘﻤـﺎل‬

‫دﻫﻴﺪروژﻧﺎز ﮔﺮدﻳﺪه و ﺗﻮان ﺣﺮﻛﺘﻲ اﺳﭙﺮم را ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻛـﺎﻫﺶ‬

‫ﺗﻤﺎس ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻀﺮ ﺧﺎرﺟﻲ از ﻗﺒﻴﻞ رادﻳﻜﺎلﻫﺎي آزاد ﺑﺎ ‪ DNA‬ﺳـﻠﻮﻟﻲ‬

‫ﺗﺤﺮك اﺳﭙﺮمﻫﺎ در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﺣﺘﻤﺎﻻ ﺑﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﻣـﻮارد ﻓـﻮق ﻗﺎﺑـﻞ‬

‫‪31‬و‪30‬‬

‫اﺳﭙﺮم را اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻮﺟﻴﻪ اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﺠﻤﻮع ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻧـﺸﺎن ﻣـﻲدﻫـﺪ درﻣـﺎن ﺑـﺎ‬ ‫‪32‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﺣﺘﻤﺎل اﻳﺠﺎد آﺳﻴﺐ ﺑﻪ ‪ DNA‬اﺳﭙﺮمﻫﺎ ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻪ ﻛﻪ ﻣﻮﻳﺪ‬

‫داروي آﻧﺘﻲﺳﺎﻳﻜﻮﺗﻴﻚ ﺳﻮﻟﭙﺮاﻳﺪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺗـﺄﺛﻴﺮات آن ﺑـﺮ روي ﻛﻴﻔﻴـﺖ‬

‫در ﮔﺮوه درﻣﺎن ﺷﺪه‬

‫اﺳﭙﺮم ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎﻋـﺚ ﻛـﺎﻫﺶ ﭘﺘﺎﻧـﺴﻴﻞ ﺗﻮﻟﻴـﺪﻣﺜﻠﻲ و اﻳﺠـﺎد ﻧﺎﺑـﺎروري‬

‫ﺑﺎ ﺳﻮﻟﭙﺮاﻳﺪ در رﻧﮓ آﻣﻴﺰي آﻛﺮﻳﺪﻳﻦ اورﻧﺞ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻲﺷﻮد ﺑﻠﻜﻪ ﻋﻮارض ﻧﺎﺷـﻲ از اﻳـﻦ اﺧـﺘﻼل ﻧﻴـﺰ در ﻛـﺎﻫﺶ ﻛﻴﻔﻴـﺖ‬

‫در ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻴﺰان اﺳﭙﺮمﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژي ﻏﻴﺮﻃﺒﻴﻌﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪات ﺣﺎﻛﻲ‬

‫زﻧﺪﮔﻲ ﺑﻴﻤﺎر ﻣﻮﺛﺮ اﺳﺖ ﻟﺬا ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑـﻪ ﻣـﻮارد ذﻛـﺮ ﺷـﺪه اﺣﺘﻴـﺎط در‬

‫از اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻌﻨﻲدار درﺻﺪ اﺳﭙﺮمﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﻧﺮﻣﺎل در ﮔﺮوه ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨـﺪه‬

‫ﺗﺠﻮﻳﺰ و ﻣﺼﺮف اﻳﻦ دارو ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻛﺎﻫﺶ اﺛﺮات ﺟﺎﻧﺒﻲ آن در زﻧﺪﮔﻲ‬

‫داروي ﺳﻮﻟﭙﺮاﻳﺪ اﺳﺖ‪ .‬اﺧﺘﻼل اﻳﺠﺎدي ﺗﻮﺳﻂ ﻫﻴﭙﺮﭘﺮوﻻﻛﺘﻴﻨﻤﻲ ﺣﺎﺻﻞ‬

‫ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗـﺮار ﮔﻴـﺮد ﻫﺮﭼﻨـﺪ اﻧﺠـﺎم ﺗﺤﻘﻴﻘـﺎت و‬

‫از ﻣﺼﺮف ﺳـﻮﻟﭙﺮاﻳﺪ در ﻣﻴـﺰان ‪ FSH‬ﺗﻮﻟﻴـﺪي و ﺑـﻪ ﻃﺒـﻊ آن ﺗـﻀﻌﻴﻒ‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﻴﺶﺗﺮ در ﻣﻮرد آن اﺟﺘﻨﺎبﻧﺎﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻋﻠﺖ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻴﺰان اﺳﭙﺮمﻫﺎي داراي آﺳﻴﺐ‬

‫‪DNA‬‬

‫ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺳﺮﺗﻮﻟﻲ در ﺣﺬف ﺳﻴﺘﻮﭘﻼﺳﻢ اﺿـﺎﻓﻲ ﻃـﻲ روﻧـﺪ‬

‫ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري‪ :‬اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﺑﺨﺸﻲ از ﭘﺎﻳـﺎنﻧﺎﻣـﻪ ﺗﺤـﺖ ﻋﻨـﻮان‬

‫اﺳــﭙﺮﻣﺎﺗﻮژﻧﺰ )روﻧــﺪ ﺗﻮﻟﻴــﺪ ﮔﺎﻣــﺖ ﺟﻨــﺴﻲ ﻧــﺮ در ﮔﻨﺎدﻫــﺎي ﻧــﺮ(‬

‫"ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﺛﺮ ﻫﻴﭙﺮﭘﺮوﻻﻛﺘﻴﻨﻤﻲ ﻧﺎﺷﻲ از ﺳﻮﻟﭙﺮاﻳﺪ در ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺑﺎﻓﺘﻲ ﺑﻴﻀﻪ‪،‬‬

‫)‪ 33(Spermatogenesis‬ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺮوز اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲدار در ﮔﺮوه ﺗﻴﻤـﺎر‬

‫ﻛﻴﻔﻴﺖ اﺳﭙﺮم و ﺗﻮان ﺑﺎروري در ﻣﻮش ﺳﻮري ﻧـﺮ" در ﻣﻘﻄـﻊ دﻛﺘـﺮاي‬

‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺮوهﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻢ و ﻛﻨﺘﺮل ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ارزﻳﺎﺑﻲ ﮔﺮوه‬

‫ﺗﺨﺼﺼﻲ در ﺳﺎل ‪ 1390‬و ﻛﺪ ‪ 280‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑـﺎ ﺣﻤﺎﻳـﺖ داﻧـﺸﻜﺪه‬

‫درﻣﺎن ﺷﺪه ﺑﺎ ﺳﻮﻟﭙﺮاﻳﺪ‪ ،‬ﺗﻌﺪاد زﻳﺎد اﺳﭙﺮمﻫﺎي ﻣـﺮده در ﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ ﺑـﺎ دو‬

‫داﻣﭙﺰﺷﻜﻲ داﻧﺸﮕﺎه اروﻣﻴﻪ اﺟﺮا ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪References‬‬ ‫‪derivative synchronous fluorescence spectroscopy. Talanta‬‬ ‫‪2009;80(2):880-8.‬‬ ‫‪Liu J, Cao W, Qiu H, Sun X, Yang X, Wang E. Determination of‬‬ ‫‪sulpiride by capillary electrophoresis with end-column‬‬

‫‪3.‬‬

‫‪Baldwin D, Mayers A. Sexual side-effects of antidepressant and‬‬ ‫‪antipsychotic drugs. Adv Psychiatr Treat 2003;9(3):202-10.‬‬ ‫‪Abdelal A, El-Enany N, Belal F. Simultaneous determination of‬‬ ‫‪sulpiride and its alkaline degradation product by second‬‬

‫‪1.‬‬ ‫‪2.‬‬

‫‪Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 July;70(4):205-11‬‬ ‫‪http://tumj.tums.ac.ir‬‬

Evaluation of sperm quality, maturation and DNA integrity in adult mice treated with sulpiride

4. 5. 6. 7. 8.

9. 10.

11. 12.

13. 14. 15. 16.

17.

18.

electrogenerated chemiluminescence detection. Clin Chem 2002;48(7):1049-58. Jenner P, Marsden CD. The substituted benzamides: a novel class of dopamine antagonists. Life Sci 1979;25(6):479-85. Giros B. Third dopamine receptor. A new target of action of neuroleptics. Pathol Biol (Paris). 1991;39:252-254. Martin-Lopez M, Navarro JF. Effects of sulpiride on body weigh after chronic administration in male mice. Psicothema 1996;8(3):609-12. Oseko F, Oka N, Furuya H, Morikawa K. Effects of chronic sulpiride-induced hyperprolactinemia on plasma testosterone and its responses to hCG in normal men. J Androl 1988;9(4):231-3. Kinon BJ, Gilmore JA, Liu H, Halbreich UM. Hyperprolactinemia in response to antipsychotic drugs: characterization across comparative clinical trials. Psychoneuroendocrinology 2003;28 Suppl 2:69-82. Arowojolu AO, Akinloye O, Shittu OB. Serum and seminal plasma prolactin levels in male attenders of an infertility clinic in Ibadan. J Obstet Gynaecol 2004;24(3):306-9. De Rosa M, Zarrilli S, Di Sarno A, Milano N, Gaccione M, Boggia B, et al. Hyperprolactinemia in men: clinical and biochemical features and response to treatment. Endocrine 2003;20(1-2):75-82. Vandekerckhove P, Lilford R, Vail A, Hughes E. Bromocriptine for idiopathic oligo/asthenospermia. Cochrane Database Syst Rev 2000;(2):CD000152. Hodjat M, Akhondi MA, Amirjanati N, Savadi Shirazi E, Sadeghi MR. The comparison of four different sperm chromatin assays and their correlation with semen parameters. Tehran Univ Med J (TUMJ) 2008;65(3):33-41. Cutler AJ. Sexual dysfunction and antipsychotic treatment. Psychoneuroendocrinology 2003;28 Suppl 1:69-82. Clayton AH. Sexual function and dysfunction in women. Psychiatr Clin North Am 2003;26(3):673-82. Compton MT, Miller AH. Antipsychotic-induced hyperprolactinemia and sexual dysfunction. Psychopharmacol Bull 2002;36(1):143-64. Knegtering H, van der Moolen AE, Castelein S, Kluiter H, van den Bosch RJ. What are the effects of antipsychotics on sexual dysfunctions and endocrine functioning? Psychoneuroendocrinology 2003;28 Suppl 2:109-23. Kaneda H, Tanimoto K, Shintani T, Kakigi T, Maeda K. The effect of intracerebroventricular administration of somatostatin on prolactin and TSH release in rats. Jpn J Psychiatry Neurol 1991;45(4):903-7. Stanniland C, Taylor D. Tolerability of atypical antipsychotics. Drug Saf 2000;22(3):195-214.

210

19. Hell K, Wernze H. Drug-induced changes in prolactin secretion. Clinical implications. Med Toxicol Adverse Drug Exp 1988;3(6):463-98. 20. Schlösser R, Gründer G, Anghelescu I, Hillert A, Ewald-Gründer S, Hiemke C, et al. Long-term effects of the substituted benzamide derivative amisulpride on baseline and stimulated prolactin levels. Neuropsychobiology 2002;46(1):33-40. 21. García Díez LC, Gonzalez Buitrago JM. Semen characteristics and serum and seminal plasma hormones in drug-induced hyperprolactinaemia. Arch Androl 1982;9(4):311-7. 22. Pardridge WM, Gorski RA, Lippe BM, Green R. Androgens and sexual behavior. Ann Intern Med 1982;96(4):488-501. 23. Sharpe RM. Follicle-stimulating hormone and spermatogenesis in the adult male. J Endocrinol 1989;121(3):405-7. 24. Parvinen M. Regulation of the seminiferous epithelium. Endocr Rev 1982;3(4):404-17. 25. Plant TM, Marshall GR. The functional significance of FSH in spermatogenesis and the control of its secretion in male primates. Endocr Rev 2001;22(6):764-86. 26. Murray FT, Cameron DF, Ketchum C. Return of gonadal function in men with prolactin-secreting pituitary tumors. J Clin Endocrinol Metab 1984;59(1):79-85. 27. Saitoh Y, Arita N, Hayakawa T, Onishi T, Koga M, Mori S, et al. Hypogonadism of male prolactinomas: relation to pulsatile secretion of LH. Andrologia 1990;22(6):519-24. 28. Okada H, Iwamoto T, Fujioka H, Shirakawa T, Tatsumi N, Kanzaki M, et al. Hyperprolactinaemia among infertile patients and its effect on sperm functions. Andrologia 1996;28(4):197-202. 29. Aleem M, Choudhari J, Padwal V, Balasinor N, Parte P, Gill-Sharma MK. Hyperprolactinemia affects spermiogenesis in adult male rats. J Endocrinol Invest 2005;28(1):39-48. 30. Liang XH, Jackson S, Seaman M, Brown K, Kempkes B, Hibshoosh H, et al. Induction of autophagy and inhibition of tumorigenesis by beclin 1. Nature 1999;402(6762):672-6. 31. Shen GY, Chen WR, Midtgaard J, Shepherd GM, Hines ML. Computational analysis of action potential initiation in mitral cell soma and dendrites based on dual patch recordings. J Neurophysiol 1999;82(6):3006-20. 32. Kemal Duru N, Morshedi M, Oehninger S. Effects of hydrogen peroxide on DNA and plasma membrane integrity of human spermatozoa. Fertil Steril 2000;74(6):1200-7. 33. Suzuki N, Sofikitis N. Protective effects of antioxidants on testicular functions of varicocelized rats. Yonago Acta Medica 1999;42:87-94. 34. Agarwal A, Saleh RA. Role of oxidants in male infertility: rationale, significance, and treatment. Urol Clin North Am 2002;29(4):817-27.

211 ‫ ﺗﺎ‬205 ،4 ‫ ﺷﻤﺎره‬،70 ‫ دوره‬،1391 ‫ ﺗﻴﺮ‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬

211

‫ﻛﺎراﻳﻲ دو روش ﭘﺎﻳﺶ ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻣﺤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ در ﺑﺨﺸﻬﺎي ﺟﺮاﺣﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ‬

Tehran University Medical Journal, July 2012; Vol. 70, No. 4: 205-211

Original Article

Evaluation of sperm quality, maturation and DNA integrity in adult mice treated with sulpiride

Abstract

Received: January 17, 2012

Accepted: March 07, 2012

Aram Ahmadi D.V.M. Rajab-Ali Sader khanlou D.V.Sc.1 Siamak Salami Ph.D.2 Abbas Ahmadi D.V.Sc.1 1- Department of Basic Sciences, Histology and Embryology Section, Faculty of Veterinary Medicine, Urmia University, Urmia, Iran. 2- Department of Biochemistry and Nutrition, Urmia University of Medical Sciences, Urmia, Iran.

Background: Use of certain antipsychotic drugs has severe effects on fertility in males. Hypothalamus and hypophysial impressions and changes in plasma hormones concentration like prolactin, LH and FSH can affect sperm production. In this study, we investigated the effects of sulpiride on sperm quality, maturation and DNA damage. Methods: Twenty for adult male mice (age: 6-8 weeks) were divided into three groups. The treatment group received 40 mg/kg sulpiride solution and the control sham group was given carrier of the drug intraperitoneally (IP) daily for 45 days but the control group received nothing. Finally, all the mice were sacrificed by cervical dislocation and their cauda epididymis were removed surgically. The excised specimens were placed in 1 ml HTF medium and incubated for 30 min in CO2 incubator to allow the spermatozoa

to swim out. Later, sperm count, motility and viability were analyzed. Additionally, sperm chromatin quality and DNA integrity were assessed by aniline blue and acridine orange staining. Results: Significant decrease in sperm motility and count were observed in the treatment group while the number of abnormal sperm increased as compared with the other two groups. Sperm viability and DNA maturation showed significant reduction and the rate of DNA damage increased in comparison with the control sham and the control groups (P<0.05). Conclusion: The study showed that sulpiride has negative effects on sperm parameters in treated animals and in some cases it could cause secondary infertility. *

Corresponding author: Department of Basic Sciences, Histology and Embryology Section, Faculty of Veterinary Medicine, Urmia University, Urmia, Iran. P.O.Box:57153-1177. Tel: +98- 441- 2770508 E-mail: aram.ahmadi82@gmail.com

Keywords: DNA damage, nuclear maturation, sperm quality, sulpiride.

Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 July;70(4):205-11

http://tumj.tums.ac.ir

‫ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﺎن ژن ﺳﻮﭘﺮاﻛﺴﻴﺪاز دﻳﺴﻤﻮﺗﺎز ‪ 1‬ﺑﺎ آﻧﺰﻳﻢ ﻻﻛﺘﺎت دﻫﻴﺪروژﻧﺎز و رادﻳﻜﺎلﻫﺎي آزاد در زﻧﺎن ورزﺷﻜﺎر‬

‫‪212‬‬

‫ﻣﻘﺎﻟﻪ اﺻﻴﻞ‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺗﻴﺮ ‪ ،1391‬دوره ‪ ،70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،4‬ﺻﻔﺤﻪﻫﺎي ‪ 212‬ﺗﺎ ‪219‬‬

‫ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﺎن ژن ﺳﻮﭘﺮاﻛﺴﻴﺪاز دﻳﺴﻤﻮﺗﺎز ‪ 1‬ﺑﺎ آﻧﺰﻳﻢ ﻻﻛﺘﺎت دﻫﻴﺪروژﻧﺎز و‬ ‫رادﻳﻜﺎلﻫﺎي آزاد در زﻧﺎن ورزﺷﻜﺎر‪ :‬اﺛﺮ ﺗﻤﺮﻳﻦ ﺷﺪت ﻓﺰاﻳﻨﺪه‬

‫‪2‬‬

‫ﺑﻬﺰاد ﺑﺮادران‪ 1،‬ﺑﺨﺘﻴﺎر ﺗﺮﺗﻴﺒﻴﺎن‪،‬‬ ‫‪*2‬‬

‫ﺑﻬﺮوز ﺑﻘﺎﻳﻲ‪،‬‬

‫‪3‬‬

‫اﻣﻴﺮ ﻣﻨﻔﺮدان‬

‫‪ -1‬ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت اﻳﻤﻮﻧﻮﻟﻮژي‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪1390/11/09 :‬‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش‪1390/12/17 :‬‬

‫زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف‪ :‬آﻧﺰﻳﻢﻫﺎي اﻟﺘﻬﺎﺑﻲ و رادﻳﻜﺎلﻫﺎي آزاد از ﺟﻤﻠﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ دﺳﺘﮕﺎه اﻳﻤﻨﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ اﻣﺎ در ﻣﻮرد اﻳـﻦﻛـﻪ‬ ‫اﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺎ ﭼﻪ اﻧﺪازهاي ﺑﻴﺎن ژﻧﻲ ﺳﻮﭘﺮاﻛﺴﻴﺪاز دﻳﺴﻤﻮﺗﺎز ‪ (SOD-1) 1‬را در زﻧﺎن ورزﺷﻜﺎر و ﺑﻪﺧﺼﻮص در ﺗﻤﺮﻳﻨﺎت‬

‫ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﺒﺮﻳﺰ‪ ،‬ﺗﺒﺮﻳﺰ‪ ،‬اﻳﺮان‪.‬‬

‫ﺷﺪﻳﺪ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ ،‬اﻃـﻼع دﻗﻴﻘـﻲ در دﺳـﺖ ﻧﻴـﺴﺖ‪ .‬ﻫـﺪف از ﺗﺤﻘﻴـﻖ ﺣﺎﺿـﺮ ﺑﺮرﺳـﻲ ارﺗﺒـﺎط ﺑﻴـﺎن ژن‬

‫‪ -2‬ﮔﺮوه ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژي ورزﺷﻲ‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪه ﺗﺮﺑﻴﺖ‬

‫ﺳﻮﭘﺮاﻛﺴﻴﺪاز دﻳﺴﻤﻮﺗﺎز ‪ 1‬ﺑﺎ آﻧﺰﻳﻢ ﻻﻛﺘﺎت دﻫﻴﺪروژﻧﺎز و رادﻳﻜﺎلﻫﺎي آزاد در زﻧﺎن ورزﺷﻜﺎر ﺑﺎ ﺗﻤﺮﻳﻨﺎت ﺷﺪﻳﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺪﻧﻲ و ﻋﻠﻮم ورزﺷﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه اروﻣﻴﻪ‪ ،‬اروﻣﻴﻪ‪،‬‬

‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‪ 15 :‬زن ورزﺷﻜﺎر ﺷﻬﺮ اروﻣﻴﻪ )‪ 22-24‬ﺳﺎل( ﺑﻪ ﻃﻮر داوﻃﻠﺒﺎﻧﻪ و ﭘـﺲ از اﺧـﺬ رﺿـﺎﻳﺖﻧﺎﻣـﻪ )در ﺳـﺎل‬

‫اﻳﺮان‪.‬‬ ‫‪ -3‬ﮔﺮوه ﻋﻠﻮم آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ و ﻣﻴﻜﺮوﺑﻴﻮﻟﻮژي‪،‬‬ ‫داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﻲ ﺗﺒﺮﻳﺰ‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪،‬‬

‫‪ (1389‬در ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺣﺎﺿﺮ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬در ﺳﻪ وﺿﻌﻴﺖ ﭘﺎﻳﻪ‪ ،‬ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم آزﻣـﻮن ورزﺷـﻲ )ﺳـﺮﻋﺖ‪ 12 :‬ﻛﻴﻠـﻮﻣﺘﺮ ﺑـﺮ‬ ‫ﺳﺎﻋﺖ‪ ،‬ﺷﻴﺐ‪ :‬ﭘﻨﺞ درﺟﻪ‪ ،‬زﻣﺎن‪ 20 :‬دﻗﻴﻘﻪ( و ﺳﻪ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻌﺪ از آن )رﻳﻜﺎوري(‪ ،‬ﺧﻮنﮔﻴﺮي از ورﻳﺪ ﺑﺎزوﻳﻲ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻣﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺮاي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ‪ mRNA‬آﻧﺰﻳﻢ ﺳﻮﭘﺮ اﻛﺴﻴﺪاز دﻳﺴﻤﻮﺗﺎز ‪ (SOD-1) 1‬از روش‬

‫ﺗﺒﺮﻳﺰ‪ ،‬اﻳﺮان‪.‬‬

‫‪time-PCR‬‬

‫‪ Real‬و ﺑـﺮاي ‪ H2O2‬و ﻻﻛﺘـﺎت‬

‫دﻫﻴﺪروژﻧﺎز از ‪ Eutoanalyzer‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‪ :‬ﺳﻄﺢ ‪ LDH‬در ﻫﺮ دو ﻣﺮﺣﻠﻪ )ﺑﻌﺪ از ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ و رﻳﻜﺎوري( اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻌﻨﻲداري داﺷﺖ‬

‫)‪P1=0/009‬‬

‫و ‪(P2=0/026‬‬

‫اﻣﺎ ﻏﻠﻈﺖ ‪ H2O2‬ﻓﻘﻂ در ﻣﺮﺣﻠﻪ رﻳﻜﺎوري اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻌﻨﻲداري ﻳﺎﻓﺖ )‪ (P=0/002‬ﻏﻠﻈﺖ ‪ mRNA‬آﻧﺰﻳﻢ ‪ SOD-1‬ﻧﻴﺰ در ﻫﻴﭻ‬ ‫ﻳﻚ از ﻣﺮاﺣﻞ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻌﻨﻲداري دﻳﺪه ﻧﺸﺪ )‪ .(P=0/05‬ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ از ﻟﺤﺎظ آﻣﺎري ﻓﻘﻂ ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ‪ mRNA‬آﻧـﺰﻳﻢ‬ ‫‪ SOD-1‬و ﺗﻐﻴﻴﺮات ‪ H2O2‬ﻣﻌﻨﻲداري ﮔﺰارش ﺷﺪ )‪.(P=0/014‬‬ ‫*‬

‫ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‪ :‬ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺷﺪت ﻓﺰاﻳﻨﺪه ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﻄﺢ ‪ H2O2‬و ‪ LDH‬در زﻧﺎن ورزﺷﻜﺎر ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ از ﺑـﻴﻦ آنﻫـﺎ ﺗﻨﻬـﺎ‬ ‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل‪ :‬اروﻣﻴﻪ‪ ،‬ﺟﺎده ﺳﺮو‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه اروﻣﻴﻪ‪،‬‬

‫داﻧﺸﻜﺪه ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺑﺪﻧﻲ و ﻋﻠﻮم ورزﺷﻲ‪ ،‬ﮔﺮوه ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژي‬ ‫ورزﺷﻲ‪.‬‬

‫اﻓﺰاﻳﺶ رادﻳﻜﺎلﻫﺎي آزاد ﺑﺮ ﺑﻴﺎن ژن ‪ SOD-1‬ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﻌﻨﻲداري دارد‪.‬‬

‫ﺗﻠﻔﻦ‪0914-9265568 :‬‬

‫‪E-mail: behrouz_phsport@yahoo.com‬‬

‫ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬ﺳﻮﭘﺮاﻛﺴﻴﺪاز دﻳﺴﻤﻮﺗﺎز ‪ ،1‬ﻻﻛﺘﺎت دﻫﻴﺪروژﻧﺎز‪ ،‬ﭘﺮاﻛﺴﻴﺪ ﻫﻴﺪروژن‪ ،‬زﻧﺎن‪ ،‬ورزش‪.‬‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬ ‫رادﻳﻜﺎلﻫﺎي آزاد )‪ (Free radicals‬اﺗﻢﻫﺎ ﻳﺎ ﻣﻮﻟﻜﻮلﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ‬

‫ﻃﺮﻳـﻖ واﻛﻨـﺶ ﺑﺎ ﻏﺸﺎي ﭘﻼﺳﻤﺎﻳﻲ و دﻳﮕﺮ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﺳـﻠﻮل ﻫـﺪف‬ ‫ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺻﺪﻣﺎﺗﻲ در آن ﻣﻲﮔﺮدد‪ 3-5.‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳـﺪ ﺳـﻮﺧﺖ و ﺳـﺎز‬ ‫ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ و اﻓﺰاﻳﺶ اﻛﺴﻴﮋن ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ رادﻳﻜـﺎلﻫـﺎي آزادي‬ ‫)‪(ROS‬‬

‫‪Species‬‬

‫‪Oxygen‬‬

‫‪ Reactive‬و ‪ O2-‬و‬

‫‪H2O2‬‬

‫ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺮوز آﺳﻴﺐﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ از ﺟﻤﻠـﻪ آﺳـﻴﺐ ﻏـﺸﺎي ﭘﻼﺳـﻤﺎﻳﻲ‪،‬‬

‫ﻫـــﻢﭼـــﻮن‬

‫آﺳﻴﺐ ‪ ،DNA‬ﻛﺎﻫﺶ اﻳﻤﻨﻲ ﺑﺪن‪ ،‬ﻋﻔﻮﻧﺖ‪ ،‬ﺳﺮﻃﺎن‪ ،‬ﺑﻴﻤـﺎريﻫـﺎي ﻗﻠﺒـﻲ‬

‫)‪ (Hydrogen Peroxide‬ﻫﻤﺮاه ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻛﻪ در ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ورزﺷﻲ ﺑـﻪ‬

‫ﻋﺮوﻗﻲ‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻣﻔـﺼﻠﻲ و ﺣﺘـﻲ ﺑﻴﻤـﺎريﻫـﺎي روﺣـﻲ‪ -‬رواﻧـﻲ‬

‫دﻟﻴﻞ اﻓﺰاﻳﺶ اﻛﺴﻴﮋن در دﺳـﺘﺮس اﺣﺘﻤـﺎﻻ اﻳـﻦ ﻓﺮاﻳﻨـﺪ دور از اﻧﺘﻈـﺎر‬ ‫‪6‬‬

‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪2.‬و‪ 1‬ﭘﺮاﻛﺴﻴﺪ ﻫﻴﺪروژن )‪ (H2O2‬ﻧﻴـﺰ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﻳـﻚ رادﻳﻜـﺎل‬

‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻫﻤﻴﻦ ارﺗﺒﺎط ‪ Tauler‬ﮔﺰارش ﻛﺮد ﻛـﻪ ﺑـﺎ اﻓـﺰاﻳﺶ ﺣـﻀﻮر‬

‫آزاد‪ ،‬در اﻳﺠﺎد ﭼﻨﻴـﻦ ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﻲ را اﻳﻔﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ آﻧﺰﻳﻢ از‬

‫اﻛﺴﻴﮋن‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﭘﺮاﻛﺴﻴﺪ ﻫﻴﺪروژن اﻓـﺰاﻳﺶ ﻣـﻲﻳﺎﺑـﺪ ﻛـﻪ اﻳـﻦ ﻓﺮاﻳﻨـﺪ‪،‬‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺗﻴﺮ ‪ ،1391‬دوره ‪ ،70‬ﺷﻤﺎره ‪ 212 ،4‬ﺗﺎ ‪219‬‬

‫ﺑﻬﺰاد ﺑﺮادران و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫‪213‬‬

‫ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﻳﺶ رﻫﺎﺳﺎزي آﻧﺰﻳﻢﻫﺎي آﻧﺘـﻲاﻛـﺴﻴﺪان از دﺳـﺘﮕﺎه اﻳﻤﻨـﻲ‬

‫رادﻳﻜﺎلﻫﺎي آزاد‪ ،‬ﺑﻪﺧﺼﻮص در ﺗﻤﺮﻳﻨﺎت ﺷﺪت ﻓﺰاﻳﻨﺪه ﭼﻨﺪان ﻣـﻮرد‬

‫ﻣﻲﮔﺮدد‪ 6.‬اﻳﻦ آﻧـﺰﻳﻢﻫـﺎ از ﻃﺮﻳـﻖ ﻛـﺎﻫﺶ اﻧـﺮژي و ﻳـﺎ ﺟﻠـﻮﮔﻴﺮي از‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و اﻃﻼع دﻗﻴﻘـﻲ در دﺳـﺖ ﻧﻴـﺴﺖ ﻛـﻪ اﻳـﻦ‬

‫ﺷﻜﻞﮔﻴﺮي اوﻟﻴﻪ واﻛﻨﺶﻫﺎي اﻛـﺴﻴﺪاﺗﻴﻮ‪ ،‬ﺳـﻄﺢ رادﻳﻜـﺎلﻫـﺎي آزاد را‬

‫ﺷﺎﺧﺺﻫﺎ ﺗﺎ ﭼﻪ اﻧﺪازه ﺑﻴﺎن ژﻧﻲ ‪ SOD-1‬را ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺮار ﻣـﻲدﻫﻨـﺪ‪،‬‬

‫‪SOD-1‬‬

‫ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ 7.‬آﻧﺰﻳﻢ ﺳﻮﭘﺮ اﻛﺴﻴﺪاز دﻳﺴﻤﻮﺗﺎز ﻧﻮع ‪ Cu/Zn‬ﻳﺎ‬

‫از ﺟﻤﻠﻪ آﻧﺰﻳﻢﻫﺎي آﻧﺘﻲاﻛﺴﻴﺪاﻧﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ از ﻟﻨﻔﻮﺳـﻴﺖﻫـﺎ در ﺑﺮاﺑـﺮ‬

‫از اﻳﻦ رو ﻫﺪف ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺣﺎﺿﺮ‪ ،‬ﺑﺮرﺳﻲ ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﺎن ژﻧﻲ آﻧـﺰﻳﻢ‬

‫ﺳﻴﺘﻮﭘﻼﺳﻤﻲ ﺑﺎ ‪ LDH‬و ﺳﻄﺢ ‪ H2O2‬در زﻧﺎن ورزﺷﻜﺎر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫رادﻳﻜﺎلﻫـﺎي آزاد ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﻣـﻲﺷـﻮد‪ SOD-1 8.‬ﻧﻘـﺶ ﺑﺮﺟـﺴﺘﻪاي را در‬ ‫ﺟﻠــﻮﮔﻴﺮي از اﻳﺠــﺎد آﺳــﻴﺐﻫــﺎي رادﻳﻜــﺎلﻫــﺎي آزاد و ﺑــﺴﻴﺎري از‬

‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‬

‫ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺳﺮﻃﺎن در اﻓﺮاد ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪوﻳﮋه در اﻓﺮاد ورزﺷﻜﺎر ﺑﺮ‬ ‫ﻋﻬﺪه دارد‪9،‬و‪ 8‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ‪ SOD-1‬ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﺑـﺪﻧﻲ و‬

‫ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺣﺎﺿﺮ از ﻧﻮع ﻧﻴﻤـﻪ ﺗﺠﺮﺑـﻲ ﺑـﺎ اﻧـﺪازهﮔﻴـﺮيﻫـﺎي ﻣﺘﻌـﺪد‬

‫ﺳﻄﺢ آﻣﺎدﮔﻲ اﻓﺮاد ﻧﻴﺰ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد ﻛﻪ ﺑﺮ ﺣـﺴﺐ ﻧـﻮع ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖ و ﻳـﺎ‬

‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در آن ‪ 15‬آزﻣـﻮدﻧﻲ زن ورزﺷـﻜﺎر ﺷـﻬﺮ اروﻣﻴـﻪ در ﺳـﺎل‬

‫ورزﺷــﻜﺎر ﺑــﻮدن ﻣﻤﻜــﻦ اﺳــﺖ ﻓﻌﺎﻟﻴــﺖ اﻳــﻦ آﻧــﺰﻳﻢ ﻣﺘﻔــﺎوت ﺑﺎﺷــﺪ‪،‬‬

‫‪ 1389‬در داﻣﻨﻪ ﺳﻨﻲ ‪ 22-24‬ﺳﺎل داوﻃﻠﺐ ﺷﺮﻛﺖ در ﺗﺤﻘﻴـﻖ ﺷـﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻪﻃﻮريﻛﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ اﻳﻦ آﻧﺰﻳﻢ در اﻓﺮاد ﺗﻤﺮﻳﻦ ﻛﺮده ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻓﺮادي از‬

‫آزﻣﻮدﻧﻲﻫﺎ در ﺧﺼﻮص اﻫﺪاف ﺗﺤﻘﻴﻖ‪ ،‬ﺷـﺮاﻳﻂ ﺷـﺮﻛﺖ در آزﻣـﻮن و‬

‫ﻛﻪ از ﺗﺤﺮك ﻛﻢﺗﺮي ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻨﺎنﭼـﻪ‬

‫ﻣﺮاﺣــﻞ ﻣﺨﺘﻠــﻒ آن ﺗﻮﺟﻴــﻪ ﺷــﺪه و ﺑــﻪ ﻣﻨﻈــﻮر آﮔــﺎﻫﻲ از وﺿــﻌﻴﺖ‬

‫در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Cases‬ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻤﺮﻳﻨﺎت ورزﺷـﻲ‪ ،‬ﺑﻴـﺎن ژﻧـﻲ‬

‫ﺗﻨﺪرﺳﺘﻲ آﻧﺎن‪ ،‬ﭘﺮﺳﺶﻧﺎﻣﻪ ﺗﻨﺪرﺳـﺘﻲ را ﺗﻜﻤﻴـﻞ ﻧﻤﻮدﻧـﺪ و ﻫـﻢﭼﻨـﻴﻦ‬

‫آﻧﺰﻳﻢ ‪ SOD-1‬را در دوﭼﺮﺧـﻪ ﺳـﻮاران ﺣﺮﻓـﻪاي در اﺛـﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖﻫـﺎي‬

‫ﺟﻬﺖ ﺷـﺮﻛﺖ در ﺗﺤﻘﻴـﻖ رﺿـﺎﻳﺖﻧﺎﻣـﻪ از آﻧـﺎن اﺧـﺬ ﮔﺮدﻳـﺪ‪ .‬ﺗﻤـﺎم‬

‫ﺷﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻨﻲداري اﻓﺰاﻳﺶ ﻣـﻲدﻫـﺪ‪ 10،‬ﻛـﻪ اﻳـﻦ ﺑـﺎ ﻳﺎﻓﺘـﻪﻫـﺎي‬

‫آزﻣﻮدﻧﻲﻫﺎ از ﻧﻈﺮ دوره ﻗﺎﻋـﺪﮔﻲ در ﻣﺮﺣﻠـﻪ ﭘـﻴﺶ از اﻳـﻦ دوره ﻗـﺮار‬

‫‪ Sureda‬و ‪ Córdova‬ﻣﺒﻨــﻲ ﺑــﺮ اﻳــﻦﻛــﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴــﺖ آﻧــﺰﻳﻢ ﺳﻮﭘﺮاﻛــﺴﻴﺪاز‬

‫داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﻓﺮدي آزﻣﻮدﻧﻲﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﻗﺪ )ﻣﺘﺮ(‪ ،‬وزن )ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم(‪،‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪(BMI)kg/m‬‬

‫‪ ،Body Mass Index‬درﺻـﺪ ﭼﺮﺑـﻲ‪،‬‬

‫دﻳﺴﻤﻮﺗﺎز ﺳﻴﺘﻮﭘﻼﺳﻤﻲ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺷﺪت ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻗﺮار ﻣـﻲﮔﻴـﺮد و ﺑـﺎ‬

‫ﺷﺎﺧﺺ ﺗﻮده ﺑﺪﻧﻲ‬

‫اﻓﺰاﻳﺶ ﺷﺪت ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺑﺪﻧﻲ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪ رادﻳﻜﺎلﻫـﺎي آزاد‪ ،‬ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖ‬

‫ﻓــﺸﺎرﺧﻮن اﺳــﺘﺮاﺣﺖ )ﻣﻴﻠــﻲﻣﺘــﺮ ﺟﻴــﻮه( و ﺿــﺮﺑﺎن ﻗﻠــﺐ اﺳــﺘﺮاﺣﺖ‬

‫آﻧﺰﻳﻢ ﺳﻮﭘﺮاﻛﺴﻴﺪاز دﻳﺴﻤﻮﺗﺎز ﺳﻴﺘﻮﭘﻼﺳـﻤﻲ ﻧﻴـﺰ اﻓـﺰاﻳﺶ ﻣﻌﻨـﻲداري‬

‫)ﺿﺮﺑﺎن‪ /‬دﻗﻴﻘﻪ( ﻧﻴﺰ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪ‪ .‬در ﺷﺮاﻳﻂ ﭘﺎﻳﻪ و ﻧﺎﺷﺘﺎ ﺑـﻪ ﻣﻨﻈـﻮر‬

‫ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﻫﻢﺧﻮاﻧﻲ داﺷﺖ‪12،‬و‪ 11‬ﻟﻴﻜﻦ اﻧﺪازه ﺗﺎﺛﻴﺮ رادﻳﻜﺎلﻫـﺎي آزاد ﺑـﺮ‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻏﻠﻈﺖ ﭘﺎﻳﻪ ﺑﻴﺎن ژﻧﻲ ‪ SOD-1‬و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﻣﻘـﺪار ‪ H2O2‬و‬

‫‪LDH‬‬

‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻳﺎ ﺑﻴﺎن ژﻧـﻲ ‪ SOD-1‬ﻣـﺸﺨﺺ ﻧـﺸﺪه اﺳـﺖ‪ .‬از ﻃﺮﻓـﻲ دﻳﮕـﺮ‬

‫ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ‪ 4ml‬ﺧﻮن ورﻳﺪي ﺟﻤﻊآوري ﺷﺪ‪ 2ml .‬از اﻳﻦ ﺧﻮد در ﻟﻮﻟـﻪ‬

‫‪Lactate‬‬

‫‪RNase Free & DNase Free (Greiner Bio-‬‬

‫ﺑﺮرﺳﻲﻫـﺎ ﻣﻮﻳـﺪ آن اﺳـﺖ ﻛـﻪ آﻧـﺰﻳﻢ ﻻﻛﺘـﺎت دﻫﻴـﺪروژﻧﺎز‬ ‫)‪(LDH‬‬

‫‪ Dehydrogenase‬در اﺛﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ورزﺷـﻲ ﻗﺎﺑﻠﻴـﺖ اﻓـﺰاﻳﺶ‬

‫ﺗﻮﻟﻴﺪ دارد‪ ،‬ﺑﻪﻃﻮري ﻛﻪ اﻳﻦ آﻧﺰﻳﻢ ﻋﻼوه ﺑـﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖ در روﻧـﺪ ﺗﻮﻟﻴـﺪ‬ ‫اﻧﺮژي و ﻻﻛﺘﺎت‪ ،‬در اﻳﺠﺎد ﺷﺮاﻳﻂ اﻟﺘﻬﺎﺑﻲ ﺑﺮاي ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻋﻀﻼﻧﻲ ﻧﻴﺰ‬ ‫ﻧﻘﺶ ﻣﻮﺛﺮي دارد‪14.‬و‪ 13‬از اﻳﻦرو ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﻄﺢ‬

‫‪LDH‬‬

‫ﻓـﺎﻟﻜﻮن ‪ 50‬ﻣﻴﻠـﻲﻟﻴﺘـﺮي‬

‫)‪ one, Frickenhausen, Germany‬ﻣﺤﺘـﻮي ﻣـﺎده ﺿـﺪ اﻧﻌﻘـﺎد‬

‫‪EDTA‬‬

‫رﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪ و ‪ 2ml‬دﻳﮕﺮ در ﻟﻮﻟﻪ ﻓﺎﻟﻜﻮن ‪ 15‬ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮي ﻗـﺮار داده ﺷـﺪ‪.‬‬ ‫ﻟﻮﻟﻪ ﻓﺎﻟﻜﻮنﻫﺎي ﻣﺤﺘﻮي ﺧﻮن در دﻣـﺎي‬

‫‪C‬‬

‫‪º‬‬

‫‪ 4‬ﻧﮕـﻪداري ﺷـﺪﻧﺪ ﺗـﺎ در‬

‫آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﺳﺎﻳﺮ ﻓﺮاﻳﻨﺪﻫﺎي ﺗﺤﻠﻴﻞ را ﻃﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫در اﺛﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﺑﺪﻧﻲ را ﻧﺎﺷﻲ از آﺳﻴﺐ ﻏـﺸﺎي ﻓﻴﺒﺮﻫـﺎي ﻋـﻀﻼﻧﻲ‬

‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ورزﺷﻲ ﻓﺰاﻳﻨﺪه‪ :‬آزﻣﻮن ورزﺷﻲ ﻓﺰاﻳﻨﺪه ﺑـﻪ اﻳـﻦ ﺻـﻮرت‬

‫ﮔﺰارش ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ 15.‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل ﻣﺸﺨﺺ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳـﻦ آﻧـﺰﻳﻢ ﺗـﺎ‬

‫اﺟﺮا ﺷﺪ ﻛﻪ آزﻣﻮدﻧﻲﻫﺎ اﺑﺘﺪا ﺑﻪ ﻣﺪت ﺳـﻪ دﻗﻴﻘـﻪ روي ﺣـﺪاﻗﻞ ﺷـﻴﺐ‬

‫‪SOD-1‬‬

‫‪ (NordicTrack.,‬ﺷﺮوع ﺑﻪ راه رﻓـﺘﻦ ﻛﺮدﻧـﺪ‪.‬‬

‫ﭼﻪ اﻧﺪازه در ﺑﻴﺎن ژﻧﻲ آﻧـﺰﻳﻢﻫـﺎي آﻧﺘـﻲاﻛـﺴﻴﺪان‪ ،‬ﻣﺨـﺼﻮﺻﺎً‬

‫دﺳﺘﮕﺎه ﻧﻮار ﮔﺮدان‬

‫)‪USA‬‬

‫ﺗﺎﺛﻴﺮﮔﺬار ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎنﭼﻪ ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﻴﺰ ﻧﺸﺎن ﻣـﻲدﻫـﺪ ﻛـﻪ‬

‫ﺳﭙﺲ در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻌﺪ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ زﻣﺎن ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‪ ،‬ﺷﻴﺐ و ﺳﺮﻋﺖ ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖ‬

‫زﻧﺎن از ﺳﻄﺢ ﺑﻴﺶﺗﺮي از آﻧـﺰﻳﻢ ‪ LDH‬ﺑﻬـﺮه ﻣـﻲﺑﺮﻧـﺪ‪ 16.‬در ﻣﺠﻤـﻮع‬

‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺖ و ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺑﻪ ﺷﻴﺐ ﭘﻨﺞ درﺟـﻪ و ﺳـﺮﻋﺖ ‪ 7/5‬ﻣﺎﻳـﻞ در‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎ و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪﻫﺎ ﻣﻮﺟﻮد ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه آن اﺳﺖ ﻛـﻪ ارﺗﺒـﺎط‬

‫ﺳﺎﻋﺖ رﺳﻴﺪ و آزﻣﻮدﻧﻲﻫﺎ ‪ 20‬دﻗﻴﻘﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را اﻧﺠﺎم دادﻧـﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻴﺎن ژﻧﻲ آﻧﺰﻳﻢ ‪ SOD-1‬در زﻧﺎن ورزﺷﻜﺎر ﺑـﺎ ﺷـﺎﺧﺺﻫـﺎي اﻟﺘﻬـﺎﺑﻲ و‬

‫ﻻزم ﺑﻪ ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﺪازهﮔﻴـﺮي ﺷـﺎﺧﺺﻫـﺎي ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژﻳـﻚ‪ ،‬اﺟـﺮا‬

‫‪Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 July;70(4):212-9‬‬ ‫‪http://tumj.tums.ac.ir‬‬

‫‪214‬‬

‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ورزﺷﻲ و ﺟﻤﻊآوري ﻧﻤﻮﻧـﻪﻫـﺎي ﺧـﻮﻧﻲ در ﭘﺎﻳﮕـﺎه ﻗﻬﺮﻣـﺎﻧﻲ‬

‫‪ DNase 1µl‬ﺑﻪ ﺗﻴﻮب اﺿﺎﻓﻪ )ﺑﺮاي از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن آﻟـﻮدﮔﻲ اﺣﺘﻤـﺎﻟﻲ‬

‫ﺗﺨﺘﻲ ﺷﻬﺮ اروﻣﻴﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ(‪ .‬ﭘـﺲ از اﺗﻤـﺎم ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖ ورزﺷـﻲ و ﺳـﻪ‬

‫ﺑﺎ ‪ (DNA‬و ﭘﺲ از اﻓﺰودن ‪ 1ml‬از اﺗـﺎﻧﻮل ﻣﻄﻠـﻖ‪ ،‬ﺗﻴـﻮب ﻣﺮﺑﻮﻃـﻪ ﺑـﻪ‬ ‫‪º‬‬

‫ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻌﺪ از آن‪ ،‬ﻣﺠﺪدا ﺑﻪ ﻣﻘـﺪار ‪ 4ml‬ﺧـﻮنﮔﻴـﺮي دوم و ﺳـﻮم ﺑـﻪ‬

‫ﻣﺪت ‪ 30‬دﻗﻴﻘﻪ در ﻓﺮﻳﺰر‬

‫ﻋﻤﻞ آﻣﺪ‪ ،‬ﺗﻤﺎم ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺧﻮﻧﻲ در ﻣﺪت زﻣﺎن دو ﺳـﺎﻋﺖ )در دﻣـﺎي‬

‫‪ DEPC-treated water‬و ‪ oligi (dt) Primer 1µl‬ﻳﺎ‬

‫‪ (4 ºC‬ﺑﻪ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه اﻳﻤﻮﻧﻮﻟﻮژي داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠـﻮم ﭘﺰﺷـﻜﻲ ﺗﺒﺮﻳـﺰ اﻧﺘﻘـﺎل‬

‫)‪ Primer (Fermentas., Canada‬اﻓـﺰوده ﺷـﺪ و ﭘـﻨﺞ دﻗﻴﻘـﻪ در دﻣـﺎي‬

‫ﻳﺎﻓــﺖ‪ .‬ﻧﺤــﻮه ﻣﺤﺎﺳــﺒﻪ‬

‫)‪Volume Oxygen Maximum (V02max‬‬

‫‪5X 4µl‬‬

‫)ﺣﺪاﻛﺜﺮ اﻛﺴﻴﮋن ﻣﺼﺮﻓﻲ( )اﻳﻦ ﻓﺮﻣﻮل ﺑﻪ زﻧﺎن اﺧﺘﺼﺎص دارد(‪:‬‬

‫‪1µl‬‬

‫)ﺿﺮﺑﺎن ﻗﻠﺐ×‪)-(0/1453‬ﺳﺮﻋﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻋﺖ‪/‬ﻣﺎﻳﻞ×‪)+(4/47‬وزن ‪54/07-(0/193×kg‬‬

‫‪buffer‬‬

‫‪ Reaction‬و‬

‫‪mix 2µl‬‬

‫‪ dNTP‬و‬

‫‪10mM‬‬

‫‪Ribolock ribonuclease transcription inhibitor (Fermentas.,‬‬

‫)‪ Canada‬ﺑﻪ ﺗﻴﻮب اﻓﺰوده ﺷﺪ و ﭘﺲ از ﺳﺎﻧﺘﺮﻳﻔﻮژ ﻣﺨﺘـﺼﺮ‪ ،‬ﺑـﻪ ﻣـﺪت‬ ‫ﭘﻨﺞ دﻗﻴﻘﻪ در ‪ 37 ºC‬اﻧﻜﻮﺑﻪ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬

‫روش آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﺑﻴﺎن ژﻧﻲ ‪ :SOD-1‬ﺟﺪاﺳﺎزي ‪:RNA‬‬ ‫ﺑــﺮاي ﺟﺪاﺳــﺎزي ‪ RNA‬ﺗﻮﺗــﺎل از ﭘــﺮوﺗﻴﻴﻦ ﻣﺤﻴﻄــﻲ و‬

‫‪Random hexamer‬‬

‫‪ 70 ºC‬ﺑﺮ روي ‪ Dry block‬اﻧﻜﻮﺑﻪ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬

‫‪17‬‬

‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ اﻛﺴﻴﮋن ﻣﺼﺮﻓﻲ‪:‬‬

‫‪C‬‬

‫‪ -70‬ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺗﻴﻮب ﻣﺮﺑﻮﻃـﻪ ‪11µl‬‬

‫‪cDNA‬‬

‫‪RverertAid TM H Minus M-MuLV Reverse‬‬

‫‪ 1µl‬آﻧــﺰﻳﻢ‬

‫)‪ (Fermentas., Burlington,Canada‬ﺑﻪ ﺗﻴﻮب ﻗﺒﻞ اﻓﺰوده ﺷﺪ‪.‬‬

‫اﺳﺘﺨﺮاج ﺷﺪه از ﺧﻮن ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺑﻪ روش زﻳﺮ ﻋﻤﻞ ﺷﺪ‪:‬‬ ‫‪ 5ml‬ﺧﻮن ﻣﺤﻴﻄﻲ در ﺿﺪ اﻧﻌﻘﺎد ‪ EDTA‬ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬

‫‪PCR‬‬

‫‪ :Real-time‬ﺑﺮاي اﻧـﺪازهﮔﻴـﺮي ﻣﻴـﺰان ﺑﻴـﺎن ژﻧـﻲ ‪ SOD-1‬از‬ ‫‪Corbett- Rotor gene- 6000 (Corbett., Research‬‬

‫ﻛﻠﺮﻳﺪ آﻣﻮﻧﻴﻮم ‪ RBC‬ﻫﺎي آن ﻟﻴﺰ ﺷﺪه‪ ،‬و ﺑﻪ ﻣﺪت ‪ 15‬دﻗﻴﻘﻪ در ﺷـﺮاﻳﻂ‬

‫دﺳـﺘﮕﺎه ﻣﺮﺑﻮﻃـﻪ‬

‫‪ 4 ºC‬و ‪ 600g‬ﺳﺎﻧﺘﺮﻳﻔﻴﻮژ ﮔﺮدﻳـﺪ‪ .‬ﺳـﭙﺲ ﻣـﺎﻳﻊ روﻳـﻲ آﺳـﭙﻴﺮه ﺷـﺪه‪،‬‬

‫)‪ Australia‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪ .‬ﺟﻔﺖ ﭘﺮاﻳﻤﺮﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﺮ ژن ﺑﺎ اﺳـﺘﻔﺎده‬

‫ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﺑﺎ ﻳﻚ ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘـﺮ ‪ PBS‬ﺳـﺮد ﺷﺴﺘـﺸﻮ داده ﺷـﺪﻧﺪ‪ .‬ﺳـﭙﺲ ﺑـﻪ‬

‫از ﻧــﺮماﻓــﺰار‬

‫) ‪Bioneer,‬‬

‫ﺗﻴﻮبﻫﺎي ‪ 1/5‬ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮي ‪ DNase free‬و ‪ RNase free‬ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪﻧﺪ در‬

‫‪ (Germany‬ﺳﻨﺘﺰ ﺷﺪه و ﺑﺮاي ﻛﺎر ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ‪ 80nm‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده‬

‫ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻌـﺪ ﻳـﻚ ﻣﻴﻠـﻲﻟﻴﺘـﺮ ﻣﺤﻠـﻮل ‪ RNXTM-PLUS‬ﺑـﻪ ازاي ‪6×106‬‬

‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫‪ Primer‬ﻃﺮاﺣــﻲ ﺷــﺪه و ﺗﻮﺳــﻂ ﺑــﺎﻳﻮﻧﻴﺮ‬

‫ﺳﻠﻮل ﺑﻪ ﻣﻴﻜﺮوﺗﻴﻮب اﻓﺰوده ﺷﺪ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻣﺪت ﭘﻨﺞ دﻗﻴﻘﻪ در دﻣـﺎي‬

‫ﭘﺮاﻳﻤﺮﻫﺎ‪ :‬واﻛﻨﺶﻫﺎ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي اﺳﺘﻔﺎده از رﻧﮓ ‪ Syber green I‬اﻧﺠﺎم‬

‫اﺗﺎق اﻧﻜﻮﺑﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻣﻴﻜﺮوﺗﻴﻮب ‪ 200µl‬ﻛﻠﺮوﻓﺮم اﻓﺰوده ﺷـﺪ‬

‫ﺷـﺪ‪ .‬رﻧـﮓ ‪ Syber green‬ﻃـﻲ واﻛـﻨﺶ ‪ Real-time PCR‬ﺑـﻪ ‪ DNA‬دو‬

‫و در اداﻣﻪ ﺑﻪ ﻣﺪت ‪ 15‬دﻗﻴﻘﻪ در ﺷـﺮاﻳﻂ ‪ 4 ºC‬و ‪ 15000g‬ﺳـﺎﻧﺘﺮﻳﻔﻴﻮژ‬

‫رﺷﺘﻪاي ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪه و ﻧﻮر ﻓﻠﻮرﺳﻨﺖ ﺳﺎﻃﻊ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬در ﺟﺪول ‪ 1‬ﺗﻮاﻟﻲ‬

‫‪RNA‬‬

‫ﭘﺮاﻳﻤﺮﻫﺎي ﺑﻴﺎن ژﻧﻲ در زﻧﺎن ورزﺷﻜﺎر در ﭘﺎﺳـﺦ ﺑـﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖ ﻓﺰاﻳﻨـﺪه‬

‫ﺑﻮد‪ ،‬ﺟﺪاﺳﺎزي ﮔﺮدﻳﺪ و ﺑﻪ ﻣﻴﻜﺮوﺗﻴﻮب دﻳﮕﺮ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪ و ﺑـﻪ ﻣﺤﻠـﻮل‬

‫ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﻼﻧﻚ از ﺗﻴﻮﺑﻲ ﻛﻪ ﺣﺎوي ﻫﻤﻪ ﻣـﻮاد‬

‫ﺟﺪا ﺷﺪه ﺣﺠﻢ ﻣﺴﺎوي از اﻳﺰوﭘﺮوﭘﺎﻧﻮل اﺿـﺎﻓﻪ و ‪ 15‬دﻗﻴﻘـﻪ در دﻣـﺎي‬

‫ﻣﻮﺟﻮد در واﻛﻨﺶ ﺑﻪ ﺟﺰ ‪ cDNA‬ﺑﻮد‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ و ﺑﻪ ﺟﺎي ‪ ،cDNA‬ﺑﻪ‬

‫‪ 4 ºC‬اﻧﻜﻮﺑﻪ ﮔﺮدﻳﺪ‪ 4 ºC .‬و ‪ 15000g‬ﺳﺎﻧﺘﺮﻳﻔﻴﻮژ ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻳﻊ روﻳﻲ ﺑﻴﺮون‬

‫ﺗﻴﻮب ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ‪ DEPC water‬اﻓﺰوده ﺷﺪ‪ .‬در ﭘﺎﻳﺎن ﻗﺒﻞ از آﻧﺎﻟﻴﺰ دادهﻫـﺎ‪،‬‬

‫ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺑﻪ دﻗﺖ و ﺑﺪون ﺗﻜﺎن دادن ﺗﻴﻮب‪ ،‬ﻓﺎز روﻳﻲ ﻛـﻪ ﺣـﺎوي‬

‫رﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪ و ﻳﻚ ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ اﺗﺎﻧﻮل ‪ %75‬ﺑﻪ ﻣﻴﻜﺮوﺗﻴﻮب اﺿﺎﻓﻪ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﻣﻴﻜﺮوﺗﻴﻮب ‪ DEPC-treated eater 20µl‬اﻓﺰوده ﺷﺪه و ﺑﺮاي‬ ‫اداﻣﻪ ﻣﺮاﺣﻞ در ﻓﺮﻳﺰر ‪ -70 ºC‬ﻧﮕﻪداري ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﺳـﺎﺧﺖ ‪ :cDNA‬از ﻛﻴـﺖ‬ ‫)‪(Fermentas., Canada‬‬

‫‪(RevertAID TM Firs Standard cDNA‬‬

‫‪ synthesis‬ﺑـــﺮاي ﺳـــﺎﺧﺖ ‪ cDNA‬ﻃﺒـــﻖ‬

‫دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺷﺮﻛﺖﺳﺎزﻧﺪه ﺑﻪﺻﻮرت زﻳﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪:‬‬ ‫‪ RNA 1µl‬و ‪ 1µl‬از ‪ DNase I reaction buffer 10X‬در ﻳﻚ ﺗﻴـﻮب‬ ‫‪ 1/5‬ﻣﻴﻠـﻲﻟﻴﺘـﺮي رﻳﺨﺘـﻪ ﺷـﺪه و ﺗﻮﺳـﻂ‬

‫)‪DEPC- (Cinna gen., Iran‬‬

‫‪ treated water‬ﺑﻪ ﺣﺠﻢ ‪ 9µl‬رﺳﻴﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻨﺤﻨﻲ ذوب )‪ ،(Melting curve‬ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه از ﻫﺮ واﻛﻨﺶ‬

‫‪Real-time‬‬

‫‪ PCR‬ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪ ﺗﺎ ﭘﻴﻚ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ژن ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ و ﻓﻘﺪان ﭘﺮاﻳﻤﺮ داﻳﻤﺮ‬ ‫ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي آﻧﺎﻟﻴﺰ دادهﻫﺎ اﺑﺘـﺪا‪،‬‬ ‫)‪(∆Ct‬‬

‫‪Ct of target gene- Ct of β-actin‬‬

‫‪ gene‬ژن در ﻫــﺮ ﻧﻤﻮﻧــﻪ از اﻓﺘــﺮاق‬

‫)‪(Ct‬‬

‫‪ Cycle Threshold‬ژن‬

‫ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ و ‪ Ct‬ژن ‪ β-actin‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان رﻓﺮاﻧﺲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫روش آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﭘﺮاﻛﺴﻴﺪ ﻫﻴـﺪروژن‪ :‬اﺳـﺎس روش‬ ‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬

‫‪H2O2‬‬

‫ﺳـﺮﻣﻲ ﺑـﺮ ﭘﺎﻳـﻪ واﻛـﻨﺶ ﺑـﺎ ﺗﻴﻮﺑﺎرﺑﻴﺘﻮرﻳـﻚ اﺳـﻴﺪ‬

‫)‪ ،Thiobarbituric Acid (TBA‬اﺳـﺘﺨﺮاج ﺑـﺎ ﺑﻮﺗﺎﻧـﻞ‬ ‫‪ (Iran‬ﻧﺮﻣﺎل‪ ،‬اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺟﺬب ﺑﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از‬

‫) ‪Pars azmoon.,‬‬

‫‪Roche., Eutoanalyzer‬‬

‫ﺑﻬﺰاد ﺑﺮادران و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫‪215‬‬

‫)‪ COBAS-MIRA plus (Germany‬و ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺟﺬب ﺑﺎ ﻣﻨﺤﻨﻲ اﺳـﺘﺎﻧﺪارد‬

‫ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻌﺪ از ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻌﻨﻲداري ﻫﻤـﺮاه ﻧﺒـﻮد )‪(P=0/255‬‬

‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ‪ H2O2‬ﺑﺎ ﺣﻞ ﻛـﺮدن ‪ 500‬ﻣﻴﻜﺮوﻟﻴﺘـﺮ ﺳـﺮم در ‪3‬‬

‫ﻟﻴﻜﻦ ﺳﻪ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻌﺪ از ﺗﻤـﺮﻳﻦ ﺷـﺪت ﻓﺰاﻳﻨـﺪه ﺳـﻄﺢ اﻳـﻦ ﺷـﺎﺧﺺ‬

‫ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ اﺳﻴﺪ ﻓﺴﻔﺮﻳﻚ )‪ %1 (Merck., Germany‬آﻏﺎز ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﭘﺲ از‬

‫ﺧــﻮﻧﻲ اﻓــﺰاﻳﺶ ﻣﻌﻨــﻲداري ﻳﺎﻓــﺖ )‪) ،(P=0/002‬ﺟــﺪول ‪ .(3‬ﺳــﻄﺢ‬

‫ورﺗﻜﺲ ﻛـﺮدن ﺑـﻪ ﻣﻴـﺰان ‪ 1ml‬ﻣﺤﻠـﻮل ﺗﻴﻮﺑﺎرﺑﻴﺘﻮرﻳـﻚ اﺳـﻴﺪ ‪%0/67‬‬

‫‪ mRNA‬آﻧﺰﻳﻢ ‪ SOD-1‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻌﺪ از ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ و ﺳﻪ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻌـﺪ از آن‬

‫)‪ (Merck., Germany‬ﺑﻪ ﻟﻮﻟﻪ آزﻣﺎﻳﺶ اﺿﺎﻓﻪ ﺷـﺪه و ﭘـﺲ از ورﺗﻜـﺲ‬

‫ﺗﺎ ﺣﺪي اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺖ اﻣﺎ ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي آﻣﺎري ﻣﺸﺨﺺ ﺷـﺪ ﻛـﻪ اﻳـﻦ‬

‫ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﻣﺪت ‪ 45‬دﻗﻴﻘﻪ در داﺧﻞ ﻳﻚ ﺑﻦ ﻣﺎري در ﺣﺎل ﺟـﻮش ﻗـﺮار‬

‫ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﻌﻨﻲدار ﻧﺒﻮده اﺳﺖ )‪) (P=0/99‬ﻧﻤﻮدار ‪ .(1‬ﻫﻢﭼﻨـﻴﻦ آزﻣـﻮن‬

‫داده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﭘﺲ از اﺗﻤﺎم ﻣﺪت ﻻزم ﻟﻮﻟـﻪﻫـﺎي آزﻣـﺎﻳﺶ را زﻳـﺮ آب‬

‫آﻣﺎري ‪ Mixed Regression Models‬ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺑـﻴﻦ ﺗﻐﻴﻴـﺮات آﻧـﺰﻳﻢ‬

‫ﺳﺮد ﺧﻨﻚ ﻛﺮده‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ‪ 2ml‬ﺑﻮﺗﺎﻧﻞ ﻧﺮﻣﺎل اﺿﺎﻓﻪ ﻧﻤﻮده و ﺑـﻪ ﻣـﺪت‬

‫‪ SOD-1‬و ‪ H2O2‬در ﻃﻮل ﻣﺮاﺣﻞ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﻨﻲداري وﺟﻮد دارد‬

‫ﻳﻚ اﻟﻲ دو دﻗﻴﻘﻪ ورﺗﻜﺲ ﻧﻤﻮده و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻣـﺪت ‪ 10‬دﻗﻴﻘـﻪ ﺑـﺎ دور‬

‫و ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ﻳﻚ واﺣﺪ اﻓﺰاﻳﺶ در ﺳﻄﺢ ‪ ،H2O2‬ﺑﻴﺎن ژﻧﻲ ‪2/9 SOD-1‬‬

‫‪ 3000rpm‬ﺳﺎﻧﺘﺮﻳﻔﻴﻮژ ﻧﻤﻮده و ﭘﺲ از ﺟﺪا ﻛـﺮدن ﻓـﺎز آﻟـﻲ )ﻣﺤﻠـﻮل‬ ‫روﻳﻲ( اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺟﺬب ﻧﻮري در ﻃﻮل ﻣﻮج ‪ 532‬ﻧـﺎﻧﻮﻣﺘﺮ در ﻣﻘﺎﺑـﻞ‬ ‫ﺑﻮﺗﺎﻧﻞ ﻧﺮﻣﺎل ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﻼﻧـﻚ اﻧﺠـﺎم ﮔﺮﻓﺘـﻪ و ﻏﻠﻈـﺖ ‪ H2O2‬ﺳـﺮﻣﻲ‬ ‫ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ﺣﺎﺻﻞ ﭘﺲ از اﻧﺘﻘـﺎل ﺑـﻪ ﻣﻨﺤﻨـﻲ اﺳـﺘﺎﻧﺪارد )‪ 1‬و ‪ 1‬و ‪ 3‬و ‪3‬‬ ‫ﺗﺘﺮاﻣﺘﻮﻛﺴﻲ ﭘﺮوﭘﺎن )‪ (C7H16O4‬در ﺷﺶ ﻏﻠﻈـﺖ ﻣﺨﺘﻠـﻒ ‪،2 ،1 ،0/5‬‬ ‫‪ 8 ،4‬و ‪ 12‬ﻧﺎﻧﻮﻣﻮل در ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺣﻞ ﻛﺮدن در آب دﻳﻮﻧﻴﺰه‬ ‫ﺗﻬﻴﻪ و ﺟﻬﺖ رﺳﻢ ﻣﻨﺤﻨﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ(‪ ،‬ﻏﻠﻈﺖ‬ ‫‪ H2O2‬ﺳﺮﻣﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬ ‫روش آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻻﻛﺘﺎت دﻫﻴﺪروژﻧﺎز‪ :‬اﻧـﺪازهﮔﻴـﺮي‬ ‫ﺳﻄﺢ آﻧﺰﻳﻢ ‪ LDH‬از ‪ Eutoanalyzer‬اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬در ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺣﺎﺿـﺮ از‬ ‫آزﻣﻮن ‪ Kolmogorov-Smirnov‬ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﻮزﻳﻊ ﻃﺒﻴﻌﻲ دادهﻫـﺎ و از‬

‫ﻧﻤﻮدار‪ :1 -‬ﺑﻴﺎن ژﻧﻲ آﻧﺰﻳﻢ ‪ SOD-1‬در ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‬

‫روش آﻣــﺎري ‪ Mixed model‬ﺷــﺎﻣﻞ آزﻣــﻮنﻫــﺎي ﺗــﺴﺖ ﺗﻌﻘﻴﺒــﻲ‬ ‫‪ Bonfreoni‬ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺑﺎ ﺣﺎﻟﺖ ﭘﺎﻳﻪ و آزﻣﻮن‬ ‫‪ Regression‬ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ارﺗﺒﺎط دادهﻫـﺎ ‪ P≤0/05‬ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده ﻧـﺮماﻓـﺮاز‬

‫ﺟﺪول‪ :1 -‬ﺗﻮاﻟﻲ ﭘﺮاﻳﻤﺮﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺑﻴﺎن ژﻧﻲ‬

‫‪ SPSS‬وﻳﺮاﺳﺖ ‪ 18‬و ‪ Excel 2010‬اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬

‫‪5'-AAGGCCGTGTGCGTGCTGAA-3‬‬ ‫'‪5'-CAAGTCTCCAACATGCCTCT-3‬‬ ‫'‪5'-CAGGTCATCACCATTGGCAAT-3‬‬ ‫'‪5'-TCTTTGCGGATGTCCACGT-3‬‬

‫‪SOD-1‬‬ ‫‪H SOD-1 Forward‬‬ ‫‪H SOD-1Reverse‬‬ ‫‪H β-actin Forward‬‬ ‫‪H β-actin Reverse‬‬

‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‬ ‫ﺟﺪول ‪ 2‬وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ زﻧﺎن ورزﺷﻜﺎر ﻣﺸﺨﺺ ﻛـﺮده‬ ‫اﺳــﺖ‪ .‬ﺟــﺪول ‪ 3‬ﻧﻴــﺰ ﻛــﻪ ﺑــﺎ اﺳــﺘﻔﺎده از آﻧــﺎﻟﻴﺰ آﻣــﺎري‬

‫‪Mix Model‬‬

‫)‪ (Bonferoni‬اﻧﺠــﺎم ﻳﺎﻓﺘــﻪ اﺳــﺖ ﮔﻮﻳــﺎي آن اﺳــﺖ ﻛــﻪ ﺳــﻄﺢ‬

‫‪LDH‬‬

‫ﺟﺪول‪ :2 -‬وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ زﻧﺎن ورزﺷﻜﺎر‬ ‫‪Mean± SD‬‬

‫ﻣﺘﻐﻴﺮ‬ ‫ﺳﻦ )ﺳﺎل(‬

‫‪23±1‬‬ ‫‪160/8±4/34‬‬

‫ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻌﺪ از ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻓﺰاﻳﻨﺪه در زﻧﺎن ورزﺷﻜﺎر اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻌﻨـﻲداري‬

‫ﻗﺪ )‪(cm‬‬

‫داﺷﺘﻪ اﺳﺖ )‪ (P=0/009‬ﻛـﻪ در ﻣﺮﺣﻠـﻪ رﻳﻜـﺎوري ﺑـﺎ وﺟـﻮد اﻧـﺪﻛﻲ‬

‫وزن )‪(kg‬‬

‫‪53/1±5/87‬‬

‫‪(ml/kg/min) Vo2max‬‬

‫‪52/6±1/83‬‬ ‫‪20/51±1/61‬‬

‫ﻛﺎﻫﺶ‪ ،‬اﻣﺎ ﻫﻢﭼﻨﺎن در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺣﺎﻟـﺖ ﭘﺎﻳـﻪ ﺗﻔـﺎوت آن ﻣﻌﻨـﻲداري‬ ‫ﮔــﺰارش ﺷــﺪ )‪) (P=0/026‬ﺟــﺪول ‪ .(3‬ﺑــﺎ اﻳــﻦ ﺣــﺎل ﻏﻠﻈــﺖ‬

‫‪H2O2‬‬

‫‪2‬‬

‫‪(kg/m ) BMI‬‬

‫‪VO2 Max=Volume Oxygen Maximum, BMI=Body Mass Index‬‬

‫‪Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 July;70(4):212-9‬‬ ‫‪http://tumj.tums.ac.ir‬‬

‫‪216‬‬

‫ﺟﺪول‪ :3 -‬ﺗﻐﻴﻴﺮات ﭘﺮاﻛﺴﻴﺪ ﻫﻴﺪروژن و ﻻﻛﺘﺎت دﻫﻴﺪروژﻧﺎز در ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ )ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﻌﺪ از ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺑﺎ ﺣﺎﻟﺖ ﭘﺎﻳﻪ =‪ P1‬و ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ رﻳﻜﺎوري ﺑﺎ ﺣﺎﻟﺖ ﭘﺎﻳﻪ =‪(P2‬‬ ‫‪Mean± SD‬‬

‫ﻣﺘﻐﻴﺮ‬ ‫‪(µm) H2O2‬‬

‫‪(µm) LDH‬‬

‫‪ H2O2‬در ﻣﺮﺣﻠﻪ رﻳﻜﺎوري را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻮرد ﻧـﺴﺒﺖ داﻧـﺴﺖ‪ .‬از‬

‫ﺳﻄﺢ ﻣﻌﻨﻲداري‬

‫‪2/5±1/24‬‬

‫ﺣﺎﻟﺖ ﭘﺎﻳﻪ‬

‫‪P1=0/255‬‬

‫‪2/84±1/38‬‬

‫ﺑﻌﺪ از ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‬

‫‪P2=0/029‬‬

‫‪3/04±1/16‬‬

‫رﻳﻜﺎوري‬

‫‪573±115‬‬

‫ﺣﺎﻟﺖ ﭘﺎﻳﻪ‬

‫‪P1=0/009‬‬

‫‪891±213‬‬

‫ﺑﻌﺪ از ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‬

‫‪P2=0/026‬‬

‫‪847±277‬‬

‫رﻳﻜﺎوري‬

‫اﻛﺴﻴﺪاﺗﻴﻮ در ﺳﺎﻳﺮ ﺑﺎﻓﺖﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻟﺬا اﺣﺘﻤﺎﻻ اﻓـﺰاﻳﺶ ﺳـﻄﺢ‬ ‫ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ذﻛﺮ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺣﺎﻳﺰ اﻫﻤﻴﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑـﻮد ﻛـﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖﻫـﺎي‬ ‫ورزﺷﻲ ﻣﻨﻈﻢ‪ ،‬ﻏﻠﻈﺖ رادﻳﻜﺎلﻫﺎي آزاد را در اﻓﺮاد ﭘﺮﺗﺤﺮك در ﺣﺎﻟﺖ‬ ‫اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲدﻫﺪ‪ 18،‬ﻛﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﺳﻄﻮح اﺳـﺘﺮاﺣﺘﻲ ‪ H2O2‬زﻧـﺎن‬ ‫ورزﺷﻜﺎر در ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻴﺰ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ را ﻣـﺸﺨﺺ ﻛـﺮد‪ .‬ﺑـﺎ وﺟـﻮد‬ ‫اﻳــﻦ‪ ،‬اﻓــﺰاﻳﺶ ﺳــﻄﻮح ﭘﻼﺳــﻤﺎﻳﻲ ‪ H2O2‬ﻣﻤﻜــﻦ اﺳــﺖ ﺗﺤــﺖ ﺗــﺎﺛﻴﺮ‬

‫آزﻣﻮن آﻣﺎري‪ ، Bonferroni test :‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ ‪ P≤0/05‬ﻣﻌﻨﻲدار ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي اﻟﺘﻬﺎﺑﻲ ﻧﻴﺰ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺑﻪﻃﻮري ﻛﻪ ﺑﺮﺧـﻲ از ﻣﺤﻘﻘـﻴﻦ ﺑـﻪ‬ ‫راﺑﻄﻪ ﺑﻴﻦ ‪ LDH‬و رادﻳﻜﺎلﻫﺎي آزاد اﺷﺎره ﻧﻤﻮدهاﻧـﺪ و ﭼﻨـﻴﻦ ﮔـﺰارش‬ ‫ﺷــﺪه اﺳــﺖ ﻛــﻪ اﻓــﺰاﻳﺶ آﻧــﺰﻳﻢ ‪ LDH‬ﻧﻘــﺶ ﻣﻬــﺎرﮔﺮي در اﻓــﺰاﻳﺶ‬

‫ﺟﺪول‪ :4 -‬ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﭘﺮاﻛﺴﻴﺪ ﻫﻴﺪروژن و ﻻﻛﺘﺎت دﻫﻴﺪروژﻧﺎز ﺑﺎ‬

‫ﻻﻛﺘﺎت دﻫﻴﺪروژﻧﺎز ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﭼﺸﻤﮕﻴﺮي روﺑﻪرو ﺑﻮد‪ ،‬ﻏﻠﻈـﺖ‬

‫‪mRNA SOD-1‬‬

‫‪) P‬ﻓﺎﺻﻠﻪ اﻃﻤﻴﻨﺎن ‪(%95‬‬

‫رادﻳﻜﺎلﻫﺎي آزاد دارد‪ 19.‬ﭼﻨﺎنﭼﻪ در ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﻣﺎ ﻧﻴﺰ زﻣﺎﻧﻲ ﻛـﻪ ﺳـﻄﺢ‬

‫‪B‬‬

‫‪0/014‬‬

‫)‪ 5/14‬ﺑﻪ ‪2/9 (0/66‬‬

‫‪0/376‬‬

‫)‪ 0/01‬ﺑﻪ ‪0 (0‬‬

‫ﻣﺘﻐﻴﺮ‬

‫ﭘﺎﺳﺦ‬

‫‪H2O2‬‬

‫‪mRNA SOD-1‬‬

‫‪H2O2‬‬

‫ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻌﻨﻲدار ﻫﻤﺮاه ﻧﺸﺪ و ﻫﻢزﻣﺎن ﺑﺎ ﻛـﺎﻫﺶ اﻧـﺪك در ﻏﻠﻈـﺖ‬

‫‪LDH‬‬

‫ﻻﻛﺘﺎت دﻫﻴﺪروژﻧﺎز در ﻣﺮﺣﻠﻪ رﻳﻜـﺎوري‪ H2O2 ،‬اﻓـﺰاﻳﺶ ﻣﻌﻨـﻲ داري‬ ‫ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل اﻓـﺰاﻳﺶ رادﻳﻜـﺎلﻫـﺎي آزاد و اﺣﺘﻤـﺎﻻ آﻧـﺰﻳﻢ‬

‫‪H2O2= Hydrogen Peroxide, LDH= Lactate Dehidrogenase, SOD-1= Superoxide‬‬ ‫‪Dismutase-1‬‬

‫آزﻣﻮن آﻣﺎري‪ ،Mixed Regression Models :‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ ‪ P≤0/05‬ﻣﻌﻨﻲدار ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪LDH‬‬ ‫‪20‬‬

‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﻲ در ﺑﻴﺎن ژﻧﻲ آﻧـﺰﻳﻢ ‪ SOD-1‬ﺷـﻮد‪،‬‬

‫اﻣــﺎ اﻧــﺪازه اﻳــﻦ ارﺗﺒــﺎط و ﺗــﺎﺛﻴﺮات از ارزش اﻳﻤﻮﻧﻮﻟــﻮژﻳﻜﻲ ﻓﺮاواﻧــﻲ‬ ‫ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪ آن اﺷﺎره ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻟﻴﻜﻦ‬ ‫ﺟﺪول ‪ 3‬ﮔﻮﻳﺎي آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﺑﻴﺎن ژﻧـﻲ آﻧـﺰﻳﻢ ‪ SOD-1‬و ﺗﻐﻴﻴـﺮات‬ ‫ژﻧـﻲ ‪SOD-1‬‬

‫ﺳﻄﺢ ‪ H2O2‬در زﻧﺎن ورزﺷﻜﺎر ارﺗﺒﺎط و ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﻌﻨﻲداري وﺟـﻮد دارد‪،‬‬

‫واﺣﺪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺖ )‪) (P=0/014‬ﺟﺪول ‪ .(4‬اﻣﺎ ﺑﻴﻦ ﺑﻴـﺎن‬

‫و ﻏﻠﻈﺖ ‪ LDH‬ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﻨﻲداري ﮔﺰارش ﺷﺪ‪ ،‬ﺑـﻪﻃـﻮري ﻛـﻪ اﻓـﺰاﻳﺶ‬

‫ﺑﻪﻃﻮري ﻛﻪ ‪ mRNA‬آﻧﺰﻳﻢ ‪ SOD-1‬ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ﻳـﻚ واﺣـﺪ اﻓـﺰاﻳﺶ در‬

‫ﺳﻄﺢ ‪ ،LDH‬ﻫﻴﭻ ﺗﺎﺛﻴﺮي در ﺑﻴﺎن ژﻧﻲ آﻧـﺰﻳﻢ ‪ SOD‬در زﻧـﺎن ورزﺷـﻜﺎر‬

‫ﺳــﻄﺢ ‪ 2/9 ،H2O2‬واﺣــﺪ اﻓــﺰاﻳﺶ ﻣــﻲﻳﺎﺑــﺪ‪ ،‬اﻣــﺎ آﻧــﺰﻳﻢ ‪ LDH‬ﺑﺎﻋــﺚ‬

‫ﻧﺪاﺷﺖ )‪) (P=0/376‬ﺟﺪول ‪.(4‬‬

‫ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮي در ﺑﻴﺎن ژﻧﻲ ‪ SOD-1‬ﻧﻤﻲﺷﻮد و ﺑـﻴﻦ دو ﻧﻴـﺰ ارﺗﺒـﺎط‬ ‫ﻣﻌﻨﻲداري ﮔﺰارش ﻧﺸﺪ‪ .‬از اﻳﻦ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮان درﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ آﻧﺰﻳﻢﻫـﺎي‬ ‫اﻟﺘﻬــﺎﺑﻲ ﻫﻤﺎﻧﻨــﺪ ‪ LDH‬در ﻣﻜﺎﻧﻴــﺴﻢ ﻣﻮﻟﻜــﻮﻟﻲ اﻳــﻦ ﻧــﻮع از آﻧــﺰﻳﻢ‬

‫ﺑﺤﺚ‬

‫آﻧﺘﻲاﻛﺴﻴﺪاﻧﻲ در زﻧﺎن ورزﺷﻜﺎر ﺗـﺎﺛﻴﺮي ﻧﺪاﺷـﺘﻪ و ﺗﻨﻬـﺎ ﻋﺎﻣـﻞ ﻣـﻮﺛﺮ‬ ‫‪H2O2‬‬

‫رادﻳﻜﺎلﻫﺎي آزاد ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻟﺬا دﺳﺘﮕﺎه دﻓﺎﻋﻲ دﺧﺘﺮان ورزﺷﻜﺎر ﺑـﺮاي‬

‫ﭘﻼﺳﻤﺎﻳﻲ را در زﻧﺎن ورزﺷﻜﺎر اﻓـﺰاﻳﺶ ﻣـﻲدﻫـﺪ‪ ،‬ﺑـﻪ ﻧﻈـﺮ ﻣـﻲرﺳـﺪ‬

‫ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ آﺛﺎر آﻧﺰﻳﻢ ‪ ،LDH‬ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧـﺪ از آﻧـﺰﻳﻢ ‪ SOD-1‬اﺳـﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﻳـﺪ‪.‬‬

‫اﻓﺰاﻳﺶ اﻛﺴﻴﮋن ﻣﺼﺮﻓﻲ و اﻓﺰاﻳﺶ آﺳﻴﺐﻫﺎي ﻋﻀﻼﻧﻲ در اﻳـﻦ روﻧـﺪ‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﺣﺘﻤﺎل وﻗﻮع آﺳﻴﺐﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ‪ LDH‬دور از اﻧﺘﻈﺎر ﻧﺨﻮاﻫـﺪ‬

‫ﻣﻮﺛﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪﻃﻮري ﻛـﻪ ﺑﺮﺧـﻲ از ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت در ارﺗﺒـﺎط ﺑـﺎ اﻓـﺰاﻳﺶ‬

‫ﺑﻮد‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ در ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪﻫـﺎ ﻧﻴـﺰ‬

‫ﻏﻠﻈﺖ ‪ H2O2‬ﮔﺰارش ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ اﻧﺪازه ﺷﺪت ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻓﺰاﻳﻨـﺪهﺗـﺮ‬

‫ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺸﺎﺑﻪ و ﻣﺘﻨﺎﻗـﻀﻲ ﺑﺮﺧـﻮرد ﻛـﺮد‪ ،‬ﺑـﻪﻃـﻮري ﻛـﻪ در‬

‫ﺑﺎﺷﺪ ﺗﻮﻟﻴـﺪ و رﻫﺎﺳـﺎزي اﻳـﻦ رادﻳﻜـﺎل آزاد ﻧﻴـﺰ اﻓـﺰاﻳﺶ ﺑـﻴﺶﺗـﺮي‬

‫ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي ‪ Cases‬ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺷﺪﻳﺪ ورزﺷـﻲ ﺑﻴـﺎن‬

‫ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪13‬و‪ 12‬و ﻧﻈﺮ ﺑﻪ اﻳﻦﻛﻪ رادﻳﻜﺎلﻫﺎي آزاد از ﻃﺮﻳﻖ آﺳـﻴﺐ ﻏـﺸﺎي‬

‫ژﻧــﻲ آﻧــﺰﻳﻢ ‪ SOD-1‬را در دوﭼﺮﺧــﻪ ﺳــﻮاران ﺣﺮﻓــﻪاي اﻓــﺰاﻳﺶ داده‬

‫ﭘﻼﺳــﻤﺎﻳﻲ و ﻧﻔــﻮذ در رگﻫــﺎي ﺧــﻮﻧﻲ در اﻳﺠــﺎد ﺷــﺮاﻳﻂ اﺳــﺘﺮس‬

‫اﺳﺖ‪ Lambertucci 10.‬ﻧﻴـﺰ ﮔـﺰارش ﻛـﺮد ﻛـﻪ ﻏﻠﻈـﺖ ‪ mRNA‬آﻧـﺰﻳﻢ‬

‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺗﻤـﺮﻳﻦ ﺷـﺪت ﻓﺰاﻳﻨـﺪه ﻏﻠﻈـﺖ‬

‫ﻫﻤﻜﺎران‬ ‫ﺑﺮادران و‬B.‫ﺑﻬﺰاد‬ Baradaran et al.

217

‫ ﭼﻨﺎنﭼﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ اﻳﻦ آﻧﺰﻳﻢﻫﺎ اﻟﺰاﻣﺎً ﺑـﻪ‬،‫اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﻴﺶﺗﺮي دﻫﻨﺪ‬

‫ ﻣﺘﻌﺎﻗﺐ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﻫﻮازي ﺷﺪﻳﺪ در ﻣﻮشﻫﺎي ﻣـﻮرد ﺗﺤﻘﻴـﻖ‬SOD-1

.‫ﻣﻌﻨﺎي اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﻴﺎن ژﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬

‫ ﺑـﻪ ﻳﺎﻓﺘـﻪﻫـﺎي ﻣـﺸﺎﺑﻬﻲ دﺳـﺖ‬Morikawa ‫ اﻣـﺎ‬21.‫اﻓﺰاﻳﺶ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺣﺎﺿﺮ و ﺳﺎﻳﺮ ﺗﺤﻘﻴﻖﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛـﻪ‬

‫ در ﺑﺎزﻳﻜﻨﺎن ﺣﺮﻓﻪاي‬SOD-1 ‫ اﻳﻦ ﻣﺤﻘﻖ ﮔﺰارش ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﺳﻄﺢ‬،‫ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ‬

‫اﻓﺮاد ورزﺷﻜﺎر و ﺑﻪ ﺧﺼﻮص زﻧﺎن از ﻃﺮﻳـﻖ اﻓـﺰاﻳﺶ ﺳـﻄﺢ ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖ‬

‫ﻓﻮﺗﺒﺎل ﺑﻌﺪ از ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﺷﺪﻳﺪ روي دﺳـﺘﮕﺎه ﻧـﻮار ﮔـﺮدان اﻓـﺰاﻳﺶ‬

‫ ﺑﺎ رادﻳﻜﺎلﻫﺎي آزاد ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﻣـﻲﻧﻤﺎﻳﻨـﺪ و ﺑﻴـﺎن ژﻧـﻲ اﻳـﻦ‬SOD-1 ‫آﻧﺰﻳﻢ‬

‫ و‬Lambertucci) ‫ ﺗﻤــﺎﻣﻲ اﻳــﻦ ﻣﺤﻘﻘــﻴﻦ‬22.‫ﻣﻌﻨــﻲداري ﻧﺪاﺷــﺘﻪ اﺳــﺖ‬

‫ از ﻃﺮﻓـﻲ دﻳﮕـﺮ آﻧـﺰﻳﻢﻫـﺎي‬.‫آﻧﺰﻳﻢ دﭼﺎر اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻌﻨﻲداري ﻧﻤﻲﮔﺮدد‬

‫( ﻣﺪت زﻣﺎن اﺟﺮاي ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ورزﺷﻲ و ﺳﻄﺢ آﻣﺎدﮔﻲ ﺑـﺪﻧﻲ‬Morikawa

‫ ﻧﻴﺰ در ﺑﻴﺎن ژﻧﻲ اﻳﻦ آﻧﺰﻳﻢ در زﻧﺎن ورزﺷﻜﺎر ﻫﻴﭻ‬LDH ‫اﻟﺘﻬﺎﺑﻲ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ‬

‫اﻓﺮاد ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪه در ﺗﺤﻘﻴﻖ را از ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ ﺑﻴﺎن ژﻧﻲ اﻳـﻦ آﻧـﺰﻳﻢ‬

‫ اﻧـﺪازهﮔﻴـﺮي ﻧـﺸﺪه‬SOD-1 ‫ در ﺑﺮرﺳﻲ ﺣﺎﺿﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖ‬.‫ﺗﺎﺛﻴﺮي ﻧﺪارﻧﺪ‬

‫ دﻻﻳـﻞ ﺑﻬﺘـﺮي را اراﻳـﻪ‬Fisher ‫ اﻣﺎ ﺑﺮرﺳـﻲ‬.‫( ﮔﺰارش ﻛﺮدهاﻧﺪ‬SOD-1)

‫ ﻛﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﮔﺮدد در ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺑﻌـﺪي ﻣـﻮرد ﺗﻮﺟـﻪ ﻣﺤﻘﻘـﻴﻦ‬،‫اﺳﺖ‬

‫ اﻳـﻦ ﻣﺤﻘﻘـﻴﻦ در ﺑﺮرﺳـﻲ ﺗـﺎﺛﻴﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖﻫـﺎي اﻳﻨﺘـﺮوال ﺑـﺮ‬،‫ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‬

‫ اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺨﺸﻲ از ﭘﺎﻳﺎنﻧﺎﻣﻪ "اﺛﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺷﺪﻳﺪ ورزﺷﻲ ﺑـﺮ‬.‫ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‬

‫ ﺗﺤـﺖ‬SOD-1 ‫ ﮔﺰارش ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺎن ژﻧـﻲ آﻧـﺰﻳﻢ‬،‫آزﻣﻮدﻧﻲ ورزﺷﻜﺎر‬

‫ﺑﻴﺎن ژﻧﻲ آﻧﺰﻳﻢ ﺳﻮﭘﺮ اﻛﺴﻴﺪاز دﻳﺴﻤﻮﺗﺎز ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻟﻨﻔﻮﺳﻴﺘﻲ در ﻣﺮدان‬

‫ ﻟﻴﻜﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ اﻳـﻦ‬،‫ﺗﺎﺛﻴﺮ اﻳﻦ ﻧﻮع از ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻌﻨﻲداري ﻧﻤﻲﻳﺎﺑﺪ‬

2-549 ‫ و ﻛـﺪ‬1390 ‫و زﻧﺎن ﻓﻌﺎل" در ﻣﻘﻄﻊ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ در ﺳﺎل‬

‫ اﻳﻦ ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ ﺳـﺎزﮔﺎري ﺳﻴـﺴﺘﻢ‬.‫آﻧﺰﻳﻢ دﭼﺎر اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻌﻨﻲداري ﮔﺮدﻳﺪ‬

‫ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﻣﻘﺎﻟـﻪ‬.‫اﻟﻒ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﻤﺎﻳﺖ داﻧﺸﮕﺎه اروﻣﻴﻪ اﺟﺮا ﺷﺪ‬

‫اﻳﻤﻨﻲ اﻳﻦ اﻓﺮاد ﺑﻪ رادﻳﻜـﺎلﻫـﺎي آزاد را دﻟﻴـﻞ ﻳﺎﻓﺘـﻪﻫـﺎي ﺧـﻮد ذﻛـﺮ‬

‫ﺑﺪﻳﻦ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﺳﭙﺎس ﺧﻮﻳﺶ را از زﻧﺎن ورزﺷﻜﺎر ﺷـﺮﻛﺖﻛﻨﻨـﺪه‬

‫ ﻟﺬا اﻳﻦ اﺣﺘﻤﺎل وﺟﻮد دارد ﻛﻪ زﻧﺎن ورزﺷﻜﺎر ﻧﻴﺰ در ﭘﺎﺳـﺦ‬23.‫ﻛﺮدهاﻧﺪ‬

.‫در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ اﻋﻼم ﻣﻲدارﻧﺪ‬

‫ را در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑـﺎ ﺑﻴـﺎن ژﻧـﻲ آن‬SOD-1 ‫ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ آﻧﺰﻳﻢ‬H2O2 ‫ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ‬

References 1. 2.

4. 5.

8. 9.

Tohru F. Extracellular superoxide dismutase and cardiovascular disease. Cardiovasc Res 2002;55(2):239-49. Ihara Y, Hayabara T, Sasaki K, Fujisawa Y, Kawada R, Yamamoto T, et al. Free radicals and superoxide dismutase in blood of patients with Alzheimer's disease and vascular dementia. J Neurol Sci 1997;153(1):76-81. Nevin AG, Serkan H, Deniz E. Effects of different resistance exercise protocols on nitric oxide, lipid peroxidation and creatine kinase activity in sedentary males. J Sports Sci Med 2007;6(1):417-22. Leeuwenburgh C, Heinecke JW. Oxidative stress and antioxidants in exercise. Curr Med Chem 2001;8(7):829-38. Limaye PV, Raghuram N, Sivakami S. Oxidative stress and gene expression of antioxidant enzymes in the renal cortex of streptozotocin-induced diabetic rats. Mol Cell Biochem 2003;243(1-2):147-52. Tauler P, Sureda A, Cases N, Aguiló A, Rodríguez-Marroyo JA, Villa G, et al. Increased lymphocyte antioxidant defences in response to exhaustive exercise do not prevent oxidative damage. J Nutr Biochem 2006;17(10):665-71. Marius-Daniel R, Stelian S, Dragomir C. The effect of acute physical exercise on the antioxidant status of the skeletal and cardiac muscle in the Wistar rat. Romanian Biotechnol Lett 2010;15(3):56-61. Chan PH. Antioxidant-dependent amelioration of brain injury: role of CuZn-superoxide dismutase. J Neurotrauma 1992;9 Suppl 2:S417-23. Kovaceva J, Pláteník J, Vejrazka M, Stípek S, Ardan T, Cejka C, et al. Differences in activities of antioxidant superoxide dismutase, glutathione peroxidase and prooxidant xanthine

Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 July;70(4):212-9 http://tumj.tums.ac.ir

10.

11.

12. 13.

14.

15.

16. 17. 18.

oxidoreductase/xanthine oxidase in the normal corneal epithelium of various mammals. Physiol Res 2007;56(1):105-12. Cases N, Sureda A, Maestre I, Tauler P, Aguiló A, Córdova A, et al. Response of antioxidant defences to oxidative stress induced by prolonged exercise: antioxidant enzyme gene expression in lymphocytes. Eur J Appl Physiol 2006;98(3):263-9. Sureda A, Ferrer MD, Tauler P, Maestre I, Aguiló A, Córdova A, et al. Intense physical activity enhances neutrophil antioxidant enzyme gene expression. Immunocytochemistry evidence for catalase secretion. Free Radic Res 2007;41(8):874-83. Córdova A, Sureda A, Tur JA, Pons A. Immune response to exercise in elite sportsmen during the competitive season. J Physiol Biochem 2010;66(1):1-6. Groussard C, Rannou-Bekono F, Machefer G, Chevanne M, Vincent S, Sergent O, et al. Changes in blood lipid peroxidation markers and antioxidants after a single sprint anaerobic exercise. Eur J Appl Physiol 2003;89(1):14-20. Tanada S, Higuchi T, Nakamura T, Imaki M, Matsumoto K, Miyoshi T. Evaluation of exercise intensity indicated by serum lactate dehydrogenase activity in healthy adults. Acta Biol Hung 1993;44(23):153-60. Choung BY, Byun SJ, Suh JG, Kim TY. Extracellular superoxide dismutase tissue distribution and the patterns of superoxide dismutase mRNA expression following ultraviolet irradiation on mouse skin. Exp Dermatol 2004;13(11):691-9. Li SS, Hou EW. Estrogen-induced expression of mouse lactate dehydrogenase-A gene. Cell Biol Int Rep 1989;13(7):619-24. Tartibian B. Assessment of Physiological Index in Sport. Tehran: Teymourzade Press; 2006. p. 39-41. [Persian] Fisher-Wellman K, Bloomer RJ. Acute exercise and oxidative stress: a 30 year history. Dyn Med 2009;8:1.

Correlation between superoxide dismutase 1 gene expression with lactate dehydrogenase enzyme in female athletes

19. Bloomer RJ, Cole BJ. Relationship between blood lactate and oxidative stress biomarkers following acute exercise. Open Sport Med J 2009;3(1):44-8. 20. Yim MB, Chock PB, Stadtman ER. Copper, zinc superoxide dismutase catalyzes hydroxyl radical production from hydrogen peroxide. Copper, zinc superoxide dismutase catalyzes hydroxyl radical production from hydrogen peroxide. Proc Natl Acad Sci U S A 1990;87(13):5006-10. 21. Lambertucci RH, Levada-Pires AC, Rossoni LV, Curi R, PithonCuri TC. Effects of aerobic exercise training on antioxidant

218

enzyme activities and mRNA levels in soleus muscle from young and aged rats. Mech Ageing Dev 2007;128(3):267-75. 22. Morikawa A, Inamizu T, Han Y, Nagata M. Effects of Exercise Training on Superoxide Dismutase Gene Expression in Human Lymphocytes. International Journal of Sport and Health Science 2004; 2(3): 187-194. 23. Fisher G, Schwartz DD, Quindry JC, Barberio MD, Foster EB. Lymphocyte enzymatic antioxidant responses to oxidative stress following high-intensity interval exercise. J Appl Physiol 2011;110(3):730-7.

219 ‫ ﺗﺎ‬212 ،4 ‫ ﺷﻤﺎره‬،70 ‫ دوره‬،1391 ‫ ﺗﻴﺮ‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬

219

‫ﻛﺎراﻳﻲ دو روش ﭘﺎﻳﺶ ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻣﺤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ در ﺑﺨﺸﻬﺎي ﺟﺮاﺣﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ‬

Tehran University Medical Journal, July 2012; Vol. 70, No. 4: 212-219

Original Article

Correlation between superoxide dismutase 1 gene expression with lactate dehydrogenase enzyme and free radicals in female athletes: effects of incremental intensity exercises Abstract Behzad Baradaran Ph.D.1 Bakhtiar Tartibian Ph.D.2 Behrouz Baghaiee M.Sc.2* Amir Monfaredan M.Sc.3 1- Immunology Research Center, Tabriz University of Medical Sciences, Tabriz, Iran. 2- Department of Exercise Physiology, Faculty of Physical Education and Sport Sciences, Urmia University, Urmia, Iran. 3- Department of Laboratory Science and Microbiology, Faculty of Medical Sciences, Tabriz Azad Islamic University, Tabriz, Iran.

Received: January 29, 2012

Accepted: March 07, 2012

Background: Inflammatory enzymes and free radicals are important factors affecting the immune system. However, there seems to be no detailed information about the extent to which these factors can affect superoxide dismutase 1 gene expression in female athletes, especially in incremental exercises. Therefore, the aim of the present study was to investigate the correlation between superoxide dismutase 1 gene expression with lactate dehydrogenase (LDH) and free radicals in female athletes after an incremental intensity exercise. Methods: Fifteen 22-24 year old female athletes from Urmia, Iran voluntarily participated in the study after completing an informed consent form in 2010. Venous blood samples were collected in three stages: prior to, immediately and 3 h after an incremental exercise (12 km/h at a 5% gradient for 20 min). Real-time PCR was used to assess superoxide dismutase1 (SOD-1) gene expression as was an autoanalyzer for hydrogen peroxide (H2O2) and LDH concentrations. Results: LDH concentration significantly increased in both stages of the exercise (immediately and 3 h after the exercise), (respectively, P=0.009 and P=0.026), but H2O2 concentration significantly increased only in the recovery phase (P=0.002). SOD-1 mRNA did not significantly increase in any stage of the exercise (P=0.05). Moreover, there was only a significant correlation between SOD-1 mRNA and H2O2 increase (P=0.014).

Conclusion: Incremental exercise increased H2O2 and LDH levels in female athletes but only free radicals had a significant effect on SOD-1 gene expression. *

Corresponding author: Department of Exercise Physiology, Faculty of Physical Education and Sport Sciences, Urmia University, Sero St. Urmia, Iran. Tel: +98- 914- 9265568 E-mail: behrouz_phsport@yahoo.com

Keywords: athlete, female, hydrogen peroxide, lactate dehydrogenase, superoxide dismutase.

Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 July;70(4):212-9

http://tumj.tums.ac.ir

‫اﺛﺮات ﭘﺮوﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻠﻮس اﺳﻴﺪوﻓﻴﻞ و ﻛﺎزﺋﻲ ﺑﺮ رﻓﺘﺎر ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺗﻮﻣﻮري ﻛﻮﻟﻮرﻛﺘﺎل‬

‫‪220‬‬

‫ﻣﻘﺎﻟﻪ اﺻﻴﻞ‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺗﻴﺮ ‪ ،1391‬دوره ‪ ،70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،4‬ﺻﻔﺤﻪﻫﺎي ‪ 220‬ﺗﺎ ‪227‬‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ اﺛﺮات ﭘﺮوﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻠﻮس اﺳﻴﺪوﻓﻴﻠﻮس و ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻠﻮس ﻛﺎزﺋﻲ ﺑﺮ‬ ‫رﻓﺘﺎر ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺗﻮﻣﻮري ﻛﻮﻟﻮرﻛﺘﺎل‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‬

‫‪2‬و‪*1‬‬

‫ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻬﺪي ﺳﻠﻄﺎندﻻل‪،‬‬

‫‪1‬‬

‫ﻣﺠﻴﺪ ﻣﺠﺮد‪ 3،‬زﻫﺮه ﺻﺎﻟﺤﻲﭘﻮر‪،‬‬

‫‪3‬‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪1390/10/13 :‬‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش‪1390/12/13 :‬‬

‫زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف‪ :‬ﭘﺮوﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي ﻓﻠﻮر ﻧﺮﻣﺎل ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﺻﻮرت ﻣﺼﺮف ﻛﺎﻓﻲ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻓﻮاﻳﺪ ﺗﻐﺬﻳﻪاي‪،‬‬

‫ﻫﺪي ﻋﻄﺎﭘﻮر ﻣﺸﻬﺪ‪ 4،‬رﺿﺎ رﺋﻮﻓﻴﺎن‪،‬‬

‫داراي ﻓﻮاﻳﺪ ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ ﻧﻴﺰ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻓﻮاﻳﺪ ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﺳﻬﺎلﻫﺎي ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﻳﻲ‪ ،‬اﮔﺰﻣﺎﻫﺎي ﭘﻮﺳﺘﻲ‬

‫زﻫﺮا رﺟﺒﻲ‬

‫و ﺑﻪ ﺗﺎزﮔﻲ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي و ﺣﺘﻲ ﻛﻨﺘﺮل ﺳﺮﻃﺎنﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﺎﻛﻨﻮن ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻣﺜﻞ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ‬

‫‪1‬‬

‫‪ -1‬ﮔﺮوه ﭘﺎﺗﻮﺑﻴﻮﻟﻮژي‪ ،‬ﺑﺨﺶ ﻣﻴﻜﺮوبﺷﻨﺎﺳﻲ‪،‬‬ ‫داﻧﺸﻜﺪه ﺑﻬﺪاﺷﺖ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪،‬‬

‫اﻳﻤﻨﻲ‪ ،‬ﺗﻌﺪﻳﻞ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻓﻠﻮر ﻧﺮﻣﺎل دﺳﺘﮕﺎه ﮔﻮارﺷﻲ‪ ،‬ادراري و ﺗﻨﺎﺳﻠﻲ و ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ آﻧﺰﻳﻢﻫﺎي‬ ‫ﺳﺮﻃﺎنزاي ﻣﺪﻓﻮﻋﻲ ﺑﺮاي اﺛﺮات ﭘﺮوﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺮاﻛﻢ ﺑﺎﻻي ﻓﻠﻮر ﻧﺮﻣﺎل در روده و‬

‫ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‪.‬‬

‫ﻣﺎﻫﻴﺖ اﻛﺜﺮا ﺗﻚﮔﻴﺮ ﺳﺮﻃﺎنﻫﺎي ﻛﻮﻟﻮرﻛﺘﺎل‪ ،‬اﻳﻦ ﺳﺮﻃﺎنﻫﺎ ﺟﺰو ﻛﺎﻧﺪﻳﺪاﻫﺎي اﺻﻠﻲ درﻣﺎن ﺑﺎ ﭘﺮوﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﻣﺤﺴﻮب‬

‫‪ -2‬ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻣﻴﻜﺮوب ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ‪،‬‬

‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﺛﺮات ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﭘﺮوﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻠﻲ ﺑﺮ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺗﻮﻣﻮري ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‪.‬‬ ‫‪ -3‬ﮔﺮوه ژﻧﺘﻴﻚ ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪهﭘﺰﺷﻜﻲ‪،‬‬

‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‪ :‬از ﻛﺸﺖ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺎﻳﻊ روﻳﻲ و ﻋﺼﺎره ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﻳﻲ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه و ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ اﻳﻦ ﻣﻮاد ﺗﻴﻤﺎر ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻣﺸﻬﺪ‪ ،‬ﻣﺸﻬﺪ‪ ،‬اﻳﺮان‪.‬‬

‫ﺗﺎﺛﻴﺮ اﻳﻦ ﻣﻮاد ﺑﺮ ﺗﻜﺜﻴﺮ ﺳﻠﻮﻟﻲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش )‪ ،Microculture Tetrazolium Test (MTT‬ﻧﻜﺮوز ﺳﻠﻮﻟﻲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬

‫‪ -4‬ﮔﺮوه ﺷﻴﻤﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﭘﻴﺎم ﻧﻮر‪ ،‬ﻣﺸﻬﺪ‪ ،‬اﻳﺮان‪.‬‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ‬

‫)‪Lactate Dehydrogenase assay (LDH assay‬‬

‫و آﭘﻮﭘﺘﻮز ﺳﻠﻮﻟﻲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻴﺰان ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻛﺎﺳﭙﺎز ﺳﻪ‬

‫ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬ ‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‪ :‬ﻣﺎﻳﻊ روﻳﻲ ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻞﻫﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻜﺜﻴﺮ ﺳﻠﻮﻟﻲ و اﻓﺰاﻳﺶ آﭘﻮﭘﺘﻮز ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﻣﻲﺷﻮد اﻣﺎ ﺑﺮ ﻣﻴﺰان ﻧﻜﺮوز‬ ‫ﺳﻠﻮﻟﻲ ﺗﺎﺛﻴﺮي ﻧﺪارد‪ .‬اﻣﺎ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺳﺮﻃﺎﻧﻲ در ﻣﻌﺮض ﻋﺼﺎره ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻞﻫﺎ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻋﺼﺎرهﻫﺎ‬ ‫ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻜﺜﻴﺮ ﺳﻠﻮﻟﻲ و اﻓﺰاﻳﺶ آﭘﻮﭘﺘﻮز ﺳﻠﻮﻟﻲ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻧﻜﺮوز ﺳﻠﻮل ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‪ :‬اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﺮوﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎي ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻠﻲ ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻜﺜﻴﺮ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺗﻮﻣﻮري ﻛﻮﻟﻮرﻛﺘﺎل در ﻣﺮاﺣﻞ اوﻟﻴﻪ‬ ‫*‬

‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل‪ :‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪه ﺑﻬﺪاﺷﺖ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه‬

‫ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬

‫ﺳﺮﻃﺎﻧﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺗﻠﻔﻦ‪021-88992971 :‬‬

‫‪E-mail: soltanirad34@yahoo.com‬‬

‫ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬ﭘﺮوﺑﻴﻮﺗﻴﻚ‪ ،‬ﺳﺮﻃﺎن ﻛﻮﻟﻮرﻛﺘﺎل‪ ،‬ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻠﻮس اﺳﻴﺪوﻓﻴﻠﻮس‪ ،‬ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻠﻮس ﻛﺎزﺋﻲ‪.‬‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫اوﻟﺴﺮاﺗﻴﻮ‪ ،‬اﺳﻬﺎل‪ ،‬اﻛﺘﻮﭘﻴﻚ اﮔﺰﻣﺎ و ﻏﻴﺮه ﺑﻪ اﺛﺒﺎت رﺳﻴﺪه اﺳـﺖ‪ 1-4.‬در‬ ‫ﺳﺎلﻫﺎي اﺧﻴﺮ‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻫـﺎﻳﻲ در ﺟﻬـﺖ اﺳـﺘﻔﺎده از ﭘﺮوﺑﻴﻮﺗﻴـﻚﻫـﺎ در‬

‫ﭘﺮوﺑﻴﻮﺗﻴﻚ )‪ (Probiotic‬واژهاي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑـﻪ ﻣﻴﻜﺮوارﮔﺎﻧﻴـﺴﻢﻫـﺎي‬

‫ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل و ﺣﺘﻲ درﻣـﺎن ﺳـﺮﻃﺎنﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ‪ ،‬ﺑـﻪﺧـﺼﻮص‬ ‫‪5-7‬‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺎﻫﻴﺖ‪ ،‬ﻣﺤﻞ‬

‫ﺑﻲﺿﺮري اﻃﻼق ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در ﺻﻮرت ﻣﺼﺮف ﻛﺎﻓﻲ‪ ،‬ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻓﻮاﻳﺪ‬

‫ﭘﺴﺘﺎن و دﺳﺘﮕﺎه ﮔﻮارش اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺗﻐﺬﻳﻪاي‪ ،‬داراي ﻓﻮاﻳﺪ ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ ﻧﻴﺰ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪ .‬از ﺳﺎل ‪ 1953‬ﻛﻪ اﻳـﻦ‬

‫ﻗﺮارﮔﻴــﺮي و ﺗــﺮاﻛﻢ ﻣﻮﺿــﻌﻲ ﻣﻴﻜﺮواورﮔﺎﻧﻴــﺴﻢﻫــﺎي ﭘﺮوﺑﻴﻮﺗﻴــﻚ در‬

‫واژه ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺗﺎﻛﻨﻮن ﻣـﻮارد ﻣﺘﻌـﺪدي‬

‫دﺳﺘﮕﺎه ﮔﻮارش )ﺗﺮاﻛﻢ ‪ 1011Cfu/gr‬در ﻣﺤﺘﻮﻳـﺎت رودهاي(‪ ،‬ﺳـﺮﻃﺎن‬

‫از اﺛﺮات ﻣﺜﺒﺖ ﻣﺼﺮف ﭘﺮوﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ در ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﻣﻮاردي ﺷﺎﻣﻞ ﻛﻮﻟﻴﺖ‬

‫ﻛﻮﻟﻮرﻛﺘــﺎل )‪ (CRC‬ﻳﻜــﻲ از ﮔﺰﻳﻨــﻪﻫــﺎي اﺻــﻠﻲ ﺑــﺮاي اﺳــﺘﻔﺎده از‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺗﻴﺮ ‪ ،1391‬دوره ‪ ،70‬ﺷﻤﺎره ‪ 220 ،4‬ﺗﺎ ‪227‬‬

‫ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻬﺪي ﺳﻠﻄﺎندﻻل و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫‪221‬‬

‫ﭘﺮوﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳـﺪ‪ 8.‬ﺳـﺮﻃﺎن ﻛﻮﻟﻮرﻛﺘـﺎل‪ ،‬ﺳـﻮﻣﻴﻦ ﺳـﺮﻃﺎن‬

‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ درﻣـﺎن ﺑـﺎ ‪ 5-fluorouracil‬اﺳـﺖ‪ 16.‬ﻋـﻼوه ﺑـﺮ اﻳـﻦ ﻣـﺼﺮف‬

‫ﺷﺎﻳﻊ در ﻣﻴﺎن اﻧﺴﺎنﻫﺎ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺮﻃﺎن ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺟﺰو ﺳﺮﻃﺎنﻫﺎي‬

‫ﺧﻮراﻛﻲ ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻠﻮس اﺳﻴﺪوﻓﻴﻠﻮس ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ارﺗﻘﺎ ﺳﻄﺢ اﻳﻤﻨﻲ ﻣﻴﺰﺑﺎن‬

‫ﺧﻮشﺧﻴﻢ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪﻃﻮري ﻛﻪ ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﻣﺮاﺣﻞ اوﻟﻴﻪ‬

‫از ﻃﺮﻳﻖ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﻄﺢ ‪ IgG‬و ‪ IgM‬ﺳـﺮﻣﻲ و ﻫـﻢﭼﻨـﻴﻦ ‪ IgA‬ﻣﻮﻛـﻮس‬

‫اﻳﻦ ﺳﺮﻃﺎن داراي ﺑﻘﺎ ﭘﻨﺞ ﺳﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ‪ %63‬ﻣـﻲﺑﺎﺷـﻨﺪ‪ .‬ﺑـﺎ اﻳـﻦﺣـﺎل‬

‫دﺳﺘﮕﺎه ﮔﻮارش ﻣﻲﺷﻮد‪ 16-20.‬ﺳﻮاﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪﻫﺎ‬

‫ﺳﺮﻃﺎن ﻛﻮﻟﻮرﻛﺘـﺎل دوﻣـﻴﻦ ﻋﺎﻣـﻞ ﻣـﺮگ و ﻣﻴـﺮ ﻧﺎﺷـﻲ از ﺳـﺮﻃﺎن در‬

‫در ذﻫﻦ ﻣﻄﺮح ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ آﻳﺎ ﭘﺮوﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫـﺎي ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳـﻴﻠﻲ‬

‫ﺟﻤﻌﻴﺖﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪9.‬و‪ 6‬ﻋﻠﺖ اﺻﻠﻲ ﭘﻴـﺸﻨﻬﺎد ﺷـﺪه در ﺗﻮﺟﻴـﻪ‬

‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ اﺛﺮات ﻣﻬـﺎري ﺑـﺮ رﺷـﺪ ﺳـﻠﻮلﻫـﺎي ﺗﻮﻣـﻮري اﻟﻘـﺎي‬

‫اﻳﻦ ﺗﻨﺎﻗﺾ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻛﺜﺮ ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺑﻴﻤـﺎري در‬

‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ؟ ﺑﺮاي ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳـﻮال‪ ،‬در اﻳـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ اﺛـﺮ ﺑـﺎﻛﺘﺮيﻫـﺎي‬

‫ﻣﺮاﺣﻞ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﺑﻴﻤﺎري ﺗﺸﺨﻴﺺ داده ﻣﻲﺷـﻮﻧﺪ و در ﻧﺘﻴﺠـﻪ ﺑﻘـﺎ اﻳـﻦ‬

‫ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻠﻮس اﺳﻴﺪوﻓﻴﻠﻮس ﺳـﻮش اﺳـﺘﺎﻧﺪارد ﺷـﻤﺎره‬

‫ﺑﻴﻤﺎران ﺑﻪ ﺷﺪت ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ ﺑﻪﻃﻮريﻛﻪ‪ ،‬ﺑﻘﺎ ﺑﺎ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﺘﺎﺳﺘﺎز در‬

‫ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻠﻮس ﻛﺎزﺋﻲ ﺳﻮش اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺷـﻤﺎره‬

‫اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎران ﺗﺎ ‪ %10‬ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ 6.‬درﻣﺎنﻫﺎي راﻳﺞ ﻛﺎﻧﺴﺮ ﻛﻮﻟﻮرﻛﺘـﺎل‬

‫ﺗﻜﺜﻴﺮ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺳﺮﻃﺎن ﻛﻮﻟﻮرﻛﺘﺎل ‪ CaCo-2‬ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫‪39392‬‬

‫‪4356‬‬

‫‪ ATCC‬و‬

‫‪ ATCC‬در ﻣﻬـﺎر‬

‫ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ﺟﺮاﺣﻲ‪ ،‬ﺷـﻴﻤﻲ درﻣـﺎﻧﻲ و رادﻳـﻮﺗﺮاﭘﻲ ﻛـﻪ ﻫﻤﮕـﻲ ﺑﺎﻋـﺚ‬ ‫ﻛﺎﻫﺶ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﻓﺮد ﺑﻴﻤﺎر ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬از ﺳﻮي دﻳﮕـﺮ‬

‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‬

‫از آنﺟﺎ ﻛﻪ اﻛﺜﺮ ﺑﻴﻤﺎران در ﻓﺎز ﻣﺘﺎﺳﺘﺎﺗﻴﻚ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑـﻪ ﻧﻈـﺮ‬ ‫ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ اﺳﺘﺮاﺗﮋي ﻣﻮﺛﺮﺗﺮي در ﺗﺸﺨﻴﺺ‪ ،‬درﻣـﺎن و ﻫـﻢﭼﻨـﻴﻦ‬

‫آﻣــﺎدهﺳــﺎزي ﻣﺤــﻴﻂ ﻛــﺸﺖ ﺳــﻠﻮل ﺣــﺎوي ﻋــﺼﺎره ﺑﺎﻛﺘﺮﻳــﺎﻳﻲ و‬

‫ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي )ﭘﺮوﻓﻴﻼﻛﺴﻲ( اﻳﻦ ﺳﺮﻃﺎن اﺗﺨﺎذ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﻣﺎﻫﻴـﺖ‬

‫ﻣﺎﻳﻊروﻳﻲ ﻛﺸﺖ ﺑﺎﻛﺘﺮي‪ :‬ﺳﻮﻳﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻠﻮس اﺳـﻴﺪوﻓﻴﻠﻮس‬ ‫‪ (ATCC‬و ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳـﻴﻠﻮس ﻛـﺎزﺋﻲ‬

‫ﻏﺎﻟﺒﺎً ﺗﻚﮔﻴﺮ اﻳﻦ ﺳﺮﻃﺎن‪ ،‬اﺛﺮات ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤﻴﻄﻲ در اﻳﺠـﺎد و ﭘﻴـﺸﺮﻓﺖ‬

‫)‪4356‬‬

‫اﻳﻦ ﺳﺮﻃﺎن ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤﻴﻄـﻲ ﻣﻬﻤـﻲ‬

‫ﻗﺎرچﻫﺎ و ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ و ﺑﻴﻤﺎريزا از ﻣﺮﻛﺰ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﻋﻠﻤـﻲ‬

‫ﻛﻪ روﻧﺪ اﻳﺠﺎد ﺳﺮﻃﺎنﻫـﺎي ﻛﻮﻟﻮرﻛﺘـﺎل را ﺗـﺴﻬﻴﻞ ﻣـﻲﻧﻤﺎﻳـﺪ‪ ،‬اﻳﺠـﺎد‬

‫و ﺻﻨﻌﺘﻲ اﻳﺮان‪ ،‬ﺑﻪﺻﻮرت ﻟﺌﻮﻓﻴﻠﻴﺰه ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه و در ﻣﺤـﻴﻂ ‪ MRS‬آﮔـﺎر‬

‫اﻟﺘﻬﺎب روده ﺗﻮﺳﻂ ﻓﻠﻮر ﻧﺮﻣﺎل رودهاي ﻣﻲﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪﻫـﺎ ﺑـﺮ روي‬

‫ﻛﺸﺖ داده ﺷﺪ‪ .‬ﻛﻠﻮﻧﻲ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي رﺷﺪ ﻛﺮده روي آﮔﺎر ﺑﻪ ﻣﺤـﻴﻂ‬

‫)‪39392‬‬

‫‪ (ATCC‬از ﻛﻠﻜـﺴﻴﻮن‬

‫‪de‬‬

‫ﻣﺪلﻫﺎي ﺣﻴﻮاﻧﻲ ﻣﺴﺘﻌﺪ ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد اﻟﺘﻬﺎب‪ ،‬اﻳﻦ ﻓﺮﺿﻴﻪ را ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻧﻤﻮده‬

‫)‪(MRS‬‬

‫اﺳﺖ‪ 10.‬ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي ﻻﻛﺘﻴﻚ اﺳـﻴﺪ )‪ (LAB‬ﻳـﺎ ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳـﻴﻞﻫـﺎ ﻳﻜـﻲ از‬

‫ﻣﺎﻳﻊ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺷـﺒﺎﻧﻪ ﻛـﺸﺖ داده ﺷـﺪ‪ .‬ﺳـﭙﺲ ‪ 1ml‬از‬

‫ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي ﺷﺎﻳﻊ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻟﺒﻨـﻲ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌـﻀﻲ از‬

‫ﻛﺸﺖ ﺷﺒﺎﻧﻪ در ‪ 50ml‬ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺸﺖ ﺗﺎزه ‪ MRS‬ﻣﺠﺪدا ﻛﺸﺖ داده ﺷـﺪه‬

‫‪(Merck Cat. No.1.10660.0500) Man, Rogosa and Sharpe‬‬

‫‪º‬‬

‫ﺳﻮشﻫﺎي ‪ LAB‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﺮوﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷـﺪهاﻧـﺪ و ﺑـﻪ ﺻـﻮرت‬

‫و در دﻣﺎي‬

‫ﺗﺌﻮري ﺑﺎ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻳﻤﻨﻲ‪ ،‬ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﻳﺠـﺎد ﺳـﺮﻃﺎن‬

‫ﺑﻪ ﺻﻮرت دورهاي در ﻃﻮل ﻣﻮج ‪ 600‬ﻧﺎﻧﻮﻣﺘﺮ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪ ﺗﺎ ﻣﻴﺰان‬

‫ﻛﻮﻟﻮرﻛﺘﺎل ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑـﻪ ﻧﻜـﺎت ذﻛـﺮ ﺷـﺪه ﻃـﻲ دﻫـﻪ ﮔﺬﺷـﺘﻪ‬

‫ﺟﺬب ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺸﺖ ﺑﺎﻛﺘﺮي ﺑﻪ ﻳﻚ ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﺳـﺎﻧﺘﺮﻳﻔﻮژ ﺑـﻪ‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌــﺎت ﻣﺘﻌــﺪدي ﺑــﺮ روي اﺛــﺮات ﺑﻬﺪاﺷــﺘﻲ ﺷــﻴﺮ ﺗﺨﻤﻴــﺮ ﺷــﺪه ﺑــﺎ‬

‫‪ ،3000‬ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎ رﺳﻮب داده ﺷـﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫‪C‬‬

‫‪ 37‬ﺑﺎ دور ‪ 250‬اﻧﻜﻮﺑﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺟﺬب ﻧﻮري ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺸﺖ‬

‫ﻣﺪت ﭘﻨﺞ دﻗﻴﻘﻪ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ‬

‫‪RPM‬‬

‫ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳــــﻴﻠﻮس اﺳــــﻴﺪوﻓﻴﻠﻮس )‪ (Lactobacillus acidophilus‬و‬

‫ﻣﺤﻠﻮل روﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻴﻠﺘـﺮ ﺑـﺎ ﻣﻨﺎﻓـﺬ ‪ 0/22µm‬اﺳـﺘﺮﻳﻞ ﺷـﺪ‪ .‬در‬

‫‪11-14‬‬

‫ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻌﺪ اﻳﻦ ﻣﺤﻠﻮل ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ ﻛـﺸﺖ ‪ RPMI1640‬ﺣـﺎوي ‪%10 FBS‬‬

‫ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه اﺛـﺮات ﻣﺜﺒـﺖ اﻳـﻦ ﭘﺮوﺑﻴﻮﺗﻴـﻚﻫـﺎ در‬

‫ﻣﺨﻠﻮط ﺷﺪه و درﺻﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ‪ %10 ،%5‬و‪ %20‬از آن ﺗﻬﻴﻪ ﺷـﺪ‪ .‬از‬

‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﻳﺠﺎد اﺳﻬﺎلﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﺼﺮف آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ در ﺑﻴﻤﺎران‬

‫ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺸﺖ ﺣﺎوي ‪ MRS‬ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ﻳﺎد ﺷﺪه ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻨﻔﻲ‬

‫ﺑﺴﺘﺮي ﺑﻮد‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ‪ ،‬ﻣﺼﺮف اﻳﻦ ﭘﺮوﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﻣﻨﺠﺮ ﺑـﻪ ﻛـﺎﻫﺶ‬

‫اﺳــﺘﻔﺎده ﺷــﺪ‪ .‬از ﺑــﺎﻛﺘﺮي رﺳــﻮب داده ﺷــﺪه در ‪ 3ml‬ﻣﺤﻠــﻮل‬

‫ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻠﻮس ﻛﺎزﺋﻲ )‪ (Lactobacillus casei‬اﻧﺠـﺎم ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪.‬‬

‫‪1X‬‬

‫ﺷﻴﻮع اﺳﻬﺎلﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﻛﻠﺴﺘﺮﻳﺪﻳﻮم دﻳﻔﻴﺴﻴﻞ ﻣـﻲﺷـﺪ‪ 15.‬ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪﻫـﺎ‬

‫)‪Buffered Saline (PBS‬‬

‫ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﺮ روي اﻳﻦ دو ﺳﻮش ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻠﻮس ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه اﺛﺮات ﻣﺜﺒـﺖ‬

‫ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎ ﺑﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ‪ Ultrasonic bath‬ﻟﻴـﺰ ﺷـﺪﻧﺪ‪ .‬در ﻣﺮﺣﻠـﻪ ﺑﻌـﺪ‬

‫اﻳﻦ ﭘﺮوﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ در اﻓﺰاﻳﺶ آﭘﻮﭘﺘﻮز ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺗﻮﻣﻮري ﻛﻮﻟﻮرﻛﺘﺎل در‬

‫اﻳﻦ ﻋﺼﺎره از ﻓﻴﻠﺘـﺮ ‪ 0/22µm‬ﻋﺒـﻮر داده ﺷـﺪه و اﺳﺘﺮﻳـﻞ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬

‫‪ Phosphate‬ﺳﻮﺳﭙﺎﻧــﺴﻴﻮن ﺗﻬﻴــﻪ ﺷــﺪه و‬

‫‪Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 July;70(4):220-7‬‬ ‫‪http://tumj.tums.ac.ir‬‬

‫‪222‬‬

‫ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن در ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺸﺖ ‪ RPMI1640‬ﺣﺎوي ‪ %10 FBS‬ﺣـﻞ ﺷـﺪه‬

‫اﻧﺪازهﮔﻴـﺮي ﻣﻴـﺰان آﭘﻮﭘﺘـﻮز ﺳـﻠﻮﻟﻲ‪ :‬ﺑـﻪ ﻣﻨﻈـﻮر ﺑﺮرﺳـﻲ اﺛـﺮات‬ ‫ﭘﺮوﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎي ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻠﻲ ﺑﺮ اﻟﻘـﺎي آﭘﻮﭘﺘـﻮز در ﺳـﻠﻮل ‪ ،CaCo-2‬ﺑـﺎ‬

‫و ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ‪ %1‬و ‪ %5‬ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻛﺸﺖ ﺳﻠﻮﻟﻲ‪ :‬رده ﺳﻠﻮﻟﻲ ﺳﺮﻃﺎن ﻛﻮﻟﻮرﻛﺘـﺎل )‪ (CaCo-2‬از ﺑﺎﻧـﻚ‬

‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻴﺖ رﻧﮓ ﺳـﻨﺠﻲ ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖ ﭘـﺮوﺗﻴﻴﻦ ﻛﺎﺳـﭙﺎز ﺳـﻪ ﺳـﺎﺧﺖ‬

‫ﺳﻠﻮﻟﻲ اﻧﺴﺘﻴﺘﻮ ﭘﺎﺳﺘﻮر اﻳﺮان ﺧﺮﻳـﺪاري ﺷـﺪه و ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﻣﺤـﻴﻂ‬

‫)‪ (Sigma Co, Germany‬و ﺑﺮ اﺳﺎس ﭘﺮوﺗﻜـﻞ ﺷـﺮﻛﺖ ﺳـﺎزﻧﺪه ﻣﻴـﺰان‬

‫‪(Mast, Ampicillin‬‬

‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﭘﺮوﺗﻴﻴﻦ ﻛﺎﺳﭙﺎز ﺳﻪ ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﻼﺻﻪ‪،‬‬

‫)‪ England‬ﺑــﺎ ﻏﻠﻈــﺖ ‪ 100µg/ml‬در دﻣــﺎي ‪ 37 C‬و ﻓــﺸﺎر ‪%5 CO2‬‬

‫ﺗﻌﺪاد ﭘﻨﺞ ﻫﺰار ﺳﻠﻮل ‪ Caco-2‬در ﻫﺮ ﭼﺎﻫﻚ از ﭘﻠﻴـﺖ ﻛـﺸﺖ ﺳـﻠﻮﻟﻲ‬

‫ﻛﺸﺖ داده ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫رﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﻣﺪت ﻳﻚ ﺷﺐ ﻛﺸﺖ داده ﺷﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻣﺤـﻴﻂ ﻛـﺸﺖ‬

‫ﻛﺸﺖ ‪ RPMI1640‬ﺣﺎوي ‪ %10 FBS‬و آﻣﭙﻲﺳﻴﻠﻴﻦ‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻴﺰان ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺗﻜﺜﻴﺮ ﺳﻠﻮﻟﻲ‪ :‬ﺗﻌﺪاد ده ﻫﺰار ﺳﻠﻮل ﭘـﺲ از‬

‫ﺑـﺎ ﻣﺤـﻴﻂ‬

‫)‪Roswell Park Memorial Institute Medium (RPMI1640‬‬

‫ﺷﻤﺎرش در ﻫﺮ ﭼﺎﻫﻚ ﭘﻠﻴﺖ ﻛﺸﺖ ﺳﻠﻮل ‪ 96‬ﺧﺎﻧﻪ رﻳﺨﺘﻪ ﺷـﺪه و ﺑـﻪ‬

‫ﻓﺎﻗﺪ ﺳـﺮم ﺗﻌـﻮﻳﺾ ﺷـﺪه و ﺳـﻠﻮلﻫـﺎ ﺑـﻪ ﻣـﺪت ﻳـﻚ ﺷـﺐ ﺗﺤـﺖ‬

‫ﻣﺪت ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺖ ﻛﺸﺖ داده ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﻫﻢزﻣﺎنﺳﺎزي ﺳﻠﻮلﻫـﺎ ﺑـﺎ‬

‫ﻫﻢزﻣﺎنﺳﺎزي ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬در ﻧﻬﺎﻳﺖ اﻳﻦ ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺸﺖ ﺣﺎوي‬

‫اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻣﺤﻴﻂ از ‪ FBS‬ﺑﻪ ﻣﺪت ﻳﻚ ﺷﺐ‪ ،‬ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﺑـﻪ ﻣـﺪت‬

‫‪ %10 FBS‬و ﻏﻠﻈﺖﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﺳـﻮﭘﺮﻧﺎﺗﺎﻧﺖ و ﻳـﺎ ﻋـﺼﺎره ﺑـﺎﻛﺘﺮي‬

‫ﻳﻚ ﺷﺐ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺎﻳﻊروﻳﻲ‪ ،‬ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎ‬

‫ﺗﻌﻮﻳﺾ ﺷﺪه و ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﺪت ‪ 16‬ﺳﺎﻋﺖ ﺗﺤﺖ ﺗﻴﻤﺎر ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨـﺪ‪.‬‬

‫و ﻳﺎ ﻋﺼﺎره ﺳﻠﻮﻟﻲ ﺑﺎﻛﺘﺮي ﺗﻴﻤﺎر ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ ﻣﺪت ﺑﻪ ﻫﺮ ﭼﺎﻫﻚ‬

‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺗﻴﻤﺎر ﺷﺪه ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ‪ Cell scraper‬ﺟﻤﻊآوري ﺷﺪه و ﺑـﺎ‬

‫ﻣﻘﺪار ‪ 10µl‬ﻣﺤﻠﻮل ‪ MTT‬ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖ ‪ 5mg/ml‬اﺿﺎﻓﻪ ﺷـﺪه و ﺳـﻠﻮلﻫـﺎ‬

‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺤﻠﻮل ‪ 1X PBS‬ﺳـﺮد ﺷﺴﺘـﺸﻮ داده ﺷـﺪﻧﺪ‪ .‬ﭘﻠﻴـﺖ ﺳـﻠﻮﻟﻲ‬

‫ﺑﻪ ﻣﺪت ﻳﻚﺳﺎﻋﺖ در اﻧﻜﻮﺑﺎﺗﻮر ‪ 37 C‬اﻧﻜﻮﺑﻪ ﺷـﺪﻧﺪ‪ .‬ﺳـﭙﺲ ﻣﺤـﻴﻂ‬

‫ﺣﺎﺻﻠﻪ ﺑﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﻳﻚ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺳﻠﻮل در ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ‪ ،‬در ﺑﺎﻓﺮ ﻟﻴﺰ ﻛﻨﻨﺪه ﺣـﻞ‬

‫ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﺗﺨﻠﻴﻪ و ﺳـﻠﻮلﻫـﺎ در ‪ 100 µl‬ﻣﺤﻠـﻮل اﻳﺰوﭘﺮوﭘﺎﻧـﻞ اﺳـﻴﺪي‬

‫ﺷﺪه و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دورهﻫﺎي ﻣﻨﺠﻤﺪ و ذوب ﻛﺮدن ﻣﺘﻮاﻟﻲ ﻛـﺎﻣﻼ ﻟﻴـﺰ‬

‫)اﺳﻴﺪ ﻛﻠﺮﻳﺪرﻳﻚ ‪ 0/04‬ﻣﻮﻻر در اﻳﺰوﭘﺮوﭘﺎﻧﻞ( ﺑﻪﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﻟﻴﺰ ﺷـﺪه و‬

‫ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺤﻠﻮل ﺑﻪ ﻣﺪت ‪ 15‬دﻗﻴﻘﻪ ﺑﺮ روي ﻳﺦ اﻧﻜﻮﺑﻪ ﺷﺪه و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ‬ ‫‪‬‬

‫ﺟﺬب ﻧﻮري ﻣﺤﻠﻮل رﻧﮕﻲ ﺣﺎﺻﻠﻪ در ﻃﻮل ﻣﻮج ‪ 570‬ﻧﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﺑﺎ ﻓﻴﻠﺘـﺮ‬

‫ﻣﺪت ‪ 20‬دﻗﻴﻘﻪ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ‪ 14000‬دور و در دﻣﺎي‬

‫زﻣﻴﻨﻪ ‪ 650‬ﻧﺎﻧﻮﻣﺘﺮ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺤﻠﻮل روﻳﻲ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﺪه و ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از دﺳـﺘﮕﺎه ﻧـﺎﻧﻮدراپ ‪2000‬‬

‫‪C‬‬

‫‪ 4‬ﺳﺎﻧﺘﺮﻳﻔﻮژ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻴﺰان ﻧﻜﺮوز ﺳﻠﻮﻟﻲ‪ :‬ﭘﺲ از ﺗﻴﻤﺎر ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻣﺮﺣﻠـﻪ‬

‫ﻏﻠﻈﺖ ﭘﺮوﺗﻴﻴﻨﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ و ﻳﻜـﺴﺎنﺳـﺎزي ﮔﺮدﻳـﺪ‪ .‬ﻣﻘـﺪار ‪ 5µl‬از‬

‫ﻗﺒﻠﻲ )ﺑﻪﺟﺰو اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺤﻴﻂ ‪ RPMI‬ﺣﺎوي ‪ ،(%5 FBS‬ﻣﻴـﺰان ﻧﻜـﺮوز‬

‫ﻣﺤﻠﻮل ﭘﺮوﺗﻴﻴﻦ ﺑﺎ ‪ 85µl‬از ﺑﺎﻓﺮ اﻧﺪازهﮔﻴـﺮي ﻣﺨﻠـﻮط ﺷـﺪه و ﺑـﻪ اﻳـﻦ‬

‫ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻴﺰان ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ آﻧﺰﻳﻢ ﻻﻛﺘﺎت دﻫﻴﺪروژﻧﺎز آزاد ﺷﺪه از‬

‫ﻣﺤﻠــﻮل ﻣﻘــﺪار ‪ 10µl‬از‬

‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي در ﺣﺎل ﻧﻜﺮوز اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪ‪ .‬آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻴـﺖ‬

‫)‪ (Ac-DEVD- pNA‬اﻓﺰوده ﺷـﺪ‪ .‬ﻣﺤﻠـﻮل ﺣﺎﺻـﻠﻪ در ﭘﻠﻴـﺖ ‪ 96‬ﺧﺎﻧـﻪ‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻴﺰان )‪ Lactate Dehydrogenase assay (LDH assay‬ﺳـﺎﺧﺖ‬

‫رﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﻣـﺪت دو ﺳـﺎﻋﺖ در دﻣـﺎي ‪ 37 C‬اﻧﻜﻮﺑـﻪ ﺷـﺪ‪ .‬در‬

‫)‪ (Sigma Co, Germany‬و ﺑﺮ اﺳﺎس دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺷـﺮﻛﺖ ﺳـﺎزﻧﺪه ﺑـﺎ‬

‫ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺟﺬب ﻧﻮري ﻣﺤﻠﻮل در ﻃﻮل ﻣﻮج ‪ 405‬اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪Acetyl-Asp-Glu-Val-Asp p-nitroanilide‬‬

‫ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺟﺰﻳﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﺧﺘﺼﺎر‪ ،‬ﭘﺲ از ﺗﻴﻤﺎر ﺳﻠﻮلﻫﺎ‪ ،‬ﭘﻠﻴﺖ ﺑـﻪ‬ ‫ﻣﺪت ﭼﻬﺎر دﻗﻴﻘـﻪ در دور ‪ 250g‬ﺳـﺎﻧﺘﺮﻳﻔﻮژ ﺷـﺪه و ‪ 50µl‬از ﻣﺤﻠـﻮل‬

‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‬

‫روﻳﻲ ﺑﻪ ﭘﻠﻴﺖ دﻳﮕﺮي ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷـﺪ‪ .‬ﺑـﻪ اﻳـﻦ ﻣﺤﻠـﻮل ﻣﻘـﺪار ‪ 100µl‬از‬ ‫ﻣﺤﻠﻮل ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻴﺰان ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ آﻧﺰﻳﻢ )ﻣﺘـﺸﻜﻞ از ﻧـﺴﺒﺖﻫـﺎي ﻣـﺴﺎوي‬

‫ﺑﺮرﺳــﻲ ﻣﻴــﺰان ﺗﻜﺜﻴــﺮ ﺳــﻠﻮﻟﻲ‪ :‬اﺛــﺮات ﻣــﺎﻳﻊ روﻳــﻲ ﺳــﻮشﻫــﺎي‬

‫ﻣﺤﻠﻮل ﺳﻮﺑﺴﺘﺮاي ‪ ،LDH‬ﻣﺤﻠـﻮل رﻧـﮓ و ﻣﺤﻠـﻮل ﻛﻮﻓـﺎﻛﺘﻮر آﻧـﺰﻳﻢ(‬

‫ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻠﻮس ﺑﺮ ﻗﺪرت ﺗﻜﺜﻴﺮ ﺳﻠﻮﻟﻲ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺳﺮﻃﺎﻧﻲ در ﻧﻤﻮدار ‪1‬‬

‫اﻓﺰود ﺷﺪ‪ .‬ﭘﻠﻴﺖ در داﺧﻞ ﻓﻮﻳﻞ آﻟﻮﻣﻴﻨﻴﻮم ﭘﻴﭽﻴﺪه و ﺑﻪ ﻣﺪت ‪ 30‬دﻗﻴﻘـﻪ‬

‫ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦﻛﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑـﻪدﺳـﺖ‬

‫در دﻣﺎي اﺗﺎق اﻧﻜﻮﺑـﻪ ﺷـﺪ‪ .‬واﻛـﻨﺶ ﺑـﺎ اﻓـﺰودن ‪ 15µl‬ﻣﺤﻠـﻮل اﺳـﻴﺪ‬

‫آﻣﺪه در ﻣﻮرد ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ‪ ،MRS‬ﺗﻔـﺎوت ﻣﻌﻨـﻲداري ﺑـﺎ ﻣﺤـﻴﻂ‬

‫ﻛﻠﺮﻳﺪرﻳﻚ ﻳﻚ ﻧﺮﻣﺎل ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺷﺪه و ﺟﺬب ﻧﻮري ﻧﻤﻮﻧـﻪﻫـﺎ در ﻃـﻮل‬

‫‪ RPMI‬ﻧــﺸﺎن ﻧﺪادﻧــﺪ )ﻧﺘــﺎﻳﺞ ﻧﻤــﺎﻳﺶ داده ﻧــﺸﺪ(‪ ،‬در ﻣﺤﺎﺳــﺒﻪﻫــﺎ از‬

‫ﻣﻮج ‪ 490‬ﻧﺎﻧﻮﻣﺘﺮ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻓﻴﻠﺘﺮ زﻣﻴﻨﻪ ‪ 690‬ﻧﺎﻧﻮﻣﺘﺮ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ‪ MRS‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻨﻔﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤـﺎنﻃـﻮر ﻛـﻪ از‬

‫ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻬﺪي ﺳﻠﻄﺎندﻻل و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫‪223‬‬

‫اﻳﻦ ﻧﻤﻮدار ﺑﺮ ﻣﻲآﻳﺪ‪ ،‬ﺗﻴﻤﺎر ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﺑﺎ ﻫﺮ دو ﺳﻮش ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻞ ﻣﻨﺠـﺮ‬

‫ﺣﺎوي ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺑﺎﻻي آﻧﺰﻳﻢ ﻻﻛﺘﻴﻚ اﺳﻴﺪ دﻫﻴﺪروژﻧﺎز ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺑـﻪ‬

‫)‪(Dose dependent‬‬

‫ﺣﺪاﻗﻞ رﺳﺎﻧﺪن ﺧﻄﺎ در اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ آﻧﺰﻳﻤﻲ‪ ،‬از ﻣﺤـﻴﻂ ﻛـﺸﺖ‬

‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦﺣﺎل اﺛﺮات ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻠﻮس اﺳﻴﺪوﻓﻴﻠﻮس در ﺗﻤﺎم دوزﻫـﺎ‬

‫‪ RPMI‬ﺣﺎوي ‪ %5 FBS‬ﺑﺮاي ﻛﺸﺖ ﺳﻠﻮلﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﺷـﺪ‪ .‬ﻫـﻢﭼﻨـﻴﻦ از‬

‫ﺑﻴﺶ از اﺛﺮات ﺳﻮش ﻛﺎزﺋﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦﻛﻪ اﺛﺮ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي‬

‫اﻳﻦ ﻣﺤﻴﻂ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻨﻔـﻲ ﻧﻴـﺰ اﺳـﺘﻔﺎده ﺷـﺪ‪ .‬ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻـﻞ از‬

‫ﭘﺮوﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﺑﺮ ﺳﻠﻮلﻫﺎ‪ ،‬ﻋﻼوه ﺑـﺮ ﻣـﻮاد ﻣﺘﺮﺷـﺤﻪ از ﺳـﻠﻮل‪ ،‬ﻧﺎﺷـﻲ از‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ اﺛﺮات ﺳﻮﭘﺮﻧﺎﺗﺎﻧﺖ ﺑﺮ اﻟﻘﺎي ﻣﺮگ ﺳﻠﻮﻟﻲ از ﻃﺮﻳﻖ اﻟﻘﺎي ﻧﻜﺮوز‬

‫وﺟﻮد ﺟﺴﻢ ﺑﺎﻛﺘﺮي ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﺛﺮات ﻋﺼﺎره ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﻳﻲ ﺑﺮ ﻣﻬﺎر ﺗﻜﺜﻴﺮ‬

‫در ﻧﻤﻮدار ‪ 3‬ﻧﺸﺎن داده ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﻫﻤـﺎنﻃـﻮر ﻛـﻪ در ﺷـﻜﻞ دﻳـﺪه‬

‫ﺳﻠﻮﻟﻲ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﻧﺘـﺎﻳﺞ اﻳـﻦ ﺑﺮرﺳـﻲ در ﻧﻤـﻮدار ‪2‬‬

‫ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻫﻴﭻﻳﻚ از ﻏﻠﻈـﺖﻫـﺎي ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده در اﻳـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ )در‬

‫‪ 1X‬در‬

‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻛﻨﺘﺮل ‪ MRS‬ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖ ﻣﺸﺎﺑﻪ( ﺑﺎﻋـﺚ اﻓـﺰاﻳﺶ ﻣﻌﻨـﻲداري در‬

‫‪ RPMI1640‬ﺣﺎوي )‪ Fetal Bovine Serum (FBS‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻨﻔـﻲ‬

‫ﻧﻜﺮوز ﺳﻠﻮﻟﻲ ﻧﺸﺪﻧﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ درﺻﺪ ﺳﻮپﻫﺎي ﺳـﻠﻮﻟﻲ ﻣﻴـﺰان‬

‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ در ﻧﻤﻮدار دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺗﻴﻤﺎر ﺳـﻠﻮلﻫـﺎ ﺑـﺎ‬

‫ﻧﻜﺮوز ﺳﻠﻮﻟﻲ ﻧﻴﺰ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﺑﺎ اﻳﻦﺣﺎل اﻳـﻦ اﻓـﺰاﻳﺶ ﻧﻜـﺮوز در‬

‫ﻋﺼﺎره ﺳﻠﻮﻟﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﻗﺪرت ﺗﻜﺜﻴﺮ ﺳـﻠﻮلﻫـﺎي ﺳـﺮﻃﺎﻧﻲ‬

‫ﻣﻮارد اﻓﺰاﻳﺶ درﺻﺪ ‪ MRS‬ﻧﻴﺰ دﻳﺪه ﻣـﻲﺷـﻮد‪ .‬ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﺑﺮرﺳـﻲ اﺛـﺮات‬

‫ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬ﻛـﻪ در اﻳـﻦ ﻣـﻮرد ﻧﻴـﺰ ﺳـﻮش اﺳـﻴﺪوﻓﻴﻠﻮس داراي اﺛـﺮات‬

‫ﻋﺼﺎره ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﻳﻲ ﺑﺮ اﻳﺠـﺎد ﻧﻜـﺮوز در ﻧﻤـﻮدار ‪ 4‬آورده ﺷـﺪه اﺳـﺖ و‬

‫ﻗﻮيﺗﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﻮش ﻛﺎزﺋﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺗﻴﻤﺎر ﺳﻠﻮل ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﻮاد ﺑﺎﻋـﺚ اﻓـﺰاﻳﺶ‬

‫ﺑﻪ ﻣﻬﺎر ﺗﻜﺜﻴﺮ ﺳﻠﻮﻟﻲ ﺑـﻪﺻـﻮرت واﺑـﺴﺘﻪ ﺑـﻪ دوز‬

‫آورده ﺷـﺪه اﺳــﺖ‪ .‬در اﻳــﻦ ﺑﺮرﺳــﻲ ﻧﻴـﺰ از ﻏﻠﻈــﺖﻫــﺎي‬

‫‪PBS‬‬

‫ﻧﺘــﺎﻳﺞ ﺑﺮرﺳــﻲ ﻧﻜــﺮوز ﺳــﻠﻮﻟﻲ‪ :‬ﺑــﺎ ﺗﻮﺟــﻪ ﺑــﻪ اﻳــﻦﻛــﻪ ﺗــﺴﺖ‬

‫ﻣﻴﺰان ﻧﻜﺮوز ﺳﻠﻮﻟﻲ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ اﺛـﺮات‪ ،‬در ﺑـﻴﻦ دو ﺳـﻮش ﻣـﻮرد‬

‫)‪ Microculture Tetralzolium Test (MTT assay‬ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه ﺑﺮآﻳﻨـﺪي‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲداري ﻧﺸﺎن ﻧﻤﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫از ﺗﻜﺜﻴﺮ‪ ،‬ﻣﺮگ و ﺑﻘﺎي ﺳﻠﻮل ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ دﻗﻴـﻖ‬

‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺮرﺳﻲ اﻟﻘﺎي آﭘﻮﭘﺘﻮز‪ :‬ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻴﺰان آﭘﻮﭘﺘﻮز ﺳﻠﻮﻟﻲ در ﻧﻤـﻮدار ‪5‬‬

‫ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻌﺪاد ﺳﻠﻮلﻫﺎ‪ ،‬اﺛﺮ ﻋﺼﺎره ﺑﺎﻛﺘﺮي و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﺳﻮپ ﺳـﻠﻮﻟﻲ در‬

‫آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ در ﺷﻜﻞ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺳـﻮﭘﺮﻧﺎﺗﺎﻧﺖ و‬

‫ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ﻓﻮق ﺑﺮ ﻣﻴﺰان اﻟﻘﺎي آﭘﻮﭘﺘﻮز و ﻫـﻢﭼﻨـﻴﻦ ﻧﻜــﺮوز ﺳﻠــﻮل‬

‫ﻋﺼﺎره ﺑﺎﻛﺘﺮي ﺑﺎﻋﺚ اﻟﻘﺎي آﭘﻮﭘﺘﻮز در ﺳﻠﻮلﻫـﺎ ﻣـﻲﺷـﻮد و اﻳـﻦ اﺛـﺮ‬

‫ﺑﺮرﺳـﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦﻛﻪ ‪ FBS‬ﻣـﻮرد اﺳﺘﻔـﺎده در ﻛﺸﺖ ﺳﻠﻮﻟـﻲ‬

‫واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ دوز ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦﻛﻪ روﻧﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ اﺛﺮات آﭘﻮﭘﺘﻮﺗﻴﻚ‬

‫ﻧﻤﻮدار‪ :1 -‬اﺛﺮ ﻣﻬﺎري ﻣﺎﻳﻊ روﻳﻲ ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺸﺖ ﺑﺎﻛﺘﺮي ﺑﺮ رﺷﺪ ﺳﻠﻮل رده ﺳـﻠﻮﻟﻲ‬

‫ﻧﻤﻮدار‪ :2 -‬اﺛﺮ ﻣﻬﺎري ﻋﺼﺎره ﺑﺎﻛﺘﺮي ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻠﻮس ﺑﺮ رﺷﺪ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ‪.CaCo-‬‬

‫‪ :LA .Caco-2‬ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻠﻮس اﺳﻴﺪوﻓﻴﻠﻮس‪ :LC ،‬ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻠﻮس ﻛـﺎزﺋﻲ‪ .‬آزﻣﺎﻳـﺸﺎت ﺑـﻪﺻـﻮرت‬

‫‪:LA‬‬

‫ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻠﻮس ﻛﺎزﺋﻲ‪ .‬آزﻣﺎﻳﺸﺎت ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﺮﻳﭙﻠﻴﻜﻴﺖ‬

‫ﺳﻪﺗﺎﻳﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ و اﻧﺤﺮافﻣﻌﻴﺎر در ﻧﻤﻮدارﻫﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬

‫اﻧﺠﺎم ﺷﺪ و اﻧﺤﺮافﻣﻌﻴﺎر در ﻧﻤﻮدارﻫﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻠﻮس اﺳﻴﺪوﻓﻴﻠﻮس‪،‬‬

‫‪:LC‬‬

‫‪Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 July;70(4):220-7‬‬ ‫‪http://tumj.tums.ac.ir‬‬

‫‪224‬‬

‫ﻧﻤﻮدار‪ :3 -‬اﺛﺮات ﺳﻮپ ﺳﻠﻮﻟﻲ ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻠﻮس ﺑﺮ اﻟﻘﺎي ﻧﻜﺮوز ﺳﻠﻮﻟﻲ‪.‬‬ ‫ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻠﻮس اﺳﻴﺪوﻓﻴﻠﻮس‪،‬‬

‫‪:LC‬‬

‫‪:LA‬‬

‫ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻠﻮس ﻛﺎزﺋﻲ‪ .‬آزﻣﺎﻳﺸﺎت ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﺮﻳﭙﻠﻴﻜﻴﺖ اﻧﺠﺎم‬

‫ﺷﺪ و اﻧﺤﺮافﻣﻌﻴﺎر در ﻧﻤﻮدارﻫﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻧﻤﻮدار‪ :5 -‬اﺛﺮات ﺳﻮﭘﺮﻧﺎﺗﺎﻧﺖ ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻠﻮس ﺑﺮ اﻟﻘﺎي آﭘﻮﭘﺘﻮز ﺳﻠﻮﻟﻲ‪.‬‬ ‫ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻠﻮس اﺳﻴﺪوﻓﻴﻠﻮس‪،‬‬

‫‪:LC‬‬

‫‪:LA‬‬

‫ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻠﻮس ﻛﺎزﺋﻲ‪ .‬آزﻣﺎﻳﺸﺎت ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﺮﻳﭙﻠﻴﻜﻴﺖ اﻧﺠﺎم‬

‫ﺷﺪ و اﻧﺤﺮافﻣﻌﻴﺎر در ﻧﻤﻮدارﻫﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻔﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﺛـﺮات ﻣﺜﺒـﺖ ﺑﻬﺪاﺷـﺘﻲ ﺑـﺮاي‬ ‫ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨـﺪه ﻣـﻲ ﺷـﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳـﻦ ﭘﺮوﺑﻴﻮﺗﻴـﻚ ﻫـﺎ ﺑـﺎ ﺗﻮﻟﻴـﺪ اﻧـﻮاع ﻣـﻮاد‬ ‫ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﻮﺳﻴﻦ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺟﻤﻌﻴﺘﻲ ﻣﻴﻜﺮوارﮔﺎﻧﻴﺴﻢ ﻫـﺎي روده و‬ ‫در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﺑﺮوز ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﻳﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ 21،‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳـﻦ‬ ‫ﭘﺮوﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ از اﺗـﺼﺎل ﻣـﻮاد ﺳـﻤﻲ ﺑـﻪ دﻳـﻮاره روده ﻧﻴـﺰ ﺟﻠـﻮﮔﻴﺮي‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ 22.‬اﻳﻦ ﻣﻴﻜﺮوارﮔﺎﻧﻴﺴﻢﻫﺎ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ آﻧﺰﻳﻢﻫﺎي ﻣـﺪﻓﻮﻋﻲ ﺳـﺮﻃﺎنزا‬ ‫ﻫﻢﭼﻮن آزوردوﻛﺘﺎز را ﻧﻴﺰ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲدﻫﻨﺪ و ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ از اﻳﺠـﺎد‬ ‫ﺿــﺎﻳﻌﺎت ﭘــﻴﺶ ﺳــﺮﻃﺎﻧﻲ ﺟﻠــﻮﮔﻴﺮي ﻣــﻲﻛﻨﻨــﺪ‪ 23.‬در ﻣﻴــﺎن ﺗﻤــﺎﻣﻲ‬ ‫ﻧﻤﻮدار‪ :4 -‬اﺛﺮات ﻋﺼﺎره ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﻳﻲ ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻠﻮس ﺑﺮ اﻟﻘﺎي ﻧﻜﺮوز ﺳﻠﻮﻟﻲ‪.‬‬ ‫ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻠﻮس اﺳﻴﺪوﻓﻴﻠﻮس‪،‬‬

‫‪:LC‬‬

‫‪:LA‬‬

‫ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻠﻮس ﻛﺎزﺋﻲ‪ .‬آزﻣﺎﻳﺸﺎت ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﺮﻳﭙﻠﻴﻜﻴﺖ اﻧﺠﺎم‬

‫ﺷﺪ و اﻧﺤﺮافﻣﻌﻴﺎر در ﻧﻤﻮدارﻫﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬

‫ﭘﺮوﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي ﺧﺎﻧﻮاده ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻠﻮس ﻧﻈﻴـﺮ ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳـﻴﻠﻮس‬ ‫اﺳــﻴﺪوﻓﻴﻠﻮس‪ ،‬ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳــﻴﻠﻮس ﻛــﺎزﺋﻲ و ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳــﻴﻠﻮس دﻟﺒــﻮرﻛﻲ از‬ ‫‪24‬‬

‫ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ اﺟﺰا ﻓﻠﻮر ﻧﺮﻣﺎل روده اﻧﺴﺎن و ﺣﻴﻮاﻧـﺎت ﻣـﻲﺑﺎﺷـﻨﺪ‪.‬‬

‫اﻳﻦ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر راﻳﺞ ﺑـﻪﻋﻨـﻮان ﭘﺮوﺑﻴﻮﺗﻴـﻚ در ﻣﺎﺳـﺖ و ﺳـﺎﻳﺮ‬ ‫ﻟﺒﻨﻴﺎت اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ در ﺗﻘﻮﻳﺖ‬ ‫ﺗﻴﻤﺎر ﺳﻠﻮﻟﻲ ﺑﺎ روﻧﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺗﻜﺜﻴﺮ ﺳـﻠﻮﻟﻲ ﻣـﺸﺎﺑﻬﺖ دارد‪ ،‬ﻣـﻲﺗـﻮان‬

‫ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻳﻤﻨﻲ در ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪﮔﺎن و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻘﺎوﻣـﺖ ﻣﻴﺰﺑـﺎن‬

‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺨﺸﻲ از اﺛﺮات ﻣﻬﺎري ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻞﻫﺎ ﺑﺮ ﺗﻜﺜﻴﺮ‬

‫در ﺷــﺮاﻳﻂ و ﻧﺎﻫﻨﺠــﺎريﻫــﺎي ﻣﺨﺘﻠــﻒ ﻣﻄــﺮح ﻣــﻲﺑﺎﺷــﻨﺪ‪ 24.‬اﺛــﺮات‬

‫ﺳﻠﻮﻟﻲ‪ ،‬از ﻃﺮﻳﻖ اﻟﻘﺎي آﭘﻮﭘﺘﻮز ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳــﻴﻞﻫــﺎ ﺑــﻪﻋﻨــﻮان ﻋﻮاﻣــﻞ ﺗﻌــﺪﻳﻞﻛﻨﻨــﺪه ﭘﺎﺳــﺦ اﻳﻤﻨــﻲ‬ ‫‪ Immunomodulator‬ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺤﺪود ﺑﻪ ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺗﺠﻮﻳﺰ آنﻫﺎ ﻳﻌﻨﻲ دﺳـﺘﮕﺎه‬

‫ﺑﺤﺚ‬

‫ﮔﻮارش و ﺳﻴـﺴﺘﻢ ﻟﻨﻔـﺎوي ﻣﺰاﻧﺘﺮﻳـﻚ ﻧﺒـﻮده و در واﻗـﻊ اﻳـﻦ ﻋﻮاﻣـﻞ‬ ‫‪25‬و‪19‬‬

‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ اﻟﮕﻮي ﭘﺎﺳﺦ اﻳﻤﻨﻲ ﻛﻞ ﺑﺪن را ﺗﺤﺖ ﺗـﺎﺛﻴﺮ ﻗـﺮار دﻫﻨـﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﭼﻨﺪ دﻫﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻌـﻀﻲ از‬ ‫اﻋﻀﺎ ﻓﻠﻮر ﻧﺮﻣﺎل دﺳﺘﮕﺎه ﮔﻮارش ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﺖﻫﺎي ﻣﻐـﺬي‬

‫ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ ﻧﻘﺶ ﭘﺮوﺑﻴﻮﺗﻴـﻚﻫـﺎي ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳـﻴﻠﻲ ﺑـﺮ ﺗـﺴﻬﻴﻞ درﻣـﺎن‬ ‫‪16‬‬

‫ﺳﺮﻃﺎن ﻛﻮﻟﻮرﻛﺘﺎل ﺑﺎ ‪ 5-FU‬ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﻳـﻦﺣـﺎل‬

‫ﻫﻤﻜﺎران‬ ‫ﺳﻠﻄﺎندﻻل‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ‬ Soltan‫و‬Dallal MM.‫ﻣﻬﺪي‬ et al.

225

‫ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑـﻪ دﺳـﺖ آﻣـﺪه در اﻳـﻦ ﺑﺮرﺳـﻲ‬.‫ﻛﻮﻟﻮرﻛﺘﺎل ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺮ روي اﺛﺮات ﭘﺮوﺑﻴﻮﺗﻴـﻚﻫـﺎ ﺑـﺮ رﻓﺘـﺎر ﺗﻜﺜﻴـﺮي‬

‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳـﻴﻞﻫـﺎ ﻫـﻢ ﺑـﻪ ﻃـﻮر‬

‫ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﻣﺜـﺎل در‬.‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺘﻨﺎﻗـﻀﻲ داﺷـﺘﻪ اﺳـﺖ‬

‫ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﺑﺎ ﺑﺮ ﻫﻢ ﻛﻨﺶ ﺑﺎ ﺳﻠﻮل ﺳﺮﻃﺎﻧﻲ و ﻫﻢ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ از‬

‫ﺣﺎﻟﻲﻛـﻪ ﻣﺨﻠـﻮط ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳـﻴﻠﻮس اﺳـﻴﺪوﻓﻴﻠﻮس و ﻛـﺎزﺋﻲ ﻣﻨﺠـﺮ ﺑـﻪ‬

‫ﻃﺮﻳﻖ آزادﺳﺎزي ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﺖﻫﺎي ﻣﻮﺛﺮ در ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺴﻴﺮﻫﺎي ﻣﺴﺌﻮل ﺗﻨﻈـﻴﻢ‬

‫ ﺑـﻪ درﻣـﺎن ﺑـﺎ ﻣـﺎده‬LS513 ‫ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﺳﻠﻮل ﺗﻮﻣـﻮري ﻛﻮﻟﻮرﻛﺘـﺎل رده‬

‫ ﺑـﺎ‬.‫ﺗﻜﺜﻴﺮ ﺳﻠﻮﻟﻲ اﺛﺮ ﻣﻬﺎري ﺑﺮ ﺗﻜﺜﻴﺮ ﺳﻠﻮﻟﻲ از ﺧـﻮد ﻧـﺸﺎن ﻣـﻲدﻫﻨـﺪ‬

‫ ﺗﻴﻤﺎر ﺳﻠﻮلﻫﺎي روﻳﺎﻧﻲ ﺑـﺎ‬16،‫ و اﻟﻘﺎي آﭘﻮﭘﺘﻮز ﻣﻲﺷﻮد‬5-Fluorouracil

‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﻣﺎﻫﻴـﺖ رده‬

‫ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳــﻴﻠﻮس اﺳــﻴﺪوﻓﻴﻠﻮس ﺑﺎﻋــﺚ اﻓــﺰاﻳﺶ ﺗﻜﺜﻴــﺮ اﻳــﻦ ﺳــﻠﻮلﻫــﺎ‬ 26

‫ ﻛﻪ ﻳﻚ رده ﺳﻠﻮﻟﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺮاﺣـﻞ اوﻟﻴـﻪ ﺳـﺮﻃﺎﻧﻲ‬CaCo-2 ‫ﺳﻠﻮﻟﻲ‬

.‫ﻣﻲﺷﻮد‬

‫ اﺳﺘﻔﺎده از ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳـﻴﻞﻫـﺎي ﭘﺮوﺑﻴـﻮﺗﻴﻜﻲ ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ در‬،‫ﺷﺪن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‬

‫در ﺗﻮﺟﻴﻪ اﻳﻦ ﺗﻨﺎﻗﺾﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺗﻜﺜﻴﺮ ﺳﻠﻮﻟﻲ در ﺗﻤـﺎﻣﻲ‬

.‫ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي از ﺑﺮوز ﺳﺮﻃﺎن ﻛﻮﻟﻮرﻛﺘﺎل ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﺗﺤﺖ ﻛﻨﺘﺮل دو ﻋﺎﻣﻞ ﺑﻴﺎن ﭘﺮوﺗﻮاﻧﻜﻮژنﻫـﺎي ﺳـﻠﻮﻟﻲ از ﻳـﻚ‬

‫ اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﺑﺨـﺸﻲ از ﻃـﺮح ﺗﺤﻘﻴﻘـﺎﺗﻲ ﺗﺤـﺖ‬:‫ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري‬

‫ ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ‬.‫ﺳﻮ و ژنﻫﺎي ﺳﺮﻛﻮبﮔﺮ ﺗﻮﻣﻮر از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‬

‫ آﻧﺘﻲﻣﺘﺎﺳﺘﺎﺗﻴﻚ و اﻟﻘﺎي آﭘﻮﭘﺘـﻮز‬،‫ﻋﻨﻮان "ﺑﺮرﺳﻲ اﺛﺮات آﻧﺘﻲﭘﺮوﻟﻴﻔﺮاﺗﻴﻮ‬

‫ ﻣـﺴﻴﺮﻫﺎي ﻣﺘﻔـﺎوﺗﻲ در ﺗﻨﻈـﻴﻢ ﺗﻜﺜﻴـﺮ‬،‫اﻳﻦﻛﻪ در ﺳﻠﻮلﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ‬

‫ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻠﻮس ﺟﺪا ﺷـﺪه از اﻧـﺴﺎن و ﻋـﺼﺎره ﺳﻴﺘﻮﭘﻼﺳـﻤﻲ‬

‫ ﺑﺎﻟﻄﺒﻊ اﺛﺮات ﭘﺮوﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﺑـﺮ ﺳـﻠﻮلﻫـﺎي‬،‫ﺳﻠﻮﻟﻲ ﻧﻘﺶ ﺑﺎزي ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬

‫آنﻫﺎ ﺑﺮ ﺳﻞﻻﻳـﻦﻫـﺎي ﻛﻮﻟﻮرﻛﺘـﺎل ﻛﺎﻧـﺴﺮ" ﻣـﺼﻮب داﻧـﺸﮕﺎه ﻋﻠـﻮم‬

‫ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪ ﻛﻪ اﺛﺮات‬.‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺘﻔﺎوت ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬

‫ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﻤﺎﻳﺖ‬8986 ‫ ﺑﻪ ﻛﺪ‬1388/2/27 ‫ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان در ﺳﺎل‬

‫ﻣﻔﻴﺪ ﻻﻛﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻞﻫﺎي ﭘﺮوﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻳﻤﻨﻲ ﻧﺒﻮده‬

.‫داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان اﺟﺮا ﺷﺪه اﺳﺖ‬

‫و اﻳﻦ ﭘﺮوﺑﻴﻮﺗﻴـﻚﻫـﺎ ﺑـﻪ ﻃـﻮر ﻣـﻮﺛﺮي از ﺗﻜﺜﻴـﺮ ﺳـﻠﻮلﻫـﺎ ﺳـﺮﻃﺎﻧﻲ‬

References 1.

Sanges M, Valente G, Rea M, Della Gatta R, De Franchis G, Sollazzo R, et al. Probiotics in spondyloarthropathy associated with ulcerative colitis: a pilot study. Eur Rev Med Pharmacol Sci 2009;13(3):233-4. Wildt S, Nordgaard I, Hansen U, Brockmann E, Rumessen JJ. A randomised double-blind placebo-controlled trial with Lactobacillus acidophilus La-5 and Bifidobacterium animalis subsp. lactis BB-12 for maintenance of remission in ulcerative colitis. J Crohns Colitis 2011;5(2):115-21. Kim JY, Kwon JH, Ahn SH, Lee SI, Han YS, Choi YO, et al. Effect of probiotic mix (Bifidobacterium bifidum, Bifidobacterium lactis, Lactobacillus acidophilus) in the primary prevention of eczema: a double-blind, randomized, placebocontrolled trial. Pediatr Allergy Immunol;21(2 Pt 2):e386-93. de Roos NM, Katan MB. Effects of probiotic bacteria on diarrhea, lipid metabolism, and carcinogenesis: a review of papers published between 1988 and 1998. Am J Clin Nutr 2000;71(2):405-11. Chen CC, Lin WC, Kong MS, Shi HN, Walker WA, Lin CY, et al. Oral inoculation of probiotics Lactobacillus acidophilus NCFM suppresses tumour growth both in segmental orthotopic colon cancer and extra-intestinal tissue. Br J Nutr 2011:1-12. Yazdi MH, Soltan Dallal MM, Hassan ZM, Holakuyee M, Agha Amiri S, Abolhassani M, et al. Oral administration of Lactobacillus acidophilus induces IL-12 production in spleen cell culture of BALB/c mice bearing transplanted breast tumour. Br J Nutr 2010;104(2):227-32. Ohigashi S, Hoshino Y, Ohde S, Onodera H. Functional outcome, quality of life, and efficacy of probiotics in postoperative patients with colorectal cancer. Surg Today 2011;41(9):1200-6.

Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 July;70(4):220-7 http://tumj.tums.ac.ir

8. 9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

Burns AJ, Rowland IR. Anti-carcinogenicity of probiotics and prebiotics. Curr Issues Intest Microbiol 2000;1(1):13-24. Le Leu RK, Brown IL, Hu Y, Bird AR, Jackson M, Esterman A, Young GP. A synbiotic combination of resistant starch and Bifidobacterium lactis facilitates apoptotic deletion of carcinogendamaged cells in rat colon. J Nutr 2005;135(5):996-1001. Lee JS, Paek NS, Kwon OS, Hahm KB. Anti-inflammatory actions of probiotics through activating suppressor of cytokine signaling (SOCS) expression and signaling in Helicobacter pylori infection: a novel mechanism. J Gastroenterol Hepatol 2010;25(1):194-202. de Vrese M, Kristen H, Rautenberg P, Laue C, Schrezenmeir J. Probiotic lactobacilli and bifidobacteria in a fermented milk product with added fruit preparation reduce antibiotic associated diarrhea and Helicobacter pylori activity. J Dairy Res 2011;78(4):396-403. Patrignani F, Burns P, Serrazanetti D, Vinderola G, Reinheimer J, Lanciotti R, et al. Suitability of high pressure-homogenized milk for the production of probiotic fermented milk containing Lactobacillus paracasei and Lactobacillus acidophilus. J Dairy Res 2009;76(1):7482. Wenus C, Goll R, Loken EB, Biong AS, Halvorsen DS, Florholmen J. Prevention of antibiotic-associated diarrhoea by a fermented probiotic milk drink. Eur J Clin Nutr 2008;62(2):299-301. Sendra E, Fayos P, Lario Y, Fernandez-Lopez J, Sayas-Barbera E, Perez-Alvarez JA. Incorporation of citrus fibers in fermented milk containing probiotic bacteria. Food Microbiol 2008;25(1):13-21. Beausoleil M, Fortier N, Guénette S, L'ecuyer A, Savoie M, Franco M, et al. Effect of a fermented milk combining Lactobacillus acidophilus Cl1285 and Lactobacillus casei in the prevention of antibiotic-associated diarrhea: a randomized, double-blind, placebocontrolled trial. Can J Gastroenterol 2007;21(11):732-6.

Effects of probiotic lactobacillus acidophilus and casei on the behavior of colorectal tumor cells

16. Baldwin C, Millette M, Oth D, Ruiz MT, Luquet FM, Lacroix M. Probiotic Lactobacillus acidophilus and L. casei mix sensitize colorectal tumoral cells to 5-fluorouracil-induced apoptosis. Nutr Cancer 2010;62(3):371-8. 17. Haghighi HR, Gong J, Gyles CL, Hayes MA, Sanei B, Parvizi P, et al. Modulation of antibody-mediated immune response by probiotics in chickens. Clin Diagn Lab Immunol 2005;12(12):1387-92. 18. Yurong Y, Ruiping S, Shimin Z, Yibao J. Effect of probiotics on intestinal mucosal immunity and ultrastructure of cecal tonsils of chickens. Arch Anim Nutr 2005;59(4):237-46. 19. Perdigón G, Maldonado Galdeano C, Valdez JC, Medici M. Interaction of lactic acid bacteria with the gut immune system. Eur J Clin Nutr 2002;56 Suppl 4:S21-6. 20. Tejada-Simon MV, Lee JH, Ustunol Z, Pestka JJ. Ingestion of yogurt containing Lactobacillus acidophilus and Bifidobacterium to potentiate immunoglobulin A responses to cholera toxin in mice. J Dairy Sci 1999;82(4):649-60.

226

21. Elmer GW. Probiotics: "living drugs". Am J Health Syst Pharm 2001;58(12):1101-9. 22. Hirayama K, Rafter J. The role of probiotic bacteria in cancer prevention. Microbes Infect 2000;2(6):681-6. 23. Mountzouris KC, Kotzampassi K, Tsirtsikos P, Kapoutzis K, Fegeros K. Effects of Lactobacillus acidophilus on gut microflora metabolic biomarkers in fed and fasted rats. Clin Nutr 2009;28(3):318-24. 24. de Moreno de LeBlanc A, Matar C, LeBlanc N, Perdigón G. Effects of milk fermented by Lactobacillus helveticus R389 on a murine breast cancer model. Breast Cancer Res 2005;7(4):R477-86. 25. Roessler A, Friedrich U, Vogelsang H, Bauer A, Kaatz M, Hipler UC, et al. The immune system in healthy adults and patients with atopic dermatitis seems to be affected differently by a probiotic intervention. Clin Exp Allergy 2008;38(1):93-102. 26. Li WI, Brackett BG, Halper J. Culture supernatant of Lactobacillus acidophilus stimulates proliferation of embryonic cells. Exp Biol Med (Maywood) 2005;230(7):494-500.

227 ‫ ﺗﺎ‬220 ،4 ‫ ﺷﻤﺎره‬،70 ‫ دوره‬،1391 ‫ ﺗﻴﺮ‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬

227

‫ﻛﺎراﻳﻲ دو روش ﭘﺎﻳﺶ ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻣﺤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ در ﺑﺨﺸﻬﺎي ﺟﺮاﺣﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ‬

Tehran University Medical Journal, July 2012; Vol. 70, No. 4: 220-227

Original Article

Effects of probiotic lactobacillus acidophilus and lactobacillus casei on the behavior of colorectal tumor cells Abstract Mohammad Mehdi Soltan Dallal Ph.D.1,2* Majid Mojarrad Ph.D.3 Zohre Salehipour M.Sc.1 Hoda Atapour Mashhad M.Sc.4 Reza Raoofian Ph.D.3 Zahra Rajabi M.Sc.1 1- Department of Pathobiology, Division of Microbiology, School of Public Health, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran. 2- Food Microbiology Research Center, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran. 3- Department of Medical Genetics, School of Medicine, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran. 4- Department of Chemistry, University of Payam Noor, Mashhad, Iran.

Received: January 03, 2012

Accepted: March 03, 2012

Background: Probiotic microorganisms are living normal flora of human body that have nutritional value and health benefits when administered in adequate amounts. The health benefits include prevention of bacterial diarrhea, skin eczema and recently understood, prevention and control of various cancers, as well. Different mechanisms such as stimulating the immune system, modifying the composition of gastrointestinal and genitourinary tract normal flora and prevention of the carcinogenic activity of fecal enzymes have been identified for their probiotic activity. Due to the high density of the normal flora in the gut and also preferentially sporadic nature of colorectal cancers, these cancers are among the main candidates of treatment trials with probiotics. In this study, direct effects of probiotic lactobacilli on colon cancer tumor cells were studied. Methods: Supernatant fluid and bacterial extracts were prepared and CaCo-2 cells were treated by these materials. Subsequently, the effects of the aforesaid elements were evaluated on cell proliferation, cell necrosis and cell apoptosis by MTT assay, LDH assay and caspase-3 activity. Results: The supernatants of lactobacilli decreased cell proliferation and increased cell apoptosis but they did not have any effect on cell necrosis. In contrast, when cancerous cells were treated by lactobacilli extract, it lead to cell necrosis in addition to reduction in cell proliferation and increase in cell apoptosis. Conclusion: The use of lactobacillus probiotics may reduce proliferation of tumor cells in the early stages of colorectal cancers.

Corresponding author: Division of Microbiology, Department of Pathobiology, School of Public Health, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran. Tel: +98- 21- 88992971 E-mail: soltanirad34@yahoo.com

Keywords: colorectal cancer, lactobacillus acidophilus, lactobacillus casei, probiotic.

Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 July;70(4):220-7

http://tumj.tums.ac.ir

‫ﺑﺮوز ﻣﺎرﻛﺮ ﺳﻴﻜﻠﻮاﻛﺴﻴﮋﻧﺎز‪ 2-‬ﺑﻪ روش اﻳﻤﻮﻧﻮﻫﻴﺴﺘﻮﺷﻴﻤﻲ در ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎي ﺗﺮاﻧﺰﻳﺸﻨﺎل ﻣﺜﺎﻧﻪ‬

‫‪228‬‬

‫ﻣﻘﺎﻟﻪ اﺻﻴﻞ‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺗﻴﺮ ‪ ،1391‬دوره ‪ ،70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،4‬ﺻﻔﺤﻪﻫﺎي ‪ 228‬ﺗﺎ ‪235‬‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﺮوز ﻣﺎرﻛﺮ ﺳﻴﻜﻠﻮاﻛﺴﻴﮋﻧﺎز‪ 2-‬ﺑﻪ روش اﻳﻤﻮﻧﻮﻫﻴﺴﺘﻮﺷﻴﻤﻲ در ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎي ﺗﺮاﻧﺰﻳﺸﻨﺎل ﻣﺜﺎﻧﻪ‬

‫*‬

‫ﻫﺪﻳﻪ ﻣﺮادي ﺗﺒﺮﻳﺰ‪ ،‬ﮔﻠﺮخ اﻟﻔﺘﻲ‪،‬‬ ‫ﻋﻠﻲ اﺣﻤﺪي‪ ،‬ﻓﺮزاﻧﻪ ﻧﻴﻜﻲ‬

‫ﮔﺮوه ﭘﺎﺗﻮﻟﻮژي‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺳﻴﻨﺎ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪1390/10/26 :‬‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش‪1391/01/19 :‬‬

‫زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف‪ :‬ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﻧﻮع ﺳﺮﻃﺎن ﻣﺜﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺗﻮﻣﻮر ﺳﻠﻮل ﺗﺮاﻧﺰﻳﺸﻨﺎل ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺳﻴﻜﻠﻮاﻛﺴﻴﮋﻧﺎز‪ ،(COX-2) 2-‬آﻧﺰﻳﻢ ﻛﻠﻴﺪي‬ ‫ﺗﻮﻟﻴﺪ ﭘﺮوﺳﺘﺎﮔﻼﻧﺪﻳﻦﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻣﻮﻟﻜﻮل ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺮاي درﻣﺎن ﻫﺪفﻣﻨﺪ در اﻳﻦ ﺗﻮﻣﻮر ﻣﻌﺮﻓـﻲ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬در اﻳـﻦ‬ ‫ﺗﺤﻘﻴﻖ‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﺮوز اﻳﻦ ﻣـﺎرﻛﺮ در ﺗﻮﻣﻮرﻫـﺎي ﺗﺮاﻧﺰﻳـﺸﻨﺎل ﻣﺜﺎﻧـﻪ و ارزﻳـﺎﺑﻲ ارﺗﺒـﺎط آن ﺑـﺎ ﺷـﺎﺧﺺﻫـﺎي ﺑـﺎﻟﻴﻨﻲ‪-‬‬

‫ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‪.‬‬

‫ﭘﺎﺗﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ از ﺟﻤﻠﻪ درﺟﻪ و ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﻮﻣﻮر ﭘﺮداﺧﺘﻴﻢ‪.‬‬ ‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‪ :‬اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻘﻄﻌﻲ‪ ،‬ﻃﻲ ﺳﺎلﻫﺎي ‪ 1385‬ﺗﺎ ‪ 1390‬در ﺑﺨﺶ ﭘﺎﺗﻮﻟﻮژي ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺳﻴﻨﺎ ﺗﻬﺮان اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬ ‫ﮔﺰارﺷﺎت ﭘﺎﺗﻮﻟﻮژي ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻗﻄﻌﻲ ﺗﻮﻣﻮر ﺗﺮاﻧﺰﻳﺸﻨﺎل ﻣﺜﺎﻧـﻪ ﻛـﻪ ﺗﺤـﺖ ﻋﻤـﻞ ﺑﺮداﺷـﺘﻦ از ﻃﺮﻳـﻖ ﭘﻴـﺸﺎﺑﺮاه‬ ‫ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎزﺑﻴﻨﻲ و ‪ 40‬ﺑﻴﻤﺎر اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﻠﻮكﻫـﺎي ﭘـﺎراﻓﻴﻨﻲ آنﻫـﺎ از ﻧﻈـﺮ ﺑـﺮوز ‪ COX-2‬ﺑـﻪ روش‬ ‫اﻳﻤﻮﻧﻮﻫﻴﺴﺘﻮﺷﻴﻤﻲ ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬رﻧﮓﭘﺬﻳﺮي ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ %5‬ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺗﻮﻣﻮري ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺮوز ﻣﺜﺒﺖ در ﻧﻈﺮ‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‪ COX-2 :‬در ‪ %52/5‬ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺮوز ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎي ﺑﺎ درﺟﻪ ﺑﺪﺧﻴﻤﻲ ﺑﺎﻻ ﺑﺮوز ﺑﺎﻻﺗﺮي از اﻳﻦ ﻣﺎرﻛﺮ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑـﻪ‬ ‫دﻳﮕﺮ درﺟﺎت ﺗﻮﻣﻮر ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ )‪ (%87/5‬و اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﻴﻦ درﺟﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻮﻣﻮر از ﻧﻈﺮ ﺑﺮوز ‪ COX-2‬وﺟـﻮد‬ ‫داﺷﺖ )‪ .(P<0/0001‬ﺳﻦ ﺑﻴﻤﺎران ﻫﻢ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﺎرﻛﺮ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﻮد )‪ .(P=0/03‬ﺑﺎﻟﻌﻜﺲ‪ ،‬اﻳـﻦ ﻣـﺎرﻛﺮ ﺑـﺎ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫـﺎﻳﻲ از ﺟﻤﻠـﻪ‬ ‫ﺟﻨﺲ‪ ،‬ﺗﻬﺎﺟﻢ ﻟﻨﻔﺎﺗﻴﻚ و ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﻮﻣﻮر ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﻨﻲداري ﻧﺪاﺷﺖ )‪ .(P>0/05‬ﺑﻪ ﻋﻼوه در ﻫـﻴﭻﻳـﻚ از ﺑﻴﻤـﺎران ﺗﻬـﺎﺟﻢ‬ ‫ﻋﺮوﻗﻲ و دور ﻋﺼﺒﻲ ﻳﺎﻓﺖ ﻧﺸﺪ‪.‬‬ ‫*‬

‫ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‪ :‬ﻣﺎرﻛﺮ ‪ COX-2‬در ﺑﻴﺶ از ﻧﻴﻤﻲ از ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺎ دﻳﺪه ﺷﺪ و ارﺗﺒﺎط واﺿﺤﻲ ﺑﺎ ﺗﻤﺎﻳﺰ ﺗﻮﻣﻮر داﺷﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﻳﻦ‬ ‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل‪ :‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺧﻴﺎﺑﺎن اﻣﺎمﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻧﺮﺳﻴﺪه ﺑﻪ‬

‫ﻣﻴﺪان ﺣﺴﻦآﺑﺎد‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺳﻴﻨﺎ‪ ،‬ﺑﺨﺶ ﭘﺎﺗﻮﻟﻮژي‬

‫ﻣﻮﻟﻜﻮل ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻳﻚ ﻣﺎرﻛﺮ ﺗﻮﻣﻮري ﻣﻔﻴﺪ در ارزﻳﺎﺑﻲ ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎي ﻣﺜﺎﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻠﻔﻦ‪021-66348501 :‬‬ ‫‪E-mail: dr.olfati@gmail.com‬‬

‫ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬ﺳﻴﻜﻠﻮاﻛﺴﻴﮋﻧﺎز‪ ،2-‬اﻳﻤﻮﻧﻮﻫﻴﺴﺘﻮﺷﻴﻤﻲ‪ ،‬ﺗﻮﻣﻮر ﺳﻠﻮل ﺗﺮاﻧﺰﻳﺸﻨﺎل‪ ،‬ﻣﺜﺎﻧﻪ‪.‬‬

‫)‪(TCC‬‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫‪ Carcinoma‬ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﺪ‪ 4.‬در ﻣﻮارد ﻣﻬـﺎﺟﻢ ﺑـﻪ ﻋـﻀﻠﻪ‪ ،‬ﺑـﺎ‬

‫وﺟﻮد ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ‪ ،‬ﺗﻨﻬـﺎ ‪ 50‬درﺻـﺪ ﺑﻴﻤـﺎران ﻣﺒـﺘﻼ ﺑـﻪ اﻳـﻦ ﺗﻮﻣـﻮر‬ ‫ﺗﻮﻣﻮر ﻣﺜﺎﻧﻪ )‪ (Cancer of the urinary bladder‬ﻧﻬﻤﻴﻦ ﺗﻮﻣﻮر ﺷﺎﻳﻊ‬

‫ﻣﻌﺎﻟﺠﻪﭘﺬﻳﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﭘﻴﺶآﮔﻬﻲ آنﻫﺎ ﻋﻠﻲرﻏﻢ ﺑﻪ ﻛﺎرﺑﺮدن ﺷـﻴﻮهﻫـﺎي‬ ‫‪6‬و‪5‬‬

‫ﺟﻬﺎن اﺳﺖ‪ 1.‬در ﺳﺎل ‪ 386/300 ،2008‬ﻣﻮرد ﺟﺪﻳﺪ و ‪ 150/200‬ﻣﻮرد‬

‫درﻣﺎﻧﻲ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ رﺿﺎﻳﺖﺑﺨـﺶ ﻧﻴـﺴﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺮگ ﻧﺎﺷﻲ از اﻳﻦ ﺗﻮﻣﻮر در ﺳﺮاﺳﺮ دﻧﻴﺎ ﮔﺰارش ﺷﺪ‪ 2.‬در اﻳﺮان ﻧﻴـﺰ در‬

‫ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎي ﺳﻄﺤﻲ ﻣﺜﺎﻧﻪ ﻫﻢ ﺑﺎ اﻳﻦﻛﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ درﻣﺎن ﺧﻮﺑﻲ دارﻧﺪ‪ ،‬ﻋﻮد‬

‫ﻣﺮدان رﺗﺒﻪ ﭼﻬﺎرم را در ﺑﻴﻦ ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎي ﺷﺎﻳﻊ دارد‪ 3.‬ﺑـﻴﺶ از ‪ %90‬ﻛـﻞ‬

‫را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و در ‪ 10‬ﺗﺎ ‪ 20‬درﺻﺪ ﻣﻮارد ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺗﻮﻣﻮرﻫـﺎي‬

‫ﺗﺮاﻧﺰﻳﺸﻨﺎل ‪Transitional Cell‬‬

‫ﻣﻬﺎﺟﻢ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ 4.‬در اﻳﺮان ﻫﻢ‪ ،‬ﻣﻴﺰان ﺑﻘﺎي ﺑﻴﻤـﺎران ﻣﺒـﺘﻼ ﺑـﻪ‬

‫ﻣﻮارد ﺗﻮﻣﻮرﻫـﺎي ﻣﺜﺎﻧـﻪ را ﺗﻮﻣـﻮر ﺳﻠﻮل‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺗﻴﺮ ‪ ،1391‬دوره ‪ ،70‬ﺷﻤﺎره ‪ 228 ،4‬ﺗﺎ ‪235‬‬

‫اﻛﺜﺮﻳـﺖ ﺑﻴﻤـﺎران ﻣﺒـﺘﻼ ﺑـﻪ‬

‫ﻫﺪﻳﻪ ﻣﺮادي ﺗﺒﺮﻳﺰ و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫‪229‬‬

‫ﺗﻮﻣﻮر ﻣﺜﺎﻧﻪ ﻛﻢﺗﺮ از ﻣﻨﺎﻃﻖ دﻳﮕﺮ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ‪ 7.‬ﺑﻪ ﻫﻤـﻴﻦ دﻟﻴـﻞ‬

‫ﻧﺎﻗﺺ از ﻧﻈﺮ ﭘﺮوﻧـﺪه از ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺧـﺎرج ﺷـﺪﻧﺪ‪ .‬در ﻧﻬﺎﻳـﺖ ‪ 40‬ﺑﻴﻤـﺎر‬

‫ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ روشﻫﺎي درﻣﺎﻧﻲ ﺟﺪﻳﺪ در اﻳﻦ ﺗﻮﻣﻮر ﺗﻮﺟـﻪ زﻳـﺎدي را ﺑـﻪ‬

‫اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدﻳﺪ و ﻻمﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آنﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻳـﻚ ﭘﺎﺗﻮﻟﻮژﻳـﺴﺖ ﺑـﺎ‬

‫ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داده اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ اﺳﺘﺮاﺗﮋيﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي‪،‬‬

‫ﺳﺎﺑﻘﻪ در زﻣﻴﻨﻪ اروﭘﺎﺗﻮﻟﻮژي ﻛﻪ از ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺑﻴﻤﺎران اﻃﻼع ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬ﻣـﻮرد‬

‫درﻣــﺎن ﻫــﺪفﻣﻨــﺪ ﺑــﺮ اﺳــﺎس ﺗﺄﻛﻴــﺪ ﺑــﺮ روي ﻣﻮﻟﻜــﻮلﻫــﺎي ﻫــﺪف‬

‫ﺑﺎزﺑﻴﻨﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬درﺟﻪ ﺗﻮﻣـﻮر ﻃﺒـﻖ ﻣﻌﻴـﺎر ﻣـﻮرد ﺗﻮاﻓـﻖ ﺳـﺎزﻣﺎن‬

‫)‪ (Molecular targeted therapy‬اﺳﺖ و ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻣﻮﻟﻜﻮلﻫﺎي‬

‫‪WHO/‬‬

‫ﻫـــﺪف ﺷﻨﺎﺳـــﺎﻳﻲ ﺷـــﺪه در اﻳـــﻦ ﺗﻮﻣـــﻮر‪ ،‬ﺳﻴﻜﻠﻮاﻛـــﺴﻴﮋﻧﺎز‪2-‬‬ ‫)‪COX-2‬‬

‫‪ (Cyclooxygenase-2,‬ﻣﻲﺑﺎﺷـﺪ‪ 8-10.‬ﺳﻴﻜﻠﻮاﻛـﺴﻴﮋﻧﺎز‪ 2-‬ﻳـﻚ‬

‫آﻧﺰﻳﻢ ﻛﻠﻴﺪي در ﺗﻮﻟﻴﺪ ﭘﺮوﺳﺘﺎﮔﻼﻧﺪﻳﻦﻫﺎ از آراﺷﻴﺪوﻧﻴﻚ اﺳﻴﺪ اﺳﺖ ﻛﻪ‬

‫ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ‪/‬اﻧﺠﻤﻦ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠـﻲ ﭘـﺎﺗﻮﻟﻮژي ﺳﻴـﺴﺘﻢ ادراري‬ ‫)‪(ISUP‬‬

‫‪1998‬‬

‫‪ International Society of Urological Pathology‬در ﺳـﺎل‬

‫‪30‬‬

‫و ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﻮﻣﻮر ﻧﻴﺰ ﺑـﺮ اﺳـﺎس ﺳﻴـﺴﺘﻢ ‪ TNM‬ﭘﻴـﺸﻨﻬﺎد ﺷـﺪه‬

‫ﺗﻮﺳﻂ ﻛﻤﻴﺘﻪ اﻟﺤﺎﻗﻲ ﺳﺮﻃﺎن آﻣﺮﻳﻜـﺎ‬

‫‪American Joint Committee on‬‬

‫‪ 31Cancer‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ از ﻫﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻳـﻚ ﺑﻠـﻮك ﭘـﺎراﻓﻴﻨﻲ‬

‫ﺑﺮوز ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ آن در ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪدي از ﺟﻤﻠﻪ ﺗﻮﻣﻮر ﻣﺜﺎﻧﻪ دﻳـﺪه‬

‫)‪(AJCC‬‬

‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪11.‬و‪ 8‬اﻳﻦ آﻧﺰﻳﻢ در اﻳﺠﺎد ﺗﻮﻣﻮر و ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ آن از ﻃﺮﻳﻖ ﻓﻌﺎل‬

‫ﻣﻨﺎﺳــﺐ )داراي ﻣﻴــﺰان ﻛــﺎﻓﻲ از ﺑﺎﻓــﺖ ﺗﻮﻣــﻮري و ﻓﺎﻗــﺪ ﻧﻜــﺮوز و‬

‫ﻛﺮدن ﻋﻮاﻣﻞ ﺳﺮﻃﺎنزا‪ ،‬ﻛﺎﻫﺶ آﭘﻮﭘﺘﻮز‪ ،‬ﺳـﺮﻛﻮب اﻳﻤﻨـﻲ‪ ،‬رگزاﻳـﻲ و‬

‫ﺧــﻮنرﻳــﺰي( اﻧﺘﺨــﺎب ﮔﺮدﻳــﺪ و ﺑــﺎ ﺿــﺨﺎﻣﺖ ﺳ ـﻪ ﻣﻴﻜــﺮون ﺟﻬــﺖ‬

‫اﻟﻘﺎي ﻣﺘﺎﺳﺘﺎز‪ ،‬ﻧﻘﺶ اﻳﻔﺎ ﻣﻲﻛﻨـﺪ‪ 8-10.‬ﺑـﺮوز ﻣـﺎرﻛﺮ ‪ COX-2‬در ﺑﻴﻤـﺎران‬

‫‪ Immunohistochemistry‬ﺑــﺮش ﺧــﻮرد‪ .‬ﭘــﺲ از‬

‫‪12-27‬و‪6‬‬

‫ﻣﺒﺘﻼ ﺑـﻪ ‪ TCC‬ﻣﺜﺎﻧـﻪ ﺑـﻴﻦ ‪ 13/6 - %98‬ﮔـﺰارش ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪.‬‬

‫رﻧــﮓآﻣﻴــﺰي‬

‫)‪(IHC‬‬

‫ﻣﺮاﺣﻞ ﭘﺎراﻓﻴﻦزداﻳﻲ و آبرﺳﺎﻧﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪ و ﺷﺴﺘﺸﻮ ﺑﺎ ﺑﺎﻓﺮ‬

‫‪Phosphate‬‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺘﻌﺪدي ﻧﻴﺰ ﺑﺮوز ﺑﺎﻻﺗﺮ اﻳﻦ ﻣﺎرﻛﺮ را در ‪ TCC‬ﻫﺎي ﺑﺎ درﺟﻪ و‬

‫)‪ ،Buffered Saline (PBS‬ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﭘﺮاﻛﺴﻴﺪاز آﻧﺪوژن ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از آب‬

‫ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﺪﺧﻴﻤﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻧﺸﺎن دادهاﻧﺪ‪13-15‬و‪ 6‬و ﺑﻴـﺎن آن ﺣﺘـﻲ در ﻋـﻮد و‬

‫اﻛﺴﻴﮋﻧﻪ ‪ %3‬ﺑﻪ ﻣﺪت ‪ 20-30‬دﻗﻴﻘـﻪ ﻣﻬـﺎر ﺷـﺪ‪ .‬ﺑـﻪ دﻧﺒـﺎل آن ﭘـﺲ از‬

‫ﭘﻴــﺸﺮﻓﺖ اﻳــﻦ ﺗﻮﻣــﻮر ﻣــﻮﺛﺮ ﺑــﻮده اﺳــﺖ‪19.‬و‪18‬و‪16‬و‪15‬و‪ 13‬ﺑــﻪ ﻋــﻼوه در‬

‫ﺷﺴﺘﺸﻮي ﻣﺠﺪد ﺑﺎ ﺑﺎﻓﺮ ‪ ،PBS‬ﺑﺎزﻳﺎﺑﻲ آﻧﺘﻲژنﻫﺎ ﺑﺎ ﻗﺮار دادن ﻧﻤﻮﻧـﻪﻫـﺎ‬

‫ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺛﺮ اﺳﺘﻔﺎده از داروﻫﺎي ﺿﺪ اﻟﺘﻬﺎﺑﻲ ﻏﻴﺮ اﺳـﺘﺮوﻳﻴﺪي‬

‫در ﺑﺎﻓﺮ ﺗﺮﻳﺲ )‪ 0/01 (Tris‬ﻣﻮﻻر ﺑﺎ ‪ PH=9‬در اﺗـﻮﻛﻼو ﺑـﺎ دﻣـﺎي ‪120‬‬

‫)ﻛﻪ ﻫﺪف اﺻﻠﻲ آنﻫﺎ ﻣﻬﺎر ﺳﻴﻜﻠﻮاﻛﺴﻴﮋﻧﺎز اﺳﺖ( در ﻛﺎﻫﺶ ﺧﻄﺮ اﺑﺘﻼ‬

‫درﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺪت ‪ 20‬دﻗﻴﻘﻪ ﺻـﻮرت ﮔﺮﻓـﺖ‪ .‬از ﻣﺤﻠـﻮل‬

‫‪Protein block‬‬

‫و اﻳﺠﺎد ﺑﻬﺒﻮدي در ﺑﻴﻤـﺎران ﻣﺒـﺘﻼ ﺑـﻪ ﺗﻮﻣـﻮر ﻣﺜﺎﻧـﻪ ﻧـﺸﺎن داده ﺷـﺪه‬

‫‪X0909, DAKO) serum- free‬‬

‫اﺳﺖ‪29.‬و‪28‬و‪ 9‬در اﻳﺮان آﻣﺎر دﻗﻴﻘﻲ از ﻣﻴـﺰان اﺑـﺘﻼ ﺑـﻪ ﺗﻮﻣﻮرﻫـﺎي ﻣﺜﺎﻧـﻪ‬

‫ﻏﻴﺮاﺧﺘﺼﺎﺻﻲ آﻧﺘﻲﺑﺎدي‪ ،‬ﺑﻪ ﻣـﺪت ‪ 10‬دﻗﻴﻘـﻪ اﺳـﺘﻔﺎده ﮔﺮدﻳـﺪ‪ .‬ﺳـﭙﺲ‬

‫وﺟﻮد ﻧﺪارد و از ﻃﺮﻓﻲ‪ ،‬ﺗﺎﻛﻨﻮن ﺑﺮرﺳﻲ در زﻣﻴﻨﻪ ﺳﻨﺠﺶ اﻳﻦ ﻣـﺎرﻛﺮ و‬

‫‪(Monoclonal mouse anti-human, clone:‬‬

‫ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎ آﻧﺘﻲﺑﺎدي اوﻟﻴﻪ‬

‫‪ (code‬ﻧﻴـﺰ ﺑـﻪ ﻣﻨﻈـﻮر ﻛـﺎﻫﺶ اﺗـﺼﺎل‬

‫ارﺗﺒﺎط آن ﺑﺎ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ‪ -‬ﭘﺎﺗﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ ﺻﻮرت ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در‬

‫‪COX-2‬‬

‫اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﺮوز اﻳﻦ ﻣﺎرﻛﺮ و ارﺗﺒﺎط آن ﺑﺎ ﺷـﺎﺧﺺﻫـﺎي‬

‫ﻣﺪت ﻳﻚ ﺳﺎﻋﺖ اﻧﻜﻮﺑﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﺷﺴﺘﺸﻮي ﻣﺠﺪد ﺑـﺎ ﺑـﺎﻓﺮ ‪،PBS‬‬

‫ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ‪ -‬ﭘﺎﺗﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ از ﺟﻤﻠﻪ درﺟﻪ و ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﻮﻣﻮر ﻣﻲﭘﺮدازﻳﻢ‪.‬‬

‫)‪ CX294‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺷﺮﻛﺖ ‪ DAKO‬داﻧﻤﺎرك ﺑﺎ رﻗﺖ ‪ 1/100‬ﺑـﻪ‬

‫از ﻣﻌﺮف ﻛﻴﺖ‬

‫‪K4061, DAKO Envision‬‬

‫)‪ ،(code‬ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ آﻧﺘﻲﺑـﺎدي‬

‫ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ ﭘﻠﻴﻤﺮ ﻧﺸﺎندار ﺷﺪه ﺑﺎ ‪ Horseradish‬ﭘﺮاﻛﺴﻴﺪاز ﺑﻮد‪ ،‬ﺑـﻪ‬ ‫ﻣﺪت ‪ 30‬دﻗﻴﻘﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻌـﺪ از ﺷﺴﺘـﺸﻮي ﻣﺠـﺪد ﺑـﺎ ﺑـﺎﻓﺮ ‪،PBS‬‬

‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‬

‫ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ در ﻣﻌﺮض ﺳﻮﺑﺴﺘﺮاي ديآﻣﻴﻨﻮ ﺑﻨﺰﻳﺪﻳﻦ ﺑﺮاي ‪ 10‬دﻗﻴﻘـﻪ ﻗـﺮار‬ ‫در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻘﻄﻌﻲ‪ ،‬ﻛﻠﻴﻪ ﭘﺮوﻧـﺪهﻫـﺎي ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ ﺑﻴﻤـﺎران ﺑـﺎ‬

‫ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺟﻬﺖ رﻧﮓآﻣﻴﺰي زﻣﻴﻨﻪ از ﻫﻤﺎﺗﻮﻛﺴﻴﻠﻴﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﺷـﺪ و‬

‫ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻗﻄﻌﻲ ﺗﻮﻣﻮر ﺗﺮاﻧﺰﻳﺸﻨﺎل ﻣﺜﺎﻧﻪ ﻛـﻪ ﻃـﻲ ﺳـﺎلﻫـﺎي ‪ 1385‬ﺗـﺎ‬

‫ﻣﺮاﺣﻞ آبﮔﻴﺮي و ﺷﻔﺎفﺳﺎزي اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬از ﻧﻤﻮﻧـﻪ آدﻧﻮﻛﺎرﺳـﻴﻨﻮم‬

‫‪Transurethral‬‬

‫ﻛﻮﻟﻮن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺜﺒﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻨﻔﻲ ﻧﻴﺰ در ﻫـﺮ‬

‫‪ Resection‬ﻗــﺮار ﮔﺮﻓﺘــﻪ ﺑﻮدﻧــﺪ‪ ،‬از آرﺷــﻴﻮ ﺑﺨــﺶ ﭘــﺎﺗﻮﻟﻮژي‬

‫ﺳﺮي )‪ (run‬ﻛﺎري‪ ،‬ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺪون اﺿﺎﻓﻪ ﻛـﺮدن آﻧﺘـﻲﺑـﺎدي ﮔﺬاﺷـﺘﻪ‬

‫ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺳﻴﻨﺎ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ﺧـﺎرج ﮔﺮدﻳـﺪ‪.‬‬

‫ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ از آن ﻻمﻫﺎي رﻧﮓآﻣﻴﺰي ﺷﺪه از ﻧﻈﺮ ﻣﺜﺒﺖ ﻳـﺎ ﻣﻨﻔـﻲ ﺑـﻮدن‬

‫ﮔﺰارﺷــﺎت ﭘــﺎﺗﻮﻟﻮژي اﻳــﻦ ﺑﻴﻤــﺎران ﺑــﻪ ﻣﻨﻈــﻮر ﻛــﺴﺐ اﻃﻼﻋــﺎت‬

‫ﻣﺎرﻛﺮ ﺳﻴﻜﻠﻮاﻛﺴﻴﮋﻧﺎز‪ 2-‬ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬رﻧﮓآﻣﻴﺰي ﻣﺜﺒﺖ ﺑﺮاي‬

‫‪COX-2‬‬

‫دﻣﻮﮔﺮاﻓﻴﻜﻲ و ارزﻳﺎﺑﻲ ﺗﻮﻣﻮر ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﻻزم ﺑـﻪ ذﻛـﺮ اﺳـﺖ ﻣـﻮارد‬

‫ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﺑﺮوز اﻳﻦ ﻣﺎرﻛﺮ ﺑﺎ رﻧﮓ ﻗﻬﻮهاي روﺷﻦ در ﺳﻴﺘﻮﭘﻼﺳﻢ ﺣـﺪاﻗﻞ‬

‫‪ 1390‬ﺗﺤــﺖ ﻋﻤــﻞ ﺑﺮداﺷــﺘﻦ از ﻃﺮﻳــﻖ ﭘﻴــﺸﺎﺑﺮاه‬ ‫)‪(TUR‬‬

‫‪Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 July;70(4):228-35‬‬ ‫‪http://tumj.tums.ac.ir‬‬

‫‪230‬‬

‫‪ %5‬ﺳﻠﻮلﻫـﺎي ﺗﻮﻣـﻮري ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ )‪15-17.(Cut-point=%5‬و‪13‬و‪ 12‬ﺑـﺮاي‬

‫ﻋﻀﻠﻪ وﺟﻮد داﺷـﺖ‪ .‬ﺟـﺪول ‪ 2‬ﻓﺮاواﻧـﻲ ﺑـﺮوز ﻣـﺎرﻛﺮ ‪ COX-2‬را ﺑـﺮ‬

‫ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي آﻣﺎري ﻧﻴﺰ از ﻧـﺮماﻓـﺰار ‪ SPSS‬وﻳﺮاﺳـﺖ ‪ 17‬اﺳـﺘﻔﺎده ﺷـﺪ‪.‬‬

‫ﺣﺴﺐ ﻣﺮﺣﻠﻪ و درﺟﻪ ﺗﻮﻣﻮر ﻧـﺸﺎن ﻣـﻲدﻫـﺪ‪ .‬ﺑـﺮ اﺳـﺎس ﺟـﺪول ‪،2‬‬

‫راﺑﻄﻪ ﺑﺮوز ﻣﺎرﻛﺮ ‪ COX-2‬ﺑﺎ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑـﺎ‬

‫‪ %87/5‬ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎي ﭘﺎﭘﻴﻼري ﺑﺎ درﺟﻪ ﺑﺪﺧﻴﻤﻲ ﺑﺎﻻ )‪ (High grade‬ﻣﺎرﻛﺮ‬

‫‪Student’s t-‬‬

‫‪ COX-2‬را ﺑﺮوز دادﻧﺪ و در اﻳﻦ ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ درﺟﺎت دﻳﮕﺮ ﺗﻮﻣﻮر‬

‫اﺳﺘﻔﺎده از آزﻣﻮنﻫـﺎي آﻣـﺎري ‪ 2 ،Fisher’s exact test‬و‬ ‫‪ test‬ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪ‪ P<0/05 .‬ﻣﻌﻨﻲدار در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫اﻳﻦ ﻣﺎرﻛﺮ ﺑﺮوز ﺑـﺎﻻﺗﺮي داﺷـﺖ‪ .‬راﺑﻄـﻪ آﻣـﺎري ﻣﻌﻨـﻲداري ﻫـﻢ ﺑـﻴﻦ‬ ‫درﺟــﺎت ﻣﺨﺘﻠــﻒ ﺗﻮﻣــﻮر و ﺑــﺮوز ﻣــﺎرﻛﺮ ‪ COX-2‬ﺑــﻪدﺳــﺖ آﻣــﺪ‬ ‫)‪ .(P<0/0001‬در ﺷﻜﻞ ‪ 1‬ﻧﻴﺰ ﺑﺮوز ﻣﺜﺒـﺖ ﻣـﺎرﻛﺮ ‪ COX-2‬ﺑـﻪ ﺻـﻮرت‬

‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‬

‫ﺳﻴﺘﻮﭘﻼﺳــﻤﻲ‪ ،‬ﺑــﺎ اﺳــﺘﻔﺎده از روش اﻳﻤﻮﻧﻮﻫﻴــﺴﺘﻮﺷﻴﻤﻲ‪ ،‬در درﺟــﺎت‬

‫در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ 40‬ﺑﻴﻤﺎر ﺑﺎ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻗﻄﻌﻲ ﺗﻮﻣﻮر ﺗﺮاﻧﺰﻳﺸﻨﺎل ﻣﺜﺎﻧﻪ‬

‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻮﻣﻮر ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬از ﻃﺮﻓﻲ در ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻣﺎ‪ ،‬ﻫﻤﺎنﻃﻮر‬

‫‪COX-2‬‬

‫ﻛﻪ در ﺟﺪول ‪ 2‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﻨﻲدار آﻣـﺎري ﺑـﻴﻦ ﻣﺮاﺣـﻞ‬

‫در ‪ 21‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%52/5‬ﺑﺮوز ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻨﻲ ﺑﻴﻤﺎران ‪ 62/6‬ﺳﺎل ﺑـﺎ‬

‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻮﻣﻮر و ﺑﺮوز ﻣﺎرﻛﺮ ‪ COX-2‬دﻳﺪه ﻧـﺸﺪ )‪ .(P=0/13‬ﻫـﻢﭼﻨـﻴﻦ‬

‫اﻧﺤﺮافﻣﻌﻴـﺎر ‪ 12/9‬ﺑـﻮد و ‪ 36‬ﺑﻴﻤـﺎر )‪ (%90‬ﻣـﺮد ﺑﻮدﻧـﺪ‪ .‬ﻳﺎﻓﺘـﻪﻫـﺎي‬

‫در ‪ %85/7‬ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎي ﻣﻬﺎﺟﻢ ﺑـﻪ ﻋـﻀﻠﻪ )‪ (T2‬و در ‪ %45/5‬ﺗﻮﻣﻮرﻫـﺎي‬

‫دﻣــﻮﮔﺮاﻓﻴﻜﻲ ﺑﻴﻤــﺎران ﺑــﺮ ﺣــﺴﺐ ﺑــﺮوز ﻣــﺎرﻛﺮ ‪ COX-2‬در ﺟــﺪول ‪1‬‬

‫ﺳﻄﺤﻲ )‪ (Ta- T1‬ﻣﺎرﻛﺮ ‪ COX-2‬ﺑﺮوز ﻳﺎﻓـﺖ‪ ،‬ﺑـﺎ اﻳـﻦ وﺟـﻮد اﺧـﺘﻼف‬

‫ﺧﻼﺻﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻃﺒﻖ ﺟﺪول ‪ ،1‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻨﻲ در ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺎرﻛﺮ‬

‫آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﻴﻦ اﻳﻦ دو ﮔﺮوه از ﻧﻈﺮ ﺑﻴـﺎن اﻳـﻦ ﻣـﺎرﻛﺮ ﺑـﻪدﺳـﺖ‬

‫‪ COX-2‬را ﺑﺮوز داده ﺑﻮدﻧﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺮوﻫﻲ ﻛﻪ از ﻧﻈـﺮ ‪ COX-2‬ﻣﻨﻔـﻲ‬

‫ﻧﻴﺎﻣﺪ )‪ .(P=0/09‬در ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎي ﺗﺮاﻧﺰﻳﺸﻨﺎل ﻣﺜﺎﻧﻪ ﻣـﻮرد ﺑﺮرﺳـﻲ‪ ،‬در دو‬

‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﻮد و ﺑﺮوز اﻳﻦ ﻣﺎرﻛﺮ ﺑﺎ ﺳـﻦ راﺑﻄـﻪ ﻣﻌﻨـﻲدار آﻣـﺎري را‬

‫ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%5‬ﺗﻬﺎﺟﻢ ﺑﻪ ﻋﺮوق ﻟﻨﻔﺎﺗﻴﻚ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷـﺪ ﻛـﻪ در ﻫـﺮ دو ﻫـﻢ‬

‫ﻧﺸﺎن داد )‪ .(P=0/03‬ﺑﺎ اﻳـﻦ وﺟـﻮد ﻣـﺎرﻛﺮ ‪ COX-2‬ﺑـﺎ ﺟـﻨﺲ ارﺗﺒـﺎط‬

‫ﻣﺎرﻛﺮ ‪ COX-2‬ﻣﺜﺒﺖ ﺑـﻮد‪ .‬در ﺗﻮﻣﻮرﻫـﺎﻳﻲ ﻧﻴـﺰ ﻛـﻪ ﺗﻬـﺎﺟﻢ ﺑـﻪ ﻋـﺮوق‬

‫ﻣﻌﻨﻲداري از ﻧﻈﺮ آﻣﺎري ﻧﺪاﺷﺖ )‪ .(P=1‬ﻻزم ﺑﻪ ذﻛﺮ اﺳﺖ در ﻫﻴﭻﻳﻚ‬

‫ﻟﻨﻔﺎﺗﻴﻚ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﺎرﻛﺮ در ‪ 19‬ﻣﻮرد )‪ (%50‬ﺑﺮوز ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬اﻣﺎ از ﻧﻈﺮ‬

‫از ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺗﻮﻣﻮر ﺗﺮاﻧﺰﻳﺸﻨﺎل ﻣﺜﺎﻧﻪ ﻛـﻪ ﻣـﻮرد ﺑـﺎزﺑﻴﻨﻲ ﻗـﺮار ﮔﺮﻓـﺖ‪،‬‬

‫آﻣﺎري‪ ،‬ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﻴﻦ ﺑﺮوز ‪ COX-2‬و ﺗﻬﺎﺟﻢ ﺑﻪ ﻋﺮوق ﻟﻨﻔﺎﺗﻴﻚ‬

‫ﺗﻬﺎﺟﻢ دور ﻋﺼﺒﻲ و ﺗﻬﺎﺟﻢ ﻋﺮوﻗﻲ دﻳﺪه ﻧﺸﺪ‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣـﺎ ﻧﺘﻮاﻧـﺴﺘﻴﻢ‬

‫دﻳﺪه ﻧﺸﺪ )‪.(P=0/48‬‬

‫ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ‪ TUR‬ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ارزﻳﺎﺑﻲ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬در ﻛﻞ‪ ،‬ﻣﺎرﻛﺮ‬

‫راﺑﻄﻪ اﻳﻦ دو ﻣﺘﻐﻴﺮ را ﺑﺎ ﻣﺎرﻛﺮ ‪ COX-2‬ﻣﻮرد ارزﻳـﺎﺑﻲ ﻗـﺮار دﻫـﻴﻢ‪ .‬در‬ ‫اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ راﺑﻄﻪ ﺑﺮوز اﻳﻦ ﻣﺎرﻛﺮ ﺑﺎ ﻣﺮﺣﻠﻪ و درﺟﻪ ﺑﺪﺧﻴﻤﻲ ﺗﻮﻣﻮر ﻫﻢ‬ ‫ﺳــﻨﺠﻴﺪه ﺷــﺪ‪ .‬ﻃﺒﻘــﻪﺑﻨــﺪي درﺟــﻪ ﺗﻮﻣــﻮر ﻃﺒــﻖ ‪1998‬‬

‫‪A‬‬

‫‪B‬‬

‫‪30‬‬

‫‪WHO/ISUP‬‬

‫ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ و ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﻮﻣﻮر ﻧﻴﺰ ﻛﻪ ﺑﻪ اﺧﺘﺼﺎر ﺑﺎ ﺣﺮف ‪ T‬ﻣـﺸﺨﺺ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد در واﻗﻊ وﺿﻌﻴﺖ ﺗﻮﻣﻮر اوﻟﻴﻪ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ ﻛـﻪ ﺑـﺮ اﺳـﺎس ﻋﻤـﻖ‬ ‫ﺗﻬﺎﺟﻢ ﺗﻮﻣﻮر )ﻃﺒـﻖ ﺳﻴـﺴﺘﻢ ﻣﺮﺣﻠـﻪﺑﻨـﺪي ‪ TNM‬ﻛـﻪ ﺗﻮﺳـﻂ‬

‫‪31‬‬

‫‪AJCC‬‬

‫ﻣﻄﺮح ﺷﺪه اﺳﺖ( ﺑﻪ ﺳﻪ ﮔﺮوه ‪ T1 ،Ta‬و ‪ T2‬ردهﺑﻨﺪي ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬از‬ ‫ﻣﺠﻤﻮع ‪ 40‬ﺑﻴﻤﺎر‪ 9 ،‬ﻣﻮرد )‪ (%22/5‬ﺗﻮﻣﻮر ﭘـﺎﭘﻴﻼري ﺑـﺎ ﭘﺘﺎﻧـﺴﻴﻞ ﻛـﻢ‬ ‫ﺑﺪﺧﻴﻤﻲ‪ 15 ،‬ﻣﻮرد )‪ (%37/5‬ﺗﻮﻣﻮر ﭘﺎﭘﻴﻼري ﺑﺎ درﺟﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﺪﺧﻴﻤﻲ و‬ ‫‪C‬‬

‫‪ 16‬ﻣﻮرد )‪ (%40‬ﺗﻮﻣﻮر ﭘﺎﭘﻴﻼري ﺑﺎ درﺟﻪ ﺑﺪﺧﻴﻤﻲ ﺑﺎﻻ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬از ﻧﻈـﺮ‬ ‫ﻋﻤﻖ ﺗﻬﺎﺟﻢ ﺗﻮﻣﻮر ﻫﻢ‪ 11 ،‬ﺑﻴﻤـﺎر )‪ (%27/5‬در ﻣﺮﺣﻠـﻪ ‪ 22 ،Ta‬ﺑﻴﻤـﺎر‬ ‫)‪ (%55‬در ﻣﺮﺣﻠــﻪ ‪ T1‬و ﻫﻔــﺖ ﺑﻴﻤــﺎر )‪ (%17/5‬در ﻣﺮﺣﻠــﻪ ‪ T2‬ﻗــﺮار‬ ‫داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬در واﻗﻊ ‪ %82/5‬ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎي ﺗﺮاﻧﺰﻳﺸﻨﺎل در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ از ﻧﻮع ﻏﻴﺮ‬ ‫ﻣﻬﺎﺟﻢ ﺑﻪ ﻋﻀﻠﻪ‬

‫)‪T1‬‬

‫‪ (Ta-‬ﺑﻮدﻧﺪ و ﺗﻨﻬـﺎ در ‪ %17/5‬ﻣـﻮارد‪ ،‬ﺗﻬـﺎﺟﻢ ﺑـﻪ‬

‫ﺷﻜﻞ‪ :1 -‬ﺑﺮوز ﻣﺜﺒﺖ ﻣﺎرﻛﺮ ‪ COX-2‬ﺑﻪ روش اﻳﻤﻮﻧﻮﻫﻴﺴﺘﻮﺷﻴﻤﻲ ‪ -A‬ﺗﻮﻣﻮر ﭘـﺎﭘﻴﻼري‬ ‫ﺑﺎ ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﻛﻢ ﺑﺪﺧﻴﻤﻲ )‪ -B ،(x100‬ﺗﻮﻣﻮر ﭘﺎﭘﻴﻼري ﺑﺎ درﺟﻪ ﺑﺪﺧﻴﻤﻲ ﭘﺎﻳﻴﻦ )‪ (x400‬و ‪ -C‬ﺗﻮﻣـﻮر‬ ‫ﭘﺎﭘﻴﻼري ﺑﺎ درﺟﻪ ﺑﺪﺧﻴﻤﻲ ﺑﺎﻻ )‪(x 400‬‬

‫ﻫﺪﻳﻪ ﻣﺮادي ﺗﺒﺮﻳﺰ و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫ﺟﺪول‪ :1 -‬ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي دﻣﻮﮔﺮاﻓﻴﻜﻲ در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺗﻮﻣﻮر ﺗﺮاﻧﺰﻳﺸﻨﺎل ﻣﺜﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﺑﺮوز ﻣﺎرﻛﺮ‬ ‫ﻣﺘﻐﻴﺮ‬ ‫ﺗﻌﺪاد ﺑﻴﻤﺎران )‪(%‬‬

‫‪231‬‬

‫‪COX-2‬‬

‫‪ COX-2‬ﻣﺜﺒﺖ‬

‫‪ COX-2‬ﻣﻨﻔﻲ‬

‫ﻣﺠﻤﻮع‬

‫)‪21(52/5‬‬

‫)‪19(47/5‬‬

‫‪40‬‬

‫*‪P‬‬

‫ﺟﻨﺲ ﺗﻌﺪاد )‪(%‬‬

‫زن‬

‫)‪2(50‬‬

‫‪4‬‬

‫ﻣﺮد‬

‫)‪19(52/8‬‬

‫)‪17(47/2‬‬

‫‪36‬‬

‫‪1‬‬

‫ﺳﻦ )ﺳﺎل(‬

‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‪ ±‬اﻧﺤﺮافﻣﻌﻴﺎر‬ ‫داﻣﻨﻪ‬

‫‪66/7±11/6‬‬

‫‪58±12/9‬‬

‫‪62/6±12/9‬‬

‫‪49-84‬‬

‫‪40-86‬‬

‫‪0/03‬‬

‫* ﺑﺎ آزﻣﻮن آﻣﺎري ‪ t-test‬و ‪ Fisher’s exact test‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮔﺮدﻳﺪ‪ P<٠/05 .‬ﻣﻌﻨﻲدار ﺗﻠﻘﻲ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول‪ :2 -‬ﻓﺮاواﻧﻲ ﺑﺮوز ﻣﺎرﻛﺮ ‪ COX -2‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﺮﺣﻠﻪ و درﺟﻪ ﺑﺪﺧﻴﻤﻲ ﺗﻮﻣﻮر‬ ‫ﻣﺘﻐﻴﺮ‬

‫‪ COX-2‬ﻣﺜﺒﺖ‬

‫‪ COX-2‬ﻣﻨﻔﻲ‬

‫)‪ (%‬ﺗﻌﺪاد‬

‫ﻣﺠﻤﻮع‬

‫*‬

‫‪P‬‬

‫درﺟﻪ ﺗﻮﻣﻮر‬ ‫ﺗﻮﻣﻮر ﭘﺎﭘﻴﻼري ﺑﺎ ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﻛﻢ ﺑﺪﺧﻴﻤﻲ‬

‫)‪4(44/4‬‬

‫)‪5(55/6‬‬

‫‪9‬‬

‫ﺗﻮﻣﻮر ﭘﺎﭘﻴﻼري ﺑﺎ درﺟﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﺪﺧﻴﻤﻲ‬

‫)‪3(20‬‬

‫)‪12(80‬‬

‫‪15‬‬

‫ﺗﻮﻣﻮر ﭘﺎﭘﻴﻼري ﺑﺎ درﺟﻪ ﺑﺪﺧﻴﻤﻲ ﺑﺎﻻ‬

‫)‪14(87/5‬‬

‫)‪2(12/5‬‬

‫‪16‬‬

‫ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﻮﻣﻮر‬

‫‪<0/0001‬‬

‫)‪(T‬‬

‫‪Ta‬‬

‫)‪4(36/4‬‬

‫)‪7(63/6‬‬

‫‪11‬‬

‫‪T1‬‬

‫)‪11(50‬‬

‫‪22‬‬

‫‪T2‬‬

‫)‪6(85/7‬‬

‫)‪1(14/3‬‬

‫‪7‬‬

‫‪Ta-T1‬‬

‫)‪15(45/5‬‬

‫)‪18(54/5‬‬

‫‪33‬‬

‫‪T2‬‬

‫)‪6(85/7‬‬

‫)‪1(14/3‬‬

‫‪7‬‬

‫‪0/13‬‬

‫‪0/09‬‬

‫* ﺑﺎ آزﻣﻮن آﻣﺎري ‪ 2‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮔﺮدﻳﺪ‪ P<٠/05 .‬ﻣﻌﻨﻲدار ﺗﻠﻘﻲ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺤﺚ‬

‫ﺗﻮﻣﻮر ﺗﺮاﻧﺰﻳﺸﻨﺎل ﻣﺜﺎﻧـﻪ ﻣـﻮرد ارزﻳـﺎﺑﻲ ﻗـﺮار ﮔﺮﻓـﺖ و ارﺗﺒـﺎط آن ﺑـﺎ‬ ‫ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي ﺑـﺎﻟﻴﻨﻲ‪ -‬ﭘـﺎﺗﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ از ﺟﻤﻠـﻪ درﺟـﻪ و ﻣﺮﺣﻠـﻪ ﺗﻮﻣـﻮر‬

‫در ﺳــﺎلﻫــﺎي اﺧﻴــﺮ‪ ،‬ﻣــﺎرﻛﺮ ‪) COX-2‬آﻧــﺰﻳﻢ ﻛﻠﻴــﺪي ﺗﻮﻟﻴــﺪ‬

‫ﺳﻨﺠﻴﺪه ﺷـﺪ‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺣﺎﺿـﺮ‪ ،‬ﺑـﺮوز ﻣـﺎرﻛﺮ ‪ COX-2‬در ‪ %52/5‬از‬

‫ﭘﺮوﺳﺘﺎﮔﻼﻧﺪﻳﻦﻫﺎ( ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از ﻣﻮﻟﻜﻮلﻫﺎي ﻫﺪف ﻣﻬﻢ در درﻣـﺎن‬

‫ﺑﻴﻤﺎران دﻳﺪه ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠـﻪ ﺑـﻪدﺳـﺖ آﻣـﺪه ﻣـﺸﺎﺑﻪ ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﺑﺮﺧـﻲ از‬ ‫‪25‬و‪21‬و‪14‬‬

‫ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد‪ ،‬درﺻﺪ ﺑﺮوز اﻳﻦ‬

‫ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎ ﺗﻮﺟﻪ زﻳﺎدي را ﺑﻪ ﺧﻮد ﺟﻠـﺐ ﻛـﺮده اﺳـﺖ و در ﺑـﺴﻴﺎري از‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻗﺒﻠﻲ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ از ﺟﻤﻠﻪ ﺗﻮﻣﻮر ﻣﺜﺎﻧﻪ ﺑﺮوز ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ 8-11.‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣـﺎ‬

‫ﻣﺎرﻛﺮ در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮده اﺳـﺖ‪12-27.‬و‪ 6‬ﺑـﻪ ﻋـﻼوه‪ ،‬در‬

‫ﺣﻀﻮر اﻳﻦ ﻣﺎرﻛﺮ ﺑﻪ روش اﻳﻤﻮﻧﻮﻫﻴﺴﺘﻮﺷﻴﻤﻲ در ‪ 40‬ﺑﻴﻤـﺎر ﻣﺒـﺘﻼ ﺑـﻪ‬

‫ﺗﺤﻘﻴــﻖ ﻣــﺎ ﺑــﺮوز ﻣــﺎرﻛﺮ ‪ COX-2‬ﺑــﺎ درﺟــﻪ ﺑــﺪﺧﻴﻤﻲ ﺗﻮﻣــﻮر ارﺗﺒــﺎط‬

‫‪Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 July;70(4):228-35‬‬ ‫‪http://tumj.tums.ac.ir‬‬

‫‪232‬‬

‫‪32‬‬

‫‪WHO‬‬

‫ﻳــﺎ ‪ (30WHO/ISUP 1998‬ﺑــﺮاي‬

‫ﻣﻌﻨﻲداري داﺷﺖ و در ‪ %87/5‬ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎي ﭘﺎﭘﻴﻼري ﺑﺎ درﺟـﻪ ﺑـﺪﺧﻴﻤﻲ‬

‫ﻣﺘﻔــﺎوت )ﺳﻴــﺴﺘﻢ ﻗــﺪﻳﻤﻲ‬

‫ﺑﺎﻻ اﻳﻦ ﻣﺎرﻛﺮ ﺑﺮوز ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد‪ ،‬اﻳﻦ اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﺮوز‪ ،‬ﻃﺒﻖ اﻟﮕﻮي‬

‫درﺟﻪﺑﻨﺪي ﺗﻮﻣﻮر ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از ﻃﺮﻓﻲ در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ‪ Komhoff‬و‬

‫‪Ristimaki‬‬

‫ﺑﺪﺧﻴﻤﻲ ‪Papillary‬‬

‫ﻛﻪ از ﻫﺮ دو ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻗﺪﻳﻤﻲ و ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺮاي ارزﻳﺎﺑﻲ راﺑﻄـﻪ ‪ COX-2‬و‬

‫)‪ Urothelial Neoplasm of Low Malignant Potential (PUNLMP‬ﺗـﺎ‬

‫درﺟﻪ ﺗﻮﻣﻮر اﺳـﺘﻔﺎده ﺷـﺪه ﺑـﻮد‪ ،‬ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﻳﻜـﺴﺎﻧﻲ در ﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ اﻳـﻦ دو‬

‫ﺗﺮﺗﻴﺒﻲ ﺧﺎﺻﻲ از ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎي ﭘﺎﭘﻴﻼري ﺑﺎ ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﻛﻢ‬

‫‪26‬و‪23‬‬

‫در ﺗﺤﻘﻴـﻖ ﻣـﺎ‪ ،‬ارﺗﺒـﺎﻃﻲ ﺑـﻴﻦ ﺑـﺮوز ﻣـﺎرﻛﺮ‬

‫ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎي ﺑﺎ درﺟﻪ ﺑﺪﺧﻴﻤﻲ ﺑﺎﻻ ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﺑﻪﻃﻮري ﻛﻪ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﺑـﺮوز‬

‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣـﺪ‪.‬‬

‫اﻳﻦ ﻣـﺎرﻛﺮ در ﺗﻮﻣﻮرﻫـﺎي ﭘـﺎﭘﻴﻼري ﻣﺜﺎﻧـﻪ ﺑـﺎ ﭘﺘﺎﻧـﺴﻴﻞ ﻛـﻢ ﺑـﺪﺧﻴﻤﻲ‬

‫‪ COX-2‬و ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻮﻣﻮر ﻳﺎﻓﺖ ﻧﺸﺪ‪ .‬ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻـﻠﻪ از ﺑﺮﺧـﻲ‬

‫)‪ (PUNLMP‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎي ﺑﺎ درﺟﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ‬

‫ﺑﺪﺧﻴﻤﻲ )‪(Low grade‬‬

‫‪23-27‬‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ‪ ،‬ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣـﺎ ﺑـﻮد‪.‬‬

‫ﺑـﺎ اﻳـﻦ وﺟـﻮد ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت‬

‫‪20‬و‪14-16‬و‪6‬‬

‫اﻟﺒﺘﻪ در ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻣـﺎ‬

‫ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﻮد )‪ %44/4‬در ﺑﺮاﺑﺮ ‪ .(%20‬اﻳﻦ ﻣـﺴﺌﻠﻪ ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ ﺑـﻪ دﻟﻴـﻞ‬

‫ﻣﺘﻌﺪدي ﻧﻴﺰ اﻳﻦ ارﺗﺒﺎط را ﮔﺰارش ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻌﺪاد ﻛﻢ ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺎ در ﮔﺮوه ‪ PUNLMP‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻣﺎ در ﻣﻮرد ارﺗﺒﺎط‬

‫ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﻧﺘﺨﺎب ﺑﻴﻤﺎران از ﮔﺮوه ‪ ،TUR‬ﻗﺎدر ﺑﻪ ارزﻳـﺎﺑﻲ ﻛﻠﻴـﻪ ﻣﺮاﺣـﻞ‬

‫ﻣﻌﻨﻲدار ﻣﺎرﻛﺮ ‪ COX-2‬ﺑﺎ درﺟﻪ ﺗﻮﻣﻮر‪ ،‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت دﻳﮕـﺮ‬

‫ﺗﻮﻣﻮر )‪ (Ta- T4b‬ﻧﺒﻮدﻳﻢ و ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺮاﺣﻞ ‪ Ta‬ﺗﺎ ‪ T2‬ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺮرﺳﻲ ﺑـﻮد‪ .‬ﺑـﺎ‬

‫را ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻣﻲﻛﺮد‪23.‬و‪12-14‬و‪ Matsuzawa 6‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺎ راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻨﻲداري را ﺑﻴﻦ‬

‫اﻳﻦ ﻛﻪ در ‪ %85/7‬ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎي ﻣﺮﺣﻠﻪ ‪ T2‬ﻣﺎرﻛﺮ‬

‫درﺟﻪ ﺗﻮﻣﻮر و ﺑﺮوز ﻣﺎرﻛﺮ ‪ COX-2‬ﮔﺰارش ﻛﺮد‪ ،‬ﺑﺎ اﻳـﻦ وﺟـﻮد در آن‬

‫اﺧﺘﻼف آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﻴﻦ ﺗﻮﻣﻮرﻫـﺎي ﻣﻬـﺎﺟﻢ و ﻏﻴـﺮ ﻣﻬـﺎﺟﻢ ﺑـﻪ‬

‫ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﺮ ﺧﻼف ﻣﺎ‪ ،‬ﻣﻴﺰان ﺑﺮوز ‪ COX-2‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ از درﺟﻪ ﻳﻚ ﺗﺎ ﺳـﻪ‬

‫ﻋﻀﻠﻪ از ﻧﻈﺮ ﺑﺮوز اﻳﻦ ﻣﺎرﻛﺮ دﻳﺪه ﻧـﺸﺪ ﻛـﻪ اﻟﺒﺘـﻪ ﻳﻜـﻲ از دﻻﻳـﻞ آن‬

‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ 6.‬در ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ دﻳﮕﺮ ﺗﻮﺳﻂ ‪ Wadhwa‬ﻛـﻪ ﺑـﺮ روي ‪38‬‬

‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﮔﺮوه ‪ T2‬ﺑﺎﺷﺪ‪ Ristimaki .‬ﻫـﻢ ﻋﻠـﻲرﻏـﻢ‬

‫ﺑﻴﻤﺎر ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺗﻮﻣﻮر ﺗﺮاﻧﺰﻳﺸﻨﺎل ﻣﺜﺎﻧﻪ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ‪ TUR‬ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪،‬‬

‫اﻧﺘﺨﺎب ﺑﻴﻤﺎران از دو ﮔﺮوه ‪ TUR‬و رادﻳﻜﺎل ﺳﻴﺴﺘﻜﺘﻮﻣﻲ و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑـﺮ‬

‫اﻧﺠﺎم ﺷﺪ ﺑﺮوز ﻣﺎرﻛﺮ ‪ COX-2‬ﺑﺎ درﺟﻪ ﺗﻮﻣﻮر ارﺗﺒﺎط داﺷﺖ‪ Jang 12.‬در‬

‫روي ‪ 102‬ﻣﻮرد ﺗﻮﻣﻮر ﺗﺮاﻧﺰﻳﺸﻨﺎل ﻣﺜﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻣﺜﻞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣـﺎ ﺗﻔـﺎوﺗﻲ را در‬

‫ﻳﻚ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‪ ،‬ﺑﺮوز ﻣﺎرﻛﺮ ‪ COX-2‬را در ‪ %15‬ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎي ﺗﺮاﻧﺰﻳﺸﻨﺎل ﻣﺜﺎﻧﻪ‬

‫ﺑﺮوز ﻣﺎرﻛﺮ ‪ COX-2‬ﺑـﻴﻦ ﺗﻮﻣﻮرﻫـﺎي ﻣﻬـﺎﺟﻢ و ﻏﻴﺮﻣﻬـﺎﺟﻢ ﺑـﻪ ﻋـﻀﻠﻪ‬

‫‪COX-2‬‬

‫ﺑﺮوز ﻳﺎﻓـﺖ اﻣـﺎ‬

‫‪26‬‬

‫ﺑﺎ درﺟﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﺪﺧﻴﻤﻲ و در ‪ %72‬ﻣﻮارد ﺑﺎ درﺟﻪ ﺑـﺪﺧﻴﻤﻲ ﺑـﺎﻻ ﻧـﺸﺎن‬

‫ﮔﺰارش ﻧﻜﺮد‪ .‬ﻣﺎ ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ارﺗﺒﺎط ﺑـﺮوز ﻣـﺎرﻛﺮ ‪ COX-2‬ﺑـﺎ‬

‫داد و ارﺗﺒﺎط واﺿﺤﻲ را ﺑﻴﻦ ﺑـﺮوز اﻳـﻦ ﻣـﺎرﻛﺮ و ﺗﻤـﺎﻳﺰ ﺗﻮﻣـﻮر ﻣﺜﺎﻧـﻪ‬

‫ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ‪ -‬ﭘﺎﺗﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ ﭘﺮداﺧﺘﻴﻢ‪ .‬ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي اﻧﺠـﺎم‬

‫ﮔﺰارش ﻛﺮد‪ 13.‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪاي دﻳﮕﺮ ﺗﻮﺳـﻂ ‪ Zhan‬ﺑـﺮوز اﻳـﻦ ﻣـﺎرﻛﺮ در‬

‫ﮔﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺗﺎﻛﻨﻮن ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ راﺑﻄﻪ ﺑﻴﻦ ﺳﻦ و ﺑﺮوز اﻳﻦ ﻣﺎرﻛﺮ را ﻧﺸﺎن ﻧـﺪاده‬

‫‪ %50‬ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺗﻮﻣﻮر ﺗﺮاﻧﺰﻳـﺸﻨﺎل ﻣﺜﺎﻧـﻪ دﻳـﺪه ﺷـﺪ و ﺑـﺎ درﺟـﻪ‬

‫ﺑﻮد اﻣﺎ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ‪ ،‬ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﻨﻲداري ﺑـﻴﻦ ﺳـﻦ و ﺑـﺮوز ﻣـﺎرﻛﺮ‬

‫ﺑﺪﺧﻴﻤﻲ ﺗﻮﻣﻮر ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﻮد‪ 14.‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Komhoff‬ﻧﻴﺰ ﺑﻴﻦ ﺑﺮوز ﻣـﺎرﻛﺮ‬

‫‪ COX-2‬وﺟﻮد داﺷﺖ و ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛـﻪ اﻳـﻦ ﻣـﺎرﻛﺮ را ﺑـﺮوز داده ﺑﻮدﻧـﺪ‬

‫‪ COX-2‬و درﺟﻪ ﺗﻮﻣﻮر ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﻨﻲداري وﺟـﻮد داﺷـﺖ و ﺑﻴـﺎن اﻳـﻦ‬

‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻨﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺮوه ﻣﻘﺎﺑﻞ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ اﺧـﺘﻼف‬

‫ﻣﺎرﻛﺮ در ‪ %38‬ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎي ﺗﺮاﻧﺰﻳﺸﻨﺎل ﻣﺜﺎﻧﻪ ﺑﺎ درﺟﻪ ﺑﺪﺧﻴﻤﻲ ﺑﺎﻻ دﻳـﺪه‬

‫ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه از ﻧﻈﺮ آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲدار ﺑﻮد‪ ،‬ﺑـﻪ دﻟﻴـﻞ ﻣـﺸﺎﺑﻬﺖ ﻣﺤـﺪوده‬

‫ﺷﺪ اﻣﺎ ﺑﺮ ﺧﻼف ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ‪ ،‬در ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎي ﺑـﺎ درﺟـﻪ ﭘـﺎﻳﻴﻦ ﺑـﺪﺧﻴﻤﻲ‬

‫ﺳﻨﻲ دو ﮔﺮوه و ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻦﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻧﻤﻲرﺳﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻳﺎﻓﺘﻪ‬

‫ﺑﺮوز ﻧﻴﺎﻓﺖ‪ 23.‬از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ ﻫﻢ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﻛﻪ راﺑﻄﻪ ﺑـﻴﻦ‬

‫از ﻧﻈﺮ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ ﺑﺎ اﻫﻤﻴﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ در ﺗﺤﻘﻴـﻖ ﺣﺎﺿـﺮ‪ ،‬ﺗﻬـﺎﺟﻢ ﺑـﻪ‬

‫‪26‬و‪22‬و‪17-20‬‬

‫ﻋﺮوق ﻟﻨﻔﺎﺗﻴﻚ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺑﺮوز اﻳﻦ ﻣﺎرﻛﺮ ارﺗﺒﺎط ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ‬

‫ﺑﺮوز اﻳﻦ ﻣﺎرﻛﺮ و درﺟﻪ ﺑﺪﺧﻴﻤﻲ ﺗﻮﻣﻮر را ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻧﻤـﻲﻛﻨﻨـﺪ‪.‬‬

‫‪21‬و‪19‬‬

‫در دو ﻣﻄﺎﻟﻌــﻪ ﻛــﻪ ﺗﻮﺳــﻂ ‪ Yamada‬و ‪ Naruse‬ﺑــﺮ روي ﺑﻴﻤــﺎران ﺑــﺎ‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ‪ Shariat‬و ‪ Gurocak‬ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ ﺑـﻮد‪.‬‬

‫ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎي ﺗﺮاﻧﺰﻳﺸﻨﺎل ﻣﺜﺎﻧﻪ ﻣﻬﺎﺟﻢ ﺑﻪ ﻋﻀﻠﻪ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬راﺑﻄـﻪاي‬

‫‪ Shirahama‬و ‪ Margulis‬در ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺧﻮد راﺑﻄـﻪ ﻣﻌﻨـﻲداري را ﺑـﻴﻦ‬

‫ﺑـﺎ اﻳـﻦ وﺟـﻮد‬

‫ﺑﻴﻦ ﺑﺮوز ﻣﺎرﻛﺮ ‪ COX-2‬و درﺟﻪ ﺗﻮﻣﻮر دﻳﺪه ﻧـﺸﺪ‪25.‬و‪ 24‬ﻻزم ﺑـﻪ ذﻛـﺮ‬

‫ﺑﺮوز ﻣﺎرﻛﺮ ‪ COX-2‬و ﺗﻬﺎﺟﻢ ﺑﻪ ﻋﺮوق ﻟﻨﻔﺎوي ﮔﺰارش ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﺘﻨﺎﻗﺾ ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑـﻪ دﻟﻴـﻞ ﺗﻌـﺪاد‬

‫دﻟﻴﻞ ﻓﻘﺪان ﺗﻬﺎﺟﻢ دور ﻋﺼﺒﻲ و ﺗﻬـﺎﺟﻢ ﻋﺮوﻗـﻲ در ﻧﻤﻮﻧـﻪﻫـﺎي ﻣـﺎ‪،‬‬

‫ﻣﺤﺪود ﺑﻴﻤﺎران آنﻫﺎ در ‪ Grade 2‬ﻳﺎ ﺗﻔـﺎوت در اﻧﺘﺨـﺎب ﮔـﺮوه ﻣـﻮرد‬

‫اﻣﻜﺎن ارزﻳﺎﺑﻲ راﺑﻄﻪ اﻳﻦ دو ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺑﺎ ﺑﺮوز اﻳﻦ ﻣـﺎرﻛﺮ وﺟـﻮد ﻧﺪاﺷـﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از ﻋﻠﻞ ﺗﻔﺎوت ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻓﻮق در ﻣﻮرد ارﺗﺒﺎط‬

‫ﻃﺒﻖ ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﻧﺠـﺎم دادﻳـﻢ‪ ،‬ﺗﻨﻬـﺎ در دو ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ‪ Shirahama‬و‬

‫ﻣﺎرﻛﺮ ‪ COX-2‬ﺑﺎ درﺟﻪ ﺗﻮﻣﻮر ﻫﻢ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﻧﺘﺨﺎب ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪيﻫﺎي‬

‫‪ Margulis‬ﺑﻪ ارﺗﺒﺎط واﺿﺢ اﻳﻦ ﻣﺎرﻛﺮ ﺑﺎ ﺗﻬﺎﺟﻢ داﺧـﻞ ﻋﺮوﻗـﻲ اﺷـﺎره‬

‫‪20‬و‪17‬‬

‫ﺑـﻪ‬

‫ﻫﻤﻜﺎران‬ ‫ﻣﺮادي ﺗﺒﺮﻳﺰ‬ ‫‪Tabriz‬و‪Moradi‬‬ ‫ﻫﺪﻳﻪ‪H. et‬‬ ‫‪al.‬‬

‫‪233‬‬

‫ﺷﺪه ﺑﻮد‪20.‬و‪ 17‬در ﻣﺠﻤﻮع اﺧﺘﻼف ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت ﻣﺨﺘﻠـﻒ در ﻣﻴـﺰان‬

‫ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎي ﻣﺜﺎﻧﻪ ﻏﻴﺮ ﻣﻬﺎﺟﻢ دارد‪ 33،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑـﻪ دﺳـﺖ آﻣـﺪه‪،‬‬

‫ﺑﺮوز ﻣﺎرﻛﺮ ‪ COX-2‬و ﻧﻴﺰ ارﺗﺒﺎط آن ﺑﺎ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ذﻛـﺮ ﺷـﺪه‪،‬‬

‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺑﺮوز اﻳﻦ ﻣﺎرﻛﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻧﻘﺶ ﺑﻪﺳـﺰاﻳﻲ را در ﭘـﻴﺶآﮔﻬـﻲ اﻳـﻦ‬

‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﻮارد زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ (1 :‬ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮدن ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ ‪(2‬‬

‫ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎ اﻳﻔﺎ ﻛﻨﺪ‪ ،‬اﮔﺮﭼﻪ اﻳـﻦ ﻣـﺴﺌﻠﻪ ﺑـﺮاي ﺗﺄﻳﻴـﺪ ﻧﻴـﺎز ﺑـﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت‬

‫ﺗﻔﺎوت در درﺻﺪ ﻣﻮرد ﺗﻮاﻓﻖ ﺟﻬﺖ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻣﺜﺒﺖ ﺑﻮدن ﺑﺮوز اﻳﻦ ﻣـﺎرﻛﺮ‬

‫ﺑﻴﺶﺗﺮي دارد‪ .‬ﻣﺎ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ ﺑﺎ ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧـﻪ‬

‫‪ (3‬ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮدن ﺗﻜﻨﻴﻚ و روش اﻧﺠﺎم اﻳﻤﻮﻧﻮﻫﻴﺴﺘﻮﺷﻴﻤﻲ ‪ (4‬اﺳـﺘﻔﺎده‬

‫ﺑﺎﻻﺗﺮ )ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﻮارد رادﻳﻜﺎل ﺳﻴﺴﺘﻜﺘﻮﻣﻲ( ﺑﻪ ﻫﻤـﺮاه ﭘـﺎﻳﺶ‬

‫از آﻧﺘﻲﺑﺎديﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺄﻛﻴـﺪ ﻛﻨـﻴﻢ ﻛـﻪ ﺑـﻴﺶﺗـﺮ‬

‫ﺑﻴﻤﺎران ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد ﺗﺎ ارﺗﺒﺎط ﺑﺮوز اﻳـﻦ ﻣـﺎرﻛﺮ را ﺑـﺎ ﺷـﺎﺧﺺﻫـﺎي‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻗﺒﻠﻲ از آﻧﺘﻲﺑﺎدي ﭘﻠﻲﻛﻠﻮﻧﺎل ﺿﺪ ‪ COX-2‬اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‬

‫ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ‪ -‬ﭘﺎﺗﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ‪ ،‬ﻣﻴﺰان ﺑﻘﺎي ﺑﻴﻤﺎران و ﻋﻮد ﺗﻮﻣـﻮر ﻣـﻮرد ارزﻳـﺎﺑﻲ‬

‫و ﺗﻨﻬﺎ در ﭼﻨﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‪ ،‬ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﺎ از آﻧﺘﻲﺑﺎدي ﻣﻮﻧﻮﻛﻠﻮﻧﺎل اﺳﺘﻔﺎده ﺷـﺪه‬

‫ﻗﺮار دﻫﺪ‪ .‬ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﺮوز ﺑﺎﻻي اﻳﻦ ﻣﺎرﻛﺮ در ﺑﻴﻤـﺎران ﻣـﺎ و‬

‫ﺑﻮد‪26.‬و‪25‬و‪ (5 22‬ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮدن ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪيﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮاي ﺷﺎﺧﺺﻫـﺎي‬

‫ﮔﺰارﺷــﺎت ﻗﺒﻠــﻲ دال ﺑــﺮ ﺗــﺄﺛﻴﺮ ﻣﻬــﺎر ﻛﻨﻨــﺪهﻫــﺎي ‪ COX-2‬در درﻣــﺎن‬

‫ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ‪ -‬ﭘﺎﺗﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ ﺑـﻪ ﺧـﺼﻮص درﺟـﻪ ﺗﻮﻣـﻮر‪ .‬در ﺗﺤﻘﻴـﻖ ﺣﺎﺿـﺮ‬

‫ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎي ﻣﺜﺎﻧﻪ‪29،‬و‪28‬و‪ 9‬اﻧﺠﺎم ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ در زﻣﻴﻨﻪ ﺑﺮرﺳـﻲ ﻛـﺎراﻳﻲ اﻳـﻦ‬

‫ﻣﺤﺪودﻳﺖ‪-‬ﻫﺎﻳﻲ از ﺟﻤﻠﻪ ﺣﺠﻢ ﻛﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ‪ ،‬ﻋﺪم ﭘـﻲﮔﻴـﺮي ﺑﻴﻤـﺎران و‬

‫ﻧﻮع داروﻫﺎ در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﻮﻣﻮر ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫اﻧﺘﺨﺎب آنﻫﺎ ﺗﻨﻬﺎ از ﮔﺮوه ‪ TUR‬وﺟﻮد داﺷـﺖ‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻣـﺎ ﻋﻠـﻲرﻏـﻢ‬

‫ﺳﭙﺎﺳــﮕﺰاري‪ :‬اﻳــﻦ ﻣﻘﺎﻟــﻪ ﺣﺎﺻــﻞ ﺑﺨــﺸﻲ از ﭘﺎﻳــﺎنﻧﺎﻣــﻪ و ﻃــﺮح‬

‫ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎي ذﻛﺮ ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﺮوز ﻣﺎرﻛﺮ ‪ COX-2‬را در ﺑـﻴﺶ از ﻧﻴﻤـﻲ از‬

‫ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان "ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﺮوز آﻧـﺰﻳﻢ ﺳﻴﻜﻠﻮاﻛـﺴﻴﮋﻧﺎز‪ 2-‬ﺑـﻪ روش‬

‫ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺗﻮﻣﻮر ﺗﺮاﻧﺰﻳﺸﻨﺎل ﻣﺜﺎﻧـﻪ ﻧـﺸﺎن داد‪ .‬ﻫـﻢﭼﻨـﻴﻦ ارﺗﺒـﺎط‬

‫اﻳﻤﻮﻧﻮﻫﻴـﺴﺘﻮﺷﻴﻤﻲ در ﺗﻮﻣﻮرﻫـﺎي ﺗﺮاﻧﺰﻳـﺸﻨﺎل ﻣﺜﺎﻧـﻪ و ارﺗﺒـﺎط آن ﺑـﺎ‬

‫ﻣﻌﻨﻲدار ﻣﺎرﻛﺮ ‪ COX-2‬ﺑﺎ درﺟﻪ ﺑﺪﺧﻴﻤﻲ ﺗﻮﻣﻮر دال ﺑﺮ ﻧﻘﺶ اﺣﺘﻤـﺎﻟﻲ‬

‫درﺟﻪ و ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﻮﻣﻮر در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺳـﻴﻨﺎ ﺗﻬـﺮان" در ﻣﻘﻄـﻊ دﻛﺘـﺮاي‬

‫اﻳﻦ ﻣﺎرﻛﺮ در ﺗﻤﺎﻳﺰ ﺗﻮﻣﻮر ﻣﺜﺎﻧﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬اﻳـﻦ ﻣﻮﻟﻜـﻮل ﻣﻤﻜـﻦ‬

‫ﺗﺨﺼﺼﻲ ﭘﺎﺗﻮﻟﻮژي ﻣﺼﻮب داﻧـﺸﮕﺎه ﻋﻠـﻮم ﭘﺰﺷـﻜﻲ ﺗﻬـﺮان در ﺳـﺎل‬

‫اﺳﺖ ﻳﻚ ﻣﺎرﻛﺮ ﺗﻮﻣﻮري ﻣﻔﻴﺪ در ارزﻳﺎﺑﻲ ﺗﻮﻣﻮرﻫـﺎي ﻣﺜﺎﻧـﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬از‬

‫‪ 1389‬و ﻛﺪ ‪ 10459‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﻤﺎﻳﺖ داﻧـﺸﮕﺎه ﻋﻠـﻮم ﭘﺰﺷـﻜﻲ و‬

‫ﻃﺮﻓﻲ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ درﺟﻪ ﺗﻮﻣﻮر ﻧﻘﺶ اﺻـﻠﻲ را در ﭘـﻴﺶآﮔﻬـﻲ‬

‫ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ درﻣﺎﻧﻲ ﺗﻬﺮان اﺟﺮا ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪References‬‬ ‫‪Méric JB, Rottey S, Olaussen K, Soria JC, Khayat D, Rixe O, et al.‬‬ ‫‪Cyclooxygenase-2 as a target for anticancer drug development. Crit‬‬ ‫‪Rev Oncol Hematol 2006;59(1):51-64.‬‬ ‫‪Pruthi RS, Derksen E, Gaston K, Wallen EM. Rationale for use of‬‬ ‫‪cyclooxygenase-2 inhibitors in prevention and treatment of bladder‬‬ ‫‪cancer. Urology 2004;64(4):637-42.‬‬ ‫‪Pruthi RS, Derksen E, Gaston K. Cyclooxygenase-2 as a potential‬‬ ‫‪target in the prevention and treatment of genitourinary tumors: a‬‬ ‫‪review. J Urol 2003;169(6):2352-9.‬‬ ‫‪Raspollini MR, Taddei GL. Cyclooxygenase-2: a novel target in‬‬ ‫‪human solid tumors. Curr Oncol Rep 2007;9(2):96-101.‬‬ ‫‪Wadhwa P, Goswami AK, Joshi K, Sharma SK. Cyclooxygenase-2‬‬ ‫‪expression increases with the stage and grade in transitional cell‬‬ ‫‪carcinoma of the urinary bladder. Int Urol Nephrol 2005;37(1):47‬‬‫‪53.‬‬ ‫‪Jang TJ, Lee KS. The expression of cyclooxygenase-2 and survivin‬‬ ‫‪in urinary bladder transitional cell carcinoma. Korean J Pathol‬‬ ‫‪2009;43(3):206-11.‬‬ ‫‪Zhan J, Tang XD. Expression of cyclooxygenase-2 in human‬‬ ‫‪transitional cell bladder carcinomas. Ai Zheng 2002;21(11):1212-6.‬‬ ‫‪Shirahama T. Cyclooxygenase-2 expression is up-regulated in‬‬ ‫‪transitional cell carcinoma and its preneoplastic lesions in the human‬‬ ‫‪urinary bladder. Clin Cancer Res 2000;6(6):2424-30.‬‬

‫‪8.‬‬

‫‪9.‬‬

‫‪10.‬‬

‫‪11.‬‬ ‫‪12.‬‬

‫‪13.‬‬

‫‪14.‬‬ ‫‪15.‬‬

‫‪Parkin DM. The global burden of urinary bladder cancer. Scand‬‬ ‫‪J Urol Nephrol Suppl 2008;42(218):12-20.‬‬ ‫‪Jemal A, Bray F, Center MM, Ferlay J, Ward E, Forman D.‬‬ ‫‪Global cancer statistics. CA Cancer J Clin 2011;61(2):69-90.‬‬ ‫‪Erratum in: CA Cancer J Clin 2011;61(2):134.‬‬ ‫‪Sadjadi A, Nouraie M, Mohagheghi MA, Mousavi-Jarrahi A,‬‬ ‫‪Malekezadeh R, Parkin DM. Cancer occurrence in Iran in 2002,‬‬ ‫‪an international perspective. Asian Pac J Cancer Prev‬‬ ‫‪2005;6(3):359-63.‬‬ ‫‪Bulbul MA, Husseini N, Houjaij A. Superficial bladder cancer‬‬ ‫‪epidemiology, diagnosis and management. J Med Liban‬‬ ‫‪2005;53(2):107-13.‬‬ ‫‪Stein JP, Lieskovsky G, Cote R, Groshen S, Feng AC, Boyd S,‬‬ ‫‪et al. Radical cystectomy in the treatment of invasive bladder‬‬ ‫‪cancer: long-term results in 1,054 patients. J Clin Oncol‬‬ ‫‪2001;19(3):666-75.‬‬ ‫‪Matsuzawa I, Kondo Y, Kimura G, Hashimoto Y, Horie S,‬‬ ‫‪Imura N, et al. Cyclooxygenase-2 expression and relationship to‬‬ ‫‪malignant potential in human bladder cancer. J Health Sci‬‬ ‫‪2002;48(1):42-7.‬‬ ‫‪Mohammad-Beigi A, Rezaeeianzadeh A, Tabbatabaei HR.‬‬ ‫‪Application of life table in survival analysis of patients with‬‬ ‫‪bladder cancer. Zahedan J Res Med Sci (ZJRMS) 2011;13(3):25‬‬‫‪9.‬‬

‫‪1.‬‬ ‫‪2.‬‬ ‫‪3.‬‬

‫‪4.‬‬ ‫‪5.‬‬

‫‪6.‬‬

‫‪7.‬‬

‫‪Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 July;70(4):228-35‬‬ ‫‪http://tumj.tums.ac.ir‬‬

Immunohistochemical expression of Cyclooxygenase-2 in urinary bladder transitional cell carcinomas

16. Kim SI, Kwon SM, Kim YS, Hong SJ. Association of cyclooxygenase-2 expression with prognosis of stage T1 grade 3 bladder cancer. Urology 2002;60(5):816-21. 17. Shirahama T, Arima J, Akiba S, Sakakura C. Relation between cyclooxygenase-2 expression and tumor invasiveness and patient survival in transitional cell carcinoma of the urinary bladder. Cancer 2001;92(1):188-93. 18. Shariat SF, Kim JH, Ayala GE, Kho K, Wheeler TM, Lerner SP. Cyclooxygenase-2 is highly expressed in carcinoma in situ and T1 transitional cell carcinoma of the bladder. J Urol 2003;169(3):938-42. 19. Shariat SF, Matsumoto K, Kim J, Ayala GE, Zhou JH, Jian W, et al. Correlation of cyclooxygenase-2 expression with molecular markers, pathological features and clinical outcome of transitional cell carcinoma of the bladder. J Urol 2003;170(3):985-9. 20. Margulis V, Shariat SF, Ashfaq R, Thompson M, Sagalowsky AI, Hsieh JT, et al. Expression of cyclooxygenase-2 in normal urothelium, and superficial and advanced transitional cell carcinoma of bladder. J Urol 2007;177(3):1163-8. 21. Gurocak S, Sozen S, Erdem O, Ozkan S, Kordan Y, Alkibay T, et al. Relation between cyclooxygenase-2 expression and clinicopathologic parameters with patient prognosis in transitional cell carcinoma of the bladder. Urol Int 2006;76(1):51-6. 22. Wülfing C, Eltze E, von Struensee D, Wülfing P, Hertle L, Piechota H. Cyclooxygenase-2 expression in bladder cancer: correlation with poor outcome after chemotherapy. Eur Urol 2004;45(1):46-52. 23. Kömhoff M, Guan Y, Shappell HW, Davis L, Jack G, Shyr Y, et al. Enhanced expression of cyclooxygenase-2 in high grade human transitional cell bladder carcinomas. Am J Pathol 2000;157(1):29-35. 24. Yamada Y, Nakamura K, Inoue Y, Naruse K, Aoki S, Taki T, et al. Cyclooxygenase-2 expression in invasive transitional cell carcinoma of the urinary bladder. Mol Med Report 2008;1(6):791-5. 25. Naruse K, Yamada Y, Nakamura K, Aoki S, Taki T, Zennami K, et al. Potential of molecular targeted therapy of HER-2 and Cox-

26.

27.

28.

29.

30.

31.

32.

33.

234

2 for invasive transitional cell carcinoma of the urinary bladder. Oncol Rep 2010;23(6):1577-83. Ristimäki A, Nieminen O, Saukkonen K, Hotakainen K, Nordling S, Haglund C. Expression of cyclooxygenase-2 in human transitional cell carcinoma of the urinary bladder. Am J Pathol 2001;158(3):84953. Eschwège P, Ferlicot S, Droupy S, Ba N, Conti M, Loric S, et al. A histopathologic investigation of PGE(2) pathways as predictors of proliferation and invasion in urothelial carcinomas of the bladder. Eur Urol 2003;44(4):435-41. Okamoto A, Shirakawa T, Bito T, Shigemura K, Hamada K, Gotoh A, et al. Etodolac, a selective cyclooxygenase-2 inhibitor, induces upregulation of E-cadherin and has antitumor effect on human bladder cancer cells in vitro and in vivo. Urology 2008;71(1):156-60. Dhawan D, Craig BA, Cheng L, Snyder PW, Mohammed SI, Stewart JC, et al. Effects of short-term celecoxib treatment in patients with invasive transitional cell carcinoma of the urinary bladder. Mol Cancer Ther 2010;9(5):1371-7. Epstein JI, Amin MB, Reuter VR, Mostofi FK. The World Health Organization/International Society of Urological Pathology consensus classification of urothelial (transitional cell) neoplasms of the urinary bladder. Bladder Consensus Conference Committee. Am J Surg Pathol 1998;22(12):1435-48. Edge SB, Byrd DR, Compton CC, Fritz AG, Greene FL, Trotti A, editors. American Joint Committee on Cancer Staging Manual (AJCC): Cancer Staging Manual. 7th ed. New York, NY: Springer; 2010; p. 497-505. Mostofi FK, Sobin LH, Torloni H. Histological Typing of Urinary Bladder Tumors. International Classification of Tumours, No.10. World Health Organization (WHO): Geneva, Switzerland, 1973. P. 15-7. Miyamoto H, Miller JS, Fajardo DA, Lee TK, Netto GJ, Epstein JI. Non-invasive papillary urothelial neoplasms: the 2004 WHO/ISUP classification system. Pathol Int 2010;60(1):1-8.

235 ‫ ﺗﺎ‬228 ،4 ‫ ﺷﻤﺎره‬،70 ‫ دوره‬،1391 ‫ ﺗﻴﺮ‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬

235

‫ﻛﺎراﻳﻲ دو روش ﭘﺎﻳﺶ ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻣﺤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ در ﺑﺨﺸﻬﺎي ﺟﺮاﺣﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ‬

Tehran University Medical Journal, July 2012; Vol. 70, No. 4: 228-235

Original Article

Immunohistochemical expression of Cyclooxygenase-2 in urinary bladder transitional cell carcinomas Abstract Hedieh Moradi Tabriz M.D. Golrokh Olfati M.D.* Ali Ahmadi M.D. Farzaneh Niki A.Sc. Department of Pathology, Sina Hospital, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran.

Received: January 16, 2012

Accepted: April 07, 2012

Background: Transitional Cell Carcinoma (TCC) is the most common type of urinary bladder cancer. Cyclooxygenase-2 (COX-2), a key enzyme in prostaglandins biosynthesis, has been introduced as a new candidate for targeted therapy in this cancer. In this study, we investigated the expression of COX-2 in urinary bladder TCCs and its relationship with clinicopathological parameters such as tumor grade and stage. Methods: This cross-sectional study was performed in the Pathology department of Sina Hospital in Tehran, Iran during 2006-2011. Pathology reports of patients with definite diagnosis of urinary bladder TCCs who had undergone Transurethral Resection (TUR) were reviewed and 40 cases were selected. Subsequently, COX-2 expression was

assessed immunohistochemically by the examination of paraffin embedded tissue blocks. Staining in more than 5% of tumor cells was considered as positive expression. Results: COX-2 was expressed in 52.5% of the patients. High-grade tumors revealed a higher (87.5%) COX-2 expression versus other grades of the lesions and there was a statistically significant difference in COX-2 expression between them (P<0.001). Patients’ age was also related to the expression of this marker (P=0.03). In contrast, this marker did not correlate with other characteristics including gender, lymphatic invasion or tumor stage. In addition, perineurial or vascular invasions were not detected in any of the patients. Conclusion: COX-2 expression was seen in more than half of our patients and it had a marked relation to tumor differentiation. Accordingly, this molecule may be a useful tumor marker in the assessment of urinary bladder cancers. *

Corresponding author: Department of Pathology, Sina Hospital, Imam Khomeini St. Hassan Abad Sq., Tehran, Iran. Tel: +98- 21- 66348501 E-mail: dr.olfati@gmail.com

Keywords: cyclooxygenase-2, immunohistochemistry, transitional cell carcinoma, urinary bladder.

Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 July;70(4):228-35

http://tumj.tums.ac.ir

‫اﺛﺮ اﺳﭙﺮي ﺑﻴﻨﻲ ﻛﻠﺴﻲﺗﻮﻧﻴﻦ ﺑﺮ ﻣﺎرﻛﺮ ﺟﺬب اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ ‪ CTX‬ﺳﺮﻣﻲ در زﻧﺎن ﻳﺎﺋﺴﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﺌﻮﭘﻨﻲ‬

‫‪236‬‬

‫ﻣﻘﺎﻟﻪ اﺻﻴﻞ‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺗﻴﺮ ‪ ،1391‬دوره ‪ ،70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،4‬ﺻﻔﺤﻪﻫﺎي ‪ 236‬ﺗﺎ ‪241‬‬

‫اﺛﺮ اﺳﭙﺮي ﺑﻴﻨﻲ ﻛﻠﺴﻲﺗﻮﻧﻴﻦ ﺑﺮ ﻣﺎرﻛﺮ ﺟﺬب اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ ‪ CTX‬ﺳﺮﻣﻲ و ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ‬ ‫در زﻧﺎن ﻳﺎﺋﺴﻪ ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺳﺘﺌﻮﭘﻨﻲ‪ :‬ﻳﻚ ﻛﺎرآزﻣﺎﻳﻲ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‬

‫‪*2‬‬

‫ﻧﻮﺷﻴﻦ ﺑﻴﺎت‪ 1،‬ﻣﺠﻴﺪ ﺷﻬﺮﺗﻲ‪،‬‬

‫‪4‬‬

‫اﻣﻴﻦ ﺻﺒﻮري‪ 3،‬زﻫﺮا ﻋﺒﺎﺳﻲ‪،‬‬

‫‪5‬‬

‫ﻏﻼﻣﺤﺴﻴﻦ ﻋﻠﻴﺸﻴﺮي‪ 1،‬ﺑﻴﺘﺎ ﻧﺠﻔﻴﺎن‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪1390/05/26 :‬‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش‪1390/12/27 :‬‬

‫زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف‪ :‬ﮔﺰﻳﻨﻪﻫﺎي درﻣﺎﻧﻲ ﻣﺘﻌﺪدي از ﺟﻤﻠﻪ ﻛﻠﺴﻲﺗﻮﻧﻴﻦ ﺑﺮاي ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﺗـﺮاﻛﻢ اﺳـﺘﺨﻮان ﭘﻴـﺸﻨﻬﺎد‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ C–telopeptide of Type I Collagen (CTX) .‬ﻳﻜﻲ از ﻣﺎرﻛﺮﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ روﻧﺪ ﺟﺬب اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫـﺪف‬ ‫از اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺮرﺳﻲ اﺛﺮات اﺳﭙﺮي ﺑﻴﻨﻲ ﻛﻠﺴﻲﺗﻮﻧﻴﻦ در زﻧﺎن ﻳﺎﺋﺴﻪ ﺑﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﺮاﻛﻢ اﺳﺘﺨﻮان ﺑﺎ ارزﻳـﺎﺑﻲ ﻣـﺎرﻛﺮ ﺟـﺬب‬

‫‪ -1‬ﮔﺮوه روﻣﺎﺗﻮﻟﻮژي‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪،‬‬ ‫داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺑﻘﻴﻪاﷲ )ﻋﺞ(‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‪.‬‬

‫اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ ‪ CTX‬ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -2‬ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت آﺳﻴﺐﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه‬

‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‪ :‬اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﺎرآزﻣﺎﻳﻲ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ ﺗـﻚ ﮔﺮوﻫـﻲ ﺑـﺮ روي ‪ 105‬ﺧـﺎﻧﻢ ﻳﺎﺋـﺴﻪ ﻣﺒـﺘﻼ ﺑـﻪ اﺳـﺘﺌﻮﭘﻨﻲ‬

‫ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺑﻘﻴﻪ اﷲ )ﻋﺞ(‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‪-3 .‬‬

‫ﻣﺮاﺟﻌﻪﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ درﻣﺎﻧﮕﺎه ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺑﻘﻴﻪاﷲ )ﻋﺞ( داراي ﺗﺮاﻛﻢ اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ ﻛﻢﺗﺮ از ‪ -1/5‬اﻧﺤﺮافﻣﻌﻴﺎر اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫ﭘﺰﺷﻚ ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت‬ ‫آﺳﻴﺐﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ و ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺖ و‬ ‫ﺗﻐﺬﻳﻪ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺑﻘﻴﻪاﷲ )ﻋﺞ(‪،‬‬

‫‪CTX‬‬

‫و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺎرﻛﺮﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﻗﺒﻞ و ﺷﺶ ﻣﺎه ﺑﻌﺪ از درﻣﺎن روزاﻧﻪ ﺑﺎ اﺳﭙﺮي ﺑﻴﻨﻲ ﻛﻠﺴﻲﺗﻮﻧﻴﻦ )‪ 200‬واﺣـﺪ( و ﻗـﺮص‬ ‫ﻛﻠﺴﻴﻢ )‪ (1000mg‬و وﻳﺘﺎﻣﻴﻦ ‪ 400) D‬واﺣﺪ( ارزﻳﺎﺑﻲ ﺷﺪ و ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‪ -4 .‬ﮔﺮوه داروﺳﺎزي‪ ،‬واﺣﺪ ﻋﻠﻮم‬

‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‪ :‬در ﻧﻬﺎﻳﺖ ‪ 52‬ﺑﻴﻤﺎر در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ ﻛﻪ در اﻳﺸﺎن ﻣﺎرﻛﺮ ‪ CTX‬ﺳﺮﻣﻲ ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﻌﻨﻲداري از ‪3/10±2/03‬‬

‫داروﻳﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‪-5 .‬‬

‫ﺑﻪ ‪ 2/61±1/82‬ﭘﻴﻜﻮﻣﻮل ﺑﺮ ﻟﻴﺘﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻳﺎﻓﺖ )‪ (P<0/001‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺳﻄﺢ ﺳﺮﻣﻲ ﻛﻠﺴﻴﻢ‪ ،‬آﻣﻴﻨﻮﺗﺮاﻧﺴﻔﺮازﻫﺎي ﻛﺒـﺪي‪،‬‬

‫ﮔﺮوه اﻃﻔﺎل‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم‬ ‫ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺑﻘﻴﻪ اﷲ )ﻋﺞ(‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‪.‬‬ ‫*‬

‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل‪ :‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت آﺳﻴﺐﻫﺎي‬

‫ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺑﻘﻴﻪ اﷲ )ﻋﺞ(‪ ،‬ﺧﻴﺎﺑﺎن‬ ‫ﻣﻼﺻﺪرا‪ ،‬ﻣﻴﺪان وﻧﻚ‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‪.‬‬

‫ﭘﺎراﺗﻮرﻣﻮن و آﻟﻜﺎﻟﻴﻦ ﻓﺴﻔﺎﺗﺎز ﻛﺎﻫﺶ داﺷﺘﻪ وﻟﻲ اﻳﻦ ﻛﺎﻫﺶ از ﻟﺤﺎظ آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲدار ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ )‪.(P>0/05‬‬ ‫ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‪ :‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ اﺳﭙﺮي ﺑﻴﻨﻲ ﻛﻠﺴﻲﺗﻮﻧﻴﻦ از ﻃﺮﻳﻖ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺟﺬب ﻧﺴﺞ اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺎرﻛﺮ‬

‫‪CTX‬‬

‫ﻧﻤﺎﻳﺎن ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺑﻴﻤﺎري‪ ،‬در درﻣﺎن ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﺮاﻛﻢ اﺳﺘﺨﻮان ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣـﻮﺛﺮ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪﻫﺎ ﺑﺎ ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﻴﺶﺗﺮ و ﻫﻤﺮاه ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل ﺿﺮوري ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻠﻔﻦ‪021-88211524 :‬‬ ‫‪E-mail: shohratimajid@yahoo.com‬‬

‫ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬اﺳﺘﺌﻮﭘﻨﻲ‪ ،‬ﻛﻠﺴﻲﺗﻮﻧﻴﻦ‪ ،C–telopeptide of type I collagen (CTX) ،‬ﻣﺎرﻛﺮ ﺟﺬب اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ‪.‬‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬ ‫اﺳــﺘﺌﻮﭘﺮوز )‪ (Osteoporosis‬ﻳــﺎ ﭘــﻮﻛﻲ اﺳــﺘﺨﻮان و اﺳــﺘﺌﻮﭘﻨﻲ‬

‫ﻣــﻲﺷــﻮد در ﻧﺘﻴﺠــﻪ ﻏﻠﺒــﻪ ﭘﺮوﺳــﻪ ﺟــﺬب اﺳــﺘﺨﻮاﻧﻲ در ﺑﺮاﺑــﺮ روﻧــﺪ‬ ‫اﺳﺘﺨﻮانﺳﺎزي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار آن در ‪ 30‬ﺳﺎﻟﮕﻲ ﺑـﻮده و ﺑـﻪ‬ ‫ﺗﺪرﻳﺞ و ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﻦ و ﺟـﺬب اﺳـﺘﺨﻮاﻧﻲ ﺳـﺎﺧﺘﺎر و اﺳـﺘﺤﻜﺎم آن‬ ‫‪3‬و‪1‬‬

‫در ﻃﻲ اﻳﻦ روﻧﺪ ﺟـﺬب‬

‫)‪ (Osteopenia‬ﻳﺎ ﭘﻮﻛﻲ اﺳﺘﺨﻮان اﺻﻄﻼﺣﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﻛـﺎﻫﺶ در‬

‫ﺿﻌﻴﻒ ﺷﺪه و ﻣﺴﺘﻌﺪ ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﺗﺮاﻛﻢ اﺳـﺘﺨﻮاﻧﻲ اﻃـﻼق ﻣـﻲﺷـﻮد‪ 1.‬اﺳـﺘﺌﻮﭘﺮوز ﺷـﺎﻳﻊﺗـﺮﻳﻦ اﺧـﺘﻼل‬

‫و ﺗﺨﺮﻳﺐ‪ ،‬ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺎرﻛﺮﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ ﺑﻪ داﺧﻞ ﺧﻮن آزاد ﻣـﻲﺷـﻮد ﻛـﻪ‬

‫ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﺴﻢ اﺳﺘﺨﻮان و ﻣﻮاد ﻣﻌﺪﻧﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷـﺪ ﻛـﻪ ﺣـﺪوداً در ‪ %55‬زﻧـﺎن‬

‫ﺟﻬﺖ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻣﻴﺰان اﻳـﻦ روﻧـﺪ ﻛﻤـﻚﻛﻨﻨـﺪه اﺳـﺖ ﻛـﻪ از آن ﺟﻤﻠـﻪ‬

‫ﺑﺎﻻي ‪ 50‬ﺳﺎل در اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد و ‪ %50‬از زﻧـﺎن ﺣـﺪاﻗﻞ‬

‫‪4‬‬

‫ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ )‪ Type I cross-linked C-Telopeptide (CTX‬اﺷـﺎره ﻛـﺮد‪.‬‬

‫ﺑﺮاي ﻳﻚ ﺑﺎر ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ ﻧﺎﺷﻲ از اﺳﺘﺌﻮﭘﺮوز و ﻛﺎﻫﺶ ﺗﺮاﻛﻢ اﺳﺘﺨﻮان را‬

‫اﮔﺮ ﺗﺮاﻛﻢ اﺳـﺘﺨﻮاﻧﻲ در ﺗـﺴﺖ‬

‫ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪2.‬و‪ 1‬ﻛﺎﻫـﺶ ﺗﺮاﻛـﻢ اﺳﺘﺨـﻮان ﻛـﻪ ﻣﻨﺠـﺮ ﺑـﻪ اﺳﺘﺌﻮﭘـﺮوز‬

‫ﺑﻴﺶ از ‪ -2/5‬اﻧﺤﺮافﻣﻌﻴﺎر )‪ Standard Deviation (SD‬از ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺗﻮده‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺗﻴﺮ ‪ ،1391‬دوره ‪ ،70‬ﺷﻤﺎره ‪ 236 ،4‬ﺗﺎ ‪241‬‬

‫)‪Dual-X-ray Absorptiometry (DXA‬‬

‫ﻧﻮﺷﻴﻦ ﺑﻴﺎت و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫‪237‬‬

‫اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ )‪ (Peak Bone Mass‬ﻛﻢﺗـﺮ ﺑﺎﺷـﺪ ﻣﻌـﺎدل اﺳـﺘﺌﻮﭘﺮوز و اﮔـﺮ‬

‫ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ ﺷﺎﻫﺪدار ﺑﺮ روي ﻛﻠﺴﻴﻢ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه وﻳﺘﺎﻣﻴﻦ ‪ ،D‬ﻛـﺎﻫﺶ ﺗﺎﺑﻠﻮﻫـﺎي‬

‫ﺑﻴﺶﺗﺮ از ﻣﻨﻬﺎي ﻳﻚ و ﻛﻢﺗﺮ از ‪ -2/5‬اﻧﺤﺮافﻣﻌﻴﺎر ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺳﺘﺌﻮﭘﻨﻲ در‬

‫ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﺮاﻛﻢ اﺳﺘﺨﻮان را ﻣﻮرد ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻗﺮار دادهاﻧﺪ ﻛﻪ از آن ﺟﻤﻠﻪ‬

‫ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ 5.‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺑﺎﻻي ‪ CTX‬ادرار و ﺳﺮم رﻳﺴﻚ ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ‬

‫ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ ﻟﮕﻦ اﺷﺎره ﻧﻤـﻮد‪) .‬در ﺣـﺪود ‪.(%20-30‬‬

‫‪CTX‬‬

‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺣﺪود ‪ 20‬ﺳﺎل اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻓﺮمﻫﺎي ﻏﻴـﺮ ﻧـﺎزال ﻛﻠـﺴﻲﺗـﻮﻧﻴﻦ‬

‫و ﻣﺘﻮﺳﻂ ‪ BMD‬اﺛﺒﺎت ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣـﺸﺨﺺ اﻧـﺪازهﮔﻴـﺮي‬

‫ﺑﺮاي اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﺮاﻛﻢ اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬وﻟﻲ ﻓﺮم ﻧﺎزال آن ﭼﻨـﺪ‬

‫ﻣﺎرﻛﺮﻫﺎي اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ داﻧﺴﻴﺘﻮﻣﺘﺮي اﺳﺘﺨﻮان ﺷﻮد ﻛﻪ‬

‫ﺳﺎﻟﻲ اﺳﺖ ﻣﻮرد ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﻣﺎرﻛﺮ ﺟﺬب‬

‫ﻣﻔﻴــﺪﺗﺮﻳﻦ اﻃﻼﻋــﺎت در راﺑﻄــﻪ ﺑــﺎ رﻳــﺴﻚ ﺷﻜــﺴﺘﮕﻲ را در اﺧﺘﻴــﺎر‬

‫اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ ‪ CTX‬ﻧﻴﺰ ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳـﻲ اﺛـﺮ ﺑﺨـﺸﻲ داروﻫـﺎي اﺳـﺘﺌﻮﭘﺮوز‬

‫‪ Bone Mineral Density‬و ﻣﺎرﻛﺮﻫـﺎي‬

‫ﺑﻪﺗﺎزﮔﻲ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑـﺮاي اوﻟـﻴﻦ ﺑـﺎر‬

‫را ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪﻫﺎ ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﻜﻮس ﺑﻴﻦ‬

‫ﻣﻲﮔﺬارد‪ .‬ﻟﻴﻜﻦ ﺗﺮﻛﻴﺐ‬

‫)‪(BMD‬‬

‫اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ ﻧﻘﺶ ﺑﺎﻟﻘﻮه ارزﺷﻤﻨﺪي را در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ اﻳﻔﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫در اﻳﺮان ﻗﺼﺪ دارﻳﻢ اﺛﺮات درﻣﺎﻧﻲ اﺳﭙﺮي ﺑﻴﻨﻲ ﻛﻠـﺴﻲﺗـﻮﻧﻴﻦ در زﻧـﺎن‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻫﺰﻳﻨـﻪﻫـﺎي ﺳـﻨﮕﻴﻦ درﻣـﺎن ﻋـﻮارض اﻳـﻦ ﺑﻴﻤـﺎري ﻣﺎﻧﻨـﺪ‬

‫ﻳﺎﺋﺴﻪ ﺑﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﺮاﻛﻢ اﺳﺘﺨﻮان )در ﻣﺤﺪوده اﺳﺘﺌﻮﭘﻨﻲ( را ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬

‫ﺷﻜﺴﺘﮕﻲﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از آن ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل در اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه در ﺳـﺎل‬

‫ﻣﺎرﻛﺮ ﺟﺬب اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ ‪ CTX‬در ﺑﺮاﺑـﺮ ﺳـﺎﻳﺮ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫـﺎي آزﻣﺎﻳـﺸﮕﺎﻫﻲ‬

‫‪ 2004‬ﺣﺪود ‪ 22/4‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر ﺑﺮآورد ﺷﺪ‪ ،‬درﻣﺎن ﻗﺒﻞ از اﻳﺠﺎد ﻋﻼﻳﻢ‬

‫ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار دﻫﻴﻢ‪.‬‬

‫و ﻋﻮارض در ﺑﻴﻤﺎران در ﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ زﻧﺎن ﻣـﺴﻦ ﺿـﺮوري ﺑـﻪ‬ ‫ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ‪ 6.‬از ﺑـﻴﻦ رﻓـﺘﻦ ﻋﻤﻠﻜـﺮد ﺗﺨﻤـﺪان در ﻳﺎﺋـﺴﮕﻲ )ﻣﻌﻤـﻮﻻً‬

‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‬

‫ﺣﺪود ‪ 50‬ﺳﺎﻟﮕﻲ( ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﻳﺠﺎد اﺧﺘﻼل در ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺳﻴـﺴﺘﻢ ﻫﻮرﻣـﻮﻧﻲ‬ ‫ﺑﻪﺧﺼﻮص ﺑﺎﻻﻧﺲ اﺳﺘﺮوژن و ﭘﺮوژﺳﺘﺮون ﻓﺮد را ﻣﺴﺘﻌﺪ ﻛﺎﻫﺶ ﺳﺮﻳﻊ‬

‫اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﺎرآزﻣﺎﻳﻲ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ ﺧﻮد ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ ﺑﺮ روي زﻧـﺎن‬

‫ﺗﻮده اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ ‪ %70‬اﻳﻦ زﻧﺎن‪ ،‬ﺗﺎ ﺳﻦ ‪ 80‬ﺳـﺎﻟﮕﻲ‬

‫ﻣﺮاﺟﻌﻪﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ درﻣﺎﻧﮕﺎه روﻣﺎﺗﻮﻟﻮژي ﺑﻴﻤﺎرﺳـﺘﺎن ﺑﻘﻴـﻪاﷲ )ﻋـﺞ( ﻃـﻲ‬

‫از ﻣﻌﻴﺎرﻫــﺎي اﺳــﺘﺌﻮﭘﺮوز ﺑﺮﺧــﻮردار ﺧﻮاﻫﻨــﺪ ﺷــﺪ‪7.‬و‪ 5‬اﺳــﺘﺌﻮﭘﺮوز ﺑــﻪ‬

‫ﺳﺎلﻫﺎي ‪ 1388-89‬اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧـﻪﮔﻴـﺮي ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ﺗـﺼﺎدﻓﻲ‬

‫ﺧﺼﻮص در ﺧﺎﻧﻢﻫﺎي ﻳﺎﺋﺴﻪ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﻣﺴﺎﻳﻞ ﻣﻬﻢ ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ و اﻗﺘﺼﺎدي‬

‫ﺳﺎده اﻧﺠﺎم ﺷﺪ و زﻧﺎن ﻳﺎﺋﺴﻪاي ﻛﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺷﺶ ﻣﺎه از ﻳﺎﺋﺴﮕﻲ اﻳـﺸﺎن‬

‫در ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از راهﻫﺎي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﭘﻮﻛﻲ اﺳـﺘﺨﻮان و‬

‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و در ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي اﻧﺠـﺎم ﮔﺮﻓﺘـﻪ داراي ﺗـﺮاﻛﻢ اﺳـﺘﺨﻮاﻧﻲ‬

‫ﻋﻮارض آن ﺗﺠﻮﻳﺰ داروﻫﺎي ﺑﺎﻻ ﺑﺮﻧﺪه ذﺧﻴﺮه اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ اﺳـﺖ‪ .‬ﻫـﺪف‬

‫ﻛﻢﺗﺮ از ‪ -1‬و ﺑـﻴﺶﺗـﺮ از ‪ -2/5‬اﻧﺤـﺮافﻣﻌﻴـﺎر )ﻣﺤـﺪوده اﺳـﺘﺌﻮﭘﻨﻲ(‬

‫از درﻣﺎن در اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎران ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از دﺳـﺖ رﻓـﺘﻦ ﺗـﻮده اﺳـﺘﺨﻮان و‬

‫ﺑﻮدهاﻧﺪ وارد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﻧﺎرﺳﺎﻳﻲ ﻛﻠﻴﻮي‪ ،‬ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ‬

‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﻳﺠﺎد ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ اﺳﺖ‪ .‬از داروﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺗﺮاﻛﻢ اﺳﺘﺨﻮان‬

‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از اﺟﺰاي ﺳﺎزﻧﺪه دارو‪ ،‬وﺟﻮد اﺧﺘﻼلﻫﺎي ﺳﻴﺴﺘﻤﻴﻚ ﻧﻈﻴـﺮ‬

‫و ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻴﺰان ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ ﻣﻮﺛﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﻛﻠﺴﻲﺗﻮﻧﻴﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛـﻪ ﻧـﺴﺒﺖ‬

‫ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﺣﺎد روﻣﺎﺗﻮﻟﻮژﻳﻚ‪ ،‬ﻗﻠﺒﻲ‪ ،‬رﻳـﻮي‪ ،‬ﻛﻠﻴـﻮي‪ ،‬ﻛﺒـﺪي‪ ،‬ﺳـﺎﺑﻘﻪ‬

‫‪8‬‬

‫وﺟﻮد ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﻚ اﺳﺘﺨﻮان ﻧﻈﻴـﺮ ﺑﻴﻤـﺎري ﭘـﺎژه ﺗﻮﻣﻮرﻫـﺎي‬

‫ﻛﻠﺴﻲﺗـﻮﻧﻴﻦ ﻳـﻚ ﻣﻬـﺎر ﻛﻨﻨـﺪه دروﻧـﻲ ﻓﻴﺰﻳﻮﻟـﻮژﻳﻜﻲ ﺟـﺬب ﻣﺠـﺪد‬

‫اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ‪ ،‬ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻣﺼﺮف ﻛﻮرﺗﻴﻜﻮاﺳﺘﺮوﻳﻴﺪﻫﺎ وارد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺪﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ‬

‫اﺳﺘﺨﻮان و ﻛـﺎﻫﺶ ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖ اﺳﺘﺌﻮﻛﻼﺳـﺖ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ‪ 200 9.‬واﺣـﺪ از‬

‫از ﺷﺮح ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺮاي ﺑﻴﻤﺎر و ﻫﻤـﺮاه اﻳـﺸﺎن و اﺧـﺬ رﺿـﺎﻳﺖ ﺷـﺮﻛﺖ‬

‫ﻛﻠﺴﻲﺗﻮﻧﻴﻦ ﺑﻪ ﺻﻮرت اﻳﻨﺘﺮاﻧﺎزال ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑـﻪ اﺛـﺮات ﻣـﺸﺎﺑﻪ ﻓـﺮم‬

‫آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ در ﻃﺮح‪ ،‬اﻃﻼﻋﺎت دﻣﻮﮔﺮاﻓﻴﻚ ﺑﻴﻤﺎر و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻌﺎﻳﻨﻪﻫﺎي ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ‬

‫ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ داروﻫﺎ ﻛـﻢﺗـﺮ ﺑـﻪ اﺛـﺮات درﻣـﺎﻧﻲ آن ﭘﺮداﺧﺘـﻪ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪.‬‬

‫ﺗﺰرﻳﻘﻲ اﻳﻦ دارو )ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ‪ 30-80‬واﺣـﺪ( ﻻزم اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺳـﺎﺧﺖ و‬

‫در ﭼﻚ ﻟﻴﺴﺖ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻃﺮاﺣـﻲ ﺷـﺪه ﺑـﻮد وارد ﺷـﺪ و‬

‫‪11‬و‪10‬‬

‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺧﻮن ﺑـﺮاي ﺳـﻨﺠﺶ ﻣﻴـﺰان ﻛﻠـﺴﻴﻢ و ﻓـﺴﻔﺮ )‪ ،(Ca, P‬آﻟﻜـﺎﻟﻴﻦ‬

‫در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺼﺮف ﻛﻠﺴﻲﺗـﻮﻧﻴﻦ از‬

‫ﻓﺴﻔﺎﺗﺎز )‪ ،(Alk.p‬آﻣﻴﻨﻮﺗﺮاﻧﺴﻔﺮازﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺠﺰﻳﻪ ادراري‪ ،‬ﻧﻴﺘﺮوژن اوره ﺧـﻮن‬

‫ﻃﺮﻳﻖ ﺑﻴﻨﻲ ﻣﻮﺟﺐ اﻓـﺰاﻳﺶ ﻣﺨﺘـﺼﺮي در ﺗـﻮده اﺳـﺘﺨﻮاﻧﻲ و ﻛـﺎﻫﺶ‬

‫و ﻛﺮاﺗﻴﻨﻴﻦ )‪ (Cr‬و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ آزﻣﺎﻳﺶ ﺳﻄﺢ ﺳﺮﻣﻲ ‪ CTX‬از ﺑﻴﻤﺎران اﺧﺬ‬

‫ﺟﺰﻳﻲ ﺷﻜـﺴﺘﮕﻲﻫـﺎي ﻣﻬـﺮهاي ﺟﺪﻳـﺪ در ﺑﻴﻤـﺎران ﺗﺤـﺖ درﻣـﺎن ﺑـﺎ‬

‫و آزﻣـﺎﻳﺶ ادرار ‪ 24‬ﺳـﺎﻋﺘﻪ )‪ (Cr, Ca, P‬و ‪ BMD‬ﻧﻴـﺰ ﻗﺒـﻞ از ﻣﺪاﺧﻠـﻪ‬

‫ﻛﻠﺴﻲﺗﻮﻧﻴﻦ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻛﻠﺴﻴﻢ ﺗﻨﻬـﺎ‪ ،‬ﻣـﻲﺷـﻮد‪ .‬ﭼﻨـﺪﻳﻦ ﻛﺎرآزﻣـﺎﻳﻲ‬

‫داروﻳﻲ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﺗﻜﻤﻴﻞ آزﻣﺎﻳﺸﺎت اوﻟﻴﻪ ﺑﻪ ﻫـﺮ ﺑﻴﻤـﺎر ﭼﻬـﺎر‬

‫ﺳﺎز ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﺎزﺳﺎزي )‪ (Turnover‬اﺳﺘﺨﻮان را اﻓـﺰاﻳﺶ دﻫﻨـﺪ‪.‬‬

‫‪Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 July;70(4):236-41‬‬ ‫‪http://tumj.tums.ac.ir‬‬

‫‪238‬‬

‫ﻋﺪد اﺳﭙﺮي ﺑﻴﻨﻲ ﻛﻠﺴﻲﺗﻮﻧﻴﻦ ﺑﺎ اﺳﻢ ﺗﺠﺎري ﻧﺎزوﻛﻠـﺴﻴﻦ )روزي ﻳـﻚ‬

‫در ﺟﺪول ‪ 2‬ﻧﺸﺎن داده ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﺗﻐﻴﻴـﺮات در ﻣﻘـﺎدﻳﺮ ﭘـﺎراﺗﻮرﻣﻮن‬

‫‪) Ca -Vitamin‬روزي دو ﻋـﺪد‬

‫)‪ ،(P=0/083‬ﻛﻠﺴﻴﻢ ﺳﺮم )‪ ،(P=0/249‬ﻓﺴﻔﺮ ﺳﺮم )‪ ،(P=0/148‬آﻟﻜـﺎﻟﻦ‬

‫)‪ ((1000mg‬ﺑﺮاي دو ﻣﺎه داده ﺷﺪ و ﻛﻠﻴﻪ داروﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﺷـﺮﻛﺖ ﺳـﻴﻨﺎ‬

‫ﻓﺴﻔﺎﺗﺎز ﺳﺮم )‪ ،(P=0/194‬ﻛﺮاﺗﻴﻨﻴﻦ ادرار ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺘﻪ )‪ ،(P=0/073‬ﻓﺴﻔﺮ‬

‫داروي اﻳﺮان ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ادرار ‪ 24‬ﺳــﺎﻋﺘﻪ )‪ ،(P=0/389‬ﻛﻠــﺴﻴﻢ ادرار ‪ 24‬ﺳــﺎﻋﺘﻪ )‪،(P=0/177‬‬

‫ﭘﺎف )‪ ((200IU‬و ‪ 120‬ﻋـﺪد ﻗـﺮص‬

‫‪D‬‬

‫ﻃﻮل ﻣﺪت درﻣﺎن ﺷﺶ ﻣﺎه ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻴﻤﺎران در ﭘﺎﻳـﺎن ﻣـﺎهﻫـﺎي دو‪،‬‬

‫ﻛﺮاﺗﻴﻨﻴﻦ ﺳـﺮﻣﻲ )‪ ،(P=0/824‬آﻣﻴﻨﻮﺗﺮاﻧـﺴﻔﺮازﻫﺎ )‪ (P>0/05‬و ﻧﻴﺘـﺮوژن‬

‫ﭼﻬﺎر و ﺷﺶ از ﻟﺤﺎظ اﺛﺮﺑﺨﺸﻲ و ﺑﺮوز ﻋﻮارض ﺟـﺎﻧﺒﻲ دارو وﻳﺰﻳـﺖ‬

‫اوره ﺧﻮن )‪ (P=0/114‬از ﻟﺤﺎظ آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲدار ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ و‬

‫ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﺷﺶ ﻣﺎه آزﻣﺎﻳـﺸﺎت ﺗﻜـﺮار ﺷـﺪه و ﺑﻴﻤـﺎران ﺗﺤـﺖ‬ ‫داﻧﺴﻴﺘﻮﻣﺘﺮي اﺳﺘﺨﻮان و ﺑﺮرﺳـﻲ ﺳـﻄﺢ ﺳـﺮﻣﻲ ‪) CTX‬ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از‬ ‫روش اﻻﻳﺰا و اﺳـﺘﻔﺎده از ﻛﻴـﺖ‬

‫‪Osteometer ،One Step CTX ELISA‬‬

‫‪ (Biotech. A/S, Herlev, Denmark‬ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬دادهﻫـﺎ ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از‬

‫ﺟﺪول‪ :2 -‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ از ﻣﺼﺮف دارو ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬ ‫آزﻣﻮن‬

‫‪Paired t-test‬‬

‫ﺑﺎ آزﻣﻮنﻫﺎي ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ و ‪ Paired t-test‬و ﺗﺴﺖ ‪ 2‬در ﻧﺮماﻓـﺰار آﻣـﺎري‬

‫ﻣﺘﻐﻴﺮ‬

‫‪ SPSS‬وﻳﺮاﺳﺖ ‪ 17‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ و ‪ P<0/05‬ﻣﻌﻨﻲدار در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﭘﺎراﺗﻮرﻣﻮن‬

‫ﻛﻠﺴﻴﻢ ﺳﺮﻣﻲ‬

‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‬

‫ﻓﺴﻔﺮ ﺳﺮﻣﻲ‬

‫ﺗﻌﺪاد ‪ 105‬ﻧﻔﺮ ﺧﺎﻧﻢ ﻳﺎﺋﺴﻪ در ﺑﺎزه ﺳﻨﻲ ‪ 47-84‬ﺳﺎل ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ‬ ‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ‪ 52‬ﺑﻴﻤﺎر در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﺮدﻧﺪ و ﺗﺎ اﻧﺘﻬﺎي‬

‫آﻟﻜﺎﻟﻦ ﻓﺴﻔﺎﺗﺎز ﺗﺎم‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ‪ .‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺑﺎ اﻧﺤﺮافﻣﻌﻴﺎر ﺳﻦ ﺑﻴﻤﺎران و ﻣﺪت زﻣﺎن‬ ‫ﮔﺬﺷﺘﻪ از ﻳﺎﺋـﺴﮕﻲ ‪ 57/01±8/16‬و ‪ 47/55±5/48‬ﺳـﺎل ﺑـﻮده اﺳـﺖ‪.‬‬

‫ﻛﺮاﺗﻴﻨﻴﻦ ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺘﻪ‬

‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي دﻣﻮﮔﺮاﻓﻴﻚ ﺑﻴﻤﺎران در ﺟﺪول ‪ 1‬آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻃﻲ ﺷﺶ‬

‫ادراري‬

‫ﻣــﺎه درﻣــﺎن و ﭘــﻲﮔﻴــﺮي ﺑﻴﻤــﺎران ﺗﻐﻴﻴــﺮات ﻣﻘــﺎدﻳﺮ ‪ BMD Spine‬از‬ ‫ﻓﺴﻔﺮ ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺘﻪ ادراري‬

‫‪ 0/84±0/10‬ﺑﻪ ﺳـﻄﺢ ‪ 0/86±0/11‬ﺷـﺪه اﺳـﺖ ﻛـﻪ از ﻟﺤـﺎظ آﻣـﺎري‬ ‫ﻣﻌﻨــﻲدار اﺳــﺖ‪ (P=0/038) .‬اﻣــﺎ ‪ BMD femur‬از ‪ 0/729±0/08‬ﺑــﻪ‬

‫ﻛﻠﺴﻴﻢ ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺘﻪ ادراري‬

‫‪ 0/734±0/072‬اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ اﺧﺘﻼف ﻧﻴﺰ از ﻟﺤﺎظ آﻣـﺎري‬ ‫ﻣﻌﻨﻲدار ﻧﻴﺴﺖ )‪ .(P=0/447‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺳﻄﺢ ﺳﺮﻣﻲ ﻣﺎرﻛﺮﻫﺎي ﺑﻴﻮﺷﻴﻤﻴﺎﻳـﻲ‬

‫ﻧﻴﺘﺮوژن اوره ﺧﻮن‬

‫ﻛﺮاﺗﻴﻨﻴﻦ‬ ‫ﺟﺪول‪ :1 -‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ‪ CTX‬ﺳﺮم ﻗﺒﻞ و ﺷﺶ ﻣﺎه ﺑﻌﺪ از درﻣﺎن‬ ‫ﻣﺘﻐﻴﺮ ‪ ‬‬

‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ‪ ‬‬

‫اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر‬

‫ﺳﻦ )ﺳﺎل(‬

‫‪57/01‬‬

‫‪8/16‬‬

‫ﺳﻦ ﻳﺎﺋﺴﮕﻲ )ﺳﺎل(‬

‫‪47/55‬‬

‫‪5/48‬‬

‫وزن )ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم(‬

‫‪68/03‬‬

‫‪1/02‬‬

‫ﻗﺪ )ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ(‬

‫‪158/78‬‬

‫‪6/50‬‬

‫ﺷﺎﺧﺺ ﺗﻮده ﺑﺪﻧﻲ )ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم‪ /‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ(‬

‫‪27/25‬‬

‫‪3/56‬‬

‫آﻻﻧﻴﻦ ﺗﺮاﻧﺴﻔﺮاز ﺳﺮﻣﻲ‬

‫*‬

‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‬

‫اﻧﺤﺮافﻣﻌﻴﺎر‬

‫‪P‬‬

‫ﻗﺒﻞ‬

‫‪74/00‬‬

‫‪43/30‬‬

‫‪0/083‬‬

‫ﺑﻌﺪ‬

‫‪58/71‬‬

‫‪26/99‬‬

‫ﻗﺒﻞ‬

‫‪9/55‬‬

‫‪0/52‬‬

‫ﺑﻌﺪ‬

‫‪9/41‬‬

‫‪0/57‬‬

‫ﻗﺒﻞ‬

‫‪3/75‬‬

‫‪0/45‬‬

‫ﺑﻌﺪ‬

‫‪3/95‬‬

‫‪0/76‬‬

‫ﻗﺒﻞ‬

‫‪202/61‬‬

‫‪72/60‬‬

‫ﺑﻌﺪ‬

‫‪189/20‬‬

‫‪53/86‬‬

‫ﻗﺒﻞ‬

‫‪0/98‬‬

‫‪0/41‬‬

‫ﺑﻌﺪ‬

‫‪1/13‬‬

‫‪0/37‬‬

‫ﻗﺒﻞ‬

‫‪0/94‬‬

‫‪0/40‬‬

‫ﺑﻌﺪ‬

‫‪0/87‬‬

‫‪0/29‬‬

‫ﻗﺒﻞ‬

‫‪256/33‬‬

‫‪130/54‬‬

‫ﺑﻌﺪ‬

‫‪291/34‬‬

‫‪179/35‬‬

‫ﻗﺒﻞ‬

‫‪17/21‬‬

‫‪4/58‬‬

‫ﺑﻌﺪ‬

‫‪18/39‬‬

‫‪5/23‬‬

‫ﻗﺒﻞ‬

‫‪0/98‬‬

‫‪0/19‬‬

‫ﺑﻌﺪ‬

‫‪0/98‬‬

‫‪0/15‬‬

‫ﻗﺒﻞ‬

‫‪20/75‬‬

‫‪13/53‬‬

‫ﺑﻌﺪ‬

‫‪20/19‬‬

‫‪10/43‬‬

‫ﻗﺒﻞ‬

‫‪20/40‬‬

‫‪7/24‬‬

‫‪0/249‬‬

‫‪0/148‬‬

‫‪0/194‬‬

‫‪0/073‬‬

‫‪0/389‬‬

‫‪0/177‬‬

‫‪0/114‬‬

‫‪0/824‬‬

‫‪0/632‬‬

‫)‪(ALT‬‬

‫آﺳﭙﺎرﺗﺎت ﺗﺮاﻧﺴﻔﺮاز‬ ‫ﺳﺮﻣﻲ‬

‫)‪(AST‬‬

‫ﺑﻌﺪ‬ ‫*‬

‫‪19/37‬‬

‫آزﻣﻮن آﻣﺎري‪ P<0/05 ،Paired t-test :‬ﻣﻌﻨﻲدار ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪5/03‬‬

‫‪0/269‬‬

‫ﻧﻮﺷﻴﻦ ﺑﻴﺎت و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫اﻧﺤﺮافﻣﻌﻴـﺎر ﻣﻘـﺎدﻳﺮ ﻣـﺎرﻛﺮ ‪ CTX‬ﺳـﺮﻣﻲ ﺑـﻪﺻـﻮرت ﻣﻌﻨـﻲداري از‬

‫‪239‬‬

‫در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ درﻣـﺎن ‪ 200‬واﺣـﺪي ﻛﻠـﺴﻲﺗـﻮﻧﻴﻦ ﻧـﺎزال ﻛـﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺘـﻪ‬ ‫‪17‬‬

‫‪ 3/10±2/03‬ﺑﻪ ‪ 2/61±1/82‬ﭘﻴﻜﻮﻣﻮل ﺑﺮ ﻟﻴﺘﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﺎنﻃـﻮر‬

‫اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻓﻮق ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ‪ ،‬زﻧﺎن ﻳﺎﺋـﺴﻪ وارد ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ‬

‫ﻛﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﺳﻄﺢ ﺳﺮﻣﻲ ‪ CTX‬ﺑﻪ ﺻـﻮرت ﻣﻌﻨـﻲداري ﻛـﺎﻫﺶ‬

‫ﺷﺪﻧﺪ وﻟﻲ در ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ )‪ 200‬واﺣﺪ(‪ ،‬ﻛـﺎﻫﺶ ﺑﻴﻮﻣـﺎرﻛﺮ‬

‫ﭘﻴﺪا ﻛﺮده اﺳﺖ )‪.(P<0/001‬‬

‫‪ CTX‬ﺣﺪود دو ﺑﺮاﺑﺮ ﻛﻢﺗﺮ از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ اﺳﺖ )‪ %12‬ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻓـﻮق‬ ‫در ﺑﺮاﺑﺮ ‪ %22‬در ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺣﺎﺿـﺮ(‪ .‬از ﻃـﺮف دﻳﮕـﺮ در ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻓـﻮق‪،‬‬ ‫ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻮده اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ ﺑﻴﺶﺗﺮ وارد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﺪﻧﺪ ﻛـﻪ ﺷـﺎﻳﺪ‬

‫ﺑﺤﺚ‬

‫ﺗﻔﺎوت در ﻣﻘﺎدﻳﺮ ‪ CTX‬ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻧﺎﺷﻲ از ﺷـﺪت اﺳـﺘﺌﻮﭘﺮوز ﺑـﻮده‬ ‫‪CTX‬‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‪ Srivastava .‬ﻧﻴﺰ ﻣﺸﺨﺺ ﻛﺮد ﻛـﻪ ﻣﻴـﺰان ‪ CTX‬و ‪ NTX‬در ﮔـﺮوه‬

‫و ﺗﺮاﻛﻢ ﺳﻨﺠﻲ اﺳﺘﺨﻮان ﺑﻌﺪ از درﻣﺎن ﺑـﺎ اﺳـﭙﺮي ﺑﻴﻨـﻲ ﻛﻠـﺴﻲﺗـﻮﻧﻴﻦ‬

‫ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛﻪ‬

‫‪ Ca-vitamin‬ﺑﺎ ‪ 200‬واﺣﺪ اﺳـﭙﺮي ﺑﻴﻨـﻲ ﻛﻠـﺴﻲﺗـﻮﻧﻴﻦ‬

‫ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲداري ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻫﺮﭼﻨـﺪ ﺑﺮﺧـﻲ ﻣﺎرﻛﺮﻫـﺎي ﺷـﻴﻤﻴﺎﻳﻲ‬

‫درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮدﻧﺪ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﮔﺮوﻫﻲ ﻛﻪ ﺗﻨﻬـﺎ‬

‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻌﻨﻲداري ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻛﺎﻫﺶ ﺗﺮاﻛﻢ اﺳﺘﺨﻮان و اﺳﺘﺌﻮﭘﻨﻲ ﺣﺘﻲ‬

‫ﻛﺮدﻧﺪ ﭘﺲ از دو‪ ،‬ﭼﻬﺎر و ﺷﺶ ﻣﺎه از ﻣﺼﺮف دارو ﻛﺎﻫﺶ ﭘﻴـﺪا ﻛـﺮده‬

‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺑﻴﻮﻣﺎرﻛﺮ ﺟﺪﻳـﺪ‬

‫ﺗﺎ ﺑﻴﺶ از ‪ %50‬در ﺑﻴﻦ زﻧﺎن ﻳﺎﺋﺴﻪ ﺷﻴﻮع داﺷﺘﻪ و ﺗﺎ ﻧﻴﻤﻲ از اﻳﻦ ﻣﻮارد‬

‫‪D‬‬

‫‪ Ca-vitamin‬درﻳﺎﻓـﺖ‬

‫اﺳﺖ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ‪ PTH‬و ‪ BMD‬ﺑـﺮ ﺧـﻼف ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺣﺎﺿـﺮ‬ ‫‪13‬‬

‫‪12‬‬

‫ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻌﻨﻲداري ﻧﺸﺎن ﻧﻤﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ دﻳﮕﺮ ﺗﻮﺳﻂ ‪ Trovas‬ﻛـﻪ‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﺸﺎن دادهاﻧﺪ ﻛﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﻛﻴﻔﻴـﺖ اﺳـﺘﺨﻮان ﻓـﺎﻛﺘﻮر‬

‫ﻃﻲ ‪ 12‬ﻣﺎه روي ‪ 28‬ﻣﺮد اﺳﺘﺌﻮﭘﺮوﺗﻴﻚ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﺪ ﻛـﻪ ﻣﻴـﺰان‬

‫اﺻﻠﻲ در ﺑﺮوز ﺷﻜﺴﺘﮕﻲﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﻛﺎﻫﺶ ﺗﺮاﻛﻢ اﺳﺘﺨﻮان اﺳـﺖ و‬

‫‪ 200‬واﺣﺪ اﺳﭙﺮي ﺑﻴﻨﻲ ﻛﻠـﺴﻲﺗـﻮﻧﻴﻦ و ‪ 0/5‬ﮔـﺮم ﻛﻠـﺴﻴﻢ در روز در‬

‫)‪(Microarchitecture‬‬

‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﮔﺮوه داروﻧﻤﺎ ﺳﺒﺐ ﻛﺎﻫﺶ در ﻣﻴﺰان ‪ CTX‬ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﻌﻨﻲدار‬

‫اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ اﺳﺖ‪ .‬از اﻳـﻦ رو ﻋﻮاﻣـﻞ و داروﻫـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ ﺑﺎﻋـﺚ ﺣﻔـﻆ و‬

‫ﻣﻲﺷﻮد‪ 15.‬ﺑﺮ ﺧﻼف ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ‪ ،‬در ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻓـﻮق ﺟﻤﻌﻴـﺖ ﻣـﻮرد‬

‫ﭘﺎﻳﺪاري اﻳﻦ رﻳﺰ ﺳـﺎﺧﺘﺎر ﺷـﻮﻧﺪ و ﻣـﻲﺗﻮاﻧﻨـﺪ از ﺑـﺮوز ﺷﻜـﺴﺘﮕﻲﻫـﺎ‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺮدان ﺑﻮده و ﺗﺮاﻛﻢ ﺳﻨﺠﻲ اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ در ﻣﻬـﺮهﻫـﺎ ﺑﻬﺒـﻮد ﻗﺎﺑـﻞ‬

‫اﺳﺘﺌﻮﭘﺮوﺗﻴﻚ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ در ﺻﻮرت ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻐﻴﻴـﺮ‬

‫ﺗﻮﺟﻬﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺮوه ﭘﻼﺳﺒﻮ داﺷﺘﻪ‪ ،‬ﻛﻪ در ﻣﻮرد ﺗﺮاﻛﻢ ﺳﻨﺠﻲ ﻓﻤـﻮر‬

‫و ﺗﺒﺎدل اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﻣﺎرﻛﺮﻫﺎي ﻧـﺸﺎندﻫﻨـﺪه ﺑﺎزﺟـﺬب اﺳـﺘﺨﻮان‬

‫و ﺗﺮوﻛﺎﻧﺘﺮ ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺑـﻪ‬

‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ CTX‬و ﻳﺎ آﻟﻜﺎﻟﻦ ﻓﺴﻔﺎﺗﺎز و ﻏﻴﺮه ﻧﻴﺰ ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ و از اﻳـﻦ رو از‬

‫ﻋﻠﺖ ﺗﻔﺎوت ﺟﻨﺴﻲ ﺑﻴﻤﺎران وارد ﺷﺪه در دو ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ‬

‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي اﻳﻦ ﻣﺎرﻛﺮﻫـﺎ ﻣـﻲﺗـﻮان ﺑـﻪ اﺛـﺮ ﺑﺨـﺸﻲ داروﻫـﺎ ﺑـﺮ روي‬

‫دﻳﮕﺮي ﻧـﺸﺎن داده ﺷـﺪه ﻫـﺮ دو ﻧـﻮع زﻳﺮﺟﻠـﺪي )‪ (Subcutaneous‬و‬

‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از روﻧﺪ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺗﻮده اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ ﭘﻲ ﺑﺮد‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺤﺪودي‬

‫داﺧﻞ ﺑﻴﻨﻲ )‪ (Intranasal‬ﻛﻠﺴﻲ ﺗﻮﻧﻴﻦ ﺳﺒﺐ ﻛﺎﻫﺶ ‪ %50-60‬در ﻣﻴـﺰان‬

‫ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ اﺛﺮ اﺳﭙﺮي ﻧﺎزال ﻛﻠﺴﻲﺗﻮﻧﻴﻦ در ﺟﻠـﻮﮔﻴﺮي از ﻛـﺎﻫﺶ و‬

‫‪ CTX‬ﺳﺮم ﻣﻲﺷﻮد‪ 18.‬ﻃﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Ofluoglu‬در ﺳﺎل ‪ 2006‬ﺛﺎﺑـﺖ ﺷـﺪ‬

‫ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺗﻮده اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ 13-15.‬در اوﻟﻴﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪﻫﺎي‬

‫ﻛﻪ ﻣﻴﺰان ‪ 100IU/D‬اﺳﭙﺮي ﺑﻴﻨﻲ ﻛﻠﺴﻲﺗﻮﻧﻴﻦ ﺑﻪ اﺿﺎﻓﻪ ﻗﺮص‬

‫‪ Overgaard‬ﺑﺮ روي ‪ 208‬زن ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﺮاﻛﻢ اﺳﺘﺨﻮان ﻧﺸﺎن داده‬

‫)‪ (1000mg/d‬ﺑﺮاي ﻣﺪت ﺷﺶ ﻣﺎه در ﺑﻴﻤﺎران اﺳﺘﺌﻮﭘﻨﻴﻚ ﺳﺒﺐ ﻛﺎﻫﺶ‬

‫ﺷﺪ ﻛﻪ ﻃﻲ ‪ 6-9‬ﭘـﺲ از ﻣـﺼﺮف ﻛﻠـﺴﻲﺗـﻮﻧﻴﻦ ﻧـﺎزال‪ ،‬ﺑﻴﻮﻣﺎرﻛﺮﻫـﺎي‬

‫ﻣﺎرﻛﺮ ﺳﺮﻣﻲ )‪ (Crosslaps‬ﺳﺮم ﺷﺪه اﺳـﺖ ﻛـﻪ اﻳـﻦ ﻛـﺎﻫﺶ از ﻟﺤـﺎظ‬

‫‪ Crosslaps‬و ‪ Crosslink‬ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﻌﻨﻲداري ﻛـﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺘـﻪ ﻛـﻪ اﻳـﻦ‬

‫آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲدار ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وﻟﻲ اﻳﻦ اﺧـﺘﻼف در اﺳﺘﺌﻮﻛﻠـﺴﻴﻦ و آﻟﻜـﺎﻟﻦ‬

‫ﻛﺎﻫﺶ در دوزﻫﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ واﺿﺢﺗﺮ اﺳﺖ‪ 16.‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻓﻮق ﻫﺮﭼﻨـﺪ ﺑـﻪ‬

‫ﻓﺴﻔﺎﺗﺎز دﻳﺪه ﻧﺸﺪ ﻛﻪ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿـﺮ اﺳـﺖ‪ 14.‬اﻟﺒﺘـﻪ در ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ‬

‫ﻣﺪت دو ﺳﺎل و ﺣﺘﻲ ﺑﺎ دوزﻫﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻛﻠﺴﻲﺗﻮﻧﻴﻦ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬

‫ﻓﻮق ﺑﺮ ﺧﻼف ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﻌﻨﻲداري در اﻓﺰاﻳﺶ ‪ BMD‬در‬

‫ﺣﺎﺿﺮ ﻣﺼﺮف ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻌﻨـﻲدار ﺑـﻴﺶﺗـﺮ در ﺑـﺎزه زﻣـﺎﻧﻲ‬

‫ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺘﻮن ﻓﻘﺮات دﻳﺪه ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨـﺪ در ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪﻫـﺎي ﻓـﻮق‬

‫ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻳﻌﻨﻲ ﺷﺶ ﻣﺎﻫﻪ ﺑﻮده‪ ،‬ﻫﺮﭼﻨﺪ ﺑﻴﻮﻣـﺎرﻛﺮ ‪ CTX‬ﺑـﻪ‬

‫ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ‪ CTX‬ﻣﺘﻮﺳﻂ ‪ BMD‬اﺛﺒﺎت ﺷﺪه اﺳﺖ وﻟﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺸﺨﺺ‬

‫ﻋﻨﻮان ﻫﺪف ﻧﺒﻮده و ﺳـﺎﻳﺮ ﺑﻴﻮﻣﺎرﻛﺮﻫـﺎ ﺑﺮرﺳـﻲ ﺷـﺪهاﻧـﺪ‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ‬

‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﺎرﻛﺮﻫﺎي اﺳـﺘﺨﻮاﻧﻲ ﻧﻤـﻲ ﺗﻮاﻧـﺪ ﺟﺎﻧـﺸﻴﻦ داﻧـﺴﻴﺘﻮﻣﺘﺮي‬

‫‪ Chesnut‬ﺑﻴﺎن ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﻮﻣﺎرﻛﺮ ﺟﺬب اﺳـﺘﺨﻮاﻧﻲ ‪ CTX‬ﺑـﻪ ﻣﻴـﺰان ‪%12‬‬

‫اﺳﺘﺨﻮان ﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻔﻴﺪﺗﺮﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ رﻳﺴﻚ ﺷﻜـﺴﺘﮕﻲ را‬

‫ﺷــﺪت ﻛــﺎﻫﺶ ﺗــﺮاﻛﻢ اﺳــﺘﺨﻮان در ﺣــﺪ ﭘــﻮﻛﻲ اﺳــﺘﺨﻮان اﺳــﺖ‪.‬‬

‫اﻳﻦ ﻓﺎﻛﺘﻮر ﻧﻴﺰ ﺧﻮد ﺗﺎﺑﻊ رﻳﺰ ﺳﺎﺧﺘﺎر رﻳﺰ ﺳﺎﺧﺘﺎر‬

‫‪Ca/Vit D‬‬

‫‪Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 July;70(4):236-41‬‬ ‫‪http://tumj.tums.ac.ir‬‬

‫ ﺳﺮﻣﻲ در زﻧﺎن ﻳﺎﺋﺴﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﺌﻮﭘﻨﻲ‬CTXBayat ‫اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ‬ N. et‫ﺟﺬب‬ al. ‫اﺛﺮ اﺳﭙﺮي ﺑﻴﻨﻲ ﻛﻠﺴﻲﺗﻮﻧﻴﻦ ﺑﺮ ﻣﺎرﻛﺮ‬

240

‫ ﺑﺎﻋــﺚ ﺟﻠــﻮﮔﻴﺮي از ﺷﻜــﺴﺘﮕﻲ ﺷــﻮد ﻫﺮﭼﻨــﺪ‬CTX ‫ و ﻛــﺎﻫﺶ‬BMD

‫ ﻧﻘـﺶ‬،‫ و ﻣﺎرﻛﺮﻫﺎي اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ‬BMD ‫ ﻟﻴﻜﻦ ﺗﺮﻛﻴﺐ‬.‫در اﺧﺘﻴﺎر ﻣﻲﮔﺬارد‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪﻫﺎي ﺗﻜﻤﻴﻠﻲ ﺑﺎ ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮ و ﭘﻲﮔﻴﺮي ﻃﻮﻻﻧﻲﺗﺮ و ﻫﻤﺮاه‬

‫ ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﺑـﻪ دﺳـﺖ‬.‫ﺑﺎﻟﻘﻮه ارزﺷﻤﻨﺪي را در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اﻳﻔﺎ ﻛﻨـﺪ‬

‫ اﺳـﺘﺨﻮاﻧﻲ‬Turnover ‫ﺑﺎ ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل ﺟﻬـﺖ ﺑﺮرﺳـﻲ ﻣﻴـﺰان ﺗـﺎﺛﻴﺮ ﺑـﺮ‬

‫آﻣﺪه از ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻛﻠﻴﻨﻴﻜﻲ ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ از ﻣـﺼﺮف دارو ﻧـﺸﺎن‬

‫ اﻳـﻦ ﻣﻘﺎﻟـﻪ ﺣﺎﺻـﻞ ﺑﺨـﺸﻲ از ﻃـﺮح‬:‫ ﺳﭙﺎﺳـﮕﺰاري‬.‫ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﮔﺮدد‬

‫ را‬BUN ‫ و‬Ca, Cr ‫ ﺳـﺎﻋﺘﻪ‬24 ‫داد ﻛﻪ اﺳﭙﺮي ﺑﻴﻨﻲ ﻛﻠـﺴﻲﺗـﻮﻧﻴﻦ ﻣﻴـﺰان‬

‫ در‬Nasocalcin ‫ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان "ﻛﺎرآزﻣﺎﻳﻲ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اﺛﺮﺑﺨﺸﻲ‬

‫اﻓﺰاﻳﺶ داده اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮﭼﻨﺪ اﻳﻦ اﺧـﺘﻼف ﻣﻌﻨـﻲدار ﻧﺒـﻮده اﺳـﺖ اﻣـﺎ‬

‫ در اﻓﺰاﻳﺶ ﺗـﺮاﻛﻢ اﺳـﺘﺨﻮان" ﻣـﺼﻮب داﻧـﺸﮕﺎه‬Miacalcic ‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ‬

‫ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ ﺑﻪﺧﺼﻮص در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺴﺘﻌﺪ ﺑﻪ ﺳـﻨﮓﻫـﺎي ﻛﻠﻴـﻮي و ﻳـﺎ‬

‫ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ ﻛـﻪ ﺑـﺎ‬445 ‫ﺑﺎ ﻛﺪ‬1388 ‫ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺑﻘﻴﻪاﷲ )ﻋﺞ( در ﺳﺎل‬

‫ﻫﻴﭙﺮﻛﻠﺴﻲ اوري اﻗﺪاﻣﺎت ﻻزم ﺟﻬﺖ ﺟﻠـﻮﮔﻴﺮي از ﻋـﻮارض در ﻧﻈـﺮ‬

‫ﺣﻤﺎﻳﺖ ﺷﺮﻛﺖ ﺳﻴﻨﺎ دارو و داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺑﻘﻴﻪاﷲ )ﻋﺞ( اﺟـﺮا‬

‫ اﺳﭙﺮي ﻛﻠﺴﻲﺗﻮﻧﻴﻦ ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﻣﻮﺟـﺐ ﺟﻠـﻮﮔﻴﺮي و ﻛﻨـﺪ‬.‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‬

.‫ﺷﺪه اﺳﺖ‬

‫ﺷﺪن روﻧﺪ ﺗﺨﺮﻳﺒﻲ و ﺑﺎزﺟﺬﺑﻲ اﺳﺘﺨﻮان ﺷﺪه و ﺑﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ اﻓـﺰاﻳﺶ‬

References 1.

Sambrook P, Cooper C. Osteoporosis. Lancet 2006;367(9527):2010-8. 2. Gates BJ, Sonnett TE, Duvall CA, Dobbins EK. Review of osteoporosis pharmacotherapy for geriatric patients. Am J Geriatr Pharmacother 2009;7(6):293-323. 3. Hannon RA, Eastell R. Biochemical markers of bone turnover and fracture prediction. J Br Menopause Soc 2003; 9(1):10-5. 4. Garnero P, Hausherr E, Chapuy MC, Marcelli C, Grandjean H, Muller C, et al. Markers of bone resorption predict hip fracture in elderly women: the EPIDOS Prospective Study. J Bone Miner Res 1996;11(10):1531-8. 5. Sànchez-Riera L, Wilson N, Kamalaraj N, Nolla JM, Kok C, Li Y, et al. Osteoporosis and fragility fractures. Best Pract Res Clin Rheumatol 2010;24(6):793-810. 6. Vanness DJ, Tosteson ANA. Estimating the opportunity costs of osteoporosis in the United States. Topics Geriatr Rehab 2005;21(1):4-16. 7. Melton LJ 3rd. How many women have osteoporosis now? J Bone Miner Res 1995;10(2):175-7. 8. Mehta NM, Malootian A, Gilligan JP. Calcitonin for osteoporosis and bone pain. Curr Pharm Des 2003;9(32):265976. 9. Keen R. Osteoporosis: strategies for prevention and management. Best Pract Res Clin Rheumatol 2007;21(1):10922. 10. Reginster JY, Denis D, Albert A, Franchimont P. Assessment of the biological effectiveness of nasal synthetic salmon calcitonin (SSCT) by comparison with intramuscular (i.m.) or placebo injection in normal subjects. Bone Miner 1987;2(2):133-40.

11. O'Doherty DP, Bickerstaff DR, McCloskey EV, Atkins R, Hamdy NA, Kanis JA. A comparison of the acute effects of subcutaneous and intranasal calcitonin. Clin Sci (Lond) 1990;78(2):215-9. 12. Bayat N, Haji Amini Z, Alishiri Gh, Ebadi A, Hosseini M, Laluee A. Frequency of osteoporosis and osteopenia in post-menopause military family’s women. Iran J Arm Univ Med Sci (JAUMS) 2008;6(1):25-30. 13. Srivastava AK, Libanati C, Hohmann O, Kriegman A, Baylink DJ. Acute effects of calcitonin nasal spray on serum C-telopeptide of type 1 collagen (CTX) levels in elderly osteopenic women with increased bone turnover. Calcif Tissue Int 2004;75(6):477-81. 14. Ofluoglu D, Karadag-Saygi E, Canbulat C, Gunduz OH, Kul-Panza E, Akyuz G. Early effect of nasal salmon calcitonin on the bone marker Crosslaps. Rheumatol Int 2006;26(4):288-91. 15. Trovas GP, Lyritis GP, Galanos A, Raptou P, Constantelou E. A randomized trial of nasal spray salmon calcitonin in men with idiopathic osteoporosis: effects on bone mineral density and bone markers. J Bone Miner Res 2002;17(3):521-7. 16. Overgaard K, Christiansen C. A new biochemical marker of bone resorption for follow-up on treatment with nasal salmon calcitonin. Calcif Tissue Int 1996;59(1):12-6. 17. Chesnut CH 3rd, Silverman S, Andriano K, Genant H, Gimona A, Harris S, et al. A randomized trial of nasal spray salmon calcitonin in postmenopausal women with established osteoporosis: the prevent recurrence of osteoporotic fractures study. PROOF Study Group. Am J Med 2000;109(4):267-76. 18. Zikán V, Stepan JJ. Plasma type 1 collagen cross-linked Ctelopeptide: a sensitive marker of acute effects of salmon calcitonin on bone resorption. Clin Chim Acta 2002;316(1-2):63-9.

241 ‫ ﺗﺎ‬236 ،4 ‫ ﺷﻤﺎره‬،70 ‫ دوره‬،1391 ‫ ﺗﻴﺮ‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬

241

‫ﻛﺎراﻳﻲ دو روش ﭘﺎﻳﺶ ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻣﺤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ در ﺑﺨﺸﻬﺎي ﺟﺮاﺣﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ‬

Tehran University Medical Journal, July 2012; Vol. 70, No. 4: 236-241

Original Article

Effects of calcitonin nasal spray on serum bone resorptive marker CTX and other laboratory findings in osteopenic menopausal women: a clinical trial Abstract Noushin Bayat M.D.1 Majid Shohrati Ph.D.2* Amin Saburi M.D.3 Zahra Abbasi Pharm D.4 Gholam-hossein Alishiri M.D.1 Bita Najafian M.D.5 1- Department of Rheumatology, Faculty of Medicine, Baqiyatallah University of medical sciences, Tehran, Iran. 2- Chemical Injuries Research Center, Baqiyatallah University of Medical Sciences, Tehran, Iran. 3- General Physician & Researcher, Chemical Injuries Research Center & Health research Center, Baqiyatallah University of Medical Sciences, Tehran, Iran. 4- Pharmaceutical Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran. 5- Department of Pediatrics, Faculty of Medicine, Baqiyatallah University of Medical Sciences, Tehran, Iran.

Received: August 17, 2011 Accepted: March 17, 2012

Background: Various therapeutic options such as calcitonin have been suggested for patients with low bone density, despite uncertain efficacy in most patients. Ctelopeptide of type I collagen (CTX) is a new bone marker used for the assessment of bone resorption. The aim of this study was to evaluate the therapeutic effects of nasal spray calcitonin in women with osteopenia via serum CTX and other laboratory tests. Methods: We conducted a self controlled clinical trial in 2009 on 105 women of menopausal age diagnosed in Baqiyatallah Hospital Clinic with osteopenia based on a bone mineral density score of 1.5 SD lower than peak bone mass. The patients were assigned to receive nasal spray calcitonin (200 IU/day), calcium (1000 mg/day) and VitD (400 IU/day) for 6 months. Serum CTX and other laboratory parameters were

measured before and after the treatment. The data were analyzed by SPSS, version 17, using t-tests and a P<0.05 was considered statistically significant. Results: Fifty-two patients completed the study and the mean CTX level decreased significantly from 3.10±2.03 to 2.61±1.82 pmol/lit (P<0.001), but total serum levels of PTH, Ca, AST, ALT and Alkaline Ph decreased insignificantly.

Conclusion: It seems that nasal spray of calcitonin is significantly effective in preventing disease progression and treatment of low bone density by inhibiting bone tissue resorption indicated by CTX although further studies with larger samples sizes and inclusion of control groups are warranted. Keywords: bone, calcitonin, c-telopeptide of type I collagen, osteopenia, bone resorptive marker. *

Corresponding author: Chemical injury Research Center, Baqiyatallah University of Medical Sciences, Tehran, Iran. Tel: +98- 21- 88211524 E-mail: shohratimajid@yahoo.com

Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 July;70(4):236-41

http://tumj.tums.ac.ir

‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ دو روش ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺗﺨﻤﻚﮔﺬاري در ﺑﻴﻤﺎران ﻧﺎﺑﺎرور ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ‪ PCOD‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ ﺷﺮﻳﺎن ﺑﺮاﻛﻴﺎل‬

‫‪242‬‬

‫ﻣﻘﺎﻟﻪ اﺻﻴﻞ‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺗﻴﺮ‪ ،‬دوره ‪ ،70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،4‬ﺻﻔﺤﻪﻫﺎي ‪ 242‬ﺗﺎ ‪249‬‬

‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ دو روش ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺗﺨﻤﻚﮔﺬاري در ﺑﻴﻤﺎران ﻧﺎﺑﺎرور ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻨﺪرم ﺗﺨﻤﺪان ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘﻴﻚ‬ ‫ﺑﺮ اﺳﺎس ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ ﺷﺮﻳﺎن ﺑﺮاﻛﻴﺎل‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‬

‫‪1‬‬

‫ﻟﻴﻠﻲ ﺻﻔﺪرﻳﺎن‬

‫‪*1‬‬

‫ﻧﻮش آﻓﺮﻳﻦ ﺳﺘﺎري دﻳﺒﺎزر‬

‫‪3‬‬

‫آرش اﺣﻤﺪزاده‪ 2،‬ﺑﺘﻮل ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﻳﻜﺘﺎ‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪1390/11/29 :‬‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش‪1391/02/02 :‬‬

‫زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف‪ :‬اﺧﺘﻼل اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮ ﻣﻴﺰان ﺑﺎروري در زﻧﺎن ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺗﺨﻤﺪان ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘﻲ ﻣـﻮﺛﺮ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﺷـﺎﺧﺺ‬ ‫اﺗﺴﺎع واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺟﺮﻳﺎن )‪ Flow Mediated Dilatation (FMD‬در ﺑﻴﻤﺎران دﭼﺎر ﺗﺨﻤﺪان ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘﻲ ﻣﺨﺘﻞ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫـﺪف‬ ‫اﻳﻦ ﻃﺮح ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ دو روش ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺗﺨﻤﻚﮔﺬاري ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻟﺘﺮوزول )‪ (Letrozole‬ﻳﺎ ﻟﺘـﺮوزول ﻫﻤـﺮاه ﺑـﺎ ﮔﻨـﺎدوﺗﺮوﭘﻴﻦ‬

‫‪ -1‬ﮔﺮوه زﻧﺎن و زاﻳﻤﺎن‬

‫ﻣﻨﻮﭘﺎزي اﻧﺴﺎﻧﻲ )‪ Human Menopausal Gonadotropins (HMG‬در ﺑﻴﻤﺎران ﻧﺎﺑﺎرور ﺑﺎ ﺳﻨﺪرم ﺗﺨﻤﺪان ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘﻲ ﻣﻘﺎوم ﺑﻪ‬

‫‪ -2‬ﮔﺮوه رادﻳﻮﻟﻮژي‬

‫ﻛﻠﻮﻣﻴﻔﻦ ﺳﻴﺘﺮات ﺑﺮ اﺳﺎس ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ ﺷﺮﻳﺎن ﺑﺮاﻛﻴﺎل ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪،‬‬ ‫ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‪.‬‬

‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‪ :‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ از ﻧﻮع ﻛﺎرآزﻣﺎﻳﻲ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺷﺪه دوﺳﻮﻛﻮر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻓﺮاد ﻣﺮاﺟﻌﻪﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﻣﺮﻛـﺰ ﻧﺎﺑـﺎروري‬ ‫ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن دﻛﺘﺮ ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ در ﺳﺎل ‪ 1389-1390‬ﻛﻪ داراي ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ورود ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﺮرﺳﻲ اﺗﺴﺎع واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺟﺮﻳﺎن )‪ (FMD‬و‬

‫‪ -3‬ﮔﺮوه ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژي‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه‬

‫ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ ﺗﺮاﻧﺲ واژﻳﻨﺎل ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻣﺪ و ﺑﻪ دو ﮔﺮوه ﺗﺤﺖ درﻣﺎن ﺑﺎ ﻟﺘﺮوزول و ﺗﺤﺖ درﻣﺎن ﺑﺎ ﻟﺘﺮوزول ‪ HMG+‬ﺗﻘﺴﻴﻢ‬

‫آزاد اﺳﻼﻣﻲ واﺣﺪ ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‪.‬‬

‫ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﭘﺎﻳﺎن درﻳﺎﻓﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ داروﻳﻲ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ ﺛﺒﺖ و آﻧﺎﻟﻴﺰ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‪ :‬ﻧﺘﺎﻳﺞ درﻣﺎن در ﮔﺮوه ﻟﺘﺮوزول در ‪ 15‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%57/7‬ﻣﻮﻓﻖ و در ‪ 11‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%42/3‬ﺷﻜﺴﺖ ﺧﻮرد در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ‬ ‫ﮔﺮوه ﻟﺘﺮوزول ‪ 18 ،HMG+‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%54/5‬داراي درﻣﺎن ﻣﻮﻓﻖ و در ‪ 15‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%45/5‬درﻣﺎن ﺷﻜﺴﺖ ﺧـﻮرد‪ .‬ﻣﻴـﺎﻧﮕﻴﻦ‬ ‫‪ FMD‬در ﮔﺮوه ﺑﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ درﻣﺎﻧﻲ ﻣﻮﻓﻖ ‪ %19/42±10‬و در ﮔﺮوه ﺑﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺎﻣﻮﻓﻖ ‪ %18/57±7/2‬ﺑﻮد اﻳﻦ اﺧـﺘﻼف از ﻟﺤـﺎظ‬ ‫آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲدار ﻧﺒﻮد )‪.(P=0/712‬‬ ‫ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‪ :‬در زﻧﺎن ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻨﺪرم ﺗﺨﻤﺪان ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘﻲ ﻣﻘﺎوم ﺑﻪ ﻛﻠﻮﻣﻴﻔﻦ‪ ،‬ﻟﺘـﺮوزول ﺑـﻪ ﺗﻨﻬـﺎﻳﻲ ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﺑـﻪ اﻧـﺪازه‬

‫*‬

‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل‪ :‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺧﻴﺎﺑﺎن ﻛﺎرﮔﺮ ﺷﻤﺎﻟﻲ‪،‬‬

‫ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ‪ ،‬ﮔﺮوه زﻧﺎن و زاﻳﻤﺎن‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪه‬ ‫ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬

‫ﻟﺘﺮوزول ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﮔﻨﺎدوﺗﺮوﭘﻴﻦ در ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺗﺨﻤﻚﮔﺬاري ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻴﻦ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ داﭘﻠﺮ ﺷﺮﻳﺎن ﺑﺮاﻛﻴـﺎل در‬ ‫ﮔﺮوه ﻟﺘﺮوزول در ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺑﺎ ﮔﻨﺎدوﺗﺮوﭘﻴﻦ ﺑﺎ ﻟﺘﺮوزول ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲداري وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪.‬‬

‫ﺗﻠﻔﻦ‪021-88021834 :‬‬ ‫‪E-mail: nooshin_diba@yahoo.com‬‬

‫ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬اﺗﺴﺎع واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺟﺮﻳﺎن‪ ،‬ﺳﻨﺪرم ﺗﺨﻤﺪان ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘﻲ‪ ،‬ﮔﻨﺎدوﺗﺮوﭘﻴﻦ ﻣﻨﻮﭘﺎزي اﻧﺴﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻟﺘﺮوزول‪.‬‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫)‪ Polycystic Ovary (PCO‬وﺟﻮد دارد‪ 2.‬ﺳـﻨﺪرم ﺗﺨﻤـﺪان ﭘﻠـﻲﻛﻴـﺴﺘﻲ‬ ‫ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ اﺧﺘﻼل اﻧﺪوﻛﺮﻳﻦ در زﻧﺎن و ﻋﻠﺖ ﻧﺎﺑﺎروري ﺑـﻪ دﻟﻴـﻞ ﻋـﺪم‬

‫ﭼﻨﺎنﭼﻪ در زوﺟﻲ ﺑـﺎ ﻧﺰدﻳﻜـﻲ ﻣـﻨﻈﻢ و ﺑـﺪون اﺳـﺘﻔﺎده از روش‬

‫ﺗﺨﻤﻚﮔﺬاري اﺳﺖ‪ 3.‬ﺳﻨﺪرم ﺗﺨﻤـﺪان ﭘﻠـﻲﻛﻴـﺴﺘﻲ ﺑـﻪﺻـﻮرت ﻋـﺪم‬

‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي در ﻃﻲ ﻳـﻚ ﺳـﺎل ﺑـﺎرداري رخ ﻧﺪﻫـﺪ اﺣﺘﻤـﺎل ﻧﺎﺑـﺎروري‬

‫ﺗﺨﻤﻚﮔﺬاري ﻣـﺰﻣﻦ ﺑـﺎ ﻃﻴﻔـﻲ از ﻋﻠـﻞ و ﺗﻈـﺎﻫﺮات ﺑـﺎﻟﻴﻨﻲ ﺗﻌﺮﻳـﻒ‬

‫)‪ (Infertility‬ﻣﻄﺮح ﻣﻲﺷﻮد‪ %10–15 1.‬از زوجﻫـﺎ ﺑـﺎ ﭼﻨـﻴﻦ ﻣـﺸﻜﻠﻲ‬

‫ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ اﻣﺮوزه ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑـﻪ اﻧـﺴﻮﻟﻴﻦ و اﻓـﺰاﻳﺶ اﻧـﺴﻮﻟﻴﻦ و‬

‫ﻣﻮاﺟﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺳﻴﻜﻞﻫﺎي ﺑـﺪون ﺗﺨﻤـﻚﮔـﺬاري ﻣـﺴﺌﻮل ‪ %30-40‬از‬

‫آﻧﺪروژنﻫﺎ در ﺧـﻮن اﺳـﺖ‪ .‬ﺷـﻴﻮع آن در ﺣـﺪود ‪ %5-6‬زﻧـﺎن ﺳـﻨﻴﻦ‬

‫ﻣﻮارد ﻫﺴﺘﻨﺪ اﻳـﻦ ﻣﺴﺌﻠـﻪ در ﻣـﻮرد اﻓـﺮاد داراي ﺗﺨﻤـﺪان ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘـﻲ‬

‫ﺑﺎروري اﺳﺖ و ‪ %20‬از ﻋﻠﻞ ﻧﺎﺑﺎروري زوﺟﻴﻦ را ﺑﻪ ﺧـﻮد اﺧﺘـﺼﺎص‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺗﻴﺮ ‪ ،1391‬دوره ‪ ،70‬ﺷﻤﺎره ‪ 242 ،4‬ﺗﺎ ‪249‬‬

‫ﻟﻴﻠﻲ ﺻﻔﺪرﻳﺎن و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫‪243‬‬

‫ﻣﻲدﻫـﺪ‪ 1.‬اﻳـﻦ ﺑﻴﻤـﺎري ﻧـﺎﻫﻤﮕﻮن در ﻳـﻚ ﺳـﺮ ﻃﻴـﻒ ﺑـﺎ ﺗﻈـﺎﻫﺮات‬

‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻟﺬا ﻓﺎﻗﺪ اﺛﺮات ﺿﺪ اﺳﺘﺮوژﻧﻲ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ اﺳﺖ و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻋـﻼوه‬

‫ﻣﻮرﻓﻮﻟــﻮژي ﺗﺨﻤــﺪان ﭘﻠ ـﻲﻛﻴ ـﺴﺘﻲ در ﺳــﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻟﮕﻨ ـﻲ ﻣــﺸﺨﺺ‬

‫ﺑﺮ اﻳﻦﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﻮﻛـﻮس ﺳـﺮوﻳﻜﺲ اﺛـﺮ ﻣﻨﻔـﻲ ﻧـﺪارد‪ 1،‬ﺑﺎﻋـﺚ اﻓـﺰاﻳﺶ‬

‫ﻣــﻲﮔــﺮدد و در اﻧﺘﻬــﺎي دﻳﮕــﺮ ﻃﻴــﻒ ﻋﻼﻳﻤــﻲ ﭼــﻮن ﭼــﺎﻗﻲ‪،‬‬

‫ﺿﺨﺎﻣﺖ اﻧﺪوﻣﺘﺮ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﻪ دﻧﺒـﺎل آن اﻧـﺪوﻣﺘﺮ ﻣﻨﺎﺳـﺐ‪ ،‬ﻋـﺎﻣﻠﻲ‬

‫ﻫﻴﭙﺮآﻧﺪروژﻧﻴﺴﻢ‪ ،‬اﺧﺘﻼل ﺳﻴﻜﻞ ﻗﺎﻋﺪﮔﻲ و ﻧﺎﺑﺎروري ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻨﻔﺮد ﻳـﺎ‬

‫ﺑﺮاي اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻴﺰان ﻻﻧﻪﮔﺰﻳﻨـﻲ ﺟﻨﻴﻨـﻲ و ﺑـﺎرداري اﺳـﺖ‪ .‬ﻧﻴﻤـﻪ ﻋﻤـﺮ‬

‫ﺗﻮأم ﺑﺮوز ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ PCO 3.‬ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻳﻚ اﺧـﺘﻼل ﻋﻤﻠﻜـﺮدي در ﺗﺨﻤـﺪان‬

‫ﻟﺘﺮوزول ‪ 45‬ﺳﺎﻋﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻮﺗﺎهﺗﺮ از ﻛﻠﻮﻣﻴﻔﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و اﻳﻦ‬

‫اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎران در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ زﻧﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﻣﺘﻮﺳﻂ ‪ LH‬ﺳﺮم‬

‫ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪه ﻛﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺮاي ﺗﺨﻤﻚﮔـﺬاري و ارﮔـﺎﻧﻮژﻧﺰ ﻧـﺴﺒﺖ‬

‫ﺑﺎﻻﺗﺮ و ﺳﻄﺢ ‪ FSH‬ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ از ﺣﺪ ﻃﺒﻴﻌـﻲ اﺳـﺖ‪ .‬اﻓـﺰاﻳﺶ ﻣﻘـﺪار‬

‫‪LH‬‬

‫‪6‬‬

‫ﺑﻪ ﻛﻠﻮﻣﻴﻔﻦ ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از ﻃﺮﻓﻲ ﻟﺘﺮوزول ﺑﻪﻧﺪرت ﺑـﻴﺶ از ﻳـﻚ‬

‫ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻮﻟﻴﺪ آﻧﺪروژنﻫﺎ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻓﺰاﻳﺶ آﻧﺪروژنﻫـﺎ‪ ،‬ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖ‬

‫ﻓﻮﻟﻴﻜﻮل اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺧﻄـﺮ ﭼﻨـﺪﻗﻠﻮﻳﻲ و از ﻃﺮﻓـﻲ ﺧﻄـﺮ‬

‫آﻧﺰﻳﻢﻫﺎي آروﻣﺎﺗﺎز و اﺛﺮ اﻟﻘﺎﻳﻲ ‪ FSH‬ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫـﺎي ‪ LH‬را در‬

‫ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﺗﺨﻤﺪان )‪ (OHSS‬ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ 7.‬از ﺳﻮﻳﻲ دﻳﮕـﺮ‬

‫ﻓﻮﻟﻴﻜﻮلﻫﺎ ﻣﻬﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﻓﻮﻟﻴﻜﻮلﻫﺎ دﭼﺎر آﺗﺮزي و ﺗﺨﺮﻳﺐ ﮔﺮدﻳﺪه‬

‫ﮔﻨﺎدوﺗﺮوﭘﻴﻦﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻴﻦ ‪ %7/3‬اﻟـﻲ ‪ %31/1‬ﺑـﺎروري ﻣﻮﻓـﻖ اﻳﺠـﺎد‬

‫و ﻓﻮﻟﻴﻜﻮل ﻏﺎﻟﺐ اﻳﺠـﺎد ﻧﻤـﻲﮔـﺮدد‪ .‬اﺧـﺘﻼﻻت ﻣﺘـﺎﺑﻮﻟﻴﻜﻲ از ﺟﻤﻠـﻪ‬

‫‪9‬‬

‫‪8‬‬

‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﮔﻨﺎدوﺗﺮوﭘﻴﻦﻫﺎ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻛﻠﻮﻣﻴﻔﻦ را ﻛﺎﻫﺶ داده و اﺳﺘﻔﺎده از آن‬ ‫‪11‬و‪10‬‬

‫اﻓــﺰاﻳﺶ ﺳــﻄﺢ ﺳــﺮﻣﻲ ﻫﻮرﻣــﻮنﻫــﺎي ‪ LH‬ﺗــﺴﺘﻮﺳﺘﺮون‪ ،‬اﻧــﺴﻮﻟﻴﻦ و‬

‫ﻧﻴﺰ راﻳﺞ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‬

‫ﭘﺮوﻻﻛﺘﻴﻦ در اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎري ﺷﺎﻳﻊ اﺳﺖ و ﺳﻼﻣﺖ زﻧﺎن ﻣﺒﺘﻼ ﺑـﻪ ‪ PCO‬را‬

‫را ﻧﺪارد‪ .‬اﺛﺮاﺗﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺎﻫﺶ ﺿﺨﺎﻣﺖ آﻧﺪوﻣﺘﺮ ﻛﺎﻫﺶ ﺟﺮﻳﺎن ﺧﻮن‬

‫در ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻣﺪت ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻋﻤﻴﻖ ﺧﻮد ﻗﺮار ﻣﻲدﻫـﺪ‪ .‬ﺗﻈـﺎﻫﺮات اﻳـﻦ‬

‫ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻜﻮﻳﻦ ﺟﻨﻴﻦ‪ 14‬و ﻛﺎﻫﺶ ﻧﺮخ ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ‪ 15‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ‬

‫ﺳﻨﺪرم در ﻫﻨﮕﺎم ﺑﻠﻮغ ﺑﺮوز ﻧﻤﻮده و ﺗﺼﻮر ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ اﻓـﺰاﻳﺶ وزن‬

‫اﻳﻦ ﻓﻮاﻳﺪ ﻛﺎراﻳﻲ آن را ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻟﺘﺮوزول ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﺗﺴﺎع واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ‬

‫‪3‬‬

‫اﺳﺘﻔﺎده از ﮔﻨﺎدوﺗﺮوﭘﻴﻦﻫﺎ اﺛﺮات ﺟﺎﻧﺒﻲ ﻛﻠﻮﻣﻴﻔﻦ‬ ‫‪13‬‬

‫‪12‬‬

‫ﺟﺮﻳﺎن )‪ Flow Mediated Dilatation (FMD‬در اﻳـﻦ ﭘـﮋوﻫﺶ ﺑﺮرﺳـﻲ‬

‫در ﻫﻨﮕﺎم ﺑﻠﻮغ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫اﺳﺘﻔﺎده از روشﻫﺎي درﻣﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﺑﺎزدﻫﻲ ﺑﻴﺶﺗﺮ و ﻋـﻮارض ﺟـﺎﻧﺒﻲ‬

‫ﺷﻮد‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ درﻣﺎن ﺑﺎ ﻟﺘﺮوزول ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ‪ HMG‬و ﻳﺎ ﺑـﻪ ﺗﻨﻬـﺎﻳﻲ‬

‫ﻛﻢﺗﺮ ﺟﻬﺖ ﺑﺮوز ﺑﺎروري از ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ اﻫـﺪاف درﻣـﺎن اﺳـﺖ‪ .‬ﻳﻜـﻲ از‬

‫ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻴﺰان ﺑﺎروري زﻧﺎن ﺷﻮد ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﮔـﺎم ﻣﺜﺒﺘـﻲ در ﺑﻬﺒـﻮد‬

‫ﻗﺪﻳﻤﻲﺗﺮﻳﻦ داروﻫﺎ ﺑﺮاي ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺗﺨﻤـﻚﮔـﺬاري ﻛﻠـﻮﻣﻴﻔﻦ ﺳـﻴﺘﺮات‬

‫ﻧﺘﺎﻳﺞ درﻣﺎﻧﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و راهﮔﺸﺎي ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﺑﻴﺶﺗﺮ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ‬

‫اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ دارو رﺳﭙﺘﻮر اﺳﺘﺮوژن را در ﻫﻴﭙﻮﺗﺎﻻﻣﻮس ﺑﻠﻮك ﻣـﻲﻛﻨـﺪ و‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻛﻪ در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ‬

‫ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﻳﺶ در ﺗﺮﺷـﺢ ﻫﻮرﻣـﻮنﻫـﺎي ﮔﻨـﺎدوﺗﺮوﭘﻴﻦ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ‪ 4.‬در‬

‫ﺑﻪ ‪ ،PCOS‬وﺟﻮد اﺧﺘﻼﻻت اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﺑﻴﻤﺎران ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺎﺷﺪ ‪ %80‬آنﻫـﺎ ﭘـﺲ از ﻣـﺼﺮف‬

‫اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ روي ﻣﻴﺰان ﺑﺎروري در زﻧﺎن ﻣﺒﺘﻼ ﺑـﻪ ‪ PCOD‬ﻣـﻮﺛﺮ‬

‫ﻛﻠﻮﻣﻴﻔﻦ ﺗﺨﻤﻚﮔﺬاري ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ‪ %40‬ﺣﺎﻣﻠﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑـﻪ ﻫـﺮ ﺣـﺎل‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﺧﺘﻼل اﻧـﺪوﺗﻠﻴﺎل ﺗﻮﺳـﻂ روشﻫـﺎي ﮔﻮﻧـﺎﮔﻮﻧﻲ ﻗﺎﺑـﻞ ﺑﺮرﺳـﻲ‬

‫‪ %20-25‬ﺑﻴﻤﺎران ﺑﻪ ﻛﻠـﻮﻣﻴﻔﻦ ﻣﻘـﺎوم ﻫـﺴﺘﻨﺪ و ﺑـﻪ اﻳـﻦ دارو ﺟـﻮاب‬

‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ روشﻫﺎي ﺑﺮرﺳﻲ اﺗﺴﺎع واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺟﺮﻳﺎن‬

‫)‪(FMD‬‬

‫ﻧﻤﻲدﻫﻨﺪ‪ 5.‬زﻣﺎﻧﻲ ﺷﻜﺴﺖ درﻣﺎن ﺑﺎ ﻛﻠﻮﻣﻴﻔﻦ ﻣﻄـﺮح ﻣـﻲﺷـﻮد ﻛـﻪ ﺑـﺎ‬

‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ داﭘﻠـﺮ از ﺷـﺮﻳﺎن ﺑﺮاﻛﻴـﺎل اﻳـﻦ ﺑﻴﻤـﺎران‬

‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ دوز‪ ،‬ﺗﺨﻤﻚﮔﺬاري ﺣﺎﺻـﻞ ﻧـﺸﻮد ﻛـﻪ اﻳـﻦ ﮔـﺮوه ‪%10–20‬‬

‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﻳﻦ اﻧـﺪﻛﺲ در ﺑﻴﻤـﺎران ‪ PCO‬ﻣﺨﺘـﻞ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬

‫ﻳـﺎ‬

‫اﮔﺮ اﻳﻦ اﺧﺘﻼل اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل در ﭘﺎﺳﺦ ﺑـﻪ درﻣـﺎن ﻧﺎﺑـﺎروري ﻣـﻮﺛﺮ ﺑﺎﺷـﺪ‪،‬‬

‫‪ pure‬اﺳﺖ‪ .‬در زﻧﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺳﻨﺪرم ‪ PCO‬دارﻧﺪ‪ ،‬ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﺗﺨﻤـﺪان‬

‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از روشﻫﺎي ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺒﻞ از درﻣﺎن در ﺑﻴﻤـﺎران‬

‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺑﺎ ﮔﻨـﺎدوﺗﺮوﭘﻴﻦﻫـﺎ ﺑـﺎﻻ اﺳـﺖ و در ﻣﻌـﺮض ﺧﻄـﺮ‬

‫‪ PCOD‬ﺟﻬﺖ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ درﻣﺎن ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد و ﻧﻘﺶ‬

‫)‪Ovarian Hyper Stimulation Syndrome (OHSS‬‬

‫ﺗﺸﺨﻴـﺼﻲ و ﻛﻠﻴﻨﻴﻜـﻲ ﻣــﻮﺛﺮي در درﻣــﺎن اﻳـﻦ ﺑﻴﻤــﺎران اﻳﻔــﺎ ﺧﻮاﻫــﺪ‬

‫ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ‪ PCO‬را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ 1.‬ﺧـﻂ دوم درﻣـﺎن‬ ‫‪FSH‬‬

‫ﭼﻨــﺪﻗﻠﻮزاﻳﻲ و‬

‫‪HMG‬‬

‫ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ 4.‬ﻟﺘﺮوزول )‪ (Letrozole‬داروي ﺟﺪﻳﺪﺗﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈـﻮر‬ ‫ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺗﺨﻤـﻚﮔـﺬاري اﺳـﺘﻔﺎده ﻣـﻲﺷـﻮد‪ .‬اﻳـﻦ دارو ﺑـﻪﺟـﺎي آﺛـﺎر‬

‫‪17‬و‪16‬‬

‫اﻳﻦ اﺧﺘﻼل‬

‫ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻫﺪف اﻳﻦ ﻃﺮح ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ دو روش ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺗﺨﻤﻚﮔﺬاري‬ ‫ﺑــﻪ وﺳـﻴﻠﻪ ﻟﺘــﺮوزول ﻳــﺎ ﻟﺘــﺮوزول ﻫﻤــﺮاه ﺑــﺎ‬

‫‪Human Menopausal‬‬

‫‪ Gonadotropins‬در ﺑﻴﻤـﺎران ﻧﺎﺑـﺎرور ﺑــﺎ ﺳﻨــﺪرم ﺗﺨﻤــﺪان‬

‫آﻧﺘﺎﮔﻮﻧﻴﺴﺘﻲ آﺛﺎر آﮔﻮﻧﻴﺴﺘﻲ اﺳﺘﺮوژن ﺑﺮ اﻧـﺪوﻣﺘﺮ را اﻟﻘـﺎ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ و ﺑـﺎ‬

‫)‪(HMG‬‬

‫ﻛﺎﻫﺶ اﺛﺮات ﻓﻴﺪﺑﻚ ﻣﻨﻔﻲ ﻣﺮﻛﺰي اﺳﺘﺮوژن ﺳﺒﺐ اﻟﻘﺎي ﺗﺨﻤﻚﮔﺬاري‬

‫ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘﻲ ﻣﻘﺎوم ﺑﻪ ﻛﻠﻮﻣﻴﻔﻦ ﺳﻴﺘﺮات ﺑﺮ اﺳﺎس ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓـﻲ‬

‫‪Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 July;70(4):242-9‬‬ ‫‪http://tumj.tums.ac.ir‬‬

‫‪244‬‬

‫ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ ﺷﺮﻳﺎن ﺑﺮاﻛﻴﺎل ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻲﮔﺮدﻳﺪ ﺳﭙﺲ ﺑﻌﺪ از ‪ 24-36‬ﺳﺎﻋﺖ ﺗﺰرﻳﻖ داﺧﻞ رﺣﻤﻲ اﺳـﭙﺮم ﻳـﺎ‬ ‫ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﺷﺪه )ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺘﻴﺠﻪ ‪ (PCT‬اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﭘـﺲ از‬ ‫ﺛﺒﺖ دادهﻫﺎ ﺑﺮاي ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ دادهﻫﺎ از ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ ‪ SPSS‬وﻳﺮاﺳـﺖ ‪18‬‬

‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‬

‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪ .‬اﺧﺘﻼف در ﻣﻮرد ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﭘﻴﻮﺳـﺘﻪ ﺗﻮﺳـﻂ آزﻣـﻮن‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ از ﻧﻮع ﻛﺎرآزﻣﺎﻳﻲ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺷﺪه دوﺳﻮﻛﻮر ﻣﻲﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬

‫‪ANOVA‬‬

‫‪One‬‬

‫‪ way‬ارزﻳـﺎﺑﻲ ﺷـﺪ و ﻣﺘﻐﻴﺮﻫـﺎي ﻛﻴﻔـﻲ ﺗﻮﺳـﻂ آزﻣـﻮن ‪ χ2‬و‬

‫اﻳﻦ ﻃﺮح ﭘﺲ از ﺗـﺼﻮﻳﺐ و ﺗﺎﻳﻴـﺪ از ﻛﻤﻴﺘـﻪ اﺧـﻼق داﻧـﺸﮕﺎه ﻋﻠـﻮم‬

‫آزﻣﻮن دﻗﻴﻖ ‪ Fisher’s exact test‬ارزﻳﺎﺑﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﺳﻄﺢ ‪ P<0/05‬ﺑﻪﻋﻨـﻮان‬

‫ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان در اﻓﺮاد ﻣﺮاﺟﻌﻪﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰ ﻧﺎﺑﺎروري ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن دﻛﺘﺮ‬

‫ﺳﻄﺢ ﻣﻌﻨﻲداري در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ ﺗﻬﺮان در ﺳﺎل ‪ 1389-1390‬اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ورود ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻋﺒـﺎرت ﺑـﻮد از‪ -1 :‬ﺳـﻦ ﺑـﻴﻦ ‪20-35‬‬

‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‬

‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ -2 .‬ﻧﺎﺑﺎروري اوﻟﻴﻪ ﻳﺎ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ -3 .‬اﻧﺪﻳﻜﺎﺳـﻴﻮن‬ ‫ﺗﻠﻘﻴﺢ داﺧﻞ رﺣﻤﻲ اﺳﭙﺮم )‪ (IUI‬ﻳﺎ ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪرﻳـﺰي ﺷـﺪه ﺟﻬـﺖ‬

‫در ﻣﺠﻤﻮع ‪ 59‬ﻧﻔـﺮ ﺑـﺎ دادهﻫـﺎي ﻛﺎﻣـﻞ ﺛﺒـﺖ ﺷـﺪﻧﺪ ﻛـﻪ ‪ 33‬ﻧﻔـﺮ‬

‫درﻣﺎن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ -4 .‬ﻋﺪم ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ درﻣﺎن ﺑـﺎ ﻛﻠـﻮﻣﻴﻔﻦ ﺳـﻴﺘﺮات در‬

‫)‪ (%55/9‬در ﮔــﺮوه‬

‫‪ Letrozole+‬و ‪ 26‬ﻧﻔــﺮ )‪ (%44/1‬در ﮔــﺮوه‬

‫ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻨﺪرم ﺗﺨﻤﺪان ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘﻴﻚ‪.‬‬

‫ﻟﺘﺮوزول ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ 44 .‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%74/6‬ﻣﺼﺮف ﻣﺘﻔـﻮرﻣﻴﻦ ﻧﺪاﺷـﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪HMG‬‬

‫ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﺧﺮوج‪ :‬وﺟﻮد ﻣـﻮارد زﻳـﺮ ‪ -1‬ﻋﻠـﻞ ﻧﺎﺑـﺎروري ﺷـﺎﻣﻞ‪:‬‬

‫در ‪ 13‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%22‬ﻛﺒﺪ ﭼـﺮب دﻳـﺪه ﺷـﺪ و ﺗﻨﻬـﺎ ﺳـﻪ ﺑﻴﻤـﺎر )‪(%5/1‬‬

‫اﻧﺴﺪاد ﻫﺮ دو ﻟﻮﻟﻪ‪ ،‬آﻣﻨﻮره ﻫﻴﭙﻮﺗﺎﻻﻣﻴـﻚ‪ ،‬ﻧﺎرﺳـﺎﻳﻲ زودرس ﺗﺨﻤـﺪان‪،‬‬

‫دﻳﺎﺑﺖ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ درﻣﺎن در ﮔـﺮوه ﻟﺘـﺮوزول در ‪ 15‬ﺑﻴﻤـﺎر )‪(%57/7‬‬

‫ﻧﺎﺑﺎروري ﺑﺎ ﻋﻠﺖ ﻣﺮداﻧﻪ ﺷﺪﻳﺪ ﻳﺎ آزواﺳﭙﺮﻣﻲ ‪ -2‬ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي زﻣﻴﻨـﻪاي‬

‫ﻣﻮﻓﻖ و در ‪ 11‬ﺑﻴﻤـﺎر )‪ (%42/3‬ﺷﻜـﺴﺖ ﺧـﻮرد در ارﺗﺒـﺎط ﺑـﺎ ﮔـﺮوه‬

‫ﻧﻈﻴﺮ دﻳﺎﺑـﺖ‪ ،‬ﻣـﺸﻜﻼت ﺗﻴﺮوﻳﻴـﺪ و ﻛﻠﻴـﻪ ‪ -3‬ﺣـﺴﺎﺳﻴﺖ داروﻳـﻲ ﺑـﻪ‬

‫‪ Letrozole+ HMG‬در ‪ 18‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%54/5‬درﻣﺎن ﻣﻮﻓـﻖ و در ‪ 15‬ﺑﻴﻤـﺎر‬

‫ﻟﺘﺮوزول و ﻛﻠﻮﻣﻴﻔﻦ‪.‬‬

‫)‪ (%45/5‬درﻣــﺎن ﺷﻜــﺴﺖ ﺧــﻮرد‪ .‬ﻣﻴ ـﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳــﻦ در ﻣﻄﺎﻟﻌــﻪ ﺣﺎﺿــﺮ‬

‫‪ BMI‬و ﺳﻦ ﺑﻴﻤﺎران ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻣﺨﺪوشﻛﻨﻨﺪه ﻫﻤﺘﺎﺳـﺎزي‬

‫‪ 26/93±5‬ﺳﺎل و ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ‪ BMI‬در ﺟﻤﻌﻴﺖ ﭘـﮋوﻫﺶ ﺷـﺪه ‪26/8±4/3‬‬

‫ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎران در ﻣﻮرد ﻃﺮح ﭘﮋوﻫﺸﻲ آﮔﺎﻫﻲ ﻛـﺎﻓﻲ داده ﺷـﺪ و در‬

‫ﺑﻮد‪ .‬ﮔﺮوهﻫـﺎ از ﻧﻈـﺮ ﺳـﻦ و ‪ BMI‬ﺑـﺎ ﻫـﻢ ﺗﻔـﺎوت ﻣﻌﻨـﻲدار ﻧﺪاﺷـﺘﻨﺪ‬

‫ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ رﺿﺎﻳﺖ ﻛﺘﺒﻲ ﺧـﻮد را اﻋـﻼم ﻣـﻲﻛﺮدﻧـﺪ ﺑـﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ وارد‬

‫)‪ (P>0/05‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴـﻦ ‪ FMD‬در ﺟﻤﻌﻴـﺖ ﻣـﻮرد ﻣﻄـﺎﻟﻌـﻪ ‪ %19/4±8/5‬و‬

‫ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ .‬از ﺑﻴﻤﺎران‪ ،‬ﺑﺮرﺳﻲ وزن‪ ،‬ﻗﺪ و ‪ ،BMI‬ﮔﻨﺎدوﺗﺮوﭘﻴﻦﻫﺎ و‬

‫‪FMD,‬‬

‫‪ FBS‬و ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ ﺗﺮاﻧﺲ واژﻳﻨـﺎل ﺑـﻪ ﻋﻤـﻞ آﻣـﺪ‪ .‬اﻓـﺮاد ﺛﺒـﺖﻛﻨﻨـﺪه‬ ‫ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ ﻛﻪ ﻣﺘﺨﺼﺺ زﻧﺎن و رادﻳﻮﻟﻮژي ﺑﻮدﻧﺪ از ﻃﺮح اﻃﻼع ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻴﻤﺎران ﺑﻪ ﻃﻮر ﺗـﺼﺎدﻓﻲ ﺑـﺮ اﺳـﺎس ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ ﻛـﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي ﺧﻠـﻖ اﻋـﺪاد‬ ‫ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺑﻪ دو ﮔﺮوه‪ -1 :‬ﺗﺤﺖ درﻣﺎن ﺑﺎ ‪ -2 Letrozole‬ﺗﺤﺖ درﻣﺎن ﺑﺎ‬ ‫‪HMG‬‬

‫‪ Letrozole+‬ﺗﻘـــﺴﻴﻢ ﺷـــﺪﻧﺪ‪ .‬ﮔـــﺮوه اول داروي ﻟﺘـــﺮوزول‬

‫)‪ (Letrofem: Iran Homone Co.‬از روز ﺳﻮم ﺳﻴﻜﻞ ﻣﺎﻫﺎﻧـﻪ ﺑـﻪ ﻣـﺪت‬ ‫ﭘﻨﺞ روز )دو ﻋﺪد روزاﻧﻪ ﻣﻌﺎدل ‪ (5mg‬و ﮔﺮوه دوم داروي ﻟﺘﺮوزول از‬ ‫روز ﺳﻮم ﺳﻴﻜﻞ ﻗﺎﻋﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﻣﺪت ﭘـﻨﺞ روز )دو ﻋـﺪد روزاﻧـﻪ ﻣﻌـﺎدل‬ ‫‪ (5mg‬درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﻮدﻧﺪ و ﺗﺰرﻳﻖ ﻋﻀﻼﻧﻲ ‪ HMG‬در روزﻫـﺎي ﻫـﺸﺘﻢ و‬ ‫ﻧﻬﻢ ﺳﻴﻜﻞ ﻗﺎﻋﺪﮔﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ .‬در روز ‪ 10‬ﺳﻴﻜﻞ ﺳـﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ ﺗـﺮاﻧﺲ‬ ‫واژﻳﻨـﺎل‬

‫)‪MH‬‬

‫‪ (Medison -Korea-7.5‬اﻧﺠـﺎم ﺷـﺪه و در ﺻـﻮرﺗﻲ ﻛـﻪ‬

‫ﻓﻮﻟﻴﻜﻮل ﺑﺰرگﺗﺮ از ‪ 15mm‬ﺑﻮد آﻣﭙﻮل‬

‫‪10.000‬‬

‫‪ HCG‬ﺗﺰرﻳـﻖ ﻋـﻀﻼﻧﻲ‬

‫ﻧﻤﻮدار‪ :1 -‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ درﻣﺎﻧﻲ در ﮔﺮوه ﻟﺘﺮوزول ﺑﺎ ﮔﺮوه ﻟﺘﺮوزول ‪ HMG +‬در‬ ‫اﻳﺠﺎد ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ‬

‫ﻟﻴﻠﻲ ﺻﻔﺪرﻳﺎن و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺿﺨﺎﻣﺖ آﻧـﺪوﻣﺘﺮ در ﺟﻤﻌﻴـﺖ ﻣـﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ‪ 9/05±3‬ﺑـﻮد‪.‬‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ‪ FMD‬در ﮔﺮوه ﻟﺘﺮوزول ‪ %19/3±8/1‬و در ﮔـﺮوه‬

‫‪245‬‬

‫و ﺑﺪون ‪ PCO‬اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﻧﻤﻲﺳﺎزد و ﻗﻀﺎوت را در ﻣﻮرد دﻗﺖ ﺑﺮرﺳﻲ‬

‫‪Letrozole+‬‬

‫اوﻟﺘﺮاﺳﻮﻧﺪ ﺑﺮاﻛﻴﺎل دﺷﻮار ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬اﻣـﺎ ﺑـﺎ وﺟـﻮد ﮔﺰارﺷـﺎت ﻗﺒﻠـﻲ و‬

‫‪ %18/8±9 HMG‬ﺑــﻮد اﻳـﻦ اﺧــﺘﻼف از ﻟﺤـﺎظ آﻣــﺎري ﻣﻌﻨـﻲدار ﻧﺒــﻮد‬

‫ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮارد ﺿـﺪ و ﻧﻘـﻴﺾ ﻣﻘـﺎﻻت در اﻳـﻦ زﻣﻴﻨـﻪ اﻳـﻦ اﺧـﺘﻼف‬

‫)‪ .(P=0/823‬ﻣﻴــﺎﻧﮕﻴﻦ ‪ FMD‬در ﮔـــﺮوه ﺑـــﺎ ﻧﺘـــﺎﻳﺞ درﻣـــﺎﻧﻲ ﻣﻮﻓـــﻖ‬

‫ﻣﻌﻨﻲدار ﻧﺒﻮد‪ .‬دوم‪ :‬ﻣﻴﺰان ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺗﺨﻤﻚﮔﺬاري در ﮔﺮوه ﻟﺘـﺮوزول و‬

‫‪ %19/42±10‬و در ﮔــﺮوه ﺑــﺎ ﻧﺘــﺎﻳﺞ ﻧــﺎﻣﻮﻓﻖ ‪ %18/57±7/2‬ﺑــﻮد اﻳــﻦ‬

‫ﮔﺮوه ﻟﺘﺮوزول ﻫﻤﺮاه ‪ HMG‬ﻧﻴﺰ ﻣﻌﻨﻲدار ﻧﺒﻮد و ﺑـﻪ ﺑﻴـﺎﻧﻲ دﻳﮕـﺮ‬

‫‪HMG‬‬

‫اﺧﺘﻼف از ﻟﺤﺎظ آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲ دار ﻧﺒﻮد )‪.(P=0/712‬‬

‫ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ در ﺗﺨﻤﻚﮔﺬاري ﻧﺸﺪه اﺳﺖ و اﺳﺘﻔﺎده‬

‫ﺿــﺨﺎﻣﺖ آﻧــﺪوﻣﺘﺮ در ﮔــﺮوه ﻟﺘــﺮوزول ‪ %8/3±1/3‬و در ﮔــﺮوه‬

‫از ﻫﺮ دو ﺷﻴﻮه ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ را ﺑﻪوﺟﻮد آورد‪ .‬اﻳﻦ اﻣﺮ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺗﻮاﻧـﺪ در‬

‫ﻟﺘﺮوزول ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ‪ 9/6±3/56 HMG‬ﺑﻮد‪ .‬ﺿـﺨﺎﻣﺖ آﻧـﺪوﻣﺘﺮ در ﮔـﺮوه‬

‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺸﺎﺑﻪ ‪ FMD‬در ﻫﺮ دو ﮔﺮوه ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﺑﻌـﻀﻲ ﻣﻘـﺎﻻت ﻣﺎﻧﻨـﺪ‬

‫ﻣﻮﻓﻖ ‪ %8/4±1/3‬و در ﮔـﺮوه ﻧـﺎﻣﻮﻓﻖ ‪ 9/8±3/9‬ﺑـﻮد اﻳـﻦ اﺧـﺘﻼف از‬

‫‪ Orio‬در ‪ 2004‬و ‪ Wenner‬در ‪ 2011‬و ‪ Kravariti‬در ‪ 2005‬اﺧــــﺘﻼل‬ ‫‪17‬و‪21‬و‪20‬‬

‫ﻟﺤﺎظ آﻣﺎري ﻣﻌﻨـﻲدار ﻧﺒـﻮد )‪ .(P=0/060‬ﻣﻴـﺎﻧﮕﻴﻦ ‪ FMD‬در ﮔـﺮوه ﺑـﺎ‬

‫آﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل را در ‪ PCOS‬ﻣﻄﺮح ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‬

‫ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ در ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ ‪ %18/3±9‬و در ﮔﺮوه ﺑﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺎﻣﻮﻓﻖ در ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ‬

‫دﻳﮕــﺮ ﻣﺎﻧﻨــﺪ ‪ Peretz‬و ‪ Beckman‬در ‪ 2007‬و ‪ Mather‬در ‪ 2001‬ﻋــﺪم‬

‫‪ %21/5±9‬ﺑﻮد اﻳﻦ اﺧﺘﻼف از ﻟﺤﺎظ آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲدار ﻧﺒـﻮد )‪.(P=0/202‬‬ ‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ درﻣﺎﻧﻲ در ﮔﺮوه ﻟﺘﺮوزول ﺑﺎ ﮔـﺮوه‬

‫‪HMG‬‬

‫‪ Letrozole+‬در‬

‫اﻳﺠﺎد ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ در ﻧﻤﻮدار ‪ 1‬آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﺧﺘﻼل ﻋﺮوﻗﻲ را در‬

‫‪22-24‬‬

‫‪PCO‬‬

‫اﻣﺎ در ﺑﻌـﻀﻲ ﻣﻘـﺎﻻت‬

‫ﮔﺰارش دادهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﺑﺤـﺚ ﺑـﺮ‬

‫ﺳﺮ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع در ﻣﻘﺎﻻت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ اﺳﺖ‪ .‬ﮔﺰارﺷـﺎﺗﻲ ﻧﻴـﺰ‬ ‫ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ ارﺗﺒﺎط ‪ FMD‬ﺑـﺎ ﺳـﻄﻮح ﺗـﺴﺘﻮﺳﺘﺮون وﺟـﻮد دارد‪29‬و‪28‬و‪ 17‬ﻛـﻪ‬ ‫ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد دﻫﻨﺪه اﺛﺮات آﻧﺪروژن ﺑﺮ آﺗﺮواﺳﻜﻠﺮوز ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ در ﻛﻨـﺎر آن‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻫﻤﺮاﻫـﻲ را ﺗﺎﻳﻴـﺪ ﻧﻤـﻲﻛﻨﻨـﺪ‪30‬و‪ 25‬و ﺣﺘـﻲ‬

‫ﺑﺤﺚ‬

‫درﻣﺎن ﺑﺎ ﺗﺴﺘﻮﺳﺘﺮون را ﻣﻨﺠﺮ ﺑـﻪ ﺑﻬﺒـﻮد ﻋﻤﻠﻜـﺮد آﻧـﺪوﺗﻠﻴﺎل در زﻧـﺎن‬ ‫‪ Flow‬ﻳ ـﻚ ﺷ ـﻴﻮه ﻏﻴ ـﺮ ﺗﻬــﺎﺟﻤﻲ‬

‫ﻳﺎﺋﺴﻪ ﻣﻲداﻧﻨﺪ‪ 31.‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ آﻧﺪوﻣﺘﺮ در ﮔﺮوه ﻟﺘﺮوزول ﺑـﺎ ﮔـﺮوه‬

‫اوﻟﺘﺮاﺳﻮﻧﺪ اﺳﺖ و ﺗﻜﻨﻴـﻚ ﻣﻔﻴـﺪي ﺑـﺮاي ارزﻳـﺎﺑﻲ ﺳﻴـﺴﺘﻢ ﻋﻤﻠﻜـﺮد‬

‫‪HMG‬‬

‫‪ Letrozole+‬ﺗﻮﺳﻂ ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ اﻓـﺰاﻳﺶ ﺿـﺨﺎﻣﺖ آﻧـﺪوﻣﺘﺮ در‬

‫آﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ 18.‬اﺳﺎس ‪ FMD‬در ارزﻳـﺎﺑﻲ دﻳﻼﺗﺎﺳـﻴﻮن ﺳـﺮﺧﺮگ‬

‫ﻻﻧﻪﮔﺰﻳﻨﻲ و ﺑﺎروري ﻣﺴﺌﻠﻪاي ﻣﻬﻢ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺿﺨﺎﻣﺖ آﻧﺪوﻣﺘﺮ در ﮔﺮوه‬

‫ﺑﺮاﻛﻴﺎل در اﺛﺮ اﻳﺴﻜﻤﻲ ﺷﺮﻳﺎن ﺑﺮاﻛﻴﺎل ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﭘﺲ از ﻣﺴﺪود ﺷﺪن‬

‫ﻛﻨﺘﺮل ‪ %8/3±1/3‬و در ﮔﺮوه ﺑﻴﻤﺎران ‪ 9/6±3/5‬ﺑﻮد ﺑﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻲ ﺿﺨﺎﻣﺖ‬

‫)‪Mediated Dilatation (FMD‬‬

‫ﺧﻮنرﺳﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺗﺮﺷﺢ ﻧﻴﺘﺮﻳﻚ اﻛﺴﻴﺪ ﺗﻮﺳﻂ اﻧﺪوﺗﻠﻴﻮم و اﻧﺒـﺴﺎط‬

‫آﻧﺪوﻣﺘﺮ در ﮔﺮوه ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﻮد‪ .‬ﺿﺨﺎﻣﺖ آﻧﺪوﻣﺘﺮ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬ ‫‪33‬‬

‫‪Al-omvani‬‬

‫‪ %8/2‬و در ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ‬

‫‪32‬‬

‫‪Mitwally‬‬ ‫‪34‬‬

‫‪Atay‬‬

‫‪ %8 / 4‬و‬

‫ﻣﺎﻫﻴﭽﻪﻫﺎي ﺻﺎف رگ دﻳﻼﺗﺎﺳـﻴﻮن ﻋـﺮوق اﺗﻔـﺎق اﻓﺘـﺎده و ﻣﻴـﺰان آن‬

‫‪ %8/10‬و در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬

‫ﺳﻨﺠﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ 19.‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ درﻣﺎﻧﻲ در ﮔـﺮوه ﻟﺘـﺮوزول ﺑـﺎ ﮔـﺮوه‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ %8/1 35Badway‬در ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪﻫـﺎي ‪ %10/2 36Elnashar‬ﮔـﺰارش‬

‫‪ Letrozole+‬ﺗﻮﺳﻂ ‪ FMD‬اﺛﺮ ‪ PCOS‬ﺑﺮ اﺧﺘﻼل آﻧـﺪوﺗﻠﻴﺎل ﻣـﻮرد‬

‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ در اﻳﻦ ﻧﮕﺎه درﻣﺎن ﻣﺎ ﻫﻤﮕﺎم و ﺣﺘـﻲ ﻣﻮﻓـﻖﺗـﺮ از‬

‫ﺑﺤﺚ اﺳﺖ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ‪ FMD‬ﺧﺎﻧﻢﻫﺎي ﻛـﻪ درﻣـﺎن ‪ PCOS‬آنﻫـﺎ‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻫﺎي ﻗﺒﻠﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺎن ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ در اﻛﺜﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻫﺎي ﺑـﺎﻻ‬

‫ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻮد ‪ %19/42±9/61‬و در ﺧﺎﻧﻢﻫﺎي ﺑﺎ ‪ PCOS‬ﻛﻪ ﺑﻪ درﻣﺎن ﺟﻮاب‬

‫ﺑﻪ ﺟﺰ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ‪ Badaway‬آنﻫـﺎ از ﻟﺘـﺮوزول در دوز ‪ 2/5mg‬اﺳـﺘﻔﺎده‬

‫ﻧﺪادﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻴﺰان ‪ FMD‬آنﻫﺎ ‪ %18/57±7/29‬ﺗﻮﺳﻂ رادﻳﻮﻟﻮژﻳﺴﺖ ارزﻳﺎﺑﻲ‬

‫ﻛﺮده اﻣﺎ دوز ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻣـﺎ ‪ 5mg‬ﺑـﻮد ﻛـﻪ ﺣـﺎﻛﻲ از اﻓـﺰاﻳﺶ ﺿـﺨﺎﻣﺖ‬

‫ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻋﺪاد ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه ‪ FMD‬ﻛﻢﺗﺮ در اﻓـﺮاد ﻧـﺎﻣﻮﻓﻖ در درﻣـﺎن‬

‫آﻧﺪوﻣﺘﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﺑﻌـﻀﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪﻫـﺎي ﻗﺒﻠـﻲ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ‪ Orio‬در ‪ 2004‬و‬

‫ﺑﻮدﻧﺪ اﻣﺎ اﻳﻦ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ از ﻧﮕﺎه آﻣﺎري اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲدار ﻧﺪاﺷﺖ‪.‬‬

‫‪ Diamanti-Kandarakis‬و ‪ Meyer‬در ‪ 2005‬ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻳﺎ ﺣﺘﻲ‬

‫‪HMG‬‬

‫‪28‬و‪25‬و‪17‬‬

‫ﻗﺪرت آزﻣـﻮن در ﺣﺠـﻢ ﻧﻤﻮﻧـﻪ ﻣـﺎ‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻲﺗﻮان اﻇﻬﺎر ﻛﺮد اﺣﺘﻤﺎﻻ درﻣﺎن ﻣﺎ اﺛﺮ ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜـﺮد‬

‫ﻛﻢﺗﺮ از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ داﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻋﺮوق ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﻴﺴﺘﻢ اوﻟﺘﺮاﺳﻮﻧﺪ ﻗﺎﺑﻞ ارزﻳﺎﺑﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﮕﺬاﺷﺘﻪ اﺳـﺖ‪.‬‬

‫‪ %85‬و ‪ P<0/05‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﺑﺮاي ﻧـﺸﺎن دادن‬

‫در ﺑﺤﺚ ﺑﺮ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ دو ﻧﻜﺘﻪ ﻻزم اﺳـﺖ‪ .‬اول‪ :‬ﻋـﺪم وﺟـﻮد‬

‫‪ %4‬ﺗﻔﺎوت در ‪ FMD‬ﺑﻴﻦ ﮔﺮوه ﺑﻴﻤﺎران و ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل ﻛﺎﻓﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷـﺪ و‬

‫ﮔﺮوه ﺳﺎﻟﻢ ﻳﺎ ﻓﺎﻗﺪ ‪ PCO‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ارزﻳﺎﺑﻲ ﺗﻔﺎوت ‪ FMD‬را در ﮔﺮوه ﺑﺎ‬

‫ﻗــﺪرت آزﻣــﻮن ﺑــﺮاي ارزﻳـﺎﺑﻲ اﺛــﺮات ‪ HMG‬ﻧﻴـﺰ ﻛــﺎﻓﻲ ﺑــﻮده اﺳــﺖ‪.‬‬

‫‪Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 July;70(4):242-9‬‬ ‫‪http://tumj.tums.ac.ir‬‬

‫‪246‬‬

‫ﻫﻤﺘﺎﺳﺎزي ﻣﺘﻐﻴﺮ ﻣﺨﺪوشﻛﻨﻨﺪه ﺳـﻦ در ﭘـﮋوﻫﺶ‪ :‬در ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺣﺎﺿـﺮ‬

‫ﺗﺨﻤﻚﮔﺬاري اﺳﺘﻔﺎده ﻛـﺮد‪ 39.‬در ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺣﺎﺿـﺮ ﮔـﺮوه ﻟﺘـﺮوزول در‬

‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳـﻦ در ﮔـﺮوه ﻛﻨﺘـﺮل ‪ 26/15±30‬ﺳـﺎل و در ﮔـﺮوه ﺑﻴﻤـﺎران‬

‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ‬

‫‪ Letrozole+‬در ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺗﺨﻤﻚﮔـﺬاري و ‪ FMD‬ارﺗﺒـﺎط‬

‫‪ 27/70±5/06‬ﺳﺎل ﺑﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ دو ﮔﺮوه از ﻟﺤﺎظ ﺳﻦ ﻫﻤﺘﺎﺳﺎزي ﺷـﺪه‬

‫ﻣﻌﻨﻲداري ﻧﺸﺎن ﻧﺪاد‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪاي در ﺳﺎل ‪ 2007‬ﺗﻮﺳﻂ ‪ Quintero‬اﻧﺠﺎم‬

‫و ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨـﻲداري ﺑـﺎ ﻫـﻢ ﻧﺪاﺷـﺘﻨﺪ ﺑـﻪﻋـﻼوه ‪ BMI‬ﮔـﺮوه ﺑﻴﻤـﺎران‬

‫ﺷﺪ ﻛﻪ ﻟﺘﺮوزول را در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﮔﻨﺎدوﺗﺮوﭘﻴﻦ ﺑﺮ ﻧـﺮخ ﺣـﺎﻣﻠﮕﻲ ﻣـﻮرد‬

‫‪ kg/m2 26/76±4/41‬و ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل ‪ kg/m2 26/72±4/43‬ﺑـﻮده ﻛـﻪ از‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار داد و ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻬﺘﺮ ﮔﻨﺎدوﺗﺮوﭘﻴﻦ در ﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ ﺑـﺎ ﻟﺘـﺮوزول‬

‫ﻟﺤﺎظ وزن و ﺣﺠﻢ ﺗﻮده ﺑﺪﻧﻲ ﻧﻴﺰ دو ﮔـﺮوه ﻫﻤﺘﺎﺳـﺎزي ﺷـﺪه ﺑﻮدﻧـﺪ‪.‬‬

‫رﺳﻴﺪ اﻣﺎ وي در ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺧﻮد ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺸﺎن ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﻴﺰان ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ در‬

‫ﻣﻘـﺎﻻﺗﻲ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ‪ Meyer‬در ‪ 2005‬و ‪ Baysoy‬در ‪ 2006‬و ‪ Requena‬در‬

‫‪HMG‬‬

‫‪40‬‬

‫ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﺎ ﻟﺘﺮوزول ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻛﺎﻓﻲ ﻣﻔﻴﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 2008‬وﺟﻮد دارد ﻛﻪ از ﻛﺎﻫﺶ ‪ FMD‬ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﻓـﺰاﻳﺶ ﺳـﻦ در زﻧـﺎن‬

‫اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻴﺰان ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ در ﺟﻤﻌﻴﺖ ﭘـﻲﮔﻴـﺮي ﭘـﮋوﻫﺶ‬

‫ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ‪ PCO‬ﺧﺒﺮ ﻣﻲدﻫﺪ‪39.‬و‪38‬و‪ 26‬اﻳﻦ ﻣـﺴﺌﻠﻪ ﻧﻴـﺰ در ﭘـﮋوﻫﺶ ﻣـﺎ رد‬

‫ﺣﺎﺿﺮ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ Healey .‬و ‪ Bedaiwy‬ﻧﻴﺰ ﺗﺮﻛﻴﺐ دارو را ﺗﻮﺻﻴﻪ‬

‫ﻣﻲﺷﻮد ﭼﺮا ﻛﻪ ﺳﻦ دو ﮔﺮوه ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻧﻘﺶ ﻣﺨـﺪوشﻛﻨﻨـﺪﮔﻲ‬

‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪42.‬و‪ 41‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ School craft‬در درﻣﺎن ‪ IVF‬ﺗﻔـﺎوت در ﻧـﺮخ‬

‫ﺳﻦ و ‪ BMI‬ﺑﺎ ﻫﻤﺘﺎﺳﺎزي ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ از ﺑﻴﻦ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ ﺑﺎ دو ﺷـﻴﻮه ﻣﻌﻨـﻲدار ﺑـﻮده و ‪ %52‬در ﮔـﺮوه ‪ FSH‬و ‪ %37‬در‬ ‫‪43‬‬

‫اﺛﺮ ﭼﺎﻗﻲ در اﺧﺘﻼل ﻋﻤﻠﻜـﺮد آﻧـﺪوﺗﻠﻴﺎل در ‪ :PCOS‬ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻫـﺎي‬

‫ﮔﺮوه ﻟﺘﺮوزول ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ‪ FSH‬ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣـﺎ ﺳـﻪ‬

‫‪ Rotterdam‬در ‪ 2004‬و ‪ Mather‬در ‪ 2001‬ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﭼﺎﻗﻲ در ‪ PCOS‬را‬

‫ﺑﻴﻤﺎر دﻳﺎﺑﺘﻲ وﺟﻮد داﺷﺖ ﻛﻪ در ﮔﺮوه ﻟﺘﺮوزول ﻗـﺮار ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺑﻮدﻧـﺪ و‬

‫ﺑـﺎ اﺧـﺘﻼل ﻋﻤﻠﻜــﺮد آﻧـﺪوﺗﻠﻴﺎل ﻧـﺸﺎن ﻣـﻲدﻫـﺪ‪24.‬و‪ 18‬اﻳـﻦ ﻣــﺴﺌﻠﻪ در‬

‫درﻣﺎن دو ﻧﻔﺮ آنﻫﺎ ﺑﺎ ﺷﻜﺴﺖ و ﻳﻚ ﺑﻴﻤﺎر ﺑﺎ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﻫﻤﺮاه ﺑﻮد ﻣﻴﺰان‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌــﻪﻫــﺎي ‪ Orio‬و ‪ Tarkun‬در ‪ 2004‬و ‪ Kravariti‬در ‪ 2005‬ﻣــﻮرد‬

‫‪ FMD‬آنﻫﺎ ‪ %19/11±6/98‬ﺑـﻮد‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ در زﻧـﺎن ﻣﺒـﺘﻼ ﺑـﻪ ﺳـﻨﺪرم‬

‫ﺑﺤــﺚ اﺳــﺖ‪27.‬و‪21‬و‪ 17‬اﻣــﺎ در ﻣﻄﺎﻟﻌــﻪ ﻣــﺎ از ﺟﻬــﺖ ‪ BMI‬دو ﮔــﺮوه‬

‫ﺗﺨﻤﺪان ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘﻲ ﻣﻘﺎوم ﺑﻪ ﻛﻠﻮﻣﻴﻔﻦ ﻟﺘﺮوزول ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﺑـﻪ‬

‫ﻫﻤﺘﺎﺳﺎزي ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ و ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻋﻠﺖ ‪ FMD‬در دو ﮔـﺮوه ﺗﻔـﺎوت‬

‫اﻧﺪازه ﻟﺘﺮوزول ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﮔﻨﺎدوﺗﺮوﭘﻴﻦ در ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺗﺨﻤﻚﮔﺬاري ﻣـﻮﺛﺮ‬

‫‪FMD‬‬

‫ﺑﺎﺷــﺪ و ﺑــﺎ ﺗﻮﺟــﻪ ﺑــﻪ ﺑ ـﻴﺶﺗــﺮ ﺑــﻮدن ﺿــﺨﺎﻣﺖ آﻧــﺪوﻣﺘﺮ در ﮔــﺮوه‬

‫را در زﻧﺎن ﭼﺎق ﺑﺎ ‪ PCOS‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮد‪26.‬و‪ 25‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪﻫﺎي دﻳﮕﺮي وﺟـﻮد‬

‫‪HMG‬‬

‫‪ Letrozole+‬ﺣﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان اﻧﺪك در ﺧﺼﻮص ﺑﻴﻤﺎران ﻛﻪ درﮔﻴﺮ‬

‫دارد ﻛﻪ ﻫﻤﺮاﻫﻲ اﺧﺘﻼل ‪ FMD‬را در زﻧﺎن ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ‪ PCO‬ﭼﺎق و ﻃﺒﻴﻌﻲ‬

‫اﺛﺮات ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺿﺪ اﺳﺘﺮوژﻧﻲ ﻛﻠﻮﻣﻴﻔﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ اﺳﺖ‪ .‬در زﻧﺎن‬

‫ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪28.‬و‪27‬و‪21‬و‪ 17‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ درﻣـﺎﻧﻲ در ﮔـﺮوه ﻟﺘـﺮوزول ﺑـﺎ‬

‫ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻨﺪرم ﺗﺨﻤﺪان ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘﻲ ﻣﻘـﺎوم ﺑـﻪ ﻛﻠـﻮﻣﻴﻔﻦ ﻟﺘـﺮوزول ﺑـﻪ‬

‫‪ Letrozole+‬در ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺗﺨﻤﻚﮔﺬاري در ﻛﻞ اﻓﺮاد ﻣـﻮرد‬

‫ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻟﺘﺮوزول ﻫﻤﺮاه ﺑـﺎ ﮔﻨـﺎدوﺗﺮوﭘﻴﻦ در ﺗﺤﺮﻳـﻚ‬

‫ﻣﻌﻨﻲداري ﻧﺪاﺷﺖ‪ Meyer .‬اﻓﺰاﻳﺶ اﺧﺘﻼﻻت آﻧـﺪوﺗﻠﻴﺎل ﺗﻮﺳـﻂ‬

‫ﮔﺮوه‬

‫‪HMG‬‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌــﻪ ‪ 33‬ﺑﻴﻤــﺎر )‪ (%55/9‬داراي ﻧﺘــﺎﻳﺞ ﻣﻮﻓــﻖ و ‪ 26‬ﺑﻴﻤــﺎر )‪(%44/1‬‬

‫ﺗﺨﻤﻚﮔﺬاري ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫دﭼﺎر ﺷﻜﺴﺖ درﻣﺎن ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬در اﻓـﺮاد ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ‪ HMG‬ﺑـﻪ ﻫﻤـﺮاه‬

‫ﺑﻴﻦ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ داﭘﻠﺮ ﺷﺮﻳﺎن ﺑﺮاﻛﻴﺎل در ﮔـﺮوه ﻟﺘـﺮوزول‬

‫ﻟﺘﺮوزول ﻣﻴﺰان ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ‪ %54/5‬ﻳﻌﻨـﻲ ‪ 18‬ﻧﻔـﺮ از ‪ 33‬ﻧﻔـﺮ و در ﮔـﺮوه‬

‫در ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺑﺎ ﮔﻨﺎدوﺗﺮوﭘﻴﻦ ﺑﺎ ﻟﺘـﺮوزول ﺑـﻪ ﺗﻨﻬـﺎﻳﻲ ﺗﻔـﺎوت ﻣﻌﻨـﻲداري‬

‫ﻟﺘﺮوزول ‪ %57/7‬ﻳﻌﻨﻲ ‪ 15‬ﻧﻔﺮ از ‪ 26‬ﻧﻔـﺮ ﺑـﻮده اﺳـﺖ اﻳـﻦ ﺗﻔـﺎوت از‬

‫وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺿﺨﺎﻣﺖ آﻧﺪوﻣﺘﺮ در ﮔﺮوه‬

‫‪ Letrozole+‬از‬

‫ﻟﺤﺎظ آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲدار ﻧﺒﻮد‪.‬‬

‫ﮔﺮوه ﻟﺘﺮوزول ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﻮد وﻟﻲ اﻳﻦ ﺑﺮﺗﺮي از ﻧﻈﺮ آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲدار ﻧﺒﻮد‪.‬‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌـــﻪﻫـــﺎي ‪ Gregoriou‬و ‪ Baysoy‬در ‪ 2006‬و ‪ 2007‬ﻧـــﺸﺎن‬ ‫ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻣﺼﺮف ﻟﺘﺮوزول در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﮔﻨـﺎدوﺗﺮوﭘﻴﻦﻫـﺎ ﻣﻘـﺮون ﺑـﻪ‬

‫‪HMG‬‬

‫در ﻛﻞ اﻓﺮاد ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ 33‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%55/9‬داراي ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﻣﻮﻓـﻖ و ‪26‬‬ ‫ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%44/1‬دﭼﺎر ﺷﻜﺴﺖ درﻣـﺎن ﺷـﺪﻧﺪ‪ .‬در اﻓـﺮاد ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از‬

‫‪38‬و‪37‬‬

‫‪ Letrozole+ HMG‬ﻣﻴﺰان ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ‪ %54/5‬ﻳﻌﻨﻲ ‪ 18‬ﻧﻔﺮ از ‪ 33‬ﻧﻔـﺮ و در‬

‫ﻟﺘﺮوزول ﺑﻪ اﺛﺮات آﻧﺘﻲاﺳﺘﺮوژﻧﻴﻚ ﻛﻠﻮﻣﻴﻔﻦ را در ارﮔﺎنﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪﻣﺜﻠﻲ‬

‫ﮔﺮوه ﻟﺘﺮوزول ‪ %57/7‬ﻳﻌﻨﻲ ‪ 15‬ﻧﻔﺮ از ‪ 26‬ﻧﻔﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت از‬

‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺿﺨﻴﻢ ﺷﺪن دﻫﺎﻧﻪ رﺣﻢ و ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻋﺒﻮر اﺳـﭙﺮم ﻧـﺪارد اﻳـﻦ‬

‫ﻟﺤﺎظ آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲدار ﻧﺒﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﻮدن ﺿﺨﺎﻣﺖ آﻧـﺪوﻣﺘﺮ‬

‫دارو ﻣﻬﺎر ﻛﻨﻨﺪه آروﻣﺎﺗـﺎز ﺑـﻮده و ﺳـﻄﺢ اﺳـﺘﺮوژن ﻣﺤﻴﻄـﻲ را ﭘـﺎﻳﻴﻦ‬

‫در ﮔﺮوه‬

‫‪ Letrozole+‬ﺣﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان اﻧﺪك در ﺧﺼﻮص ﺑﻴﻤـﺎران‬

‫ﻣﻲآورد و ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴـﺐ ﻣـﻲﺗـﻮان از اﺛـﺮات آﻧﺘـﻲاﺳـﺘﺮوژﻧﻴﻚ آن ﺑـﺮ‬

‫ﻛﻪ درﮔﻴﺮ اﺛﺮات ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺿﺪ اﺳـﺘﺮوژﻧﻲ ﻛﻠـﻮﻣﻴﻔﻦ ﻫـﺴﺘﻨﺪ ﻗﺎﺑـﻞ ﺗﻮﺟـﻪ‬

‫ﺻﺮﻓﻪﺗﺮ‪ ،‬ﺳﺎده و ﻣﻨﺎﺳﺐ و رﺿﺎﻳﺖﺑﺨﺶﺗﺮ ﺑﺮاي ﺑﻴﻤﺎران ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪HMG‬‬

‫ﻫﻤﻜﺎران‬ ‫ﺻﻔﺪرﻳﺎن و‬ Safdarian L. et ‫ﻟﻴﻠﻲ‬ al.

247

‫ﺗﺨﻤﻚﮔﺬاري در ﻓﺮد ﻧﺎﺑﺎرور ﺑﺮ اﺳﺎس ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺳـﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ ﺷـﺮﻳﺎن‬

‫ ﻋـﺪم ﺗﻔـﺎوت در‬،‫ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋـﺪم ﺗﻔـﺎوت در ﺗﺨﻤـﻚﮔـﺬاري‬.‫اﺳﺖ‬

‫ﺑﺮاﻛﻴﺎل" دوره دﺳﺘﻴﺎري رﺷﺘﻪ زﻧﺎن و زاﻳﻤﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛـﻪ ﺑـﺎ ﺣﻤﺎﻳـﺖ‬

.‫ ﻧﻴـ ـﺰ دور از اﻧﺘﻈـــﺎر ﻧﻴـ ـﺴﺖ‬FMD ‫ﺣـــﺎﻣﻠﮕﻲ و ﻋـــﺪم ﺗﻔـــﺎوت در‬

.‫ ﺛﺒﺖ ﺷﺪ‬1390 ‫ ﺳﺎل‬855 ‫داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان اﺟﺮا و ﺑﺎ ﻛﺪ‬

‫ اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﭘﺎﻳﺎنﻧﺎﻣـﻪ "ﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ دو روش ﺗﺤﺮﻳـﻚ‬:‫ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري‬

References 1. 2. 3. 4.

5. 6.

9. 10.

11.

12. 13. 14.

15.

Speroff L, Fritz M, editors. Clinical Gynecologic Endocrinology and Infertility. 7th ed. Philadelphia, PA: Lippincott Williams and Wilkins; p. 1097-132. Buckley MM, Goa KL. Tamoxifen. A reappraisal of its pharmacodynamic and pharmacokinetic properties, and therapeutic use. Drugs 1989;37(4):451-90. Balen A. Pathogenesis of polycystic ovary syndrome: the enigma unravels? Lancet 1999;354(9183):966-7. Kettel LM, Roseff SJ, Berga SL, Mortola JF, Yen SS. Hypothalamic-pituitary-ovarian response to clomiphene citrate in women with polycystic ovary syndrome. Fertil Steril 1993;59(3):532-8. Franks S, Adams J, Mason H, Polson D. Ovulatory disorders in women with polycystic ovary syndrome. Clin Obstet Gynaecol 1985;12(3):605-32. Bao SH, Sheng SL, Peng YF, Lin QD. Effects of letrozole and clomiphene citrate on the expression of HOXA10 and integrin alpha v beta 3 in uterine epithelium of rats. Fertil Steril 2009;91(1):244-8 Topipat C, Choktanasiri W, Jultanmas R, Weerakiet S, Wongkularb A, Rojanasakul A. A comparison of the effects of clomiphene citrate and the aromatase inhibitor letrozole on superovulation in Asian women with normal ovulatory cycles. Gynecol Endocrinol 2008;24(3):145-50. Guzick DS, Carson SA, Coutifaris C, Overstreet JW, FactorLitvak P, Steinkampf MP, et al. Efficacy of superovulation and intrauterine insemination in the treatment of infertility. National Cooperative Reproductive Medicine Network. N Engl J Med 1999;340(3):177-83. Kemmann E, Jones JR. Sequential clomiphene citratemenotropin therapy for induction or enhancement of ovulation. Fertil Steril 1983;39(6):772-9. Jarrell J, McInnes R, Cooke R, Arronet G. Observations on the combination of clomiphene citrate-human menopausal gonadotropin-human chorionic gonadotropin in the management of anovulation. Fertil Steril 1981;35(6):634-7. Lu PY, Chen AL, Atkinson EJ, Lee SH, Erickson LD, Ory SJ. Minimal stimulation achieves pregnancy rates comparable to human menopausal gonadotropins in the treatment of infertility. Fertil Steril 1996;65(3):583-7. Fujii S, Fukui A, Fukushi Y, Kagiya A, Sato S, Saito Y. The effects of clomiphene citrate on normally ovulatory women. Fertil Steril 1997;68(6):997-9. Hsu CC, Kuo HC, Wang ST, Huang KE. Interference with uterine blood flow by clomiphene citrate in women with unexplained infertility. Obstet Gynecol 1995;86(6):917-21. Laufer N, Pratt BM, DeCherney AH, Naftolin F, Merino M, Markert CL. The in vivo and in vitro effects of clomiphene citrate on ovulation, fertilization, and development of cultured mouse oocytes. Am J Obstet Gynecol 1983;147(6):633-9. Ransom MX, Doughman NC, Garcia AJ. Menotropins alone are superior to a clomiphene citrate and menotropin combination for superovulation induction among clomiphene citrate failures. Fertil Steril 1996;65(6):1169-74.

Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 July;70(4):242-9 http://tumj.tums.ac.ir

16. Carmina E, Orio F, Palomba S, Longo RA, Cascella T, Colao A, et al. Endothelial dysfunction in PCOS: role of obesity and adipose hormones. Am J Med 2006;119(4):356.e1-6. 17. Orio F Jr, Palomba S, Cascella T, De Simone B, Di Biase S, Russo T, et al. Early impairment of endothelial structure and function in young normal-weight women with polycystic ovary syndrome. J Clin Endocrinol Metab 2004;89(9):4588-93. 18. Rotterdam ESHRE/ASRM-Sponsored PCOS Consensus Workshop Group. Revised 2003 consensus on diagnostic criteria and long-term health risks related to polycystic ovary syndrome. Fertil Steril 2004;81(1):19-25. 19. Kaźmierski M, Michalewska-Włudarczyk A, Krzych LJ, Tendera M. Diagnostic value of flow mediated dilatation measurement for coronary artery lesions in men under 45 years of age. Cardiol J 2010;17(3):288-92. 20. Wenner MM, Taylor HS, Stachenfeld NS. Endothelin B receptor contribution to peripheral microvascular function in women with polycystic ovary syndrome. J Physiol 2011;589(Pt 19):4671-9. 21. Kravariti M, Naka KK, Kalantaridou SN, Kazakos N, Katsouras CS, Makrigiannakis A, et al. Predictors of endothelial dysfunction in young women with polycystic ovary syndrome. J Clin Endocrinol Metab 2005;90(9):5088-95. 22. Beckman JA, Goldfine AB, Dunaif A, Gerhard-Herman M, Creager MA. Endothelial function varies according to insulin resistance disease type. Diabetes Care 2007;30(5):1226-32. 23. Peretz A, Leotta DF, Sullivan JH, Trenga CA, Sands FN, Aulet MR, et al. Flow mediated dilation of the brachial artery: an investigation of methods requiring further standardization. BMC Cardiovasc Disord 2007;7:11. 24. Mather K, Anderson TJ, Verma S: Insulin action in the vasculature: physiology and pathophysiology. J Vasc Res 2001;38(5):415-22. 25. Meyer C, McGrath BP, Teede HJ. Overweight women with polycystic ovary syndrome have evidence of subclinical cardiovascular disease. J Clin Endocrinol Metab 2005;90(10):57116. 26. Meyer C, McGrath BP, Cameron J, Kotsopoulos D, Teede HJ. Vascular dysfunction and metabolic parameters in polycystic ovary syndrome. J Clin Endocrinol Metab 2005;90(8):4630-5. 27. Tarkun I, Arslan BC, Cantürk Z, Türemen E, Sahin T, Duman C. Endothelial dysfunction in young women with polycystic ovary syndrome: relationship with insulin resistance and low-grade chronic inflammation. J Clin Endocrinol Metab 2004;89(11):5592-6. 28. Diamanti-Kandarakis E, Alexandraki K, Protogerou A, Piperi C, Papamichael C, Aessopos A, et al. Metformin administration improves endothelial function in women with polycystic ovary syndrome. Eur J Endocrinol 2005;152(5):749-56. 29. Paradisi G, Steinberg HO, Hempfling A, Cronin J, Hook G, Shepard MK ,et al. Polycystic ovary syndrome is associated with endothelial dysfunction .Circulation 2001;103:1410-15. 30. Mather KJ, Verma S, Corenblum B, Anderson TJ. Normal endothelial function despite insulin resistance in healthy women with the polycystic ovary syndrome. J Clin Endocrinol Metab 2000;85(5):1851-6.

Comparing two ovulation induction methods by brachial artery sonography in infertile women with PCOD

31. Worboys S, Kotsopoulos D, Teede H, McGrath B, Davis SR. Evidence that parenteral testosterone therapy may improve endotheliumdependent and -independent vasodilation in postmenopausal women already receiving estrogen. J Clin Endocrinol Metab 2001;86:158-61. 32. Mitwally MFM, Casper RF. Single dose administration of the aromatase inhibitor, letrozole: a simple and convenient effective method of ovulation induction. Fertil Steril 2001;76(Suppl 1):S94-S95. 33. Al-Omari WR, Sulaiman WR, Al-Hadithi N. Comparison of two aromatase inhibitors in women with clomiphene-resistant polycystic ovary syndrome. Int J Gynaecol Obstet 2004;85(3):289-91. 34. Atay V, Cam C, Muhcu M, Cam M, Karateke A. Comparison of letrozole and clomiphene citrate in women with polycystic ovaries undergoing ovarian stimulation. J Int Med Res 2006;34(1):73-6. 35. Badawy A, Abdel Aal I, Abulatta M. Clomiphene citrate or letrozole for ovulation induction in women with polycystic ovarian syndrome: a prospective randomized trial. Fertil Steril 2009;92(3):849-52. 36. Elnashar A, Fouad H, Eldosoky M, Saeid N. Letrozole induction of ovulation in women with clomiphene citrate-resistant polycystic ovary syndrome may not depend on the period of infertility, the body mass index, or the luteinizing hormone/follicle-stimulating hormone ratio. Fertil Steril 2006;85(2):511-3.

248

37. Gregoriou O, Vlahos NF, Konidaris S, Papadias K, Botsis D, Creatsas GK. Randomized controlled trial comparing superovulation with letrozole versus recombinant follicle-stimulating hormone combined with intrauterine insemination for couples with unexplained infertility who had failed clomiphene citrate stimulation and intrauterine insemination. Fertil Steril 2008;90(3):678-83. 38. Baysoy A, Serdaroglu H, Jamal H, Karatekeli E, Ozornek H, Attar E. Letrozole versus human menopausal gonadotrophin in women undergoing intrauterine insemination. Reprod Biomed Online 2006;13(2):208-12. 39. Requena A, Herrero J, Landeras J, Navarro E, Neyro JL, Salvador C, et al. Use of letrozole in assisted reproduction: a systematic review and meta-analysis. Hum Reprod Update 2008;14(6):571-82. 40. Quintero RB, Urban R, Lathi RB, Westphal LM, Dahan MH. A comparison of letrozole to gonadotropins for ovulation induction, in subjects who failed to conceive with clomiphene citrate. Fertil Steril 2007;88(4):879-85. 41. Healey S, Tan SL, Tulandi T, Biljan MM. Effects of letrozole on superovulation with gonadotropins in women undergoing intrauterine insemination. Fertil Steril 2003;80(6):1325-9. 42. Bedaiwy MA, Forman R, Mousa NA, Al Inany HG, Casper RF. Cost-effectiveness of aromatase inhibitor co-treatment for controlled ovarian stimulation. Hum Reprod 2006;21(11):2838-44. 43. Schoolcraft WB, Surrey ES, Minjarez DA, Stevens JM, Gardner DK. Management of poor responders: can outcomes be improved with a novel gonadotropin-releasing hormone antagonist/letrozole protocol? Fertil Steril 2008;89(1):151-6.

249 ‫ ﺗﺎ‬242 ،4 ‫ ﺷﻤﺎره‬،70 ‫ دوره‬،1391 ‫ ﺗﻴﺮ‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬

249

‫ﻛﺎراﻳﻲ دو روش ﭘﺎﻳﺶ ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻣﺤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ در ﺑﺨﺸﻬﺎي ﺟﺮاﺣﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ‬

Tehran University Medical Journal, July 2012; Vol. 70, No. 4: 242-249

Original Article

Comparing two ovulation induction methods by brachial artery ultrasonography in infertile women with polycystic ovary syndrome Abstract Lili Safdarian M.D.1 Nooshafarin Satari Dibazar M.D.1* Arash Ahmadzadeh M.D.2 Batool Ghorbani yekta Ph.D.3 1- Department of Gynecology, Shariati Hospital, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran. 2- Department of Radiology, Shariati Hospital, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran. 3- Department of Physiology, Tehran Medical Branch Islamic Azad University, Tehran, Iran.

Received: February 18, 2012

Accepted: April 21, 2012

Background: Endothelial dysfunction can influence fertility rate in women with polycystic ovary syndrome (PCOS) as flow mediated dilatation (FMD) is impaired in patients with the disease. The aim of this study was to compare two methods of ovulation induction by letrozole or letrozole plus human menopausal gonadotropins (HMGs) in infertile women with PCOS who were resistant to clomiphene citrate based on brachial artery ultrasound findings. Methods: In this double -blind randomized clinical trial, 59 infertile women who had the inclusion criteria for PCOS were evaluated in the Infertility Clinic of Shariati Hospital in Tehran, Iran in 2010-2011. The patients were assigned to two letrozole and letrozole plus HMG groups and were evaluated for FMD in the brachial artery by transvaginal ultrasonography. Later, the values were recorded and analyzed statistically. Results: In the letrozole group, infertility treatment was successful in 15 (57.7%) but it failed in 11 (42.3%) patients. In letrozole plus HMG group, the treatment was successful in 18 (54.5%) while it failed in 15 (45.5%) patients. The mean FMD values in the groups with successful and unsuccessful treatment results were 19.42±10% and 18.57±7.2%, respectively, but the difference was not statistically significant (P=0.712). Moreover, the average endometrial thickness in groups with successful and unsuccessful treatment results were 8.4±1.3 mm and 9.8±3.9 mm, respectively but the difference was not significant either (P=0.06). Conclusion: In infertile women with polycystic ovary syndrome that are resistant to clomiphene, letrozole or letrozole combined with gonadotropin can be equally effective

Corresponding author: Department of Gyncology, Shariati Hospital, Jalal Al Ahmad High way, Karegar Ave., Keshavarz Blvd., Tehran, Iran. Tel: +98- 21- 88021834 E-mail: nooshin_diba@yahoo.com

for ovulation induction. Keywords: flow mediated dilatation, human menopausal gonadotropins, letrozole, polycystic ovary syndrome.

Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 July;70(4):242-9

http://tumj.tums.ac.ir

‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﻤﻚ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي در ﺳﻲﺗﻲ اﺳﻜﻦ ﺟﻬﺖ ﺟﺪاﺳﺎزي ﻧﺪولﻫﺎي رﻳﻮي‬

‫‪250‬‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺗﻴﺮ ‪ ،1391‬دوره ‪ ،70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،4‬ﺻﻔﺤﻪ ﻫﺎي ‪ 250‬ﺗﺎ ‪256‬‬

‫ﻣﻘﺎﻟﻪ اﺻﻴﻞ‬

‫ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﻤﻚ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي ﻧﻮﻳﻦ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻧﺪولﻫﺎي رﻳﻮي در ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﺳﻲﺗﻲ اﺳﻜﻦ‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‬

‫ﻣﺤﻤﺪﭘﺎرﺳﺎ ﺣﺴﻴﻨﻲ‪ *1،‬ﺣﻤﻴﺪ‬ ‫ﺳﻠﻄﺎﻧﻴﺎنزاده‪3،‬و‪ 2‬ﺷﻬﺮام اﺧﻼقﭘﻮر‪،‬‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪1390/10/28 :‬‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش‪1391/02/11 :‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬

‫ﻋﻠﻲ ﺟﻼﻟﻲ‪ 5،‬ﻣﻬﺮداد ﺑﺨﺸﺎﻳﺶ ﻛﺮم‬

‫‪ -1‬ﮔﺮوه ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﺮق و ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ‪ ،‬واﺣﺪ ﻋﻠﻮم و‬ ‫ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‪.‬‬ ‫‪ -2‬ﻗﻄﺐ ﻋﻠﻤﻲ ﻛﻨﺘﺮل و ﭘﺮدازش ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ‪،‬‬ ‫داﻧﺸﻜﺪه ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﺮق و ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه‬

‫زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف‪ :‬ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي رﻳﻮي و در رأس آن ﺳﺮﻃﺎن رﻳﻪ از ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ و ﺧﻄﺮﻧﺎكﺗـﺮﻳﻦ ﺑﻴﻤـﺎريﻫـﺎﻳﻲ ﻫـﺴﺘﻨﺪ ﻛـﻪ‬ ‫روزاﻧﻪ اﻓﺮاد زﻳﺎدي را ﺑﻪ ﻛﺎم ﻣﺮگ ﻣﻲﻛﺸﺎﻧﻨﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻳـﻚ ﺳﻴـﺴﺘﻢ ﻛﻤـﻚ ﺗﺸﺨﻴـﺼﻲ ﻣﻜـﺎﻧﻴﺰه ﺟﻬـﺖ ﺷﻨﺎﺳـﺎﻳﻲ‬ ‫ﻧﺪولﻫﺎي رﻳﻮي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از ﻋﻼﻳﻢ اﺻﻠﻲ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي رﻳﻪ اراﻳﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‪ :‬در ﻳﻚ ﻛﺎرآزﻣﺎﻳﻲ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ ‪ 25‬ﺑﻴﻤﺎر رﻳﻮي ﻣﺮاﺟﻌﻪﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻣﺴﻴﺢ داﻧﺸﻮري ﺗﻬﺮان ﻛﻪ در ﺗﺼﺎوﻳﺮ‬ ‫‪ HRCT‬آنﻫﺎ ﻧﺪول رﻳﻮي ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮔﺮدﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺑﻪ دو ﮔﺮوه ﻣﻮرد ﺑﺎ ﺟﻤﻌﻴـﺖ ﭘـﺎﻧﺰده )‪ 9‬زن و ﺷـﺶ ﻣـﺮد ﺑـﺎ‬

‫ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‪ -3 .‬آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﺗﺤﻠﻴﻞ‬

‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻨﻲ ‪ 43±5/63‬ﺳﺎل( و ﮔﺮوه ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﺟﻤﻌﻴﺖ ده )ﺷﺶ زن و ﭼﻬـﺎر ﻣـﺮد ﺑـﺎ ﻣﻴـﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳـﻨﻲ ‪ 39±4/91‬ﺳـﺎل(‬

‫ﺗﺼﺎوﻳﺮ‪ ،‬ﺑﺨﺶ رادﻳﻮﻟﻮژي‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻫﻨﺮي‬

‫ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻋﻤﺎل روشﻫﺎي ﭘﺮدازش و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﭘﺰﺷﻜﻲ و اﺳﺘﻔﺎده از اﻟﮕﻮرﻳﺘﻢﻫـﺎي ﺷﻨﺎﺳـﺎﻳﻲ آﻣـﺎري اﻟﮕـﻮ‬

‫ﻓﻮرد‪ ،‬دﻳﺘﺮوﻳﺖ‪ ،‬آﻣﺮﻳﻜﺎ‪ -4 .‬ﮔﺮوه رادﻳﻮﻟﻮژي‪،‬‬ ‫ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺳﻴﻨﺎ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪،‬‬

‫ﺳﻴﺴﺘﻤﻲ ﻣﻜﺎﻧﻴﺰه ﺟﻬﺖ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺧﻮدﻛﺎر ﻧﺪول رﻳﻮي اراﻳﻪ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‪ -5 .‬ﮔﺮوه ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﺮق اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ‪،‬‬

‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‪ :‬ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ روشﻫﺎي ﺑﺨﺶﺑﻨﺪي ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻧﺴﺞ اﺻﻠﻲ رﻳﻪﻫﺎ از ﺑﻘﻴﻪ ﺗـﺼﺎوﻳﺮ دو ﺑﻌـﺪي ﺟـﺪا ﺷـﺪﻧﺪ‪ .‬در‬

‫داﻧﺸﻜﺪه ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﺮق و ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻬﻴﺪ‬

‫ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻌﺪ ﻣﻮارد ﻣﺸﻜﻮك ﺷﺎﻣﻞ رگ‪ ،‬ﺑﺮوﻧﺶ‪ ،‬ﻧﺪول و ﻏﻴﺮه ﺑﻪ ﺻﻮرت رﻧﮕﻲ ﺑﺮﭼـﺴﺐ ﮔﺮﻓﺘﻨـﺪ‪ .‬ﺳـﭙﺲ وﻳﮋﮔـﻲﻫـﺎي‬

‫ﺑﻬﺸﺘﻲ‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‪ -6 .‬ﮔﺮوه رادﻳﻮﻟﻮژي‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ‬ ‫ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺳﻞ و ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي رﻳﻮي ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن‬ ‫ﻣﺴﻴﺢ داﻧﺸﻮري‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺷﻬﻴﺪ‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ از ﺑﻘﻴﻪ ﻣﻮارد ﺗﻔﻜﻴﻚ و ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﻳﺪﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‪ :‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ و ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي ﻣﺘﻨﻮع ﻧﺪولﻫﺎ و ﺗﻌﺪاد زﻳﺎد ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﺳﻲﺗﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻛﺎتﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ‬

‫ﺑﻬﺸﺘﻲ‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‬ ‫*‬

‫ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻧﺪولﻫﺎ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪﻧﺪ‪ .‬در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺟﻬﺖ ﻛﻼﺳﻪﺑﻨﺪي ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﺒﻜﻪ ﻋﺼﺒﻲ ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ ﻧﺪولﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در‬

‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل‪ :‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﻣﻴﺪان ﭘﻮﻧﻚ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه آزاد‬

‫اﺳﻼﻣﻲ واﺣﺪ ﻋﻠﻮم و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪه ﻓﻨﻲ و‬ ‫ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‪ ،‬ﮔﺮوه ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﺮق و ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ‬

‫رﻳﻪ‪ ،‬ﭘﻴﺪا ﻛﺮدن ﻧﺪول رﻳﻮي از ﻣﻴﺎن ﻣﻮارد ﻣﺸﻜﻮك ﻛﺎري دﺷﻮار‪ ،‬زﻣﺎنﺑﺮ و ﺑـﺎ اﺣﺘﻤـﺎل ﺧﻄـﺎي اﻧـﺴﺎﻧﻲ ﺑـﺮاي ﭘﺰﺷـﻜﺎن‬ ‫ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺧﺮوﺟﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﺑﻪﺧﻮﺑﻲ )‪ (P<0/05‬ﻧﺪول رﻳﻮي را از ﻣﻮارد ﻣﺸﻜﻮك آﺷﻜﺎر ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺗﻠﻔﻦ‪0912-2981895 :‬‬ ‫‪E-mail: mp.hosseini@ymail.com‬‬

‫ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﻤﻚ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي‪ ،‬ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﺳﻲﺗﻲ اﺳﻜﻦ‪ ،‬ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻧـﻮدل رﻳـﻮي‪ ،‬ﭘـﺮدازش و ﺗﺤﻠﻴـﻞ‬ ‫ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ آﻣﺎري اﻟﮕﻮ‪.‬‬

‫اﺧﺘﺼﺎص دارد‪ .‬در ﺣـﺪود ‪ %80‬ﺑﻴﻤـﺎران ﭘـﺲ از ﺷﻨﺎﺳـﺎﻳﻲ اﻳـﻦ ﻧـﻮع‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫‪1‬‬

‫ﺳﺮﻃﺎن در ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﭘﻨﺞ ﺳـﺎل از ﻋﻤﺮﺷـﺎن ﺑـﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧـﺪه اﺳـﺖ‪.‬‬ ‫رﺷﺪ ﻓﺮاﻳﻨﺪه ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي رﻳﻮي در ﺟﻮاﻣﻊ ﺻﻨﻌﺘﻲ اﻣﺮوزي‪ ،‬ﻧﻴﺎز ﺑﻪ‬

‫آﻟﻮدﮔﻲ ﻫﻮا ﻧﺎﺷﻲ از ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺷﺪن ﺷﻬﺮﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺼﺮف دﺧﺎﻧﻴﺎت و ﻋﻮاﻣـﻞ‬

‫روشﻫــﺎي ﻣــﺪرن در ﺗــﺸﺨﻴﺺ ﺻــﺤﻴﺢ و زود ﻫﻨﮕــﺎم را دو ﭼﻨــﺪان‬

‫ژﻧﺘﻴﻜﻲ از دﻻﻳﻞ ﻋﻤﺪه اﺑﺘﻼ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﺗـﺸﺨﻴﺺ زود‬

‫)‪(Lung cancer‬‬

‫ﻫﻨﮕﺎم ﺑﻴﻤﺎريﻫـﺎي رﻳـﻮي ﺗـﺎﺛﻴﺮ ﻋﻤـﺪهاي در اﺣﺘﻤـﺎل درﻣـﺎن ﻗﻄﻌـﻲ‬

‫ﻫﻢﭼﻨﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از ﺧﻄﺮﻧﺎكﺗﺮﻳﻦ ﺳﺮﻃﺎنﻫﺎ ﺷـﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣـﻲﺷـﻮد‪.‬‬

‫ﺑﻴﻤﺎري ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪ .‬روشﻫﺎي ﻋﻤﺪه ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ ﺳﺮﻃﺎن رﻳـﻪ ﺷـﺎﻣﻞ‬

‫ﻳـﻚ ﺳـﻮم از ﻣـﺮگ و ﻣﻴﺮﻫـﺎي ﻧﺎﺷـﻲ از ﺳﺮﻃـﺎنﻫﺎ ﺑـﻪ ﺳﺮﻃـﺎن رﻳﻪ‬

‫روشﻫــﺎي ﺗــﺼﻮﻳﺮﺑﺮداري رادﻳــﻮﮔﺮاﻓﻲ و ﺳــﻲﺗــﻲ اﺳــﻜﻦ‪ ،‬ﺑﻴﻮﭘــﺴﻲ‪،‬‬

‫ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬در ﺑـﻴﻦ ﺑﻴﻤـﺎريﻫـﺎي رﻳـﻮي‪ ،‬ﺳـﺮﻃﺎن رﻳـﻪ‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺗﻴﺮ ‪ ،1391‬دوره ‪ ،70‬ﺷﻤﺎره ‪ 250 ،4‬ﺗﺎ ‪256‬‬

‫ﻣﺤﻤﺪﭘﺎرﺳﺎ ﺣﺴﻴﻨﻲ و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫‪251‬‬

‫ﺑﺮوﻧﻜﻮﺳﻜﻮﭘﻲ و آزﻣﺎﻳﺶ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﺧﻠﻂ ﺳﻴﻨﻪ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬ ‫در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن روش ﺗﺼﻮﻳﺮﺑﺮداري ﺳﻲﺗﻲ اﺳﻜﻦ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان روش ﺑﺮﺗـﺮ‬ ‫ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ ﻛﺎرﺑﺮد ﻓﺮاواﻧﻲ دارد‪ .‬در اﻳـﻦ روش ﺗﺸﺨﻴـﺼﻲ‪ ،‬ﭘﺰﺷـﻚ ﺑـﻪ‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﺪولﻫﺎي اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﻣﻲﭘﺮدازد‪ .‬ﻧﺪول رﻳـﻮي ﻳـﻚ ﺗـﻮده‬ ‫ﻛﻮﭼﻚ‪ ،‬ﮔﺮد و ﻛﺪر رﻧﮕﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در داﺧﻞ ﺑﺎﻓﺖ رﻳﻪ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﺑﻴﺎن دﻳﮕﺮ ﻧﺪولﻫﺎ ﻛﺪورتﻫﺎي رادﻳﻮﮔﺮاﻓﻴﻚ ﻛﺮوي ﺑﺎ ﻗﻄﺮ ﻛﻢﺗﺮ از‬ ‫ﺳﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻧﺪولﻫﺎي رﻳﻮي ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ ﺧﻮشﺧـﻴﻢ )ﻏﻴـﺮ‬ ‫ﺳﺮﻃﺎﻧﻲ( و ﺑﺪﺧﻴﻢ )ﺳﺮﻃﺎﻧﻲ( ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻋﻠﻞ ﺧﻮشﺧـﻴﻢ ﺷـﺎﻳﻊ‬ ‫ﺷﺎﻣﻞ ﮔﺮاﻧﻮﻟﻮمﻫﺎي ﻋﻔﻮﻧﻲ و ﻫﺎﻣﺎرﺗﻮمﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﻮارد‬

‫ﺷﻜﻞ‪ :1 -‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﻧﺪول رﻳﻮي‬

‫ﺑﺪﺧﻴﻢ ﻧﺎﺷﻲ از ﺳﺮﻃﺎن اوﻟﻴﻪ رﻳﻪ‪ ،‬ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎي ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮﻳﻴﺪ و ﻣﺘﺎﺳﺘﺎزﻫﺎي‬ ‫رﻳﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷـﻨﺪ‪ .‬ﻛـﺎﻟﺞ ﭘﺰﺷـﻜﺎن ﻗﻔـﺴﻪ ﺳـﻴﻨﻪ آﻣﺮﻳﻜـﺎ )‪ (ACCP‬اﺣﺘﻤـﺎل‬ ‫ﺑﺪﺧﻴﻤﻲ ﻧﺪول ﺑﺎ ﻗﻄﺮ ﻫﺸﺖ ﻣﻴﻠـﻲﻣﺘـﺮ و ﺑـﺎﻻﺗﺮ را ﺑـﺴﻴﺎر ﺑـﻴﺶﺗـﺮ از‬ ‫ﻧﺪولﻫﺎي ﺑﺎ ﻗﻄﺮ ﻛﻢﺗـﺮ داﻧـﺴﺘﻪ اﺳـﺖ‪ .‬در ﻣﻘﺎﺑـﻞ ﻛﻠـﺴﻴﻔﻴﻜﺎﺳﻴﻮن‪ ،‬ﺑـﻪ‬

‫‪10‬‬

‫ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺑﻴﻤﺎري ﻳﺎري ﺧﻮاﻫﺪ رﺳـﺎﻧﺪ‪ .‬در اﻳـﻦ ﻣﻘﺎﻟـﻪ ﻳـﻚ ﺳﻴـﺴﺘﻢ‬

‫ﺧﺼﻮص در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻻﻳﻪﻻﻳﻪ ﻳﺎ ﻣﺘﺤـﺪاﻟﻤﺮﻛﺰ ﺑﺎﺷـﺪ و ﻋـﺪم رﺷـﺪ‬

‫ﻛﻤﻚ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺟﻬﺖ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻧﺪولﻫﺎي رﻳﻮي ﺑـﺎ ﻗﻄـﺮ ﺑـﻴﺶﺗـﺮ از‬

‫‪2‬‬

‫‪ ،8mm‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻛﺎﻫﺶ ﺧﻄﺎي ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴـﺮي و ﺧﻄـﺎي‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 1‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﻧﺪول ﺗﻨﻬﺎ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﺰﺷﻚ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻫﻤﻜﺎر اﻳـﻦ‬

‫ﻣﺜﺒﺖ و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﺮﻋﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺰﻳﺖﻫـﺎي اﻳـﻦ‬

‫ﻃﺮح ﭘﮋوﻫﺸﻲ ﺗﺸﺨﻴﺺ داده ﺷﺪه اﺳﺖ را ﻧﻤـﺎﻳﺶ ﻣـﻲدﻫـﺪ‪ .‬ﺗـﺎﻛﻨﻮن‬

‫روش ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻗﺒﻠﻲ و روشﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﻣﻄﺮح ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺿﺎﻳﻌﻪ در ﻃﻮل ﻳﻚ ﺳﺎل‪ ،‬دﻻﻟﺖ ﺑﺮ ﺧﻮشﺧﻴﻢ ﺑﻮدن ﺿﺎﻳﻌﻪ را دارﻧـﺪ‪.‬‬

‫ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ در راﺳﺘﺎي ﺷـﻨﺎﺧﺖ و ﺗﻮﺻـﻴﻒ ﺑﻴﻤـﺎريﻫـﺎي‬ ‫رﻳﻮي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‪ M. Parsa Hoseini .‬در ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎﻳﻲ ﻣـﺪون ﺑـﻪ‬

‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺣﺠﻤـﻲ رﻳـﻪ در ﺗـﺼﺎوﻳﺮ ﺳـﻲﺗـﻲ اﺳـﻜﻦ ﭘﺮداﺧﺘـﻪ‬ ‫اﺳﺖ‪ 3-5.‬در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻻت ﺗﺼﺎوﻳﺮ رﻳﻪ در ﺣﺎﻟﺖﻫـﺎي دو و ﺳـﻪ ﺑﻌـﺪي‬

‫ﭘﺲ از ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻃﺮح ﺗﻮﺳﻂ ﻛﻤﻴﺘﻪ اﺧﻼق ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻛﺎرآزﻣﺎﻳﻲ‬

‫ﺟﻬﺖ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺑﻴﻤﺎري اﻧﺴﺪادي رﻳـﻪ ارزﻳـﺎﺑﻲ و ﻛﻤ‪‬ـﻲ ﺷـﺪه اﻧـﺪ‪ .‬در‬

‫ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﻃﻲ ﺑﻬﺎر ﺗﺎ زﻣﺴﺘﺎن ﺳﺎل ‪ 90‬در ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺳـﻞ و‬

‫ﭘﮋوﻫﺸﻲ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻧﺪولﻫﺎي رﻳﻮي در ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﺳﻲﺗﻲ‬

‫ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي رﻳﻮي‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻣﺴﻴﺢ داﻧﺸﻮري ﺗﻬـﺮان‪ ،‬داﻧـﺸﮕﺎه ﻋﻠـﻮم‬

‫اﺳﻜﻦ از آﺳﺘﺎﻧﻪﮔﺬاري ﭼﻨﺪﺗﺎﻳﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ 6.‬ﻣﺪل ﻣﻴﺪان ﻣﺎرﻛﻮ‬

‫ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ اﻧﺠﺎم ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ‪ 25 .‬ﺑﻴﻤﺎر ﺑـﺎﻻي ‪ 18‬ﺳـﺎل ﻛـﻪ در‬

‫اﺗﻔﺎﻗﻲ ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻧﺪولﻫﺎي رﻳﻮي ﺗﻮﺳﻂ ‪ Takizawa‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪه‬

‫ﺑﺎزه اردﻳﺒﻬﺸﺖ ﺗﺎ دي ‪ 1390‬ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰ ﻓﻮق ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺟﻬـﺖ‬

‫اﺳﺖ‪ 7.‬اﻟﮕﻮﻫﺎي ﺗﻐﻴﻴﺮﭘﺬﻳﺮ ﻧﻴﺰ ﻛﻪ ﻛﺎرﺑﺮد ﺑﺴﻴﺎري در ﺗـﺼﺎوﻳﺮ ﭘﺰﺷـﻜﻲ‬

‫اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻣﻌﻴﺎر ورود ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ داﺷـﺘﻦ ﻧـﺪولﻫـﺎي‬

‫ﭘﻴﺪا ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻧﺎﻫﻨﺠﺎريﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﺗﺼﺎوﻳﺮ رﻳﻪ ﺑﻪ‬

‫رﻳﻮي ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺸﺨﻴﺺ در ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﺳﻲﺗﻲ اﺳﻜﻦ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﺻﻮرت اﺗﻔـﺎﻗﻲ‬

‫ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ 8.‬روشﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺨﺶﺑﻨﺪي ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﺳﻲﺗﻲ رﻳﻪ‬

‫‪ 15‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ 9‬زن و ﺷﺶ ﻣﺮد ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻨﻲ ‪ 43‬ﺳﺎل( ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮔـﺮوه‬

‫در ﻣﻘﺎﻟﻪ دﻳﮕﺮي ﺑﺮرﺳﻲ و ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ 9.‬در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻪ ﺗﺎﺛﻴﺮ‬

‫ﻣﻮرد و ده ﻧﻤﻮﻧﻪ دﻳﮕﺮ )ﺷﺶ زن و ﭼﻬـﺎر ﻣـﺮد ﺑـﺎ ﻣﻴـﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳـﻨﻲ ‪39‬‬

‫ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﻛﻤﻚ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي در ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﺳﻪ ﺑﻌﺪي رﻳﻪ ﭘﺮداﺧﺘـﻪ ﺷـﺪه‬

‫ﺳﺎل( ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدﻳﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﺮاﺟﻌﻴﻦ ﺧﺎﻃﺮ ﻧـﺸﺎن‬

‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺣﺠﻢ و ﺗﻌﺪاد ﺑـﺎﻻي ﺗـﺼﺎوﻳﺮ ﺳـﻲﺗـﻲ اﺳـﻜﻦ رﻳـﻪ و‬

‫ﮔﺮدﻳﺪ ﻛﻪ ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﺠﺪد ﻧﺒﻮده و ﺗﻨﻬﺎ از ﺗـﺼﺎوﻳﺮ اﺧـﺬ‬

‫ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﭘﻴﭽﻴﺪه و ﻏﻴـﺮ ﻳﻜـﺴﺎن آن ﺗـﺸﺨﻴﺺ ﻧـﺪول از رگ‪،‬‬

‫ﺷﺪه از آﻧﺎن ﻋﻼوه ﺑﺮ روﻧﺪ ﺗﺸﺨﻴﺺ و درﻣﺎن ﺑﻴﻤـﺎري‪ ،‬ﺟﻬـﺖ اﻧﺠـﺎم‬

‫زﺧﻢ و ﻏﻴﺮه ﻛﺎري دﺷﻮار ﺑﺮاي ﭘﺰﺷﻚ ﻣﺘﺨـﺼﺺ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﺳﻴـﺴﺘﻢ‬

‫ﭘـﮋوﻫﺶ ﻧﻴـﺰ ﺑـﺪون درج ﻧـﺎم و ﻣﺸﺨـﺼﺎت اﺳـﺘﻔﺎده ﺧﻮاﻫـﺪ ﺷـﺪ و‬

‫ﻛﻤـﻚ ﺗﺸﺨﻴـﺺ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗـﺮي ﺳﻴﺴﺘﻤـﻲ ﻣـﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﺰﺷﻚ در اﻣﺮ‬

‫اﻃﻼﻋﺎت ﺷﺨﺼﻲ آﻧﺎن ﻣﺤﺮﻣﺎﻧـﻪ ﺧﻮاﻫـﺪ ﻣﺎﻧـﺪ‪ .‬ﭘـﺲ از اﺧـﺬ ﺗﺎﻳﻴﺪﻳـﻪ‬

‫‪Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 July;70(4):250-6‬‬ ‫‪http://tumj.tums.ac.ir‬‬

‫‪252‬‬

‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﻤﻚ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي در ﺳﻲﺗﻲ اﺳﻜﻦ ﺟﻬﺖ ﺟﺪاﺳﺎزي ﻧﺪولﻫﺎي رﻳﻮي‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺑﻴﻤﺎران ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻦ و ﺟـﻨﺲ ﻣـﺸﺨﺺ و وارد ﭘﺮﺳـﺶﻧﺎﻣـﻪ‬

‫ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﺳﻲﺗﻲ اﺳﻜﻦ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺑـﺎﻻ در ﻣـﺸﺨﺺ‬

‫ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻗﺎﺑﻞ ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫـﺎي اﻳـﻦ ﭘـﮋوﻫﺶ روﻧـﺪ ﺗـﺸﺨﻴﺺ‬

‫ﻛﺮدن ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي روي ﻫﻢ اﻓﺘﺎده ﻛﺎرﺑﺮد ﻋﻤـﺪهاي ﭘﻴـﺪا ﻛـﺮده اﺳـﺖ‪.‬‬

‫ﺑﻴﻤﺎري را ﻃﻲ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ آزﻣـﺎﻳﺶ و ﭘﺮﺗـﻮدﻫﻲ اﺿـﺎﻓﻲ ﺑـﺮ‬

‫اﻧﺒﻮﻫﻲ از رگﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺮوﻧﺶﻫﺎ‪ ،‬ﻛﻴﺴﻪﻫﺎي ﻫﻮاﻳﻲ و ﺑﺎﻓﺖﻫـﺎي دﻳﮕـﺮ ﻛـﻪ‬

‫ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ اﻧﺠﺎم ﻧﮕﺮﻓﺖ‪ .‬دادﮔﺎن ﺗﻮﺳﻂ دﺳـﺘﮕﺎه ﺳـﻲﺗـﻲ اﺳـﻜﻦ آﻟﻤـﺎن‬

‫درون ﻧﺴﺞ رﻳﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺗﺮﻛﻴـﺐ ﺷـﺪهاﻧـﺪ‪ ،‬در اﻳـﻦﮔﻮﻧـﻪ ﺗـﺼﺎوﻳﺮ ﻗﺎﺑـﻞ‬

‫)‪ (Siemens emotion single side‬ﻣﺪل ‪ 2003‬ﺑﺎ ﻗﺪرت ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻓﻀﺎﻳﻲ‬

‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از روشﻫﺎي ﻣﻔﻴـﺪ ﺟﻬـﺖ ﺗﻔﻜﻴـﻚ ﺑﺎﻓـﺖﻫـﺎي‬

‫ﺑﺎﻻ در ﺣﺎﻟﺖ ‪ 120‬ﻛﻴﻠﻮوﻟﺖ ﺛﺒﺖ و ذﺧﻴﺮه ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬روش ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي‬

‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺴﺮﻳﻊ در اﻣﺮ ﺗﺸﺨﻴﺺ اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺮﭼﺴﺐ ﮔـﺬاري‬

‫در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ داراي ﭼﻬﺎر ﻣﺮﺣﻠﻪ اﺻﻠﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ اﺳﺖ‪ .‬اﻟﻒ‪-‬‬

‫رﻧﮕﻲ )‪ (Pseudo-color‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﻳـﻦ روش ﻧـﻮاﺣﻲ و ﺑﺎﻓـﺖﻫـﺎي‬

‫ﺑﺨﺶﺑﻨﺪي ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﺳﺘﺨﺮاج ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‪ ،‬ب‪ -‬ﭘـﺮدازش‬

‫ﻣﺠﺰا از ﻫﻢ ﺑﺎ رﻧﮓﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در اﻳـﻦ ﻣﺮﺣﻠـﻪ از‬

‫ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﺑﺨـﺶﺑﻨـﺪي ﺷـﺪه ﺑـﻪﻣﻨﻈـﻮر ﺗﻔﻜﻴـﻚ ﻧـﻮاﺣﻲ ﻣﺤﺘﻤـﻞ‪ ،‬ج‪-‬‬

‫ﻛﺎر ﺑـﺎ ﻛﻤـﻚ روشﻫـﺎي ﭘـﺮدازش ﺗـﺼﻮﻳﺮ از ﺟﻤﻠـﻪ ﻣﻮرﻓﻮﻟـﻮژي و‬

‫اﺳﺘﺨﺮاج وﻳﮋﮔﻲ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﻧﺪولﻫﺎي رﻳﻮي‪ ،‬د‪ -‬اﺳـﺘﻔﺎده از ﻛﻼﺳـﻴﻔﺎﻳﺮ‬

‫آﺳﺘﺎﻧﻪﮔﺬاري ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﭘﻴﻜﺴﻞﻫﺎي ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ در ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣـﺪه از‬

‫ﺷﺒﻜﻪ ﻋﺼﺒﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﺪاﺳﺎزي ﻧﺪول از ﻣﻴـﺎن ﻧـﻮاﺣﻲ ﻣـﺸﻜﻮك‪ .‬در‬

‫ﺳﻲﺗﻲ اﺳﻜﻦ ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﻳـﺪ و از ﭘـﺸﺖ ﺻـﺤﻨﻪ ﺗـﺼﻮﻳﺮ ﺣـﺬف و‬

‫زﻳﺮ ﺑﻪ ﺗﻔﺼﻴﻞ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻗﺴﻤﺖﻫﺎ ﺗﻮﺿﻴﺢ داده ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮﭼﺴﺐ ﮔﺬاري رﻧﮕﻲ ﻧﻘﺎط ﻣﺸﻜﻮك اﻧﺠـﺎم ﭘـﺬﻳﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑـﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴـﺐ‬

‫‪ :1-2‬اﺳﺘﺨﺮاج رﻳﻪ‪ :‬ﺳﺎﺧﺘﺎر ﭘﻴﭽﻴﺪه و ﺣﺠﻤﻲ رﻳﻪﻫﺎ ﺑﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از‬

‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻧﻘﺎط ﻣﺤﺘﻤﻞ ﺷﺎﻣﻞ رگ‪ ،‬ﺑﺮوﻧﺶ‪ ،‬ﻧﺪول‪ ،‬ﺗﻮده و ﻏﻴﺮه ﺑﻪدﺳﺖ‬

‫ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﺳﻲﺗﻲ اﺳﻜﻦ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳـﻲ ﻗـﺮار ﻣـﻲﮔﻴﺮﻧـﺪ‪ .‬ﺗـﺼﻮﻳﺮﺑﺮداري‬

‫ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺟﻬﺖ ﻛﺎﻫﺶ ﺧﻄﺎ روشﻫﺎي ﻣﻴﺎﻧﻲ ﭘﺮدازش ﺗـﺼﻮﻳﺮ ﺑـﻪ‬

‫ﺳﻲﺗﻲ در ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻣﻨﺘﺸﺮ رﻳﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻛﺎرﺳﺎز ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬

‫ﺻﻮرﺗﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد ﻛﻪ ﻧﻘﺎط ﻏﻴﺮ ﻣﺤﺘﻤﻞ و ﭘﺲ زﻣﻴﻨﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺣﺬف‬

‫ﻧﻮع ﺗـﺼﻮﻳﺮﺑﺮداري ﺑﻌـﻀﻲ از ﺟﺰﻳﻴـﺎﺗﻲ ﻛـﻪ در ﺗـﺼﺎوﻳﺮ رادﻳـﻮﮔﺮاﻓﻲ‬

‫و ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻧﺪولﻫﺎ در ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺑﺎﻗﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺣـﺎﻳﺰ‬

‫ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬را ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ آﺷﻜﺎر ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﻴﭽﻴـﺪﮔﻲ‬

‫اﻫﻤﻴﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻓﻮق ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻧﺪول‪ ،‬ﺑﺎﻓﺖﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ‬

‫در ﻃﻮل و ﻋﺮض و ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺣﺠﻤﻲ و ﻣﺘﻔﺎوت رﻳـﻪ اﺳـﺘﻔﺎده از روش‬

‫در اﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻧﻘﺎط ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﻌﺪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﭘﻴـﺸﻨﻬﺎدي‬

‫ﺑﺨﺶﺑﻨﺪي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﭼﺸﻤﮕﻴﺮي در ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻛﺎر ﺧﻮاﻫـﺪ داﺷـﺖ‪ .‬در‬

‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺣﺬف ﻧﻘﺎط اﺷﺘﺒﺎه و ﻛﺎﻫﺶ ﺧﻄﺎي ﻣﺜﺒﺖ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫اﻳﻦ راﺳﺘﺎ روشﻫﺎي ﻣﺘﻔـﺎوت ﺑﺨـﺶﺑﻨـﺪي ﺗـﺼﺎوﻳﺮ ﭘﺰﺷـﻜﻲ ﺗﻮﺳـﻂ‬

‫‪ :3-2‬اﻧﺘﺨﺎب وﻳﮋﮔﻲ ﺟﻬﺖ ﻛﺎﻫﺶ ﻧﻮاﺣﻲ )ﻛﺎﻫﺶ ﺧﻄﺎي ﻣﺜﺒﺖ(‪:‬‬

‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ و ارزﻳـﺎﺑﻲ ﻗـﺮار ﮔﺮﻓـﺖ و در ﻧﻬﺎﻳـﺖ روش‬

‫ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ از ﻧﺪول رﻳﻮي وﺟﻮد دارﻧﺪ ﻛﻪ داراي اﺷﻜﺎل‪ ،‬اﻧﺪازه‬

‫ﺑﺨﺶﺑﻨﺪي ﻛﺎﻧﺘﻮرﻫﺎي ﻓﻌﺎل )‪ (Active contours‬ﻛـﻪ ﺟـﺰو روشﻫـﺎي‬

‫و ﺷﺪت روﺷﻨﺎﻳﻲ ﻣﺘﻔـﺎوﺗﻲ ﻫـﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺟﻬـﺖ ﻛـﺎﻫﺶ ﺧﻄـﺎي ﻣﺜﺒـﺖ و‬

‫ﺳﺎﺧﺘﺎري در ﺑﺨﺶﺑﻨﺪي ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪ‪ .‬در اﻳﻦ روش‬

‫ﺣﺬف ﻧﻘﺎط اﺿﺎﻓﻲ از ﺗـﺼﻮﻳﺮ ﺑـﻪ ﺑﺮرﺳـﻲ و اﺳـﺘﺨﺮاج وﻳﮋﮔـﻲﻫـﺎي‬

‫ﺳﻪ اﻧﺮژي دروﻧﻲ‪ ،‬ﺧﺎرﺟﻲ و ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣـﻲﮔﻴـﺮد‪،‬‬

‫ﻧﻮاﺣﻲ ﻧﺪوﻟﻲ ﭘﺮداﺧﺘﻴﻢ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻓـﻮق از ﮔـﺮوه ﻣـﻮرد و ﭘﺎﻳﮕـﺎه داده‬

‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮع اﻧﺮژيﻫﺎي ﻓﻮق اﻧﺮژي ﻣﺎر )‪ (Snake‬ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮ اﺳﺎس‬

‫)‪ Lung Image Database Consortium (LIDC‬ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﺳﻲﺗﻲ‬

‫ﺷﻜﻞ ﺗﺼﻮﻳﺮ‪ ،‬ﺷﺪت روﺷﻨﺎﻳﻲ و دﻗﺖ ﻣﻄﻠـﻮب اﻧـﺮژي ﻓـﻮق ﺗﻌﺮﻳـﻒ‬

‫اﺳﻜﻦ و اﻃﻼﻋﺎت ﭘﺎﺗﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و در ﭼﻨﺪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﻮﺳﻂ‬

‫ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻧﻘﻄﻪ ﺗﻮﻗﻒ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺨﺶ ﺑﻨﺪي ﻟﺒﻪﻫﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺧﻮاﻫـﺪ ﺑـﻮد‬

‫ﭼﻬﺎر رادﻳﻮﻟﻮژﻳﺴﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷـﺪهاﻧـﺪ ﺟﻬـﺖ اﺳـﺘﺨﺮاج وﻳﮋﮔـﻲﻫـﺎي‬

‫ﻛﻪ در آنﺟﺎ اﻧﺮژي ﻣﺎر ﻛﻤﻴﻨﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در روش اﻋﻤﺎﻟﻲ اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ از‬

‫ﻧﻮاﺣﻲ ﻧﺪول اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ﻋﻤﺪه وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ‬

‫ﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ در ﺑﻴﺮون از ﻧـﺴﺞ رﻳـﻪ اﺳـﺘﻔﺎده ﺷـﺪه و ﺗﻜﺮارﻫـﺎي‬

‫زﻳﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺬف ﻧﻮاﺣﻲ ﻧﺎﺷـﻲ از ﻛـﺸﻴﺪﮔﻲ رگ‪ ،‬ﺣـﺬف ﻧـﻮاﺣﻲ ﺑـﺎ‬

‫ﻣﺘﻨﺎوب ﺑﺎﻋﺚ رﺷﺪ ﻛﺎﻧﺘﻮر و اﺳﺘﺨﺮاج ﻧﺴﺞ اﺻﻠﻲ رﻳﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫اﺷﻜﺎل ﻣﺘﻤﺎﻳﺰ ﺑﺎ ﻧﻮدول‪ ،‬ﻣﻴـﺰان دوز ﺟـﺬﺑﻲ در ﻧﺎﺣﻴـﻪ‪ ،‬ﻣـﺴﺎﺣﺖ ﻛـﻞ‪،‬‬

‫‪ :2-2‬اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺸﻜﻮك‪ :‬ﻧﺪولﻫﺎي رﻳـﻮي ﻣﻨﻔـﺮد از ﻃﺮﻳـﻖ‬

‫وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﺑﺎﻓﺘﻲ‪ ،‬ﻣﻴـﺎﻧﮕﻴﻦ و وارﻳـﺎﻧﺲ ﺷــﺪت روﺷﻨــﺎﻳﻲ‪ ،‬اﻧــﺮژي‬

‫رادﻳﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻗﻔﺴﻪ ﺳﻴﻨﻪ‪ ،‬ﺳـﻲﺗـﻲ اﺳـﻜﻦ و ﻳـﺎ ﺗﻮﻣـﻮﮔﺮاﻓﻲ ﺑـﺎ ﮔـﺴﻴﻞ‬

‫ﻧﺎﺣﻴـﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‪ ،‬آﺳﺘﺎﻧﻪﮔﺬاري ﻫﻢزﻣﺎن در ﺗﺼﺎوﻳﺮ‪ ،‬و ﻏﻴﺮه‪ .‬ﺑﺎ اﻋﻤـﺎل‬

‫ﭘﻮزﻳﺘﺮون ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻓﻠﻮرودياﻛﺴﻲ ﮔﻠـﻮﻛﺰ )‪ (FDG-PET‬ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان‬

‫و در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﻮارد ﻓﻮق‪ ،‬وﻳﮋﮔﻲﻫـﺎي ﻻزم ﺟﻬـﺖ ﺣـﺬف ﻧـﻮاﺣﻲ‬

‫روشﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺼﻮﻳﺮﺑﺮداري ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻣﻄﺮح ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه‬

‫ﻏﻴﺮﻧﺪوﻟﻲ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺤﻤﺪﭘﺎرﺳﺎ ﺣﺴﻴﻨﻲ و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫‪253‬‬

‫داده ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺷﻜﻞ ‪ 2‬ﺷﻤﺎﺗﻴﻜﻲ از ﺷﺒﻜﻪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در اﻳـﻦ ﭘـﺮوژه را‬ ‫ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‬ ‫در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه از اﻋﻤـﺎل ﺑﺨـﺶﻫـﺎي‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه اراﻳﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬در اﺑﺘﺪا ﺑﻪ ﻣﻨﻈـﻮر ﭘﻴـﺪا‬ ‫ﺷﻜﻞ‪ :2 -‬ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻳﻚ ﺷﺒﻜﻪ ﻋﺼﺒﻲ ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده‬

‫ﻛﺮدن و اﺳﺘﺨﺮاج ﻧﺴﺞ رﻳﻪ از ﺑﻘﻴﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ‪ ،‬روش ﺑﺨﺶﺑﻨـﺪي ﺗـﺼﺎوﻳﺮ‬ ‫ﭘﺰﺷﻜﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬روشﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺨﺶﺑﻨﺪي ﺗـﺼﺎوﻳﺮ ﻣـﻮرد‬ ‫ارزﻳﺎﺑﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و در ﻧﻬﺎﻳﺖ روش ﻛﺎﻧﺘﻮرﻫﺎي ﻓﻌﺎل ﺑﻪواﺳﻄﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ‬ ‫ﻣﻄﻠﻮب اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﺗﻜﺮار ﻣﻨﺎﺳﺐ رﺷﺪ ﻛﺎﻧﺘﻮر‪ ،‬اﻳـﻦ روش‬

‫‪ :5-2‬ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻛﻨﻨـﺪه ﺷـﺒﻜﻪ ﻋـﺼﺒﻲ‪ :‬ﺷـﺒﻜﻪ ﻋـﺼﺒﻲ ﻣـﺼﻨﻮﻋﻲ‬

‫ﺑﺎ درﺻﺪ ﺧﻄﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﻲ ﻋﻤﻞ ﺟﺪاﺳﺎزي ﻧـﺴﺞ رﻳـﻪ را از ﺗـﺼﺎوﻳﺮ‬

‫ﺟﻠﻮروﻧﺪه ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﻣﺮﺣﻠﻪ آﺧﺮ‪ ،‬ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻧﻮرونﻫﺎي‬

‫ﺳﻲﺗﻲ اﺳﻜﻦ اﻧﺠﺎم داد‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﻣﺸﺨﺺ ﺷـﺪن ﻧﺎﺣﻴـﻪ ﻣـﻮرد ﻧﻈـﺮ ﺑـﺎ‬

‫ﻣﻐﺰ اﻧﺴﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺧﺮوﺟﻲ و دﺳﺘﻪﺑﻨﺪي ﻧﺪولﻫـﺎ‬

‫اﻋﻤﺎل روشﻫﺎي ﭘﺮدازش ﺗﺼﻮﻳﺮ‪ ،‬ﻧـﻮاﺣﻲ درون رﻳـﻪﻫـﺎ را ﺑـﻪدﺳـﺖ‬

‫از ﻣﻮارد دﻳﮕﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻛﻮﭼﻚﺗـﺮﻳﻦ ﺟـﺰو ﺗـﺸﻜﻴﻞدﻫﻨـﺪه‬

‫ﻣﻲآورﻳﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﻮاﺣﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﻧﺪول‪ ،‬رگ‪ ،‬ﺑﺮوﻧﺶ‪ ،‬ﻛﻴﺴﻪ ﻫﻮاﻳﻲ‪ ،‬زﺧﻢ‬

‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻮرون ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳـﻦ ﻧـﻮرون ﻣـﺼﻨﻮﻋﻲ‪ ،‬ﻣـﺪل و‬

‫و ﻏﻴﺮه ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﺻﻮرت رﻧﮕﻲ ﻛﺪﮔﺬاري ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺳﻴـﺴﺘﻢ ﻃﺮاﺣـﻲ‬

‫ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎز ﻧﻮرون ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻮرونﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺳﻴﺴﺘﻢ‬

‫ﺷﺪه زﻣﺎﻧﻲ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﻛﺮدن ﻧﺪول واﻗﻌـﻲ‬

‫ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي اﺑﺘـﺪا ﺑـﺎ ﻧـﺪولﻫـﺎي ﺗـﺸﺨﻴﺺ داده ﺷـﺪه ﺗﻮﺳـﻂ ﭘﺰﺷـﻚ‬

‫در ﻣﻴﺎن ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻧﻘﺎط اﺣﺘﻤﺎﻟـﻲ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي‬

‫ﻣﺘﺨﺼﺺ اﻳـﻦ ﭘـﮋوﻫﺶ آﻣـﻮزش دﻳﺪﻧـﺪ و ﺳـﭙﺲ ﺟﻬـﺖ ﺷﻨﺎﺳـﺎﻳﻲ‬

‫ﻧﺪولﻫﺎي رﻳﻪ ﺑﺮرﺳﻲ و ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨـﺪ‪.‬‬

‫ﻧﺪولﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ اﺳـﺘﻔﺎده ﮔﺮدﻳﺪﻧـﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟـﺖ آﻣـﻮزش ﻧـﻮرون ﻳـﺎد‬

‫ﺳﭙـﺲ وﻳﮋﮔـﻲﻫـﺎي اﺳﺘﺨـﺮاج ﺷـﺪه ﺟﻬـﺖ آﻣﻮزش ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ ﻋﺼﺒﻲ‬

‫ﻣﻲﮔﻴﺮد ﻛﻪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﻟﮕﻮﻫـﺎي ورودي ﺧـﺎص ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺘـﻪ ﺷـﻮد و در‬ ‫ﺣﺎﻟﺖ ﻋﻤﻠﻜﺮد وﻗﺘﻲ ﻳﻚ اﻟﮕﻮي ورودي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه وارد ﻣﻲﺷـﻮد‪،‬‬ ‫ﺧﺮوﺟﻲ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ آن ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲﻛـﻪ ورودي ﺟﺪﻳـﺪي‬ ‫ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻋﻤﺎل ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺟـﺰو وروديﻫـﺎي از ﭘـﻴﺶ ﺷﻨﺎﺳـﺎﻳﻲ ﺷـﺪه‬ ‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه از ﻣﺮﺣﻠﻪ آﻣﻮزش ﺟﻬﺖ ﺑـﺮاﻧﮕﻴﺨﺘﮕـﻲ ﻳـﺎ‬ ‫ﻋﺪم آن ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮي ﻣـﻲ ﻛﻨﻨـﺪ‪ .‬ﺷـﺒﻜﻪ ﻋـﺼﺒﻲ ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده داراي‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﺎري ﻣﺘﺸﻜﻞ از ﻻﻳﻪ ورودي‪ ،‬ﻻﻳﻪ ﭘﻨﻬﺎن و ﻻﻳﻪ ﺧﺮوﺟﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬ ‫ﻻﻳﻪ ورودي اﻃﻼﻋﺎت ﺧﺎم و اوﻟﻴﻪ را درﻳﺎﻓـﺖ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪ .‬ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ‬ ‫اﻃﻼﻋﺎت ﻻﻳﻪ ورودي‪ ،‬وزن ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﻴﻦ ﻻﻳﻪﻫﺎي ﭘﻨﻬﺎن ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷـﻮد‬ ‫و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻻﻳﻪ ﺧﺮوﺟﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖﻫـﺎي ﻻﻳـﻪﻫـﺎي‬ ‫ﻗﺒﻞ و وزنﻫﺎي ارﺗﺒـﺎﻃﻲ ﺑـﻴﻦ آنﻫـﺎ ﺻـﻮرت ﻣـﻲﭘـﺬﻳﺮد‪ .‬ﺑـﻪ ﻣﻨﻈـﻮر‬ ‫ﻃﺒﻘــﻪﺑﻨــﺪي و ﺗﻮاﻧــﺎﻳﻲ اﺳــﺘﺨﺮاج ﻧــﺪولﻫــﺎي ﺟﺪﻳــﺪ و ﻧﺎﺷــﻨﺎﺧﺘﻪ‪،‬‬ ‫وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻗﺒﻞ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ورودي ﺑـﻪ ﺷـﺒﻜﻪ ﻋـﺼﺒﻲ ﺳـﻪ ﻻﻳـﻪ‬ ‫ﭘﻴﺶروﻧﺪه ﺑﺎ ﻳﻚ ﻻﻳﻪ ورودي‪ ،‬ﻳﻚ ﻻﻳﻪ ﭘﻨﻬﺎن و ﺗﻚ ﻧﻮرون ﺧﺮوﺟـﻲ‬

‫ﺷﻜﻞ‪ :3 -‬ﻣﺮاﺣﻞ اﺳﺘﺨﺮاج ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺤﺘﻤﻞ‬

‫‪Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 July;70(4):250-6‬‬ ‫‪http://tumj.tums.ac.ir‬‬

‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﻤﻚ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي در ﺳﻲﺗﻲ اﺳﻜﻦ ﺟﻬﺖ ﺟﺪاﺳﺎزي ﻧﺪولﻫﺎي رﻳﻮي‬

‫‪254‬‬

‫ﺟﺪول‪ :1 -‬ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻋﻤﺎل روش ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﺑﺮ روي ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ‬ ‫ﺷﻤﺎره ﻧﻤﻮﻧﻪ‬

‫ﺗﻌﺪاد اﺳﻼﻳﺲ‬

‫ﺗﻌﺪاد اﺳﻼﻳﺲﻫﺎي ﺣﺎوي ﻧﺪول‬

‫ﺗﻌﺪاد ﺧﻄﺎي ﻣﺜﺒﺖ در ﻫﺮ اﺳﻼﻳﺲ‬

‫ﺗﻌﺪاد اﻧﻮاع ﻧﺪول‬

‫درﺻﺪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ درﺳﺖ ﻧﺪول‬

‫‪1‬‬

‫‪247‬‬

‫‪39‬‬

‫‪20‬‬

‫‪%100‬‬

‫‪2‬‬

‫‪236‬‬

‫‪18‬‬

‫‪5‬‬

‫‪%100‬‬

‫‪3‬‬

‫‪303‬‬

‫‪6‬‬

‫‪1‬‬

‫‪%100‬‬

‫‪1‬‬

‫‪4‬‬

‫‪258‬‬

‫‪23‬‬

‫‪9‬‬

‫‪%100‬‬

‫‪2‬‬

‫‪5‬‬

‫‪270‬‬

‫‪17‬‬

‫‪5‬‬

‫‪%100‬‬

‫‪1‬‬

‫‪6‬‬

‫‪291‬‬

‫‪7‬‬

‫‪13‬‬

‫‪%100‬‬

‫‪0‬‬

‫‪7‬‬

‫‪317‬‬

‫‪31‬‬

‫‪21‬‬

‫‪%95/2‬‬

‫‪3‬‬

‫‪8‬‬

‫‪268‬‬

‫‪7‬‬

‫‪2‬‬

‫‪%100‬‬

‫‪0‬‬

‫‪9‬‬

‫‪270‬‬

‫‪26‬‬

‫‪4‬‬

‫‪%100‬‬

‫‪4‬‬

‫‪10‬‬

‫‪290‬‬

‫‪11‬‬

‫‪1‬‬

‫‪%100‬‬

‫‪2‬‬

‫اﺳﺘﻌﻤﺎل دﺧﺎﻧﻴﺎت‪ ،‬اﻧﺘﻘﺎل ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻧﺎﺷـﻲ از اﻓـﺰاﻳﺶ ﺟﻤﻌﻴـﺖ ﺟﻮاﻣـﻊ‬ ‫ﺑﺸﺮي ﺑﺎﻋﺚ رﺷﺪ ﻓﺰاﻳﻨﺪه ﺑﻴﻤﺎريﻫـﺎي ﺗﻨﻔـﺴﻲ و رﻳـﻮي و ﺑـﻪ ﺧﻄـﺮ‬ ‫اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﺳﻼﻣﺘﻲ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي‪ ،‬ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺑـﻪ ﻣﻮﻗـﻊ و‬ ‫ﺻﺤﻴﺢ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي رﻳﻮي ﭘﺲ از اﺑﺘﻼ و اﻧﺠﺎم درﻣـﺎن ﻣﻨﺎﺳـﺐ‪ ،‬اﻣـﺮي‬ ‫ﺑﺴﻴﺎر ﺿﺮوري و ﺣﻴﺎﺗﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑـﻮد‪ .‬ﺗـﺸﺨﻴﺺ ﺑﻴﻤـﺎريﻫـﺎي رﻳـﻮي‬ ‫ﻣﺴﺘﻠﺰم دﻗﺖ و ﺻﺮف زﻣﺎن زﻳﺎد ﺗﻮﺳﻂ ﭘﺰﺷﻚ ﻣﺘﺨـﺼﺺ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﻄﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﻪواﺳﻄﻪ ﺗﻌﺪاد زﻳﺎد و ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ ﺗﺼﺎوﻳﺮ‬ ‫ﺷﻜﻞ‪ :4 -‬ﻛﺪﮔﺬاري رﻧﮕﻲ ﻧﻘﺎط ﻣﺤﺘﻤﻞ ﺑﻪ ﻧﺪول‬

‫در ﺗﺸﺨﻴﺺ و روش درﻣﺎﻧﻲ ﺣﺎﺻﻞ از ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺗﺎﺛﻴﺮﮔﺬار ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬ ‫ﺟﻬﺖ ﻛـﺎﻫﺶ ﺧﻄـﺎي اﻧـﺴﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺗـﺴﺮﻳﻊ در اﻣـﺮ ﺗـﺸﺨﻴﺺ و اﻓـﺰاﻳﺶ‬ ‫ﺻﺤﺖ و دﻗﺖ‪ ،‬ﺳﻴﺴﺘﻤﻲ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي ﺟﻬﺖ ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﭘﺰﺷـﻜﺎن در اﻳـﻦ‬ ‫ﻣﻘﺎﻟﻪ اراﻳﻪ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺟﻬﺖ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ روش ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻮاردي از‬

‫ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه اﻋﻤﺎل ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑـﺎ ارزﻳـﺎﺑﻲﻫـﺎي آﻣـﺎري روش ﭘﻴـﺸﻨﻬﺎدي‬

‫آﺧﺮﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي روز دﻧﻴﺎ در اﻳﻦ ﺣﻮزه ﻣﻲﭘـﺮدازﻳﻢ‪ .‬در ﻣﻘﺎﻟـﻪ‬

‫ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲداري )‪ (P<0/05‬ﺑﻴﻦ ﻛﻼس ﺷﺎﻣﻞ وﻳﮋﮔﻲﻫـﺎي اﺳـﺘﺨﺮاج‬

‫‪ Parsa Hoseini‬ﻛﻪ در ﺳﺎل ‪ 2011‬ﺑﻪ ﺛﺒﺖ رﺳﻴﺪه اﺳـﺖ‪ ،‬ﻳـﻚ ﺳﻴـﺴﺘﻢ‬

‫ﺷﺪه و ﻛﻼس دﻳﮕﺮ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺎنﮔـﺮ ﻛـﺎراﻳﻲ ﺳﻴـﺴﺘﻢ ﻃﺮاﺣـﻲ‬

‫ﻛﻤﻚ ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي ﺟﻬﺖ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺑﻴﻤﺎري اﻧﺴﺪادي رﻳﻮي ﺑﺎ‬

‫ﺷﺪه ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺷﻜﻞ ‪ 3‬ﻣﺮاﺣﻞ اﺳﺘﺨﺮاج ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺤﺘﻤﻞ و در ﺷـﻜﻞ‬

‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻼﺳﻴﻔﺎﻳﺮ ﺑﻴﺰﻳﻦ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ‪ 11.‬در ﭘﮋوﻫﺸﻲ دﻳﮕـﺮ از‬

‫‪ 4‬ﺧﺮوﺟﻲ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﺮﭼﺴﺐ ﮔﺬاري رﻧﮕـﻲ ﻣـﺸﺎﻫﺪه ﻣـﻲﺷـﻮد‪ .‬ﻧﺘـﺎﻳﺞ‬

‫اﻳﻦ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن در ﺳﺎل ‪ ،2012‬ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺳﻄﺤﻲ و ﺣﺠﻤﻲ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي‬

‫اﻋﻤﺎل روش ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﺑﺮ ﮔﺮوه ﺷـﺎﻫﺪ ﭘﺎﻳﮕـﺎه داده ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده در‬

‫رﻳﻪ در ﮔﺮوهﻫﺎي ﺳﺎﻟﻢ و ﺑﻴﻤﺎر رﻳﻮي ﺑـﺎ روشﻫـﺎي ﺷﻨﺎﺳـﺎﻳﻲ آﻣـﺎري‬

‫ﺟﺪول ‪ 1‬اراﻳﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﻟﮕﻮ ارزﻳﺎﺑﻲ و ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ 12.‬ﻧﻮﻳـﺴﻨﺪﮔﺎن ﻣﻘﺎﻟـﻪ ﺳـﺎل ‪2011‬‬

‫‪M.‬‬

‫دﻳﮕﺮي از ﺗﺮﻛﻴﺐ روشﻫﺎي دو ﺑﻌﺪي و ﺳﻪ ﺑﻌـﺪي ﺟﻬـﺖ ﺷﻨﺎﺳـﺎﻳﻲ‬

‫ﺑﺤﺚ‬

‫ﻧﺪول رﻳﻮي اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ 13.‬در اﻳﻦ روش ﺧﻄﺎي ﻣﺜﺒﺖ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬ ‫ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Diciotti‬روش ﺑﺨﺶﺑﻨـﺪي‬

‫ﮔﺴﺘـﺮش ﻋﻮاﻣﻠـﻲ ﻫﻢﭼـﻮن آﻟﻮدﮔـﻲ ﻫـﻮا‪ ،‬دود‪ ،‬ﮔـﺎزﻫﺎي ﺳﻤﻲ‪،‬‬

‫ﺳﻪ ﺑﻌﺪي ﺑﺮاي اﺳﺘﺨﺮاج ﻧـﺪولﻫـﺎي رﻳـﻮي در ﺗـﺼﺎوﻳﺮ اﺳـﭙﻴﺮال ﺑـﻪ‬

‫ﻫﻤﻜﺎران‬ ‫ﺣﺴﻴﻨﻲ و‬ ‫ﭘﺎرﺳﺎ‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ‬ Hosseini M. P. et al.

255

‫ ﺻــﺤﻴﺢﺗــﺮ و ﺑــﻪ ﻫﻨﮕــﺎم ﺑﻴﻤــﺎري از‬،‫ﻛﻤــﻚ ﺑــﻪ ﺗــﺸﺨﻴﺺ ﺳــﺮﻳﻊﺗــﺮ‬

‫ در ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻓﻮق راﻫﻜﺎري ﺟﺪﻳﺪ ﺟﻬﺖ اﺳـﺘﺨﺮاج‬14.‫ﻛﺎرﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‬

‫ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻴـﺎزي ﻛـﻪ‬.‫دﻏﺪﻏﻪﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﭘﺰﺷﻜﺎن و ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‬

‫رﻳﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از ﻣﺮاﺣﻞ اﺻﻠﻲ در ﺳﻴﺴﺘﻢﻫـﺎي ﻛﻤـﻚ ﻛـﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي‬

‫در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ اﺣﺴﺎس ﮔﺮدﻳﺪ ﺑـﻪ ﭘـﮋوﻫﺶ و ﺑﺮرﺳـﻲ ﺑﻴﻤـﺎران رﻳـﻮي‬

‫ ﺑـﻪ‬،‫ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻛﺎرﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷـﺪه در اﻳـﻦ زﻣﻴﻨـﻪ‬.‫اﺷﺎره ﺷﺪه اﺳﺖ‬

‫ﭘﺮداﺧﺘﻪ و ﺑﺎ ﻛﻤﻚ ﮔﺮﻓﺘﻦ از ﻋﻠﻮم ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ در ﭘﺰﺷـﻜﻲ ﻳـﻚ ﺳﻴـﺴﺘﻢ‬

‫ﻋﻠﺖ اﺳﺘﻔﺎده از روشﻫﺎي ﻧﻮﻳﻦ ﺑﺨﺶﺑﻨﺪي و وﻳﮋﮔـﻲﻫـﺎي اﺳـﺘﺨﺮاج‬

‫ ﺑﺎ ﻋﻨﺎﻳﺖ ﺑـﻪ ﺑـﻮﻣﻲ‬.‫ﻧﻮﻳﻦ ﻛﻤﻚ ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻧﻤﻮدﻳﻢ‬

‫ روش ﭘﻴـﺸﻨﻬﺎدي داراي‬،‫ﺷﺪه و ﻛﺎﻫﺶ ﺧﻄﺎي ﻣﺜﺒﺖ و زﻣﺎن ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت‬

‫ اﻣﻴﺪ ﻣﻲرود زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي اﺳـﺘﻔﺎده از اﻳـﻦ ﺳﻴـﺴﺘﻢ در ﻣﺮاﻛـﺰ‬،‫ﺑﻮدن ﻃﺮح‬

‫ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﮔﺴﺘﺮش روزاﻓـﺰون ﺑﻴﻤـﺎريﻫـﺎي‬.‫ﻛﺎراﻳﻲ ﻣﻄﻠﻮب ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‬

.‫ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻛﺸﻮر ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ ﻣﺤﺘﺮم ﻓﺮاﻫﻢ آﻳﺪ‬

‫ اراﻳـﻪ روشﻫـﺎي ﻛـﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي ﺟﻬـﺖ‬،‫رﻳﻮي در ﺟﻮاﻣﻊ ﺻﻨﻌﺘﻲ اﻣـﺮوز‬

References 1.

2. 3.

Henschke CI, McCarthy P, Wernick S. Lung Cancer: Myths, Facts, Choice and Hope. New York, NY: WW Norton and Company, Inc., 2003. Albert RH, Russell JJ. Evaluation of the solitary pulmonary nodule. Am Fam Physician 2009;80(8):827-31. Hosseini MP, Soltanian-Zadeh H, Akhlaghpoor SH, Behrad A. A New Scheme for Evaluation of Air-trapping in CT Images. Proceeding of the 6th Iranian Conference on Machine Vision and Image Processing, Isfahan, Iran, 2010. Hosseini MP, Soltanian-Zadeh H, Akhlaghpoor SH. Assessing Lung Volumetric Variation to Detect and Stage COPD. Proceeding of the First Middle East Conference on Biomedical Engineering. Sharjah: United Arab Emirates, 2011. Hosseini MP, Soltanian-Zadeh H, Akhlaghpoor SH. A Novel Method for Identification of COPD in Inspiratory and Expiratory States of CT Images. Proceeding of the First Middle East Conference on Biomedical Engineering. Sharjah: United Arab Emirates, 2011. Zhao B, Ginsberg MS, Lefkowitz RA, Jiang L, Cooper C, Schwartz LH. Application of the LDM algorithm to identify small lung nodules on low-dose MSCT scans. Proc SPIE 2004;5370:818-23. Takizawa H, Yamamoto S, Matsumoto T, Tateno Y, Iinuma T, Matsumoto M. Recognition of lung nodules from X-ray CT Images using 3D Markov random field models. [Internet] 2002 [cited 2012 Apr 15]; Available from: http://nguyendangbinh.org/Proceedings/ICPR/2002/DATA/01_2 _20.pdf

Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 July;70(4):250-6 http://tumj.tums.ac.ir

10.

11.

12.

13.

14.

Farag AA, El-Baz A, Gimel’farb GG, Falk R, Hushek SG. Automatic detection and recognition of lung abnormalities in helical CT images using deformable templates. 7th Medical Image Computing and Computer Assisted Intervention (MICCAI). Lecture Notes Computer Sci 2004;3217:856-64. El-Baz A, Gimel'farb GL, Falk R, Abou El-Ghar M, Eldiasty T, Elshazly S. Appearance models for robust segmentation of pulmonary CT: effect of computer-aided diagnosis on radiologists nodules in 3D LDCT chest images. Proc of International Conference on Medical Image Computing and Computer-Assisted Intervention (MICCAI). Copenhagen, Denmark, 2006. p. 662-70. Awai K, Murao K, Ozawa A, Komi M, Hayakawa H, Hori S, Nishimura Y. Pulmonary nodules at chest CT: effect of computeraided diagnosis on radiologists' detection performance. Radiology 2004;230(2):347-52. Hosseini MP, Soltanian-Zadeh H, Akhlaghpoor SH. ComputerAided diagnosis system for the evaluation of chronic obstructive pulmonary disease on CT Images. Tehran Univ Med J (TUMJ) 2011;68(12):718-25. Hosseini MP, Soltanian-Zadeh H, Akhlaghpoor SH. Detection and Scoring Severity of COPD using Volumetric Analysis of Lungs in CT Images. Iranian Journal of Radiology, 2012;9(1):in-press. Li X, Wang R. A new efficient 2D combined with 3D CAD system for solitary pulmonary nodule detection in CT images. IJ Image Graph Signal Proc 2011:4;18-24. Diciotti S, Picozzi G, Falchini M, Mascalchi M, Villari N, Valli G. 3-D segmentation algorithm of small lung nodules in spiral CT images. IEEE Trans Inf Technol Biomed 2008;12(1):7-19.

256 Tehran University Medical Journal, July 2012; Vol. 70, No. 4: 250-256

Original Article

Designing a new CAD system for pulmonary nodule detection in High Resolution Computed Tomography (HRCT) images Abstract Mohammad Parsa Hosseini M.Sc.1* Hamid Soltanian-Zadeh Ph.D.2,3 Shahram Akhlaghpoor M.D.4 Ali Jalali Ph.D.5 Mehrdad Bakhshayesh Karam M.D.6 1- Department of Electrical & Computer Engineering, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran. 2- Image Analysis Laboratory, Department of Radiology, Henry Ford Health System, Detroit, MI, U.S.A. 3- Control and Intelligent Processing Center of Excellence, School of Electrical & Computer Engineering, University of Tehran, Tehran, Iran. 4- Department of Radiology, Tehran University of Medical Sciences, Sina Hospital, Tehran, Iran. 5- Department of Electrical and Computer Engineering, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran. 6- Department of Radiology, National Research Institute of Tuberculosis and Lung Disease, Shahid Beheshti University of Medical Sciences and Health Services, Tehran, Iran.

Received: January 18, 2012

Accepted: April 30, 2012

Background: Lung diseases and lung cancer are among the most dangerous diseases with high mortality in both men and women. Lung nodules are abnormal pulmonary masses and are among major lung symptoms. A Computer Aided Diagnosis (CAD) system may play an important role in accurate and early detection of lung nodules. This article presents a new CAD system for lung nodule detection from chest computed tomography (CT) images. Methods: Twenty-five adult patients with lung nodules in their CT scan images presented to the National Research Institute of Tuberculosis and Lung Disease, Masih Daneshvari Hospital, Tehran, Iran in 2011-2012 were enrolled in the study. The patients were randomly assigned into two experimental (9 female, 6 male, mean age 43±5.63 yrs) and control (6 female, 4 male, mean age 39±4.91 yrs) groups. A fully-automatic method was developed for detecting lung nodules by employing medical image processing and analysis and statistical pattern recognition algorithms. Results: Using segmentation methods, the lung parenchyma was extracted from 2-D CT images. Then, candidate regions were labeled in pseudo-color images. In the next step, some features of lung nodules were extracted. Finally, an artificial feed forward neural network was used for classification of nodules. Conclusion: Considering the complexity and different shapes of lung nodules and large number of CT images to evaluate, finding lung nodules are difficult and time consuming for physicians and include human error. Experimental results showed the accuracy of the proposed method to be appropriate (P<0.05) for lung nodule detection.

Corresponding author: Department of Electrical & Computer Engineering, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran Tel: +98- 912-2981895 E-mail: mp.hosseini@ymail.com

Keywords: CAD system, CT scan, nodule detection, image processing, medical image analysis, statistical pattern recognition.

256 ‫ ﺗﺎ‬250 ،4 ‫ ﺷﻤﺎره‬،70 ‫ دوره‬،1391 ‫ ﺗﻴﺮ‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬

‫ارزﻳﺎﺑﻲ دﻳﺪاري ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺣﺠﻢ ﺧﻮنرﻳﺰي ﺑﻌﺪ از زاﻳﻤﺎن و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ درﻣﺎن‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ ،1391‬دوره ‪ ،70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،4‬ﺻﻔﺤﻪﻫﺎي ‪ 257‬ﺗﺎ ‪263‬‬

‫‪257‬‬

‫ﻣﺸﻜﻼت راﻳﺞ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ‬

‫ارزﻳﺎﺑﻲ دﻳﺪاري ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺣﺠﻢ ﺧﻮنرﻳﺰي ﺑﻌﺪ از زاﻳﻤﺎن و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ درﻣﺎن‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‬

‫‪*1‬‬

‫ﻓﺮﻳﺪه اﺧﻼﻗﻲ‬

‫‪2‬‬

‫وﻳﺪا ﺗﻘﻲﭘﻮر ﺑﺎزرﮔﺎﻧﻲ‬ ‫‪3‬‬

‫ﺟﻤﺸﻴﺪ ﺟﻤﺎﻟﻲ‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪1390/10/17 :‬‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش‪1391/02/02 :‬‬

‫زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف‪ :‬ﺧﻮنرﻳﺰي ﺑﻌﺪ از زاﻳﻤﺎن از ﻣﻬـﻢﺗـﺮﻳﻦ ﻋﻠـﻞ ﻣـﺮگ و ﻣﻴـﺮ ﻣـﺎدري ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ ﻛـﻪ ﺑـﺎ ﺗﺨﻤـﻴﻦ درﺳـﺖ‬ ‫ﺣﺠﻢ ﺧﻮنرﻳﺰي و ﻗﺎﺑﻞ درﻣﺎن ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺪف از اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺻﺤﺖ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺣﺠﻢ ﺧـﻮنرﻳـﺰي ﺑـﺎ ارزﻳـﺎﺑﻲ‬

‫‪ -1‬ﮔﺮوه زﻧﺎن و ﻣﺎﻣﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺳﻼﻣﺖ‬

‫دﻳﺪاري ﺑﻮد‪.‬‬

‫زﻧﺎن‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ‬

‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‪ :‬اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ‪ -‬ﻣﻘﻄﻌﻲ ﺑﺎ ﺷﺮﻛﺖ ‪ 199‬ﻧﻔﺮ از ﻛﺎدر آﻣﻮزﺷﻲ درﻣﺎﻧﻲ در ﺑﺨﺶ زﻧﺎن ﺳﻪ ﺑﻴﻤﺎرﺳـﺘﺎن‬

‫ﻣﺸﻬﺪ‪ ،‬ﻣﺸﻬﺪ‪ ،‬اﻳﺮان‪.‬‬

‫آﻣﻮزﺷﻲ ﻣﺸﻬﺪ در ﺳﺎل ‪ 1389‬اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ .‬اﺑﺘﺪا ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﺷﻐﻠﻲ‪ ،‬ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ و ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻛﺎر ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺛﺒﺖ ﺷﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ‬

‫‪ -2‬ﮔﺮوه زﻧﺎن و ﻣﺎﻣﺎﻳﻲ‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪،‬‬ ‫داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻣﺸﻬﺪ‪ ،‬ﻣﺸﻬﺪ‪ ،‬اﻳﺮان‪.‬‬ ‫‪ -3‬آﻣﺎر زﻳﺴﺘﻲ‪ ،‬ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﭘﮋوﻫﺸﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم‬

‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻴﺴﻪﻫﺎي ﺧﻮن ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺻﺤﻨﻪﻫﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺧﻮنرﻳﺰي ﺑﻌﺪ از زاﻳﻤـﺎن در ﺷـﺶ ﺣﺠـﻢ )‪،1000 ،500‬‬ ‫‪ 3000 ،2500 ،2000 ،1500‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ( ﺑﺎزﺳﺎزي ﺷﺪ‪ .‬ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﺎ ﻣـﺸﺎﻫﺪه ﻫـﺮ ﺻـﺤﻨﻪ ﺧـﻮنرﻳـﺰي ﺣﺠـﻢ آن را‬ ‫ﺗﺨﻤﻴﻦ و درﻣﺎن ﻻزم را در ﻓﺮم ﺛﺒﺖ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﺣﺠﻢ واﻗﻌﻲ ﺧﻮنرﻳﺰي و ﻣﻴﺰان ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺣﺠﻢ ﺧﻮنرﻳـﺰي و‬

‫ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻣﺸﻬﺪ‪ ،‬ﻣﺸﻬﺪ‪ ،‬اﻳﺮان‬

‫درﻣﺎن اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪﮔﺎن و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﺷﻐﻞ و ﻣﺪت ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻛﺎر آﻧﺎن ﺗﺠﺰﻳﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ آﻣﺎري ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‪ :‬ارزﻳﺎﺑﻲ دﻳﺪاري ﺻﺤﻴﺢ در ﺣﺠﻢﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻴﻦ ‪ %14/3‬ﺗﺎ ‪ %52‬ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻴﻦ ﺷﻐﻞ ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨـﺪﮔﺎن در ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ و‬ ‫درﻣﺎنﻫﺎي ﺻﺤﻴﺢ اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﺑﺎ آزﻣﻮن‬ ‫‪t-test‬‬

‫‪exact test‬‬

‫‪ Fisher’s‬و ﺑﻴﻦ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺻﺤﻴﺢ ﺣﺠﻢ ﺧﻮنرﻳﺰي و ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻛﺎر ﺑـﺎ آزﻣـﻮن‬

‫‪ Student’s‬ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﻨﻲداري وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ )‪ .(P<0/05‬ﺑـﻴﻦ اﻧﺘﺨـﺎب درﻣـﺎن ﺻـﺤﻴﺢ و ﺳـﺎﺑﻘﻪ ﻛـﺎر ﻧﻴـﺰ ارﺗﺒـﺎط‬

‫ﻣﻌﻨﻲداري ﻧﺒﻮد )‪.(P<0/05‬‬ ‫*‬

‫ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‪ :‬ارزﻳﺎﺑﻲ دﻳﺪاري ﺧﻮنرﻳﺰي در اﻛﺜﺮ ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪﮔﺎن در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ دﻗﻴﻖ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﺟﻬﺖ ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي از ﻣﺮگ و ﻣﻴﺮ‬ ‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل‪ :‬ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺳﻼﻣﺖ زﻧﺎن‪ ،‬ﺑﺨﺶ‬

‫زﻧﺎن ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن اﻣﺎم رﺿﺎ )ع(‪ ،‬ﺧﻴﺎﺑﺎن اﺑﻦﺳﻴﻨﺎ‪ ،‬ﻣﺸﻬﺪ‪،‬‬

‫اﻳﺮان‪.‬‬

‫ﻣﺎدران آﻣﻮزش ﺟﻬﺖ ﻛﺴﺐ ﻣﻬﺎرت ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺣﺠﻢ ﺧﻮنرﻳﺰي ﺿﺮوري ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻠﻔﻦ‪0511-2231444 :‬‬ ‫‪E-mail: akhlaghif@mums.ac.ir‬‬

‫ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬ﺗﺨﻤﻴﻦ ﭼﺸﻤﻲ‪ ،‬از دﺳﺖ دادن ﺧﻮن‪ ،‬درﻣﺎن ﺧﻮنرﻳﺰي‪.‬‬

‫ﻣﺤﺪود ﺑﻪ ﻛﺸﻮرﻫﺎي در ﺣﺎل ﺗﻮﺳـﻌﻪ ﻧﻴـﺴﺖ‪5.‬و‪ 4‬ﺑـﻪ ﻃـﻮريﻛـﻪ ﻳـﻚ‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ در ‪ 11‬ﻧﺎﺣﻴﻪ در اروﭘﺎ ﺑﺮوز ﺧﻮنرﻳﺰي ﺷﺪﻳﺪ ﻏﻴﺮ ﻛﺸﻨﺪه ﺑﻌﺪ از‬ ‫‪Post‬‬

‫زاﻳﻤﺎن را ‪ 0/1‬ﺗﺎ ‪ 0/9‬درﺻﺪ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ‪ 6.‬ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺧـﻮنرﻳـﺰي در‬

‫)‪ Partum Hemorrhage (PPH‬ﻫﻢﭼﻨﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻋﻠـﻞ‬

‫ﻳﻚ زاﻳﻤﺎن ﺳـﺰارﻳﻦ ‪ 40±1290‬ﻣﻴﻠـﻲ ﻟﻴﺘـﺮ و در زاﻳﻤـﺎن ﻃﺒﻴﻌـﻲ ‪401‬‬

‫ﻣﺮگ و ﻣﻴﺮ ﻣـﺎدران ﺑـﻪ ﻋﻠـﺖ ﺧـﻮنرﻳـﺰي ﺑﻌـﺪ از زاﻳﻤـﺎن‬

‫ﻣﺮگ و ﻣﻴﺮ ﻣﺎدران در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن اﺳﺖ‪ 1‬ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛـﻪ ﺧـﻮنرﻳـﺰي‬

‫ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ اﺳﺖ و ﺧﻮنرﻳﺰي ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 1000‬ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ ﺑﻌـﺪ از زاﻳﻤـﺎن‬

‫‪2‬‬

‫ﺷﺪﻳﺪ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺧﻮنرﻳﺰي ﺑﻌﺪ از زاﻳﻤﺎن‪ ،‬ﻋﻮارض ﺑﻠﻨﺪﻣـﺪت‬

‫و ‪ %25‬ﻋﻠﻞ ﻣﺮگ ﻣﺎدران را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬اﻳـﻦ ﻧـﺴﺒﺖ از ﻛـﻢﺗـﺮ از‬

‫دﻳﮕﺮي ﻧﻈﻴﺮ آﻧﻤﻲ‪ ،‬ﺳﻨﺪرم ﺷﻴﻬﺎن و ﻳﺎ ﺣﺘﻲ ﻣﺮگ ﺑﺮاي ﺑﻴﻤـﺎر ﻧﻴـﺰ ﺑـﻪ‬

‫ﻛﺸﻨﺪه ﺑﻌﺪ از زاﻳﻤﺎن ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﻳﻚ در ﻫﺮ ‪ 1000‬زاﻳﻤﺎن ﻃﺒﻴﻌـﻲ رخ داده‬ ‫‪ %10‬ﺗﺎ ﺣﺪود ‪ %60‬در ﻛﺸـﻮرﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﻣﺘﻔـﺎوت اﺳـﺖ‪ 3‬و ﺗﻨﻬـﺎ‬

‫‪2‬‬

‫‪7-9‬‬

‫ﻫﻤﺮاه دارد‪.‬‬

‫ﻛﻪ آﻧﻤﻲ ﺧﻮد اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺮوز اﻓﺴﺮدﮔﻲ ﺑﻌﺪ از زاﻳﻤـﺎن را‬

‫‪Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 July;70(4):257-63‬‬ ‫‪http://tumj.tums.ac.ir‬‬

‫‪258‬‬

‫ﻓﺮﻳﺪه اﺧﻼﻗﻲ و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲدﻫﺪ‪ 10.‬در ﺑﻴﻤﺎران ﺟﺮاﺣﻲ ﻧﻴﺰ دادن ﺣﺠﻢ ﺧﻮن ﻧﺎﻛـﺎﻓﻲ ﺑـﺎ‬

‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺧﻮنرﻳﺰي‪ ،‬ﺗﺨﻤﻴﻦ ﭼﺸﻤﻲ ﺧﻮنرﻳﺰي روﺷـﻲ ﺳـﺎده‪،‬‬

‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻋﻮارض و ﺗﺎﺧﻴﺮ در ﺑﻬﺒﻮد ﻫﻤـﺮاه اﺳـﺖ ﺑـﺴﻴﺎري از ﻣـﺮگ و‬

‫ﺳﺮﻳﻊ و ﻏﻴﺮﺗﻬـﺎﺟﻤﻲ اﺳـﺖ در ﺣـﺎﻟﻲﻛـﻪ ﺳـﺎﻳﺮ روشﻫـﺎي ﺗﺨﻤـﻴﻦ‪،‬‬ ‫‪12‬‬

‫ﻣﻴﺮﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﺧﻮنرﻳﺰي ﺣﻴﻦ زاﻳﻤﺎن ﺑﺎ ﺗﺪﺑﻴﺮ درﻣﺎﻧﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻗﺎﺑـﻞ‬

‫ﭘﻴﭽﻴﺪه‪ ،‬ﮔﺮان و ﻳﺎ وﻗﺖﮔﻴﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺗﺨﻤﻴﻦ ﭼﺸﻤﻲ ﻧﻴﺰ داراي ﻣﻌﺎﻳﺒﻲ‬

‫ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ 11.‬در ﻳﻚ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﺰان ﺧﻮنرﻳﺰي ﺑﻌﺪ از‬

‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪﻫﺎي ﻋﻨﻮان ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺨﻤـﻴﻦ ﺣﺠـﻢ ﺧـﻮن از‬

‫زاﻳﻤﺎن‪ ،‬از ﺧﻮنﻫﺎي رﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺮ روي ﻣﻠﺤﻔﻪ و ﺗﺨﺖ زاﻳﻤﺎن و ﻛﻒ‬

‫دﺳﺖ رﻓﺘﻪ در ﺑﺎﻟﻴﻦ ﺑﻴﻤﺎر ﻣﻌﻤﻮﻻ دﻗﻴﻖ ﻧﻴﺴﺖ ﺑـﻪ ﻃـﻮريﻛـﻪ ﺗﺨﻤـﻴﻦ‬

‫زﻣﻴﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻴـﺰان ﺑـﺮوز ﺧـﻮنرﻳـﺰي ﺑﻌـﺪ از‬

‫ﭼــﺸﻤﻲ از ‪ 30‬ﺗــﺎ ‪ 50‬درﺻــﺪ ﺣﺠــﻢ واﻗﻌ ـﻲ از دﺳــﺖ رﻓﺘــﻪ ﻣﺘﻐﻴ ـﺮ‬ ‫‪18-21‬‬

‫اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺣﺎﻳﺰ اﻫﻤﻴﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮﭼﻪ ﺣﺠﻢ ﺧﻮن از دﺳﺖ‬

‫زاﻳﻤﺎن ‪) %11/2‬ﺑﺎﻻﺗﺮ از ‪ 500‬ﻣﻴﻠﻲ ﻟﻴﺘﺮ( و ﺧﻮنرﻳﺰي ﺷﺪﻳﺪ )ﺑﻴﺶﺗﺮ از‬

‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ 1000‬ﻣﻴﻠﻲ ﻟﻴﺘﺮ( در دو ﻧﻔﺮ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ‪ 12.‬ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژﻳﻚ ﻗﻠﺒـﻲ‬

‫داده ﺷﺪه ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ اﺧﺘﻼف ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﻴﺶﺗﺮ اﺳـﺖ‪.‬‬

‫ﻋﺮوﻗﻲ در ﻃﻮل ﺑﺎرداري ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﻳﺶ ﺣﺠﻢ ﭘﻼﺳـﻤﺎ )ﺣـﺪود ‪(%48‬‬

‫ﻧﺎدرﺳﺖ ﺧﻮنرﻳﺰي ﺑﻌﺪ از زاﻳﻤـﺎن ﻣﻨﺠـﺮ ﺑـﻪ ﺗـﺎﺧﻴﺮ و ﻳـﺎ ﺗـﺸﺨﻴﺺ‬

‫ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻮده ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﻗﺮﻣـﺰ )ﺣـﺪود ‪ (%17‬ﻧﻴـﺰ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ‬

‫ﻧﺎدرﺳﺖ ﻋﻠﺖ ﺧﻮنرﻳﺰي ﺷﺪه و ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎي ﻧﺎﮔﻮار ﻓﺮدي و ﺧـﺎﻧﻮادﮔﻲ‬

‫ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬اﻓﺰاﻳﺶ ﺣﺠﻢ ﻋﺮوﻗﻲ ﻣﻮﺛﺮ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺑﺮﻗـﺮاري ﺧـﻮنرﺳـﺎﻧﻲ‬

‫ﺑﺴﻴﺎري را ﺑﻪ ﺑـﺎر ﺧﻮاﻫـﺪ آورد‪ .‬ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ اﻫﻤﻴـﺖ اﻳـﻦ ﻣﻮﺿـﻮع‬

‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺟﻔﺘﻲ ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﺤﻤﻞ از دﺳﺖ دادن ﺣﺎد ﺧﻮن در زﻣﺎن‬

‫ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي آﻣﻮزﺷﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﻨﻞ درﻣـﺎﻧﻲ ﺑﺨـﺶﻫـﺎي‬

‫زاﻳﻤﺎن ﺗﺎ ﺣﺪود ﻳﻚ ﻟﻴﺘﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ 13.‬ﺷﻮك ﻫﻴﭙﻮوﻟﻤﻲ ﻛﻪ در اﻓـﺮاد ﻏﻴـﺮ‬

‫ﭘﺮ ﺧﻄﺮ از اﻫﻤﻴﺖ وﻳﮋهاي ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ ﻣﻮﺿﻮع‬

‫ﺑﺎردار ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻋﻼﻳﻢ ﺣﻴﺎﺗﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ از ﺟﻤﻠﻪ اﻳـﻦ ﻋﻼﻳـﻢ‬

‫و ﻓﻘﺪان ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪاي در اﻳﺮان ﺑﺮ آن ﺷﺪﻳﻢ ﺗـﺎ در ﻳـﻚ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺑـﻪ‬

‫اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻌﺪاد ﺿﺮﺑﺎن ﻗﻠﺐ‪ ،‬اﻓﺖ ﻓﺸﺎرﺧﻮن و ﻛﺎﻫﺶ ادرار ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻴﺰان ﺧﻄﺎي ﺗﺨﻤﻴﻦ ﭼﺸﻤﻲ ﺧﻮنرﻳﺰي در ﺑﺨﺶﻫﺎي زﻧﺎن ﺳﻪ‬

‫اﻳﻦ ﻋﻼﻳﻢ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي ﺿﻌﻴﻔﻲ ﺑﺮاي از دﺳﺖ دادن ﺧﻮنرﻳﺰي ﻫﺴﺘﻨﺪ‬

‫ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ ﻣﺸﻬﺪ ﺑﭙﺮدازﻳﻢ‪.‬‬

‫‪22‬و‪21‬‬

‫ﺗﺨﻤـﻴﻦ‬

‫و در زﻣﺎن ﺑﺎرداري ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻛﻢﺗﺮ دﻳﺪه ﺷﻮد‪ ،‬ﺗﺎ زﻣـﺎﻧﻲ ﻛـﻪ ﺣﺠـﻢ‬ ‫ﺧﻮن از دﺳﺖ رﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﺑﻴﺶ از ‪ 1000‬ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘـﺮ ﻧﺮﺳـﻴﺪه اﺳـﺖ ﻣﻤﻜـﻦ‬ ‫‪14‬‬

‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‬

‫اﺳﺖ ﺗﺎﻛﻴﻜﺎردي رخ ﻧﺪﻫﺪ و ﻓﺸﺎرﺧﻮن ﻫﻢ در ﺣﺪود ﻧﺮﻣـﺎل ﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬

‫وﺟﻮد اﻳﻦ ﻋﻼﻳﻢ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﺎﺳﻜﻪ ﺷﺪن ﻋﻼﻳﻢ ﺧﻮنرﻳﺰي در ﻓﺮد ﺷﺪه و‬

‫اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻘﻄﻌﻲ ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ در ﺳﺎل در ‪ 1389‬در ﺳـﻪ ﺑﻴﻤﺎرﺳـﺘﺎن‬

‫ﺧﻮد ﺳﻴﻜﻞ ﻣﻌﻴﻮﺑﻲ از ﺗﺎﺧﻴﺮ در درﻣﺎن و از دﺳﺖ دادن ﺑﻴﺶﺗـﺮ ﺧـﻮن‬

‫داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻣﺸﻬﺪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ .‬اﻓﺮاد ﻣﻮرد ﭘﮋوﻫﺶ‬

‫را ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺷـﻮك ﻫﻤﻮراژﻳـﻚ و‬

‫ﺷﺎﻣﻞ ‪ 199‬ﻧﻔﺮ از ﻛﻠﻴﻪ ﭘﺮﺳـﻨﻞ درﻣـﺎﻧﻲ ﺷـﺎﻣﻞ ‪ 96‬ﻣﺎﻣـﺎ‪ 53 ،‬رزﻳـﺪﻧﺖ‬

‫ﻣــﺮگ ﻧﺎﺷ ـﻲ از ﻣﻨﺠــﺮ ﺷــﻮد‪ .‬ﺑﻨــﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺗﺨﻤ ـﻴﻦ ﺻــﺤﻴﺢ و ﺑــﻪ ﻣﻮﻗــﻊ‬

‫زﻧﺎن‪ 10 ،‬ﭘﺮﺳﺘﺎر‪ ،‬ﭼﻬﺎر ﻣﺘﺨﺼﺺ زﻧـﺎن‪ ،‬ﺷـﺶ اﻧﺘـﺮن‪ 13 ،‬داﻧـﺸﺠﻮي‬

‫ﺧﻮنرﻳﺰي ﺑﻌﺪ از زاﻳﻤﺎن و ﻣﺸﺎوره ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ از ﻣﺘﺨﺼـﺼﻴﻦ و اﺳـﺘﻔﺎده‬

‫ﻣﺎﻣﺎﻳﻲ و ‪ 9‬داﻧﺸﺠﻮي ﭘﺮﺳﺘﺎري و ﻳﻚ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﺑﻴﻬﻮﺷﻲ ﻛﻪ در زﻣـﺎن‬

‫از ﻣﺎﻳﻌﺎت داﺧﻞ ورﻳﺪي ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻛﻨﺘﺮل ﻓﺸﺎر ورﻳﺪ ﻣﺮﻛﺰي ﺑﻪ ﻫﻤـﺮاه‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ﺑﺨﺶﻫﺎي ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺷـﺘﻐﺎل داﺷـﺘﻨﺪ و ﭘـﺲ از ﺗﻮﺿـﻴﺤﺎت‬

‫ﺑﺮﻃﺮف ﻛﺮدن ﻋﺎﻣﻞ زﻣﻴﻨﻪاي ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻴﺰان ﻣﺮگ و ﻣﻴـﺮ ﻧﺎﺷـﻲ‬

‫ﭘﮋوﻫﺶﮔﺮ در ﺧﺼﻮص ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و اﻫﺪاف آن ﺑﺎ رﺿـﺎﻳﺖ ﺷـﻔﺎﻫﻲ وارد‬

‫از اﻳﻦ ﺧﻮنرﻳﺰيﻫﺎ ﻣﻲﺷـﻮد‪ .‬ﻋـﻼوه ﺑـﺮ اﻳـﻦ ﺑـﺮاي ﺣﻔـﻆ وﺿـﻌﻴﺖ‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﻃﻼﻋﺎت ﻛﻠﻴﻪ اﻓﺮاد در ﺧـﺼﻮص ﺷـﻐﻞ‪ ،‬ﺗﺤـﺼﻴﻼت و‬

‫ﻫﻤﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﻚ ﺑﻴﻤﺎر ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺣﺠﻢ ﻋﺮوﻗﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ‬

‫ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻛﺎر در ﻳﻚ ﻓﺮم ﺛﺒﺖ ﺷﺪ و ﺳﭙﺲ اﻳﻦ اﻓـﺮاد ﺑـﻪ ﻃـﻮر ﺗـﺼﺎدﻓﻲ‬

‫ﺗﺰرﻳﻖ ﺧﻮن ﻧﻴﺰ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ‪ 15‬ﻳﻜـﻲ از ﻣـﺸﻜﻼت ﺑـﺰرگ در ﺗﻤـﺎم دﻧﻴـﺎ‬

‫ﻣﻨﻈﻢ و ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻮع ﺷﻐﻞ و ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻛﺎر و ﻣﻴﺰان ﺗﺤـﺼﻴﻼت و ﻣﻘﻄـﻊ‬

‫ارزﻳﺎﺑﻲ ﺻﺤﻴﺢ از ﺧﻮنرﻳﺰي ﺑﻌـﺪ از زاﻳﻤـﺎن اﺳـﺖ‪ 16.‬ﺗﺨﻤـﻴﻦ ﻣﻴـﺰان‬

‫ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ در ﭘﻨﺞ ﮔﺮوه ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﻓﺮد ﺑﺮ اﺳﺎس ﺷﻐﻞ و ﮔﺮوه‬

‫ﺧﻮنرﻳﺰي ﺑﻌﺪ از زاﻳﻤﺎن ﺑﺎ روشﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﺗﺨﻤـﻴﻦ ﭼـﺸﻤﻲ‪،‬‬

‫ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻳﻚ ﻛﺪ داده ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻃﺮح در اﺗﺎقﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﺑﺨـﺶ‬

‫وزن ﻛﺮدن ﺧﻮن ﻛﻪ در آن ﻫﺮ ﻳﻚ ﮔﺮم ﻣﻌـﺎدل ﻳـﻚ ﻣﻴﻠـﻲﻟﻴﺘـﺮ ﺧـﻮن‬

‫زاﻳﻤﺎن ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺑﺎ ﭼﻴﻨﺶ زاﻳﻤﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ .‬ﻛﻠﻴﻪ اﻓﺮاد ﺟﻬـﺖ‬

‫ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد ﻳﺎ ﻓﺘﻮاﺳﭙﻜﺘﺮوﻣﺘﺮي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ روش و ﻳﺎ اﺳﻴﺪ‬

‫ﺣﻀﻮر در زﻣﺎن ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ﻳـﻚ روز دﻋـﻮت ﺷـﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑـﺮاي ﺑﺎزﺳـﺎزي‬

‫ﻫﻤﺎﺗﻴﻦ ‪ Acid Hematin‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪ 17.‬در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ روشﻫﺎي‬

‫ﺻﺤﻨﻪﻫﺎي ﺧﻮنرﻳﺰي ﺑﻌﺪ از زاﻳﻤﺎن از ﺧﻮنﻫﺎي ﺗﺎرﻳﺦ ﮔﺬﺷـﺘﻪ ﺑﺎﻧـﻚ‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺗﻴﺮ ‪ ،1391‬دوره ‪ ،70‬ﺷﻤﺎره ‪ 257 ،4‬ﺗﺎ ‪263‬‬

‫ارزﻳﺎﺑﻲ دﻳﺪاري ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺣﺠﻢ ﺧﻮنرﻳﺰي ﺑﻌﺪ از زاﻳﻤﺎن و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ درﻣﺎن‬

‫‪259‬‬

‫ﺧﻮن ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﺮ دﻟﻴﻞ ﻗﺮار ﺑﻮده از ﮔﺮدوﻧﻪ ﻣﺼﺮف ﺧﺎرج ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده‬

‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻛﺎر اﻓﺮاد در ﻫﺮ ﮔﺮوه اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲداري را ﻧﺸﺎن ﻧـﺪاد‪.‬‬

‫ﺷﺪ و اﻳﻦ ﺑﺎزﺳﺎزي ﺻﺤﻨﻪﻫﺎي ﺧﻮنرﻳﺰي ﺑﺎ رﻳﺨﺘﻦ ﺧﻮنﻫـﺎي ﺗـﺎرﻳﺦ‬

‫اﻳﻦ ﺗﻌﺪاد ﺷﺎﻣﻞ ‪ 96‬ﻣﺎﻣﺎ‪ 53 ،‬رزﻳﺪﻧﺖ‪ 10 ،‬ﭘﺮﺳـﺘﺎر‪ ،‬ﭼﻬـﺎر ﻣﺘﺨـﺼﺺ‬

‫ﮔﺬﺷﺘﻪ در ﭘﻨﺞ ﺣﺠﻢ ‪ 2500-2000-1500-1000- 500‬ﻣﻴﻠﻲ ﻟﻴﺘـﺮ ﺑـﺮ‬

‫زﻧﺎن‪ ،‬ﺷﺶ اﻧﺘﺮن‪ 13 ،‬داﻧﺸﺠﻮي ﻣﺎﻣﺎﻳﻲ و ‪ 9‬داﻧﺸﺠﻮي ﭘﺮﺳﺘﺎري و ﻳﻚ‬

‫روي ﺗﺨﺖ ژﻧﻴﻜﻮﻟـﻮژي و اﻃـﺮاف آن اﻧﺠـﺎم ﺷـﺪ‪ ،‬ﻧـﺎم ﻫـﺮ اﻳـﺴﺘﮕﺎه‬

‫ﻣﺘﺨﺼﺺ ﺑﻴﻬﻮﺷﻲ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎﻣﺎﻫﺎ و رزﻳﺪﻧﺖﻫﺎ ﺑـﻪ ﺗﺮﺗﻴـﺐ ﺑـﺎ ﻓﺮاواﻧـﻲ‬

‫ﺑﺎزﺳﺎزي ﺷﺪه ﺑﺎ ﺣﺠﻢ ﻣﻌﻴﻦ ﺧﻮنرﻳﺰي ﺑﺎ ﺣﺮوف ‪ 500) A‬ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘـﺮ(‪،‬‬

‫‪ %49/25‬و ‪ %27/14‬از ﻧﻈﺮ ﺷﻐﻠﻲ ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ ﻓﺮاواﻧﻲ را داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮرﺳﻲ‬

‫‪E‬‬

‫ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻛﺎري اﻓﺮاد ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻧـﺸﺎن داد ﻛـﻪ ﭘﺮﺳـﺘﺎران و ﻣﺎﻣﺎﻫـﺎ ﺑـﻪ‬

‫)‪ 2500‬ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ( ﻧﺎمﮔﺬاري ﺷﺪ‪ .‬اﻓﺮاد ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗـﻚﺗـﻚ وارد اﻃـﺎق‬

‫ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ‪ 16/87‬و ‪ 12/9‬ﺳﺎل ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑـﻴﺶﺗـﺮﻳﻦ ﺳـﺎﺑﻘﻪ را‬

‫ﺷﺪه و در ﻣﺪت ﻳﻚ دﻗﻴﻘﻪ ﺑﺮ روي ﻳﻚ ﻓـﺮم ﻣﻴـﺰان ﺗﺨﻤـﻴﻦ ﺧـﻮن از‬

‫داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮرﺳﻲ وﺿﻌﻴﺖ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﭼﺸﻤﻲ در ﮔﺮوهﻫـﺎي ﻣـﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ‬

‫دﺳﺖ رﻓﺘﻪ را ﺑﺎ ﻧﺎم اﻳﺴﺘﮕﺎه آن و ﻧﻴـﺰ درﻣـﺎن ﭘﻴـﺸﻨﻬﺎدي را ﻳﺎدداﺷـﺖ‬

‫ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ در ﺣﺠﻢﻫﺎي ﺧﻮنرﻳﺰي زﻳﺮ ‪ 2000‬ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺑﻴﺶ‬

‫ﻛﺮده و ﺑﻌﺪ از ﺧﺮوج از اﺗﺎق ﺑﻪ ﭘﮋوﻫﺶﮔﺮ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻣﻲدادﻧﺪ‪ .‬ﺟﺪول ‪1‬‬

‫از ﺣﺪ ﺑﻴﻦ ‪ %26/7‬در ﺣﺠﻢ ﺧﻮنرﻳﺰي ‪ 1500‬ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘـﺮ ﺗـﺎ ‪ %33/3‬در‬

‫ﻣﻴﺰان ﺣﺠﻢ ﺧـﻮن رﻳﺨﺘـﻪ ﺷـﺪه و ﺣـﺪود ﺗﺨﻤـﻴﻦ درﺳـﺖ و درﻣـﺎن‬

‫ﺣﺠﻢ ﺧﻮنرﻳﺰي ‪ 500‬ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ ﻫﻤﺮاه ﺑﻮد در ﺣﺎﻟﻲﻛـﻪ در ﮔـﺮوه ‪ E‬ﺑـﺎ‬

‫ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﺻﺤﻴﺢ در ﻫﺮ ﮔﺮوه را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻛﻠﻴﻪ دادهﻫﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﺑـﻪ‬

‫ﺣﺠﻢ ﺧﻮنرﻳﺰي ‪ 2500‬ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺑﻴﺶ از ﺣـﺪ وﺟـﻮد ﻧﺪاﺷـﺖ‬

‫ﻓﺮمﻫﺎ در ﻧﺮماﻓـﺰار ‪ SPSS‬وﻳﺮاﺳـﺖ ‪ 12‬وارد ﺷـﺪ و آﻧـﺎﻟﻴﺰ دادهﻫـﺎ ﺑـﺮ‬

‫)ﻧﻤﻮدار ‪ .(1‬در ﮔﺮوه ‪ A‬ﻣﻴﺰان ﺗﺨﻤﻴﻦ درﺳﺖ ‪ %52/9‬و درﻣﺎن ﺻـﺤﻴﺢ‬

‫اﺳﺎس ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي ﻣﺮﻛﺰي و ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ‬

‫‪ %78/8‬در ﮔﺮوه ‪ B‬ﻣﻴﺰان ﺗﺨﻤﻴﻦ درﺳﺖ ‪ %46/9‬و درﻣﺎن درﺳـﺖ ‪%54‬‬

‫ﻣﻴـﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﻴـﺰان ﺗﺨﻤـﻴﻦ درﺳـﺖ از آزﻣـﻮن ‪ Student’s t-test‬و ﺑـﺮاي‬

‫و در ﮔﺮوه ‪ %37/8 C‬ﺗﺨﻤـﻴﻦ درﺳـﺖ و ‪ %56/5‬درﻣـﺎن درﺳـﺖ و در‬

‫ﺑﺮرﺳــﻲ ارﺗﺒــﺎط ﺷــﻐﻞ ﺷــﺮﻛﺖﻛﻨﻨــﺪﮔﺎن و درﻣــﺎن ﺻــﺤﻴﺢ از آزﻣــﻮن‬

‫ﮔﺮوه ‪ %14/3 D‬ﺗﺨﻤﻴﻦ درﺳﺖ و ‪ %40/5‬درﻣﺎن درﺳﺖ و در ﮔـﺮوه‬

‫‪ Fisher’s exact test‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺪ ﻣﻌﻨﻲدار ﺑﻮدن آﻟﻔﺎ‬

‫‪ %43/6‬ﺗﺨﻤﻴﻦ درﺳﺖ و ﺗﻨﻬﺎ ‪ %4/9‬درﻣﺎن درﺳﺖ داﺷﺘﻨﺪ )ﻧﻤـﻮدار ‪.(2‬‬

‫‪ 0/05‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻴﺰان ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻮع ﺷـﻐﻞ ﻧـﺸﺎن داد ﻛـﻪ اﮔﺮﭼـﻪ ‪%50‬‬

‫‪ 1000) B‬ﻣﻴﻠــﻲﻟﻴﺘــﺮ(‪ 1500) C ،‬ﻣﻴﻠــﻲﻟﻴﺘــﺮ(‪ 2000) D ،‬ﻣﻴﻠــﻲﻟﻴﺘــﺮ(‪،‬‬

‫‪E‬‬

‫ﻣﺘﺨﺼﺼﻴﻦ زﻧﺎن‪ %47/2 ،‬رزﻳﺪﻧﺖﻫﺎ‪ %40/6 ،‬از ﻣﺎﻣﺎﻫﺎ‪ %30 ،‬ﭘﺮﺳـﺘﺎران‪،‬‬ ‫‪ %11/1‬داﻧــﺸﺠﻮﻳﺎن ﭘﺮﺳــﺘﺎري و ‪ %30/8‬داﻧــﺸﺠﻮﻳﺎن ﻣﺎﻣــﺎﻳﻲ ﺗﺨﻤــﻴﻦ‬

‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‬

‫درﺳﺖ از ﻣﻴﺰان ﺧﻮنرﻳﺰي داﺷﺘﻨﺪ اﻣﺎ ﺑﻴﻦ ﺷـﻐﻞ ﺷـﺮﻛﺖﻛﻨﻨـﺪﮔﺎن در‬ ‫اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺮ روي ‪ 199‬ﭘﺮﺳﻨﻞ درﻣﺎﻧﻲ ﺑﺨﺶ زﻧﺎن ﺳﻪ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺻﺤﻴﺢ ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﻨﻲداري ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﺪ )‪ .(P>0/05‬در‬

‫داﻧﺸﮕﺎﻫـﻲ‪ ،‬در ﭘﻨـﺞ ﮔـﺮوه اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺮﻛﻴﺐ ﮔﺮوهﻫﺎ از ﻧﻈﺮ ﺷﻐﻠﻲ و‬

‫اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻫﻴﭻﻳﻚ از اﻧﺘﺮنﻫﺎ و ﻣﺘﺨﺼﺺ ﺑﻴﻬﻮﺷـﻲ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺻﺤﻴﺤﻲ‬

‫ﺟﺪول‪ :1 -‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻛﺎر اﻓﺮاد ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺳﺎل در ﮔﺮوهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮ اﺳﺎس درﺳﺘﻲ ﻳﺎ ﻧﺎدرﺳﺘﻲ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺣﺠﻢ ﺧﻮن و درﻣﺎن ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻛﺎر ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪﮔﺎن )ﺳﺎل(‬

‫ﺗﺨﻤﻴﻦ درﺳﺖ ﺣﺠﻢ ﺧﻮن‬

‫ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻧﺎدرﺳﺖ ﺣﺠﻢ ﺧﻮن‬

‫درﻣﺎن ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي درﺳﺖ‬

‫درﻣﺎن ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ﻧﺎدرﺳﺖ‬

‫ﺳﻄﺢ ﻣﻌﻨﻲداري‬

‫‪A‬‬

‫‪7/46±1/57‬‬

‫‪2/87±6/84‬‬

‫‪1/78±7/4‬‬

‫‪2/29±6/82‬‬

‫‪NS‬‬

‫‪B‬‬

‫‪1/99±7/08‬‬

‫‪2/64±10/41‬‬

‫‪2/41±10/24‬‬

‫‪2/44±8/15‬‬

‫‪NS‬‬

‫‪C‬‬

‫‪1/86±4/83‬‬

‫‪2/51±8/97‬‬

‫‪2/66±7/22‬‬

‫‪2/64±9/01‬‬

‫‪NS‬‬

‫‪D‬‬

‫‪0/50±3/50‬‬

‫‪2/14±6/57‬‬

‫‪0/83±2/66‬‬

‫‪3/47±9/32‬‬

‫‪NS‬‬

‫‪E‬‬

‫‪2/76±7/91‬‬

‫‪2/99±8/02‬‬

‫‪0±20‬‬

‫‪2/04±8/27‬‬

‫‪NS‬‬

‫ﺗﻤﺎم ﮔﺮوهﻫﺎ‬

‫‪1/01±7/91‬‬

‫‪1/15±8/27‬‬

‫‪1/11±7/65‬‬

‫‪1/10±8/34‬‬

‫‪NS‬‬

‫ﮔﺮوه‬

‫‪NS= P>0/05‬‬

‫‪Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 July;70(4):257-63‬‬ ‫‪http://tumj.tums.ac.ir‬‬

‫ﻓﺮﻳﺪه اﺧﻼﻗﻲ و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫‪260‬‬

‫ﺟﺪول‪ :2 -‬ﺑﺮرﺳﻲ ﻓﺮاواﻧﻲ و درﺻﺪ اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﺮم و ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﺧﻮﻧﻲ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي در ﺣﺠﻢﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺧﻮنرﻳﺰي‬ ‫ﺳﺮم رﻳﻨﮕﺮ‬

‫ﮔﻠﺒﻮل ﻗﺮﻣﺰ ﻓﺸﺮده‬

‫ﭘﻼﺳﻤﺎي ﺗﺎزه ﻳﺦ زده‬

‫ﻣﺎﻧﻴﺘﻮل‬

‫ﭘﻼﻛﺖ‬

‫ﻧﺮﻣﺎل ﺳﺎﻟﻴﻦ‬

‫ﺧﻮن ﻛﺎﻣﻞ‬

‫ﻫﻤﺎﻛﺴﻞ‬

‫ﻧﺎم ﻓﺮآورده‬

‫ﺗﻌﺪاد )‪(%‬‬

‫‪A‬‬

‫)‪41(84‬‬

‫)‪3(6‬‬

‫‪0‬‬

‫)‪6(12‬‬

‫)‪1(2‬‬

‫‪0‬‬

‫‪B‬‬

‫)‪49(98‬‬

‫)‪13(26‬‬

‫‪0‬‬

‫)‪5(10‬‬

‫)‪7(14‬‬

‫)‪5(10‬‬

‫‪C‬‬

‫)‪40(87‬‬

‫)‪31(67‬‬

‫)‪1(2‬‬

‫)‪4(9‬‬

‫‪0‬‬

‫)‪3(7‬‬

‫)‪9(20‬‬

‫)‪6(13‬‬

‫‪D‬‬

‫)‪30(88‬‬

‫)‪24(65‬‬

‫)‪1(2‬‬

‫)‪2(5‬‬

‫‪0‬‬

‫)‪5(14‬‬

‫)‪18(49‬‬

‫)‪4(11‬‬

‫‪E‬‬

‫)‪34(87‬‬

‫)‪25(61‬‬

‫)‪7(17‬‬

‫)‪2(5‬‬

‫)‪3(7‬‬

‫)‪8(20‬‬

‫)‪24(59‬‬

‫‪0‬‬

‫ﮔﺮوه‬

‫ﻧﻤﻮدار‪ :1 -‬ﺑﺮرﺳﻲ درﺻﺪ ﺗﺨﻤﻴﻦ درﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻛﻢﺗﺮ از ﺣﺪ و ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺑﻴﺶ از‬

‫ﻧﻤﻮدار‪ :2 -‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ درﺻﺪ درﺳﺘﻲ ﺗﺨﻤﻴﻦ و درﺳﺘﻲ درﻣﺎن اراﻳﻪ ﺷﺪه در ﺣﺠﻢﻫﺎي‬

‫ﺣﺪ در ﺣﺠﻢﻫﺎي ﺧﻮنرﻳﺰي ﻣﺨﺘﻠﻒ )ﻣﺤﻮر ﻋﻤﻮدي درﺻﺪ و ﻣﺤﻮر اﻓﻘﻲ ﻧﺎم ﮔﺮوهﻫﺎ را‬

‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺧﻮنرﻳﺰي در اﻓﺮاد ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ )ﻣﺤﻮر ﻋﻤﻮدي درﺻﺪ و ﻣﺤﻮر اﻓﻘﻲ ﻧﺎم ﮔﺮوهﻫﺎ‬

‫ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪(.‬‬

‫را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪(.‬‬

‫از ﻣﻴﺰان ﺧﻮنرﻳﺰي ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻮع درﻣﺎن ﺗﺠﻮﻳﺰ ﺷـﺪه‬

‫اﻳﻦ آزﻣـﻮن ﺑـﻴﻦ اﻧﺘﺨـﺎب درﻣـﺎن ﺻـﺤﻴﺢ و ﺳـﺎﺑﻘﻪ ﻛـﺎر ﻧﻴـﺰ ارﺗﺒـﺎط‬

‫و ﺷﻐﻞ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ‪ %75‬ﻣﺘﺨﺼﺼﻴﻦ زﻧﺎن‪ %50/9 ،‬رزﻳﺪﻧﺖﻫﺎ‪%44/8 ،‬‬

‫ﻣﻌﻨﻲداري را ﻧﺸﺎن ﻧﺪاد )ﺟﺪول ‪ (1‬ﻓﺮاواﻧﻲ و درﺻﺪ اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﺮم و‬

‫از ﻣﺎﻣﺎﻫــﺎ‪ %53/8 ،‬ﭘﺮﺳــﺘﺎران‪ %25 ،‬داﻧــﺸﺠﻮﻳﺎن ﭘﺮﺳــﺘﺎري و ‪%78/68‬‬

‫ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﺧﻮﻧﻲ ﺑﻪ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﺣﺠﻢ ﺧﻮنرﻳـﺰي در ﺟـﺪول ‪ 2‬ﻟﻴـﺴﺖ‬

‫داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﻣﺎﻣﺎﻳﻲ‪ %40 ،‬درﻣﺎن ﺻﺤﻴﺢ ﺗﺠﻮﻳﺰ ﻧﻤﻮدﻧـﺪ‪ .‬آزﻣـﻮن دﻗﻴـﻖ‬

‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ Fisher’s exact test‬ﻧــﺸﺎن داد ﻛــﻪ در ﺳــﻄﺢ ‪ 0/05‬ﺑــﻴﻦ ﺷــﻐﻞ‬ ‫ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪﮔﺎن در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و درﻣـﺎنﻫـﺎي ﺻـﺤﻴﺢ ارﺗﺒـﺎط ﻣﻌﻨـﻲداري‬

‫ﺑﺤﺚ‬

‫وﺟﻮد ﻧﺪارد )‪ .(P>0/05‬اﮔﺮﭼﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻛﺎر اﻓﺮاد داراي ﺗﺨﻤـﻴﻦ‬ ‫ﺻﺤﻴﺢ در اﻛﺜﺮ ﮔﺮوهﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻓﺮاد داراي ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻧﺎدرﺳﺖ ﺑﻴﺶﺗـﺮ‬

‫ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧـﺸﺎن داد ﻛـﻪ ﺗﺨﻤـﻴﻦ ﭼـﺸﻤﻲ ﺧـﻮنرﻳـﺰي در‬

‫ﺑﻮد )ﺟﺪول ‪ (1‬اﻣﺎ آزﻣﻮن ‪ Student’s t-test‬ﻧﺸﺎن داد ﻛـﻪ ﺑـﻴﻦ ﺗﺨﻤـﻴﻦ‬

‫ﭘﺮﺳﻨﻞ ﺑﺨﺶﻫﺎي زاﻳﻤﺎن ﻧﺎﻛﺎرآﻣﺪ اﺳﺖ‪ ،‬درﺳﺘﻲ اﻳﻦ ﺗﺨﻤﻴﻦ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬

‫ﺻﺤﻴﺢ و ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻛﺎر ﻧﻴﺰ ارﺗﺒـﺎط ﻣﻌﻨـﻲداري وﺟـﻮد ﻧـﺪارد )‪،(P>0/05‬‬

‫ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻴﻦ ‪ 11‬ﺗﺎ ﺣﺪود ‪ %50‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻮع ﺷـﻐﻞ ﻣﺘﻔـﺎوت ﺑـﻮد‪ ،‬اﻳـﻦ‬

‫ﻫﻤﻴـﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ در ﺧﺼﻮص اﻧﺘﺨﺎب درﻣﺎن ﺻﺤﻴﺢ ﻧﻴﺰ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷـﺪ اﻣﺎ‬

‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در ﺳـﺎﻳﺮ ﻛـﺸﻮرﻫﺎ ﻛـﻪ‬

‫ارزﻳﺎﺑﻲ دﻳﺪاري ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺣﺠﻢ ﺧﻮنرﻳﺰي ﺑﻌﺪ از زاﻳﻤﺎن و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ درﻣﺎن‬

‫درﺳﺘﻲ اﻳﻦ ﺗﺨﻤـﻴﻦ را در ﺑﺨـﺶﻫـﺎي زاﻳﻤـﺎن و ﻳـﺎ وﺿـﻌﻴﺖ ﭘـﻴﺶ‬

‫‪261‬‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ذﻛﺮ ﺷﺪه ﻛﻪ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﭼﺸﻤﻲ ﺑﺮ ﭘﺎﻳـﻪ ﺗﺠﺮﺑﻴـﺎت ﻓـﺮدي ﻗﺒﻠـﻲ‬ ‫‪28-30‬‬

‫ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﻲ ﻣﻲﺳﻨﺠﻨﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ 19-22‬در ﻳﻚ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ﻛـﺸﻮر اﺳـﺘﺮاﻟﻴﺎ‬

‫اﺳﺖ‬

‫در ﺧﺼﻮص ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺎﺛﻴﺮ آﻣـﻮزش ﺑـﺮ روي ﺗﺨﻤـﻴﻦ ﺧـﻮنرﻳـﺰي در‬

‫ﺗﺨﻤﻴﻦ ﭼﺸﻤﻲ ﺧﻮنرﻳﺰي آﻣﻮزش ﻧﺪﻳﺪه ﺑﻮدﻧﺪ اﻳﻦ ﺗﺨﻤـﻴﻦ ﻧﺎﻛﺎرآﻣـﺪ‬

‫اورژاﻧﺲ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﻛﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺧـﻮن ﺑـﺮ روي‬

‫ﺑﻮد‪ .‬ﻳﻜﻲ از ﻧﻘﺎط ﻗﻮت اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪﻫـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از‬

‫ﺳﻄﻮﺣﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﺮش رﻳﺨﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻢﺗﺮ از ﺣـﺪ واﻗﻌـﻲ ﺗﺨﻤـﻴﻦ زده‬

‫ﺧﻮن ﻛﺎﻣﻞ ﺟﻬﺖ ارزﻳﺎﺑﻲ و ﻧﻴﺰ ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ وﺿﻌﻴﺖ درﻣﺎن ﺑﺮ اﺳـﺎس‬

‫ﻣﻲﺷﻮد در ﺣﺎﻟﻲﻛﻪ رﻳﺨﺘﻦ ‪ 500‬ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ ﺧﻮن ﺑﺮ روي ﻟﺒﺎس ﺑﻪ ﻃـﻮر‬

‫ﺗﺨﻤﻴﻦ ﭼﺸﻤﻲ ﺑﻮد‪ ،‬ﻛﻪ ﻧﺸﺎن داد ﻋﻠﻲرﻏﻢ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻧﺎﻛﺎرآﻣﺪ‪ ،‬درﻣﺎنﻫﺎي‬

‫ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﺎ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ﺣﺪ واﻗﻌﻲ ﻫﻤﺮاه اﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ‬

‫اراﻳﻪ ﺷﺪه در ﺣﺠﻢ زﻳﺮ ‪ 2000‬ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ از وﺿﻌﻴﺖ ﺑﻬﺘـﺮي ﻧـﺴﺒﺖ ﺑـﻪ‬

‫اﻳﻦﻛﻪ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﺧﻮن ﺑﺮ روي ﺳﻄﻮح رﻳﺨﺘـﻪ ﺷـﺪه اﺳـﺖ اﻳـﻦ‬

‫ﺗﺨﻤﻴﻦ ﭼﺸﻤﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻫﻢﭼﻨﺎنﻛـﻪ در ﻧﻤـﻮدار ‪ 1‬ﻧـﺸﺎن داده‬

‫ﻣﺴﺌﻠﻪ دور از اﻧﺘﻈﺎر ﻧﻴﺴﺖ‪ 23.‬در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﻴﺰ ﺑﻴﻦ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻛﺎر ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ و‬

‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت ﺑﻬﺘﺮ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﭘﺮﺳﻨﻞ ﺑﺨﺶ زاﻳﻤـﺎن از‬

‫ﻣﺪارك ﻋﻠﻤﻲ و ﺳﻦ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن و درﺳﺘﻲ ﺗﺨﻤﻴﻦ ارﺗﺒـﺎط ﻣﻌﻨـﻲداري‬

‫ﻧﻈﺮ ﺷﻴﻮه درﻣﺎن ﻣﺘﻌﺎرف ﺑـﺮاي ﺟـﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ ﺣﺠـﻢ و ﻣﺎﻳﻌـﺎت ﻣﻨﺎﺳـﺐ‬

‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻧﻴﺰ ﻫﻤﺴﻮ ﺑﺎ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻣـﺎ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬در‬

‫ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻻﺗﺮي از درﻣﺎن را ﺗﺠﻮﻳﺰ ﻣﻲﻛﻨﻨـﺪ‪ .‬اﮔﺮﭼـﻪ ﻣﺎﻳﻌـﺎت و ﺧـﻮن‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Razavi‬ﻧﻴﺰ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺣﺠﻢﻫﺎي ﺧـﻮن ﻛـﻢﺗـﺮ‬

‫ﺗﺠﻮﻳﺰ ﺷﺪه ﺑﺎ ﺣﺠﻢ ﺧﻮنرﻳﺰي واﻗﻌﻲ ﺗﻨﺎﺳﺐ دارﻧﺪ اﻣﺎ از ﺣﺪ ﺗﺨﻤﻴﻦ‬

‫ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﺑﻴﺶﺗـﺮ اﺳـﺖ در ﺣـﺎﻟﻲﻛـﻪ ﺣﺠـﻢﻫـﺎي‬

‫ﻓﺮد ﻓﺎﺻﻠﻪ دارﻧـﺪ‪ .‬ﻣـﺴﺌﻠﻪ ﻋـﺪم ﺗﻨﺎﺳـﺐ ﺗﺨﻤـﻴﻦ و درﻣـﺎن در ﺣﺠـﻢ‬

‫ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺧﻮنرﻳﺰي ﺑﺎ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻛﻢﺗﺮ از واﻗﻌﻴﺖ ﻫـﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬در اﻳـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ‬

‫ﺧﻮنرﻳﺰي ‪ 2500‬ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ ﻛﻪ ﻓﺮد ﺑﻴﻤﺎر را در وﺿـﻌﻴﺖ ﺑﺤﺮاﻧـﻲ ﻗـﺮار‬

‫ﻋﻨﻮان ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﭘﻮﺷﻴﺪه از ﺧﻮن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﺠﻢ‬

‫ﻣﻲدﻫﺪ ﻳﻜﻲ از ﻧﻜﺎت ﻣﻬﻢ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﺳـﺖ‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت‬

‫ﺧﻮنرﻳﺰي ﻛﺎرآﻣﺪ در اﺳﺖ‪ 24.‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺳـﺘﻔﺎده از ﺧـﻮن ﻛﺎﻣـﻞ ﺑـﻪ‬

‫ﻧﺸﺎن دادهاﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻴﺰان ﺧﻄﺎ در ﺗﺨﻤﻴﻦ اﻓﺮاد آﻣﻮزش ﻧﺪﻳﺪه ﺑـﻴﺶﺗـﺮ از‬

‫ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ و ﻋﺪم وﺟﻮد ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺎﻳﻌﺎت ﭘﻴﺮاﻣـﻮن ﻧﻈﻴـﺮ ﻣـﺎﻳﻊ‬

‫ﭘﺮﺳﻨﻞ آﻣﻮزش دﻳﺪه اﺳﺖ‪ 29.‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ‬

‫آﻣﻨﻴﻮن‪ ،‬ﻣﺪﻓﻮع و ﻏﻴﺮه ﺗﺨﻤﻴﻦ ﭼﺸﻤﻲ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿـﺮ ﭘـﺎﻳﻴﻦ ﺑـﻮدن‬

‫ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ ﺣﻴﺎﺗﻲ آن ﺿﺮوري اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺒﻮد ﭼﻨﻴﻦ ﻋﻨـﻮاﻧﻲ در‬

‫ﻣﻴﺰان ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺎﻣﻞ اﺳﺖ ﭼﺮا ﻛﻪ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺧـﻮنرﻳـﺰي زﻣـﺎﻧﻲ ﻛـﻪ‬

‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي آﻣﻮزﺷﻲ ﭘﺮﺳﻨﻞ ﺷـﺎﻏﻞ در ﺑﺨـﺶ زﻧـﺎن اﻋـﻢ از ﭘﺰﺷـﻜﺎن‪،‬‬

‫ﺣﺠﻢ زﻳﺎدي از ﻣﺎﻳﻊ آﻣﻨﻴﻮﺗﻴﻚ ﻳﺎ ﻣـﺪﻓﻮع در اﻃـﺮاف وﺟـﻮد دارد ﻛـﻪ‬

‫ﻣﺎﻣﺎﻫﺎ و ﭘﺮﺳﺘﺎران‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﻤﻔﻠﺖ و ﻳﺎ ﺳـﺎﻳﺮ ﺷـﻴﻮهﻫـﺎي آﻣﻮزﺷـﻲ‬

‫ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺮ ﺑﺎﻟﻴﻦ ﺑﻴﻤﺎر اﻳﻦﮔﻮﻧﻪ اﺳﺖ ﻧﺎﻛﺎرآﻣﺪﺗﺮ اﺳﺖ‪ 25.‬در ﻳﻚ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬

‫ﺟﻬﺖ ﭘﺮﺳﻨﻞ ﺑﺨﺶﻫﺎي زاﻳﻤﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺎﻻ ﺑـﺮدن ﺳـﻄﻮح ﺗﺨﻤـﻴﻦ‬

‫در ﺑﺨﺶ زاﻳﻤﺎن ﺑﺮاي ﺑﺎﻻ ﺑﺮدن ﺗﻮان ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺑﺎ اﻧﺠﺎم ﻳﻚ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ ﭼﻨـﺪ‬

‫ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮﭼﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ داراي ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫـﺎﻳﻲ از ﻧﻈـﺮ‬

‫اﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ رﻧﮕﻲ )ﻣﺜﻞ آب اﻧﺎر( و ﺣﺠﻢﻫـﺎي‬

‫ﻋﺪم اﻣﻜﺎن ﺑﺮرﺳﻲ اﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﻓﺮد ﺑﻮد ﺗـﺎ ﺑﺘﻮاﻧـﺪ‬

‫ﻣﺘﻔﺎوت )‪ 50‬ﺗﺎ ‪ 4000‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ( ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺗﺨﻤﻴﻦ اﻓـﺮاد ﻧـﺴﺒﺖ ﺑـﻪ‬

‫ﻣﻴﺰان درﺳﺘﻲ ﺗﺨﻤﻴﻦ اﻓﺮاد را در ﺣﺠﻢﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﺑـﺴﻨﺠﺪ اﻣـﺎ اﻳـﻦ‬

‫ﺣﺠﻢ ﻛﺎﻣﻼ ﻧﺎﻣﺘﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ و ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺣﺠﻢ‪ ،‬ﻣﻴﺰان اﺷﺘﺒﺎه در ﺗﺨﻤﻴﻦ‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اوﻟﻴﻪ ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ درﺳﺘﻲ ﺗﺨﻤﻴﻦ و ﻧﻴـﺰ‬

‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع در ﺣﺠﻢﻫﺎي ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 1000‬ﻣﻴﻠـﻲ ﻟﻴﺘـﺮ‬

‫درﻣﺎن ﺑﻮده و در ﻓﺎز دوم اﻳﻦ ﻃﺮح ﺑﺮرﺳﻲ اﺛﺮ آﻣﻮزش ﺑﺮ روي ﺗﺨﻤﻴﻦ‬

‫ﻣﺤﺴﻮسﺗﺮ ﺑﻮد‪ 26‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ در ﺣﺠﻢﻫﺎي ﻛـﻢﺗـﺮ از‬

‫و ﻧﻴﺰ درﻣﺎن ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺗﺨﻤﻴﻦ ﭼﺸﻤﻲ ﻣﻴﺰان ﺧـﻮنرﻳـﺰي در‬

‫‪ 2000‬ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ ﺑﻴﻦ ‪ 26/7‬ﺗﺎ ‪ 33/3‬درﺻﺪ ﺑـﺎ ﺗﺨﻤـﻴﻦ ﺑـﻴﺶﺗـﺮ از ﺣـﺪ‬

‫ﭘﺮﺳﻨﻞ ﺑﺨﺶ زﻧﺎن ﻧﺎدرﺳﺖ ﺑﻮد‪ .‬ﺷﻐﻞ و ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻛﺎر اﻓﺮاد اﺛﺮي ﺑـﺮ روي‬

‫واﻗﻌﻲ ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻧﻴـﺰ ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ ﻋـﻮارض زﻳـﺎدي از‬

‫ﺻﺤﺖ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺧﻮنرﻳﺰي ﻧﺪارد‪ .‬ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ درﻣﺎنﻫـﺎي اراﻳـﻪ ﺷـﺪه ﺑـﺎ‬

‫ﺟﻬﺖ دادن ﺣﺠﻢ زﻳﺎد ﻣﺎﻳﻌﺎت ﻏﻴﺮ ﺿﺮوري و ﻳﺎ ﺗﺰرﻳﻖ ﺧﻮن ﻧﺎﺑـﻪﺟـﺎ‬

‫ﻣﻴﺰان ﺧﻮنرﻳﺰي ﺗﺨﻤﻴﻦ زده ﺷﺪه ﻧﻴﺰ ﻣﺘﻨﺎﺳـﺐ ﻧﻴـﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺳﭙﺎﺳـﮕﺰاري‪:‬‬

‫ﻛــﻪ ﺧــﻮد داراي ﺧﻄﺮاﺗــﻲ از ﺟﻬــﺖ ﻋــﻮارض اﻧﺘﻘــﺎل ﺧــﻮن ﻣﺎﻧﻨــﺪ‬

‫اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻃﺮح ﺗﺤﻘﻴﻘـﺎﺗﻲ ﻣـﺼﻮب ﻣﻌﺎوﻧـﺖ‬

‫واﻛﻨﺶﻫﺎي ﺣﻴﻦ ﺗﺰرﻳﻖ و ﻧﻴﺰ رﻳﺴﻚ اﻧﺘﻘﺎل ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ 15‬از دﻳﮕﺮ‬

‫ﭘﮋوﻫﺸﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻣـﺸﻬﺪ ﺑـﻪ ﺷـﻤﺎره ‪ 89766‬ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬

‫ﻋﻮارض ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ واﻗﻌﻲ اﻧﺠـﺎم ﻛـﺮاسﻣـﭻ ﻏﻴـﺮ ﺿـﺮوري‪،‬‬

‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﻘﺎﻟﻪ از ﻛﻠﻴﻪ ﭘﺮﺳﻨﻞ ﺑﺨﺶ زﻧﺎن ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻫﻤﻜـﺎري‬

‫ﺻﺮف وﻗﺖ و ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﺮاي ﺑﻴﻤﺎر و ﭘﺰﺷﻚ را در ﭘـﻲ دارد‪ 27.‬در‬

‫ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦﻛﻪ اﻓﺮاد ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در اﻳﻦ ﻃﺮح در ﺧﺼﻮص‬

‫‪Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 July;70(4):257-63‬‬ ‫‪http://tumj.tums.ac.ir‬‬

Akhlaghi F. et ‫ﻓﺮﻳﺪه‬ al. ‫ﻫﻤﻜﺎران‬ ‫اﺧﻼﻗﻲ و‬

262

References 1.

9. 10. 11. 12.

13. 14.

15.

Rath WH. Postpartum hemorrhage: update on problems of definitions and diagnosis. Acta Obstet Gynecol Scand 2011;90(5):421-8. Duthie SJ, Ven D, Yung GL, Guang DZ, Chan SY, Ma HK. Discrepancy between laboratory determination and visual estimation of blood loss during normal delivery. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol 1991;38(2):119-24. Berg CJ, Atrash HK, Koonin LM, Tucker M. Pregnancy-related mortality in United States, 1987-1990. Obstet Gynecol 1996;88(2):161-67. Salanave B, Bouvier-Colle MH, Varnoux N, Alexander S, Macfarlane A. Classification differences and maternal mortality: a European study. MOMS Group. MOthers' Mortality and Severe morbidity. Int J Epidemiol 1999;28(1):64-9. Alexander S, Wildman K, Zhang W, Langer M, Vutuc C, Lindmark G. Maternal health outcomes in Europe. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol 2003;111 Suppl 1:S78-87. Zhang WH, Alexander S, Bouvier-Colle MH, Macfarlane A; MOMS-B Group. Incidence of severe pre-eclampsia, postpartum haemorrhage and sepsis as a surrogate marker for severe maternal morbidity in a European population-based study: the MOMS-B survey. BJOG 2005;112(1):89-96. Conreux F, Granry JC, Poirier N, Antigny JF, Vigue JP. Sheehan's syndrome: a recurrent obstetrical complication. Ann Fr Anesth Reanim 1999;18(4):430-5.. Sert M, Tetiker T, Kirim S, Kocak M. Clinical report of 28 patients with Sheehan's syndrome. Endocr J 2003;50(3):297301. Schorn MN. Measurement of blood loss: review of the literature. J Midwifery Womens Health 2010;55(1):20-7. Bhau U, Koul I. Recent Advances in the Management of Postpartum Hemorrhage. JK SCIENCE 2008;10(4):163-5. Combs CA, Murphy EL, Laros RK Jr. Factors associated with postpartum hemorrhage with vaginal birth. Obstet Gynecol 1991;77(1):69-76. Bellad MB, Laxmi BV, Goudar SSAshwath Kumar. Standardized visual estimation of blood loss during vaginal delivery with its correlation hematocrit changes. South Asia Federation Obstetr Gynecol 2009;1(1):29-34. Hofmeyr GJ, Mohlala BK. Hypovolaemic shock. Best Pract Res Clin Obstet Gynaecol 2001;15(4):645-62. Little RA, Kirkman E, Driscoll P, Hanson J, Mackway-Jones K. Preventable deaths after injury: why are the traditional 'vital' signs poor indicators of blood loss? J Accid Emerg Med 1995;12(1):1-14. Ekeroma AJ, Ansari A, Stirrat GM. Blood transfusion in obstetrics and gynaecology. Br J Obstet Gynaecol 1997;104(3):278-84.

16. Al Kadri HM, Al Anazi BK, Tamim HM. Visual estimation versus gravimetric measurement of postpartum blood loss: a prospective cohort study. Arch Gynecol Obstet 2011;283(6):1207-13. 17. Patel A, Goudar SS, Geller SE, Kodkany BS, Edlavitch SA, Wagh K, et al. Drape estimation vs. visual assessment for estimating postpartum hemorrhage. Int J Gynaecol Obstet 2006;93(3):220-4 18. Bose P, Regan F, Paterson-Brown S. Improving the accuracy of estimated blood loss at obstetric haemorrhage using clinical reconstructions. BJOG 2006;113(8):919-24. 19. Newton M, Mosey LM, Egli GE, Gifford WB, Hull CT. Blood loss during and immediately after delivery. Obstet Gynecol 1961;17(1):918. 20. Benchimol M, Gondry J, Mention JE, Gagneur O, Boulanger JC. Role of misoprostol in the delivery outcome. J Gynecol Obstet Biol Reprod (Paris) 2001;30(6):576-83. 21. Tall G, Wise D, Grove P, Wilkinson C. The accuracy of external blood loss estimation by ambulance and hospital personnel. Emerg Med (Fremantle) 2003;15(4):318-21. 22. Beer HL, Duvvi S, Webb CJ, Tandon S. Blood loss estimation in epistaxis scenarios. J Laryngol Otol 2005;119(1):16-8. 23. Williams B, Boyle M. Estimation of external blood loss by paramedics: is there any point? Prehosp Disaster Med 2007;22(6):502-6. 24. Razvi K, Chua S, Arulkumaran S, Ratnam SS. A comparison between visual estimation and laboratory determination of blood loss during the third stage of labour. Aust N Z J Obstet Gynaecol 1996;36(2):152-4. 25. Lyndon A, Miller S, Huwe V, Rosen M, Lagrew D, Dailey P, et al. Blood loss: Clinical techniques for ongoing quantitative measurement. California Maternal Quality Care Collaborative (CMQCC). [Internet] 2010 [cited 2012 Apr 15]; Available from: http://www.cmqcc.org/resources/916/download 26. Patel A, Walia R, Patel D. Blood loss: Accuracy of visual estimation. [Internet] 2006 [cited 2012 Apr 15]; Available from: http://www.sapienspublishing.com/pph_pdf/PPH-Chap-06.pdf 27. Stainsby D. ABO incompatible transfusions: experience from the UK Serious Hazards of Transfusion (SHOT) scheme Transfusions ABO incompatible. Transfus Clin Biol 2005;12(5):385-8. 28. Dildy GA 3rd, Paine AR, George NC, Velasco C. Estimating blood loss: can teaching significantly improve visual estimation? Obstet Gynecol 2004;104(3):601-6. 29. Luegenbiehl DL. Improving visual estimation of blood volume on peripads. MCN Am J Matern Child Nurs 1997;22(6):294-8. 30. Moscati R, Billittier AJ, Marshall B, Fincher M, Jehle D, Braen GR. Blood loss estimation by out-of-hospital emergency care providers. Prehosp Emerg Care 1999;3(3):239-42.

263 ‫ ﺗﺎ‬257 ،4 ‫ ﺷﻤﺎره‬،70 ‫ دوره‬،1391 ‫ ﺗﻴﺮ‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬

263

‫ﻛﺎراﻳﻲ دو روش ﭘﺎﻳﺶ ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻣﺤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ در ﺑﺨﺸﻬﺎي ﺟﺮاﺣﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ‬

Tehran University Medical Journal, July 2012; Vol. 70, No. 4: 257-263

Current Clinical Problem

Visual estimation of post partum hemorrhage and its treatment

Abstract

Received: January 07, 2012

Accepted: April 21, 2012

Farideh Akhlaghi M.D. Vida Taghipour Bazargani M.D.2 Jamshid Jamali M.Sc.3 1- Department of Obstetrics & Gynecology, Women Health Research Center, Faculty of Medicine, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran. 2- Department of Obstetrics & Gynecology, Faculty of Medicine, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran. 3- Department of Biostatistics, Deputy of Researches, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran.

Background: Postpartum hemorrhage is a leading cause of maternal morbidity and mortality that is preventive by appropriate estimation of blood loss and its treatment. This study was undertaken to evaluate the accuracy of visual estimation of postpartum hemorrhage by clinicians and co worker who work in the obstetrics department. Methods: In this descriptive observational study, 199 educational/clinical personnel participated who worked in the obstetrics department of 3 training hospital in Mashhad in 2010. First characteristic of their occupation, educational and period of work experience recorded. Then scenes similar of postpartum hemorrhage were rebuilt by using of expired whole blood in five different volume (500, 1000, 1500, 2000, 2500, 3000 cc). Participants looked each scenes and estimated volume and necessary treatment and record in forms. Data were analyzed by SPSS software version 12 and fisher and student tests and relation between accurate volume of hemorrhage and estimated volume and treatment, occupation and experience of participants were determined. Results: Accuracy visual estimation of blood loss in different volume of postpartum hemorrhage was between 14.3% to 52%. There was no significant association between the position of the participants and accuracy of their estimation and proposed treatments. There was no association between the staffs’ work experience and accuracy of their estimation. Conclusion: Visual estimation of blood loss was not accurate in the majority of participants. For prevention of maternal morbidity and mortality education is necessary that to be skilled for accurate estimation of blood loss.

Corresponding author: Women Health Research Center, Emam Reza Hospital, Ebne Sina St., Mashhad, Iran. Tel: +98- 511- 2231444 E-mail: akhlaghif@mums.ac.ir

Keywords: blood loss, treatment of hemorrhage, visual estimation.

Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 July;70(4):257-63

http://tumj.tums.ac.ir

‫ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮ ﺳﭙﺘﻲ ﺳﻤﻲ در ﻛﻮدﻛﺎن‬

‫‪264‬‬

‫ﮔﺰارش ﻛﻮﺗﺎه‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺗﻴﺮ ‪ ،1391‬دوره ‪ ،70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،4‬ﺻﻔﺤﻪﻫﺎي ‪ 264‬ﺗﺎ ‪269‬‬

‫ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮ ﺳﭙﺘﻲﺳﻤﻲ در ﻛﻮدﻛﺎن‪ :‬ﮔﺰارش ﻛﻮﺗﺎه‬

‫‪1‬‬

‫ﻋﻠﻲ اﻛﺒﺮ رﻫﺒﺮي ﻣﻨﺶ‬ ‫‪*1‬‬

‫ﻣﺮﻳﻢ ﻣﻮﺑﺪي‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪1390/12/01 :‬‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش‪1390/12/24 :‬‬

‫زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف‪ :‬ﺳﭙﺘﻲﺳﻤﻲ از ﻋﻠﻞ ﻣﻬﻢ ﻣﺮگ در اﻃﻔﺎل اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻓﺮاواﻧﻲ ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮ ﺳﭙﺘﻲﺳﻤﻲ در ﻛﻮدﻛﺎن‬

‫‪2‬‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﻋﻠﻴﺰاده ﻃﺎﻫﺮي‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬ ‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‪ :‬اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺮوﻧﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻤﺎم ﺑﻴﻤﺎران ﻳﻚ ﻣﺎﻫﻪ ﺗﺎ ‪ 15‬ﺳﺎﻟﻪ ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﭙﺴﻴﺲ داراي‬

‫‪ -1‬ﮔﺮوه ﻋﻔﻮﻧﻲ اﻃﻔﺎل‬

‫ﻛﺸﺖ ﺧﻮن ﻣﺜﺒﺖ‪ ،‬ﺑﺴﺘﺮي در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺑﻬﺮاﻣﻲ در ﺳﺎلﻫﺎي ‪ 1389-90‬اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﻦ‪ ،‬ﺟـﻨﺲ‪،‬‬

‫‪ -2‬ﮔﺮوه ﻧﻮزادان‬

‫ﺑﻴﻤﺎري زﻣﻴﻨﻪاي‪ ،‬وﺳﺎﻳﻞ ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺑﻪ ﻛـﺎرﺑﺮده ﺷـﺪه‪ ،‬ﻣﻴﻜﺮوارﮔﺎﻧﻴـﺴﻢ ﻋﺎﻣـﻞ ﺳﭙـﺴﻴﺲ اﺳـﺘﺨﺮاج و در ﻓـﺮم ﺟﻤـﻊآوري‬ ‫ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺑﻬﺮاﻣﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪،‬‬

‫اﻃﻼﻋﺎت ﺛﺒﺖ ﮔﺮدﻳﺪ و ﺳﭙﺲ آﻧﺎﻟﻴﺰ آﻣﺎري اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‪.‬‬

‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‪ :‬از ﻛﻞ ‪ 94‬ﺑﻴﻤﺎر ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳـﻲ ‪ %54/3‬ﭘـﺴﺮ‪ %51/1 ،‬زﻳـﺮ ﻳـﻚ ﺳـﺎل‪ %54/3 ،‬داراي ﺑﻴﻤـﺎري زﻣﻴﻨـﻪاي )‪%18/1‬‬ ‫ﺑﺪﺧﻴﻤﻲ‪ %11/7 ،‬ﺑﻴﻤﺎري ﻛﻠﻴﻮي( و ‪ %34‬داراي اﺧﺘﻼل رﺷﺪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻴﻜﺮوارﮔﺎﻧﻴﺴﻢﻫﺎي ﺟﺪا ﺷﺪه از ﻛﺸﺖ ﺧﻮن ﺷﺎﻣﻞ‪:‬‬ ‫‪ %82‬ﺑﺎﻛﺘﺮي ﮔﺮم ﻣﺜﺒﺖ )‪ %63/8‬اﺳﺘﺎف ﻛﻮاﮔﻮﻻز ﻣﻨﻔﻲ ‪ %10/6‬اﺳﺘﺎف اورﺋﻮس( ﺑﻮد‪ .‬ﻛـﺎﺗﺘﺮ ورﻳـﺪي ﻣﺤﻴﻄـﻲ در ‪،%100‬‬ ‫ﻛﺎﺗﺘﺮ ادراري در ‪ ،%4/3‬ﺷﺎﻟﺪون در ‪ ،%5/4‬ﻟﻮﻟﻪﮔﺬاري داﺧﻞ ﺗﺮاﺷﻪ در ‪ ،%7/4‬ﻟﻮﻟـﻪ ﺑﻴﻨـﻲ‪ -‬ﻣﻌـﺪهاي در ‪ %9/4‬از ﺑﻴﻤـﺎران‬ ‫وﺟﻮد داﺷﺖ‪ .‬ﻣﻮرﺗﺎﻟﻴﺘﻲ ‪ %6/3‬ﺑﻮد‪.‬‬

‫*‬

‫ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‪ :‬در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺑﻬﺮاﻣﻲ ﺷﻴﺮﺧﻮران و ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺑﺪﺧﻴﻤﻲ و ﺑﻴﻤﺎري ﻛﻠﻴﻮي در ﺧﻄﺮ ﺑﺎﻻﺗﺮي ﺑﺮاي اﺑﺘﻼ ﺑﻪ‬ ‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل‪ :‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺧﻴﺎﺑﺎن دﻣﺎوﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻴﺪان اﻣﺎم‬

‫ﺣﺴﻴﻦ‪ ،‬ﺧﻴﺎﺑﺎن ﺷﻬﻴﺪ ﻛﻴﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺑﻬﺮاﻣﻲ‬

‫ﺳﭙﺴﻴﺲ ﻗﺮار دارﻧﺪ و اﺣﺘﻤﺎل اﻳﺠﺎد ﺳﭙﺴﻴﺲ ﺑﺎ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي ﮔﺮم ﻣﺜﺒﺖ ﺑﻴﺶﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺗﻠﻔﻦ‪0918-8621573 :‬‬ ‫‪E-mail: dmobedi@yahoo.com‬‬

‫ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬ﺳﭙﺘﻲﺳﻤﻲ‪ ،‬ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮ‪ ،‬ﻛﻮدﻛﺎن‪.‬‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎ و درﻣﺎنﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﻳﻤﻨﻲ را ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣـﻲدﻫﻨـﺪ ﺑـﻴﺶ از‬ ‫‪3‬‬

‫ﻫﻤﻪ زﻣﻴﻨﻪﺳﺎز ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻛﺎﺗﺘﺮﻫﺎ دﻓـﺎع ﻣﻜـﺎﻧﻴﻜﻲ ﻣﻴﺰﺑـﺎن را دور‬ ‫ﺳﭙﺴﻴﺲ )‪ ،(Sepsis‬ﻳﻜﻲ از ﺟﺪيﺗﺮﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻋﻔـﻮﻧﻲ اﻃﻔـﺎل‬

‫ﻣﻲزﻧﻨﺪ‪ ،‬دﺳﺘﺮﺳﻲ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑـﻪ ﻧـﻮاﺣﻲ اﺳـﺘﺮﻳﻞ را ﻓـﺮاﻫﻢ ﻣـﻲﻧﻤﺎﻳـﺪ و‬

‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻟﻘﻮه ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﻨﻨﺪه ﺣﻴـﺎت ﺑﺎﺷـﺪ‪ 1.‬ﺳﭙـﺴﻴﺲ ﻣﻤﻜـﻦ‬

‫‪4‬‬

‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي ﺳﻴﺴﺘﻤﻴﻚ )ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﻤﻲ و ﻓﻮﻧﮕﻤﻲ( ﺷـﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫اﺳﺖ ﺗﻮﺳﻂ ﻃﻴﻒ وﺳﻴﻌﻲ از ﻣﻴﻜﺮوارﮔﺎﻧﻴﺴﻢﻫﺎي ﮔـﺮم ﻣﺜﺒـﺖ و ﮔـﺮم‬

‫ﺳﭙﺴﻴﺲ ﺷﺪﻳﺪ ﻫﻢﭼﻨﺎن ﻳﻜﻲ از ﻋﻠﻞ ﻣﺮگ در ﻛﻮدﻛﺎن اﺳـﺖ و ﻫﺰﻳﻨـﻪ‬

‫ﻣﻨﻔﻲ ﻗﺎرچﻫﺎ و ﻏﻴﺮه اﻳﺠﺎد ﺷﻮد‪ 2.‬ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻌﻴـﻴﻦﻛﻨﻨـﺪه ﻋﻔﻮﻧـﺖ ﺷـﺎﻣﻞ‬

‫‪2‬و‪1‬‬

‫ﻣﻠﻲ زﻳﺎدي را در ﺑﺮﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻴﺰﺑـﺎن‪ ،‬روشﻫـﺎي ﺗﻬـﺎﺟﻤﻲ ﻗﺒﻠـﻲ‪ ،‬اﺳـﺘﻔﺎده از‬

‫ﻣﻮرﺗﺎﻟﻴﺘﻲ و ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮ ﺳﭙﺴﻴﺲ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت ﮔـﺰارش‬

‫ﻛﺎﺗﺘﺮ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ و ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ ﺑﻴﻤـﺎران دﻳﮕـﺮ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ‪،‬‬

‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ ﺳﭙﺴﻴﺲ و ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺎﻳﻊﺗـﺮﻳﻦ ﻋﻮاﻣـﻞ‬

‫ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻴﺰﺑﺎن ﺷﺎﻣﻞ آﺳﻴﺐ ﺑﻪ ﭘﻮﺳﺖ‪ ،‬اﺧـﺘﻼل ﻋﻤﻠﻜـﺮد‬

‫ﺧﻄﺮﺳﺎز آن ﺑﺎ ﻫﺪف ﻛﺎﻫﺶ در ﻣﺮگ و ﻣﻴﺮ و ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي درﻣـﺎﻧﻲ اﻳـﻦ‬

‫اﻋﻀـﺎ‪ ،‬ﺳـﻮء ﺗﻐﺬﻳـﻪ و ﺑﻴﻤـﺎريﻫـﺎي زﻣﻴﻨﻪاي ﻳﺎ ﻧﺎﺧﻮﺷﻲﻫﺎي ﻫﻢزﻣﺎن‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻃﺮاﺣﻲ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺗﻴﺮ ‪ ،1391‬دوره ‪ ،70‬ﺷﻤﺎره ‪ 264 ،4‬ﺗﺎ ‪269‬‬

‫ﻋﻠﻲاﻛﺒﺮ رﻫﺒﺮي ﻣﻨﺶ و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫‪265‬‬

‫وﺟﻮد داﺷﺖ و ﺑﺪﺧﻴﻤﻲﻫﺎ ﺑﺎ ‪ %18/1‬و ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻛﻠﻴـﻮي ﺑـﺎ ‪،%11/7‬‬

‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‬

‫در ﺻﺪر ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ و ﺑﻴﺶﺗﺮ از ﻳﻚ ﺳﻮم ﺑﻴﻤﺎران اﺧﺘﻼل رﺷﺪ )وزن‬ ‫در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ‪ ،‬ﭘﺲ از ﺗﻬﻴﻪ ﻟﻴﺴﺖ ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺴﺘﺮي داراي‬

‫زﻳﺮ ﻣﻨﺤﻨﻲ ‪ (%5‬داﺷـﺘﻨﺪ‪ .‬ﻛـﺎﺗﺘﺮ ورﻳـﺪي ﻣﺤﻴﻄـﻲ ‪ ،%100‬ﻟﻮﻟـﻪ ﺑﻴﻨـﻲ‪-‬‬

‫ﻛﺸﺖ ﺧﻮن ﻣﺜﺒﺖ از آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺑﻬﺮاﻣﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﺎلﻫـﺎي‬

‫ﻣﻌﺪهاي ‪ ،%9/6‬ﺷﺎﻟﺪون ‪ %5/3‬و ﻛﺎﺗﺘﺮ ادراري در ‪ %4/3‬ﺑﻴﻤﺎران ﺑـﻪﻛـﺎر‬

‫‪ ،89-90‬ﺗﻤﺎم ﻣﻮاردي ﻛﻪ داراي ﺳﻦ ﻳﻚ ﻣﺎه ﺗـﺎ ‪ 15‬ﺳـﺎل ﺑﻮدﻧـﺪ )‪94‬‬

‫ﺑﺮده ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﺳﺎﺑﻘﻪ درﻳﺎﻓﺖ ﺧﻮن در ‪ %22/3‬وﺟﻮد داﺷﺖ‪ .‬ﺟـﺪول ‪3‬‬

‫ﺑﻴﻤﺎر( ﺟﺪا و ﺳﭙﺲ ﭘﺮوﻧﺪهﻫﺎي ﭘﺰﺷﻜﻲ آنﻫﺎ در ﺑﺎﻳﮕﺎﻧﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺷـﺪ‬

‫ﻓﺮاواﻧــﻲ ﻣﻴﻜﺮوارﮔﺎﻧﻴــﺴﻢﻫــﺎي ﻋﺎﻣــﻞ ﺳﭙــﺴﻴﺲ را ﻧــﺸﺎن ﻣــﻲدﻫــﺪ‪.‬‬

‫)ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ورود ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ داﺷﺘﻦ ﻛﺸﺖ ﺧﻮن ﻣﺜﺒﺖ‪ ،‬ﺳﻦ ﺑـﺎﻻي ﻳـﻚ‬

‫ﻣﻴﻜﺮوارﮔﺎﻧﻴﺴﻢﻫﺎي ﮔﺰارش ﺷﺪه از ﻛﺸﺖﻫﺎي ﻣﺜﺒﺖ ﺧﻮن‪ %82 ،‬ﮔـﺮم‬

‫ﻣﺎه و زﻳﺮ ‪ 15‬ﺳﺎل ﺑﻮد(‪ .‬اﻃﻼﻋـﺎت ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ ﺳـﻦ‪ ،‬ﺟـﻨﺲ‪ ،‬ﺑﻴﻤـﺎري‬

‫ﻣﺜﺒﺖ‪ :‬اﺳﺘﺎف ﻛﻮاﮔﻮﻻز ﻣﻨﻔﻲ ‪ ،%63/8‬اﺳـﺘﺎف اورﺋـﻮس ‪ %10/6‬و ‪%17‬‬

‫زﻣﻴﻨﻪاي‪ ،‬ﻣﻴﻜﺮوارﮔﺎﻧﻴﺴﻢ ﻋﺎﻣﻞ ﺳﭙﺴﻴﺲ‪ ،‬وﺳﺎﻳﻞ ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺑـﻪﻛـﺎر ﺑـﺮده‬

‫ﮔﺮم ﻣﻨﻔﻲ‪) :‬اﺷﺮﻳﺸﻴﺎﻛﻮﻟﻲ ‪ ،%5/3‬ﻛﻠﺒﺴﻴﻼ ‪ (%5/3‬و ﻗﺎرچ ‪ %1/1‬ﺑـﻮد‪ .‬در‬

‫ﺷﺪه ﺑﺮاي ﺑﻴﻤﺎر )ﻛﺎﺗﺘﺮﻫﺎي ﻋﺮوﻗﻲ‪ ،‬ادراري‪ ،‬ﺷﺎﻟﺪون و ﻏﻴﺮه(‪ ،‬در ﻓـﺮم‬

‫ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺴﺘﺮي در ﺑﺨﺶ ﻣﺮاﻗﺒﺖ وﻳﮋه‪ %60 ،‬ﮔﺮم ﻣﺜﺒﺖ )ﺷﺎﻳﻊﺗـﺮﻳﻦ آن‬

‫ﺟﻤﻊآوري اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺪون ذﻛﺮ ﻧـﺎم و ﻧـﺎمﺧـﺎﻧﻮادﮔﻲ و ﺣﻔـﻆ اﺳـﺮار‬

‫اﺳﺘﺎف ﻛﻮاﮔﻮﻻز ﻣﻨﻔﻲ و ﺳﭙﺲ اﺳﺘﺎف اورﺋﻮس( ﺑﻘﻴﻪ ﮔﺮم ﻣﻨﻔﻲ ﺑﻮدﻧﺪ‪،‬‬

‫ﺑﻴﻤﺎران ﺛﺒﺖ ﺷﺪ و در ﻧﻬﺎﻳﺖ اﻃﻼﻋﺎت ﺗﻮﺳﻂ ﻧﺮماﻓﺰار ‪ SPSS‬وﻳﺮاﺳـﺖ‬

‫در ﺑﻴﻦ ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺑﺪﺧﻴﻤﻲ ‪ %55/5‬ﻣﻮارد ارﮔﺎﻧﻴﺴﻢ ﻋﺎﻣﻞ ﺳﭙﺴﻴﺲ‬

‫‪ 16‬آﻧﺎﻟﻴﺰ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬

‫ﮔﺮم ﻣﺜﺒﺖ )اﺳـﺘﺎف ﻛﻮاﮔـﻮﻻز ﻣﻨﻔـﻲ‪ ،‬اﺳـﺘﺎف اورﺋـﻮس( و در ‪%33/3‬‬ ‫ﻣــﻮارد‪ ،‬ﮔــﺮم ﻣﻨﻔــﻲ )ﻛﻠﺒــﺴﻴﻼ‪ ،‬اﺷﺮﻳــﺸﻴﺎﻛﻮﻟﻲ‪ ،‬ﺑﺎﺳــﻴﻞ ﮔــﺮم ﻣﻨﻔــﻲ‬ ‫ﻏﻴﺮﺗﺨﻤﻴﺮي( و ‪ %5/5‬ﻗـﺎرچ ﺑـﻮد‪ .‬در ﺑﺮرﺳـﻲ ﻋﻼﻳـﻢ ﻛﻠﻴﻨﻴﻜـﻲ زﻣـﺎن‬

‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‬

‫ﺑﺴﺘﺮي و ﻣﺜﺒﺖ ﺷﺪن ﻛﺸﺖ ﺧﻮن‪ ،‬ﺗﺐ در ‪ ،%71/3‬ﻋﻼﻳﻢ ﺗﻨﻔـﺴﻲ ‪%48‬‬ ‫ﻛﻞ ﺑﻴﻤﺎران ﻳﻚ ﻣﺎه ﺗﺎ ‪ 15‬ﺳﺎل داراي ﻛﺸﺖ ﺧﻮن ﻣﺜﺒﺖ ‪ 94‬ﻣـﻮرد‬

‫)ﺳﺮﻓﻪ ‪ ،%33‬دﻳﺴﺘﺮس ﺗﻨﻔﺴﻲ ‪ ،(%14/9‬ﻋﻼﻳﻢ ﮔﻮارﺷﻲ ‪) %36/3‬اﺳﻬﺎل‬

‫ﺑﻮد‪ 51 .‬ﻣﻮرد ﭘﺴﺮ )‪ (%54/3‬و ‪ 43‬ﻣﻮرد دﺧﺘﺮ )‪ (%45/7‬و از ﻧﻈﺮ ﺳﻨﻲ‪:‬‬

‫‪ ،%21/3‬اﺳﺘﻔﺮاغ ‪ (%14/9‬ﺑﻲﺣﺎل ‪ ،%16‬ﺿـﺎﻳﻌﺎت ﭘﻮﺳـﺘﻲ ‪ %8/5‬ﻣـﻮارد‬

‫)‪ %51(48‬زﻳﺮ ﻳﻚﺳﺎل‪ %26/6(25) ،‬ﻳﻚ ﺗﺎ ﭘـﻨﺞ ﺳـﺎل و )‪%22/33(21‬‬

‫وﺟﻮد داﺷﺖ‪ .‬ﺑﻴﻤﺎران در ‪ %74/5‬ﻣـﻮارد آﻧﺘـﻲﺑﻴﻮﺗﻴـﻚ درﻳﺎﻓـﺖ ﻛـﺮده‬

‫ﺑﺎﻻي ﭘﻨﺞ ﺳﺎل ﺳﻦ داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺟﺪول ‪ 1‬و ‪ 2‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻟﻴـﺴﺖ و ﻓﺮاواﻧـﻲ‬

‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬از ﻧﻈﺮ ﻋﻼﻳﻢ آزﻣﺎﻳـﺸﮕﺎﻫﻲ‪ :‬اﺧـﺘﻼل ﺗﻐﻴﻴـﺮات‪ -‬ﺗﻌـﺪاد ﮔﻠﺒـﻮل‬

‫ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي زﻣﻴﻨﻪاي را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺑﻴﻤﺎري زﻣﻴﻨﻪاي در ‪ %54/3‬ﻣﻮارد‬

‫ﺳﻔﻴـﺪ )ﻟﻜﻮﺳﻴﺘـﻮز‪ ،‬ﻟﻜﻮﭘﻨـﻲ(‪ ،‬اﺧﺘـﻼل‪ -‬ﺗﻌـﺪاد ﭘﻼﻛﺖ )ﺗﺮوﻣﺒﻮﺳﻴﺘﻮز‪،‬‬

‫ﺟﺪول‪ :1 -‬ﻟﻴﺴﺖ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي زﻣﻴﻨﻪاي در ﺑﻴﻤﺎران‬ ‫ﺑﻴﻤﺎري زﻣﻴﻨﻪاي‬ ‫ﺑﺪﺧﻴﻤﻲ‬

‫ﻛﻠﻴﻮي‬

‫ﻋﺼﺒﻲ‬

‫ﮔﻮارﺷﻲ‬

‫ﻗﻠﺒﻲ‬

‫ﻏﺪد و ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﻚ‬

‫ﺗﻨﻔﺴﻲ‬

‫‪ALL‬‬

‫‪CRF‬‬

‫ﻫﺎﻳﭙﻮﺗﻮﻧﻲ‬

‫ﺳﻨﺪرم روده ﻛﻮﺗﺎه‬

‫‪VSD‬‬

‫‪DM‬‬

‫آﺳﻢ‬

‫راﺑﺪوﻣﻴﻮﺳﺎرﻛﻮم‬

‫اﻛﺴﺘﺮوﻓﻲ ﻣﺜﺎﻧﻪ‬

‫اﭘﻲﻟﭙﺴﻲ‬

‫آﺗﺮزي ﻣﺠﺎري ﺻﻔﺮاوي‬

‫ﻫﻴﭙﺮﺗﺎﻧﺴﻴﻮن رﻳﻮي‬

‫‪G6PDD‬‬

‫‪NHL‬‬

‫‪UPJO‬‬

‫ﺗﻮﻣﻮر وﻳﻠﻤﺰ‬

‫‪PUV‬‬

‫‪ CNS‬ﺗﻮﻣﻮر‬

‫ﺳﻨﺪرم ﻧﻔﺮوﺗﻴﻚ‬

‫ﺳﻨﺪرم ﻫﻤﻮﻓﺎﮔﻮﺳﻴﺘﻮز‬

‫‪ATN‬‬

‫ﻧﻮروﺑﻼﺳﺘﻮم‬

‫‪UTI‬‬

‫ﺟﺮاﺣﻲ ﺷﺪه‬

‫‪PKU‬‬ ‫‪GSD‬‬

‫‪AML‬‬ ‫‪ALL: Acute Lymphocytic Leukemia, NHL: Non Hodgkin Lymphoma, CNS: Central Nervous System, AML: Acute Myelocytic Leukemia, CRF: Chronic Renal Failure, UPJO:‬‬ ‫‪Uretropelvic Junction Obstruction, PUV: Posterior Urethral Valve, ATN: Acute Renal Failure, UTI: Urinary Tract Infection, VSD: Ventricular Septal Defect, DM: Diabetes‬‬ ‫‪Mellitus, G6PDD: Glucose 6-Phosphate Dehydrogenase Deficiency, PKU: Phenylketonuria, GSD: Glycogen Storage Disease.‬‬

‫‪Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 July;70(4):264-9‬‬ ‫‪http://tumj.tums.ac.ir‬‬

‫ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮ ﺳﭙﺘﻲ ﺳﻤﻲ در ﻛﻮدﻛﺎن‬

‫‪266‬‬

‫ﺟﺪول‪ :2 -‬ﻓﺮاواﻧﻲ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي زﻣﻴﻨﻪاي در ﺑﻴﻤﺎران‬ ‫ﺑﻴﻤﺎري زﻣﻴﻨﻪاي‬

‫ﺗﺐ(‪ ،‬ﻋﻼﻳﻢ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ‪ %50 :‬ﮔﻠﺒﻮل ﺳـﻔﻴﺪ ﻏﻴﺮﻃﺒﻴﻌـﻲ )ﻟﻜﻮﺳـﻴﺘﻮز‪،‬‬

‫ﺗﻌﺪاد‬

‫درﺻﺪ‬

‫ﺑﺪﺧﻴﻤﻲ‬

‫‪17‬‬

‫‪18/1‬‬

‫ﻛﻠﻴﻮي‬

‫‪11‬‬

‫‪11/7‬‬

‫ﻗﻠﺒﻲ‬

‫‪2‬‬

‫‪2/1‬‬

‫ﺗﻨﻔﺴﻲ‬

‫‪2‬‬

‫‪2/1‬‬

‫ﮔﻮارﺷﻲ‬

‫‪5‬‬

‫‪5/3‬‬

‫ﻏﺪد و ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﻚ‬

‫‪6‬‬

‫‪6/4‬‬

‫ﻋﺼﺒﻲ‬

‫‪8‬‬

‫‪8/5‬‬

‫ﺑﺪون ﺑﻴﻤﺎري زﻣﻴﻨﻪاي‬

‫‪43‬‬

‫‪45/7‬‬

‫ﻣﺠﻤﻮع‬

‫‪94‬‬

‫‪100‬‬

‫ﻟﻜــﻮﭘﻨﻲ(‪ %70 ،‬ﭘﻼﻛــﺖ ﻏﻴﺮﻃﺒﻴﻌــﻲ )ﺗﺮوﻣﺒﻮﺳــﻴﺘﻮﭘﻨﻲ‪ ،‬ﺗﺮوﻣﺒﻮﺳــﻴﺘﻮز(‪،‬‬ ‫درﻳﺎﻓﺖ ﺧﻮن ‪ ،%84‬داروي ﺳﺮﻛﻮﺑﮕﺮ اﻳﻤﻨﻲ ‪ ،%50‬وﻧﺘﻴﻼﺗـﻮر ﻣﻜـﺎﻧﻴﻜﻲ‬ ‫‪ ،%50‬وﺟﻮد داﺷﺖ‪ .‬از ﻛﻞ ﻣـﻮارد ﺑـﺪﺧﻴﻤﻲ ‪ %17/6‬ﻣـﺮگ رخ داد ﻛـﻪ‬ ‫ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ آﻣﺎر ﻣﺮگ در ﺑﻴﻦ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي زﻣﻴﻨﻪاي ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺑﺤﺚ‬ ‫ﻃﺒﻖ ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺳﭙﺴﻴﺲ در ﺷﻴﺮﺧﻮاران )ﻳـﻚ ﻣـﺎه ﺗـﺎ ﻳـﻚ‬ ‫ﺳﺎل( ﺷﺎﻳﻊﺗﺮ و در ﭘﺴﺮﻫﺎ ﺣﺪود ‪ %10‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑـﻪ دﺧﺘﺮﻫـﺎ ﺑـﺎﻻﺗﺮ ﺑـﻮد‪،‬‬ ‫ﺑﻴﻤﺎري زﻣﻴﻨﻪاي در ﺑﻴﺶ از ﻧﻴﻤﻲ از ﻣﻮارد وﺟﻮد داﺷﺖ و ﺑﺪﺧﻴﻤﻲﻫـﺎ‬ ‫از ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮارد ﺷﺎﻳﻊﺗﺮ ﺑﻮد‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه‪،‬‬

‫ﺟﺪول‪ :3 -‬ﻓﺮاواﻧﻲ ﻣﻴﻜﺮوارﮔﺎﻧﻴﺴﻢﻫﺎي ﻋﺎﻣﻞ ﺳﭙﺴﻴﺲ در ﺑﻴﻤﺎران‬ ‫ﻣﻴﻜﺮوارﮔﺎﻧﻴﺴﻢ‬

‫‪Causative agents‬‬

‫ﺑﺎﻛﺘﺮي ﮔﺮم ﻣﺜﺒﺖ ‪%81/9‬‬

‫ﺑﺎﻛﺘﺮي ﮔﺮم ﻣﻨﻔﻲ ‪%17/1‬‬

‫ﺗﻌﺪاد‬

‫درﺻﺪ‬

‫اﺳﺘﺎف ﻛﻮاﮔﻮﻻز ﻣﻨﻔﻲ‬

‫‪60‬‬

‫‪63/8‬‬

‫اﺳﺘﺎف اورﺋﻮس‬

‫‪10‬‬

‫‪10/6‬‬

‫ﮔﺮوه اﺳﺘﺮپ‬

‫‪7‬‬

‫‪7/5‬‬

‫‪Ecoli‬‬

‫‪5‬‬

‫‪5/3‬‬

‫ﻛﻠﺒﺴﻴﻼ‬

‫‪5‬‬

‫‪5/3‬‬

‫‪RS‬‬

‫‪ Watson‬ﺷﻴﻮع‬

‫ﺳﭙﺴﻴﺲ را در ﺑﻴﻦ ﺷﻴﺮﺧﻮاران ‪ %50‬و ‪ %15‬در ﭘـﺴﺮﻫﺎ ﺑـﺎﻻﺗﺮ ﺑـﺎ ‪%50‬‬ ‫ﺑﻴﻤﺎري زﻣﻴﻨﻪاي )ﺷـﺎﻳﻊﺗـﺮﻳﻦ اﺧـﺘﻼﻻت ﻋـﺼﺒﻲ‪ -‬ﻋـﻀﻼﻧﻲ‪ ،‬ﻗﻠﺒـﻲ‪-‬‬ ‫‪5‬‬

‫ﻋﺮوﻗﻲ‪ ،‬ﺗﻨﻔﺴﻲ( ﮔﺰارش ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪K‬‬

‫‪ Oda‬در ﺑﺮرﺳﻲ ﺧﻮد ﻣﻴﺰان ﺳﭙﺴﻴﺲ‬

‫در ﻛﻞ ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺴﺘﺮي را ‪ %20 ،%2‬ﺳﻦ زﻳﺮ ﻳﻚ ﺳﺎل‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎري زﻣﻴﻨﻪاي‬ ‫را در ‪ %90‬ﻣﻮارد ﺳﭙﺴﻴﺲ و در اﻳﻦ ﺑﻴﻦ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﺧﻮﻧﻲ و ﻧﺌﻮﭘﻼﺳﻢ‬ ‫را ﺷﺎﻳﻊﺗﺮ از ﺑﻘﻴﻪ ﮔﺰارش ﻛﺮد‪ Ribeiro AM 6.‬در ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺧـﻮد ﺷـﻴﻮع‬

‫اﻧﺘﺮوﺑﺎﻛﺘﺮ‬

‫‪1‬‬

‫‪1/1‬‬

‫ﺳﻮدوﻣﻮﻧﺎس آﺋﺮوژﻧﻮزا‬

‫‪1‬‬

‫‪1/1‬‬

‫ﺳﭙﺴﻴﺲ را در ﭘﺴﺮﻫﺎ ‪ %56/1‬و ‪ %81/4‬زﻳﺮ ﻳﻚﺳـﺎل‪ ،‬دو ﺳـﻮم ﻣـﻮارد‬

‫ﻫﻤﻮﻓﻴﻠﻮس آﻧﻔﻮﻻﻧﺰا‬

‫‪1‬‬

‫‪1/1‬‬

‫ﻋﻼﻳﻢ ﮔﻮارﺷﻲ و ﺗﻨﻔﺴﻲ داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﺟـﺮم اﺳـﺘﺎف اورﺋـﻮس و‬

‫ﺑﺎﺳﻴﻞ ﮔﺮم ﻣﻨﻔﻲ‬

‫‪3‬‬

‫‪3/2‬‬

‫ﻏﻴﺮﺗﺨﻤﻴﺮي‬ ‫ﻗﺎرچ‬

‫‪1‬‬

‫‪1/1‬‬

‫ﻣﺠﻤﻮع‬

‫‪94‬‬

‫‪100‬‬

‫‪7‬‬

‫ﻛﻠﺒــﺴﻴﻼ ﺑــﻮد و ‪ %70‬ﺳــﻮء ﺗﻐﺬﻳــﻪ داﺷــﺘﻨﺪ‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﻌــﻪ ﻣــﺎ اﻛﺜــﺮ‬ ‫ﻣﻴﻜﺮوارﮔﺎﻧﻴﺴﻢ ﺟﺪا ﺷـﺪه از ﻛـﺸﺖ ﺧـﻮن ﺑـﺎﻛﺘﺮيﻫـﺎي ﮔـﺮم ﻣﺜﺒـﺖ‬ ‫)اﺳﺘﺎف ﻛﻮاﮔﻮﻻز ﻣﻨﻔﻲ و اﺳـﺘﺎف اورﺋـﻮس( و ﻗـﺎرچ در ﺣـﺪود ﻳـﻚ‬ ‫درﺻﺪ ﻣﻮارد وﺟﻮد داﺷﺖ‪ .‬ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ارﮔﺎﻧﻴﺴﻢ در ﺑﻴﻤﺎران ﺑـﺴﺘﺮي در‬ ‫‪ PICU‬ﮔﺮم ﻣﺜﺒﺖ و در ﺻﺪر آنﻫﺎ اﺳﺘﺎف ﻛﻮاﮔﻮﻻز ﻣﻨﻔـﻲ ﺑـﻮد ﻛـﻪ در‬

‫ﺗﺮوﻣﺒﻮﺳﻴﺘﻮﭘﻨﻲ( و ﺳﺪﻳﻤﺎن )‪ (ESR‬ﺑﺎﻻي ‪ 30‬ﻫﺮ ﻛـﺪام در ﺣـﺪود ‪%40‬‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺑﺪﺧﻴﻤﻲ ﻧﻴﺰ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣـﺸﺎﺑﻬﻲ ﺑـﻪدﺳـﺖ آﻣـﺪ‪ .‬از‬

‫ﻣﻮارد وﺟﻮد داﺷﺖ‪ .‬ﻣﻮرﺗﺎﻟﻴﺘﻲ در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺎ ﺣـﺪود ‪6/3‬‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در زﻣﻴﻨﻪ ﻣﻴﻜﺮوارﮔﺎﻧﻴﺴﻢﻫﺎي ﻋﺎﻣﻞ ﺳﭙﺴﻴﺲ ﺑـﻪ‬

‫درﺻﺪ ﺑﻮد )در ﻣﻘﺎﺑﻞ ‪ %1‬ﻣﻮرﺗﺎﻟﻴﺘﻲ در ﻛﻞ ‪ 12083‬ﻣـﻮرد ﺑـﺴﺘﺮي(‪ .‬در‬

‫ﻧﺘﺎﻳﺞ زﻳﺮ ﻣﻲﺗﻮان اﺷﺎره ﻛﺮد‪ :‬در ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت‬

‫‪ Aibano E.A‬و‪Patrick C.C‬‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻮارد ﻓﻮت ﺷﺪه اﻃﻼﻋﺎت ذﻳﻞ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪ‪ :‬ﺣﺪود ‪ %70‬ﭘـﺴﺮ‪،‬‬

‫اﻧﺘﺮوﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﺳﻪ‪ ،‬اﺳﺘﺎف اورﺋﻮس‪ ،‬اﺳـﺘﺎف ﻛﻮاﮔـﻮﻻز ﻣﻨﻔـﻲ و ﻗـﺎرچﻫـﺎ‬

‫‪ %70‬ﺳﻦ ‪ 1-5‬ﺳـﺎل‪ ،‬از ﻧﻈـﺮ ﺑﻴﻤـﺎري زﻣﻴﻨـﻪاي‪ %50 :‬ﺑـﺪﺧﻴﻤﻲ‪%17 ،‬‬

‫ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ارﮔﺎﻧﻴﺴﻢﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺷﺎﻳﻊ از ﻛـﺸﺖﻫـﺎي ﺧـﻮن‬

‫ﻛﻠﻴﻮي‪ %17 ،‬ﻋﺼﺒﻲ‪ -‬ﻋﻀﻼﻧﻲ‪ %16 ،‬ﺑـﺪون ﺑﻴﻤـﺎري زﻣﻴﻨـﻪاي‪ ،‬ﺑﺨـﺶ‬

‫ﻛﻮدﻛﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي زﻣﻴﻨﻪاي دارﻧﺪ ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﻣﻮﻗـﻊ ﺑـﺴﺘﺮي در‬ ‫‪9‬و‪8‬‬

‫‪ :Gonzalez B.E, Hulen K.G‬ﺷﻮك ﺳﭙﺘﻴﻚ‬

‫ﺑﺴﺘﺮي )‪ %70‬ﺑﺨﺶ ﻣﺮاﻗﺒﺖ وﻳﮋه‪ %30 ،‬داﺧﻠﻲ اﻧﻜﻮﻟﻮژي و ﻛﻠﻴـﻪ(‪ ،‬در‬

‫ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺟﺪا ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻧﻴﻤﻲ از ﻣﻮارد ﻛﺸﺖ ﺧﻮن ﺑﺎﻛﺘﺮي ﮔﺮم ﻣﻨﻔﻲ و در ﺣـﺪود ﻳـﻚ ﺳـﻮم‬

‫در ﻛﻮدﻛﺎن اﻏﻠﺐ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫـﺎي ﮔـﺮم ﻣﻨﻔـﻲ ﻣﺜـﻞ ﺳـﻮدوﻣﻮﻧﺎس‬

‫ﮔﺮم ﻣﺜﺒﺖ و ﻗﺎرچ ‪ %17‬ﺑﻮد‪ .‬ﻋﻼﻳﻢ ﻛﻠﻴﻨﻴﻜﻲ ﺷﺎﻳﻊ )‪ %70‬ﺑﻲﺣﺎﻟﻲ‪%50 ،‬‬

‫آﺋﺮوژﻳﻨﻮزا‪ ،‬ﻧﺎﻳﺴﺮﻳﺎ ﻣﻨﻨﮋﻳﺘﻴﺲ‪ ،‬اﻳﺠﺎد ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺷﻮك ﺳﭙﺘﻴﻚ ﻫﻢﭼﻨـﻴﻦ‬

‫ﻫﻤﻜﺎران‬ ‫اﻛﺒﺮ‪A.‬رﻫﺒﺮي ﻣﻨﺶ و‬ ‫ﻋ‬ ‫‪Rahbarimanesh‬‬ ‫‪al.‬ﻠﻲ‪et‬‬

‫‪267‬‬

‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي ﮔﺮم ﻣﺜﺒﺖ )ﺑﻪ ﺧﺼﻮص اﺳـﺘﺎف اورﺋـﻮس‪،‬‬

‫ﻛﻮاﮔﻮﻻز ﻣﻨﻔﻲ(‪ ،‬ﺷﺎﻟﺪون ‪) %5/3‬ﻫﻤﻪ ﻣﻮارد ﻛﻮﻛﺴﻲ ﮔـﺮم ﻣﺜﺒـﺖ‪%80 :‬‬

‫‪10‬‬

‫اﺳﺘﺎف اورﺋﻮس و ﺑﻘﻴـﻪ اﺳـﺘﺎف ﻛﻮاﮔـﻮﻻز ﻣﻨﻔـﻲ( و ﻛـﺎﺗﺘﺮ ادراري در‬

‫اﺳﺘﺮپ ﻛﻮاﮔﻮﻻز ﻣﻨﻔﻲ( وﻳﺮوسﻫـﺎ‪ ،‬رﻳﻜﺘﺰﻳـﺎ و ﻗـﺎرچ اﻳﺠـﺎد ﺷـﻮد‪.‬‬

‫ﻋﺎﻣﻞ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎ در اﻓﺮاد داراي ﺿﻌﻒ اﻳﻤﻨﻲ‪ ،‬ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ %30) %4/3‬ﻛﻮﻛﺴﻲ ﮔﺮم ﻣﺜﺒﺖ‪ %60 ،‬ﮔﺮم ﻣﻨﻔﻲ( ﺑﻪدﺳﺖ آﻣـﺪ‪.‬‬

‫اﺳــﺘﺎف ﻃﻼﻳــﻲ‪ ،Ecoli ،‬ﺳــﻮدوﻣﻮﻧﺎ آﺋﺮوژﻳﻨــﻮزا‪ ،‬ﻛﻠﺒــﺴﻴﻼ ﭘﻨﻮﻣﻮﻧﻴــﻪ و‬

‫‪ A‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺧﻮد در زﻣﻴﻨـﻪ ﻛـﺎﻫﺶ ﻋﻔﻮﻧـﺖ ﻧﺎﺷـﻲ از ﻛـﺎﺗﺘﺮ در‬

‫اﺳﺘﺎف ﻛﻮاﮔﻮﻻز ﻣﻨﻔﻲ‪ ،‬اﺳﺘﺎف ﻃﻼﻳﻲ و ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﻛﻢﺗﺮ ﺑـﺎ ﺑﺎﺳـﻴﻞﻫـﺎي‬

‫ﻛﻮﻛﺴﻲ ﮔﺮم ﻣﺜﺒﺖ را ارﮔﺎﻧﻴﺴﻢ ﻏﺎﻟﺐ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﻴﺶ از ﻧﻴﻤـﻲ از‬

‫‪Bhtta‬‬ ‫‪ICU‬‬

‫ﮔﺮم ﻣﻨﻔﻲ اﻧﺘﺮوﻛﻮك و ﻛﺎﻧﺪﻳﺪﻳﺎ ﻫﻤﺮاﻫﻨﺪ‪ .‬ﭘﺎﺗﻮژنﻫـﺎي ﻗـﺎرﭼﻲ ﻋﺎﻣـﻞ‬

‫آنﻫﺎ را اﺳﺘﺎﻓﻴﻠﻮﻛﻮك ﻛﻮاﮔﻮﻻز ﻣﻨﻔﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲداد‪ .‬ﺑﺎﻛﺘﺮي ﮔﺮم ﻣﻨﻔﻲ‬

‫ﺣﺪود ‪ %10‬ﺗﻤﺎم ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻛﺎﻧﺴﺮ دوران ﻛﻮدﻛﻲ ﻣﺤـﺴﻮب‬

‫‪17‬‬

‫رودهاي در ‪ %20-30‬ﻣﻮارد و ﻗﺎرچﻫـﺎ ﻣـﺴﺌﻮل ‪ %5-10‬ﻣـﻮارد ﺑـﻮد‪.‬‬

‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ Fraser VJ, Elward AM 11.‬ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮ زﻣﻴﻨـﻪﺳـﺎز‬

‫‪ Kallel H‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺧﻮد در زﻣﻴﻨﻪ ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻛﺴﺐ ﺷﺪه از ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن در‬

‫اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﭙﺴﻴﺲ و ﺷﻮك ﺳﭙﺘﻴﻚ در ﻛﻮدﻛﺎن ﺑﺴﺘﺮي در ‪ PICU‬ﭘﺮداﺧﺘﻪ‬

‫‪ ،(ICUAI) ICU‬ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮ ﻏﻴﺮ واﺑﺴﺘﻪ را ﺑﺮاي ‪ ICUAI‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﺎﺗﺘﺮ‬

‫اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﺳﺘﺎﻓﻴﻠﻮﻛﻮك ﻛﻮاﮔﻮﻻز ﻣﻨﻔﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﺎﻳﻊﺗـﺮﻳﻦ‬

‫ورﻳﺪ ﻣﺮﻛﺰي و ﺗﺠﻮﻳﺰ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﺑﺮاي ﺑﻴﺶﺗـﺮ از ‪ 24‬ﺳـﺎﻋﺖ اﻋـﻼم‬

‫ارﮔﺎﻧﻴﺴﻢ ﻣﺴﺌﻮل ﺳﭙﺴﻴﺲ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ 12.‬ﻃﺒﻖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬

‫‪18‬‬

‫ﻛﺮدﻧﺪ و ‪ ICUAI‬را ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻬﻢ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻮرﺗﺎﻟﻴﺘﻲ داﻧـﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌـﻀﻲ از‬

‫‪Cortes JA‬‬

‫ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي ﻗـﺎرﭼﻲ‪ ،‬ﻋﻠـﺖ ‪ %4/1‬از ﻋﻔﻮﻧـﺖﻫـﺎي ﺧـﻮﻧﻲ و ﻛﺎﻧﺪﻳـﺪا‬

‫ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت دﻳﮕﺮ ﺗﻄﺎﺑﻖ داﺷﺖ و ﻗﺴﻤﺘﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﺘﻔـﺎوت‬

‫‪13،14‬‬

‫ﺑﻮد ﻛﻪ آنرا ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ ﻣﺎﻫﻴﺖ ﺳﭙﺴﻴﺲ‪ ،‬ﻋﻮاﻣﻞ زﻣﻴﻨﻪﺳﺎز آن‪ ،‬ﺟﻤﻌﻴـﺖ‬

‫در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻣﻴﺰان ﻣﺮگ و ﻣﻴﺮ ‪ %6/3‬ﺑﻮد و ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎري زﻣﻴﻨﻪاي‬

‫ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‪ ،‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ‪ -‬درﻣﺎﻧﻲ و ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻛﺮد‪.‬‬

‫ﻫﻢ در ﺑﻴﻦ ﻣﻮارد ﻓﻮت ﺷﺪه ﺑﺪﺧﻴﻤﻲ ﺑﻮد و ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﻣﻴﻜﺮوارﮔﺎﻧﻴـﺴﻢ‬

‫در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻛﻪ در ﻳﻚ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺟﻨﺮال اﻃﻔﺎل اﻧﺠﺎم ﺷﺪ ﺑـﻴﺶﺗـﺮﻳﻦ‬

‫ﺑﺎﻛﺘﺮي ﮔﺮم ﻣﻨﻔﻲ ﺑﻮد‪ .‬از ﻛﻞ ﻣﻮارد ﺑﺪﺧﻴﻤﻲ ‪ %17/6‬ﻣـﺮگ رخ داد ﻛـﻪ‬

‫آﻣﺎر ﺳﭙـﺴﻴﺲ در ﺷـﻴﺮﺧﻮاران ﺑـﻮد و از ﻧﻈـﺮ ﺑﻴﻤـﺎريﻫـﺎي زﻣﻴﻨـﻪاي‬

‫ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ آﻣﺎر ﻣﺮگ در ﺑﻴﻦ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي زﻣﻴﻨﻪاي ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻴﺰان ﻣﺮگ و ﻣﻴـﺮ‬

‫ﺑﺪﺧﻴﻤﻲﻫﺎ در ﺻﺪر ﺑﻮدﻧﺪ و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ اﺧﺘﻼل رﺷﺪ در ﺑﻴﺶﺗـﺮ از ﻳـﻚ‬

‫ﻧﺎﺷﻲ از ﺳﭙﺴﻴﺲ و ﺷﻮك ﺳﭙﺘﻴﻚ در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳـﺖ‪:‬‬

‫ﺳﻮم ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺮآورد ﺷﺪ اﻳﻦ آﻣﺎر ﺑﻪ ﻣﺎ ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑـﻪ اﻳـﻦ ﺑﻴﻤـﺎران‬

‫در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ ،Pound‬ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ دو ﮔـﺮوه ﻣﺨﺘﻠـﻒ از ﺑﻴﻤـﺎران ﻣﺒـﺘﻼ ﺑـﻪ‬

‫ﺗﻮﺟﻪ ﺧﺎص داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷـﻴﻢ‪ .‬از ﻧﻈـﺮ ﻣﻴﻜﺮوارﮔﺎﻧﻴـﺴﻢ ﻋﺎﻣـﻞ ﺳﭙـﺴﻴﺲ‪،‬‬

‫ﺳﭙﺴﻴﺲ و ﺷﻮك ﺳﭙﺘﻴﻚ ﻣﻴﺰان ﻣﻮرﺗﺎﻟﻴﺘﻲ ﺷـﻮك ﺳـﭙﺘﻴﻚ را در ﮔـﺮوه‬

‫اﺳﺘﺎف ﻛﻮاﮔﻮﻻز ﻣﻨﻔﻲ ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﺑﻮد‪ ،‬ﻛﻪ ﻧـﺴﺒﺖ ﺑـﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت دﻳﮕـﺮ‬

‫ﺑﻴﻤﺎران اﻃﻔﺎل ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺑﺪﺧﻴﻤﻲ ‪ %15/9‬و اﻳـﻦ ﻣﻴـﺰان در ﺑﻴﻤـﺎران ﻏﻴـﺮ‬

‫درﺻﺪ ﺑﻴﺶﺗﺮي را ﺑﻪ ﺧـﻮد اﺧﺘـﺼﺎص ﻣـﻲداد ﺷـﺎﻳﺪ ﺑﺘـﻮان آن را ﺑـﻪ‬

‫ﺳﺮﻃﺎﻧﻲ را ‪ %11/6‬ﮔﺰارش ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ 15.‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Norton‬ﻣﻴﺰان ﻣـﺮگ‬

‫اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺎﻻ از ﻛﺎﺗﺘﺮ ﻧﺴﺒﺖ داد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﺑﺨﺸﻲ از ﭘﺎﻳﺎنﻧﺎﻣﻪ‪ ،‬ﺑﺎ‬

‫و ﻣﻴﺮ ﻧﺎﺷﻲ از ﺳﭙـﺴﻴﺲ و ﺷـﻮك ﺳـﭙﺘﻴﻚ را ﺑـﻪ ﺗﺮﺗﻴـﺐ ‪ %23‬و ‪%49‬‬

‫ﻋﻨﻮان ﺑﺮرﺳﻲ ﻓﺮاواﻧﻲ ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮ ﺳﭙﺘﻲﺳﻤﻲ در اﻃﻔﺎل زﻳـﺮ ‪ 15‬ﺳـﺎل‬

‫ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺳﻮء ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از ﻋﻮاﻣﻞ‬

‫ﺑﺴﺘﺮي در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺑﻬﺮاﻣﻲ در ﺳـﺎلﻫـﺎي ‪ 89-90‬در ﻣﻘﻄـﻊ دﻛﺘـﺮي‬

‫اﻓﺰاﻳﺶ دﻫﻨﺪه ﻣﺮگ و ﻣﻴﺮ ﻧﺎﺷﻲ از ﺳﭙﺴﻴﺲ و ﺷـﻮك ﺳـﭙﺘﻴﻚ ﻣﻌﺮﻓـﻲ‬

‫ﺗﺨﺼﺼﻲ اﻃﻔﺎل ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﻤﺎﻳﺖ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷـﻜﻲ ﺗﻬـﺮان‬

‫‪ Oda‬ﻣﺮگ و ﻣﻴﺮ ﻧﺎﺷﻲ از ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي ﮔﺮم ﻣﻨﻔﻲ ﺑـﺎﻻﺗﺮ‬

‫اﺟﺮا ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬از اﺳﺎﺗﻴﺪ‪ ،‬ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ آزﻣﺎﻳـﺸﮕﺎه و ﺑﺎﻳﮕـﺎﻧﻲ ﺑﻴﻤﺎرﺳـﺘﺎن‬

‫از ﮔﺮم ﻣﺜﺒﺖ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪ‪ 6.‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣـﺎ ﻓﺮاواﻧـﻲ اﺳـﺘﻔﺎده از وﺳـﺎﻳﻞ‬

‫ﺑﻬﺮاﻣﻲ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻢ ﻋﺸﺮت ﺟـﺎﺑﺮي‪ ،‬دﻛﺘـﺮ اﻣﻴﺮﻋﻠـﻲ ﭘﻮﺳـﺘﭽﻲ‪ ،‬دﻛﺘـﺮ ﻟـﻴﻼ‬

‫ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ‪ :‬ﻛﺎﺗﺘﺮ ورﻳﺪي ﻣﺤﻴﻄﻲ ‪ %100‬ﺑﻴﻤﺎران )‪ %80‬ﻛﻮﻛـﺴﻲ‬

‫ﺷﻬﺒﺎزﻧﮋاد‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﺳﻬﻴﻼ رﻓﺎﻫﻲ و دﻛﺘـﺮ زﻳﻨـﺐ ﺣﻤـﺰه ﮔﺮدﺷـﻲ ﻛـﻪ در‬

‫ﮔﺮم ﻣﺜﺒﺖ( ‪ %9/6 NGtube‬ﻣﻮارد )‪ %60‬ﻛﻮﻛـﺴﻲ ﮔـﺮم ﻣﺜﺒـﺖ‪ :‬اﺳـﺘﺎف‬

‫ﻧﻮﺷﺘﻦ اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻫﻤﻜﺎري داﺷﺘﻨﺪ ﺗﺸﻜﺮ ﺑﻪﻋﻤﻞ ﻣﻲآﻳﺪ‪.‬‬

‫آﻟﺒﻴﻜﺎﻧﺲ را ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ارﮔﺎﻧﻴﺴﻢ ﻗﺎرﭼﻲ ﺟﺪا ﺷﺪه ﮔﺰارش ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪K‬‬

‫‪References‬‬ ‫‪Kaplan SL, Vallejo JG. Systemic infectious disease. In: Feigin RD,‬‬ ‫‪Cherry JD, Demmler-Harrison GJ, Kaplan SL, editors. Feigin and‬‬

‫‪2.‬‬

‫‪Behrman RE, Jenson HB, Stanton BF, editors. Nelson Textbook‬‬ ‫‪of Pediatrics. 18th ed. Philadelphia, PA: Saunders Elsevier; 2007.‬‬ ‫‪p. 1094-99.‬‬

‫‪1.‬‬

‫‪Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 July;70(4):264-9‬‬ ‫‪http://tumj.tums.ac.ir‬‬

Sepsis risk factors in children admitted

Cherry's Textbook of Pediatric Infectious Diseases. 6th ed. Philadelphia, PA: Saunders Elsevier; 2009. p. 837. 3. Burke JP. Infection control - a problem for patient safety. N Engl J Med 2003;348(7):651-6. 4. Nowak JE, Brilli RJ, Lake MR, Sparling KW, Butcher J, Schulte M, et al. Reducing catheter-associated bloodstream infections in the pediatric intensive care unit: Business case for quality improvement. Pediatr Crit Care Med 2010;11(5):579-87. 5. Watson RS, Carcillo JA. Scope and epidemiology of pediatric sepsis. Pediatr Crit Care Med 2005;6(3 Suppl):S3-5. 6. Oda K, Matsuo Y, Nagai K, Tsumura N, Sakata Y, Kato H. Sepsis in children. Pediatr Int 2000;42(5):528-33. 7. Ribeiro AM, Moreira JL. Sepsis in childhood: epidemiological profile and microbiologic diagnosis. J Pediatr (Rio J) 1999;75(1):39-44. 8. Albano EA, Pizzo PA. Infectious complications in childhood acute leukemias. Pediatr Clin North Am 1988;35(4):873-901. 9. Patrick CC. Coagulase-negative staphylococci: pathogens with increasing clinical significance. J Pediatr 1990;116(4):497-507. 10. Gonzalez BE, Martinez-Aguilar G, Hulten KG, Hammerman WA, Coss-Bu J, Avalos-Mishaan A, et al. Severe Staphylococcal sepsis in adolescents in the era of communityacquired methicillin-resistant Staphylococcus aureus. Pediatrics 2005;115(3):642-8. 11. Marcdante KJ, Kliegman RM, Jenson HB, Behrman RE, editors. Nelson Essentials of Pediatrics. 6th ed. Philadelphia, PA: Saunders Elsevier; 2011. p. 433-7.

268

12. Elward AM, Fraser VJ. Risk factors for nosocomial primary bloodstream infection in pediatric intensive care unit patients: a 2year prospective cohort study. Infect Control Hosp Epidemiol 2006;27(6):553-60. 13. Cortés JA, Reyes P, Gómez C, Buitrago G, Leal AL; GREBO Group. Fungal bloodstream infections in tertiary care hospitals in Colombia. Rev Iberoam Micol 2011;28(2):74-8. 14. Zaoutis TE, Prasad PA, Localio AR, Coffin SE, Bell LM, Walsh TJ, et al. Risk factors and predictors for candidemia in pediatric intensive care unit patients: implications for prevention. Clin Infect Dis 2010;51(5):e38-45. 15. Pound CM, Johnston DL, Armstrong R, Gaboury I, Menon K. The morbidity and mortality of pediatric oncology patients presenting to the intensive care unit with septic shock. Pediatr Blood Cancer 2008;51(5):584-8. 16. Norton EB, Archibald LK, Nwanyanwu OC, Kazembe PN, Dobbie H, Reller LB, et al. Clinical predictors of bloodstream infections and mortality in hospitalized Malawian children. Pediatr Infect Dis J 2004;23(2):145-51; discussion 151-5. 17. Bhutta A, Gilliam C, Honeycutt M, Schexnayder S, Green J, Moss M, et al. Reduction of bloodstream infections associated with catheters in paediatric intensive care unit: stepwise approach. BMJ 2007;334(7589):362-5. 18. Kallel H, Dammak H, Bahloul M, Ksibi H, Chelly H, Ben Hamida C, et al. Risk factors and outcomes of intensive care unit-acquired infections in a Tunisian ICU. Med Sci Monit 2010;16(8):PH69-75.

269 ‫ ﺗﺎ‬264 ،4 ‫ ﺷﻤﺎره‬،70 ‫ دوره‬،1391 ‫ ﺗﻴﺮ‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬

269

‫ﻛﺎراﻳﻲ دو روش ﭘﺎﻳﺶ ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻣﺤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ در ﺑﺨﺸﻬﺎي ﺟﺮاﺣﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ‬

Tehran University Medical Journal, July 2012; Vol. 70, No. 4: 264-269

Brief Report

Sepsis risk factors in children: a brief report

Abstract Aliakbar Rahbarimanesh M.D. Maryam Mobedi M.D.1* Peymaneh Alizade Taheri M.D.2

Received: February 20, 2012 Accepted: March 14, 2012

1- Department of Pediatric Infectiologist, Bahrami Pediatric Hospital, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran. 2- Department of Pediatric Neonotology, Bahrami Pediatric Hospital, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran.

Background: Sepsis is a leading cause of death in infants and children. In this study, we determined sepsis risk factors in children admitted in Bahrami Hospital. Methods: Medical records of 94 patients with septicemia and a positive blood culture were reviewed in this study. The patients had been admitted during 2010-2011 in different wards of Bahrami Pediatric Hospital. Variables including age, gender, underlying diseases, causative agents and use of medical devices were extracted from the medical records and analyzed statistically. Results: 54.3% of the cases were male and 51% were below 1 year of age. 54.3% had underlying diseases including malignancy (18.1%) and renal disease (11.7%), which were the most common causes. Failure to thrive (FTT) was detected in 34% of the cases. 82% of the causative bacterial agents were gram positive bacteria and the most common

organisms were coagulase negative staphylococci (63.8%) and staphylococcus aureus (10.6%). IV-catheters (100%), NG tubes (9.6%), urinary catheters (4.3%) had been used in

the patients. The mortality rate was 6.3%. Conclusion: This study showed that septicemia was more prevalent in infants and the most common underlying diseases were malignancy and renal disease, respectively. Gram positive bacteria were the most common cause of septicemia. Keywords: children, risk factor, septicemia.

Corresponding author: Bahrami, Hospital, Imam Hossein Sq., Damavand Ave., Shahid Kiaee Ave., Tehran, Iran. Tel: +98- 918- 8621573 E-mail: dmobedi@yahoo.com

Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 July;70(4):264-9

http://tumj.tums.ac.ir

‫ﺣﻤﻴﺪ زاﻫﺪي و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫‪270‬‬

‫ﮔﺰارش ﻣﻮردي‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺗﻴﺮ ‪ ،1391‬دوره ‪ ،70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،4‬ﺻﻔﺤﻪﻫﺎي ‪ 270‬ﺗﺎ ‪274‬‬

‫ﻋﻮارض ﺳﻴﺴﺘﻤﻴﻚ ﻧﺎﺷﻲ از اﺳﺘﻔﺎده ﻫﻢزﻣﺎن داروﻫﺎي ﺗﻮﭘﻴﻜﺎل ﭼﺸﻤﻲ در‬ ‫ﻳﻚ ﭘﺴﺮ ‪ 17‬ﺳﺎﻟﻪ ﻛﺎﻧﺪﻳﺪاي وﻳﺘﺮﻛﺘﻮﻣﻲ ﻋﻤﻴﻖ‪ :‬ﮔﺰارش ﻣﻮردي‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‬

‫ﺣﻤﻴﺪ زاﻫﺪي‬ ‫*‬

‫آﻧﺎﻫﻴﺪ ﻣﻠﻜﻲ‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪1390/09/23 :‬‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش‪1390/12/17 :‬‬

‫زﻣﻴﻨﻪ‪ :‬داروﻫﺎي ﺗﻮﭘﻴﻜﺎل ﭼﺸﻤﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ درﺟﺎت ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ ﺑﻪﻃﻮر ﺳﻴﺴﺘﻤﻴﻚ ﺟﺬب ﺷﻮﻧﺪ و ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻳﺠـﺎد ﻋـﻮارض‬

‫ﮔﺮوه ﺑﻴﻬﻮﺷﻲ و ﻣﺮاﻗﺒﺖﻫﺎي وﻳﮋه‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم‬ ‫ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‪.‬‬

‫ﺳﻴﺴﺘﻤﻴﻚ ﺟﺪي را دارا ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪوﻳﮋه ﻛﻮدﻛﺎن در ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺮوز ﻋﻮارض ﺳﻴﺴﺘﻤﻴﻚ داروﻫـﺎي ﺗﻮﭘﻴﻜـﺎل ﭼـﺸﻤﻲ ﻛـﻪ دوز‬ ‫آنﻫﺎ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ وزن آنﻫﺎ ﺗﺠﻮﻳﺰ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ ،‬آﺳﻴﺐﭘﺬﻳﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻌﺮﻓﻲﺑﻴﻤﺎر‪ :‬در اﻳﻦ ﮔﺰارش ﻋﻮارض ﺳﻴﺴﺘﻤﻴﻚ ﻧﺎﺷﻲ از اﺳﺘﻔﺎده ﻫﻢزﻣﺎن داروﻫﺎي ﺗﻮﭘﻴﻜـﺎل ﻓﻨﻴـﻞ اﻓـﺮﻳﻦ‪ ،‬ﺗﺘﺮاﻛـﺎﻳﻴﻦ‪،‬‬ ‫ﺗﺮوﭘﻴﻜﺎﻣﻴﺪ و آﺗﺮوﭘﻴﻦ را در ﻳﻚ ﭘﺴﺮ ‪ 17‬ﺳﺎﻟﻪ ﻛﺎﻧﺪﻳﺪاي وﻳﺘﺮﻛﺘﻮﻣﻲ ﻋﻤﻴﻖ در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻓﺎراﺑﻲ در ﺳـﺎل ‪ 1389‬ﺑﺮرﺳـﻲ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﭘﺲ از ﭼﻨﺪ ﺑﺎر اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺮﻛﻴﺐ اﻳﻦ ﻗﻄﺮهﻫﺎ ﺑﻴﻤﺎر دﭼﺎر ﻋﻼﻳﻢ اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﺸﺎرﺧﻮن و ﻛﺎﻫﺶ ﻫﻮﺷﻴﺎري ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‪ :‬ﺗﻌﺪاد ﻗﻄﺮهﻫﺎ و ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎر اﺳﺘﻔﺎده ﭘﻴﺎﭘﻲ از ﻗﻄﺮهﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺳﺒﺐ ﺑﺮوز ﻋﻮارض ﻧﺎﺷﻲ از ﻣـﺼﺮف زﻳـﺎد‬ ‫اﻳﻦ ﻗﻄﺮهﻫﺎ ﺷﻮد اﺳﺘﻔﺎده از ﻏﻠﻈﺖ ﭘﺎﻳﻴﻦ دارو‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻳﻚ ﻧﻮع دارو‪ ،‬ﻗﻄﺮهﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ دارو و ﻣﺴﺪود ﻛﺮدن ﺳﻮراخ‬

‫*‬

‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل‪ :‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺧﻴﺎﺑﺎن ﻛﺎرﮔﺮ ﺟﻨﻮﺑﻲ‪ ،‬ﻣﻴﺪان‬

‫ﻗﺰوﻳﻦ‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻓﺎراﺑﻲ دﭘﺎرﺗﻤﺎن ﺑﻴﻬﻮﺷﻲ و‬ ‫ﻣﺮاﻗﺒﺖﻫﺎي وﻳﮋه‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪،‬‬

‫ﻣﺠﺮاي اﺷﻜﻲ ﺑﺮاي ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ رﺳﺎﻧﺪن ﺟﺬب دارو ﻧﺘﺎﻳﺠﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ از اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪ و ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﻬـﺖ‬ ‫ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي از دوز ﺗﻮﻛﺴﻴﻚ در ﺑﺪن ﺑﻴﻤﺎر رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻠﻔﻦ‪021- 55419855 :‬‬ ‫‪E-mail: anahidm54@yahoo.com‬‬

‫ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬ﻋﻮارض ﺳﻴﺴﺘﻤﻴﻚ‪ ،‬داروﻫﺎي ﺗﻮﭘﻴﻜﺎل ﭼﺸﻤﻲ‪ ،‬ﻓﻨﻴﻞ اﻓﺮﻳﻦ‪ ،‬ﺗﺘﺮاﻛﺎﻳﻴﻦ‪ ،‬ﺗﺮوﭘﻴﻜﺎﻣﻴﺪ‪ ،‬آﺗـﺮوﭘﻴﻦ‪ ،‬اﻓـﺰاﻳﺶ‬ ‫ﻓﺸﺎرﺧﻮن و ﻛﺎﻫﺶ ﺳﻄﺢ ﻫﻮﺷﻴﺎري‪.‬‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫)‪ (Tropicamid‬ﻫــﺮ دو از داروﻫــﺎي آﻧﺘــﻲﻛﻮﻟﻴﻨﺮژﻳــﻚ و آﻧﺘﺎﮔﻮﻧﻴــﺴﺖ‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﻋﻤﻞ ﻧﻮروﺗﺮاﻧﺴﻤﻴﺘﺮ اﺳﺘﻴﻞ ﻛﻮﻟﻴﻦ ﻣﻮﺟﻮد در رﺳـﭙﺘﻮرﻫﺎي‬

‫از داروﻫﺎي ﺗﻮﭘﻴﻜﺎل ﭼﺸﻤﻲ ﺑﻪﻃﻮر وﺳﻴﻌﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑـﺎ‬

‫ﻣﻮﺳﻜﺎرﻳﻨﻲ اﺳﻔﻨﻜﺘﺮ ﻋﻨﺒﻴﻪ را ﺑﻠﻮك ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻓﻨﻴﻞ اﻓﺮﻳﻦ ﻳﻚ آﮔﻮﻧﻴﺴﺖ‬

‫ﻋﻮارض ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺳﻴﺴﺘﻤﻴﻚ ﻳﺎ ﭼﺸﻤﻲ ﻫﻤﺮاه ﻫـﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧـﻲ داروﻫـﺎي‬

‫آدرﻧﺮژﻳﻚ اﺳﺖ‪ .‬اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ رﺳﭙﺘﻮرﻫﺎي آدرﻧﺮژﻳﻚ‬

‫)‪(α1, α2, β1, β2‬‬

‫ﺗﻮﭘﻴﻜﺎل ﭼﺸﻤﻲ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺧﻄـﺮ واﻛـﻨﺶﻫـﺎي ﻧﺎﺧﻮاﺳـﺘﻪ ﺳﻴـﺴﺘﻤﻴﻚ‬

‫و اﻧﺘﺸﺎر رﺳﭙﺘﻮرﻫﺎي آدرﻧﺮژﻳﻚ در ﻋﻀﻼت ﻋﻨﺒﻴﻪ ﺑـﻪﻃـﻮر ﻋﻤـﺪه ‪ α‬و‬

‫ﻫﻤﺮاه ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ داﻧﺴﺘﻦ ﺧﻄﺮات ﺳﻴﺴﺘﻤﻴﻚ داروﻫـﺎي ﺗﻮﭘﻴﻜـﺎل‬

‫ﺗﻌﺪاد ﻛﻤﻲ ‪ β‬اﺳﺖ ﻛﻪ اﺗﺴﺎع )دﻳﻼﺗﺎﺳﻴﻮن( را ﺳﺒﺐ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﺳـﻔﻨﻜﺘﺮ‬

‫ﭼﺸﻤﻲ ﻗﺎﺑﻞ اﻫﻤﻴﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اﻛﺜـﺮ اﻳـﻦ ﻋـﻮارض واﺑـﺴﺘﻪ ﺑـﻪ دوز‬

‫ﻋﻨﺒﻴﻪ ﻫﺮ دو ﻧﻮع رﺳﭙﺘﻮرﻫﺎي ‪ α‬و ‪ β‬را دارد ﻛﻪ ﺗﺤﺮﻳـﻚ اﻳـﻦ دو ﻧـﻮع‬

‫ﻫــﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﺳــﺘﻔﺎده ﻣﻮﺿــﻌﻲ از داروﻫــﺎي ﻣﺨﺘﻠــﻒ ﭼــﺸﻤﻲ ﺑــﺎ ﺟــﺬب‬

‫رﺳﭙﺘﻮر ﺷﻞ ﺷﺪن )رﻳﻼﻛﺴﻴﺸﻦ( ﻋﻨﺒﻴﻪ را ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻲﺷﻮد‪ 2.‬ﻓﻨﻴﻞاﻓـﺮﻳﻦ‬

‫ﺳﻴﺴﺘﻤﻴﻚ ﺑﻪﺧﺼﻮص از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﺨﺎط ﺑﻴﻨﻲ و ﻣﻠﺘﺤﻤﻪ ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ‪ 1.‬ﺑﻪ‬

‫)‪ (Phenylephrine‬آﮔﻮﻧﻴﺴﺖ آدرﻧﺮژﻳﻚ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ دﻳﻼﺗﺎﺳـﻴﻮن‬

‫دﻟﻴﻞ وﺟﻮد ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎي داروﻳﻲ در ﭼﺸﻢ و دﻳﮕﺮ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﺑﺪن‪ ،‬اﻳﻦ‬

‫ﭘﺎﭘﻲﻫﺎ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺗﺘﺮاﻛﺎﻳﻴﻦ )‪ (Tetracaine‬ﻳﻚ داروي ﺑﻲ ﺣﺴﻲ ﻣﻮﺿـﻌﻲ‬

‫داروﻫﺎ ﺑﺎ دوزﻫﺎي ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده در ﭼـﺸﻢ ﭘﺰﺷـﻜﻲ ﺑـﺎ ﺧﻄـﺮ ﺑـﺮوز‬

‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ اﻧﺴﺪاد ﻫﺪاﻳﺖ ﻋﺼﺒﻲ از ﻃﺮﻳﻖ ﺑﻠﻮك ﻛﺎﻧﺎل ﺳـﺪﻳﻢ در‬

‫ﻋﻮارض ﺳﻴﺴﺘﻤﻴـﻚ ﻫﻤـﺮاه ﻫﺴﺘﻨـﺪ‪ .‬آﺗﺮوﭘﻴﻦ )‪ (Atropin‬و ﺗﺮوﭘﻴﻜﺎﻣﻴﺪ‬

‫ﻏﺸﺎﻫﺎي ﺳﻠﻮﻟﻲ ﺷﺪه و ﻣﻨﺠﺮ ﺑـﻪ اﻓـﺰاﻳﺶ آﺳـﺘﺎﻧﻪ ﺗﺤﺮﻳـﻚ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜـﻲ‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺗﻴﺮ ‪ ،1391‬دوره ‪ ،70‬ﺷﻤﺎره ‪ 270 ،4‬ﺗﺎ ‪274‬‬

‫ﺣﻤﻴﺪ زاﻫﺪي و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫‪271‬‬

‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ اﻳﻦ ﺑﻲﺣـﺴﻲ داراي ﻗﺎﺑﻠﻴـﺖ اﻳﺠـﺎد دﻳﻼﺗﺎﺳـﻴﻮن در‬

‫ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﺑﻴﻤﺎر ﺑﺮ روي ﺗﺨﺖ اﺗﺎق ﻋﻤﻞ ﻣﺎﻧﻴﺘﻮرﻳﻨﮓﻫﺎي‪ :‬ﻧـﻮار ﻗﻠـﺐ‪،‬‬

‫ﭘﺎﭘﻲﻫﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ 3.‬آﺗﺮوﭘﻴﻦ و ﺗﺮوﭘﻴﻜﺎﻣﻴﺪ ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ اﺛـﺮات ﺳﻴـﺴﺘﻤﻴﻚ‬

‫ﭘﺎﻟﺲ اﻛﺴﻲﻣﺘﺮ و ﻓﺸﺎرﺧﻮن و ﺗﻌﺪاد ﺿﺮﺑﺎن ﻗﻠﺐ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﮕـﻲ‬

‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﺮﮔﺮﻓﺘﮕﻲ‪ ،‬ﺗﺎﻛﻲﻛﺎردي‪ ،‬ﻳﺒﻮﺳـﺖ‪ ،‬اﺣﺘﺒـﺎس ادراري و ﮔﻴﺠـﻲ را‬

‫در ﺣﺪ ﻧﺮﻣﺎل ﺑﻮد )ﻓﺸﺎرﺧﻮن ‪ 110/80‬ﻣﻴﻠـﻲﻣﺘـﺮ ﺟﻴـﻮه‪ ،‬ﻣﻴـﺰان اﺷـﺒﺎع‬

‫‪4‬‬

‫اﻛﺴﻴﮋن ﺧﻮن ﺷﺮﻳﺎﻧﻲ ‪ ،%99‬ﺗﻌﺪاد ﺿﺮﺑﺎن ﻗﻠﺐ ‪ 85‬ﺗﺎ در دﻗﻴﻘﻪ و اﻣﻮاج‬

‫اﻳﺠﺎد ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻮﺿﻌﻲ از داروﻫﺎي آدرﻧﺮژﻳﻚ ﻣﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﻣﻨﺠـﺮ ﺑـﻪ ﺑـﺮوز‬

‫اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻗﻠﺐ ﺑﻴﻤﺎر ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﻮد(‪.‬‬

‫ﻫﻴﭙﺮﺗﺎﻧﺴﻴﻮن‪ ،‬ﺗﺎﻛﻲﻛﺎردي‪ ،‬ﺑﺮاديﻛﺎردي‪ ،‬ﺳﺮدرد‪ ،‬ﺗﺮﻣﻮر‪ ،‬ﻫﻴﭙﺮﮔﻠﻴـﺴﻤﻲ‪،‬‬

‫ﭘــﺲ از اﺗﻤــﺎم ﭼﻜﺎﻧــﺪن ﻗﻄــﺮهﻫــﺎي ﭼــﺸﻤﻲ و ﻗﺒــﻞ از ﺗﺰرﻳــﻖ‬

‫ﺗﻌﺮﻳﻖ و ﺿﻌﻒ ﺷﻮد‪ 4.‬ﺑﺮاي اﻧﺠـﺎم ﻋﻤـﻞ ﭼـﺸﻤﻲ وﻳﺘﺮﻛﺘـﻮﻣﻲ اﻳﺠـﺎد‬

‫ﭘﻴﺶداروي ﺑﻴﻬﻮﺷﻲ‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎر ﺑﻪﻃﻮر ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ دﭼﺎر ﺣﺮﻛﺎت ﭘﺮﺷﻲ ﺷـﺪﻳﺪ‬

‫ﻣﻴﺪرﻳﺎزﻳﺲ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﻛـﺎﻓﻲ ﻻزم اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﻣﻌﻤـﻮﻻ ﺗﻮﺳـﻂ داروﻫـﺎي‬

‫و ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﻏﻴﺮ ﻫﺪفدار اﻧﺪامﻫﺎ‪ ،‬ﺿـﻌﻒ ﻋـﻀﻼﻧﻲ اﻧـﺪامﻫـﺎ و ﻛـﺎﻫﺶ‬

‫آﻧﺘﻲﻛﻮﻟﻴﻨﺮژﻳﻚ و ﺳﻤﭙﺎﺗﻮﻣﻴﻤﺘﻴﻚ ﻣﻴﺪرﻳﺎﺗﻴﻚ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻪﻃـﻮر‬

‫ﺳﻄﺢ ﻫﺸﻴﺎري و ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ‪ ،‬ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ در ﺗﻨﻔﺲ ﻛﺮدن و اﺣـﺴﺎس ﺧﻔﮕـﻲ‪،‬‬

‫ﺷـــﺎﻳﻊ از ﻓﻨﻴـــﻞاﻓـــﺮﻳﻦ‪ ،‬ﺗﺮوﭘﻴﻜﺎﻣﻴـــﺪ‪ ،‬آﺗـــﺮوﭘﻴﻦ و ﺳـــﻴﻜﻠﻮﭘﻨﺘﻮﻻت‬

‫ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ در ﺑﻠﻊ و ﻓﺮوﺑﺮدن ﺑﺰاق دﻫﺎن ﺷـﺪ‪ .‬در اﻳـﻦ ﻟﺤﻈـﻪ ﻓـﺸﺎرﺧﻮن‬

‫)‪ (Cyclopentolate‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦﺣﺎل اﻳﻦ رژﻳﻢ داروﻳﻲ داراي‬

‫ﺑﻴﻤﺎر ‪ 180/120‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺟﻴﻮه‪ ،‬ﺗﻌﺪاد ﺿﺮﺑﺎن ﻗﻠﺐ ‪ 120‬ﺗﺎ در دﻗﻴﻘﻪ ﺑﻮد‬

‫ﻣﻌﺎﻳﺒﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اوﻻ ﻧﻔﻮذ آﻫﺴﺘﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﻗﺮﻧﻴﻪ ﺷـﺮوع ﻣﻴـﺪرﻳﺎز را‬

‫و آرﻳﺘﻤﻲ ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬ﻣﻴﺰان اﺷﺒﺎع اﻛﺴﻴﮋن ﺧﻮن ﺷـﺮﻳﺎﻧﻲ ‪ %94‬ﺑـﻮد‪ .‬ﻗﻨـﺪ‬

‫ﺑﻪ ﺗﺎﺧﻴﺮ ﻣﻲاﻧﺪازد‪6‬و‪ 5‬و ﺣﺪاﻛﺜﺮ اﺛﺮ ﻣﻴـﺪرﻳﺎﺗﻴﻚ ﻓﻨﻴـﻞاﻓـﺮﻳﻦ ‪ 75‬دﻗﻴﻘـﻪ‬

‫ﺧﻮن ﺑﻴﻤﺎر ‪ 110‬ﻣﻴﻠﻲﮔﺮم در دﺳﻲﻟﻴﺘﺮ ﺑﻮد‪ .‬اﻧﺪازه ﻣﺮدﻣـﻚﻫـﺎ در ﺣـﺪ‬

‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ 7.‬ﺛﺎﻧﻴﺎً ﺟﺬب ﺳﻴﺴﺘﻤﻴﻚ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ داروﻫﺎي ﻣﻮﺿﻌﻲ‪9‬و‪ 8‬ﻣﻨﺠﺮ‬

‫ﻧﺮﻣﺎل ﺑﻮد‪ .‬ﺗﺮﺷﺤﺎت ﺣﻠﻖ ﺑﻴﻤﺎر ﺑﻪﻋﻠﺖ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ در ﺑﻠﻊ ﺳﺎﻛﺸﻦ ﺷـﺪ و‬

‫ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﺧﻄﺮ ﺑﺮوز ﻋﻮارض ﻗﻠﺒﻲ ﻋﺮوﻗﻲ‪11‬و‪ 10‬ﺑﻪوﻳﮋه در ﮔـﺮوهﻫـﺎي‬

‫ﺑﺎ ﻣﺎﺳﻚ اﻛﺴﻴﮋن ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎر داده ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪13‬‬

‫ﺑﻌﺪ از ﮔﺬﺷﺖ ده دﻗﻴﻘﻪ ﺑﻴﻤﺎر ﺑﻪ ﺳﻮالﻫﺎ ﺑﺎ ﺣﺮﻛﺎت ﭼـﺸﻢ ﭘﺎﺳـﺦ‬

‫ﭘﺮﺧﻄﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﻫﻴﭙﺮﺗﺎﻧﺴﻴﻮن‪ 12‬ﻳﺎ ﺑﻴﻤﺎران ﻗﻠﺒـﻲ ﻋﺮوﻗـﻲ‬

‫و ﻛﻮدﻛﺎن‪15‬و‪ 14‬ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻟﺬا اﻳﻦ ﮔـﺰارش ﺑـﻪ ﻣﻨﻈـﻮر ﻛـﺎﻫﺶ ﻋـﻮارض‬

‫ﻣﻲداد وﻟﻲ ﺗﻮان ﺑﻠﻊ ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬ﻛﻪ ده دﻗﻴﻘﻪ ﭘﺲ از آن‪ ،‬اﺧﺘﻼﻻت اﻳﺠـﺎد‬

‫ﺳﻴﺴﺘﻤﻴﻚ داروﻳﻲ ﺑﻪوﻳـﮋه ﻋـﻮارض ﻫﻤﻮدﻳﻨﺎﻣﻴـﻚ آن‪ ،‬ﻛـﺎﻫﺶ ﻣـﺪت‬

‫ﺷﺪه ﻣﺮﺗﻔﻊ ﺷﺪ و ﺑﻴﻤﺎر ﺑﻪﺣﺎﻟﺖ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﺎزﮔﺸﺖ و ادﻋـﺎ ﻣـﻲﻛـﺮد ﻛـﻪ‬

‫ﺑﺴﺘﺮي و ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﺑﻴﻤﺎر ﺑـﻪ ﺑﺮرﺳـﻲ ﻋـﻮارض ﺳﻴـﺴﺘﻤﻴﻚ ﻧﺎﺷـﻲ از‬

‫ﺗﻤﺎم ﺣﺮفﻫﺎ را ﺷﻨﻴﺪه وﻟﻲ ﺗﻮان ﺣﺮﻛﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻴﻤﺎر از ﺳﺮدرد‬

‫اﺳﺘﻔﺎده ﻫﻢزﻣﺎن داروﻫـﺎي ﺗﻮﭘﻴﻜـﺎل ﭼـﺸﻤﻲ در ﻳـﻚ ﭘـﺴﺮ ‪ 17‬ﺳـﺎﻟﻪ‬

‫ﻣﺨﺘﺼﺮ ﺷﺎﻛﻲ ﺑﻮد‪ .‬در اﻳﻦ زﻣﺎن ﻓـﺸﺎرﺧﻮن ﺑﻴﻤـﺎر ‪ 110/80‬ﻣﻴﻠـﻲﻣﺘـﺮ‬

‫ﻛﺎﻧﺪﻳﺪ وﻳﺘﺮﻛﺘﻮﻣﻲ ﻋﻤﻴﻖ اراﻳﻪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺟﻴﻮه و ﺗﻌﺪاد ﺿﺮﺑﺎن ﻗﻠﺐ ‪ 80‬در دﻗﻴﻘﻪ‪ ،‬ﻣﻴـﺰان اﺷـﺒﺎع اﻛـﺴﻴﮋن ﺧـﻮن‬ ‫ﺷﺮﻳﺎﻧﻲ ‪ %99‬و اﻣﻮاج اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻗﻠـﺐ ﻃﺒﻴﻌـﻲ ﺑـﻮد‪ .‬ﻋﻤـﻞ وي ﺟﻬـﺖ‬

‫ﻣﻌﺮﻓﻲﺑﻴﻤﺎر‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ و ارزﻳﺎﺑﻲ دﻗﻴﻖﺗﺮ ﺑﻪﺗﺎﺧﻴﺮ اﻓﺘﺎد‪ .‬ﺑﻴﻤﺎر ﺑﺎ ﺣـﺎل ﻋﻤـﻮﻣﻲ ﺧـﻮب‬ ‫ﺗﺮﺧﻴﺺ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﭘﺴﺮ ‪ 17‬ﺳﺎﻟﻪاي ﻛﻪ ﻛﺎﻧﺪﻳﺪ ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ وﻳﺘﺮﻛﺘﻮﻣﻲ ﻋﻤﻴﻖ ﺑﻮد در‬

‫ﺑﻴﻤﺎر ﺗﺤﺖ ارزﻳﺎﺑﻲﻫﺎي ﻻزم از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻌﺎﻳﻨﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻣﻐﺰ‬

‫ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻓﺎراﺑﻲ ﺑﺴﺘﺮي ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻴﻤﺎر ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺑﻴﻤـﺎري زﻣﻴﻨـﻪاي‪ ،‬ﻣـﺼﺮف‬

‫و اﻋﺼﺎب و ﻣﺘﺨﺼﺺ داﺧﻠﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻏﻴﺮﻃﺒﻴﻌﻲ در ﻣﻌﺎﻳﻨﻪ‬

‫داروي ﺧــﺎص‪ ،‬اﻋﺘﻴــﺎد ﺑــﻪ ﺳــﻴﮕﺎر و ﻣــﻮاد ﻣﺨــﺪر را ذﻛــﺮ ﻧﻤــﻲﻛــﺮد‪.‬‬

‫وي ﻳﺎﻓﺖ ﻧﺸﺪ‪ ،‬ﻳﻚﻣﺎه ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎر ﭘﺲ از ارزﻳـﺎﺑﻲﻫـﺎي ﻻزم ﺑـﻪﻋﻤـﻞ‬

‫آزﻣﺎﻳﺸﺎت وي ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮاي آﻣﺎدﮔﻲ ﺑﻴﻤﺎر از ﻟﺤﻈﻪ ورود ﺑـﻪ اﺗـﺎق‬

‫آﻣﺪه ﻣﺠﺪدا ﺟﻬﺖ وﻳﺘﺮﻛﺘﻮﻣﻲ دﻗﻴﻖ ﺑﻪ اﺗﺎق ﻋﻤﻞ آﻣﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺎر ﻓﻘـﻂ از‬

‫ﻋﻤﻞ‪ ،‬در ﻓﺎﺻﻠﻪﻫﺎي زﻣﺎﻧﻲ ﻫﺮ ده دﻗﻴﻘﻪ‪ ،‬ﺳـﻪ ﺑـﺎر‪ ،‬ﺗﺮﻛﻴﺒـﻲ از ﻗﻄـﺮات‬

‫ﻗﻄﺮه ﺗﺮوﭘﻴﻜﺎﻣﻴﺪ ‪ %1‬ﺑﻪﻣﻴﺰان ﻳـﻚ ﻗﻄـﺮه اﺳـﺘﻔﺎده ﺷـﺪ‪ .‬ﺑﻴﻤـﺎر ﭘـﺲ از‬

‫ﭼﺸﻤﻲ ﻓﻨﻴﻞاﻓﺮﻳﻦ )‪ (%5‬و ﺗﺘﺮاﻛﺎﻳﻴﻦ ‪) %0/5‬آﻧـﺴﺘﻮﻛﺎﻳﻴﻦ(‪ ،‬ﺗﺮوﭘﻴﻜﺎﻣﻴـﺪ‬

‫ﻣﺎﻧﻴﺘﻮرﻳﻨﮓﻫﺎي ﻻزم و رگﮔﻴﺮي‪ ،‬ﺑﺎ ﺛﺒﺎت ﻋﻼﻳﻢ ﺣﻴﺎﺗﻲ‪ ،‬ﺗﺤـﺖ اﻟﻘـﺎي‬

‫‪) %1‬ﻣﻴﺪراﻛﺲ( و آﺗﺮوﭘﻴﻦ )‪ (%1‬ﻛﻪ ﻫﻤﮕﻲ ﺳﺎﺧﺖ ﺷـﺮﻛﺖ ﺳـﻴﻨﺎ دارو‬

‫ﺑﻴﻬﻮﺷﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺪون ﻫﻴﭻ ﻣـﺸﻜﻠﻲ‪ ،‬ﻋﻤـﻞ ﺟﺮاﺣـﻲ وي اﻧﺠـﺎم‬

‫ﻣﺤﺼﻮل اﻳﺮان ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻪﻣﻴﺰان ‪ 2/5ml‬ﻛﻪ در ﻳﻚ ﻣﺨﺰن ﭘﻼﺳﺘﻴﻜﻲ ﺗﻬﻴـﻪ‬

‫ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻴﻤﺎر ﭘﺲ از ﺧﺎﺗﻤﻪ ﻋﻤﻞ‪ ،‬ﺑﻪراﺣﺘﻲ ﺑﻪ ﻫﻮش آﻣﺪ و در رﻳﻜـﺎوري‬

‫ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪﻣﻴﺰان ‪ 10ml‬ﻫﺮ ﺑﺎر دو ﻗﻄﺮه ﺑﻪﺻـﻮرت ‪ Free drop‬از اﻳـﻦ‬

‫ﻫﻢ ﻣﺸﻜﻠﻲ ﻧﺪاﺷﺖ و ﺑﺎ ﺣﺎل ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺧﻮب و ﻫﺸﻴﺎر ﺗﺤﻮﻳﻞ ﺑﺨـﺶ و‬

‫ﺗﺮﻛﻴﺐ در ﭼﺸﻢ ﺑﻴﻤﺎر ﭼﻜﺎﻧﺪه ﺷﺪ ﻛﻪ آﺧﺮﻳﻦ ﺑـﺎر روي ﺗﺨـﺖ ﻋﻤـﻞ‬

‫ﺳﭙﺲ ﻳﻚ روز ﺑﻌﺪ از ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺗﺮﺧﻴﺺ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 July;70(4):270-4‬‬ ‫‪http://tumj.tums.ac.ir‬‬

‫‪272‬‬

‫‪Zahedi‬ﻫﻤﻜﺎران‬ ‫‪H.‬زاﻫﺪي و‬ ‫ﺣﻤﻴﺪ‬ ‫‪et al.‬‬

‫ﺷﻮد‪ ،‬اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺮوز اﻳﻦ ﻋﻮارض ﺑﻴﺶﺗﺮ ﻣـﻲﺷـﻮد‪ .‬ﻋـﻮارض ﻧﺎﺷـﻲ از‬

‫ﺑﺤﺚ‬

‫داروﻫﺎ ﺑﻪﺧﺼﻮص وﻗﺘﻲ ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ‬ ‫ﺟﺬب ﺳﻴﺴﺘﻤﻴﻚ ﻗﻄﺮهﻫﺎي ﭼﺸﻤﻲ از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﺨﺎط ﻣﻠﺘﺤﻤﻪ و ﻻﻳﻪ‬

‫ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺮوز ﻣﺸﻜﻼت ﻣﻮﺿﻌﻲ و ﺳﻴﺴﺘﻤﻴﻚ ﻧﺎﺷﻲ از اﺛﺮات ﺗﺠﻤﻌﻲ ﻳـﺎ‬

‫ﻣﺨﺎﻃﻲ ﻧﺎزوﻻﻛﺮﻳﻤﺎل اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻴﺶﺗـﺮ در وﺿـﻌﻴﺖ ﺳـﻮﭘﺎﻳﻦ‬

‫اﺛﺮات ﺳﻴﻨﺮژﻳﺴﻤﻲ داروﻫﺎي ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻟﺬا ﺑﻪ ﻣﺘﺨﺼﺼﻴﻦ ﺑﻴﻬﻮﺷـﻲ‬

‫ﺟﺬب ﻣﻲﺷـﻮﻧﺪ‪ 16.‬داروﻫـﺎي ﺗﻮﭘﻴﻜـﺎل از ﺟﻤﻠـﻪ ﻗﻄـﺮهﻫـﺎي ﭼـﺸﻤﻲ‬

‫و ﭼﺸﻢ ﭘﺰﺷﻜﺎن ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﮔﺮدد ﻛﻪ از ﻋﻮارض ﻣﻮﺿﻌﻲ و ﺳﻴﺴﺘﻤﻴﻚ‬

‫داروﻫﺎي ﺳﻴﺴﺘﻤﻴﻚ ﻗﻮي در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ‪ 17.‬از اﻳـﻦ داروﻫـﺎ‬

‫داروﻫﺎ ازﺟﻤﻠﻪ ﻗﻄﺮهﻫﺎي ﭼﺸﻤﻲ آﮔﺎه ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ در ﺻﻮرت ﺑﺮوز‬

‫‪16‬‬

‫ﻋﻮارض ﺑﺎ آن ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻋﻠﻲرﻏـﻢ ﭼﻜﺎﻧـﺪن ﺣﺠـﻢ ﻛـﻢ ﻗﻄـﺮهﻫـﺎي‬

‫آﺗﺮوﭘﻴﻦ ﺟﺰو داروﻫﺎي ﭘﺎراﺳﻤﭙﺎﺗﻮﻟﻴﺘﻴﻚ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻴﺪرﻳﺎز اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ‬

‫ﭼﺸﻤﻲ ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖ ﺑﺎﻻي آنﻫﺎ‪ ،‬از آنﺟﺎ ﻛﻪ ﻗﻄﺮهﻫﺎي ﭼـﺸﻤﻲ از ﻃﺮﻳـﻖ‬

‫و ﮔﺮﮔﺮﻓﺘﮕﻲ‪ ،‬ﺗﺎﻛﻲﻛﺎردي‪ ،‬آرﻳﺘﻤـﻲ‪ ،‬ﮔﻴﺠـﻲ‪ ،‬آژﻳﺘﺎﺳـﻴﻮن‪ ،‬اﺧـﺘﻼل در‬

‫ﻋﺮوق ﻣﻠﺘﺤﻤﻪ‪ ،‬ﻣﺨﺎط ﻣﺠﺮاي اﺷـﻜﻲ و ﺑﻴﻨـﻲ و ﻋـﺮوق ﻋﻨﺒﻴـﻪ ﺟـﺬب‬

‫ﺗﻨﻔﺲ و ﺗﻜﻠﻢ و اﺧﺘﻼل در ﺑﻠﻊ ﺟﺰ ﻋﻼﻳﻢ آن اﺳﺖ‪ .‬از ﻋﻮارض ﻗﻄـﺮه‬

‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺮوز اﺛﺮات ﻣﻮﺿﻌﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺴﺘﻤﻴﻚ ﻳﺎ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از‬

‫ﻣﻲﺗﻮان آﺗﺮوﭘﻴﻦ‪ ،‬ﻓﻨﻴﻞاﻓﺮﻳﻦ‪ ،‬ﺗﺮوﭘﻴﻜﺎﻣﻴـﺪ و اﭘـﻲﻧﻔـﺮﻳﻦ را ﻧـﺎم ﺑـﺮد‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫‪18‬‬

‫اﻳﻦ دو ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﮔﺰارش ﻓﻮق ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد از ﻓﻨﻴﻞاﻓـﺮﻳﻦ‬

‫ﭼﺸﻤﻲ آﺗﺮوﭘﻴﻦ در اﻓﺮاد ﻣﺴﻦ آﻧﮋﻳﻦ و در ﺑﭽﻪﻫـﺎ ﺗـﺸﻨﺞ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫‪ %2/5‬ﺑﻪﻣﻴﺰان ‪ 1-2‬ﻗﻄﺮه اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻓﻨﻴﻞاﻓﺮﻳﻦ از داروﻫﺎي ﺳﻤﭙﺎﺗﻮﻣﻴﻤﺘﻴﻚ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﺒﺐ ﻣﻴﺪرﻳﺎز ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫اﻳﻦ دارو ﺑﺎ ﺑﺮوز ﻫﻴﭙﺮﺗﺎﻧﺴﻴﻮن‪ ،‬آرﻳﺘﻤﻲ‪ ،‬اﺳﭙﺎﺳﻢ ﻛﺮوﻧـﺮ‪ ،‬ﺗـﺎﻛﻲﻛـﺎردي‪،‬‬

‫ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در ﻫﻨﮕﺎم ﭼﻜﺎﻧﺪن ﻗﻄـﺮه‪ ،‬از ﭼﻜﺎﻧـﺪن‬

‫ﺑﺮاديﻛﺎردي رﻓﻠﻜﺴﻲ ﻫﻤﺮاه ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ‪ 16‬از ﻓﻨﻴـﻞاﻓـﺮﻳﻦ ‪ %10‬ﻗﺒـﻞ از‬

‫ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ داروﻫﺎ ﺑﻪﻋﻠﺖ ﺗﺪاﺧﻼت اﺛﺮ داروﻫﺎ‪ ،‬در ﻳﻚ ﻣﺨﺰن ﺧـﻮدداري‬

‫ﺑﻴﻬﻮﺷﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻧﺒﺎﻳـﺪ اﺳـﺘﻔﺎده ﻛـﺮد زﻳـﺮا ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﺳـﺒﺐ آرﻳﺘﻤـﻲ‬

‫ﺷﻮد و ﻗﻄﺮهﻫﺎ ﺑﻪﻃﻮر ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ و ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑـﻪ‬

‫ﻣﺨــﺼﻮﺻﺎً در اﺛــﺮ ﻫﺎﻟﻮﺗــﺎن و اﺳــﻴﺪوز و ﻫﻴﭙﻮﻛــﺴﻲ‪ ،‬ﻻرﻧﮕﻮﺳــﻜﻮﭘﻲ‬

‫زﻣﺎن ﺷﺮوع اﺛﺮ‪ ،‬ﭘﻴﻚ اﺛﺮ و ﻣﺪت اﺛـﺮ و اﺣﺘﻴـﺎطﻫـﺎي اﺣﺘﻤـﺎﻟﻲ )ﻣـﺜﻼ‬

‫واﻧﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻮن ﺷﻮد‪ .‬ﻓﻨﻴـﻞاﻓـﺮﻳﻦ در ﺑﻴﻤـﺎران ﺗﺤـﺖ درﻣـﺎن ﺑـﺎ ﺑﺘـﺎﺑﻠﻮﻛﺮ‬

‫ﺑﻪﻋﻠﺖ ﺑﻴﻤﺎري ﭼﺸﻤﻲ ﺟﺬب دارو ﻣﺨﺘﻞ و ﺷﺮوع اﺛـﺮ آن ﻃـﻮﻻﻧﻲﺗـﺮ‬

‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻛﺮﻳﺰ ﻫﻴﭙﺮﺗﺎﻧﺴﻴﻮن‪ ،‬ﺧﻮنرﻳﺰي ﺳﺎب آراﻛﻨﻮﻳﻴﺪ و ﻓﻴﺒﺮﻳﻼﺳـﻴﻮن‬

‫ﺑﺎﺷﺪ(‪ ،‬ﭼﻜﺎﻧﺪه ﺷﻮد‪ ،‬ﺣﺘﻲاﻻﻣﻜﺎن از ﺗﻌﺪاد ﻳﻚ ﺗﺎ دو ﻗﻄﺮه آن ﻫـﻢ ﺑـﺎ‬

‫ﺑﻄﻨﻲ اﻳﺠﺎد ﻛﻨﺪ‪ 19‬ﺗﺮوﭘﻴﻜﺎﻣﻴﺪ ﺟﺰ داروﻫـﺎي ﭘﺎراﺳـﻤﭙﺎﺗﻮﻟﻴﺘﻴﻚ اﺳـﺖ و‬

‫ﻏﻠﻈﺖ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﺠﺎز ﻛﻪ اﺛـﺮات ﻻزم را داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‪ ،‬اﺳـﺘﻔﺎده ﺷـﻮد‪ .‬در‬

‫آژﻳﺘﺎﺳﻴﻮن و ﺗﺎري دﻳﺪ از ﻋﻮارض آن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ 18.‬ﺗﺘﺮاﻛﺎﻳﻴﻦ در دوزﻫﺎي‬

‫ﺿﻤﻦ ﺳﻮراخ ﻣﺠﺮاي اﺷﻜﻲ ﻗﺒـﻞ از ﭼﻜﺎﻧـﺪن ﻗﻄـﺮه ﻣـﺴﺪود ﺷـﺪه و‬

‫ﺑﺎﻻ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺳﺒﺐ اﻳﺴﺖ ﻗﻠﺒﻲ و درﮔﻴﺮي ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﻨﻔﺴﻲ ﺷـﻮد‪ ،‬ﺗـﺎري‬

‫ﺳﭙﺲ ﻗﻄﺮه ﭼﻜﺎﻧﺪه ﺷﻮد و ﻣﺴﺪود ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ ﺳﻮراخ ﻣﺠـﺮاي اﺷـﻜﻲ‬

‫دﻳــﺪ‪ ،‬ﺳــﺮﮔﻴﺠﻪ و ﺗــﺸﻨﺞ و اﺧــﺘﻼل در ﺗــﻨﻔﺲ از ﻋــﻮارض دﻳﮕــﺮ آن‬

‫ﺑﻪﻣﺪت ﺳﻪ ﺗﺎ ﭼﻬﺎر دﻗﻴﻘﻪ اداﻣﻪ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﻻزم ﺑﻪ ذﻛـﺮ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﻋـﻮارض‬

‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ 20.‬ﻗﻄﺮهﻫﺎي ﭼﺸﻤﻲ ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻌﺎﻳﻨﻪ ﻳﺎ ﻋﻤﻞ‬

‫ﻗﻄﺮهﻫﺎي ﭼﺸﻤﻲ ﺑﺎ ﻗﻄﻊ آن و اﻗﺪاﻣﺎت ﺣﻤﺎﻳﺘﻲ ﺑﻪ آﺳﺎﻧﻲ ﻗﺎﺑـﻞ ﻛﻨﺘـﺮل‬

‫ﺑﻴﻤﺎر ﺗﺠﻮﻳﺰ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﻫـﺮ ﻛـﺪام از اﻳـﻦ ﻗﻄـﺮهﻫـﺎ ﺑـﻪﺗﻨﻬـﺎﻳﻲ داراي‬

‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻗﻄﺮات ﭼﺸﻤﻲ ﺑـﺎ ﻓﺎﺻـﻠﻪ زﻣـﺎﻧﻲ‬

‫ﻋﻮارض ﻣﻮﺿﻌﻲ و ﺳﻴﺴﺘﻤﻴﻚ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در ﺻـﻮرﺗﻲﻛـﻪ ﺗﺮﻛﻴﺒـﻲ از‬

‫ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖ و ﺗﻌﺪاد ﻗﻄﺮات اﻳﻤﻦ رﻳﺨﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ و اﻗﺪاﻣﺎت ﻻزم‬

‫ﻗﻄﺮات ﭼﺸﻤﻲ ﺑﻪﻃﻮر ﻫﻢزﻣﺎن و ﺑﺪون رﻋﺎﻳـﺖ ﺷـﺮاﻳﻂ اﺳـﺘﺎﻧﺪارد )از‬

‫در ﻫﻨﮕﺎم اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ داروﻫﺎ ﺟﻬﺖ ﭘﺮﻫﻴـﺰ از ﻋـﻮارض ﺳﻴـﺴﺘﻤﻴﻚ‬

‫ﺟﻤﻠﻪ رﻳﺨﺘﻦ ﺗﻌﺪاد زﻳﺎد ﻗﻄﺮات و ﻳﺎ ﻏﻠﻈﺖ ﺑـﺎﻻي ﻗﻄـﺮهﻫـﺎ( ﺗﺠـﻮﻳﺰ‬

‫ﺑﻪﻋﻤﻞ آﻳﺪ‪.‬‬

‫‪References‬‬ ‫‪Sweetman SC. Cardiovascular drugs. In: Sweetman SC, editor.‬‬ ‫‪Martindale The Complete Drug Reference. Grayslake, IL:‬‬ ‫‪Pharmaceutical Press; 2002. p. 829.‬‬ ‫‪Lovasik JV. Pharmacokinetics of topically applied cyclopentolate‬‬ ‫‪HCl and tropicamide. Am J Optom Physiol Opt 1986;63(10):787‬‬‫‪803.‬‬

‫‪4.‬‬

‫‪5.‬‬

‫‪Salminen L. Review: systemic absorption of topically applied‬‬ ‫‪ocular drugs in humans. J Ocul Pharmacol 1990;6(3):243-9.‬‬ ‫‪Mishima S. Ocular effects of beta-adrenergic agents. XII Jules‬‬ ‫‪Stein Lecture. Surv Ophthalmol 1982;27(3):187-208.‬‬ ‫‪Cionni RJ, Barros MG, Kaufman AH, Osher RH. Cataract‬‬ ‫‪surgery without preoperative eyedrops. J Cataract Refract Surg‬‬ ‫‪2003;29(12):2281-3.‬‬

‫‪1.‬‬ ‫‪2.‬‬ ‫‪3.‬‬

273

‫ﺟﺮاﺣﻲ‬ ‫ در ﺑﺨﺸﻬﺎي‬drops ‫ﻣﺤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ‬ ‫ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ‬for ‫ﭘﺎﻳﺶ‬ ‫روش‬viterectomy ‫ﻛﺎراﻳﻲ دو‬ Systemic side-effects of‫ﻋﻤﻮﻣﻲ‬ topical ophthalmic in a‫ﻋﻔﻮﻧﺖ‬ boy candidate deep

Chien DS, Schoenwald RD. Ocular pharmacokinetics and pharmacodynamics of phenylephrine and phenylephrine oxazolidine in rabbit eyes. Pharm Res 1990;7(5):476-83. 7. Matsumoto S, Tsuru T, Araie M, Komuro Y. Pharmacokinetics of topical phenylephrine hydrochloride in the normal human eye. Jpn J Ophthalmol 1982;26(3):338-44. 8. Haaga M, Kaila T, Salminen L, Ylitalo P. Systemic and ocular absorption and antagonist activity of topically applied cyclopentolate in man. Pharmacol Toxicol 1998;82(1):19-22. 9. Kaila T, Huupponen R, Salminen L, Iisalo E. Systemic absorption of ophthalmic cyclopentolate. Am J Ophthalmol 1989;107(5):562-4. 10. Fraunfelder FT, Meyer SM. Possible cardiovascular effects secondary to topical ophthalmic 2.5% phenylephrine. Am J Ophthalmol 1985;99(3):362-3. 11. Fraunfelder FT, Scafidi AF. Possible adverse effects from topical ocular 10% phenylephrine. Am J Ophthalmol 1978;85(4):447-53. 12. Hakim OJ, Orton RB, Cadera W. Topical 2.5% and 5% phenylephrine: comparison of effects on heart rate and blood pressure. Can J Ophthalmol 1990;25(7):336-9.

Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 July;70(4):270-4

http://tumj.tums.ac.ir

13. Meyer SM, Fraunfelder FT. 3. Phenylephrine hydrochloride. Ophthalmology 1980;87(11):1177-80. 14. Elibol O, Alçelik T, Yüksel N, Caglar Y. The influence of drop size of cyclopentolate, phenylephrine and tropicamide on pupil dilatation and systemic side effects in infants. Acta Ophthalmol Scand 1997;75(2):178-80. 15. Oğüt MS, Bozkurt N, Ozek E, Birgen H, Kazokoğlú H, Oğüt M. Effects and side effects of mydriatic eyedrops in neonates. Eur J Ophthalmol 1996;6(2):192-6. 16. Stoelting R, Miller R. Basics of Anestesia. 5th ed. Philadelphia, PA: Churchill Livingstone; 2007. 17. Feldman MA, Patel A. Anesthesia for eye, ear, nose and throat surgery. In: Miller RD, editor. Miller's anesthesia. 7th ed. Philadelphia, PA; Churchill Livingstone; 2010. p. 2380-5. 18. Raw D, Mostafa SM. Drugs and the eye. Br J Anaesth 2001;6:16165. 19. Fraunfelder FW, Fraunfelder FT, Jensvold B. Adverse systemic effects from pledgets of topical ocular phenylephrine 10%. Am J Ophthalmol 2002;134(4):624-5. 20. Titcomb L. Mydriatic-cycloplegic drugs and corticosteroids. Pharmaceutical J 1999;263(7075):900-5.

274 Tehran University Medical Journal, July 2012; Vol. 70, No. 4: 270-274

Case Report

Systemic side-effects of topical ophthalmic drops in a 17-year old boy candidate for deep viterectomy: a case report

Abstract Hamid Zahedi M.D. Anahid Maleki M.D.* Department of Anesthesiology, Farabi Hospital, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran.

Received: December 14, 2011

Accepted: March 07, 2012

Background: Drugs applied topically to the eye may be absorbed systemically to a substantial degree, with the potential to cause serious systemic side-effects. Children may be particularly vulnerable to systemic effects of topically applied agents as topical doses are often not weight-adjusted. Case presentation: This article describes a case of serious systemic side-effect by the use of topical phenylephrine, tetracaine, tropicamide and atropine in a 17-year old boy candidate for deep viterectomy in Farabi Hospital in 1389. Following application of the aforesaid eye drops, the patient developed hypertension and subsequent loss of conciseness. Conclusion: Several types of eye drops and their repeated use can lead to their systemic absorption and medical complications due to overdose. Strategies to minimize systemic absorption should be applied, including use of low concentrations of ophthalmic drugs, administration of one type of the drug, use of microdrops and punctal occlusion to minimize absorption via the nasolacrimal duct. While administering ophthalmic drops, one should take these precautions to minimize the systemic effects of the drugs to prevent subsequent complications. Keywords:

atropine,

phenylephrine,

systemic

side-effects,

tetracaine,

topical

ophthalmic medications, tropicamide.

Corresponding author: Sought KargarGhazvin Sq., Farabi Hospital, Tehran, Iran. Tel: +98- 21- 55419855 E-mail: anahidm54@yahoo.com

274 ‫ ﺗﺎ‬270 ،4 ‫ ﺷﻤﺎره‬،70 ‫ دوره‬،1391 ‫ ﺗﻴﺮ‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬

‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﻣﺤﺘﺮم ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺷﻤﺎره آﻳﻨﺪه ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ را ﺑﻪ ﺻﻮرت آﻧﻼﻳﻦ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ ‬‬

‫‪http://tumj.tums.ac.ir/tumj‬‬

14. Proof Reading: A computer printout is sent to the corresponding author for proof reading before publication in order to avoid any mistakes. Corrections should be marked clearly and sent immediately to the Journal office. 15. Abbreviations and symbols: use only standard abbreviations. Avoid using them in the title and abstract. The full term for which an abbreviation stands should precede its first use in the text unless it is a standard unit of measurement. Short communication when possible; follow the same structure as original papers. 16. The corresponding author will be supplied with 3 free issues. 17. Ethics: Ethical considerations must be addressed in the Materials and Methods section. 1) Please state that informed consent was obtained from all human adult participants and from the parents or legal guardians of minors. Include the name of the appropriate institutional review board that approved the project. 2) Indicate in the text that the maintenance and care of experimental animals complies with National Institutes of Health guidelines for the humane use of laboratory animals, or those of your Institute or agency. 18. Conflicts of interest: Authors must acknowledge and declare any sources of funding and potential conflicting interest, such as receiving funds or fees by, or holding stocks and shares in, an organization that may profit or lose through publication of your paper. Declaring a competing interest will not lead to automatic rejection of the paper, but we like to be made aware of it. 19. Page charges: There are no charges for publication in this Journal. 20. Copyright: Accepted manuscripts become the permanent property of the TUMJ and may not be reproduced, in whole or in part, without the written permission of the Editor. 21. Peer review process: All manuscripts are considered to be confidential. They are peer-reviewed by at least 2 anonymous reviewers selected by the Editorial Board. The corresponding author is notified as soon as possible of the editor decision to accept, reject, or require modifications. If the manuscript is completely acceptable according to the criteria set forth in these instructions, it is scheduled for the next available issue. 22. Disposal of material: Once published, all copies of the manuscript, correspondence and artwork will be held for 6 months before disposal. The Final Checklist The authors must ensure that before submitting the manuscript for publication, they have taken care of the following: 1. Title page should contain title, name of the author/co-authors, their qualifications, designation & institutions they are affiliated with and mailing address for future correspondence, E-mail address, Phone & Fax number. 2. Abstract in Structured format up to 250 words. 3. References mentioned as stated in the Instruction to Authors section. 4. Tables should be typed on separate pages. 6. Make sure for Headings of Tables, their numbers and Captions of illustrations. Don’t repeat the information in tables if it is covered in the text. 7. Photographs / illustrations along with their captions. 8. Manuscript in Triplicate 9. Letter of Undertaking signed by all the authors. 10. Disclosure regarding source of funding and conflict of interest if any besides approval of the study from respective Ethics Committee/Institution Review Board. 11. Covering Letter 12. Floppy disk (latest version of windows) for on-line edition Nadereh Behtash M.D. Editor-in-Chief, Tehran University Medical Journal P.O. Box: 14155-6447, Tehran, Iran. Tel/Fax: + 98-21-88962510 Email: medjournal@tums.ac.ir URL: http://tumj.tums.ac.ir and http://www.tumj.ir The Editorial Board of the journal, reserves the right to accept or reject the article in any stage and any time or delete a part of the text, tables or figures, if necessary.

4 ‫ ﺷﻤﺎره‬،70 ‫ دوره‬،1391 ‫ ﺗﻴﺮ‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬

INSTRUCTION FOR AUTHORS: 1. Aims and Scope: The “Tehran University Medical Journal” (TUMJ) is the official scientific and clinical monthly publication of the Tehran University of Medical Sciences. It accepts Original Papers, Review Articles, Short Communications and Letters to the Editor in the fields of basic science and medicine. All correspondences should be addressed to: The Editor-in-Chief, Tehran University Medical Journal. P.O. Box: 14155-6447. Tehran, Iran Tel/Fax: + 98-21-88962510 2. Submission: Papers submitted for publication should describe original work, not previously published elsewhere, totally or partly. Manuscripts must be submitted only in Persian with English abstracts and should be written according to sound grammar and proper terminology. Submission is acceptable via Journal URL: http://journals.tums.ac.ir/login. The Manuscript must be accompanied by a covering letter to the Editor-in-Chief, including title and author(s) name and undertaking that it has not been published or submitted elsewhere, and should include: Title; No author(s) name; the Abstract; Introduction; Materials & Methods; Results; Discussion; Acknowledgement and References. 3. The title page: The complete title of the manuscript, the name of all the authors with their highest qualifications, the department or institution to which they are attached, address for correspondence with telephone numbers, e-mail, and Fax number. 4. The abstract (no more than 250 words) in structured format as Background, Methods, Results and Conclusion followed by 3 to 6 Keywords must be presented. Use terms from the Medical Subject Headings (MeSH) list of index medicus: (http://www.nlm.nih.gov/mesh/MBrowser.html). 5. Introduction: This should summarize the purpose and the rationale for the study. It should neither review the subject extensively nor should it have data or conclusions of the study [in Persian]. 6. Materials & Methods: This should include exact method or observation or experiment. If an apparatus is used, its manufacturer’s name and address should be given in parenthesis. If the method is established, give reference but if the method is new, give enough information so that another author is able to perform it. If a drug is used, its generic name, dose and route of administration must be given. For patients, age, sex with mean age ± standard deviation must be given. Statistical method must be mentioned and specify any general computer program used. The Info system used should be clearly mentioned [in Persian]. 7. Results: It must be presented in the form of text, tables and illustrations. The contents of the tables should not be all repeated in the text. Instead, a reference to the table number may be given. Long articles may need sub-headings within some sections (especially the Results and Discussion parts) to clarify their contents [in Persian]. 8. Discussion: This should emphasize the present findings and the variations or similarities with other work done in the field by other workers. The detailed data should not be repeated in the discussion again. Emphasize the new and important aspects of the study and the conclusions that follow from them. It must be mentioned whether the hypothesis mentioned in the article is true, false or no conclusions can be derived [in Persian]. 9. Acknowledgement: All contributors who do not meet the criteria for authorship should be covered in the acknowledgement section. It should include persons who provided technical help, writing assistance and departmental head who only provided general support. Financial and material support should also be acknowledged [in Persian]. 10. Tables in limited numbers should be submitted with the captions placed above. Do not submit tables as photograph. Place explanatory matters in footnotes, not in the heading [in Persian]. 11. Figures should be in limited numbers, with high quality art work and mounted on separate pages. The captions should be placed below. 12. The same data should not be presented in tables, figures and text, simultaneously. 13. References: Personal communications, manuscripts in preparation and other unpublished data are not cited in the reference list but may be mentioned in the text in parentheses. Identify references in the text by Farsi numerals in parentheses on the line. References should be typed, doublespaced, and separate from the text and numbered consecutively in the order in which they are mentioned in the text. (References cited in figures and tables, but not in the text, should be numbered consecutively following the text references.) Journal references should contain inclusive page numbers; book references specific page numbers. Indicate abstracts by the abbreviation ‘Abst’ and letters by ‘Lett’ in parentheses. Abbreviations of journals should conform to those used in Index Medicus, National Library of Medicine. The references should observe the following style: Periodicals: List all authors if six or fewer; otherwise, list first six and add ‘et al’. Do not use periods after the authors initials 1. Vimala N, Mittal S, Kumar S. Sublingual misoprostol versus oxytocin infusion to reduce blood loss at cesarean section. Int J Gynaecol Obstet 2006;92(2):106-10. 2. Patted SS, Goudar SS, Naik VA, Bellad MB, Edlavitch SA, Kodkany BS, et al. Side effects of oral misoprostol for the prevention of postpartum hemorrhage: results of a community-based randomised controlled trial in rural India. J Matern Fetal Neonatal Med 2009;22(1):24-8. Books: Basmajian JV. Grant's Method of Anatomy. 11th ed. Baltimore: Williams Wilkins; 1989. Chapter in book: Monks R. Psychotropic drugs. In: Wall PD, Melzack RA, editors. Textbook of Pain. 3rd ed. Edinburgh: Churchill Livingstone; 1994. p. 963-89.

Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 July;70(4) http://tumj.tums.ac.ir

Tehran University Medical Journal Tehran University Medical Journal Volume 70 Number 4 July Volume 64, Number 8, November 20062012

Contents

Evaluation of sperm quality, maturation and DNA integrity in adult mice treated with sulpiride ......205 Ahmadi A, Sader khanlou R.A, Salami S, Ahmadi A.

Effects of probiotic lactobacillus acidophilus and lactobacillus casei on the behavior of colorectal tumor cells………………………………………………………………………………………..…220 Soltan Dallal M.M, Mojarrad M, Salehipour Z, Atapour Mashhad H, Raoofian R, Rajabi Z.

Immunohistochemical expression of Cyclooxygenase-2 in urinary bladder transitional cell carcinomas…………………………………………………………………………………………..228 Moradi Tabriz H, Olfati G, Ahmadi A, Niki F.

Effects of calcitonin nasal spray on serum bone resorptive marker CTX and other laboratory findings in osteopenic menopausal women: a clinical trial…………………………………………..236 Bayat N, Shohrati M, Saburi A, Abbasi Z, Alishiri G.h, Najafian B.

Comparing two ovulation induction methods by brachial artery ultrasonography in infertile women with polycystic ovary syndrome……………………………………………………………..242 Safdarian L, Satari Dibazar N, Ahmadzadeh A, Ghorbani yekta B.

Designing a new CAD system for pulmonary nodule detection in High Resolution Computed Tomography (HRCT) images……………………………………………………..………………….250 Hosseini M.P, Soltanian-Zadeh H, Akhlaghpoor Sh, Jalali A, Bakhshayesh Karam M.

Visual estimation of post partum hemorrhage and its treatment: current clinical problem…….............257 Akhlaghi F, Taghipour Bazargani V, Jamali J.

Sepsis risk factors in children: a brief report………………………………………….………………264 Rahbarimanesh A.A, Mobedi M, Alizade Taheri P.

Systemic side-effects of topical ophthalmic drops in a 17-year old boy candidate for deep viterectomy: a case report……...……………………………………………………..………....270 Zahedi H, Maleki A.

4 ‫ ﺷﻤﺎره‬،70 ‫ دوره‬،1391 ‫ ﺗﻴﺮ‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬

TUMJ

TEHRAN UNIVERSITY MEDICAL JOURNAL The Official Publication of Medical School, Tehran University of Medical Sciences Volume 70

Number 4

July 2012

Chairman: S.H. Emami Razavi Editor in Chief: N. Behtash Executive Editor: M.A. Noyan Ashraf Associate Editors: SH. Akhondzadeh, A. Arab Kheradmand, N. Ataei, S. Borna, M. Ghazi Khansari, S.J. Ghazi Mirsaeed, J. Hajati, M. Kadkhodaei, A. Khoshnevisan, S. Moradmand, Z. Nadiya Hatmi, M.A. Noyan Ashraf, R. Omranipoor, N. Rezaei, N. Sajjadian Editorial Board: M. Akbarian, F. AmoozegarHashemi, B. Bahar, F. Davari Tanha, N. Ebrahimi Daryani, M.R. Hadiyan, Z. Hallaji, Z. Hussain Khan, M. Kajbaf Zadeh, M.J Mikaeli, A. Mousavi, S.M.J. Mortazavi, B. Nabaei, P. Pasalar , P. Pasbakhsh, M. Rasooli Negad, A. Shaabani, M. Sotoodeh, A.R. Talaeipoor, M. Vahid Dasjerdi, M.R. Zafarghandi International Board: F. Assadi (Chicago), J. Parvizi (Philadelphia), A. Gangi (Strasbourg), M.R. Keshtgar (London), Sh. Masood (Florida), P. Hanjani (Pennsylvania) Editors: N. Behtash, S.B. Hashemi, V. Nikoui, M.A. Noyan Ashraf Office staff: M. Asgari, H. Chaychi, A. Kamizani, R. Ramezani, S. Sadigh Publisher: Tehran University of Medical Sciences Office: Tehran University Medical Journal, Medical School, 202 Amouzesh building, Poursina Ave., Ghods St., Keshavarz Blvd., Tehran, Iran, P.o. Box: 14155-6447, Tel: +98(21)88962510, Fax: +98(21)88962510, Online submission: http://journals.tums.ac.ir/login, and http://tumj.tums.ac.ir, Email: medjournal@tums.ac.ir

TUMJ is indexed/ abstracted in: SCOPUS, EMBASE, Cambridge Scientific Abstracts (CSA), CAB Abstracts (CABI), Chemical Abstract Service (CAS), DOAJ, Psych Info, ULRICHÎ&#x201E;S, Index Copernicus, IMEMR, EMR Beta, SID, Magiran and Iran Medex