Endişe ekip idrak biçmek...
Zarife BİLİZ
Marianne Musgrove’un Çocuk Edebiyatı Aile Terapistleri ödüllü kitabı Endişe Ağacı “kişisel gelişim” ile edebiyatı harmanlama çabasından doğmuş. Endişeleri karşısında takıntılı fikirler geliştiren Juliet ailede kuşaklar arasında aktarılan basit bir yöntemle huzura kavuşuyor. “Kişisel gelişim” adı verilen alanın hayatımıza girmesi nispeten yeni. Bu ad altında ciddi bir kitap külliyatı var. Yetişkinler için basılan “kişisel gelişim” kitaplarına alışmıştık ancak artık çocuk yayıncılığı alanında da türün örneklerine rastlıyoruz. Nedir bu türün alametifarikası? Bu tür kitaplar sorunlarımıza kendi olanaklarımız çerçevesinde, farklı bakış açıları geliştirerek, öğretilen çeşitli yöntemlerle çare bulmayı teşvik ediyor, aslında açıktan yol yordam tarif edip teknik, strateji öğretiyor. KENDİNİ ELEŞTİREBİLMEK Avustralyalı yazar Marianne Musgrove’un Endişe Ağacı adlı kitabı kişisel gelişim alanı ile edebiyatı harmanlama çabasından doğmuş. Kitabın başka pek çok ödülün yanı sıra Çocuk Edebiyatı Aile Terapistleri Ödülü’nü almış olması manidar. Endişe Ağacı’nda 10 yaşındaki Juliet; kendisinden 3 yaş küçük, gayet “sinir bozucu” kız kardeşi Ophelia, “Çocuk Kontrolünde Psikoloji Teknikleri”ne hâkim psikolog annesi ve ne araştırdığı bilinmeyen bir
araştırmacı olan babasıyla birlikte yaşıyor. Bir de arka bahçedeki müştemilatta yaşayan büyükanne var. Büyükannenin derdi yaşlanmak ve yaşlılıkla ilgili toplumun dayattığı basmakalıplar... Üniversitedeki kimya bölümü başkanlığından emekli olduktan sonra bir emeklinin yapması beklendiği üzere elişleriyle yaşamına yeni bir anlam biçmeye çalışan büyükannenin bu konuda süreç içinde edindiği tek başarı, “Bir kadının hayır deme hakkının bulunduğunu” idrak edip, yaptığı tüm ıvır zıvırı gecenin bir yarısı bahçede ateşe vermek oluyor. Olsun, idrak nasıl ve nereden gelirse gelsin paha biçilmez bir kazanım. Aslında kitabın ana temalarından birinin bu olduğunu söyleyebiliriz, idrak sahibi olabilmek. Evet, idrak ya da daha yeni bir söylemle “farkındalık” önemli ama tek başınıza idrak sahibi olmanız yetmiyor, ilişki en az iki kişilik bir şey olduğuna göre bir sorunun çözülmesi için karşınızdaki kişinin de benzer şekilde idrak geliştirmesi gerekiyor ki bir çözüme ulaşılabilsin.
Aksi takdirde farkındalığı, sorumluluk, empati ve vicdan duygusu gelişkin olduğu için sorunlardan kendine pay çıkaran, özeleştiri yapan kişilerin aşırı kaygılı, endişeli birine dönüşmesi işten bile değil. Neden mi? Çünkü söz konusu kişiler bir sorun durumunda üzerine düşen payı alıyor, aynaya bakıp aynada kendini görüyor, özeleştiri veriyor ve ne yapabileceğini düşünüyor. Ama dedik ya, ilişki en az iki kişiliktir ve insan evladı çoğu zaman bir sorunun aynasında kendini değil başkasını görmeye yatkındır, zira insanın kendi zaaflarına bakmaktansa başkasını eleştirmesi daha kolay ve zahmetsizdir. Başkasını eleştirip yükü, suçu ona attığınızda onun bir şey yapması gerekir ne de olsa, siz içiniz rahat, sütten çıkmış ak kaşık misali yan gelip yatabilirsiniz. Dolayısıyla iki kişilik ilişki terazisinde bir taraf üzerine düşen ağırlığı yüklenmedi mi, onun yüklenmediği her şey de diğerinin kefesine kalır. İdrak edip özeleştiri yapan kişi kendi kefesinde diğerinin de yükünü kaldırmaya çalışırken endişe, kaygı ve “kifayetsizlik” hisleri altında ezilir. Bunun ardından gelsin hayatı kontrol etme yönünde takıntılı davranışlar, aşırı kaygıları sakinleştirmek için başvurulan nafile ve hayatı Endişe Ağacı Marianne Musgrove Çeviren: Doğanay Banu Pinter Altın Kitaplar, 128 sayfa
18