13
Schoon drinkwater in Maputo Maputo, de hoofdstad van Mozambique, kampt net als veel andere steden in ontwikkelingslanden met waterproblemen. Zo schaadt een tekort aan schoon drinkwater en sanitatie de gezondheid. TU-onderzoekers werken mee aan oplossingen.
D
e band tussen Maputo en de TU Delft gaat ver terug. Hoogleraar urban water cycle technology Luuk Rietveld begon er in 1987 zijn carrière als civiel deskundige bij het directoraat-generaal Internationale Samenwerking. Tegelijk had hij een aanstelling als docent-onderzoeker bij de Eduardo Mondlane University. Eenmaal terug in Delft onderhield hij zijn contacten in Maputo. Dat uit zich vooral in de curricula vitae van mensen die nu in de Mozambikaanse watersector werken, vertelt Rietveld. Ze studeerden of promoveerden in Delft of kregen les van landgenoten die een Delftse opleiding hebben gehad. Toch is er voor onderzoekers nog genoeg te doen in de stad met zo’n vier miljoen inwoners. Drinkwaterbronnen verzilten doordat er teveel zoetwater uit wordt gehaald. Het grondwater raakt vervuild met nutriënten als stikstof. Tegelijkertijd zijn inwoners sceptisch over het drinken van of douchen met gezuiverd afvalwater: ze vertrouwen de kwaliteit niet. Postdoc André Arsénio begeleidt drie Mozambikaanse promovendi die onderzoeken wat er technisch, cultureel en qua regelgeving nodig is om voor industrie en landbouw aparte waterzuiveringstechnieken in te zetten, een idee dat mensen
volgens hem accepteren. Zo kunnen boeren en bedrijven water hergebruiken met minimale zuivering en kunnen zij drinkwaterbronnen met rust laten. In 2019 hopen de promovendi met aanbevelingen te komen.
Vooral stikstof is een probleem dat een oplossing vergt Zelf maakt Arsénio intussen een model van nutriëntenstromen in de waterhuishouding van de stad. Die abstracte verbeelding van de stad kan volgens hem in de toekomst dienen als ondersteuning voor beslissingen. Vooral stikstof is een probleem. Stikstof in drinkwater kan bij baby’s blauwzucht veroorzaken, een teken dat ze
niet genoeg zuurstof krijgen, wat hun ontwikkeling schaadt. Arsénio schetst hoe de stikstofstromen er ongeveer uitzien: “De boeren bemesten hun land, hun gewassen nemen die voedingsstoffen op, mensen eten dat en poepen en plassen dat uit. De meeste delen van de stad zijn niet aangesloten op het riool. Uitwerpselen komen in septic tanks, die natte substantie lekken. Zo komen stikstof en andere nutriënten in het grondwater. Als dat grondwater de zoetwaterbronnen bereikt, is de cirkel rond.” Oplossingen zoals riolering of betere septic tanks verdienen hun geld volgens Arsénio vanzelf terug. “Die systemen zijn duur in aanleg en onderhoud, maar goedkoop omdat ziektekosten omlaag zullen gaan.” SB
Promovendi onderzoeken wat er nodig is om voor industrie en landbouw aparte waterzuiveringstechnieken in te zetten. (Foto: Luuk Rietveld)