Chorus evident dat de kostenbatenanalyses anders moeten. ‘In mijn vakgroep zit een aantal van de beste kostenbatenanalisten van Europa en die vinden dat ook. Hoe kunnen we die analyses zodanig verbeteren dat er niet alleen rekening wordt gehouden met de mens als consument?’ De huidige MKBA-methoden zijn gebaseerd op klassieke econometrische modellen. Daarom wil Chorus een keuzemodel ontwikkelen dat rekening houdt met factoren als onbaatzuchtigheid, rechtvaardigheidsgevoel en sociale verantwoordelijkheid. Dat zou de nodige maatschappelijke consequenties hebben. ‘Het gaat om tientallen miljarden. Het grootste deel van het budget van het ministerie voor infrastructuur en milieu wordt gealloceerd op basis van kostenbatenanalyses. En die zijn nu gebaseerd op een te beperkt mensbeeld.’
Dit raakt aan de kern van wat de faculteit Techniek, Bestuur en Management doet. ‘Technologie zit niet in een vacuüm, daar zit letterlijk een wereld omheen. Een kerncentrale, nanotechnologie, infrastructuur; simpelweg alles wat we doen bij een technische universiteit heeft een sociale kant.’ stelt Chorus. Hij juicht het dan ook toe dat de TU Delft de stap richting de sociale wetenschappen durft te nemen. ‘Bij TBM denken we na over technologie in relatie tot de maatschappij. Je kunt technologische ontwikkelingen versnellen – of vertragen of stopzetten als dat nodig is – als je beter begrip hebt van die sociale context.’ Geen bestuurskunde om de bestuurskunde dus, maar een combinatie van maatschappelijke inzichten met een gedegen kennis van domeinen als energie, water, ICT, of in het geval van
Chorus mobiliteit. ‘We werken heel nauw samen met de wetenschappers bij de andere faculteiten, waar veel technologische en infrastructurele expertise is te vinden. Onze bijdrage is dat we daarbovenop bijvoorbeeld weten: een nieuwe snelweg heeft effect op mobiliteitspatronen, op milieuvervuiling, op de bereikbaarheid van regio’s. Met behulp van kwantitatieve modellen, zoals keuzemodellen, kunnen we die effecten inzichtelijk maken.’ Het is een boodschap die volgens hem gehoord wordt in de kringen waar het ertoe doet, bij overheden en publieke instellingen. En een vakgebied waar hij zich heel erg in thuis voelt. ‘Ik houd ervan om dit soort onderzoek juist bij een technische universiteit te doen, ook al omdat veel anderen dat niet doen, dat maakt het waardevol en uniek.’
Big data, grote vraagstukken Big data lijkt de droom van iedere econometrist, of niet? ‘Vaak zijn datasets zo groot dat je al gauw significante correlaties vindt,’ stelt professor Caspar Chorus. Maar een correlatie is, zoals elke wetenschapper weet, geen oorzakelijke relatie. Mooi voorbeeld is Google Flu Trends, dat via zoekopdrachten naar griepsymptomen en –medicatie de verspreiding van het griepvirus wilde volgen. Dat lukte een paar winters goed en toen opeens niet meer. Daar zit ook precies het probleem van big data, volgens Chorus. ‘Er zit vaak zo weinig theorie onder, dat je flink de mist in kunt
19
gaan. Volgens mij komen de grote inzichten pas als je van tevoren nadenkt over wat je kunt verwachten.’ Chorus wil big data en de theorie van keuzemodellen dichter bij elkaar brengen. ‘Maar hoe je met modellen iets zinnigs uit big data kunt halen, is niet alleen een econometrische vraag, maar ook een ethisch vraagstuk. Je kunt bijvoorbeeld mensen dingen laat kopen die ze niet willen hebben, omdat je weet dat ze op dat moment gevoelig zijn voor een bepaalde verleiding. In hoeverre willen we ons laten manipuleren?’ Dat is precies het soort onderwerp dat bij
de faculteit TBM thuishoort. ‘Wij hebben een groep die zich bezighoudt met de filosofische en ethische aspecten van nieuwe technologie. De combinatie met econometrie vind ik prachtige wetenschap. Dat je niet alleen nadenkt over wat je econometrisch kunt, maar ook wat we willen toelaten met zijn allen. Dat is onze faculteit ten voeten uit, dat we bij een nieuwe technologische ontwikkeling als big data eerst pas op de plaats maken, omdat we zelf aan het stuur willen blijven.’ .