ElektroTrendy 2 2013 by ELEKTROTRENDY

Cena: 9,99 w tym 8% VAT

w w w . e l e k t r o t r e n d y. p l

Trends Today Tomorrow

yn i n dl ie a E ty le lk k o. try .. k

ów

ElektroTrendy 02/2013 (9)

LUMENY, nie Waty LEDÓWKI, DIODÓWKI, na pewno nie żarówki …

kontynuacja

Warszawskie targi ELEKTROTECHNIKA 2013 ŚWIATŁO 2013

w airRoxy - nowa świeżość

w KanluxLEDtechnology

w Akademia Chint

w made in Energizer

w ELV001 - elektryk z Mielca

w Manex - najwyższa jakość

w hermetyczne obudowy JSL

w narzędzia Grupy Topex

w H2om - pieczeń na smartfonie

w PV-guard-DC z ETI

w inteligentny F&Home

w ZeXtPRess PROmotion

Zapraszamy do VII edycji konkursu

Konkurs realizowany w ramach Narodowego Programu Promocji 00_redakcja.indd 3

Polska Przedsiębiorczość 2020 2013-05-28 23:21:19

od redakcji

WSTĘP

Szanowny Czytelniku, Jeśli to czytasz, to znaczy że trzymasz w swoich rękach już DZIEWIĄTY WOLUMIN 2-miesięcznika „ElektroTrendy”, Magazynu dla Elektryków i nie tylko…, jednocześnie jest to DRUGI NUMER w 2013 roku. Kryzys trwa już 5 lat i nic nie wskazuje na to, że w ciągu najbliższych 5 lat się skończy. Rok 2012, był ostatnim w tej 5-latce (2008-2012) w miarę pozytywnym okresem gospodarczym. Firmy kończyły i zamykały zawarte wcześniej kontrakty, w tym również związane z EURO 2012. Jednak w zdecydowanej większości ten okres jest już za nami. Wiele sygnałów wskazuje na to, iż kolejne miesiące będą coraz trudniejsze i przyniosą przedsiębiorcom kolejne wyzwania. Z pewnością łatwiej byłoby im sprostać, gdyby otrzymali odpowiednie wsparcie od rządu i administracji. W miarę jak pogarsza się sytuacja w gospodarce i na rynku pracy, rośnie liczba blokowanych przez komorników kont bankowych. Jak wynika z ogólnie dostępnych danych blokad w 2012 roku było ponad 4,5 mln, czyli 20% więcej, niż w 2011 roku, w którym było 3,7 mln blokad. Obecny 2013, w porównaniu do 2012 roku, będzie dla wielu uczestników życia gospodarczego - od strony finansowej bardzo trudny. Popyt, pomimo naturalnego wzrostu, ze względu na brak środków finansowych - będzie spadał. Ta sytuacja jest wynikiem sytuacji własnościowej na polskim rynku bankowym. Większość instytucji bankowych w Polsce posiada kapitał zagraniczny. Kryzysowa sytuacja finansowa w innych krajach świata usztywnia politykę banków w zakresie dostępu do nisko oprocentowanych środków obrotowych w Polsce, to z kolei niekorzystnie rzutuje na sytuację gospodarczą w naszym kraju. W tej sytuacji przedsiębiorstwa będą miały bardzo duże problemy finansowe, spowodo-

wane nieściągalnymi lub słabo ściągalnymi należnościami od swoich kontrahentów. U większości z nich, niestety, zwycięży chęć sprzedaży za „wszelka cenę”, wyłącznie za obietnicę terminowej zapłaty, aby tylko, tylko… Aby utrzymać się na powierzchni. Powstałe w ten sposób, błędne koło, spowoduje, że wiele firm z naszej branży może w 2013-2014 roku, a nawet i w latach następnych (2015-2018) może nie wytrzymać tego „ciśnienia”. Jeżeli rząd dodatkowo nie „zafunduje” nam podwyższenia stawki podatku VAT, np. 25-26%, to „jakoś” to będzie. Chciałoby się, aby rząd postąpił wręcz odwrotnie i w celu pobudzenia koniunktury zmniejszył VAT do poziomu 18-19%. Przychody budżetu państwa w średnioterminowej perspektywie z pewnością by nie ucierpiałby, a w ostatecznym rozrachunku wyszłyby na duży plus. Żeby nie popaść w depresję i jakoś próbować przetrwać należy, np. zainwestować w „okno na świat”, czyli w Internet, a zwłaszcza w mobilną reklamę. W swojej wszechstronności, technologie mobilne zaczynają być nieodzowne, poczynając od porannej kawy i drogi do pracy, aż do wieczornego przeglądania wideo materiałów. W związku z tym, powszechnością staje się posiadanie tabletów i smartfonów, surfowanie po internecie, myszkowanie po różnych wyszukiwarkach i tam też należy szukać przyszłych swoich klientów lub partnerów biznesowych. I tam również inni mogą znaleźć twoją firmę. Daj im szansę. Dla przypomnienia lub dla tych osób, które mają po raz pierwszy: „ElektroTrendy”, Magazyn dla Elektryków i nie tylko…, to czasopismo, które ma ambicje być poradnikiem dla (prawie) każdego czytelnika, także takiego, który nie dysponuje nadmiarem czasu, a poszukuje

rożnych informacji podanych w pigułce. Magazyn ma w łatwy, przystępny i zrozumiały sposób, ale „…zawsze z pieprzykiem” przybliżać to co się dzieje w branży lub komentować to, co się ostatnio w niej lub w dookoła niej działo. Jednocześnie jest typowym „czytadłem” skierowanym nie tylko do osób czynnych zawodowo, ale również do osób uczących się w szkołach i/lub na budowach lub właśnie zmieniających z różnych przyczyn życiowych swoje dotychczasowe zajęcie, na profesję elektryka. „ElektroTrendy” skierowane jest do tych Wszystkich, którzy chcą w sposób przystępny i „bezbolesny” uporządkować i/lub uzupełnić swoją wiedzę o produktach, firmach, trendach i historii branży elektrotechnicznej. Magazyn zawiera dużo „żywych” informacji z kraju i ze świata gospodarki oraz z pogranicza polityki, tej polityki, która ma istotny wpływ na rozwój, bądź wyhamowania naszej branży. „ElektroTrendy” co dwa miesiące oferują wszystkiego po trochu, trochę publicystyki, trochę techniki, trochę porad praktycznych, trochę historii elektrotechniki, krótkie opowieści o znanych i nieznanych wynalazcach, również „coś” dla duszy i ciała, i intelektu, czyli dla każdego coś miłego. „ElektroTrendy” ZAPRASZAJĄ wszystkie te osoby i firmy, które chcą na łamach Magazynu podzielić się swoją wiedzą z innymi. Zainteresowani współpracą powinni potraktować część publicystyczną (felietony) oraz merytoryczną (Porady Eksperta, w tym: Czy wiesz, że…, Dom w budowie, Porady Praktyczne), jak swoisty Hyde Park, tyle tylko, że na gruncie elektrotechniki. Zgłoszenia prosimy przysyłać na adres mailowy: redakcja@elektrotrendy.pl

Jednocześnie, równolegle z wersją drukowaną, funkcjonuje wersja internetowa www.elektrotrendy.pl, ogólnie dostępna, która żyje własnym e-rytmem. Wszystkim życzymy miłej lektury Zapraszamy do współpracy. Zespół Redakcyjny „ElektroTrendy”

WYDAWCA: Idea Electric Sp. z o.o. ul. Sieradzka 3 01-263 Warszawa MARKETING i PR: pr@elektrotrendy.pl REKLAMA: Zapytania reklamowe reklama@elektrotrendy.pl

00_redakcja.indd 4

REDAKCJA: ul. Sieradzka 3 01-263 Warszawa redakcja@elektrotrendy.pl tel.: (22) 250 10 10 fax: (22) 250 10 75 Barbara Grad Sekretarz redakcji: b.grad@elektrotrendy.pl

PRENUMERATA: Zapytania związane ze sprzedażą prenumeraty oraz pojedynczych egzemplarzy prenumerata@elektrotrendy.pl

PROJEKT GRAFICZNY I SKŁAD: Katarzyna Płońska www.plonskapress.pl

FOTOGRAF: (sesja pod prądem) Artur Bonkowicz

DRUK I OPRAWA: Drukarnia ArtDruk ul. Napoleona 4, 05-624 Kobyłka www.artdruk.com

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń oraz za teksty w dziale aktualności, prezentacje i gadżety. Nie zwracamy też materiałów niezamówionych oraz zastrzegamy sobie prawo do skrótów tekstów przyjętych do druku. Prawa autorskie zastrzeżone, przedruk i wykorzystanie materiałów możliwe tylko po uzyskaniu pisemnej zgody Wydawcy.

ElektroTrendy nr 2/2013

2013-05-28 23:21:20

00_redakcja.indd 5

2013-05-28 23:21:20

spis treści

116

118

56 NA DOBRY POCZĄTEK 4 6

Od Redakcji Spis treści

Na dobry początek 8 LUMENY, NIE WATY ... kontynuacja Kalejdoskop 12 Oddychająca biobateria 12 Grafen w polskich superszybkich laserach 13 Ogniwo słoneczne, jak naklejka 14 Autobusy indukcyjne od 2014 roku w Niemczech 14 Scania i Siemens zbudują elektryczne autobusy i ciężarówki 15 Pierwszy elektryczny prom samochodowy 15 Inwestycje PSE 15 Plazma w służbie energetyki 16 Najdłuższy nadprzewodnikowy kabel na świecie 16 Ewolucja kabli zasilających 17 Czy czarny krzem odmieni ogniwa słoneczne? 17 Potężne mikrobaterie 18 Innowacje w przechowywaniu energii 18 Kable, które same wykryją intruza 18 Wyspy solarne w Szwajcarii 19 Skrytykowany silnik jednak działa? Relacje 20 Targi ELEKTROTECHNIKA 2013 i Targi ŚWIATŁO 2013. Podsłuchane 28 Naukowcy wpadli na trop drugiej Ziemi 28 Niesamowicie wydajne LEDy 29 Złoty Laur Klienta dla Kanlux S.A. 29 Grupa Zamel Cet nagrodzona 29 Sprzedaż Grodna S.A. wciąż rośnie 29 Es-System oświetli krakowską halę widowiskowo-sportową 30 Es-System oświetli gdańskie Europejskie Centrum Solidarności 30 Mikro i Małe Firmy utrzymują Polskę 30 Rozporządzenie dotyczące usytuowania budynków 30 BGE zbuduje biogazownię i farmę fotowoltaiczną 30 Nowa infrastruktura do przetwarzania w chmurach 30 Sztuczna inteligencja pomoże w sortowaniu baterii 31 Chiny produkują więcej półprzewodników niż USA 31 “Słoneczna” kanalizacja u stóp Kilimandżaro 6

00_redakcja.indd 6

31 Energia dzięki soli 32 Student potrafi – bezprzewodowo do sieci elektroenergetycznej 32 Polska liderem energetyki wiatrowej w Europie Wschodniej 33 ElektroUnion - 5 firm na 5 urodziny Krajowa Izba Gospodarcza 34 KIG - o Programie „Inwestycje Polskie” 35 KIG - Gospodarka Konkurencyjna i Mniej Emisyjna Narodowy Ośrodek Bezpieczeństwa Elektrycznego 36 PROGRAM NOBE Wydarzenia 37 Konkurs Menadżer Roku 2012 w toku 38 Podsumowanie Konferencji Akademii Chint Łódź, 14.03.2013 r.

BRUNCH Z BIZNESEM ElektroTrendy prezentują 40 Manex - polski producent - wysoka jakość Raporty biznesowe 44 Kodeks pracy w małej pigułce 45 Ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych 46 Projekt ustawy energetycznej budynków 47 Ranking największych przejęć 2012 roku w Polsce 48 Zniesienie obowiązku meldunkowego w 2016 r. 49 Akademia PARP. Z inowacjami na bakier Paprykarz gospodarczy 50 Usługi bankowe dla przeciętnych klientów coraz droższe 51 Już czas, już czas... Ceny prądu nieuchronnie pójdą w górę, nawet o 40%!

WIEDZA I TECHNIKA 52 KANLUX - Technologia LED, dostosowanie do ekoprojektu 56 F&F - System inteligentnego domu F&Home 60 F&F - Plan szkolenia F&Home 62 HAGER - Innowacje - aparatura modułowa i system szyn zasilających 64 ETI - Zabezpieczanie obwodów DC elektrowni PV wkładkami topikowymi gPV

ElektroTrendy nr 2/2013

2013-05-28 23:21:21

spis treści

124 TECHNIKA NA CO DZIEŃ 68 CHINT - Aparatura pulpitowa 70 BORPETROL - Trytytki – opaski DET i SPY 72 JSL - Kaseta/Puszka podpodłogowa 74 H2om - Pieczeń domowa na smartfonie 78 airRoxy - Świeży powiew w wentylatorach 80 VIKO - Innowacyjny osprzęt do domu i do biura - artline 82 ENERGIZER - PowerSeal i PowerBoost

NARZĘDZIA 84 TOPEX - Młot udarowy GRAPHITE 58G858 85 TOPEX - Zaciskarka końcówek tulejkowych NEO 01-507 88 STANLEY - Nowe dalmierze, wysoka jakość i niezawodność

BHP 78

DELTA PLUS - extra ubrania ochronne

PORADY EksPERTA 80 81

Vademecum elektryka Vademecum oświetleniowca

Czy wiesz, że 94 Tablety i smartfony jak ze szkła 95 Nowości car audio od Peiyinga 96 Żarówki z MIT zmieniają biurko w ekran dotykowy 97 Lumiere au Chocolate LED 98 Kanlux - OFRA TL-236 EVG – cztery modele ze statecznikiem 98 Kanlux- EURO LED MCOB – nowa generacja opraw High Bay 99 Hager - Innowacyjny system pionowych szyn zasilających 99 Trilux - Aurista LED – modernizacja z gwiazdą 100 Bitner - Nowy kabel BiT CAN BUS Drag Chain 101 ZeXt - ZeXtPRess - nowości w oświetleniu

Dom w budowie 102 Hoven - Sezon na darmową energię 104 Somfy - Rolety czy żaluzje? Zewnętrzne aranżacje na pilota Porady Praktyczne 106 JSL - Obudowy hermetyczne 107 Zamel - Sterownik GSM GRM-10 108 Lena - Dobre oświetlenie wyróżnia 109 Micros - Stałoprądowe zasilacze do diod LED wysokiej mocy 110 Arcus - Inteligentne liczniki energii z modułem zdalnego odczytu 111 Armaflex - ogień zduszony w zarodku 112 Andrzej Białas - Rozłączniki a RCCB „Czy w instalacji elektrycznej rolę rozłącznika może pełnić wyłącznik różnicowoprądowy?”

Z ARCHIWUM ET Historia firmy 116 POLO - 20 lat pielęgnowania dobrych kontaktów Odkrywcy, Badacze, Wynalazcy 118 Conrad Hubert (1856-1928) Historia produktu 120 Historia latarki, wg Energizer 122 Historia baterii, wg Energizer

CZAS RELAKSU Ekologia 124 Wystawa pojazdów elektrycznych na targach ELEKTROTECHNIKA i ŚWIATŁO, Warszawa 11-13.03.2013 Krzyżówka nr 1 129 Krzyżówka - EcoEnergy Pod prądem 130 Adrianna Krzyżówka nr 2 136 Krzyżówka - ZeXt nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

00_redakcja.indd 7

2013-05-28 23:21:23

na dobry początek

Felieton

LUMENY, NIE WATY LEDÓWKI, DIODÓWKI, ale na pewno nie żarówki … TUBY LEDOWE, ale na pewno nie świetlówki …

Sławomir Dębowski

… kontynuacja …

Mamy szczęście być świadkami i jednocześnie uczestnikami rewolucji technologicznej, swoistej zmiany „pokoleniowej” wśród urządzeń elektrotechnicznych i całego elektro-otoczenia. A to zobowiązuje.

LUMENY,

W poprzednich felietonach (krótkie przypomnienie): ZAPRASZAM DO zapoznania się z pełnymi wersjami tekstów, również w wersji elektronicznej dostępnych na stronie www.elektrotrendy.pl, w zakładce ARCHIWUM. W ubiegłorocznym, wiosennym numerze ET 02/2012, w felietonie pt.: „Wyłącznik zwany >eską< oraz inne „kwiatki”…” poruszyłem niewygodny od lat temat poprawności językowej, tzn. właściwego nazywania popularnych produktów elektrycznych. Dla przykładu, elektroenergetycy „walczą” o rozróżnianie pojęć: kabel i przewód oraz rozdzielni i rozdzielnicy (przy czym ta druga powinna znajdować się w tej pierwszej), elektrycy o usystematyzowanie pojęć: obudowa i rozdzielnica, wyłącznik nadprądowy i wyłącznik nadmiarowo-prądowy, oświetleniowcy o rozróżnianie typów źródeł światła i stosowanie odpowiedniego w zależności od ich konstrukcji nazewnictwa, a technolodzy proszą o nie mylenie otworu z dziurą. W numerze ET 01/2013 poruszyłem temat złego i niepoprawnego nazewnictwa używanego w stosunku do źródeł światła wykonanych w technologii LED. W stosunku do lamp LED używanie są nieprawidłowe nazwy, typu „żarówka” ledowa i „świetlówka” ledowa. Skąd to się wzięło? Na początku wynikało to z braku ładu w nazewnictwie, w nagle robiącej karierę nowej technologii świetlnej, co wynikło z braku czujności polskich oświetleniowców, później z wygodnictwa, wreszcie z przebiegu aukcji internetowych, gdzie w praktyce nie funkcjonują nazwy ledówka, diodówka czy też lampa LED, tylko tzw. „żarówka” ledowa.

Za stworzenie bałaganu językowego odpowiedzialne są przede wszystkim, tzw. autorytety oraz osoby, które na co dzień zajmują się szerzeniem wiedzy elektrotechnicznej i to w szerokim tego słowa rozumieniu. Skutkiem powszechnego używania niewłaściwego nazewnictwa elektrycznego, jest to, że osoby mniej „dokładne” nieświadomie powtarzają usłyszane nazwy, utrwalając tym samym złe nawyki. I co gorsze, często, równie nieświadomie, przekazują je dalej. Przez ostatnie kilkanaście miesięcy nie zmieniło się nic w tym temacie również ze strony organizacji instytucjonalnie zajmujących się propagowaniem wiedzy elektrotechnicznej. Ale ten narastający brud językowy jest jeszcze do opanowania oraz do usunięcia przez służby techniczno-marketingowe producentów, importerów, oferentów, hurtowników i detalistów oraz wszystkich ludzi dobrej woli, którym na sercu leży poprawność i dokładność zawodowa, zwana łącznie fachowością lub perfekcją zawodową.

Ale my cały czas powielamy stare błędy!!! I właśnie dlatego powstał kolejny felieton, którego tematem tym razem są Lumeny i Waty.

NIE WATY

Energia elektryczna jest droga, coraz droższa, a będzie jeszcze droższa. Jednym z najprostszych sposobów zaoszczędzania energii, a tym samym naszych z trudem zarobionych pieniędzy jest inwestycja w energooszczędne źródła światła. Jednak istnieje problem polegający na tym, że od wynalezienia żarówki, przez całe dziesięciolecia, w swoich wyborach, podświadomie, w celu uzyskania jak najmocniejszego światła (czyli jak największej skuteczności świetlnej), kierowaliśmy się Watami i używaliśmy żarówek o jak największej mocy. Dzisiaj większość z nas ma trudność z określeniem ile ilości światła uzyskamy z nowoczesnego oświetlenia. Dodatkowo producenci nam w tym nie pomagają, a sprzedawcy z premedytacją wykorzystują naszą niewiedzę. Abstrakcją jest, aby wszyscy z nas znali się na parametrach fotometrycznych, kolorymetrycznych oraz elektrycznych lamp LED z trzonkiem E27 lub E14, dzisiaj będących zamiennikami klasycznych żarówek. Większość z nas zadaje sobie pytanie: Ile lumenów to Wat? Tak na prawdę wszystko zależy od rodzaju i wykonania żarówki. W przybli żonych wartościach 1 Wat dla tradycyjnej żarówki, to 12,5 lm, dla świetlówki - 65 lumenów, dla żarówki halogenowej - 16 lumenów. Natomist dla ledówki (lampa LED) 1 Wat, to około 80 lm.

LUMEN, to najbardziej obiektywna jednostka miary ilości emitowanego światła Przy zamianie świetlówek (żarówek energooszczędnych) na lampy LED (ledówki, diodówki) można posłużyć się

ElektroTrendy nr 2/2013

01_poczatek_felieton_1.indd 8

2013-05-28 20:50:50

na dobry początek

Felieton

ŚWIETLÓWKA [W] 15 25 40 60 75 100 150 LEDÓWKA [lm] 120 200 400 600 1000 1400 2000

powyższymi (przybliżonymi) parametrami: Aby dokonać prawidłowego wyboru lampy LED, wystarczy zastosować się do poniższych rad: • Każde źródło światła wykonane w technologii LED (ledówka, diodówka, tuba ledowa, itd.) daje tym więcej światła, im więcej ma lumenów;. • Aby porównać konkretne źródła światła należy podzielić strumień świetlny przez moc, czyli określić tzw. skuteczność świetlną wyrażoną w lumenach na Wat; • Dane oświetlenie im ma wyższą skuteczność świetlną, tym bardziej jest wydajne i oszczędne, czyli większa ilość lumenów na Wat mocy. W praktyce jest to bardzo proste: • Im więcej lumenów na Wat, tym lepsze oświetlenie (lepsze pod względem energetycznym); • Im mniej lumenów na Wat, tym gorsze oświetlenie (gorsze pod względem energetycznym);

Dlatego, też:

KUPUJMY LUMENY, NIE WATY

Co to jest strumień świetlny? Strumień świetlny miarą jasności. Każde źródło światła posiada parametr zwany strumieniem świetlnym określający całkowitą moc światła emitowanego z danego źródła, przechodzącego przez wybraną powierzchnię. Jednostką miary strumienia świetlnego jest lumen [lm] (oznaczanego literą Φ) w układzie SI.

1 lm = 1 cd·sr przy czym: cd (kandela) (z łac. candela – świeca) to jednostka światłości źródła światła. Jest to światłość z jaką świeci w określonym kierunku źródło emitujące promieniowanie monochromatyczne o częstotliwości 5,4·1014 Hz i wydajności energetycznej w tym kierunku równej 1/683 W/sr sr (steradian) to jednostka określająca wartość kąta bryłowego. Jest to kąt bryłowy o wierzchołku w środku kuli, wycinający z powierzchni tej kuli pole równe kwadratowi jej promienia. Przykłady strumienia świetlnego: • Żarówka Edisona => ϕ = 5 lm • Żarówka 100W (rok produkcji ok. 2005) => ϕ = 1300 lm • Świetlówka 18W => ϕ = 1150 lm • Lampy wysokoprężne 2000W => ϕ = 200.000 lm • LED 1W => ϕ = 80 lm Bardzo dobrym przykładem jest poniższe, obrazowe porównanie czterech źródeł światła, tj. żarowego, halogenowego, świetlówkowego i ledowego. Założeniem tego porównania jest jednakowa dla wszystkich porównywanych źródeł światła wartość strumienia świetlnego [lm], wynosząca 1600 lumenów oraz wartość pobieranej w związku z tym mocy [W] z sieci, w celu uzyskania tej samej jasności. I tak żarówka głównego szeregu pobiera 100 Watów, żarówka halogenowa 77 Watów, żarówka energooszczędna (świetlówka) 23 Waty, a ledówka 20 Watów.

Przykłady strumieni świetlnych najpopularniejszych źródeł światła Żarówka standardowa przezroczysta Strumień świetlny [lm] Moc żarówki [W] (wartości przybliżone)

15 25 40 60 75 100 150 200 300 500

W W W W W W W W W W

100 220 415 710 935 1380 2160 3040 4850 8300

Żarnik halogenowy Moc żarnika [W]

lm lm lm lm lm lm lm lm lm lm

Strumień świetlny [lm]

(wartości przybliżone)

5 10 20 35 50

W 55 W 130 W 300 W 580 W 900

lm lm lm lm lm

Innym dodatkowym parametrem jest ilość godzin świecenia. I tak żarówka głównego szeregu powinna świecić 750 godzin, żarówka halogenowa 1000 godzin, żarówka energooszczędna (świetlówka) 10.000 godzin, a ledówka 20.000 godzin. Kolejnym parametrem jest cena zakupu danego źródła światła. W poniższym zestawianiu wzajemne proporcje cenowe są w miarę zachowane, jednak w praktyce zależą one od miejsca zakupu, jakości produktu, marki producenta, itd.

Dlatego, też:

KUPUJMY LUMENY, NIE WATY

Więcej na ten temat można przeczytać w dalszej części magazynu ElektroTrendy w dziale PORADY EKSPERTA, w części Czy wiesz, że…, pt.„VADEMECUM OŚWIETLENIOWCA”

{

Im więcej lumenów, tym jaśniej Im mniej Watów tym mniejsze zużycie prądu!

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

01_poczatek_felieton_1.indd 9

2013-05-28 20:50:50

ZeXt producent oświetlenia

Zapraszamy na wiosenne zakupy

Lista Hurtowni:

A&K Hurtownia ElektrycznoBudowlana ul. Żurawia 6 33-103 TARNÓW Tel.: 14 628 33 18

AMPER sp. z o.o. Hurtownia Elektryczna ul. Górska 3 20-863 LUBLIN Tel.: 81 741 31 77

AVIS Hurtownia ElektrycznoBudowlana ul. Obuwnicza 8 26-110 SKARŻYSKOKAMIENNA Tel.: 41 252 02 04

DOMET Hurtownia Artkułów Przemysłowych i AGD ul. Kolejowa 51 22-500 HRUBIESZÓW Tel.:84 697 22 73

EL-BUD ul. Rynek 27-28 38-700 USTRZYKI DOLNE Tel.: 13 471 18 76

ELEKTRO-MAD Hurtownia Artykułów Elektrycznych ul. Żabia 19 E 42-400 ZAWIERCIE Tel.: 32 670 90 38

ELK Hu ul. 05Tel

A&K Hurtownia ElektrycznoBudowlana ul. 1 maja 26 33-230 SZCZUCIN Tel.: 14 656 18 29

AMPEREK Artykuły Instalacji Elektrycznej ul. Kraszewskiego 12 34-300 ŻYWIEC Tel.: 81 741 31 77

BAXTOM Hurtownia Elektryczna ul. Browarna 4 06-500 MŁAWA Tel.: 23 652 01 90

DOMET ul. Sutki 28 22-500 HRUBIESZÓW Tel.: 84 696 20 58

ELDOR Hurtownia Elektryczna ul. Poznańska 125 18-400 ŁOMŻA Tel.: 86 473 01 08

ELEKTROSTAN Hurtownia Elektryczna ul. Tadeusza Boya Żeleńskiego 1 85-858 BYDGOSZCZ Tel.: 52 375 35 23

ESS Hu ul. 05LES Tel

A&K Hurtownia ElektrycznoBudowlana ul. Kolejowa 27 32-820 KAZIMIERZA WIELKA Tel.: 664 938 670

APIN Artykuły Elektryczne ul. Moniuszki 8 07-202 WYSZKÓW Tel.: 29 742 50 66

BAXTOM Hurtownia Elektryczna ul. Sportowa 25 13-200 DZIAŁDOWO Tel.: 23 697 83 59

DUET Hurtownia Elektrotechniczna ul. Towarowa 26 28-200 STASZÓW Tel.: 15 864 14 79

ELEKTRO-CENTRUM Hurtownia Elektryczna ul. Bohaterów Warszawy 4 75-211 KOSZALIN Tel.: 94 340 44 44

EL-MAK Hurtownia Elektryczna Aleja Jana Pawła II 25 87-800 WŁOCŁAWEK Tel.: 54 413 24 02

HU Hu ul. 26Tel

www.zext.com.pl 03_kalejdoskop_1.indd 10

2013-05-27 13:05:56

ZeXt producent oświetlenia

Zapraszamy na wiosenne zakupy Zapraszamy do zapoznania się z naszą najnowszą ofertą dostępną w hurtowniach Grupy ElektroUnion.

Lista Hurtowni: ELKOR Hurtownia Elektryczna ul. Batorego 4 05-250 RADZYMIN Tel.: 22 786 54 35

KIM Hurtownia Elektryczna ul. Pruchnicka 15 A 37-500 JAROSŁAW Tel.: 16 621 32 32

MATEL Hurtownia Elektryczna ul. Spółdzielcza 8 37-300 LEŻAJSK Tel.: 17 242 64 04

PORTOWA Hurtownia Art. Elektrycznych Aleja Wojska Polskiego 497 82-200 MALBORK Tel.: 55 272 39 00

TOP ELEKTRO Hurtownia Art. Elektrycznych ul. 3 Maja 8 62-800 KALISZ Tel.: 62 767 32 30

GRAMEL Hurtownia Elektryczna ul. Dojazdowa 7 62-600 KOŁO Tel.: 63 262 82 10

ESSE Hurtownia Elektryczna ul. Słoneczna 202A 05-506 KOLONIA LESZNOWOLA Tel.: 22 750 26 51

KK KWANT Hurtownia Elektryczna ul. Kościuszki 43 A 44-240 ŻORY Tel.: 32 434 26 57

MEGALUX Hurtownia Elektryczna ul. Stefana Starzyńskiego 26 72-010 POLICE Tel.: 91 312 38 75

PROJEKT Hurtownia Art. Elektrycznych ul. Wspólna 9 45-831 OPOLE Tel.: 77 451 54 50

GIMPEX Hurtownia Elektryczna ul. Mickiewicza 39 A 86-300 GRUDZIĄDZ Tel.: 56 462 36 48

KABLEX Hurtownia Elektryczna ul. Warszawska 178/180 42-200 CZĘSTOCHOWA Tel.: 34 368 28 42

HUZAR Hurtownia Elektryczna ul. Młodzianowska 63/65 26-600 RADOM Tel.: 48 362 43 08

KPB Materiały Elektryczne ul. Pużaka 14 B 38-400 KROSNO Tel.: 13 436 86 54

PIANKA ELECTRONCS Hurtownia Elektryczna ul. Kościuszki 36 A 05-270 MARKI Tel.: 22 771 42 98

EL-CITY Hurtownia Art. Elektrycznych ul. Budowlanych 16 45-121 OPOLE Tel.: 77 456 59 06

GIMPEX Hurtownia Elektryczna ul. 1-go Maja 40 87-200 WĄBRZEŹNO Tel.: 22 423 83 76

ELMAR Hurtownia Elektryczna ul. Rynkowa 30 62 -081 PRZEŹMIEROWO Tel.: 61 814 25 53

www.zext.com.pl 03_kalejdoskop_1.indd 11

2013-05-27 13:05:56

NA DOBRY POCZĄTEK

Kalejdoskop

KALEJDOSKOP 01 O ddychająca biobateria Skonstruowali ją Polscy uczeni. Bioogniwa paliwowe to interesujący pomysł, bo nie wymagają obudowy i nie zawierają substancji groźnych dla organizmu. Prąd otrzymuje się po wprowadzeniu do organizmu samych elektrod. Najważniejszy element innowacyjnego źródła zasilania stanowi, pobierająca tlen z powietrza, katoda. Naukowcy z Instytutu Chemii Fizycznej Polskiej Akademii Nauk skonstruowali oddychającą biobaterię o stosunkowo wysokiej trwałości i napięciu. Bateria oddycha, działa z pełną wydajnością wtedy, gdy może pobierać tlen bezpośrednio z powietrza. Bateria z biokatodą może wytwarzać prąd o napięciu 1,6 V ponad tydzień. Człowiek coraz częściej korzysta z urządzeń wspomagających funkcjonowanie ciała. Dziś są to rozruszniki serca czy aparaty słuchowe, jutro będą to soczewki kontaktowe o automatycznie zmieniającej się ogniskowej lub wyświetlacze komputerowe generujące obraz bezpośrednio w oku. Żadne z tych urządzeń nie będzie działało, jeśli nie zostanie wyposażone w wydajne i trwałe źródło zasilania. Najlepszym rozwiązaniem wydają się miniaturowe bioogniwa paliwowe zużywające substancje naturalnie

Zdjęcie: IChF PAN, Grzegorz Krzyżewski

występujące w ludzkim organizmie lub w jego bezpośrednim otoczeniu. Jednym z najpopularniejszych doświadczeń z elektrochemii jest zrobienie bateryjki z ziemniaka lub cytryny, poprzez wetknięcie w niego odpowiednio dobranych elektrod. Tutaj zrobiono „coś” podobnego, czyli zastąpiono owoce – człowiekiem. W przeprowadzonych badaniach połączone szeregowo cztery biobaterie z nową katodą, zasilały dwudiodową lampkę. Po umieszczeniu w ogniwie, nowa biokatoda przez wiele godzin wytwarza napięcie wyższe od otrzymywanego w dotychczasowych źródłach zasilania podobnej konstrukcji. Urządzenie działa z pełną wydajnością wtedy, gdy może pobierać tlen bezpośrednio z powietrza, tak jakby oddychało. Jak to działa: Podstawowym elementem biokatody stworzonej w warszawskim instytucie jest enzym otoczony nanorurkami węglowymi i zamknięty w porowatej strukturze – matrycy polikrzemianowej osadzonej na membranie przepuszczającej tlen. Potem elektroda jest umieszczana we fragmencie ścianki małego pojemnika. Do wnętrza pojemnika wystarczy wlać elektrolit (roztwór z jonami wodoru) i wsunąć w niego cynkową anodę, aby elektroda zadziałała. W centrach aktywnych enzymu przebiega reakcja redukcji tlenu i wydziela się energia. Ogniwo z nową biokatodą jest w stanie wytwarzać prąd o napięciu 1,6 V ponad półtora tygodnia. Potem jednak wydajność ogniwa zmniejsza się, zapewne przez stopniową dezaktywację enzymu na biokatodzie. I właśnie z tym problemem muszą zmierzyć się naukowcy z IChF PAN, ponieważ dalszy rozwój bioogniwa zależy od postępów w biotechnologii. Jeżeli uda się opracować procesy regenerowania enzymu, czas działania ogniw z biokatodą mógłby się znacznie wydłużyć. Tradycyjne baterie i akumulatory nie mogą znaleźć zastosowania w zasilaniu implantów w ludzkim cie-

le. W celu ich konstrukcji używa się silnych zasad lub kwasów, które nie mogą dostać się do organizmu. Konieczne jest więc, aby obudowa baterii gwarantowała całkowitą szczelność. Jednak im mniejsza bateria, tym lepszą musi mieć izolację. Na uniwersytecie skonstruowano wydajną elektrodę do budowy bioogniw lub biobaterii tlenowo-cynkowych Opisane badania mają znaczenie nie tylko z uwagi na procesy odpowiedzialne za generowanie prądu w bioogniwach potencjalnie nadających się do wykorzystania w miniaturyzacji źródeł służących, np. do zasilania implantów medycznych, biosensorów, czy nawet świecących tatuaży, ale również do produkcji energii elektrycznej w większej skali. Czynnikiem limitującym są tu jednak własności samych enzymów, dlatego dalszy postęp w tym zakresie w istotnej części zależy od rozwoju samej biotechnologii. Źródło: IChF PAN

02. Grafen w polskich superszybkich laserach Być może już za 2-3 lata trafią na rynek niezwykle precyzyjne lasery w których polscy badacze wykorzystają grafen, służący jako superszybki przełącznik światła. Cały świat oszalał na punkcie grafenu. Badania na świecie bardzo szybko posuwają się do przodu, a polscy badacze dość dobrze wpisują się w ten nurt badań i starają się znaleźć

Zdjęcie: Lawrence Berkeley National Laboratory

ElektroTrendy nr 2/2013

03_kalejdoskop_1.indd 12

2013-05-27 13:05:57

Kalejdoskop

Zdjęcie: TechnologyReview. w nim odpowiednią dla siebie niszę. Szybko rozwija się również technika laserowa. Wydaje się, że przez następne dekady będziemy obserwować wyścig w dziedzinie laserów z grafenem. Naukowcy z Grupy Elektroniki Laserowej i Światłowodowej z Politechniki Wrocławskiej zajmują się wykorzystaniem grafenu w laserach światłowodowych, które emitują bardzo krótkie impulsy światła. Lasery takiego typu mają bardzo dużo zastosowań praktycznych, np. mogą być stosowane w chirurgii czy w kosmetologii jako bardzo precyzyjny skalpel optyczny. Znajdują również zastosowanie w bardzo precyzyjnych pomiarach np. odległości, albo jako bardzo dobre narzędzie do obróbki, cięcia, wykonywania precyzyjnych mikrowierceń czy mikrootworów w materiałach takich jak stal, aluminium czy plastiki. Takim laserem można wycinać struktury biodegradowalnych stentów, stosowanych do przywracania drożności naczyń krwionośnych. Bardzo krótkie impulsy mają też duże znaczenie dla badań podstawowych, służą jako narzędzie dla naukowców, np. do diagnostyki materiałów.

Wykorzystanie grafenu w laserach to nowa dziedzina badań, ponieważ pierwsze lasery z grafenem pojawiły się dopiero trzy - cztery lata temu. Ale zespołowi z Politechniki Wrocławskiej, udało się skonstruować pierwszy na świecie wykorzystujący grafen światłowodowy laser z liniową polaryzacją wiązki. To był laser, który był bardzo stabilny, emitował bardzo krótkie impulsy, a parametry tego promieniowania były bardzo dobre i przydatne z punktu widzenia zastosowania. Był to pierwszy taki układ na świecie. Impulsy w tworzonych na Politechnice Wrocławskiej laserach, trwają zaledwie 300 femtosekund (jedna sekunda to milion miliardów femtosekund). Dzięki temu czas interakcji światła lasera z materią jest bardzo krótki i nie ma między nimi oddziaływania termicznego. Przez to uzyskuje się lepsze parametry obrabianej powierzchni. W uzyskaniu szybkich impulsów w laserach bardzo przydatne okazują się niezwykłe właściwości grafenu. Okazuje się, że pod wpływem odpowiednio mocnego światła lasera, grafen cyklicznie zmienia swoją zdolność do pochłaniania światła. Dzięki temu działa jak bardzo szybki przełącznik. Pod wpływem lasera grafen z materiału pochłaniającego część światła staje się całkowicie przezroczysty. Jednak w ciągu femtosekund się regeneruje i cykl się powtarza. Czasy impulsów, które powstają dzięki grafenowi mogą być bardzo krótkie – znacznie krótsze niż w innych stosowanych dotychczas materiałach. To, że grafen jest przełącznikiem światła wynika z jego charakterystycznej struktury energe-

NA DOBRY POCZĄTEK

tycznej. Pojedyncza warstwa grafenu absorbuje 2,3% światła, to tyle, co nic – grafen wydaje się przezroczysty, ale dla lasera to sporo. Grafen nie wygasza więc światła lasera całkowicie. Modulacja światła laserowego jest więc niewielka, ale w laserach – wystarcza. Polskie lasery z grafenem powinny trafić na rynek w ciągu najbliższych 2-3 lat. Źródło: Politechnika Wrocławska, PAN

03. Ogniwo słoneczne jak naklejka Czy koreańska technologia zrewolucjonizuje branżę TFSC? Naukowcy z uniwersytetów Hangyang i Stanforda opracowali nowy model super cienkiego kolektora słonecznego. Działa on jak naklejka, którą można przykleić do dowolnej powierzchni. Naukowcy z południowokoreańskiego Uniwersytetu Hangyang pod przewodnictwem profesora Dong Rip Kima, we współpracy z amerykańskim zespołem z Uniwersytetu Stanforda opracowali nowe cienkie ogniwo słoneczne (ang. thin-film solar cell - TFSC). Wykorzystując obecnie dostępne technologie produkcji ogniw słonecznych inżynierowie opracowali cienkie krzemowe ogniwo, które można przyklejać jak naklejkę. Przygotowane ogniwo wystarczy namoczyć w wodzie w temperaturze 25°C, rozdzielić dwie warstwy ogniwa i można je przykleić na dowolną powierzchnię. Naukowcy wskazują, że największymi zaletami nowej technologii jest jej prostota (wykorzystuje dostępne już metody wytwarzania) i elastyczność, której brakuje tradycyjnym ogniwom krzemowym. Obecnie ogniwa krzemowa są wytwarzane na płytkach krzemowych lub różnych substratach szkła. Dodatkowo są one stosunkowo drogie, ciężkie i podatne na uszkodzenia. Koreańczycy w czasie swoich badań odkryli jak stworzyć swoistą „energetyczną naklejkę». Między krzemową „podstawą» ogniwa a warstwą stanowiącą właściwą powierzchnię ogniwa ułożyli warstwę metalu. W czasie testów zauważyli, że wystarczy taki produkt zamoczyć w ciepłej wodzie, a obydwie

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

03_kalejdoskop_1.indd 13

2013-05-27 13:05:57

NA DOBRY POCZĄTEK

Kalejdoskop

warstwy będzie można z łatwością rozdzielić. Krzemową „podstawkę” będzie zaś można wykorzystać do wyprodukowania kolejnego ogniwa, a właściwą część ogniwa można po prostu gdzieś przykleić. Takie ogniwo jest lekkie, elastyczne i można je produkować nie zmieniając znacząco technologii wytwórczej. Ponadto, technologię można wykorzystać również przy produkcji elastycznych wyświetlaczy. Więcej szczegółów na temat koreańskich badań można znaleźć na stronie internetowej Uniwersytetu Hangyang. Źródło: hanyang.ac.kr

04. Autobusy indukcyjne od 2014 roku w Niemczech Ekologiczne autobusy Bombardier będą ładowane bezprzewodowo, dzięki indukcji elektromagnetycznej. Firma Bombardier rozpocznie w niemieckim Mannheim testy systemu indukcyjnego ładowania miejskich autobusów. Technologia PRIMOVE będzie sprawdzana na dwóch autobusach. Zostaną one specjalnie przerobione, a odpowiednia infrastruktura zostanie wbudowana też w ulicę przy przystankach. Firma Rhein-Neckar-Verkeh zajmie się przeprowadzeniem tego pilotażowego programu. Zakłada on, że autobusy będą ładowane na trasie bezprzewodowo, dzięki indukcji elektromagnetycznej. Ładowanie będzie następować w czasie zatrzymywania się autobusu na przystanku, kiedy to

Scania - zdjęcie producenta

Zdjęcie: primove-Bombardier

do autobusu będą wsiadać kolejni pasażerowie. W ramach testów na ulicę miasta wyjadą dwa takie autobusy, które będą stale ładowane za pomocą bezprzewodowych transmiterów znajdujących się pod nawierzchnią ulicy. Program pilotażowy potrwa 12 miesięcy i będzie nadzorowany przez specjalistów z Instytutu Technologicznego w Karlsruhe. Będą oni na bieżąco zbierali dane na temat pracy systemu i wprowadzali odpowiednie poprawki. Uczeni będą też rozmawiali z pasażerami, by dowiedzieć się, jak całość funkcjonuje z punktu widzenia użytkownika. Autobusy zostaną wyposażone w niewielkie bardzo często doładowywane akumulatory. Całość powinna działać tak, by pojazd nie musiał zatrzymywać się tylko pod to, by je doładować. Taki system, jeśli się sprawdzi, pozwoli na zmniejszenie zanieczyszczenia miasta zarówno spalinami, jak i hałasem. Jeśli ten system zda test, umożliwi zmniejszenie zanieczyszczenia miasta zarówno spalinami, jak i hałasem. W ten sposób można by wyeliminować czas potrzebny na ładowanie baterii, a w samych autobusach można

by instalować dużo mniejsze i lżejsze akumulatory, co ograniczyłoby koszt produkcji całego pojazdu. Test ma dostarczyć naukowcom informacje na temat zasięgu autobusów ładowanych indukcyjnie, a także pomóc w ulepszeniu infrastruktury komunikacyjnej. Źródło: cbc.ca, PsyOrg,

05. S CANIA i SIEMENS zbudują elektryczne autobusy i ciężarówki Firmy Scania i Siemens nawiązały współpracę, która ma zaowocować budową elektrycznych układów napędowych do samochodów ciężarowych i autobusów. Dzięki partnerstwu Scania-Siemens, Szwecja może zostać pierwszym krajem na świecie, który wprowadzi do powszechnego użytku elektryczne ciężarówki poruszające się po zelektryfikowanych drogach. Scania od dawna badała możliwość wprowadzenia napędu elektrycznego do pojazdów użytkowych, zaś Siemens rozwijał technologię, w której energia zasilająca pojazd jest czerpana za pomocą pantografu z sieci napowietrznej. Teraz obie firmy połączyły siły. Rozwój pojazdów elektrycznych będzie ważnym etapem ku bardziej zrównoważonym systemom transportowym. Elektryfikacja ma zapewnić duże oszczędności na paliwie oraz uniezależnić transport drogowy od paliw kopalnych. Obecna technologia Scanii wykorzystująca hybrydowy układ napędowy (połączenie silnika o wewnętrznym spalaniu z elektrycznym) może być wsparta przez zasilanie z sieci napowietrznej lub przez dostarczenie energii elektrycznej indukcyjnie, z nawierzchni jezdni. Na zelektryfikowanych odcinkach dróg pojazd będzie mógł korzystać wyłącznie z napędu elektrycznego. Źródło: Scania

ElektroTrendy nr 2/2013

03_kalejdoskop_1.indd 14

2013-05-27 13:05:57

Kalejdoskop

NA DOBRY POCZĄTEK

Moc silników elektrycznego promu jest prawie o połowę mniejsza niż spalinowego. To wszystko jest jednak rekompensowane dzięki dopracowanej konstrukcji i niewielkiej masie. W jednostce zastosowano bowiem lekkie materiały takie jak np. aluminium. Ładowanie akumulatorów 80 metrowego promu ma zajmować około 10 minut i będzie to możliwe po zacumowaniu w obu miejscowościach. Pokonanie odległości między dwoma punktami ma zajmować mniej więcej 30 minut. 06. P ierwszy elektryczny prom samochodowy Nowa jednostka będzie nie tylko przyjazna dla środowiska, ale także wydajna. Prom zbierze na pokład 120 samochodów i 360 pasażerow. Łączna moc obu silników wyniesie 800 kW, choć do średniej prędkości 10 węzłów z jaką będzie pływać jednostka wystarczy już 400 kW. Norweskie fiordy są nieodłącznym elementem krajobrazu Skandynawii. W celu usprawnienia, a nawet umożliwienia komunikacji powszechnym środkiem transportu są promy. Mają one jednak sporo wad, przede wszystkim są głośne i negatywnie wpływają na środowisko naturalne. Dlatego też zapadła decyzja, aby między miejscowościami Lavik i Oppedal zastąpić stary prom pierwszą elektryczną jednostką pływającą tego typu na świecie. W ubiegłym roku spalinowa jednostka zużyła ponad milion litrów oleju napędowego, co pokazuje jak bardzo kosztowna była w eksploatacji. Oprócz tego prom generował rocznie 570 ton dwutlenku węgla i 15 ton tlenków azotu. Firma Siemens i norweska stocznia Fjellstrand wspólnie rozpoczęły pracę nad nowym elektrycznym promem, który będzie bardziej oszczędny i wydajny. Będzie mógł zabrać na swój pokład 120 samochodów i 360 pasażerów, a do jego napędu wykorzystane zostaną dwa silniki elektryczne, z których każdy będzie przekazywał moc na oddzielną śrubę. Łączna moc obu silników wyniesie 800 kW, choć do średniej prędkości 10 węzłów z jaką będzie pływać jednostka wystarczy już 400 kW.

Źródło: geekweek.pl

07. Inwestycje PSE za swoje, na kredyt lub za pieniądze z UE PSE Operator zamierza, do 2017 roku, wydać 8 mld złotych w rozwój systemu energetycznego. Głównie w nowe linie przesyłowe, ich ilość ma się zwiększyć nawet o kilka tysięcy kilometrów. Podłączą one do systemu energetycznego, m.in. nowe farmy wiatrowe na północy Polski. Zrealizowane zostaną nowe połączenia transgraniczne, m.in. opłacony częściowo przez UE most energetyczny Polska-Litwa. Niewielka część tych środków będzie przeznaczana na modernizację istniejącego majątku, ponieważ niezbędne są ciągłe inwestycje, chociaż od kilku lat nie było przypadku przerwy w dostawach energii z winy sieci przesyłowej. Teraz spółka wykorzystuje około 13.000 kilometrów linii najwyższych napięć, czyli 220 i 400 kV. Nowo powstające elektrownie konwencjonalne, a także energetyka odnawialna potrzebują sieci przesyłowych, w celu dystrybucji produkowanej energii. Szczególnie na północy Polski będzie duże zapotrzebowanie ze strony farm wiatrowych. Dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego, ważne również są połączenia transgraniczne, których niestety Polska ma zbyt mało. Połączenia z sąsiadami wchodzą w skład całego jednolitego europejskiego systemu energetycznego i służą bilansowaniu mocy i utrzymaniu równowagi każdego z subsystemów. Operator sam sfinansuje większość inwestycji dzięki wpływom taryfowym oraz zwrotowi kapitału z istnie-

jących linii. Na inne projekty zostanie wzięty kredyt. Są także projekty, takie jak rozbudowa sieci związanej z mostem energetycznym Polska-Litwa, które współfinansuje Unia Europejska. Prawie połowa środków pochodzi z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Polskie i litewskie spółki zaangażowane w budowę mostu elektroenergetycznego z Ełku do Alytus, o wartości około 1,7 mld zł, planują sfinalizować tą inwestycję do końca 2015 roku. Początkowo moc przesyłowa ma wynieść 500 MW, by w 2020 r. wzrosnąć do 1000 MW. Źródło: PSE Operator, newseria

08. P lazma w służbie energetyki Nie emituje promieniowania, więc jest całkowicie bezpieczna dla ludzi. Plazma osiąga temperaturę wyższą, niż ta na powierzchni słońca. Zespół naukowców z University of Missouri opracował metodę tworzenia i kontrolowania plazmy, która może zrewolucjonizować produkcję i sposób magazynowania energii.

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

03_kalejdoskop_1.indd 15

2013-05-27 13:05:57

NA DOBRY POCZĄTEK

Kalejdoskop

Stworzone przez amerykańskich naukowców urządzenie, pozwala na tworzenie pierścieni plazmy na odległość do mniej więcej pół metra. Osiąga ona temperaturę wyższą niż ta na powierzchni Słońca (ma około 6.6007.600 kelwinów, Słońce - około 6.000 kelwinów). Plazma ta nie emituje promieniowania, więc jest całkowicie bezpieczna dla ludzi znajdujących się w tym samym pomieszczeniu. Najważniejsze jest jednak to, że niepotrzebne jest już zewnętrzne pole magnetyczne do kontrolowania powstałej materii. Wytwarza ona własne pole, które utrzymuje plazmę w miejscu, gdy ta znajduje się w powietrzu. Do tej pory do generowania gorącej plazmy konieczna była lampa próżniowa otoczona przez potężne elektromagnesy. Uruchomienie plazmy w powietrzu to „Święty Graal” w dziedzinie fizyki. Tworzenie plazmy w rurze próżniowej w otoczeniu potężnych elektromagnesów nie jest niczym wyjątkowym, dziesiątki laboratoriów są w stanie to zrobić. Innowacyjność polega na tym, iż plazma trzyma się razem podczas ruchu w powietrzu, bez konieczności dodatkowego jej otaczania przez elektromagnesy. Urządzenie generujące plazmę może być powiększone, tak aby obsługiwać znacznie większe ilości energii. Jeśli zespół z University of Missouri dostanie odpowiednie fundusze na badania, być może już za kilka lat wynalazek będzie nie tylko bardziej efektywny, ale także mniejszy (dzięki użyciu nowszych miniaturowych części). Plazma to zjonizowany gaz o odpowiednio dużej koncentracji cząstek naładowanych w postaci jonów i elektronów. Zwana jest także czwartym stanem skupienia (oprócz stałego, ciekłego i gazowego), jej przykładem

w przyrodzie może być ogień czy błyskawica. Jak wiadomo, życie na Ziemi zależy od energii emitowanej przez plazmy, które są wytwarzane podczas reakcji termojądrowych na Słońcu. Źródło: sciencedaily.com

09. N ajdłuższy nadprzewodnikowy kabel na świecie Przewód zastąpi używany dziś 110 kV kabel miedziany.

Nexans, firma zajmująca się produkcją i dostawą akcesoriów i osprzętu dla kabli niskich i średnich napięć, już wkrótce przedstawi swój najnowszy nadprzewodnikowy kabel, który powstaje w Niemczech. Będzie to najdłuższa instalacja tego typu na świecie. Testy prowadzone na 10 Kv HTS systemie (ang.high temperature superconductor), zostały już zakończone. Nadprzewodnikowy kabel może transportować 40 MW. Ta inwestycja to część projektu AmpaCity, kilometrowy kabel został więc wyprodukowany w zakładzie spółki SuperConductors w Hurth. Najnowszy nadprzewodnikowy przewód zastąpi używany dziś 110 kV kabel miedziany. Zostanie on pod koniec roku zamontowany w centrum miasta Essen, w rejonie silnie eksploatowanej sieci dystrybucyjnej. To obszar działania firmy RWE. Po raz pierwszy użyto także połączenia kabla z nadprzewodnikowym ogranicznikiem prądu. Urządzenie chroni siatkę i kabel przed spięciami, spowodowanymi przeciążeniem, zapobiega także ich rozprzestrzenianiu się na inne części sieci. Połączy dwie

stacje transformatorowe i jako pierwszy ma długość jednego kilometra. Spowoduje to zauważalny wzrost gęstości mocy i sprawności zasilania centrum miasta. Projekt ten może zrewolucjonizować sieci zasilania i stać się - dziś pionierską - technologią przyszłości. Źródło: powerengineeringint.com

10. Ewolucja kabli zasilających jeszcze się nie zakończyła Naukowcy materiałowi z amerykańskiego laboratorium Ames Lab szukają sposobów na udoskonalenie kabli zasilających wytwarzanych z kompozytu wapnia z alumi-

nium. Tego typu kable będą lżejsze i mocniejsze, a ich przewodnictwo wzrośnie o 10% w przypadku pracy z prądem stałym. W przypadku prądu zmiennego przewodność będzie oscylować w podobnych granicach jak obecnych przewodów. Kable stosowane w dzisiejszych czasach – wykonane z aluminium ze stalowym rdzeniem – są standardem od prawie pół wieku. Stanowią najlepszą myśl inżynierską lat sześćdziesiątych, ale są klasycznym przykładem inżynierii „kompromisów”. Najlepszym rozwiązaniem byłoby zastosowanie czystego aluminium. Materiał ten ma doskonałą przewodność, jest łatwy w obróbce i niedrogi. Niestety jego słaba struktura mechaniczna wyklucza jego użycie jako niezależnego przewodnika. Konieczne jest dodanie stalowego rdzenia, który niestety zwiększa wagę kabla oraz utrudnia jego produkcję. Dzisiejsze przewodniki pozwalają na dobry przepływ prądu, ponieważ płynie on po zewnętrznej aluminiowej

ElektroTrendy nr 2/2013

03_kalejdoskop_1.indd 16

2013-05-27 13:05:58

NA DOBRY POCZĄTEK

Kalejdoskop

warstwie kabla. W stalowym rdzeniu jest on prawie nieobecny, w związku z tym celem laboratorium jest stworzenie rozsądnej alternatywy dla tradycyjnej konstrukcji. Inżynierowie z zespołu badawczego uważają, że dodanie małych cząstek wapnia do aluminium pozwala zmniejszyć masę przewodnika oraz koszty budowy nowych napowietrznych linii energetycznych ze stalowym rdzeniem, które mogą spaść aż o połowę. Wapń jest ogólnodostępny, więc i niedrogi. Problemem jest jednak uzyskanie proszku o odpowiedniej ziarnistości. Kluczem, bowiem, do wytrzymałości kompozytu jest odpowiedni rozmiar cząstek wapnia. Na dodatek wapń silnie reaguje z wodą – problemem, więc staje się wilgotność środowiska, w którym znajdzie się kabel. Wiąże się z tym nawet ryzyko wybuchu, ale istnieje głównie podczas procesu jego produkcji. Do tej pory udało się wyodrębnić cząstki wapnia wielkości nanometrów, ale naukowcy nie ustają w pracach nad skalowalnością procesu. Do tego celu, amerykanie wykorzystują specjalną wirówkę. Zespół badaczy będzie zbierał kolejne dane do prac w ciągu następnego roku. Są przekonani, że spotkają się z pozytywnymi wynikami i zainteresowaniem ze strony przemysłu. Źródło: phys.org

11. Czarny krzem odmieni ogniwa słoneczne? Na całym świecie naukowcy pracują nad poprawą efektywności ogniw solarnych. Niemiecko-fiński zespół naukowców opracował nowe ogniwo słoneczne w oparciu o czarny krzem. Nowa technologia pozwoliła na osiągnięcie efektywności rzędu 18,7%. Naukowcy z niemieckiego Fraunhofer ISE we współpracy z Finami z Uniwersytetu Aalto opracowali ogniwa z czarnego krzemu o najwyższej efektywności. Naukowcy zdołali osiągnąć efektywność 18,7%. Naukowcy są pewni, że wkrótce przekroczą barierę 20% efektywności. Naukowcy wykorzystują tutaj dyfuzję boru oraz nanostrukturalną warstwę glinu. Wykorzystanie tej technologii pozwala uzyskać

h t t p : / / w w w. n a t c o r e s o l a r. c o m / i n d e x . php?option=com_content&view=article&i d=47&Itemid=81 Źródło: aalto.fi/ cleantechnica.com

12. Potężne mikrobaterie 187 W/m² energii z pokrytego takimi ogniwami. Stworzenie minielektrowni solarnej o mocy 7kW wymagałoby 37,4 m² powierzchni pokrytej „czarnymi ogniwami”. Poprzedni rekord efektywności „czarnych ogniw” należał do Amerykanów. Osiągnęli oni poziom 18,2%. Wykorzystywali oni jednak w swoim pomyśle utlenianie termiczne co sprawiło, że technologia okazała się zbyt droga dla komercyjnej produkcji. Finowie chcą aby ich rozwiązanie było nie tylko efektywniejsze, ale również by po dopracowaniu było opłacalne ekonomicznie. Zaletą czarnych ogniw jest to, że odbijają mniej światła słonecznego niż tradycyjne ogniwa krzemowe. W październiku 2012 roku Amerykanie z Natcore opracowali „idealnie czarną” powłokę dla ogniw słonecznych. Taka powierzchnia niemal wcale nie odbija światła słonecznego. Oznacza to, że niemal całe światło padające na ogniwo może zostać zaabsorbowane i przemienione na energię elektryczną. Do stworzenia takiej powłoki Natcore wykorzystał opracowaną przez siebie technologię osadzania z fazy płynnej (ang. liquid phase deposition – LPD). LPD pozwala na kontrolę osadzania dwutlenku krzemu i mieszanki tlenków krzemu na powierzchni roztworu wodnego w temperaturze otoczenia. Twórcy tej technologii wskazują, że LPD jest tańsze i łatwiejsze do zastosowania niż wykorzystywane obecnie w produkcji ogniw słonecznych osadzanie z fazy gazowej. Teraz Amerykanie głowią się teraz jak przekuć „idealnie czarną” powierzchnię w ogniwa słoneczne. Szerszy opis technologii LPD w języku angielskim można znaleźć pod adresem:

Nowatorskie baterie można naładować 1000-krotnie szybciej niż tradycyjne urządzenia. Rozmiar nowych mikrobaterii liczony jest w milimetrach. Zespół naukowców z University of Illinois opracował nowe mikrobaterie. Przewyższają one swoimi właściwościami najlepsze superkondensatory. Jest to innowacyjny sposób myślenia o bateriach. Rozmiar nowych mikrobaterii liczony jest w milimetrach, ich wielkość nie wpływa jednak na ich skuteczność. Są na tyle potężne, że można je wykorzystać do uruchomienia samochodu, w którym wyczerpał się akumulator. Następnie mogą być szybko z niego naładowane, by móc korzystać z telefonu, w którym są zamontowane. Od kilkunastu lat obserwujemy szybkie tempo miniaturyzacji urządzeń elektronicznych, układów scalonych, jednak proces miniaturyzacji baterii wciąż nie jest szczególnie imponujący. Naukowcy są jednak zdania, że ich opracowana mikrotechnologia może wszystko zmienić. Zapewniają, że teraz źródło zasilania będzie równie wydajne jak cała reszta. – Obecnie jeśli potrzebujesz dużo energii nie możesz otrzymać dużo mocy, jeśli potrzebujesz dużo mocy, bardzo trudno jest otrzymać dużo energii. Jednak w przypadku wielu nowoczesnych, najbardziej interesujących zastosowań, często potrzebna jest i duża moc i duża energia. Tutaj przydadzą się nasze baterie. Weszliśmy na terytorium w dziedzinie przechowywania energii, które jest niedostępne dla współczesnej technologii – mówi student James Pikul, jeden z głównych autorów badań.

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

03_kalejdoskop_1.indd 17

2013-05-27 13:05:58

NA DOBRY POCZĄTEK

Kalejdoskop

Badacze wyjaśniają, że mikrobaterie są tak bardzo wydajne dzięki nowej strukturze. Uczeni korzystali z nowatorskich badań nad katodami grupy profesora Paula Brauna z University of Illinois. Stworzyli anodę pasującą do katody Brauna i opracowali technikę, która umożliwia zintegrowanie obu tych elementów w miniaturowej baterii. Pozwala to na przesłanie sygnału radiowygo na odległość 30-krotnie większą niż standardowe baterie o tej samej wielkości. Może być także 30-krotnie mniejsza, co nie przeszkadza jej w dostarczeniu sygnału na taką samą odległość co znacznie większe baterie. Testy wykazały, że opracowane baterie można naładować 1000-krotnie szybciej niż tradycyjne urządzenia, co jest niezwykle ważne, bo aż do teraz rozmiary każdego urządzenia elektronicznego były ograniczone rozmiarami baterii. Naukowcy zaczęli już pracę nad zintegrowaniem swoich baterii w wielu urządzeniach oraz nad zmniejszeniem kosztów produkcji. Źródło: news.illinois.edu

13. Innowacje w przechowywaniu energii Naukowcy dokonali przełomu w rozwoju baterii przepływowych. Akumulator o mocy 25 kW będzie miał rozmiar ogniwa o powierzchni 0,5 m² - to osiem razy mniejsza powierzchnia, niż w przypadku poprzednich rozwiązań. Baterie przepływowe redox wspomagają skuteczną technikę równoważenia dostaw energii ze źródeł odnawialnych, gwarantując przy tym stałą dostępność zasilania. Przechowują energię elektryczną w związkach

chemicznych, które są ciekłymi elektrolitami. Elektrolity te są ładowane i rozładowywane w małych komorach reakcyjnych. Kilka ogniw ułożone jest w stosy. Baterie rozmiaru kartki A4 (1/16 m²) mogą obecnie generować 2,3 kW mocy. Naukowcy z Fraunhofer Institute zwiększyli rozmiar stosu, a wraz z nim jego pojemność. Nowa konstrukcja pozwoliła im wyprodukować stosy o wielkości 0,5 m², przy pojemności 25 kW. Sprawność prototypu to 80%; może on wytrzymać obciążenie prądowe rzędu 500A. Naukowcy rozpoczęli badania nad optymalizacją baterii od testowania nowych materiałów i konstrukcji. Symulacje przepływu pozwoliły im lepiej zrozumieć strukturę ogniwa. Pomyślne przeprojektowanie stosów jest ważnym krokiem w rozwoju baterii redox, które mogą zaopatrzyć w prąd wiele gospodarstw domowych. Zasilenie 2000 domostw wymagałoby baterii o pojemności 2 MW. Następnym krokiem naukowców jest więc zbudowanie stosu o pojemności 100 kW o rozmiarze 2 metrów kwadratowych. Źródło: glob energia

14. Kable, które same wykryją intruza

czone czujniki magnetometryczne. Przewód jest stale lub czasowo zainstalowany w ogrodzeniu. Może być również zakopany bezpośrednio pod nim. Jeżeli ktoś będzie chciał przeciąć lub włamać się przez ogrodzenie, jego działanie spowoduje fluktuacje w polu magnetycznym. Magnetometry zarejestrują te drobne zmiany, przekazując dane centralnemu komputerowi. Obecnie naukowcy pracują nad algorytmami, które pozwolą odfiltrować sygnały generowane przez wiatr, zwierzęta lub inne czynniki losowe. Inteligentny system czujników nie wymaga istotnej przebudowy, a mimo to sprawia, że obiekty mogą zostać pozbawione nadzoru. Uczelnia współpracuje obecnie z firmą Votronic w celu komercjalizacji innowacyjnego rozwiązania. Źródło: gizmag

15. Wyspy solarne w Szwajcarii Szwajcarzy zbudują na jeziorze Neuchâtel trzy unoszące się nad wodą wyspy solarne. W ciągu 10 lat mają one wyprodukować 80 mln kWh energii elektrycznej. Szwajcarzy zbudują wyspy solarne unoszące się na poduszkach powietrznych.

Nowy system opracowany przez profesora Uwe Hartmanna z Uniwersytetu Saarland w Niemczech wykorzystuje ziemskie pole magnetyczne w celu wykrywania intruzów. Technologię o nazwie Vibromag Cable tworzą centralna jednostka, długi kabel oraz regularnie rozmiesz-

ElektroTrendy nr 2/2013

03_kalejdoskop_1.indd 18

2013-05-27 13:05:58

Kalejdoskop

Szwajcarski koncern energetyczny Viteos we współpracy ze spółką Nolaris zbudują trzy unoszące się nad wodą elektrownie słoneczne. Nolaris opatentował już technologię takich wysp solarnych. Szwajcarskie obiekty powstaną na jeziorze Neuchâtel, w okolicy miasta o takiej samej nazwie. Każda z wysp będzie miała 25 m średnicy i będzie wyposażona w 100 paneli fotowoltaicznych. Jedna wyspa ma produkować 37100 kWh energii elektrycznej rocznie. Wyspy będą miały kształt koła i będą się unosić nad wodami jeziora w odległości 150 m od brzegu. Pływające mikroeletrownie będą zakotwiczone przy pomocy specjalnych lin i betonowych bloków. Na powierzchni będą się zaś unosić dzięki poduszce powietrznej. Panele zostaną ustawione pod kątem 45 st. Sama wyspa będzie się mogła obracać po kącie 220 st. Dzięki temu panele zawsze będą obrócone ku Słońcu mogąc maksymalnie wykorzystywać energię słoneczną i uzyskać optymalną wydajność. Za ruchem Słońca nie podążają indywidualnie poszczególne kolektory, ale obraca się cała wyspa. Dzięki tej innowacyjnej koncepcji nie trzeba wyposażać każdego kolektora słonecznego w indywidualny drogi system śledzenia ruchu Słońca. Nie ma również potrzeby by każdy z kolektorów obracać osobno. Nie ma też potrzeby pozostawiania dużych przestrzeni między kolektorami gdyż nie rzucają one cienia na inne. To z kolei pozwala na większe zagęszczenie kolektorów na tej samej przestrzeni co pozwala na produkcję większej ilości energii – wyjaśniają pomysłodawcy technologi z Nolaris. Viteos planuje, że realizacja projektu pochłonie ok. 108 mln USD. Wyspy mają za to w ciągu 10 lat wyprodukować ok. 80 mln kWh energii. Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem to pierwszy prąd z tych niecodziennych obiektów popłynie już w sierpniu tego roku. Nolaris ma już gotowy projekt budowy gigantycznej „wyspy solarnej” o średnicy 5 km i wysokości 20 m, która miałaby się unosić nad wodami któregoś z oceanów. Od 2009 r. trwają natomiast testy poduszki powietrznej, która miałby unosić tą wielką konstrukcję. Nie wiadomo jednak kiedy ruszy realizacja tego ambitnego projektu. Źródło: nolaris.ch/ cleantechnica.com

16. S krytykowany silnik jednak działa? Czy urządzenie R. Shawyera z 2003 r. możliwe do zrealizowania? Naukowcy z Politechniki Północnozachodniej z Xi’an informują o ciekawych wynikach testów „niemożliwego” relatywistycznego silnika elektromagnetycznego. Badali urządzenie EmDrive, zaprojektowane przez Rogera Shawyera. Brytyjski naukowiec, aby potwierdzić stworzoną przez siebie teorię, zbudował prototypowy silnik w 2003 r. Został jednak odrzucony jako niezgodny z zasadami fizyki, mimo iż jego przeciwnicy nie zbadali silnika. Chińczycy zajęli się projektem Shawyera w 2008 roku. Na początku przeprowadzili analizę twierdzeń Brytyjczyka pod kątem teorii kwantowej i uznali, że jego rozważania

są prawidłowe i można uzyskać dodatni ciąg. W 2010 roku otrzymali pierwsze pozytywne wyniki eksperymentów. Zespół profesor Yang Juan poinformował, że z kilku kilowatów mocy otrzymano ciąg rzędu 720 mN (około 72 gramy). Nie jest to oszałamiający wynik, lecz należy pamiętać, że wspomniany silnik ma znaleźć zastosowanie w przestrzeni kosmicznej. A tam nawet niewielki ciąg daje dobre wyniki. Wystarczy przypomnieć, że stosowany w satelitach zaawansowany silnik Boeinga XIPS, który do uzyskania ciągu korzysta z rozpędzanych do dużej prędkości jonów ksenonu, generuje ponad czterokrotnie mniejszy ciąg, zużywając przy tym dwukrotnie

NA DOBRY POCZĄTEK

więcej energii. XIPS to silnik manewrowy satelitów, który służy do korekty lub zmiany ich orbit. Co ważne, silnik Boeinga waży więcej niż EmDrive, a paliwo do niego może być cięższe od samego silnika. Istotną zaletą EmDrive jest fakt, że nie potrzebuje paliwa, które normalnie może stanowić nawet połowę wagi satelity geostacjonarnego. Zatem EmDrive już przy samym starcie pozwoli na zaoszczędzenie co najmniej połowy kosztów wyniesienia satelity na orbitę. Shwayer uważa, że jego ciąg jest zależny od wartości Q, która opisuje, jak dobrze fala elektromagnetyczna jest odbijana w falowodzie. Jeśli w falowodzie zostaną wykorzystane nadprzewodniki, to wartość Q, a zatem i ciąg, wzrosną kilkanaście tysięcy razy. To może oznaczać, że z kilowata energii otrzymane zostanie 1000 kg ciągu. Taki napęd mógłby służyć do

wystrzeliwania pojazdów kosmicznych. Shawyer jest przekonany, że prototypowy nadprzewodzący napęd mógłby powstać do 2016 roku. To jednak dość optymistyczne założenie, zważywszy na fakt, iż teoria Shwayera nadal nie jest akceptowana, więc nie ma on funduszy na kontynuowanie swoich prac. Tymczasem profesor Yang Juan twierdzi, że dopiero w bieżącym roku poznamy więcej szczegółów dotyczącego chińskiego prototypu. Być może, że chiński silnik zostanie pokazany na międzynarodowej konferencji. Jeśli tak się stanie i urządzenie rzeczywiście działa, to nie powinno być problemów z finansowaniem prac nad nim. Źródło: geekweek.pl

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

03_kalejdoskop_1.indd 19

2013-05-27 13:05:58

NA DOBRY POCZĄTEK

Relacje

TARGI ELEKTROTECHNIKA

2013 i ŚWIATŁO

Warszawskie Centrum EXPO XXI, 01-222 Warszawa, ul. Prądzyńskiego 12/14

PODSUMOWANIE XI-tą edycję Targów ELEKTROTECHNIKA i równolegle odbywające się XXI-tą edycję Targów ŚWIATŁO, odwiedziło blisko 14.000 odwiedzających z kraju i całego świata. Na 12.000 m² wystawiło się blisko 400 wystawców z Polski i z zagranicy zaprezentowało swoje innowacyjne rozwiązania w dziedzinie elektrotechniki, automatyki, inteligentnych budynków oraz oświetlenia i iluminacji. W ramach Targów ELEKTROTECHNIKA 2013 po raz trzeci odbyła się Wystawa TELETECHNIKA skierowana do producentów i dystrybutorów urządzeń, doradców, projektantów, wykonawców i administratorów wszelkich systemów teletechnicznych. CHARAKTERYSTYKA TARGÓW ELEKTROTECHNIKA 2013 i ŚWIATŁO 2013 • Wystawa osiągnięć czołowych producentów instalacji elektrycznych i osprzętu elektrycznego, sieci niskiego, i średniego napięcia, układów zasilania, automatyki, rozdziału i zabezpieczeń oraz oświetlenia, układów zasilania i sterowania z Polski i ze świata;

• Program spotkań szkoleniowych opracowany przy współpracy z Polską Izbą Inżynierów Budownictwa, Izbą Architektów RP, Stowarzyszeniem Architektów Polskich, Stowarzyszeniem Projektantów Form Przemysłowych, Stowarzyszeniem Teletechników Polskich XXI, Krajową Agencją Poszanowania Energii oraz Mazowiecką Agencją Energetyczną;

• Specjalna Strefa Innowacji; • Spotkania dla projektantów, wykonawców i administratorów instalacji niskiego i średniego napięcia; • Szkolenia dla przedstawicieli władz samorządowych i zarządców dróg; • Prezentacja opraw i systemów LED i OLED;

ElektroTrendy nr 2/2013

04_relacje_targi.indd 20

2013-05-27 20:38:44

Relacje

NA DOBRY POCZĄTEK

• 12% odwiedzających to przedstawiciele sklepów oraz hurtowni.

• Wystawa prac konkursowych ŚWIATŁO dla … • Wystawa Wzornictwa studentów Akademii Sztuk Pięknych; • Spotkania dla projektantów i architektów; • Konferencja Współpraca polsko-chińska w zakresie oświetlenia; • Seminaria dla przedstawicieli sklepów i salonów meblowych; • Nagrody dla najlepszych i innowacyjnych wyrobów i technologii; • Wystawa Pojazdów Elektrycznych; • II edycja ElektroTechnoIQ Show – Koło Fortuny w Strefie ElektroTrendy; • Zbiórka zużytych baterii i akumulatorów oraz drobnego sprzętu elektrycznego i elektronicznego; • Konkursy i pokazy dla odwiedzających. TARGI W LICZBACH • 396 wystawców polskich i zagranicznych; • 13.954 odwiedzających; • 12.000m² powierzchni wystawienniczej; • 1.139 uczestników szkoleń, konferencji i warsztatów; • 18% odwiedzających stanowili instalatorzy i elektrycy; • 43% odwiedzających to producenci oraz dystrybutorzy produktów oświetleniowych i elektrycznych;

WYSTAWCY XI Targi ELEKTROTECHNIKA i XXI Targi ŚWIATŁO 2013 zgromadziły wystawców z Polski, krajów Unii Europejskiej, Turcji, Białorusi, Ukrainy, Mongolii oraz USA, Kanady, Chin i Tajwanu. Największym sektorem wystawowym Targów ELEKTROTECHNIKA był sektor instalacji elektrycznych i osprzętu instalacyjnego, który zajmował 23% ekspozycji. Wystawcy pokazali także szeroki asortyment z zakresu automatyki oraz sieci niskiego i średniego napięcia. Dużo miejsca zajęła prezentacja innowacji w energetyce, systemów zasilających i sterujących oraz systemów oszczędności energii. Całość uzupełniała ekspozycja urządzeń rozdziału energii elektrycznej, sprzętu pomiarowego oraz teletechniki. Największym sektorem wystawowym Targów ŚWIATŁO był sektor oświetlenia LED i OLED, który zajmował 25% ekspozycji. Wystawcy pokazali także szeroki asortyment oświetlenia dla biur i administracji, oświetlenia obiektów użyteczności publicznej oraz oświetlenia dróg, ulic i małej architektury. Dużo miejsca zajmowało oświetlenie techniczne, oświetlenie architektoniczne oraz oświetlenie mieszkaniowe i dekoracyjne. Całość uzupełniała ekspozycja źródeł światła, komponenty i akcesoria oraz oświetlenie specjalistyczne i awaryjne. Podział wystawców targów ELEKTROTECHNIKA, wg sortymentu 23% instalacje elektryczne, osprzęt instalacyjny

9% prezentacja innowacji w energetyce

Podział wystawców targów ŚWIATŁO, wg sortymentu 25% oświetlenie półprzewodnikowe (LED i OLED)

8% systemy zasilające i sterujące

22% oświetlenie dla biur i administracji

7% systemy alarmowe i zabezpieczające

15% oświetlenie dróg, ulic, małej architektury

19% automatyka 12% sieci niskiego i średniego napięcia

6% systemy oszczędności energii 6% urządzenia rozdziału energii elektrycznej 4% sprzęt pomiarowy 3% teletechnika 2% urządzenia zaawansowanej technologii 1% urządzenia ochrony przepięciowej i odgromowej;

14% oświetlenie mieszkaniowe i dekoracyjne 8% oświetlenie techniczne dla biznesu 8% oświetlenie architektoniczne 3% źródła światła 2% komponenty i akcesoria 2% oświetlenie specjalistyczne 1% oświetlenie awaryjne

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

04_relacje_targi.indd 21

2013-05-27 20:38:49

NA DOBRY POCZĄTEK

Relacje

ODWIEDZAJĄCY Tegoroczna edycja spotkała się z dużym zainteresowanie wśród odwiedzających, czego dowodem jest wyjątkowo wysoka frekwencja. Targi ELEKTROTECHNIKA 2013 odwiedziło 13 954 osób, z czego 1434 stanowili goście zagraniczni z krajów UE, Rosji, Białorusi, Ukrainy, Chin, Kanady i Stanów Zjednoczonych. Międzynarodowe Targi ELEKTROTECHNIKA oraz ŚWIATŁO to impreza o charakterze biznesowym skierowana do specjalistów, w szczególności do architektów i projektantów, dystrybutorów, instalatorów, wykonawców i administratorów sieci oraz urządzeń niskiego i średniego napięcia. ODWIEDZAJĄCY WG BRANŻ 24% - producenci 19% - dystrybutorzy 18% - inżynierowie elektrycy 15% - architekci i projektanci 7% - inwestorzy 6% - hurtownicy 6% - detaliści 5% - inni WYDARZENIA TOWARZYSZĄCE TARGOM Targom ELEKTROTECHNIKA 2013 towarzyszyły: • Wystawa TELETECHNIKA; • Strefa Innowacji; • Cykl szkoleń i warsztatów dla inżynierów budownictwa; • Wystawa Pojazdów Elektrycznych; • Konkursy i specjalne pokazy dla odwiedzających; • ElektroTechnoIQ Show – Koło Fortuny w Strefie ElektroTrendy

ElektroTrendy nr 2/2013

04_relacje_targi.indd 22

2013-05-27 20:39:00

Relacje

KONFERENCJE, WARSZTATY I SZKOLENIA Integralnym elementem Targów były warsztaty, seminaria i konferencje przeznaczone dla inżynierów budownictwa, inżynierów elektryków, projektantów, architektów, inwestorów, deweloperów, spółdzielni mieszkaniowych, samorządów lokalnych, inżynierów elektryków, instalatorów, zarządców dróg, zarządców nieruchomości, inspektorów nadzoru, przedstawicieli zakładów energetycznych, służb utrzymania ruchu, kierujących zakładami pracy o różnym charakterze i sposobie pracy oraz i ich służb inwestycyjno konserwatorskich, wykonawców i administratorów wszelkich systemów elektroenergetycznych i teletechnicznych, przedstawicieli władz samorządowych oraz przedstawicieli sklepów i obiektów handlowych. Uczestnicy spotkań mieli możliwość skonfrontowania uzyskanych informacji z praktyczną ofertą producentów na stoiskach targowych. Podczas Targów zorganizowano 12 spotkań, w tym jedno dwudniowe. Wszystkie szkolenia, warsztaty, seminaria i konferencje zgromadziły łącznie 1139 osób. Bardzo dużym zainteresowaniem cieszyła się dwudniowa Konferencja LED i OLED i jej zastosowanie Najważniejszym wydarzeniem był cykl 7 szkoleń organizowany wspólnie z Polską Izbą Inżynierów Budownictwa.

NA DOBRY POCZĄTEK

widzenia jednostek samorządu terytorialnego - OZE i nowoczesna gospodarka energetyczna miasta i gminy; • Seminarium Nowoczesne oświetlenie w miastach i gminach; • Szkolenia dla elektryków, instalatorów oraz teletechników; • Seminarium dla przedstawicieli sklepów i salonów meblowych; OTWARCIE TARGÓW I IMPREZ TOWARZYSZĄCYCH: Oficjalne otwarcie Targów oraz wręczenie nagród targowych odbyło się 11 marca 2013 roku, o godzinie 17.00 z udziałem Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki Pani Grażyny Henclewskiej. Pani Grażyna Henclewska wręczyła nagrody najbardziej innowacyjnym produktom i technologiom Targów ELEKTROTECHNIKA 2013 oraz Targów ŚWIATŁO 2013. Specjalny list do organizatorów i uczestników Targów skierował Prezydent Lech Wałęsa.

Konferencje, seminaria i szkolenia towarzyszące targom ELEKTROTECHNIKA 2013 i ŚWIATŁO 2013: • Instalacje odgromowe; • Teletechnika dla domu i biznesu; • Technologia LED i OLED – zastosowanie, możliwości, ograniczenia, przyszłość; • Konferencja Architektura*Światło*Przestrzeń; • Konferencja Współpraca polsko-chińska w zakresie oświetlenia; • Instalacje Elektryczne w budownictwie; • Wymagania przeciwpożarowe dla instalacji wewnętrznych budynków wysokich i wysokościowych; • Efektywność energetyczna w praktyce – niższe koszty energii w budynkach; • Jak zmniejszyć zużycie energii elektrycznej i zredukować jej koszty? • Efektywność energetyczna z punktu

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

04_relacje_targi.indd 23

2013-05-27 20:39:06

NA DOBRY POCZĄTEK

Relacje

KONKURSY TARGOWE W ramach Targów ELEKTROTECHNIKA 2013 zorganizowano następujące konkursy: • Konkurs Ministerstwa Gospodarki na Najbardziej Innowacyjny Produkt lub Technologię; • Konkurs na Najlepszy Wyrób Targów – Nagroda Główna Prezydenta R.P. Lecha Wałęsy; • Konkurs na Najlepsze stoisko Targów • Nagrodę Polskiej Izby Inżynierów; Budownictwa w zakresie oświetlenia przyznano firmie CET LIGHTING za inteligentne oświetlenie LED LEDIX. • Nagrodę Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa w zakresie elektrotechnika przyznano firmie FIBAR GROUP za system inteligentnego domu FIBARO. • Nagrodę Polskiej Izby Gospodarczej Elektrotechniki przyznano firmie FIBAR GROUP za system inteligentnego domu FIBARO; W uroczystości wzięli udział, Honorowy Prezes PIIB prof. Zbigniew Grabowski i Andrzej Roch Dobrucki Prezes Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa oraz Janusz Nowastowski, reprezentujący Polską Izbę Gospodarczą Elektrotechniki. Wykaz wszystkich przyznanych nagród znajduje się na stronach internetowych: www.elektroinstalacje.pl i www.lightfair.pl

STREFA ElektroTrendy i Koło Fortuny oraz II edycja ElektroTechnoIQ Show na targach ELEKTROTECHNIKA 2013

2. Scena ElektroTrendy, tu odbywały się: • ElektroTechnoIQ Show - Pokazy i konkursy • Koło Fortuny - Quizy i losowanie nagród • Niespodzianka motoryzacyjna w tej roli zaprezentowały się dwie piękne włoszki z rodu Alfa Romeo: Giulietta z Casino i Mito z Mirafiori koło Turynu. W części: WYSTAWA – znalazły się ekspozycje zaproszonych 16 firm-gości: AB S.A. wraz z marką własną tb_energy, ACTION S.A. wraz z marką własną ActiveJet, ANLUX, BELSVET, BORPETROL wraz z marką Günsan, CHINT, DEST z markami własnymi Vigorous i Dog alarm, DOSPEL, EBB, EcoEnergy, ENERGIZER, GRUPA TOPEX, IMMALIGHTING, SEZ-PL, ZAMEL, ZEXT oraz 1 gościa specjalnego: Hager Polo. W części: SCENA ElektroTrendy odbywały się konkursy: ElektroTechnoIQ Show oraz premierowe quizy i losowania Koło Fortuny. W kręceniu „Kołem Fortuny” i wylosowaniu nagrody mógł wziąć udział każdy, kto: • przyszedł na warszawskie targi w dniach 11-13 marca 2013, • przyszedł do „Strefy ElektroTrendy” i odpowiedział na wylosowane pytania, w wybranej przez siebie kategorii lub według metody „na chybił trafił”, • zakręcił „Kołem Fortuny”, a wtedy „od ręki” odebrał nagrodę, którą dał mu los. Jakie to proste!

Co to jest „STREFA ElektroTrendy”? - Jest to specjalnie wydzielona z większej całości przestrzeń, na której goszczeni są Producenci, szeroko pojętej elektrotechniki i oświetlenia, prezentujący swoje innowacje i osiągnięcia oraz bieżącą ofertę handlową. W obrębie „Strefy ElektroTrendy”, znajduje się również „Scena ElektroTrendy”, gdzie przeprowadzane są pokazy montażu oraz quizy wybranych producentów i dostawców branży elektrotechnicznej i oświetleniowej. Stąd też nazwa imprezy „ElektroTechnoIQ Show”. Co wydarzyło podczas tegorocznej EDYCJI 2013? - STREFA ElektroTrendy w edycji 2013 została podzielona na kilka równocześnie funkcjonujących części: 1. Wystawa - ekspozycje zaproszonych firm-gości. 24

Z pytaniami można było zapoznać się: • Na łamach 2-miesięcznika „ElektroTrendy”, magazynu dla Elektryków i nie tylko… • Na stronie internetowej www.elektrotrendy.pl • Na stronie internetowej www.elektroinstalacje.pl

ElektroTrendy nr 2/2013

04_relacje_targi.indd 24

2013-05-27 20:39:11

Relacje

NA DOBRY POCZÄ&#x201E;TEK

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

04_relacje_targi.indd 25

2013-05-27 20:39:23

NA DOBRY POCZÄ&#x201E;TEK

Relacje

ElektroTrendy nr 2/2013

04_relacje_targi.indd 26

2013-05-27 20:39:35

Relacje

NA DOBRY POCZÄ&#x201E;TEK

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

04_relacje_targi.indd 27

2013-05-27 20:39:44

NA DOBRY POCZĄTEK

Podsłuchane

e n a h c słu

d o P

01. Naukowcy wpadli na trop drugiej Ziemi Amerykańscy astronomowie z Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics opublikowali wyniki obserwacji słabych czerwonych gwiazd, zwanych przez astronomów czerwonymi karłami. Wynika z nich, że najbliższa planeta pozasłoneczna zbliżona rozmiarem do Ziemi może znajdować się 13 lat świetlnych od nas. Ponadto, na podstawie publicznie dostępnych danych uzyskanych z kosmicznego teleskopu Keplera twierdzą, że 6% czerwonych karłów posiada planety o wielkości Ziemi na orbitach, w tzw. strefach nadających się do zamieszkania, czyli w obszarach wokół gwiazd, w których woda może występować w stanie ciekłym na powierzchni planety. Czerwone karły są mniejsze, chłodniejsze i świecą słabiej niż Słońce, ale

Zdjecie: Shutterstock

są najpowszechniejszymi gwiazdami w Drodze Mlecznej. Jest ich co najmniej 75 miliardów i stanowią aż trzy czwarte wszystkich gwiazd Galaktyki. Dzięki swoim «małym własnościom» ułatwiają nieco zadanie astronomom poszukującym planet pozasłonecznych. Sygnał od planety przechodzącej na tle gwiazdy jest w ich wypadku stosunkowo silny, gdyż im gwiazda jest mniejsza, tym większy procent jej światła blokuje planeta wielkości Ziemi. Co więcej, taka planeta musi krążyć bliżej gwiazdy, jeżeli ma znajdo-

wać się w tzw. strefie zamieszkiwalnej (strefie życia), co zwiększa prawdopodobieństwo zaobserwowania tranzytu. Wyniki astronomów z Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics są zgodne z wcześniejszymi badaniami statystycznymi przeprowadzonymi przez inne grupy astronomów, które wskazują, że planety są we Wszechświecie powszechne, prawdopodobnie liczniejsze niż gwiazdy. „1,6 planety na gwiazdę” czy „17 miliardów planet o wielkości Ziemi w Drodze Mlecznej” to nagłówki ogłoszonych w styczniu odkryć w tej dziedzinie.

02. Niesamowicie wydajne LEDy, 230% wydajności Grupa naukowców z MIT stworzyła diodę elektroluminescencyjną, która ma wydajność elektryczną większą niż 100%. Może to z początku wydawać się niedorzeczne, jednak dioda nie łamie podstawowych praw termodynamiki. Niezwykła wydajność konwersji mocy możliwa jest dzięki zmniejszeniu przyłożonego napięcia do dziury elektronowej w strukturze LED. Podczas badań, wskutek obniżenia napięcia, moc elektryczna zmniejszyła się czterokrotne, natomiast jasność światła spadła zaledwie o połowę. Skąd więc dodatkowa energia? Kluczem okazały się drgania spowodowane ciepłem pobieranym z otoczenia. Sprawność elektryczna jest zatem większa, a ostateczna moc jest wynikiem ochładzania się diody. Najwyższa moc osiągnięta przez naukowców wyniosła 69 pikowatów, przy poborze mocy elektrycznej na poziomie 30 pikowatów. Łatwo więc policzyć, że wydajność wyniosła aż 230%. System jednak nie jest póki co skalowalny, więc na obecnym poziomie mocy jest nieużyteczny. Naukowcy mają jednak nadzieję na wpływ ich odkrycia na poprawę efektywności energetycznej urządzeń w przyszłości. Źródło: zmescience

ElektroTrendy nr 2/2013

04_podsluchane.indd 28

2013-05-27 13:33:31

Podsłuchane

NA DOBRY POCZĄTEK

podświetlanie elewacji budynków oraz ogrodów. Dodatkowo seria LEDIX zawiera grupę nowoczesnych transformatorów elektronicznych. System LEDIX jest skierowany jest do osób urządzających dom lub mieszkanie oraz projektantów wnętrz aranżujących obiekty użyteczności publicznej, biurowce czy też obiekty dla branży HoReCa.

05. Sprzedaż Grodna S.A. wciąż rośnie

03. Złoty Laur Klienta dla KANLUX S.A.

KANLUX po raz kolejny uzyskała Złoty Laur Klienta 2013, tym razem w kategorii „Oprawy oświetleniowe”. W tym roku po raz piąty polscy konsumenci wskazali firmę KANLUX jako najpopularniejszego producenta opraw

oświetleniowych. Otrzymanie Złotego Lauru Klienta jest dla firmy Kanlux szczególnym wyróżnieniem oraz świadectwem rosnącego uznania dla marki oraz jej produktów. Źródło: Kanlux SA

04. Grupa ZAMEL CET nagrodzona na warszawskich targach ŚWIATŁO 2013 i ELEKTROTECHNIKA 2013

Grupa ZAMEL CET zaprezentowała swoją nową ofertę na marcowych targach ŚWIATŁO 2013 oraz targach ELEKTROTECHNIKA 2013 w Warszawie. Podczas targów firma CET Lighting wyróżniona została Nagrodą

Główną XXI Międzynarodowych Targów ŚWIATŁO 2013 - Nagrodą Prezydenta RP Lecha Wałęsy oraz Nagrodą Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa za inteligentne oświetlenie LED serii LEDIX.

Nagrodzony dwukrotnie system LEDIX to innowacja w dziedzinie oświetlenia LED. Grupę urządzeń LEDIX tworzy osiem rodzin opraw (MOZA, MUNA, TERA, TICO, TIMO, RUBI, NAVI, SONA) zróżnicowanych pod względem wzornictwa oraz funkcjonalności. System LEDIX obejmuje ponad tysiąc produktów najwyższej jakości. Ta nowoczesna linia opraw LED, wzbogacona o urządzenia zasilające i sterujące pozwala na tworzenie ciekawych aranżacji wnętrz (podświetlenie ciągów komunikacyjnych, schodów, ścian), niestandardowe

Około 193 mln zł przychodów narastająco po czterech kwartałach roku obrachunkowego 2012/13 zrealizowało Grodno S.A. według wstępnych szacunków zarządu. Oznacza to, że spółka wypracowała o prawie 6 proc. wyższą sprzedaż, niż w analogicznym okresie roku 2011/12.

Zarząd Grodna S.A. podał szacunkowe wyniki sprzedaży po IV kwartale roku finansowego spółki, który jest jednocześnie I kwartałem roku kalendarzowego 2013. Zgodnie z nimi firma wypracowała w tym okresie 44,2 mln zł wobec 43,9 mln zł, w tym samym czasie przed rokiem. Oznacza to około 0,6 proc. wzrostu w porównaniu z IV kwartałem 2011/12. Spółka w swoich kilkudziesięciu hurtowniach w całym kraju sprzedaje ponad 130 tysięcy produktów. Mocnym punktem jest rozwijany od kilku kwartałów segment produktów dedykowanych odbiorcom przemysłowym oraz rosnącemu zapotrzebowaniu na LED-owe źródła światła, na które coraz częściej decydują się więksi klienci z sektora usług. Andrzej Jurczak – Prezes Zarządu GRODNO S.A. zaznacza, że te dwa pola działalności Grodna będą w najbliższym czasie umacniać pozycję spółki na rynku. Źródło: Grodno SA

06. ES-SYSTEM oświetli Halę widowiskowo-sportową w Krakowie

ES-SYSTEM rozpoczęła dostawy opraw oświetleniowych dla Hali widowiskowo-sportowej w Krakowie (Czyżyny). Umowa o wartości 1,7 mln zł netto zostanie zrealizowana do końca czerwca br. Zleceniodawcą jest firma Asseco Poland S.A.

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

04_podsluchane.indd 29

2013-05-27 13:33:32

NA DOBRY POCZĄTEK

Podsłuchane

W ramach realizacji umowy ES-SYSTEM dostarczy ok. 7,5 tys. opraw oświetlenia wnętrzowego w tym m.in.: Systemy 4000, Cosmo, i Space. Wszystkie oprawy wykorzystane przy realizacji spełniają najnowsze wymogi UE w zakresie energooszczędności, gwarantując niski koszt zużycia energii elektrycznej. Obiekt ma stać się areną wielu imprez sportowych, kulturalnych oraz kongresowo-wystawienniczych. Uruchomienie Hali zaplanowano w grudniu 2013 roku.

07. ES-SYSTEM oświetli Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku

ES-SYSTEM, polska firma specjalizująca się w oświetleniu profesjonalnym, rozpoczęła dostawy opraw oświetleniowych dla Europejskiego Centrum Solidarności w Gdańsku. Kontrakt o wartość 2,5 mln zł netto zostanie zrealizowany do końca 2013 roku. Zleceniodawcą jest firma Elektromontaż Poznań.

i wytwarza 51% zysku gospodarki kraju (źródło: GUS, Ministerstwo Finansów 2012 r.). Większość z nich niestety nie może przetrwać pierwszego roku działania, ponieważ spotykają się z dobrze wszystkim znanymi barierami: • ryzykiem stosowania prawa i jego niestabilności wobec nieczytelności i zmian wykładni, interpretacji; • kosztów zarządzania i pomocy prawnej; • rozpoznawania i dostosowania do nieustannie nowelizowanego prawa i interpretacji, składanie zgłoszeń, oświadczeń, sprawozdań i deklaracji. Wspieraj rozwój Mikro Przedsiębiorczości. Pomóż rozwijać www.mikroporady.pl Serwis Mikroporady.pl dostarcza bezpłatnego wsparcia na każdym etapie działalności gospodarczej: od podjęcia decyzji o założeniu firmy aż do jej zamknięcia, zawieszenia lub przekształcenia.

09. Rozporządzenie dotyczące usytuowania budynków

W ramach realizacji umowy ES-SYSTEM dostarczy oprawy oświetlenia wnętrzowego oraz zewnętrznego. Oprawy dostarczane przez spółkę spełniają aktualne wymogi UE w zakresie energooszczędności, gwarantując niski koszt zużycia energii elektrycznej. Siedziba Europejskiego Centrum Solidarności powstaje w Gdańsku, w dzielnicy Nowe Miasto, przy Placu Solidarności w pobliżu Bramy Nr 2 i Pomnika Poległych Stoczniowców. Działalność Europejskiego Centrum Solidarności skupia się m.in.: na promowaniu dziedzictwa „Solidarności” w Polsce i innych krajach.

23 lutego 2013 r. weszły w życie nowe przepisy w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Rozporządzenie wprowadza między innymi obowiązek montażu światłowodowej instalacji telekomunikacyjnej we wszystkich nowo budowanych mieszkalnych budynkach wielorodzinnych, a także budynkach użyteczności publicznej służących celom związanym z oświatą i wychowaniem.

10. BGE chce zbudować biogazownię i farmę fotowoltaiczną

Porozumienie zakłada ustalenie szczegółów transakcyjnych oraz realizację transakcji w terminie do 12 miesięcy. Spółka BGE działa w sektorze odnawialnych źródeł energii, notowana jest na rynku NewConnect.

11. Nowa infrastruktura do przetwarzania w chmurach

Firma AMD ogłosiła, że University of Texas w San Antonio (UTSA) wdrożył do użytku serwery SeaMicro SM15000-OP™ o łącznej liczbie 1024 rdzeni procesorów AMD Opteron™ w 20 jednostkach szaf serwerowych. Serwery te są fundamentem nowej infrastruktury przetwarzania w chmurze obsługiwanej przez oprogramowanie OpenStack i będą używane do nowatorskich badań i biologii obliczeniowej. W ten sposób powstanie potężna infrastruktura przetwarzania w chmurze, która posunie naprzód badania w wielu dziedzinach inżynierii i nauk ścisłych.

12. Sztuczna inteligencja pomoże w sortowaniu baterii

Chociaż niezwykle ważne jest aby chronić środowisko przed metalami ciężkimi zawartymi w zużytych bateriach, sortowanie wszystkich dostępnych ich typów, które docierają do punktu zbiórki, jest procesem niezwykle żmudnym. Jest to rodzaj pracy, który najczęściej realizowany jest przez maszyny. Najnowsze urządzenie przeznaczone do tego to – Optisort, które dzięki wykorzystaniu sztucznej inteligencji jest w stanie rozpoznać 2000 rodzajów baterii.

Spółka BGE 8 kwietnia 2013 r. zawarła porozumienie, zakładające zakup nieruchomości dla celów budowy biogazowni oraz budowy instalacji fotowoltaicznej w Zawierciu.

Zdjęcie: Optisort Źródło: es-system

08. Mikro i Małe Firmy utrzymują Polskę

Dane statystyczne wyraźnie mówią, że to Mikro i Małe Firmy utrzymują Polskę. Aż 96% mikro firm zapewnia 75% wszystkich wpływów z podatków

Maszyna została opracowana przez naukowców z Uniwersytetu w Gothenburgu oraz Chalmers University of Technology. Claes Strannegard wpadł na ten pomysł, kiedy sortował własne śmieci. Udało mu się następnie skontaktować ze szwedzką firmą recy-

ElektroTrendy nr 2/2013

04_podsluchane.indd 30

2013-05-27 13:33:32

Podsłuchane

klingową Renova. Dzięki współpracy z wymienionymi wcześniej uczelniami udało się stworzyć kompletny system. Baterie są podawane do Optisort na taśmie przenośnik, w którym każda z nich jest fotografowana przez kamerę. Każdy z obrazów porównywany jest z zawartymi w bazie danych fotografiami w celu jednoznacznego dopasowania. W zależności od wyniku detekcji, strumień sprężonego powietrza kieruje dany akumulator do odpowiedniego zbiornika. System przetwarza dziesięć baterii na sekundę. Dzięki sztucznej inteligencji, rozpoznawane są nawet uszkodzone i zabrudzone baterie. Mimo, że system został zaprojektowany z myślą o środowisku, ma również zalety w handlu. W bazie danych przechowuje informacje o marce i modelu baterii, które mogą być sprzedawane przez recyklera. Źródło: gizmag

13. Chiny produkują więcej półprzewodników niż USA

Chiny wyprzedziły USA pod względem produkcji półprzewodników. Wiele raportów przemysłowych stworzonych przez organizację SEMI pokazuje zwiększoną produktywność w tej branży na rynku chińskim. W USA produkcja cały czas słabnie. Raport Quartz mówi, że zużycie elementów półprzewodnikowych w Ameryce Północnej spadła od ostatnich pięciu lat o ćwierć miliarda dolarów, zatrzymując się na poziomie 4,74 miliarda. Od tamtego czasu, rynek chiński wzrósł aż o 42%, wyprzedzając odwiecznego rywala o prawie 250 milionów dolarów. Równocześnie gwałtownie spada produkcja w Japonii. Od 2008 roku rynek produkcyjny skurczył się o 8% i na obecnym poziomie jest wart 10 miliardów dolarów. Według Quartz, w raz ze zwiększonym stopniem komplikacji elementów półprzewodnikowych, produkcja zacznie skupiać się wśród specjalizowanych dostawców, takich jak USA, Tajwan, Korea Południowa i Chiny. Wzrost potęgi Chin w tym sektorze odzwierciedla rosnącą produkcję we wszystkich branżach. Źródło: pacetoday

NA DOBRY POCZĄTEK

ne energią ze słońca są dużo tańsze w eksploatacji i bardziej przyjazne dla środowiska.

15. Energia dzięki soli

Zdjęcie: Słoneczna kanalizacja u stóp Kilimandżaro

14. Słoneczna” kanalizacja u stóp Kilimandżaro

W Tanzanii, u stóp najwyższej w Afryce góry Kilimandżaro (5895 m n.p.m.), 40.000 mieszkańców korzysta z kanalizacji zasilanej wyłącznie energią słoneczną. Zaopatrzenie w wodę mieszkańców przedmieść miasta Moshi to projekt testujący możliwości nowego urządzenia firmy Grundfos - przetwornika energii słonecznej. Jest on bardziej wydajny niż dotychczas stosowane przez firmę pompy napędzane energią słoneczną i może być z powodzeniem stosowany z większością produktów duńskiego przedsiębiorstwa. Wykorzystanie energii słonecznej w kanalizacji stanowi wyjątkową szansę dla terenów pustynnych, gdzie dostęp do elektryczności jest ograniczony. Na ogół do napędzania pomp wodnych używa się w takich sytuacjach silników spalinowych - tak było również w Moshi. Pompy napędza-

Amerykanie znaleźli zastosowanie dla soli w energetyce solarnej. Amerykanie kończą budowę wyjątkowej elektrowni słonecznej. Wykorzystuje ona roztopioną sól do produkcji i magazynowania energii. Budowa ma się zakończyć do końca tego roku. W stanie Nevada powstaje elektrownia solarna Crescent Dunes. Na pierwszy rzut oka jest to „konwencjonalna” elektrownia solarna skupiająca światło odbite przez tysiące heliostatów na znajdującej się pośrodku wieży. Spośród innych obiektów tego typu wyróżnia ją wykorzystanie soli. Na szczycie centralnej wieży (wysokości 164,5 m) znajdują się panele w środku których znajdują się rury. W nich zaś jest roztopiona sól. Przechwytuje ona energię słoneczną w postaci ciepła. Sól rozgrzewa się do temperatury 260-538° C. Dzięki temu sól może posłużyć do zmagazynowania energii. Konstruktorzy zapewniają, że pozwala to elektrowni na zachowanie pełnej mocy przez 10 godzin bez Słońca. W jaki sposób energie zmagazynowana w soli jest wykorzystywana? W przeciwieństwie do wody, sól w tak wysokich temperaturach pozostaje w stanie płynnym i wolniej od wody traci ciepło. Dzięki temu rozgrzana

Źródło: grundfos.com

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

04_podsluchane.indd 31

2013-05-27 13:33:33

NA DOBRY POCZĄTEK

Podsłuchane

płynna sól może „spłynąć” z wieży centralnej i zostać zmagazynowana w zbiornikach. Następnie można ją wykorzystać do zagotowania wody. Para wodna z kolei napędza turbiny parowe. Dzięki temu nowa elektrownia solarna będzie produkować energię również w nocy. Crescent Dunes zajmie obszar 1 600 akrów. Będzie ona dysponowała mocą 110 MWe i ma produkować około 500 000 MWh energii rocznie. Konstruktorzy uważają, że elektrownia spokojnie będzie mogła zaspokoić potrzeby 75 tys. domów w okresie szczytowego zapotrzebowania na energię w ciągu dnia. Koszty budowy elektrowni mają zamknąć się w kwocie ok. miliarda dolarów. Dofinansowanie rządowe z budżetu federalnego wyniosło natomiast 737 mln dolarów. Budowa elektrowni trwa od września 2011 r., a ma się zakończyć przed końcem tego roku. Według planów w grudniu ma z niej popłynąć pierwszy prąd. Źródło: cleantechnica.com/ solarreserve.com

16. Student potrafi – bezprzewodowo do sieci elektroenergetycznej Niemiecki student zbudował elektromagnetyczne urządzenie do odzyskiwania energii, które przekazuje ją do baterii AA, przetwarzając promieniowanie elektromagnetyczne z otoczenia. Takie urządzenia mogą dostarczać darmową elektryczność z różnych urządzeń, w tym z linii napowietrznych, czy ekspresów do kawy.

Dennis Siegel z Univeristy of Arts w Bremie wykorzystuje do swojego projektu cewki i diody wysokiej częstotliwości. W związku z tym, że student ma zamiar opatentować urządzenie, nie udostępnia szczegółów swojego wynalazku. Jednak, dzięki specjalnej konstrukcji możliwy jest bezprzewodowy odbiór prądu. W istocie każde urządzenie wydziela promieniowanie elektromagnetyczne, które oddziałując ze zwojem drutu jest w stanie wytworzyć prąd elektryczny. Dennis Siegel twierdzi, że przygotował dwie wersje przetwornika. Jeden, który pracuje przy niskich częstotliwościach (50Hz/60Hz) oraz przy wysokich, z którymi pracują sieci radiowe, czy Wi-Fi. Wydajność ładowania jest w dużym stopniu zależna od przetwornika i dostrojenia częstotliwości nadajnika. Zależy to od siły pola elektromagnetycznego. Jego wynalazek może w ciągu jednego dnia naładować jedną baterię AA, w przypadku, gdy korzysta z linii napowietrznych. Jak długo więc potrwa ładowanie przy użyciu ekspresu do kawy? Jako koncepcja, pomysł Siegela jest niezwykle interesujący. To sposób na zasilanie małych urządzeń, czujników, czy inteligentnych urządzeń domowych. Jedno pytanie pozostaje otwarte – ile tak naprawdę promieniowania elektromagnetycznego jest faktycznie dostępne i w jaki sposób, wprowadzenie takich urządzeń, pogorszyłoby jakość usług oferowanych nam wszystkim? Źródło: extremetech

17. Polska liderem energetyki wiatrowej w Europie Wschodniej

Według raportu Europejskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej (EWEA) „Wiatr ze wschodu. Wschodzące europejskie rynki energetyki wiatrowej”- Polska jest największym rynkiem energetyki wiatrowej wśród nowych państw członkowskich Unii Europejskiej oraz posiada znaczący potencjał szacowany na 3 682 TWh do 2030 roku. Raport analizuje rozwój energetyki wiatrowej w nowych państwach członkowskich UE oraz w krajach, które nie należą do wspólnoty, m.in. w Chorwacji, Turcji i Rosji. Pięć z dwunastu przyjętych państw (Bułgaria, Polska,

Czechy, Rumunia oraz Węgry) posiada 88% łącznej mocy zainstalowanej w energetyce wiatrowej we wszystkich nowych państwach UE. Polska jest wśród nich zdecydowanym liderem, w energetyce wiatrowej posiada zainstalowane ponad 2,3 GW mocy. Przyrost przyłączeń do sieci miał miejsce na początku 2012 roku, kiedy inwestorzy z branży energetyki wiatrowej „na siłę” kończyli projekty 2012, w celu skorzystania z aktualnych ram prawnych. Po tym przyszłe inwestycje odroczyli. Według Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej (PSEW), niepewność związana ze zmianami w przepisach dotyczących energetyki odnawialnej może znacznie spowolnić rozwój branży w Polsce. Ryzyko regulacyjne obecnie oceniane jest na bardzo wysokie. Zdaniem ekspertów z PSEW przeciągające się prace nad ustawą o OZE oraz ciągła niepewność jutra może zniechęcić poważnych zagranicznych inwestorów. Dopóki nie będzie długofalowej polityki w zakresie energetyki odnawialnej, to inwestorzy i banki będą się z Polski wycofywać. Kluczowe są dla nich: przewidywalność otoczenia oraz jasne ramy prawne. Pod tym względem, Polskę bije na głowę chociażby Turcja, która oferuje stabilne warunki inwestycyjne. Inne wnioski z raportu EWEA, które dotyczą Polski, mogą napawać optymizmem: o ile krajowa produkcja turbin wiatrowych wciąż jest w powijakach, to polskie przedsiębiorstwa dokonują ciągłej ekspansji na rynku wytwarzania komponentów. W fabrykach na terenie kraju powstają podzespoły elektroniczne, urządzenia do pomiaru siły wiatru, specjalistyczne oprogramowanie, a nawet wielkowymiarowe łopaty turbin. Warto też zauważyć, że stocznie bałtyckie, takie jak Stocznia Gdańska, oraz przedsiębiorstwa metalurgiczne dokonały już dawno ekspansji w branży offshore. Rozwój zaplecza technicznego przedsiębiorstw, wdrożenie nowych technologii, a także wysoko wykwalifikowane kadry, to największe wartości, które przynosi energetyka wiatrowa do Polski.

ElektroTrendy nr 2/2013

04_podsluchane.indd 32

2013-05-27 13:33:33

Podsłuchane

NA DOBRY POCZĄTEK

5 firm na 5 urodziny

Z ELKOR Radzymin

godnie z jubileuszową obietnicą, podjętą z okazji 5-tych urodzin – „5 firm na 5 urodziny”, ElektroUnion www.elektrounion.pl właśnie przyjęła w swoje szeregi trzecią już (po ELKOR Radzymin i PIANKA ELECTRONICS Marki) firmę hurtu elektrotechnicznego. Jest nią dwu oddziałowa, firma ELMAR z siedzibą w Przeźmierowie k/Poznania. Obecny liczebny stan Grupy ElektroUnion wynosi 31 firm hurtu elektrycznego i dysponuje, wg deklaracji - 40 punktami sprzedaży. www.elektrounion.pl

PIANKA ELECTRONICS Marki

ELMAR www.elmar.pl działa na polskim rynku od 1990 roku, początkowo jako Spółka Cywilna, a od 2001 jako Spółka Jawna. Obecnie posiada dwa oddziały: Przeźmierowo, ul. Rynkowa 30 i Tarnowo Podgórne, ul. Poznańska 151. Prowadzi sprzedaż hurtową i detaliczną. Oferuje asortyment zarówno dla instalatorów, jak i odbiorców indywidualnych. Od lat oferuje wszystko to, co potrzebne jest do zasilenia, rozdziału i zabezpieczenia energii elektrycznej (artykuły oświetleniowe, osprzęt elektroinstalacyjny, kable i przewody).

nr 5/2012 www.elektrotrendy.pl

04_podsluchane.indd 33

2013-05-27 13:33:33

NA DOBRY POCZĄTEK

KIG

KIG gospodarzem dyskusji o Programie „Inwestycje Polskie”

zef resortu skarbu Mikołaj Budzanowski spotkał się w dniu 7 marca 2013 r. (czwartek) w siedzibie Krajowej Izby Gospodarczej w Warszawie, przy ul. Trębackiej 4 z przedsiębiorcami oraz organizacjami biznesowymi zrzeszonymi w tej instytucji. Celem spotkania było zaprezentowanie założeń i możliwości inwestycyjnych rządowego Programu „Inwestycje Polskie”. Program Inwestycje Polskie to narzędzie finansowe, które ma wesprzeć długofalowe i rentowne projekty infrastrukturalne (energetyczne, gazowe, morskie, kolejowe, drogowe, samorządowe, przemysłowe i telekomunikacyjne). Docelowo cały program ma opiewać na 40 miliardów złotych. Część środków zostanie pozyskana z budżetu państwa, około 11 miliardów wniesione jako aport w postaci spółek Skarbu Państwa, natomiast resztę będzie stanowić efekt dźwigni finansowej. Oznacza to, że rząd częściowo rezygnuje z dotychczasowego sposobu prywatyzacji. Nie będzie już sprzedawał swoich udziałów w kluczowych spółkach, by sfinansować bieżące potrzeby budżetowe. Nowy model prywatyzacji ma finansować projekty, w które zaangażowane będą Inwestycje Polskie. Już

Uczestnicy spotkania w KIG

04_KIG.indd 34

w grudniu 2012 roku została zawiązana spółka celowa o nazwie Polskie Inwestycje Rozwojowe, a rząd zgodził się na wnoszenie akcji spółek Skarbu Państwa do Banku Gospodarstwa Krajowego oraz Celowej Spółki Inwestycyjnej. Tym samym PGE, PKO BP, PZU i Ciech będą głównymi aktywami, pod których zastaw BGK będzie mógł zaciągać kredyty. Skarb Państwa w sumie może uzyskać ponad 35 miliardów złotych z prywatyzacji spółek znajdujących się obecnie na warszawskim parkiecie, nie tracąc przy tym nad nimi kontroli. Największy udział w tej kwocie przypada na PGE (12,2 miliarda złotych) oraz PGNiG (11,2 miliarda złotych). W trakcie spotkania przedstawiciele Ministerstwa Skarbu Państwa i Banku Gospodarstwa Krajowego wyjaśniali, m.in. zasady, na jakich przedsiębiorcy będą mogli starać się o kredyty w BGK i współfinansowanie projektów w spółce Polskie Inwestycje Rozwojowe. Dyskusja dotyczyła kształtu Programu, roli Banku Gospodarstwa Krajowego oraz spółki Polskie Inwestycje

Rozwojowe, w tym przede wszystkim możliwości bezpośredniego zaangażowania w „Inwestycje Polskie” kapitału polskich firm. Środowisko przedsiębiorców skupione wokół KIG oceniło nowe narzędzie rządu jako interesujący instrument, mogący w przyszłości znacząco poszerzyć ich wachlarz możliwości inwestycyjnych. Spotkanie było także doskonałą okazją do szczegółowej analizy rozwiązań przyjętych w Programie. Dla uczestników szczególnie istotne były takie kwestie, jak zasady wyboru i akceptowania konkretnych projektów inwestycyjnych oraz instrumenty gwarantujące niezależność podejmowania decyzji w procesie inwestycyjnym. W ocenie zarówno uczestników jak i ministra Mikołaja Budzanowskiego dyskusja umożliwiła identyfikację tych elementów Programu, które są szczególnie istotne dla powodzenia całego projektu. Powstała w 1990 roku Krajowa Izba Gospodarcza jest największą niezależną organizacją biznesu w Polsce. Reprezentuje przedsiębiorców, łącząc ponad 150 organizacji biznesowych.

Program spotkania: 11:00 – 11:10 Otwarcie spotkanie • Andrzej Arendarski, Prezes Krajowej Izby Gospodarczej • Herbert Leopold Gabryś, Przewodniczący Komitetu ds. Polityki Klimatyczno – Energetycznej • Józef Marek Kowalczyk, Przewodniczący Komitetu Infrastruktury Gospodarczej 11:10 – 11:55 Prezentacja założeń rządowego Programu Inwestycje Polskie • Mikołaj Budzanowski, Minister Skarbu • Paweł Tamborski, Podsekretarz Stanu, Ministerstwo Skarbu Państwa, – Przedstawiciel Banku Gospodarstwa Krajowego 11:55 – 12:05 Interwencjonizm a Inwestycje Infrastrukturalne • prof. dr hab. Leszek Pawłowicz, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, – Gdańska Akademia Bankowa 12:05 – 12:35 Dyskusja 12:35 – 12:45 Podsumowanie spotkania

ElektroTrendy nr 2/2013

2013-05-28 15:31:25

KIG

NA DOBRY POCZĄTEK

Gospodarka Konkurencyjna

i Mniej Emisyjna

W dniu 20 marca 2013 roku (środa) w siedzibie Krajowej Izby Gospodarczej w Warszawie, przy ul. Trębackiej 4, odbyło się wspólne otwarte posiedzenie Komitetu ds. Polityki Klimatyczno–Energetycznej oraz Komitetu Ochrony Środowiska Krajowej Izby Gospodarczej pt. „Gospodarka Konkurencyjna i Mniej Emisyjna”. Celem spotkania było przedstawienie założeń i celów programów UE i Polski związanych z realizacją polityki klimatyczno-energetycznej UE w kontekście skutków, korzyści i kosztów gospodarczych oraz społecznych na czas post Energy Roadmap 2050 Podczas obrad członkowie komitetów przyjęli wspólne stanowisko w sprawie propozycji dalszego procedowania w Komisji Europejskiej polityki klimatyczno-energetycznej do roku 2050. W swoim stanowisku Krajowa Izba Gospodarcza po raz kolejny apeluje do rządu, by bronił interesów gospodarczych kraju w związku z propozycjami zaostrzenia polityki klimatycznej UE i wprowadzenia restrykcyjnych ograniczeń emisji dwutlenku węgla po 2020 roku. W spotkaniu udział wzięli: • Andrzej Arendarski, Prezes Krajowej Izby Gospodarczej • prof. Michał Kleiber, Wiceprzewodniczący Społecznej Rady ds. Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej • Zbigniew Kamieński, Z-ca Dyrektora, Departament Innowacji i Przemysłu, Ministerstwo Gospodarki • Herbert Leopold Gabryś, Przewodniczący Komitetu ds. Polityki Klimatyczno-Energetycznej • Krzysztof Kawczyński, Przewodniczący Komitetu Ochrony Środowiska • dr inż. Arkadiusz Węglarz - Członek Społecznej Rady ds. Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej, Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. • Daniel Borsucki, Wiceprzewodniczący Forum Odbiorców Energii Elektrycznej i Gazu, Członek Komitetu ds. Polityki Klimatyczno – Energetycznej • dr inż. Adam Mierzwiński, Ekoexpert Sp. z o.o., Członek Komitetu Ochrony Środowiska • dr Bolesław Jankowski, Wiceprezes EnergSys Sp z o.o., Członek Komitetu ds. Polityki Klimatyczno – Energetycznej

Informacja prasowa po wspólnym posiedzeniu Komitetów ds. Polityki Klimatyczno-Energetycznej oraz Ochrony Środowiska Krajowej Izby Gospodarczej Krajowa Izba Gospodarcza po raz kolejny apeluje do rządu, by bronił interesów gospodarczych kraju w związku z propozycjami zaostrzenia polityki klimatycznej Unii Europejskiej i wprowadzenia restrykcyjnych ograniczeń emisji dwutlenku węgla po 2020 roku. Dziś podczas obrad członkowie obu komitetów przyjęli wspólne stanowisko w sprawie propozycji dotyczących zaostrzenia polityki klimatycznej Unii Europejskiej. W czasie debaty jednoznacznie negatywne oceniono propozycje niektórych państw unijnych, by po 2020 roku znacząco zredukować emisje CO2. Protestujemy przeciwko grożącym zwiększeniom obciążeń działalności podmiotów gospodarczych w Polsce kosztami ze skutków prowadzonej polityki klimatyczno-energetycznej UE. KIG wzywa rząd do uruchomienia w strukturach UE procedur rozliczenia z wykonania zobowiązań wynikających z tzw. pakietu 3x 20 przez poszczególne kraje wspólnoty i weryfikacji nieskutecznych mechanizmów wsparcia produkcji z OZE oraz odrzucenia tzw. technologii wychwytywania, transportu geologicznego magazynowania dwutlenku węgla. Apelujemy o otwartą politykę informacyjną, takiej która uwzględni rzeczywiste koszty i efekty, jakie niesie wsparcie OZE i uświadomi obywatelom ich udział w kosztach prowadzonej polityki klimatyczno energetycznej. Postulujemy również do rządu o rychłe opracowanie polityki - doktryny polityki energetycznej państwa, aby spełniając konstytucyjną powinność, dostosować ją do rzeczywistego stanu rzeczy / strategia z 2009 roku odbiega znacząco od obecnego stanu rzeczy wskutek wymuszeń UE i radykalnych zmian w otoczeniu zewnętrznym Polski i UE/. KIG uważa, że zmiana gospodarki UE w stronę gospodarki niskoemisyjnej do roku 2030 i dalej do roku 2050 muszą nastąpić. Powinny jednak być realizowane z dokładnym oszacowaniem skutków w skali poszczególnych państw wspólnoty, z poszanowaniem ich prawa do stanowienia ich własnego „energy mix”, bez sankcji za wybory strategii rozwoju społeczno-gospodarczego i bezpieczeństwa energetycznego, wynikające z uwarunkowań posiadanych zasobów naturalnych, które pozwolą a utrzymanie konkurencyjności ich gospodarek na światowym rynku. Krajowa Izba Gospodarcza proponuje, aby podstawowym celem unijnej, a więc i naszej polityki klimatyczno-energetycznej było : − po pierwsze priorytetowe traktowanie działań dla podwyższenia efektywności energetycznej gospodarki z dążeniem, aby zmniejszyć koszty zewnętrzne użytkowania energii o 50% − po wtóre zmniejszenie zależności od importu węglowodorów z krajów niestabilnych politycznie o 50% − po trzecie zwiększenia skuteczności działań dla możliwości pozyskania innowacyjnych technologii, maszyn i urządzeń przede wszystkim z obszaru UE Już od początku ubiegłego roku Krajowa Izba Gospodarcza na podstawie zleconego opracowania, wykonanego przez EnergSys S.A. w W-wie, wzywała rząd do odrzucenia tzw. propozycji UE „Energy Roadmap 2050” a dziś wzywa do daleko idącej ostrożności wobec prób wprowadzenia jej filozofii pod innym tytułem także w pracach konsultacyjnych prowadzonych w Polsce. Powód jest oczywisty – podkreśla Andrzej Arendarski, Prezes Krajowej Izby Gospodarczej „Oszacowane koszty i skutki wprowadzenia powodowałyby istotne pomniejszenie PKB, utratę rentowności wielu branż gospodarki, w tym hutnictwa, branży chemicznej, producentów wyrobów papierowych, czy AGD, z zagrożeniem ich wyprowadzenia z Polski, a stąd utratę kilkuset tysięcy miejsc pracy”. Warszawa, 20 marca 2013 r.

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

04_KIG.indd 35

2013-05-28 15:31:25

NA DOBRY POCZĄTEK

NOBE

PROGRAM NOBE Narodowy Ośrodek Bezpieczeństwa Elektrycznego NOBE Narodowy Ośrodek Bezpieczeństwa Elektrycznego NOBE jest organizacją społeczną powstałą w 2012 r. z inicjatywy Stowarzyszenia Elektryków Polskich (SEP), Polskiej Izby Gospodarczej Elektrotechniki (PIGE) oraz Instytutu Elektrotechniki (IEl) i jest zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym pod nr 428956 Misją NOBE jest poprawa bezpieczeństwa użytkowników energii elektrycznej w Polsce. W zakresie działalności NOBE bezpieczeństwo użytkowników energii elektrycznej rozumiane jest zarówno w aspekcie ochrony ich zdrowia i życia, jak i bezpieczeństwa zwierząt domowych, mienia oraz środowiska. NOBE działa na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach. Głównymi celami NOBE są: 1. Utworzenie krajowego systemu monitorowania zagrożeń i wypadków związanych z użytkowaniem energii elektrycznej, oraz zapobiegania im; [zadania: • opracowanie materiałów informacyjnych i odpowiednich kwestionariuszy statystycznych do powiadamiania o występujących zagrożeniach i wypadkach związanych z użytkowaniem energii elektrycznej; • zorganizowanie w oparciu o strukturę SEP, w ścisłej współpracy z innymi instytucjami/organizacjami zainteresowanymi problematyką bezpieczeństwa elektrycznego w Polsce (np. UDT, PIIB, Państwowa Inspekcja Pracy, Inspekcja Budowlana, Policja, Straż Pożarna, Pogotowie Ratunkowe, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Zakłady Ubezpieczeń itp.), sieci terenowych punktów monitorowania i powiadamiania o zagrożeniach i wypadkach; • zorganizowanie skutecznego systemu zapobiegania wypadkom w przypadku wykrycia zagrożeń związanych z wadliwymi instalacjami i urządzeniami elektrycznymi.] 2. Utworzenie krajowego systemu propagowania wiedzy w zakresie zagro-

04_KIG.indd 36

żeń i standardów bezpieczeństwa użytkowników energii elektrycznej; [zadania: • stworzenie jednolitego programu kształcenia osób w określonych grupach wiekowych, adresowanego w szczególności do dzieci i osób w podeszłym wieku, w zakresie właściwego ‘obchodzenia się z prądem elektrycznym’; • zorganizowanie terenowych ośrodków tego rodzaju kształcenia oraz innych form systematycznego przekazywania wiedzy; • działalność promocyjna (z wykorzystaniem wszelkich dostępnych możliwości i środków przekazu) na rzecz uświadamiania użytkowników energii elektrycznej o występujących zagrożeniach; • organizowanie szkoleń, konferencji i sympozjów związanych z działalnością statutową Fundacji.] 3. Wprowadzenie do krajowego systemu prawnego właściwych regulacji chroniących bezpieczeństwo użytkowników energii elektrycznej; [zadania: • sporządzanie analiz, opinii, ekspertyz i raportów dotyczących bezpieczeństwa użytkowania instalacji i urządzeń elektrycznych; • współpraca z organami administracyjnymi w zakresie tworzenia i skutecznego egzekwowania przepisów dotyczących bezpieczeństwa użytkowania instalacji i urządzeń elektrycznych; • opiniowanie aktów prawnych związanych z bezpieczeństwem użytkowania instalacji i urządzeń elektrycznych.] 4. Zapewnienie najwyższych standardów bezpieczeństwa użytkowania instalacji i urządzeń elektrycznych w Polsce; [zadania: • upowszechnianie obowiązujących w przodujących krajach Unii Europejskiej standardów w zakresie projektowania, budowy i eksploatacji instalacji i urządzeń elektrycznych; • upowszechnianie nowych technologii przydatnych w procesie modernizacji instalacji elektrycznych;

• współpraca z dystrybutorami energii elektrycznej w zakresie ich misji oszczędzania energii i bezpieczeństwa użytkowników; • promowanie najnowocześniejszych rozwiązań technicznych zapewniających bezpieczeństwo użytkowników energii elektrycznej poprzez organizowanie różnorodnych konkursów i rankingów.] 5. Konsolidacja krajowych sił i środków na rzecz ciągłej poprawy bezpieczeństwa użytkowników energii elektrycznej; [zadania: • współpraca z krajowymi organizacjami i jednostkami w sprawach związanych z bezpieczeństwem użytkowania instalacji i urządzeń elektrycznych; • organizowanie przedsięwzięć promujących potrzebę wymiany instalacji i urządzeń elektrycznych zagrażających zdrowiu i życiu ich użytkowników; • współudział w sporządzaniu projektów standardów w zakresie bezpieczeństwa użytkowników energii elektrycznej; • współudział w pracach nad utworzeniem krajowego systemu kwalifikacji i kontroli instalacji elektrycznych; • inicjowanie i wspieranie realizacji projektów badawczych dotyczących bezpieczeństwa użytkowania instalacji i urządzeń elektrycznych.] 6. Reprezentowanie Polski w ramach międzynarodowych i zagranicznych organizacji działających na rzecz bezpieczeństwa użytkowników energii elektrycznej. [zadania: • współpraca z zagranicznymi organizacjami i jednostkami, w tym z Międzynarodową Federacją na rzecz Bezpieczeństwa Użytkowników Elektryczności (FISUEL), w sprawach związanych z bezpieczeństwem użytkowania instalacji i urządzeń elektrycznych; • udział w zagranicznych imprezach służących wymianie doświadczeń i promocji w zakresie bezpieczeństwa użytkowników energii elektrycznej.]

ElektroTrendy nr 2/2013

2013-05-28 15:31:25

Wydarzenia

NA DOBRY POCZĄTEK

KONKURS Menadżer Roku 2012 w toku

Trwa 3_edycja Konkursu Menadżer Roku Branży Elektrotechnicznej. Ideą Konkursu jest zwrócenie uwagi na ludzi, którzy wyróżniają się szczególną aktywnością na rynku, ich firmy dynamicznie rosną, podnosząc standardy w branży.

andydatem do Konkursu Menadżer Roku Branży Elektrotechnicznej może być każda osoba, która uczestniczy od co najmniej pięciu lat w zarządzaniu przedsiębiorstwem branży elektrotechnicznej na polskim rynku. Konkurs obejmuje trzy kategorie: Producent, Hurtownia i Usługi. Producent - oznacza podmiot zajmujący się produkcją wyrobów elektrotechnicznych lub ich dystrybucją jako przedstawicielstwo handlowe producenta zagranicznego.

Hurtownia - oznacza podmiot zajmujący się handlem wyrobami elektrotechnicznymi dysponujący siecią sprzedaży. Usługi - oznacza wykonywanie lub projektowanie instalacji energoelektrycznych oraz działalność grup zakupowych. W każdej z kategorii zostanie przyznana jedna statuetka Podstawowymi kryteriami oceny dokonywanej przez Komisję Konkursową są: • Przedsiębiorczość: pomysły na rozwój firmy; umiejętność przezwyciężania kryzysów, niezłomność i determinacja w dążeniu do osiągnięcia sukcesu, budowa silnej marki. • Wyniki finansowe: wyniki finansowe świadczące o stabilnym wzroście; efektywność podjętych inwestycji. • Strategia: wizja i strategia rozwoju firmy oraz ich konsekwentna realizacja; kluczowe czynniki sukcesu firmy. • Innowacyjność: podejmowanie twórczych i nowatorskich działań dążących do lepszego pozycjonowania firmy wobec konkurencji; wprowadzanie i stałe rozwijanie nowych produktów i usług. • Relacje z pracownikami: podstawowe zasady współpracy i etyki pracy; motywowanie personelu (system ocen, nagród, awansowania).

• Nagrody i osiągnięcia: ukończone kursy i szkolenia, przyznane nagrody, zdobyte medale, • Działalność społeczno-kulturalna: wspieranie wydarzeń artystycznych, akcje charytatywne, sponsoring. Aby wziąć udział w Konkursie należy wypełnić formularz konkursowy i przesłać go do 01 lipca 2013 roku pod adresem organizatora Nad prawidłowością przebiegu Konkursu czuwa niezależna Komisja złożona z ekspertów z branży elektrotechnicznej. Organem doradczym dla Konkursu jest Klub Menadżera, którego członkami są wszyscy laureaci. Do Konkursu mogą zgłaszać się menadżerowie bezpośrednio. Istnieje również możliwość zgłoszenia menadżera przez osobę trzecią. Organizatorem Konkursu jest Publikatech, wydawca miesięcznika Rynek Elektryczny. Udział w Konkursie jest bezpłatny i nie wiąże się z żadnymi zobowiązaniami ze strony osób zgłaszających swoje osiągnięcia. Nazwiska zwycięzców zostaną ogłoszone na uroczystej gali podczas Forum Elektrotechniki w październiku 2013 roku. Źródło: Rynek Elektryczny

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

04_KIG.indd 37

2013-05-28 15:31:26

NA DOBRY POCZĄTEK

Wydarzenia

PODSUMOWANIE KONFERENCJI AKADEMII CHINT 14.03.2013r. 14 marca 2013 r. w Łodzi podczas trwania XVI Targów Edukacyjnych w Nowej Hali Expo odbyło się rozstrzygnięcie I etapu Ogólnopolskiego Konkursu „Nowatorska Elektryka” oraz podsumowanie drugiego roku działalności Akademii Chint. Uczestniczyli w niej przedstawiciele szkół, prasa branżowa a także przedstawiciele łódzkich władz: Kurator Oświaty, Doradca Wojewody oraz W-ce Prezes Stowarzyszenia Elektryków Polskich Oddziału Łódzkiego. Wręczyli oni uczestnikom oficjalne nominacje oraz granty konkursowe.

o zakończeniu części oficjalnej odbył się Panel Dyskusyjny pt. „Rola rynku zawodowego w kształceniu XXI wieku” w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 20 w Łodzi. Uczestniczyli w nim dyrektorzy, nauczyciele, uczniowie jak i potencjalni pracodawcy zaproszeni na konferencję. Dyskusję poprowadził Prezes Fundacji Akademia Chint Pan Jakub Róziewicz. Celem całego przedsięwzięcia było: • rozpoznanie potrzeb szkolnictwa zawodowego w odniesieniu do rynku zawodowego, rozpoznanie potrzeb szkół oraz pracodawców ich wymagań problemów a także możliwych wzajemnych korzyści ze współpracy, • nakreślenie kierunku zmian jakie są niezbędne dla popularyzacji i rozwoju szkolnictwa zawodowego, • kierunki działań zmierzające do podniesienia innowacyjności, samodzielności oraz kreatywności uczniów, absolwentów szkół technicznych.

04_KIG.indd 38

Istotne znaczenie miały wypowiedzi uczniów, którzy aktywnie uczestniczyli w panelu. Na podstawie własnych doświadczeń wskazywali czynniki, które w znaczącym stopniu negatywnie wpływają na szkolnictwo zawodowe: • Brakuje rzetelnego doradztwa zawodowego na poziomie gimnazjum, mającego tak naprawdę znaczący wpływ na kształtowanie dalszej ścieżki rozwojowej ucznia. • Szkoły zawodowe - zarówno technika, jak i zasadnicze postrzegane są jako szkoły dla młodzieży bardzo ubogiej oraz gorszej intelektualnie. • Do szkół technicznych i zawodowych powinna trafiać najzdolniejsza młodzież, co zaowocowałoby z pewnością szybkim odbudowaniem potencjału szkolnictwa zawodowego. • Należy położyć większy nacisk na kształcenie praktyczne, ograniczenie

kształcenia teoretycznego bazującego na wiedzy podręcznikowej. Zwiększenie liczby godzin praktyk zawodowych stanowiących podstawę przygotowania do zawodu zarówno od strony teoretycznej jak i praktycznej. Zaangażowanie uczestników w prowadzony dialog, chęć wypowiedzi i wyrażania własnych poglądów utwierdziły nas tylko w przekonaniu, że takich spotkań powinno być znaczenie więcej. Akademia Chint jako fundacja mając szerokie poparcie zrzeszonych szkół zawodowych (obecnie 30 z całej Polski) jest jednostką która będzie realizowała ustalone cele statutowe, dążąc jednocześnie do popularyzacji i rozwoju szkolnictwa zawodowego. Więcej informacji oraz nasze działania i projekty dostępne są na stronie www.akademiachint .pl

http://www.facebook.com/pages/Akademia-Chint/496436607073038?fref=ts

ElektroTrendy nr 2/2013

2013-05-28 15:31:28

04_KIG.indd 39

2013-05-28 15:31:28

brunch z biznesem

ElektroTrendy prezentują

POLSKI PRODUCENT – WYSOKA JAKOŚĆ

Magdalena Starczewska-Czepiec

MANEX to polska firma z 25-letnią tradycją na rynku. Wysoka jakość oferowanych wyrobów, innowacje technologiczne i nowości produktowe to niewątpliwy atut tego producenta kabli elektrycznych, gołych przewodów miedzianych oraz maszyn kablowych z podzespołami. ZAKŁAD PRODUKCJI KABLI Od 25 lat w Zakładzie Produkcji Kabli firmy Manex wytwarzanych jest ponad 300 typowymiarów przewodów i kabli elektrycznych w szerokiej gamie kolorów, w izolacjach z tworzyw PVC, PE, PP, TPE i w tzw. izolacjach bezhalogenowych. Pięć linii wytłaczarkowych zapewnia moce produkcyjne na po ziomie 1000 km na dobę w zakresie przewodów i kabli elektrycznych o przekrojach od 0,14 mm2 do 120 mm2. Produkcja w całości oparta jest o tworzywa ekologiczne, spełniające wymagania dyrektywy RoHS i rozporządzenia REACH. Linie do produkcji kabli wyposażone są w nowoczesne systemy sterowania i napędu z zastosowaniem sterowników PLC oraz aparaturę kontrolno- pomiarową. MANEX specjalizuje się głównie w produkcji przewodów i kabli elektrycznych do pojazdów samo chodowych, taboru szynowego oraz

elektroenergetycznych. Przedsiębiorstwo wytwarza również szeroką gamę przewodów: uziemiających, zwierają cych, nawojowych i zasilających do pomp głębinowych, instalacyjnych dla

budownictwa i przemysłu elektro maszynowego, jak również do sprzętu gospodarstwa domowego oraz nietypowych według dostarczonych wzorów i specyfikacji.

ElektroTrendy nr 2/2013

06_biznes_manex.indd 40

2013-05-28 21:57:15

ElektroTrendy prezentują

brunch z biznesem

Głównymi odbiorcami firmy Manex są producenci wiązek samochodowych dla światowych koncernów przemysłu motoryzacyjnego, firmy sektora elektroenergetycznego oraz zakłady specjalizujące się w produkcji i modernizacji taboru szynowego. ZAKŁAD PRODUKCJI MASZYN XX wiek spółka MANEX powitała uruchomieniem Zakładu Produkcji Maszyn. Oferta zakładu obejmuje projekty, konstrukcje, wykonawstwo: maszyn, urządzeń, linii technologicznych oraz systemów sterowania maszynami i liniami produkcyjnymi dla przemysłu kablowego, samochodowego, medycznego i innych. Zakład świadczy też specjalistyczne usługi dla branży elektromaszynowej, w tym usługi serwisowe, montażowe oraz uruchomienia linii produkcyjnych na zlecenie firm zewnętrznych. Aktualne kontakty z producentami przewodów i kabli elektrycznych oraz fakt czynnego udziału w tworzeniu przemysłu kablowego pozwalają na podejmowanie zadań nietypowych oraz swobodne i szybkie reagowanie na potrzeby technologiczne odbiorców Zakładu Produkcji Maszyn. ZAKŁAD PRZETWÓRSTWA MIEDZI Dla wzmocnienia pozycji na rynku producentów kabli i przewodów, firma MANEX poszerzyła swoją działalność o Zakład Przetwórstwa Miedzi. Nowoczesny park maszynowy, pracujący w zakładzie, został dostarczony

przez niemiecką firmę Niehoff. Urządzenia pomocnicze do maszyn zostały wyprodukowane we własnym zakresie przez MANEX. Kolejnym krokiem rozbudowy było uruchomienie grubociągu M85 i uzyskanie możliwości przeciągania walcówki ø8mm. Aktualnie cztery linie ciągarnicze jedno- i wielodrutowe posiadają miesięczne zdolności produkcyjne na po ziomie 450 ton wyrobów gołych Cu i CuSu. Zakres produkowanych dru tów oraz pasemek Cu i CuSn obej muje średnice pojedynczego drutu od 0,10 mm do 3,50 mm. Jedenaście nowoczesnych skręcarek umożliwia produkcję skrętek Cu, CuSn i Al w zakresie przekrojów od 0,14 mm2 do 120 mm2. Zakład Przetwórstwa Miedzi zapewnia zaplecze surowcowe wewnętrznym procesom produkcji przewodów i kabli elektrycznych oraz prowadzi sprzedaż surowców dla innych producentów. Oferuje ponadto usługi ciągnienia i skręcania drutów, jak również pasemek Cu, CuSn oraz innych stopów.

wania wszystkich testów dla przewodów motoryzacyjnych, zgodnie z normą ISO 6722. Aktualnie laboratorium firmy MANEX wykonuje badania kabli i przewodów w wysokiej i niskiej temperaturze przy regulowanej wilgotności oraz pomiary: wagi, długości i kąta, parametrów mechanicznych izolacji i żyły przewodzącej oraz właściwości elektrycznych izolacji i żyły przewodzącej. Przeprowadza się ponadto próby starzeniowe izolacji, jak i inne wskazane przez normy, w szczególności w zakresie dymotwórczości i palności kabli oraz przewodów dla taboru szynowego. JAKOŚĆ POD KONTROLĄ Nowoczesne systemy kontrolno-pomiarowe zastosowane w liniach produkcyjnych gwarantują najwyższą jakość wyrobów.

LABORATORIUM BADAWCZE Celem zapewnienia wysokiej jakości produkowanych przewodów, firma MANEX stworzyła od podstaw własne laboratorium badawcze. Zostało ono wyposażone w wysokiej klasy sprzęt pomiarowy, który posiada aktualne świadectwa wzorcowań wykonane w laboratoriach akredytowanych przez PCA. Pierwszego etapu rozbudowy laboratorium dokonano pod kątem możliwości przeprowadzania badań i oceny dla przewodów jednożyłowych zharmonizowanych. Zakończony został z początkiem 2012 roku poprzez uzyskanie prawa do znako wania <HAR-BBJ>. Przedsiębiorstwo nadal poszerza zakres prac swojego laboratorium badawczego o możliwości dokony-

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

06_biznes_manex.indd 41

2013-05-28 21:57:16

brunch z biznesem

ElektroTrendy prezentują

Linie ciągarnicze i skręcarkowe w Zakładzie Przetwórstwa Miedzi wyposażone są w wysokiej klasy laserowe urządzenia kontroli procesu nawijania drutów, pasemek i skrętek z automatyczną precyzyjną regulacją ich naciągu. W Zakładzie Produkcji Kabli wysoką jakość wyrobów gwarantuje nowoczesny park maszy nowy, wyposażony w bezstykowe urządzenia do kontroli średnicy, przebicia oraz centryczności izolacji wraz z ośmiopunktowym bezstykowym pomiarem grubości jej ścianki. Zarządzanie produkcją i logistykę w firmie wspomagają: system automatycznego tworzenia danych statystycznych procesu produkcji oraz system znakowania wyrobów kodami paskowymi. UZYSKANE CERTYFIKATY Od ponad dziesięciu lat MANEX posiada certyfikat zarządzania jakością ISO 9001. Nieco później wdrożono system zarządzania środowiskiem ISO 14001. Dla przewodów kolejowych przedsiębiorstwo dysponuje aktualnymi certyfikatami zgodności Instytutu Kolejnictwa w Warszawie. Firma uzyskała również oficjalną akredytację jednego ze światowych koncernów samochodowych wraz z wpisem w 2006 r. na listę kwa lifikowanych dostawców w zakresie izolowanych p r z e w o d ó w dla przemysłu motoryzacyjnego. Dwa lata później spółka MANEX zdobyła certyfikat zarządzania jakością ISO/TS 16949:2009. System ISO/TS stanowi ujednolicenie istniejących w branży motoryzacyjnej systemów jakości w obrębie globalnego przemysłu samochodowego. Dla uszczegółowienia wymagań normy ISO 9001:2008, wynikających ze specyfiki działań przemysłu i transportu kolejowego, MANEX wprowadził wszystkie standardy IRIS. Dzięki temu w minionym roku firma MANEX uzyskała certyfikat IRIS rev 02. Stanowi on potwierdzenie zarządzania projektami w przedsiębiorstwie w całym cyklu życia produktu, celem zachowania płynności łańcucha dostaw, zapobiegania usterkom dla zapewnienia jakości oraz bezpieczeństwa wyrobów i usług.

PLASTPOL spółka MANEX otrzymała wyróżnienie za obrotowy nóż tnący zintegrowany z odciągiem pasowym. Za szczególne osiągnięcia w dziedzinie przedsiębiorczości MANEX dostąpił zaszczytnego tytułu i statuetki Lidera Przedsiębiorczości w ogólnopolskim konkursie za rok 2002, 2005 i 2007. Kolejno w latach 2006 i 2007 otrzymał tytuły Gazele Biznesu. Zarządzanie przez jakość w firmie MANEX zostało nagrodzone w 2007 roku prestiżową Małopolską Nagrodą Jakości. Miesiąc później przedsiębiorstwo zostało zwycięzcą Ogólnopolskich Nagród Czysty Biznes w kategorii zarządzanie energią, wodą oraz odpadami za projekt: „Technologia procesu chłodzenia wraz z odzyskiem ciepła, zastosowana przy linii produkcyjnej”. MOCNE STRONY W celu utrzymania ugruntowanej pozycji na rynku producentów kabli i przewodów elektrycznych, spółka Manex wyróżnia się indywidualnym

podejściem do klienta. Charakteryzuje ją możliwość wytwarzania krótkich partii produkcyjnych oraz szybkie terminy realizacji. Mocne strony firmy MANEX potwierdza wysoka jakość oferowanych wyrobów. Przedsiębiorstwo ponadto specjalizuje się w realizacjach nietypowych wdrożeń. W ostatnich latach wprowadza liczne nowości produktowe i innowacje technologiczne. INNOWACJE Wdrożenie PRZEWODÓW KOLEJOWYCH BEZHALOGENOWYCH dla taboru szynowego w 2011 roku przykładem innowacji technologicznej firmy Manex. Zmieniające się wymagania dla przewodów kolejowych uwarunkowały rozpoczęcie przygotowań do wprowadzenia w przedsiębiorstwie nowych technologii. W wyniku prac badawczo-rozwojowych uzyskano produkt, który został przebadany przez Laboratorium Badań Materiałów i Elementów Konstrukcji IK. Za-

OSIĄGNIĘCIA Na X Międzynarodowych Targach Przetwórstwa Tworzyw Sztucznych 42

ElektroTrendy nr 2/2013

06_biznes_manex.indd 42

2013-05-28 21:57:17

ElektroTrendy prezentują

owocowało to otrzymaniem przez spółkę Manex w 2011 r. certyfikatu Instytutu Kolejnictwa w Warsza wie na zgodność z normą PN-K 02511:2000 dla dwóch typoszeregów przewodów: MXC 1000HF (w zakresie przekrojów od 1 do 120mm2) oraz MXR 1000HF (dla przekrojów od 1 do 16mm2). Firma Manex uzyskała możliwość produkcji przewodów bezhalogenowych sieciowanych radiacyjnie dla taboru szynowego. Zaletami przewodu sieciowanego radiacyjnie MXR są: wysoka odporność na działanie płomienia, niska emisja dymu, wzrost odporności na działanie wysokich temperatur, dobre właściwości elektryczne (niska stała dielektryczna), ograniczenie grubości ścianki izolacji, mniejsza objętość i masa oraz odporność na działanie oleju i chemikaliów.

NOWOŚCI PRODUKTOWE W ubiegłym roku Manex rozpoczął przygotowania do certyfikacji typoszeregu <HAR>. Zaowocowało to otrzymaniem certyfikatu zgodności z normą PN-EN 50525-1:2011 na dwa typoszeregi: H05V-K i H05V2-K. W ostatnim czasie firma rozpoczęła produkcję przewodów bezhalogenowych typu H05Z-K oraz H07Z-K, jak również przewodów bezhalogenowych dla przemysłu samochodowego klasy C wg normy ISO 6722. Przeprowadzono też wstępne prace nad wprowadzeniem bezhalogeno-

brunch z biznesem

wych przewodów dla branży budowlanej z izolacją z tworzywa porowanego i uniepalnioną powłoką. Zapewnia to przedsiębiorstwu możliwość wytwarzania przewodów elektroenergetycznych bezhalogenowych uniepalnionych dla budownictwa. Projekt ten wpisuje się w Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego (CPR) w zakresie wyrobów budowlanych. Aktualnie firma MANEX prowadzi prace rozwojowe, mające na celu wdrożenie przewodów dla przemysłu samochodowego klasy D wg normy ISO 6722.

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

06_biznes_manex.indd 43

2013-05-28 21:57:17

brunch z biznesem

Raporty biznesowe

Raporty biznesowe Kodeks pracy w małej pigułce Większość firm prowadzonych w Polsce należy do kategorii mikroprzedsiębiorstwa. W 2011 roku przedsiębiorstwa zatrudniające do 9 osób stanowiły 96% ogólnej liczby przedsiębiorstw sektora prywatnego. Drugą w kolejności, ale wielokrotnie mniejszą grupę firm, stanowią małe przedsiębiorstwa, które zatrudniają od 10 do 49 osób i osiągają roczny obrót nieprzekraczający równowartości 10 milionów euro. Taki podział stosuje się w ekonomii, natomiast z punktu widzenia prawa pracy i gałęzi prawa z nim związanych najczęściej spotykanym kryterium podziału jest liczba (do 20 i powyżej 20 pracowników).

Liczba pracowników, a obowiązki pracodawcy Na pracodawcę zatrudniającego więcej niż 20 pracowników Kodeks pracy nakłada obowiązek utworzenia regulaminu pracy oraz regulaminu wynagradzania. Regulamin pracy ustala organizację i porządek w procesie pracy oraz związane z tym prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników. Powinien określić w szczególności organizację pracy, warunki przebywania na terenie zakładu pracy w czasie pracy i po jej zakończeniu, systemy i rozkłady czasu pracy oraz przyjęte okresy rozliczeniowe czasu pracy, porę nocną, przyjęty u danego pracodawcy sposób potwierdzania przez pracowników przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy, jak również inne istotne kwestie, wymienione w artykule 1041 Kodeksu pracy. Nie ma obowiązku wprowadzania regulaminu

06_raporty.indd 44

pracy, jeżeli powyższe informacje zawarto już w układzie zbiorowym pracy. Regulamin wynagradzania określa warunki wynagradzania za pracę, a także przewidziane przez pracodawcę dodatkowe świadczenia związane z wykonywaną pracą (np. nagrody jubileuszowe, odprawy pieniężne itp.) i zasady ich przyznawania. Taki regulamin wynagradzania musi być uzgodniony z zakładową organizacją związkową. Jeśli takiej nie ma, to pracodawca samodzielnie ustala regulamin wynagradzania i podaje go do wiadomości pracowników w sposób przyjęty w zakładzie pracy. Regulacje Kodeksu pracy dotyczą ogólnej liczby pracowników, niezależnie od wymiaru etatu. Na pracodawcę zatrudniającego więcej niż 20 pracowników Kodeks pracy nakłada obowiązek utworzenia regulaminu pracy oraz regulaminu wynagradzania.

Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych Jest to fundusz przeznaczony na finansowanie działalności socjalnej organizowanej na rzecz osób uprawnionych do korzystania z funduszu oraz na dofinansowanie zakładowych obiektów socjalnych. Jednym z częściej spotykanych świadczeń finansowanych z tego funduszu jest świadczenie urlopowe. Powinien go stworzyć każdy pracodawca zatrudniający według stanu na dzień 1 stycznia danego roku co najmniej 20 pracowników. Zatrudnienie odnosi się do pełnego etatu, zatem pracodawca zatrudniający pracowników na niepełne etaty przelicza je na etaty pełne i w ten sposób ustala liczbę swojego personelu. Pracodawcy zatrudniający mniejszą liczbę pracowników mogą tworzyć fundusz dobrowolnie. Świadczenia chorobowe Liczba pracowników w zakładzie pracy jest istotna dla kwestii wypłaty świadczeń z ubezpieczeń społecznych. Pracodawca, który zatrudnia nie więcej niż 20 pracowników, ma obowiązek wypłacania zatrudnionym wynagrodzenia chorobowego za pierwsze 33 dni niezdolności do pracy w ciągu roku. Zasiłek chorobowy, opiekuńczy, macierzyński i świadczenia rehabilitacyjne (z ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego) wypłaca pracownikowi ZUS. Pracodawca, który zgłasza do ubezpieczenia chorobowego więcej niż 20 osób, ma obowiązek ustalenia prawa, wysokości oraz wypłaty świadczeń chorobowych z ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego (zasiłku chorobowego, wyrównawczego, macierzyńskiego, opiekuńczego i świadczeń rehabilitacyjnych) przez cały okres choroby bądź niezdolności pracowników do pracy. Jeżeli w czasie pobierania zasiłku lub świadczenia stosunek pracy ulegnie rozwiązaniu, to obowiązki pracodawcy przejmuje ZUS. Zwolnienia grupowe pracowników Rozwiązanie stosunku pracy w drodze wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę, a także na mocy porozumienia stron z przyczyn leżących po stronie pracodawcy zalicza się do zwolnień grupowych w przypadku spełnienia

ElektroTrendy nr 2/2013

2013-05-27 20:43:39

Raporty biznesowe

określonych kryteriów. O zwolnieniach grupowych mówimy, gdy w okresie nieprzekraczającym 30 dni zwolnienie pracodawca zwalnia co najmniej: • 10 pracowników, gdy w zakładzie pracy zatrudnionych jest mniej niż 100 pracowników, • 10% pracowników, gdy w zakładzie pracy zatrudnionych jest co najmniej 100, jednak mniej niż 300 pracowników, • 30 pracowników, gdy w zakładzie pracy zatrudnionych jest co najmniej 300 lub więcej pracowników. Obowiązki i sposób postępowania pracodawcy reguluje ustawa o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Jej przepisy powinien stosować pracodawca zatrudniający co najmniej 20 pracowników. Bezpieczeństwo i higiena pracy Większe obowiązki w zakresie przestrzegania przepisów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy nakładane są na pracodawców zatrudniających co najmniej 20 pracowników. Dotyczą one m.in. spełnienia wymagań przez

pomieszczenia i urządzenia higieniczno-sanitarne, a także organizacji pracy, np. zapewnienia pomieszczenia do spożywania posiłków (jadalni), jeżeli na jednej zmianie zatrudnionych jest więcej niż 20 pracowników. Wpłaty na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Obowiązek dokonywania wpłat na PFRON spoczywa na pracodawcach zatrudniających określoną liczbę pracowników. W tym przypadku jednak nie jest to kryterium 20, lecz co najmniej 25 pracowników przeliczeniu na pełne etaty. Drugim warunkiem jest osiąganie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych poniżej 6%. Pracodawcy zatrudniający mniej niż 25 pracowników lub osiągający wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych powyżej 6% są zwolnieni ze składek na PFRON. Źródła: • Ustawa z dn. 26 czerwca1974 r. Kodeks pracy (DzU nr 24, poz. 141 z późn. zm.) • Ustawa z dn. 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 1996 r. nr 70, poz. 335 z późn. zm.)

brunch z biznesem

• Ustawa z dn. 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (DzU nr 90, poz. 844 z późn. zm.) • Ustawa z dn. 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2005 r. nr 31, poz. 267 z późn. zm.) • Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (DzU z 2003 r., nr 169, poz. 1650 z późn. zm.) • Ustawa z dn. 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (DzU nr 123, poz. 776 z późn. zm.) • http://www.prawo.egospodarka. pl/32955,Obowiazki-pracodawcy-zatrudniajacego-min-20-pracownikow,4,34,3.html Na podstawie: zielona linia.gov.pl

Ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych 22 marca 2013 r. Prezydent podpisał ustawę o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, która zacznie obowiązywać 30 dni od dnia jej ogłoszenia. Zakłada ona zmniejszenie opóźnień w zapłacie należności przez dłużników oraz zachęcenie stron do stosowania krótszych terminów rozliczeń. Według nowych przepisów, termin zapłaty w transakcjach między przedsiębiorcami nie powinien przekraczać 60 dni. Może on zostać wydłużony tylko po spełnieniu odpowiednich warunków. W przeciwnym razie wierzyciel będzie mógł naliczyć odsetki za opóźnienie w wysokości tzw. odsetek podatkowych, które obecnie wynoszą 11,5 proc. W transakcjach między przedsiębiorcami a podmiotami publicznymi, w których podmiot publiczny jest dłużnikiem, termin zapłaty za dostarczone towary lub wykonane usługi nie będzie mógł przekroczyć 30 dni. Można go bę-

dzie wydłużyć do 60 dni w sytuacji, gdy będzie to obiektywnie uzasadnione elementami umowy. 60-dniowy termin jako zasada przewidziany został dla podmiotów leczniczych, a zwłaszcza dla szpitali. Zgodnie z ustawą wskazanie w umowie dłuższego terminu traktowane będzie jako opóźnienie w zapłacie należności, wierzycielowi zaś przysługiwać będą odsetki za opóźnienie w wysokości tzw. odsetek podatkowych. Ustawa wprowadza również maksymalny, 30-dniowy termin na tzw. procedurę badania towaru lub usługi, w ramach której potwierdzona ma być ich zgodność z umową. Zgodnie z nowymi przepisami wprowadzona została tzw. stała rekompensata o równowartości 40 euro, która ma pokryć wydatki ponoszone przez wierzyciela przy próbach odzyskania należności. Uprawnienie do naliczenia tej kwoty możliwe będzie od momentu, gdy wymagalne staną się odsetki za opóźnienie w płatnościach, bez odrębnego wezwania do jej zapłaty. Gdy

koszty odzyskania należności przekroczą kwotę stałej rekompensaty, wierzyciel będzie mógł uzyskać na drodze sądowej zwrot wszelkich wydatków, jakie poniósł w związku z próbą odzyskania należności. Ustawa pozostawia też niektóre rozwiązania przewidziane już w przepisach obecnie obowiązujących, m.in. możliwość naliczania odsetek za opóźnienie w wysokości tzw. odsetek podatkowych za brak zapłaty w terminie oraz odsetek ustawowych po upływie 30 dni od dnia spełnienia swojego świadczenia przez wierzyciela i doręczenia faktury dłużnikowi, gdy strony ustaliły w umowie termin zapłaty dłuższy niż 30 dni. Ustawa stanowi implementację do krajowego systemu prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/7/UE w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych. Źródło: Ministerstwo Gospodarki

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

06_raporty.indd 45

2013-05-27 20:43:39

brunch z biznesem

Raporty biznesowe

Projekt ustawy energetycznej budynków

Rząd przyjął założenia do projektu ustawy o charakterystyce energetycznej budynków. Jej celem ma być, m.in. ograniczenie zużycia energii w budynkach oraz rozwój nowoczesnych technologii w budownictwie i instalacjach z nim związanych.

entrum Informacyjne Rządu poinformowało we wtorek, że celem przyszłej ustawy, przygotowanej przez ministra transportu, budownictwa i gospodarki morskiej, jest „poprawa charakterystyki energetycznej budynków”. Świadectwo charakterystyki energetycznej określa dokładne zapotrzebowanie budynku na energię. Przyszła ustawa ma zapewnić wdrożenie unijnej dyrektywy w tej sprawie. Zakłada ona udoskonalenie systemu certyfikacji energetycznej budynków oraz kontroli systemów ogrzewania i klimatyzacji. Chodzi też o osiągnięcie znaczących oszczędności w sektorze budownictwa, który jest jednym z najbardziej energochłonnych. Zgodnie z założeniami, obowiązkowo mają być wykonywane świadectwa charakterystyki energetycznej dla nowych budynków, tylko w przypadku, gdy są one wznoszone i sprzedawane nowemu nabywcy. Zgodnie z założeniami, świadectwa mają być nieważne, m.in. po 10 latach od ich sporządzenia, a także po stwierdzeniu w nich oczywistych i rażących błędów. Przewidziano też wprowadzenie przepisów zapewniających egzekwowanie obowiązku sporządzania i przekazywania świadectw w przy-

06_raporty.indd 46

padku sprzedaży budynku lub jego części. Założono również, że za kontrole świadectw, protokołów z przeglądów systemów grzewczych i klimatyzacji oraz kotłów ma odpowiadać minister budownictwa. Będzie on również odpowiedzialny za opracowanie krajowego planu działań, którego celem ma być zwiększenie liczby budynków o niemal zerowym zużyciu energii. Monitoring budynków zajmowanych przez władze publiczne będzie należał również do ministra budownictwa. Ma on dotyczyć prowadzonych remontów, opracowanych świadectw i podejmowanych działań zmniejszających zużycie energii. CIR poinformowało, że zostanie wprowadzony obowiązek sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej dla istniejących budynków o powierzchni użytkowej ponad 500 m³., zajmowanych przez władze publiczne i często odwiedzanych. W takich obiektach świadectwo ma być umieszczane w widocznym miejscu. Obowiązek sporządzania świadectw nie będzie dotyczył m.in. starych kamienic zabytkowych, kościołów, a także budynków przeznaczonych do użytkowania na okres nie dłuższy niż 2 lata. W projekcie ustawy będzie także zapis zwalniający z obowiązku certyfi-

kacji budynków, które będą miały ważne świadectwo wydane na podstawie dotychczasowych przepisów prawa budowlanego. Minister budownictwa ma prowadzić centralny rejestr, w którym znajdą się m.in. zaktualizowane listy uprawnionych do sporządzania świadectw, ich wykaz oraz rejestr budynków zajmowanych przez władze publiczne. Zaplanowano też rozszerzenie katalogu osób, które będą mogły sporządzać świadectwa. Chodzi m.in. o wpisane do centralnego rejestru osoby, które ukończyły studia inżynierskie. Osoby z wyższym wykształceniem nietechnicznym, by uzyskać uprawnienia, będą musiały ukończyć studia podyplomowe. Prawo do sporządzania świadectw będą miały też osoby z wykształceniem średnim oraz uprawnieniami budowlanymi. Osoby, które uzyskały uprawnienia na podstawie prawa budowlanego, zachowają je. Osoba, która straci uprawnienia, zostanie wykreślona z centralnego rejestru. O ponowny wpis do niego będzie mogła się ubiegać po dwóch latach. Źródło: bim.kprm.gov.pl; ptwp.pl

ElektroTrendy nr 2/2013

2013-05-27 20:43:40

Raporty biznesowe

brunch z biznesem

Ranking największych przejęć 2012 roku w Polsce

Zdjęcie: ElektroTrendy

Oto ranking TOP 10 największych przejęć i fuzji na polskim rynku w 2012 roku. Mieliśmy do czynienia ze spektakularnymi przejęciami na kwotę wielu miliardów złotych. Ale jedna transakcja zdominowała całe zestawienie. Ranking został przygotowany przez Forbesa Polska i zespół fuzji i przejęć firmy doradczej PwC. Niniejszy ranking został przygotowany wyłącznie na podstawie publicznie dostępnych informacji. Jeżeli wartość transakcji nie została oficjalnie ujawniona, była oszacowana na podstawie publicznie dostępnych informacji.

Miejsce 1. Quadra FNX Mining Ltd. Kupujący: KGHM Polska Miedź SA Sprzedający: inwestorzy giełdowi Udziały: 100% Wartość transakcji (mln PLN): 9700

Miejsce 6. Elektorwnia Rybnik SA oraz ZEW Kogeneracja SA Kupujący: Grupa Electricite de France Sprzedający: EnBW Energie Baden-Wurttemberg AG Udziały: 32,45% (Rybnik) oraz 15,95% (ZEW) Wartość transakcji (mln PLN): 1300

Miejsce 2. Kredyt Bank SA Kupujący: Banco Santander SA Sprzedający: Grupa KBC Udziały: 76,5% Wartość transakcji (mln PLN): 4300

Miejsce 7. Mondi Packaging Paper Świecie SA Kupujący: Grupa Mondi Sprzedający: inwestorzy giełdowi Udziały: 34% Wartość transakcji (mln PLN): 1200

Miejsce 3. TUiR Warta SA Kupujący: Talanx International AG (70%) oraz Meiji Yasuda (30%) Sprzedający: Grupa KBC Udziały: 100% Wartość transakcji (mln PLN): 3500

Miejsce 8. BGŻ SA Kupujący: Rabobank Sprzedający: Skarb Państwa, inwestorzy giełdowi Udziały: 38% Wartość transakcji (mln PLN): 1180

Miejsce 4. Polbank EFG SA Kupujący: Raiffeisen Sprzedający: EFG Eurobank Ergasias Udziały: 70% Wartość transakcji (mln PLN): 1900 Miejsce 5. TU Europa SA Kupujący: Talanx International AG (50%) oraz Meiji Yasuda (33,5%) Sprzedający: Geting Holding i inwestorzy giełdowi Udziały: 83,5% Wartość transakcji (mln PLN): 1500

Miejsce 9. N-Vision BV (pośrednio właściciel 52,45% akcji TVN SA) Kupujący: Grupa Canal+ Sprzedający: ITI Group Udziały: 40% Wartość transakcji (mln PLN): 1000 Miejsce 10. Grupa Onet SA Kupujący: Ringier Axel Springier Media AG Sprzedający: TVN SA Udziały: 75% Wartość transakcji (mln PLN): 956

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

06_raporty.indd 47

2013-05-27 20:43:40

Raporty biznesowe

Zniesienie obowiązku meldunkowego w 2016 r.

ejm uchwalił nowelizację ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych przesuwającą zniesienie obowiązku meldunkowego z 2014 r. na 2016 r.; przesunięty został też termin wdrożenia elektronicznych dowodów osobistych. Za przyjęciem ustawy było 302 posłów, jeden był przeciw, a 136 wstrzymało się od głosu. Ustawa, przygotowana przez MSW, została skierowana do Sejmu jako pilna ze względu na konieczność przesunięcia terminu wejścia w życie ustaw o dowodach osobistych i o ewidencji ludności, co wynika z decyzji o zmianie projektu „pl.ID – polska ID karta”. Nowelizacja przewiduje, że z ustawy zostaną wykreślone zapisy dotyczące elektronicznej warstwy dowodów osobistych. Według MSW Komitet Rady Ministrów ds. Cyfryzacji podjął decyzję o przesunięciu wdrożenia elektronicznych dowodów osobistych z uwagi na zmianę w tym obszarze prawa europejskiego, a także w wyniku analizy kosztów wymiany dowodów, które oceniono na 2 mld zł, a które musiałby pokryć budżet państwa. Poza tym elektroniczny dowód osobisty byłby wykorzystywany w niewielkim stopniu, gdyż obecnie jest mało systemów, które by to umożliwiały. Nowelizacja przewiduje również, że zniesienie obowiązku meldunkowego zostanie przesunięte z 1 stycznia 2014 r. na 1 stycznia 2016 r. Część przepisów regulujących kwestię meldunku zacznie obowiązywać od początku 2013 r. Nie będzie trzeba najpierw wymeldowywać się w jednym urzędzie, aby móc zameldować się w nowym miejscu. Wszystkie te czynności wykonamy w jednym urzędzie, z chwilą zameldowania się w nowym miejscu. Od nowego roku wydłużo-

06_raporty.indd 48

Zdjęcie: Krzysztof Białoskórski ny zostanie z 4 do 30 dni termin na zgłoszenie meldunku. Te formalności będzie mógł załatwić ustanowiony pełnomocnik. Przy dopełnianiu obowiązku meldunkowego nie trzeba będzie podawać m.in. informacji o wykształceniu i obowiązku wojskowym. Od 2013 r. zniesione zostaną również sankcje za niedopełnienie obowiązku meldunkowego. Złagodzono procedury związane z wyjazdem za granicę. Od 2013 r. obowiązek zgłoszenia wyjazdu będzie dotyczył osób, które wyjeżdżają na okres powyżej sześciu miesięcy (obecnie dotyczy to wyjazdów powyżej trzech miesięcy). Zniknie też obowiązek zameldowania obywateli polskich oraz obywateli UE na pobyt czasowy nieprzekraczający trzech miesięcy. Zrezygnowano z obowiązku meldunkowego wczasowiczów i turystów. Właściciele, dozorcy, administratorzy nieruchomości oraz zakładów pracy nie będą weryfikować wypełniania obowiązku

meldunkowego przez mieszkańców lub pracowników. Od 2015 r. utworzony ma zostać elektroniczny Rejestr Dowodów Osobistych. Dostęp do niego będą miały urzędy gmin. Dzięki temu będzie można złożyć wniosek o wydanie dowodu osobistego w dowolnej gminie na terenie całego kraju, niezależnie od miejsca zamieszkania. Będzie także możliwość elektronicznego przesłania wniosku o wydanie dowodu. Od 1 stycznia 2015 r. adres zameldowania nie będzie zamieszczany w dowodzie osobistym. Dzięki temu nie będzie trzeba wymieniać dokumentu, w przypadku zmiany miejsca stałego pobytu. Przesunięty zostanie termin wejścia w życie dwóch ustaw: o dowodach osobistych - z 1 lipca 2013 r. na 1 stycznia 2015 r. oraz ustawy o ewidencji ludności - z 1 stycznia 2013 r. na 1 stycznia 2015 r. Źródło: sejm.gov.pl, msw.gov.pl

ElektroTrendy nr 2/2013

2013-05-27 20:43:40

(Zdjęcie:. Shutterstock)

brunch z biznesem

Raporty biznesowe

brunch z biznesem

(Zdjęcie:. Jupiterimages)

(Zdjęcie:. Shutterstock)

Z innowacjami na bakier Akademia PARP

edług rankingu Innovation Union Scoreboard pod względem innowacji Polska zajmuje 23 miejsce spośród 27 krajów UE. Co gorsza - nie nadrabiamy zaległości. W tym samym rankingu pod względem dynamiki jesteśmy zaledwie w środku europejskiej stawki. Z danych GUS wynika, że firmy zatrudniające powyżej dziesięciu osób wydały w 2010 roku na innowacje 34,5 mld zł. W latach 2008 - 2010 innowacje zrealizowała co szósta firma przemysłowa i co ósma usługowa. Przede wszystkim inwestują firmy prywatne. Na zakup nowych maszyn i urządzeń przeznaczają ponad połowę swoich wydatków inwestycyjnych. Na drugim miejscu znajdują się inwestycje budowlane. Dopiero trzecią pozycję zajmuje finansowanie badań naukowych związanych z innowacjami. Wynika z tego, że polskie firmy przeznaczają na innowacje mało pieniędzy. Kupują głównie gotowe rozwiązanie, a nie inwestują we własne pomysły. Wg ekspertów PARP, jednym z powodów takiego stanu jest brak pieniędzy, ale przecież kraje na podobnym poziomie rozwoju gospodarczego, jak Estonia, Słowenia czy Czechy, znacznie lepiej radzą sobie z działalnością innowacyjną. Jedną z przyczyn jest także brak właściwego nastawienia i wiedzy, jak radzić sobie z badaniami

Jeżeli polskie firmy MSP chcą być konkurencyjne na rynku krajowym i międzynarodowym, muszą myśleć o budowie przewagi konkurencyjnej w oparciu o innowacje.

i chronić uzyskaną w ten sposób wartość intelektualną. Aby zdobyć niezbędną wiedzę z tego zakresu najlepszym rozwiązaniem będą szkolenia. Gdzie ich szukać? W Internecie! Akademia PARP udostępnia szkolenie „Ochrona własności intelektualnej i przemysłowej”, dzięki któremu firmy mogą dowiedzieć się, w jaki sposób chronić swoją własność w ramach obowiązującego jeszcze prawa. Warto pospieszyć się, jeśli przedsiębiorcy chcą skorzystać z ochrony patentowej na dotychczasowych zasadach. Szkolenie „Ochrona własności intelektualnej i przemysłowej” zostało przygotowane w formie e-learningu. Szkoląc się tą metodą uczestnik sam wybiera miejsce i czas szkolenia. W szkole-

niach internetowych nauka oparta jest na uczestniku, który staje się bardziej odpowiedzialny za rezultaty nauki. Dzięki temu, że uczestnik skoncentrowany jest na celach szkolenia, efektywność szkoleń e-learning znacznie się zwiększa. To nowoczesna metoda nauki w sam raz dla innowacyjnych firm. Oprócz tego szkolenia pod adresem www.akademiaparp.gov.pl znajdują się 33 inne tematy. Szkolenia Akademii PARP są całkowicie bezpłatne dla właścicieli i pracowników firm z sektora MSP, a także dla osób planujących założenie własnego biznesu. Uczestnicy szkolenia mogą korzystać z pomocy opiekunów i tutorów, a także otrzymują certyfikat potwierdzający zdobyte wiadomości.

Więcej informacji: msp@akademiaparp.gov.pl Infolinia 0-801 444 MSP (czyli 0-801 444 677)

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

06_raporty.indd 49

2013-05-27 20:43:41

brunch z biznesem

Paprykarz gospodarczy

„Paprykarz”

gospodarczy

Usługi bankowe dla przeciętnych klientów coraz droższe

W ciągu roku prowizje i opłaty bankowe wzrosły średnio o jedną szóstą. Obsługa rachunków w ciągu roku podrożała o ponad 16%

Źródło: DGP

d dłuższego czasu eksperci DGP prognozują, że prowizje bankowe będą rosnąć. Powodów tego zjawiska ma być wiele, m.in. wzrost wymogów kapitałowych, spowalniająca akcja kredytowa i redukcja opłaty interchange, jaką banki inkasują za transakcje kartami w sklepach. Proces podwyżek już widać – w ostatnich miesiącach kilka banków podjęło decyzję o podwyżkach swoich opłat. Efekt? Przeciętny klient rok temu za obsługę rachunku płacił średnio 9,2 zł miesięcznie. Dziś jest to już około 10,7 zł. Oznacza to, że w ciągu ostatnich 12 miesięcy usługi bankowe podrożały aż o 16,7%. Określono profil hipotetycznego klienta banku – użytkownika konta osobistego. Założono, że jego dochody netto są skromne: wynoszą 1.500 zł miesięcznie. Pracodawca przelewa je regularnie na rachunek w banku. Klient wypłaca pieniądze z konta cztery razy w miesiącu po 100 zł z bankomatu własnego banku lub wskazanego przez bank jako własny (tak jak np. w przypadku mBanku, który własnych maszyn nie ma, a wskazuje jako takie bankomaty Euronetu). Ponadto hipotetyczny klient wypłaca także dwa razy w miesiącu po 50 zł z bankomatu obcej sieci oraz płaci w sklepie kartą debetową wydaną do rachunku również dwa razy, za każdym razem po 60 zł. Wreszcie co miesiąc wykonuje także pięć przelewów na rachunki w innych bankach. W wyliczeniach uwzględniono 12 banków, które łącznie obsługują ponad 22 mln kont osobistych. Pominięte zostały też ewentualne korzyści klientów z programów rabatowych i promocji. Gdyby w szacunkach dotyczących tempa zmian cen usług ban-

kowych brać pod uwagę wielkość poszczególnych instytucji, okazałoby się, że średnia skala podwyżek była nieco mniejsza – wyniosłaby 8,6% w skali roku. Równocześnie jednak należałoby pogodzić się z przeciętnym kosztem korzystania z konta przekraczającego 12 zł (średnią zawyżają dwaj najwięksi gracze rynkowi). Spośród branych pod uwagę banków w żadnym w ciągu minionego roku nie było obniżek prowizji. Natomiast w trzech zarejestrowano wzrost cen. Były to: BZ WBK, Citi Handlowy i ING Bank Śląski.

W BZ WBK o dwa złote wzrosła miesięczna opłata za użytkowanie karty debetowej. W Citi Handlowym natomiast wzrosła minimalna kwota wpływów na rachunek uprawniająca do ulgi w prowizji za prowadzenie konta. Rok temu limit wynosił 1.500 zł, a więc nasz hipotetyczny klient mógł liczyć na zerową opłatę. Ale wymaganą kwotę podniesiono do 2.000 zł. W dodatku opłata wzrosła z 7 zł do 9,5 zł miesięcznie. Szczególny przypadek to ING Bank Śląski. Nie było tam podwyżki prowizji. Mimo to klient rok temu za obsługę rachunku nie płaciłby nic,

ElektroTrendy nr 2/2013

07_paprykarz.indd 50

2013-05-27 20:50:27

Paprykarz gospodarczy a obecnie zapłaciłby już 7 zł. Wszystko dlatego, że bank zdecydował się podnieść minimalną wartość transakcji bezgotówkowych uprawniającą do zwolnienia z prowizji za użytkowanie karty debetowej. W ubiegłym roku wystarczyło zapłacić nią w sklepie 100 zł, by karta była bezpłatna. Teraz kwota ta wzrosła do 200 zł. Klient rok temu za kartę nie musiał płacić, a obecnie musi wydać na to 7 zł.

Te przykłady pokazują też, jak kształtowana jest polityka cenowa w bankach. Zmiany pozwalają instytucjom zwiększyć przychody nawet bez formalnych podwyżek. Równocześnie jest to dla banków sposób na nakłanianie klientów do korzystania z bardziej nowoczesnych (i z reguły tańszych w obsłudze) produktów lub usług.

brunch z biznesem

W pozostałych bankach hipotetyczny klient nie zostałby dotknięty podwyżkami. Nie znaczy to jednak, że w ogóle ich nie było. Na przykład w Millennium opłata za kartę wzrosła z 3 do 4 zł, ale wciąż obowiązuje zwolnienie z prowizji, jeżeli wpływy na konto wynoszą minimum 1.000 złotych miesięcznie. Źródło: opublikowano za DGP, inforbiznes

JUŻ CZAS, JUŻ CZAS… Ceny prądu nieuchronnie pójdą w górę. Podwyżki będą drastyczne, prąd może być droższy nawet o 40%!!! Łyżeczka miodu i… potężna szufla dziegciu. Rząd zapowiedział, że państwo będzie dopłacać osobom najuboższym do prądu. Rząd szacuje, że dopłaty do prądu pochłoną 150 mln zł rocznie. Pomoc, która ma osłodzić życie niektórym, dla większości może być zmorą. Dlaczego? A no dlatego, że dopłaty do prądu to tylko krok do tego, by uwolnić ceny prądu. A to oznacza, że każda firma energetyczna będzie mogła swobodnie dyktować ceny, a to oznacza podwyżki nawet o 40%. Rząd zgodził się na działania osłonowe dla najuboższych. W Sejmie pełną parą toczą się prace nad odpowiednimi przepisami, które – może!!! – pokryją nam 30% całych rachunków. Nie będziemy też można swobodnie korzystać z tańszej energii. Obowiązywać będą limity, po których przekroczeniu sami będziemy do prądu dopłacać. I tak: osoba samotna, aby otrzymać dodatek energetyczny (tak nazywać się ma dopłata) – nie będzie mogła zużyć więcej niż 900 kWh rocznie, rodzina 2-4 osobowa – 1250 kWh, a większe rodziny – 1500 kWh. Czy to dużo? O tuż nie!!! Przeciętna czteroosobowa rodzina zużywa w ciągu roku 2000 kWh. Żeby zasłużyć na dodatek, trzeba będzie naprawdę solidnie oszczędzać prąd, by nie przekroczyć limitu. To jest jedno ograniczenie. Ale jest i drugie dotyczące dochodu. Na pomoc od państwa będą mogli liczyć tylko najubożsi. Ustalono, że dodatki energetyczne będą wypłacane osobom, którym przysługuje dodatek mieszkaniowy: czyli mieszkającym w mniejszych mieszkaniach, gdzie dochód na osobę w rodzinie nie przekracza 1.038,94 zł brutto. Obecnie takie dodatki pobiera

400.000 rodzin. Dopłaty są swoistym preludium przed uwolnieniem cen energii. Dziś ceny prądu dla gospodarstw domowych są regulowane – firmy energetyczne proponują swoje taryfy, ale zatwierdza je Urząd Regulacji Energetyki. Gdy firmy chcą nam narzucić zbyt wysoką podwyżkę, Urząd poskramia ich pazerność. W ten sposób chroni nas przed drożyzną. Ale gdy ceny zostaną uwolnione, sprzedawcy nie będą musieli nikogo pytać o zgodę, gdy zechcą zażądać od nas wyższej ceny. A drożyzna jest nieunikniona. Dzisiaj ceny energii elektrycznej na giełdach są stosunkowo niskie. Wiąże się to m.in. z tym, że firmy energetyczne nie inwestują w swój rozwój. Jeśli zaczną, a w perspektywie kilku lat będą musiały, koszty tych inwestycji poniosą ich odbiorcy. Dlatego podwyżki cen energii są nieuniknione. O ile? Nie wiadomo, nie wiedzą tego nawet firmy energetyczne. Na tą chwilę temat jest bardzo niewygodny. Pewne natomiast jest, że sprzedawcy prądu nie potraktują zwykłych odbiorców lepiej niż wielkie firmy w 2008 r. Wówczas uwolniono ceny prądu właśnie dla przedsiębiorstw. Rezultat? Ceny w początkowym okresie wzrosły prawie o 40%. Ceny na wolności. Od kiedy? Ceny dla gospodarstw domowych mogą zostać uwolnione w ciągu dwu, maksymalnie trzech lat. Decyzja zostanie zakomunikowana z odpowiednim, około półrocznym, wyprzedzeniem, aby nikt – zarówno sprzedawcy, jak i odbiorcy – nie był taką decyzją zaskoczony. Sejm RP już pieczołowicie przygotowuje się do uwolnienia cen energii. W ciągu kilku tygodni może przyjąć przepisy wprowa-

Zdjecie: ARC

dzające dodatki energetyczne. A uwolnienie cen energii stanie się wtedy już tylko kwestią czasu. Dopłaty pokryją tylko niewielką część rachunku Wysokość dodatku zależeć będzie od średniej ceny prądu dla gospodarstw domowych i naszego zużycia. Maksymalna dopłata wyniesie 30% tej kwoty i obowiązywać będą limity zużycia. Średnia cena energii elektrycznej w 2012 roku, wg URE wyniosła 0,28 zł za kWh. Musimy też pamiętać, że będą obowiązywać limity zużycia. • przy zużyciu rocznym 900 kWh, otrzymamy maksymalnie 75,6 zł dodatku. Obecnie średnie rachunki za energię wynoszą około 550 zł w skali roku. • przy zużyciu rocznym 1250 kWh, otrzymamy jedynie 105 zł dodatku. Obecnie średnie rachunki za energię wynoszą około 780 zł w skali roku. • przy zużyciu rocznym 1500 kWh, otrzymamy najwyżej 126 zł. Obecnie średnie rachunki za energię wynoszą około 890 zł w skali roku. JUŻ CZAS, JUŻ CZAS… na własne „osobiste elektrownie”: panele PV, solary, wiatraczki i małe agregaty prądotwórcze. JUŻ CZAS… Źródło: za URE, fakt.pl

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

07_paprykarz.indd 51

2013-05-27 20:50:27

WIEDZA I TECHNIKA

Artykuły techniczne

Technologia LED

dostosowanie parametrów do wymagań ekoprojektu Autor : Jarosław R udaś Współpraca: Krzysztof Żurek

ozwój technologii LED daje nam możliwość coraz szerszego wykorzystywania energooszczędnego oświetlenia. Jeżeli sięgniemy do historycznego rysu słowa „energooszczędne” to musimy przyznać, że tym terminem było określane już kilka generacji opraw i źródeł światła. Typowym przykładem źródła oszczędzającego energię (porównując ze standardową żarówką), jest świetlówka, zarówno liniowa, jak i kompaktowa. Najczęściej spotykaną i wykorzystywaną w gospodarstwach domowych, jest świetlówka kompaktowa ze zintegrowanym układem zapłonowym z trzonkiem E14 lub E27. Wszyscy zdążyliśmy się już przyzwyczaić do uproszczonego sposobu przeliczania strumienia świetlnego konwencjonalnej żarówki na ten sam parametr świetlówki. Wystarczy moc żarówki podzielić przez pięć i już mamy przybliżoną moc świetlówki,

jako zamiennika. W ten sposób przyjęło się, że świetlówka kompaktowa ze zintegrowanym układem zapłonowym zużywa pięć razy mniej energii elektrycznej niż standardowa żarówka. W obrębie źródeł żarowych także powstała rodzina produktów nosząca miano energooszczędnych. Są to żarówki halogenowe, które dzięki napełnieniu bańki gazem obojętnym i dodaniu halogenu – najczęściej jodu, mają żywotność przedłużoną do 2000 h i zwiększoną wydajność świetlną o ok. 30%. Kolejną innowacją, dającą zwiększenie poziomu oszczędności energii źródeł halogenowych, jest wykorzystanie technologii IRC (ang. IRC - Infra Red Coating). Żarówki halogenowe IRC zużywają do wytworzenia tej samej ilości światła, aż o 45% mniej energii, a ich trwałość została wydłużona do 4000 h. Równolegle do prac nad zwiększeniem wydajności świetlnej istniejących

ETU-MSS 7W/841 E14

ETU-MSS 24W/827 E27

GLH/CL 52W E27

CDH/CL 42W E14

na rynku źródeł żarowych i świetlówkowych w laboratoriach trwały prace nad nowym, półprzewodnikowym źródłem światła LED. O ile wcześniej wskazane technologie, a w szczególności wytwarzanie światła ze źródeł żarowych, ocierają się już o granicę technologicznego maksimum, o tyle

Zestawienie skuteczności świetlnej wybranych źródeł światła: Zestawienie skuteczności świetlnej wybranych źródeł światła:

Skuteczność świetlna (lm/W)

Rodzaj źródła światła

Dodatkowe uwagi Dodatkowe uwagi

żarówka

8 - 10

żarówka halogenowa

lampa fluorescencyjna - świetlówka

45 - 104

lampa metalohalogenkowa

85 - 115

wysokoprężna lampa sodowa

do 150

niskoprężna lampa sodowa

do 206

1800K bardzo rzadko stosowana ze względu na nieprzyjemne światło fałszujące doznania wzrokowe

biała dioda LED

do 170

276 lm/W osiągnęła w testach laboratoryjnych w lutym 2013 firma Cree

Zestawienie skuteczności świetlnej wybranych źródeł światła 52

ElektroTrendy nr 2/2013

08_wiedza_technika_kanlux.indd 52

2013-05-27 21:02:14

Artykuły techniczne WIEDZA I TECHNIKA

technologia źródeł LED wkracza właśnie w dojrzały, aczkolwiek niepozbawiony dalszych możliwości wzrostu wydajności i jakości wytwarzanego światła, okres. Do niedawna można było wymienić co najmniej kilka powodów ograniczających powszechne stosownie źródeł LED. Należały do nich m.in. skomplikowane zasilanie, niski współczynnik oddawania barw Ra, niski współczynnik mocy zasilaczy wewnętrznych w źródłach (PF) oraz wysoka luminancja jednostkowego źródła światła wywołująca olśnienie. Obecnie, w świetle zbliżania się terminu wejścia w życie kolejnych wymogów zawartych w rozporządzeniach zharmonizowanych z dyrektywami ekoprojektu 2005/32/WE oraz 2009/125/WE (01.09.2013), producenci dostosowują do nich parametry techniczne oferowanych opraw i źródeł światła. Rozporządzeniami są objęte m.in.: yylampy kierunkowe, yylampy z diodami elektroluminescencyjnymi (LED),

GARO LEDMCOB10 E27-NW

yyurządzenia przeznaczone do montażu pomiędzy siecią zasilania i lampami, w tym osprzętu sterującego lampą, urządzeń sterujących i opraw oświetleniowych (innych niż stateczniki i oprawy oświetleniowe dla lamp fluorescencyjnych i lamp wyładowczych dużej intensywności), z uwzględnieniem sytuacji, gdy są one wbudowane w inne produkty. Od 1 września 2013 roku na terenie Unii Europejskiej będzie można wprowadzać do sprzedaży tylko kierunkowe źródła światła spełniające wymogi, takie jak: 1) Maksymalne wartości wskaźników efektywności energetycznej (EEI) dla poszczególnych typów lamp kierunkowych obliczone ze wzoru: EEI = Pcor / Pref (Pcor – moc znamionowa mierzona / Pref – moc referencyjna na podstawie wzoru zawartego w rozporządzeniu)

2) Wymogi dotyczące funkcjonalności (bezkierunkowe i kierunkowe lampy LED) Końcowy użytkownik, czyli po-

ROUNDA LED SMD 17W-NW

Termin stosowania

Lampy żarowe zasilane z sieci

etap 1 od 01.09.2013 r.

gdy Φusc > 450 lm: 1,75

Współczynnik oddawania barw (Ra)

Jednolitość barwy

tencjalnie każdy z nas, otrzyma więc źródło światła czy też oprawę oświetleniową spełniającą surowe kryteria dyrektyw ekoprojektu. Zaowocuje to nie tylko wzrostem oszczędności energii, ale również poprawą jakości emitowanego światła.

Co oznacza poprawa poszczególnych wartości w praktyce? Poprawa wskaźników efektywności energetycznej (EEI) skutkuje lepszym – wydajniejszym wykorzystaniem zużywanej energii elektrycznej. Energia dostarczona w większym stopniu przetwarzana jest na promieniowanie widzialne. Podniesienie współczynnika oddawania barw Ra do wartości powyżej 80 daje gwarancję dobrego odwzorowania barw oświetlanych przedmiotów lub materiałów. W praktyce spotykamy się z problemem słabego odwzorowania barw w przypadku sta-

KATRO LED SMD 17W-NW

Pozostałe lampy żarowe

gdy Φusc ≤ 450 lm: 1,20 gdy Φusc > 450 lm: 0,95

Lampy wyładowcze dużej intensywności

Pozostałe lampy (w tym LED)

0,50

≥ 80 lub ≥ 65 - dla lamp przeznaczonych do użytku na zewnątrz lub do zastosowań przemysłowych Różnica współrzędnych chromatyczności mieszcząca się w sześciostopniowej elipsie MacAdama lub mniejsza Pin ≤ 2 W – brak wymogu

Współczynnik mocy lampy dla lamp z wbudowanym osprzętem sterującym

2 W < Pin ≤ 5 W – cos Φ > 0,4 5 W < Pin ≤ 25 W – cos Φ > 0,5 Pin > 25 W – cos Φ > 0,9

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

08_wiedza_technika_kanlux.indd 53

2013-05-27 21:02:14

WIEDZA I TECHNIKA

Artykuły techniczne

SONIC LED SMD 70W-NW

rych świetlówek jednopasmowych, które jakże często można jeszcze spotkać w centrach handlowych czy sklepach. Przy takim oświetleniu, żeby sprawdzić kolor kupowanych ubrań, klient musi wychodzić na zewnątrz, gdzie ma szanse zobaczyć barwę tkaniny w świetle dziennym. W domu oświetlenie LED pozwoli na odbiór pełnej skali barw, zarówno mebli, wykładzin, kolorów ścian, jak i roślinności w naszym mieszkaniu. Wprowadzenie badania jednolitości barwy źródeł LED (odchyłka barwy mieszcząca się w sześciostopniowej elipsie MacAdama), doprowadzi do standaryzacji otrzymywanych barw światła oraz powtarzalności parametrów w kolejnych partiach produkcyjnych. Wymagane współczynniki mocy (Power Factor) lamp z wbudowanym osprzętem sterującym, zmuszają producentów do konstruowania coraz sprawniejszych przetwornic zasilających źródła i oprawy LED. To tylko wybrane elementy ze znacznie szerszego zakresu wytycznych obejmujących również czas zapłonu, współczynnik trwałości lamp, zachowanie strumienia świetlnego czy liczba cykli włącz/wyłącz. Podawane powyżej wymagania stanowią spełnienie pierwszego etapu, który będzie obowiązywać od 1 września br.

Korzystając z produktów, z których została użyta technologia LED, nie tylko zyskujemy płacąc niższe rachunki za energię elektryczną, ale w dużej mierze przyczyniamy się do ochrony środowiska naturalnego. Warto przypomnieć, że oprócz argumentu redukcji emisji gazów cieplarnianych, mamy również osobisty „interes” w wymianie starych źródeł światła na LED.

Wręczenie nagrody w kategorii Najlepszy Wyrób Targów ŚWIATŁO 2013 dla oprawy SONIC LED SMD firmy Kanlux

Instalując źródła LED, wprowadzamy do swojego codziennego otoczenia, domu, biura, mieszkania produkty wolne od szkodliwych substancji, nie zawierające związków kadmu, ołowiu, czy rtęci. A w przyszłości także utylizacja zużytych produktów będzie przyjazna, nieszkodliwa dla przyrody. Podsumowując można powiedzieć, że jeszcze żadna technologia wytwarzania źródeł światła nie była objęta tak ścisłą kontrolą parametrów. Zarówno ze strony zasilania jak i emisji światła mamy określony szereg wymagań, których spełnienie nie będzie łatwe. Szczególnie trudną sytuację mają firmy, które nie dysponują zapleczem badawczym. Trudno sobie wyobrazić stały nadzór

Stanowisko do pomiaru parametrów elektrycznych

Nagroda w konkursie na Najlepszy Wyrób Targów ŚWIATŁO 2013 w kategorii opraw architektonicznych dla SONIC LED SMD

Kule Ulbrichta wraz ze spektrofotokolorymetrami

nad wprowadzanymi do sprzedaży produktami bez bogato wyposażonego laboratorium i doświadczonej kadry inżynierskiej. Spektrofotokolorymetry z lumenomierzami kulistymi, ultraszybkie fotometry do pomiaru czasu zapłonu źródeł światła, czy też precyzyjne analizatory parametrów elektrycznych lamp z wbudowanym układem zapłonowym, to tylko podstawowe urządzenia niezbędne przy kontroli prawidłowości parametrów opraw i źródeł LED. Dlatego kupując produkt musimy wybierać sprawdzone marki, a w szczególności brać pod uwagę tych producentów, których długoletnie doświadczenie i profesjonalne podejście do sprzedaży źródeł i opraw oświetleniowych potwierdzają niezależni eksperci.

Komora termiczna

ElektroTrendy nr 2/2013

08_wiedza_technika_kanlux.indd 54

2013-05-27 21:02:15

08_wiedza_technika_kanlux.indd 55

2013-05-27 21:02:16

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

Artykuły techniczne

System inteligentnego domu F&Home Krzysztof Gosławski

STANDARD PRZYSZŁOŚCI W NASZYM DOMU F&Home to system dedykowany dla automatyki mieszkań, domów jednorodzinnych oraz lokali użytkowych. Zapewnia wszystkie podstawowe funkcjonalności automatyki budynkowej, takie jak: • zarządzanie i sterowanie ogrzewaniem, chłodzeniem i wentylacją, • sterowanie oświetleniem (ściemniacze, sceny świetlne, RGB), • sterowanie roletami, bramami i innymi elementami silnikowymi, • załączanie/wyłączanie różnych obwodów i odbiorników (w tym gniazd), oświetlenia zewnętrznego, zraszaczy, sprzętu AGD, • bezprzewodowe sterowanie Wi-Fi oraz zdalne sterowanie i nadzór GSM, • kompletny system alarmowy z nadzorem. Dzięki „rozłożeniu” systemu na oddzielne podsystemy (moduły) indywidualnie realizujące poszczególne funkcje każdy może dopasować system do swoich indywidualnych potrzeb i możliwości finansowych.

napięciem. Komunikacja odbywa się przewodami typu UTP schodzącymi się do rozdzielni głównej (układ gwiazdy). Ze względu na charakterystyczny sposób sterowania i położenia przewodów system dedykowany jest do nowobudowanych lub gruntownie modernizowanych budynków. Ważną cechą systemu jest dowolność stosowania osprzętu. Dopuszczalne jest zastosowanie przycisków, włączników i gniazd dowolnego producenta. JEDNOSTKA CENTRALNA Centralnym elementem systemu jest komputer z panelem dotykowym 12” lub 15”. Montowany jest poza rozdzielnią w ścianie za pomo-

cą stalowej obudowy montażowej. Zasilany jest z sieci 230V i wymaga osobnego podłączenia z rozdzielnią główną. Komunikuje się z sy-

CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA System inteligentnych domów F&Home integruje instalacje pracujące niezależnie w standardowych rozwiązaniach. Integracja daje nowe możliwości i upraszcza sterowanie rozległą instalacją. F&Home jest przewodowym systemem sterowania oświetleniem, roletami, ogrzewaniem, klimatyzacją i innymi urządzeniami zasilanymi dowolnym

ElektroTrendy nr 2/2013

013_technika_FF.indd 56

2013-05-28 09:47:02

Artykuły techniczne

stemem poprzez linię CAN. Istnieje możliwość samodzielnego ustawienia kolorystyki menu ekranu oraz wgrania własnych, ulubionych grafik i zdjęć jako wygaszaczy ekranu. Funkcje: • Programowanie wstępne (rozmieszczenie elementów na planie budynku). • Programowane ustawień ściemniaczy (histereza). • Ustawianie programatorów urządzeń (w cyklu rocznym co 15 minut). • Ustawianie programatorów ogrzewania i chłodzenia. • Ustawiania histerezy urządzeń silnikowych (rolety, żaluzje). • Definiowanie scen (może zawierać światło, rolety, temperaturę, załączenie wybranych odbiorników). • Ustawianie kolorystyki interfejsu (dopasowanie do indywidualnych potrzeb). • Wgrywanie zdjęć do wygaszacza (elektroniczna ramka). • Konfigurowania modułu GSM i Ethernet. • Aktualizacji oprogramowania (przy pomocy pendrive). Dbając o estetykę wnętrza klient ma do wyboru stalową ramkę maskującą z pośród 12 dostępnych wzorów kolorystycznych. Łatwość montażu ramki i kolorystyczna paleta barw to gwarancja dopasowania do każdego wnętrza. GRAFICZNY INTERFEJS - MENU UŻYTKOWNIKA Czytelna i intuicyjna struktura menu pozwala na centralne sterowanie całością urządzeń wchodzących

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

Orientacyjny koszt elementów systemu: mieszkanie ok. 70m² - cena ok. 10.000zł dom/apartament ok. 120m² - cena ok. 13.000zł dom 150-200m² - cena ok. 17.000zł

w skład systemu. Atrakcyjna wizualizacja jest dodatkowym elementem dekoracyjnym. Dodatkowo istnieje możliwość samodzielnego ustawienia kolorystyki menu ekranu oraz wgrania własnych, ulubionych grafik i zdjęć jako wygaszaczy ekranu. Wizualizacja pomieszczeń domu lub mieszkania – oparta na dostarczonych przez klienta planach – wykonywana jest bezpłatnie przez naszych programistów. ZDALNE STEROWANIE GSM i Wi-Fi Opcjonalnie system F&Home ma możliwość połączenia bezprzewodowo z domowym routerem Wi-Fi i za pośrednictwem naszej specjalnej strony internetowej można zdalnie nadzorować system z dowolnego komputera na świecie. Funkcje GSM w łatwy sposób pozwalają na zdalne sterowanie systemem za pomocą wiadomości tekstowych SMS. Wysyłając specjalną wiadomość SMS możemy załączyć/wyłączyć dowolny odbiornik w budynku, sprawdzić czy wskazany obwód jest załączony, odczytać temperaturę pomieszczeń lub uruchomić konkretną scenę (np. podnieść temperaturę, otworzyć bramę, oświetlić podjazd, itp.). Funkcję rozbudowanego pilota domowego spełnia tablet z syste-

mem Android i aplikacją HomeDroid do sterowania systemem za pomocą komunikacji Wi-Fi. Aplikacja pozwala na sterowanie temperaturą, oświetleniem oraz zdefiniowanymi scenami. ROZDZIELNICA, OSPRZĘT I PRZEWODY System pracuje w układzie gwiazdy, to znaczy, że wszystkie przewody sterowania i zasilania poszczególnych odbiorników schodzą się w rozdzielnicy. Ze względu na dużą ilość przewodów należy stosować duże rozdzielnie (96 modułów i więcej) lub szafy wolnostojące. Dopuszczalne jest również stosowanie dwóch rozdzielni, np.: na parterze i na piętrze budynku. W takim przypadku pomiędzy rozdzielniami należy położyć przewód magistrali CAN.

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

013_technika_FF.indd 57

2013-05-28 09:47:03

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

Artykuły techniczne

System wymaga położenia dużej ilości przewodów, więc montaż należy przeprowadzić przed położeniem tynków. Na etapie instalacji należy współpracować z tynkarzami (obsadzenie rozdzielni i obudów komputerów) oraz hydraulikami (sterowanie elektrozaworami). Centralnym punktem systemu jest rozdzielnia i do niej schodzą się wszystkie przewody (układ gwiazdy). Do rozdzielni należy sprowadzić przewodem UTP sygnał z przycisków sterujących urządzeniami typu włącz-wyłącz (oświetlenie, gniazda, inne urządzenia). Do sterowania systemem można użyć dowolnego typu osprzętu (przyciski, przełączniki, gniazda) dostępnego na rynku. KOSZT INSTALACJI I OSZCZĘDNOŚCI Koszt budowy inteligentnej instalacji to na pewno wyższy początkowy wydatek. Ale o efekcie ekonomicznym nie decyduje tylko jednorazowy koszt poniesiony przy inwestycji, ale przede wszystkim późniejsze koszty utrzymania i eksploatacji. Decydując się na instalację F&home musimy mieć świadomość, że to inwestycja w przyszłość. Z czasem zaoszczędzimy na kosztach związanych z ogrzewaniem oraz oświetleniu i działaniu urządzeń TV. Najwyższy początkowy koszt to zakup elementów systemu. Koszt budowy przewodowej instalacji F&Home nieznacznie przewyższa koszt standardowego okablowania (ok. 1000 zł więcej przy powierzchni użytkowej 150 m²). Praca instalatorów-elektryków jest porównywalna z położeniem instalacji komputerowej, czy alarmowej. Całość systemu to koszt i tak 3-4-krotnie niższy od innych znanych systemów tego typu.

Integracja centralnego ogrzewania z systemem F&Home pozwala na zredukowanie kosztów związanych z ogrzewaniem nawet do 40%. Efekt ten uzyskujemy dzięki możliwości sterowania zaworami obwodów centralnego ogrzewania oraz indywidualnemu programowi sterowania temperaturą w zależności od pory dnia oraz obecności i aktywności domowników. Widoczne są również oszczędności – nawet do 15% – realizowane poprzez sterowanie oświetleniem w funkcji miejsca i czasu, np. odpowiednie ustawienie natężenia oświetlenia w zależności od pory dnia. Dodatkowe oszczędności można uzyskać przy odpowiednim sterowaniu pozostałymi odbiornikami, np. urządzeniami RTV, kiedy przy opuszczaniu domu wykorzystując funkcję WYŁACZ WSZYSTKO wyłączamy te odbiorniki z czuwania. INSTALACJA SYSTEMU Montażu instalacji F&Home może dokonać jedynie wykwalifikowany instalator, który odbył szkolenie z zakresu instalacji, obsługi i konfiguracji. W przypadku montażu samodzielnego lub przez nieautoryzowanego instalatora firma F&F może odmówić darmowego wsparcia technicznego oraz wypowiedzieć warunki gwarancji udzielanej na elementy i montaż systemu. Autoryzowany instalator legitymuje się indywidualną kartą z imieniem, nazwiskiem oraz numerem autoryzacji. ELEMENTY SYSTEMU • mH-IO32 Moduł wejść-wyjść sterujący 28 urządzeniami włącz – wyłącz.

• mH-IO12E6 Moduł mieszany sterujący 12 urządzeniami włącz – wyłącz i 6 urządzeniami silnikowymi. • mH-E16 Moduł silnikowy sterujący 16 urządzeniami silnikowymi typu rolety, markizy, bramy, okna dachowe z napędem. • mH-L4 Moduł wykonawczy ściemniaczy czterokanałowy (4x350W). • mH-S4 Moduł czujników czterokanałowy (czujniki w komplecie). • mH-S8 Moduł czujników ośmiokanałowy (czujniki w komplecie). • mH-V4 Moduł wykonawczy zaworów czterokanałowy (element wykonawczy - półprzewodnik).

ElektroTrendy nr 2/2013

013_technika_FF.indd 58

2013-05-28 09:47:04

Artykuły techniczne

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

panel dotykowy – na przykład poprzez program scen. 2. Wideodomofon – kolorowy, cyfrowy oparty na panelu dotykowym systemu F&Home. Stacja bramowa ze stali nierdzewnej z wewnętrznymi przekaźnikami do sterowania elektroryglem furtki, bramą oraz dodatkowym punktem oświetleniowym. Docelowo obraz i dźwięk ma być dostępny również na wszystkich komputerach w budynku, na których zainstalowany będzie system Windows i aplikacja HomeDroid. 3. Centrala alarmowa – systemowa Centrala posiadająca 40 wejść i 8 wyjść swobodnie programowalnych. Sygnały z czujników ruchu

• mH-V8 Moduł wykonawczy zaworów ośmiokanałowy (element wykonawczy - półprzewodnik). • mH-V7+ Moduł wykonawczy zaworów siedmiokanałowy + sterowanie pompką CO lub piecem. • mH-R2x16 Moduł przekaźników (2 szt, 16A) • mH-R8x8 Moduł przekaźników (8 szt, 8A) • mH-SP Moduł filtra przeciwzakłóceniowego z modułem przeciwprzepięciowym. • mH-SU24 Jednostka zasilająca 30W • mH-SU50 Jednostka zasilająca 50W • mH-Kh Zestaw kabelków dom • mH-Kf Zestaw kabelków mieszkanie • mH-ETH Moduł ethernet (do podłączenia internetu poprzez Wi-Fi) • mH-Mrg Moduł GSM • mH-Mb Moduł master (do wbudowania w komputer) • mH-TS12 Komputer 12” z panelem dotykowym • mH-TS12s Ramka stalowa komputera 12” • mH-TS15 Komputer 15” z panelem dotykowym • mH-TS15s Ramka stalowa komputera 15” • mH-RGB Moduł sterowania LED RGB • mH-MS Moduł scen (16 wejść). Pozwala na wyzwalanie scen za pomocą przycisków.

• mH-MK Moduł kontrolek (16 kanałów). Pozwala na wizualizację na ekranie stanów włączone/wyłączone, otwarte/zamknięte (max 16). • mH-RP Tablet z aplikacją F&Home Mobile do sterowania systemem F&Home za pomocą komunikacji Wi-Fi. NOWOŚCI: 1. Moduł RGB – do sterowania jasnością i barwą oświetlenia typu LED RGB (taśmy, węże). Oświetleniem można sterować lokalnie za pomocą przycisku na ścianie lub poprzez

mogą równocześnie pełnić funkcje czujników obecności, co pozwala na automatyczne sterowanie oświetleniem podczas obecności osób w danym miejscu. Sygnały z kontaktronów zainstalowanych w oknach mogą być wykorzystywane do rozłączania ogrzewania w pomieszczeniach. Dostępne szyfratory (ekrany dotykowe, które oprócz uzbrajania / rozbrajania alarmu będą mogły służyć do sterowania oświetleniem i roletami w budynku).

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

013_technika_FF.indd 59

2013-05-28 09:47:05

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

Artykuły techniczne

Plan szkolenia System inteligentnego domu

Szkolenie F&Home odbywa się w systemie dwudniowym w godzinach: · Pierwszego dnia · Drugiego dnia

9:00 – 16:00 8:00 – 14:00

Szkolenie obejmuje tematykę: · Instalowanie i serwisowanie systemu. · Kompletacja modułów i kontakt z klientem. · Obsługa aplikacji i programowanie systemu. · Zajęcia praktyczne obejmujące montaż i uruchomienie systemu. Po zakończeniu szkolenia każdy z uczestników otrzymuje certyfikat autoryzowanego instalatora/dystrybutora systemu F&Home. Certyfikat upoważnia do sprzedaży/instalowania systemu i otrzymania wsparcia technicznego i 2 letniej gwarancji F&F. Szkolenia organizowane są w grupach 8-10 osobowych. Obowiązuje kolejność nadsyłania zgłoszeń. Potwierdzenie zarejestrowania uczestnika przesyłane będzie pocztą elektroniczną. Szkolenia odbywają się w siedzibie: F&F w Pabianicach, ul. Konstantynowska 79/81 Kontakt w sprawie szkoleń: Maciej Żuk, tel. 660 775 822, m.zuk@fif.com.pl

Szczegółowy plan szkolenia: Pierwszy dzień: 1. Wprowadzenie. 2. Korzyści z posiadania inteligentnego systemu i porównanie inteligentnych systemów. 3. Zalety systemu F&Home. 4. Rozmowa z inwestorem. Jak przekonać klienta do zakupu systemu. 5. Zbieranie informacji o obiekcie. 6. Okablowanie budynku, wideodomofon.

typy

przewodów,

7. Montaż rozdzielni i paneli dotykowych. 8. Współpraca z hydraulikami i tynkarzami. 9. Omówienie poszczególnych elementów systemu. 10. Zabezpieczenia nadprądowe, różnicowoprądowe i przeciwprzepięciowe w inteligentnej instalacji. 11. Uruchomienie systemu. 12. System operacyjny i aplikacja. Omówienie podstawowych elementów aplikacji. 13. Dobór urządzeń dla konkretnej inwestycji i wycena na podstawie cennika. 14. Podsumowanie dnia pierwszego i test sprawdzający.

ElektroTrendy nr 2/2013

013_technika_FF.indd 60

2013-05-28 09:47:07

Artykuły techniczne

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

Drugi dzień: prowadzenie i omówienie zasad BHP. 1. W 2. Nawiązanie do testów. Omówienie najczęściej pojawiających się błędów. 3. Zajęcia praktyczne – uruchomienie jednostki zasilającej i panela dotykowego. 4. Zajęcia praktyczne – uruchomienie modułu wejść – wyjść i modułu wykonawczego. 5. Zajęcia praktyczne – konfigurowanie panela dotykowego. 6. Zajęcia praktyczne – uruchomienie modułu ściemniacza. 7. Zajęcia praktyczne – uruchomienie modułu czujników temperatury. 8. Zajęcia praktyczne – uruchomienie modułu zaworów. 9. Zajęcia praktyczne – uruchomienie i konfiguracja modułu MRG. 10. Zajęcia praktyczne – uruchomienie i konfiguracja panela scen mH-TS5. 11. Podstawowe informacje o komunikacji poprzez Internet. 12. Podsumowanie dnia drugiego.

F&F Filipowski Sp. J. 95-200 Pabianice, ul. Konstantynowska 79/81 tel./fax. 42 215 23 83, 227 09 71; e-mail: fhome@fif.com.pl

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

013_technika_FF.indd 61

2013-05-28 09:47:07

WIEDZA I TECHNIKA

Artykuły techniczne

Nowa aparatura modułowa

i innowacyjny system szyn zasilających Andrzej Szulik

Nowa seria modułowej aparatury zabezpieczającej Hager to połączenie najwyższej jakości i niezawodności z nowymi możliwościami łączeniowymi oraz jeszcze większym bezpieczeństwem. Łatwość instalacji i ochrona użytkownika przed porażeniem podczas eksploatacji, szeroka oferta aparatów głównych, pomocniczych i systemów łączeniowych oraz szereg innowacyjnych pomysłów konstrukcyjnych to cechy oferty Hager, stale powiększanej o nowe urządzenia rozdziału energii elektrycznej.

Kompleksowa oferta Prezentowana w artykule nowa aparatura modułowa Hager to wyłączniki nadprądowe (MCB), wyłączniki różnicowoprądowe (MCCB), wyłączniki różnicowoprądowe z członem nadprądowym (RCBO) oraz paleta aparatów i systemów łączeniowych, rozszerzających ich funkcjonalność, takich jak wyzwalacze, styki pomocnicze i sygnalizacyjne, nowe napędy zdalne oraz

przyspieszające montaż i zwiększające bezpieczeństwo szyn grzebieniowe poziome i pionowe. Aparaty dostępne są w różnych wykonaniach, jeśli chodzi o ilość biegunów, charakterystykę działania czy też zdolności zwarciowe. Bezpieczeństwo i ochrona przed popełnieniem błędu Wysoka jakość i bezpieczeństwo użytkowania to od zawsze priorytety Hager. Dobrze przemyślane rozwiązania konstrukcyjne i niezmiennie wysoki poziom techniczny urządzeń to gwarancja niezawodnej pracy aparatury. Cechy te znalazły odzwierciedlenie między innymi w występowaniu: • ochrony przed dotykiem IP2X, także przy zastosowaniu szyn grzebieniowych. Prawidłowa konstrukcja elementów złącznych nie dopuszcza do zetknięcia się z częściami przewodzącymi dostępnymi, • zabezpieczenia przed wystąpieniem błędu podczas montażu, poprzez zastosowanie izolacyjnych nakładek zabezpieczających na powierzchniach styków,

• nowej konstrukcji dźwigni aparatów, umożliwiających szybkie zadziałanie i możliwość zablokowania położenia pracy, • nowych, izolacyjnych klipsów montażowych z tworzywa sztucznego, • pola opisowego wraz z nakładką zabezpieczającą. Opisy tekstowe i oznaczenia graficzne mogą być łatwo wykonywane przez użytkownika przy wykorzystaniu oprogramowania Hager (program Semiolog),

ElektroTrendy nr 2/2013

08_wiedza_technika_hager.indd 62

2013-05-27 20:53:13

Artykuły techniczne WIEDZA I TECHNIKA

matycznym ponownym załączeniem po wyzwoleniu aparatu. Rozwiązanie takie przynosi komfort obsługi i redukuje koszty eksploatacyjne, zwłaszcza w przypadku odległej czy trudno dostępnej aparatury zabezpieczającej. Całość oferty akcesoriów dopełniają styki pomocnicze i sygnalizacyjne, mechanizmy blokujące, czy też osłony zacisków. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że akcesoria wymienione powyżej są w pełni kompatybilne z poprzednią wersją modułowej aparatury zabezpieczającej Hager oraz współpracuje także, w wybranym zakresie, z innymi aparatami elektrycznymi, takimi jak na przykład rozłączniki izolacyjne.

• pełnej zgodności z normami, potwierdzonej pozytywnym wynikiem badań jakości wyrobów, przeprowadzonych przez certyfikowaną jednostkę BBJ-SEP. Akcesoria do sterowania i sygnalizacji Działanie MCB, RCCB i RCBO wspomagane może być poprzez zastosowanie akcesoriów, takich jak uniwersalne wyzwalacze wzrostowe, zanikowe czy też unikalne wyzwalacze nadnapięciowe. W przypadku konieczności zdalnego sterowania położeniem dźwigni aparatów, możliwe jest zastosowanie nowych napędów zdalnych serii MZ9xxx, dostępnych także w wersji z auto-

Wskaźniki działania Unikalną cechą, zastosowaną standardowo w wyłącznikach różnicowoprądowych Hager (RCCB i RCBO) są podwójne wskaźniki okienkowe, pozwalające na: • określenie położenia styków głównych (roboczych), • określenie przyczyny zadziałania (rozłączenia styków głównych) aparatu: niezależny wskaźnik zadziałania od prądu upływowego (różnicowego). Rozwiązanie powyższe przynosi korzyści dla osób zajmujących się eksploatacją rozdzielnic elektrycznych, pozwalając na szybką identyfikację występowania prądów różnicowych i podjęcia kroków zmierzających do eliminacji potencjalnego źródła porażenia prądem elektrycznym.

Innowacyjne szyny grzebieniowe pionowe Szybkość montażu aparatu i wykonania jego okablowania to ważne czynniki, wpływające na czas wykonania rozdzielnicy elektrycznej oraz jej koszt końcowy. Wykonywanie tradycyjnych połączeń, opartych o przewody elektrycznych, posiada wady, takie jak długi czas obróbki przewodu i jego podłączenia, zwłaszcza przy większych przekrojach, znacząco ograniczona przestrzeń montażowa, możliwość popełnienia błędu podczas montażu czy też gorsze warunki pracy (utrudnione odprowadzanie ciepła). Alternatywą dla powyższej metody jest zastosowanie szyn grzebieniowych poziomych, dostępnych w różnych wersjach wykonania – jako szyny widełkowe lub kołkowe, o różnej ilości biegunów i różnych powłokach izolacyjnych. Te stosowane coraz częściej elementy montażowe znacząco poprawiają szybkość montażu w poziomym rozdziale energii pomiędzy aparatami w rozdzielnicy. Zupełnie nową, unikalną na rynku propozycją Hager, są innowacyjne szyny grzebieniowe pionowe, które – w połączeniu z szynami poziomymi – zapewniają pełną (pionową i poziomą) dystrybucję energii elektrycznej, przy zapewnieniu pełnego bezpieczeństwa przed dotykiem. Stosując tego typu szyny uzyskuje się jeszcze więcej miejsca w rozdzielnicy, podnosi walory techniczne i estetyczne montażu oraz przede wszystkim, w sposób ewidentny przyspiesza czas montażu. Szyny pionowe dostępne są w wykonaniu lewym i prawym dla RCCB i MCB, dla 2 i 3 rzędów rozdzielnicy.

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

08_wiedza_technika_hager.indd 63

2013-05-27 20:53:14

WIEDZA I TECHNIKA

Artykuły techniczne

Zabezpieczanie obwodów prądu stałego DC elektrowni fotowoltaicznych PV wkładkami topikowymi o charakterystyce gPV firmy ETI Polam R om an Kłopocki

Artykuł dotyczy zasady doboru bezpieczników topikowych w instalacjach elektrowni fotowoltaicznych PV, zwłaszcza w kontekście szybko rosnącego zainteresowania dziedziną energii odnawialnej. Nie bez znaczenia jest również szybki rozwój standaryzacji w tym obszarze. Podane będą dodatkowe szczegółowe warunki doboru zabezpieczeń topikowych o nowej charakterystyce czasowo-prądowej gPV, które wykorzystywane są do zabezpieczania rzędów modułów fotowoltaicznych PV przed przetężeniem. Rys. 1.

Przykład doboru zabezpieczenia przetężeniowego w systemach modułów fotowoltaicznych PV Na świecie wykorzystuje się tysiące różnych elektrowni fotowoltaicznych, różnych mocy - od ok. 100W do ok. 10 MW. Ten fakt może sugerować, że dobranie prawidłowego zabezpieczenia przetężeniowego systemów fotowoltaicznych to zwykłe rutynowe zajęcie projektanta instalacji elektrycznej. Niestety tak jednak nie jest. W praktyce producenci modułów fotowoltaicznych PV, proponują do ich zabezpieczania zastosowanie wkładki topikowej o danym prądzie znamionowym np. 20A, producenci przekształtników zalecają zastosowanie innej wkładki topikowej np. 16A, natomiast wykonawcy instalacji elektrycznej mogą zastosować wkładkę o jeszcze innym prądzie znamionowym. Podobnie jest także przy wyborze napięcia znamionowego wkładki – niektórzy dobierają jej napięcie na podstawie podanego napięcia nieobciążonego (otwarty obwód) rzędu modułów PV (UOC INST - Open Circuit INSTalacji) w warunkach standardowego testu (STC – Standard Test Condition), w innym przypadku brane jest za podstawę doboru maksymalne nasłonecznienie, które może pojawić się tylko w Hiszpanii... Jakie zalecenie jest zatem prawidłowe i jaką ścieżkę doboru powinien

wybrać projektant zabezpieczenia przetężeniowego systemu modułów PV? W niniejszym artykule pokażemy w kilku punktach, dobór właściwego bezpiecznika i przedstawimy uzasadnienie podjętego obliczenia. Jako podstawę do obliczenia prawidłowego zabezpieczenia modułów Moduły PV (A)

Moduły PV (B)

Moduły PV (C)

PV za pomocą wkładek topikowych gPV przyjęto instalację fotowoltaiczną PV średniej wielkości o mocy całkowitej 30kW z dziewięcioma rzędami modułów PV połączonych równolegle, w każdym rzędzie jest 18 modułów połączonych szeregowo. Na Rys. 1. przedstawiono graficznie co to jest »fotowoltaiczna cela«, co

Przekształtnik DC/AC (A)

Przekształtnik DC/AC (B)

Rozdzielnica pomiarowa AC

Sieć publiczna

Przekształtnik DC/AC (C)

Rys. 2. Typowy układ elektrowni fotowoltaicznej PV

ElektroTrendy nr 2/2013

08b_wiedza_technika_ETI.indd 64

2013-05-28 21:51:34

Artykuły techniczne WIEDZA I TECHNIKA

Tabela 1. Dane techniczne modułu PV

1. Wybór napięcia znamionowego wkładki topikowej UPV MAX

. Multikrystaliczne

Typ modułów PV

221 W

Moc maksymalna Modułu

156 x 156mm

Wymiary celi

Ilość celi w module PV poł. szeregowo

+/- 3%

Tolerancja mocy modułu PV Napięcie znamionowe modułu (Pmpp)

UMPP MOD = 28,7V

Napięcie modułu nieobciążonego

UOC MOD = 36,8V

Prąd znamionowy modułu PV

IMPP MOD = 7,7A

Znamionowy prąd zwarciowy modułu PV

ISC MOD = 8,3A

Temperaturowy współczynnik prądu Isc

5,5 mA/oC

- 120 mV/oC

Temperaturowy współczynnik napięcia Uoc β Temperaturowy współczynnik mocy

- 0,40%/ oC

44 oC

NOCT

1000V DC

Najwyższe napięcie systemu PV

1649 x 991 x 40 mm

Wymiary modułu PV Wydajność celi

ηc

14,4 % – 15,7 %

Wydajność modułu PV

ηm

12,9 % – 14,1 %

to jest »moduł PV« i co to jest »rząd modułów PV« i co to jest pole modułów PV (ang. »array«). W tym przypadku do doboru zabezpieczenia wykorzystano: multikrystaliczny fotowoltaiczny PV moduł o maksymalnej mocy 221W, producent - BISOL d.o.o. (Słowenia) oraz dane techniczne zabezpieczenia w postaci wkładek topikowych specjalnych CH10 PV (producent ETI d.d.) o charakterystyce gPV do zabezpieczania modułów PV. Dane techniczne modułu PV wybranego z katalogu firmy BISOL d.o.o. są pokazane w Tab. 1 i 2 Graficzny obraz omawianej instalacji PV jest pokazany na schemacie – Rys.2. Analizowany będzie system modułów PV który jest zestawiony z dziewięciu rzędów modułów PV, w każdym z nich połączonych jest 18 modułów PV. Po trzy rzędy modułów są przyłączone do przekształtnika DC/AC, zatem w powyższym przypadku zostały zastosowane 3 przekształtniki DC/AC, które na schemacie są oznaczone jako A, B i C. Dane techniczne niezbędne do obliczenia niezbędnych parametrów systemu

modułów PV są przedstawione w tabelach 1 i 2: Dobór właściwej wkładki topikowej gPV do zabezpieczenia elektrowni fotowoltaicznej o mocy 30MW, złożonej z modułów fotowoltaicznych PV produkowanych przez firmę BISOL o danych technicznych przedstawionych w tabelach 1 i 2 będzie przebiegał w czterech etapach:

Dla doboru napięcia znamionowego wkładki należy wykorzystać najważniejszy parametr – napięcie modułu nie obciążonego (przy otwartych zaciskach modułu-Uoc) – Tabela 1. To napięcie oczywiście może się pojawić w przypadku wystąpienia najniższej dozwolonej temperatury otoczenia (dane w tabeli 2), i osiągnięcia tej temperatury przez moduły PV. Jest to napięcie testowe rzędu modułów PV UTPV MAX (nie jest napięciem znamionowym !!) i jest ono oczywiście wyższe od napięcia maksymalnego nieobciążonego rzędu modułów PV. Wkładki topikowe oraz osprzęt muszą być wymiarowane na to napięcie. Wybór napięcia testowego UTPV MIN przy temperaturze otoczenia -25oC będzie przebiegał następująco: • Wszystkie dane z oznaczeniem MPP, (Maksimum Power Point) lub »Punkt Największej Mocy« są ważne dla temperatury otoczenia +25oC • Wszystkie dane z oznaczeniem STC (Standard Test Condition) dotyczą standardowego testu modułów w warunkach: naświetlenie 1000 W/m2, temperatura otoczenia +25oC i rozkład widmowy (AM – Air Mass) 1,5 • ΔT = 50oC (różnica pomiędzy najniższą dopuszczalną temperaturą otoczenia -25oC i temperaturą STC +25oC)

Tabela 2: Dane techniczne instalacji PV

. N=9

Liczba rzędów

M = 18

Liczba modułów w rzędzie Napięcie znamionowe (pracy) 1 rzędu modułów PV UMPP MOD x M Napięcie 1 rzędu modułów PV - nieobciążonego UOC MOD x M

URZ = 516V UOC

RZ = 662V

Temperatura w rozdzielnicy (hermetycznej) PV

70oC

Najniższa dopuszczalna temperatura otoczenia

-25oC

Naświetlenie słoneczne

1200 W/m2

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

08b_wiedza_technika_ETI.indd 65

2013-05-28 21:51:34

WIEDZA I TECHNIKA

Artykuły techniczne

Obliczenia dla jednego modułu:

2. Wybór prądu znamionowego wkładki gPV

U OC MOD STC = U OC MOD + (β x ΔT) U OC MOD STC = 36,8V + (120mV/oC x 50oC)

UOC MOD STC = 36,8V +(6V) (Napięcie modułu PV nieobciążonego jest w temperaturze otoczenia -25oC o 6V wyższe niż to samo napięcie tego modułu w temperaturze otoczenia 25oC) U OC MOD STC = 42,8V Maksymalne (teoretycznie) napięcie rzędu 18 modułów PV jest wtedy: UTPV MAX = U OC MOD

STC

Warunki standardowego testu (STC Standard Test Conditions) są również wymagane przy obliczaniu »prawdziwego« prądu znamionowego wkładki topikowej. Należy uwzględnić współczynniki korygujące zamieszczone w tabeli 3. Obliczenie prądu znamionowego wkładki topikowej gPV: I N MIN = IMPP MOD / KTH / A2 / K 25 I N MIN = 7,7/ 0.90 / 0.90 / 1

UTPV MAX = 42,8 x 18 = 770V

I N MIN ≥ 9,5A

W przypadku prądu IMPP modułu - 7,7A i napięcia całego nie obciążonego rzędu PV = 770V, jako zabezpieczenie przetężeniowe modułów PV należy dobrać wkładkę topikową cylindryczną CH10 o charakterystyce gPV o napięciu co najmniej 770V, co w praktyce oznacza wybór wkładek topikowych o napięciu 1000V/900V DC. Obliczenie prądu znamionowego wkładki topikowej jest przedstawiony w następnym punkcie.

Dobrano najbliższy standardowy prąd znamionowy wkładki IN = 10A W następnej części obliczeń, niezbędne jest sprawdzenie wybranego prądu znamionowego wkładki topikowej – 10A raz jeszcze, tym razem w powiązaniu z tymi samymi współczynnikami korygującymi: z temperaturowym współczynnikiem prądu zwarciowego Isc, z temperaturowym współczynnikiem otoczenia wkładki i maksymalnej dopuszczalnej temperatury celi PV. Otrzymany »zredukowany« prąd znamionowy wkładki nazwiemy IN RED i musi być wyższy od prądu zwarciowego modułu PV - ISC’. 2a. Wybór »zredukowanego « prądu znamionowego wkładki topikowej gPV – krok pierwszy

Rys. 3. Zależność parametrów wkładki topikowej CH10 gPV od temperatury otoczenia.

IN RED = IN x K

x A 2 x K

= 10 x 0,90

x 0,90x 1 = 8,1 A

Tabela 3. Współczynniki korygujące dla wkładek topikowych CH gPV . Współczynnik temperaturowy otoczenia wkładki gPV -700C (wewnątrz rozdzielnicy - patrz charakterystyka temperaturowej zależności wkładek topikowych g PV na Rys. 3) Współczynnik cyklicznego obciążenia wkładek gPV

KTH = 0,9 A2 = 0,9 K25 = 1

Współczynnik korygujący (z powodu większej ilości rozłączników zainstalowanych w rozdzielnicy)

(tylko 3 rozłączniki umieszczone obok siebie)

Przy obliczaniu prądu zwarciowego ISC’ bierzemy pod uwagę różnicę pomiędzy temperaturą przy STC = +25oC a maksymalną temperaturą pracy celi = 44oC, różnica ta wynosi - ΔT=19oC \ ISC’ = I SC MOD x (1+(ΔT x α)= 8,3 x (1+ 19 x 5,5 10-3) = 8,34A Dopuszczalne naświetlenie wynosi 1200 W/m2, więc musimy ponownie wartość prądu zwarciowego przeliczyć na to naświetlenie: ISC’’ = ISC’ x 1,2 = 8,34 x 1,2= 10A

ElektroTrendy nr 2/2013

08b_wiedza_technika_ETI.indd 66

2013-05-28 21:51:35

Artykuły techniczne WIEDZA I TECHNIKA

Jak wiemy – dopuszczalne naświetlenie wynosi 1200 W/m2, więc musimy ponownie wartość prądu zwarciowego modułu przeliczyć na to naświetlenie (jak w kroku pierwszym) ISC’’ = ISC’ x 1,2 = 8,34 x 1,2= 10A Wymóg aby prąd (skorygowany) dobranej wkładki topikowej gPV był wyższy od prądu zwarciowego (I N RED > I SC’’ ) jest spełniony, gdyż 13A jest > 10A !!!

Rys. 4. Wkładka topikowa CH10 gPV

Rys. 5. Wkładka topikowa CH10 gPV w rozłączniku PCF 10 PV

Wymóg IN RED > ISC’’ nie jest spełniony, gdyż 8,1A nie jest większe od 10A !!! Dlatego trzeba określić następną wartość prądu znamionowego wkładki CH PV A zatem należy dobrać 16A !!!, (pokazana na Rys. 6).

2b. Wybór »zredukowanego « prądu znamionowego wkładki topikowej gPV – krok drugi I N RED = IN x K

x A 2 x K

= 16x 0,90 x 0,90 x 1 = 13 A

Przy obliczaniu prądu zwarciowego ISC’ bierzemy ponownie pod uwagę różnicę pomiędzy temperaturą przy STC = +25oC a maksymalną temperaturą pracy celi = 44oC, różnica ta wynosi – ΔT = 19oC ISC’ = ISC MOD x (1+(ΔT x α))= 8,3 x (1+ 19 x 5,5 10-3) = 8,34A

4. Wyznaczanie czasów wyłączania dobranej wkładki topikowej W przypadku zwarcia w jednym rzędzie modułów PV, całkowity prąd zwarciowy będzie sumą prądów zwarciowych płynących z pozostałych rzędów, A zatem całkowity prąd zwarcia modułów PV połączonych równolegle wyznaczamy z zależności: I SC RZĘDU’’ = I SC MOD x (N-1) = 8,3 (9 - 1) = 66A Przy obliczaniu prądu zwarciowego rzędu ISC RZĘDU’ musimy oczywiście wziąć pod uwagę także różnicę pomiędzy temperaturą STC +25oC i maksymalną temperaturą pracy celi, która wynosi + 44oC, tak więc różnica temperatury wynosi – ΔT=19oC ISC RZĘDU’ = ISC RZĘDU’’ x (1+(ΔT x α))= 66,4 x -3

(1+(19 x 5,5 x 10 )) = 73A Dopuszczalne naświetlenie wynosi 1200 W/m2, więc musimy wartość prądu zwarciowego podobnie jak poprzednio przeliczyć na to naświetlenie. ISC RZĘDU = ISC RZĘDU’ x 1.2 = 73 x 1,2 = 88A Czasy zadziałania wkładki topikowej CH gPV do zabezpieczania modułów PV przy prądach zwarciowych ISC RZĘDU są niezbędne do oceny selektywności ich działania z wkładkami NH gPV, i są pokazane na Rys.6 Inż. Roman Kłopocki ETI Polam Sp. z o.o.

Rys. 6. Czasy zdziałania wkładki CH10 gPV dla prądów zwarciowych Isc 66A i 88A rzędu modułów PV

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

08b_wiedza_technika_ETI.indd 67

2013-05-28 21:51:36

WIEDZA I TECHNIKA

Artykuły techniczne

Aparatura pulpitowa firmy CHINT Aparatura pulpitowa firmy Chint to produkt bogatej oferty aparatów elektrycznych niskiego napięcia, wprowadzony przez firmę Chint Poland na rynek polski. R yszar d Świetlicki

irma Chint jest czołowym producentem aparatów elektrycznych na rynku światowym. Aparaty tej firmy posiadają szereg certyfikatów wiodących na świecie laboratoriów certyfikujących. Dbałość o wysoką jakość produktów zapewnia ścisła kontrola produkcji na każdym etapie ich wytworzenia. Temu procesowi towarzyszy również kontrola dostaw surowców używanych do produkcji oraz ich zakupu od renomowanych światowych producentów. Oferta na rynek obejmuje dwie serie aparatury pulpitowej NP2 oraz ND16. Seria NP2 to bogata oferta przycisków: • mono-stabilne bez podświetlenia – NP2 BA, • mono-stabilne z podświetleniem – NP2 BW, • mono-stabilne z podświetleniem i transformatorem – NP2 BW, • grzybkowe mono-stabilne bez podświetlenia – NP2 BC, • grzybkowe mono-stabilne bez podświetlenia – NP2 BR, • podwójne mono-stabilne bez podświetlenia – NP2 BL8, • podwójne mono-stabilne z podświetleniem – NP2 BW8, • grzybkowe bezpieczeństwa bez podświetlenia, ryglowane i odryglowane przez obrót – NP2 BS, • lampki,

• NP2 BV, • transformatorem – NP2 BV, • przełączniki, • obrotowe bez podświetlenia dwu i trzy pozycyjne – NP2 BD, • przyciski, • mono-stabilne bez podświetlenia – NP2 EA, • mono-stabilne z podświetleniem – NP2 EW3, • mono-stabilne z podświetleniem oraz transformatorem – NP2 EW3, • grzybkowe mono-stabilne bez podświetlenia – NP2 EC, • grzybkowe mono-stabilne bez podświetlenia NP2 ER, • podwójne mono-stabilne bez podświetlenia – NP2 EL8, • podwójne mono-stabilne z podświetleniem – NP2 BW8, • grzybkowe bezpieczeństwa bez podświetlenia, ryglowane i odryglowane przez obrót – NP2 ES, • przełączniki obrotowe bez podświetlenia, dwu i trzy pozycyjne bez oraz z blokadą na kluczyk – NP2 ED. Dodatkowo przy doborze aparatury pulpitowej dostępna jest cała gama napędów do przycisków, lampek, wsporników w wersjach metalowych oraz plastikowych. Ponadto dostępne są tabliczki opisowe, membrany ochronne oraz bloki styków. Seria ND 16 to bogata gama lampek oferowana w pięciu kolorach (biały, zielony, czerwony, niebieski oraz żółty) oraz czterech wariantach kloszy.

Dane techniczne aparatury pulpitowej serii NP2.

Znamionowe napięcie Łączeniowe Znamionowy prąd łączeniowy Ie (A) Ue (V) AC-15 DC-13 415 1,9 - 240 3 0,27 125 - 0,55

ElektroTrendy nr 2/2013

08_wiedza_technika_chint.indd 68

NP2 IP40

ND16 IP65

Aparatura pulpitowa firmy Chint charakteryzuje się estetyczną i funkcjonalną konstrukcją, która sprawdza się w najcięższych warunkach pracy. Znamionowe napięcie izolacji Ui = 400V, prąd termiczny Ith=10A Stopień ochrony aparatury pulpitowej firmy Chint. Niezawodna praca styków aparatury firmy Chint zapewniona jest między innymi poprzez zastosowanie dodatkowej funkcji samooczyszczania styków. Styki NC i NO (normalnie zamknięte i normalnie otwarte) działają niezależnie od siebie i mogą być dowolnie łączone. Osłonięte zaciski styków zapewniają bezpieczeństwo pracy. Mając na uwadze niezawodność pracy, względy ekologiczne oraz estetykę działania aparatura pulpitowa oferowana przez firmę Chint Poland na rynek polski posiada jako źródło światła system diodowy LED. Aparatura pulpitowa Chint posiada bardzo czytelny dla użytkownika system oznaczeń. Pozwala on na łatwą identyfikację elementu oraz uniknięcie niepotrzebnych pomyłek. Bardzo istotnym parametrem dla każdego użytkownika jest trwałość produktu. Trwałość elektryczna przycisków oraz przycisków grzybkowych firmy Chint w zależności od typu wynosi: dla AC 5X105 cykli pracy, dla DC 2X105 cykli pracy. Pozostałe elementy 1X105 cykli pracy. Trwałość mechaniczna przycisków oraz przycisków grzybkowych to 1 milion cykli pracy a dla przycisków podświetlanych 3X105cykli pracy. Ryszard Świetlicki Autor jest dyrektorem technicznym Firmy Chint Poland

2013-05-27 13:48:58

Quality out of Dedication

Serię aparatów elektrycznych niskiego napięcia wyróżniają takie cechy jak: sprawdzona niezawodność działania, wszechstronność zastosowań w instalacjach elektrycznych, modułowa konstrukcja, wysoka trwałość, małe wymiary, oraz pełna gama akcesoriów. Te cechy zapewniają bezpieczeństwo działania i obsługi każdego systemu dostarczania energii elektrycznej. Ze względu na kilkudziesięcioletnie doświadczenie na rynku elektrycznym, Chint Electric specjalizuje się w rozwoju oraz produkcji aparatów elektrycznych. Opierając się na obszernej liczbie linii produktowych oraz rozbudowanej sieci marketingowej na całym świecie, produkty Chint znajdują szerokie zastosowania w instalacjach oraz różnych urządzeniach elektrycznych w gałęziach przemysłu w ponad 90 krajach na całym świecie.

Chint Poland Sp. z o.o. 91-212 Łódź ul. Wersalska 47/75 lok. 406 www.chintpoland.pl

08_wiedza_technika_chint.indd 69

2013-05-27 13:48:59

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

Artykuły techniczne

Trytytki – opaski DET i SPY Gama opasek TRYTYT oferowanych przez firmę BORPETROL-Boroniec stale rozszerza się o nowe produkty. Ostatnią nowością wprowadzoną do katalogu wyrobów BORPETROL są TRYTYTKI specjalne typu DET oraz opaski plombujące typu SPY. Jarosław Sikora

Do czego one służą? TRYTYTKI DET są opaskami wykrywalnymi za pomocą detektora metali. Umożliwiają to drobne fragmenty (opiłki) metalu dodawane do głównego surowca (poliamidu) w procesie wytłaczania. Na pierwszy rzut oka DET wygląda jak normalna, standardowa TRYTYTKA, różniąc się od niej jedynie bazowym kolorem (TRYTYTKI DET są szaroniebieskie). Ich producent, włoska firma SapiSelco Srl, reprezentowana na rynku polskim przez firmę BORPETROL-Boroniec rekomenduje ten typ TRYTYTKI do zastosowania głównie w przemysłach: farmaceutycznym, spożywczym, chemicznym oraz wszędzie tam gdzie (z uwagi na wymóg bezpieczeństwa produktu finalnego, bądź rygory linii produkcyjnej) zamknięte opakowania z wyrobami bądź przewody przymocowane za pomocą tych TRYTYTEK do

Nr wyrobu Borpetrol DET-140IC DET-200STC DET-280STC DET-360ST

Kod EAN 8014748305992 8014748306005 8014748306012 8014748306029

maszyn, urządzeń bądź też ciągów komunikacyjnych muszą być łatwo wykrywalne za pomocą detektorów metali. Oczywiście DET może być wykorzystana w analogicznym zakresie jak podstawowa TRYTYTKA, czyli do spinania kabli, przewodów czy też łączenia różnych elementów. Opaski plombujące SPY to nowatorskie rozwiązanie zastępujące z jednej strony tradycyjne, ołowiane plomby zabezpieczające, z drugiej zaś etykiety identyfikacyjne zawierające np. numer ewidencyjny urządzenia, sprzętu bądź elementu wyposażenia. Opaski te wykonane są z poliamidu, standardowo w kolorze niebieskim (inne, podane niżej kolory dostępne opcjonalnie na zamówienie). Ich główka zaopatrzona jest w tabliczkę (etykietę) identyfikacyjną, odpowiednio: neutralną do samodzielnego umieszczenia znaków identyfikacyjnych przez klienta,

z termo nadrukiem w postaci numeracji, kodu kreskowego, logo klienta itp., bądź nadrukiem tłuczonym z matrycy (np. nazwa firmy, logo). Są one bardzo łatwo aplikowalne, zaś zapięcie jest trwałe, skutecznie uniemożliwiające otwarcie przesyłki bądź zdjęcie opaski bez zerwania etykiety. Producent (włoska firma SapiSelco Srl) rekomenduje stosowanie ich w urzędach pocztowych, przesyłkach kurierskich wyższej wartości, plombowaniu magazynów, samochodów bądź kontenerów oraz

Ilość sztuk w opakowaniu

Długość x szerokość (mm)

Ø wiązki (mm) max/min

Wytrzymałość na zerwanie (kg)

100

140 x 3.5

35/1

100

200 x 4.5

52/3

100

280 x 4.5

74/3.5

100

360 x 4.5

110/3.5

ElektroTrendy nr 2/2013

013_technika_borpetrol.indd 70

2013-05-28 09:32:59

Artykuły techniczne

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

Lp.

Nr wyrobu Borpetrol

01.

BORSPY.N11.002

336 x 6.6

300

Etykieta neutralna

02.

BORSPY.N11.003

336 x 6.6

300

300 000

Etykieta z termodrukiem (np. numeracja, kod kreskowy, inne)

03.

BORSPY.N11.004

336 x 6.6

300

900 000

Etykieta z nadrukiem tłoczonym z matrycy (np. nazwa firmy) * minimalna wielkość zamówienia

tych wszystkich aplikacjach gdzie kwestia zabezpieczenia przed otwarciem jest istotnym kryterium. Poniżej podstawowe dane techniczne opasek DET i SPY. Ich wyłącznym dystrybutorem na rynku polskim jest firma BORPETROL-Boroniec Sp. Jawna. Informacja i zamówienia j/w. karta katalogowa_DET GRUPA ASORTYMENTOWA: TRYTYTKI® Producent: SapiSelco s.r.l. Kraj pochodzenia: Włochy KATEGORIA: opaski kablowe TRYTYTKI® wykrywalne detektorem metali • Materiał: poliamid (nylon) zawierający w swojej strukturze opiłki metali;

• Standardowy kolor: stalowo-niebieski; • Zalecane zastosowanie: przemysł spożywczy, farmaceutyczny, chemiczny, gdzie (ze względów bezpieczeństwa produktu) opakowania zamknięte opaskami muszą być łatwo wykrywalne detektorem metali. karta katalogowa_SPY GRUPA ASORTYMENTOWA: TRYTYTKI® Producent: SapiSelco s.r.l. Kraj pochodzenia: Włochy KATEGORIA: plomby zabezpieczająco-identyfikacyjne na bazie opasek kablowych TRYTYTKI® • Materiał: poliamid (nylon); • Standardowy kolor: niebieski; • Inne dostępne kolory: czerwony [RAL 3000], żółty [RAL 1021], zielony [RAL 6024];

• Kolor termodruku: czarny; • Zalecane zastosowanie: zabezpieczenie oraz identyfikacja przesyłek wartościowych, identyfikacja wyrobów. Średnica spinanej wiązki (mm): min. 20 / max. 60 Siła otwarcia plomby: 40 daN Siła zaciągnięcia plomby (średnia): 2 daN Wymiary etykiety (mm): 20 x 45

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

013_technika_borpetrol.indd 71

2013-05-28 09:32:59

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

Artykuły techniczne

Kaseta/Puszka podpodłogowa, wg JSL R aul Mac hado

Ciekawostką jest wyprodukowanie przez portugalską JSL, kaset podpodłogowych pokrytych wysoko karatowym złotem przeznaczonych dla jednego z szejków arabskich z Dubaju (Zjednoczone Emiraty Arabskie). Wartości kontraktu, niestety, nie udało się ustalić.

d stycznia 2012 r., portugalska firma JSL - Material Electrico S.A., poprzez swoją firmę-córkę JSL Polska, oferuje w naszym kraju kasety (puszki) podpodłogowe, płytkie (56 mm) w dwóch typach: typ czterogniazdowy 745-4 i typ ośmiogniazdowy 745-8. Kasety

(puszki) mogą być dostarczone z wyposażeniem lub też bez niego. Wyposażenie pełne lub częściowe, typu gniazda zasilające z/u lub bez, komputerowe, telefoniczne i pozostałe IT (samodzielnie produkowane przez JSL) dostarczone zostać może zgodnie ze specyfikacją otrzymaną od Klienta.

Wymiary kasety/puszki podłogowej: 1. Typ 745-4: 2. Typ 745-8:

250*145*58 250*250*58

Inne 1. 2. 3.

od –25 C do +60 C IP4X IK09

warunki techniczne: Zakres temperatur: Stopień ochronny: Odporność udarowa:

Obecnym standardem w budownictwie jest stosowanie systemów podpodłogowych dla nowoczesnych instalacji elektrycznych i teletechnicznych zalewanych betonem. Nowoczesne instalacje stosuje się już nie tylko w miejscu pracy, ale również w miejscu zamieszkania: w mieszkaniu, apartamencie, czy też rezydencji. Kasety (puszki, obudowy) są jednym z elementów, najbardziej widocznym w systemie elektroinstalacyjnym podpodłogowym. Kasety (puszki) podpodłogowe JSL mają uniwersalne zastosowanie: mogę być wykorzystane zarówno w podłogach technicznych, jak również w wylewkach betonowych. Pokrywa zdejmowana jest bez użycia narzędzi i odwrócona o 180 stopni. Dodatkowo można zastosować blachę nierdzewną, która zwiększa odporność na nacisk do 5000N. Firma JSL stosuje najwyższej jakości surowce, w tym bezhalogonowy Poliamid 6. Kasety (puszki) podpodłogowe JSL to najlepsze rozwiązanie do szkół, hoteli, sklep itd. ze względu na ich niską cenę i łatwość montażu.

ElektroTrendy nr 2/2013

013_technika_borpetrol.indd 72

2013-05-28 16:02:34

Artykuły techniczne

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

013_technika_borpetrol.indd 73

2013-05-28 16:02:34

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

Artykuły techniczne

PIECZEŃ DOMOWA

NA SMARTFONIE Systemy automatyki domowej stają się coraz bardziej popularne i dostępne, co wiąże się z postępującymi obniżkami cen w segmencie nowych technologii. Mikroprocesory, układy scalone, układy wejścia-wyjścia stają się coraz tańsze, coraz bardziej dostępne. W związku z tym powstają dla nich coraz to inne zastosowania, coraz bardziej zbliżające nowoczesną technikę do końcowego – wcale nie bogatszego – użytkownika. L ech Polański

ednym z segmentów, doświadczających w ostatnim czasie bardzo dużego przyśpieszenia, jest automatyka domowa, czasami nazywana „inteligentnym domem”. Systemy zdalnego, centralnego zażądania budynkami są już znane i stosowane od lat 60 ubiegłego wieku, lecz dopiero pod koniec lat 90 stały się na tyle tanie, że można było dopuścić myśl o uruchomieniu takiego systemu w warunkach gospodarstwa domowego. Po roku 2000 powstało klika systemów, które stanowiły przełom w tego typu instalacjach, a to z racji bezprzewodowego sterowania różnego rodzaju odbiornikami. Systemy x10, xComfort, ZigBee pokazały (pomimo swych niedoskonałości), że koncepcja bezprzewodowego sterowania urządzeniami domowymi jest jak najbardziej słuszna, a od 2005 roku jesteśmy świadkami rozwoju kolejnego innowacyjnego systemu: Z-Wave. System Z-Wave jest rozwijany przez stowarzyszenie Z-Wave Alliance. Twórcą oraz właścicielem tej technologii była duńska firma Zen-

sys, zakupiona w 2008 roku przez firmę Sigma Designs. Członkami stowarzyszenia są uznani na świecie producenci sprzętu elektrotechnicznego i elektronicznego, tacy jak: Evolve, Danfoss, Fakro, Honeywell, LG, Motorola, NEC, Sharp, Zyxel, D-link, ADT, Aeon Labs,

JASCO(GE) i inni. Wielu producentów wspierających system Z-Wave może nas tylko cieszyć, ponieważ świadczy to o dużym potencjale rozwojowym systemu. Możemy

ElektroTrendy nr 2/2013

013_technika_H2om.indd 74

2013-05-28 21:55:10

Artykuły techniczne

oczekiwać, że technologia – już dziś wcale nie droga – stanie się jeszcze tańsza i dostępna. Dostawcą układów scalonych, znajdujących się w urządzeniach wspierających opisywaną technologię, jest firma Sigma Designs – i jej chipy znajdują się w każdym urządzeniu – co powinno zapewnić kompatybilność poszczególnych komponentów systemu. W marcu 2013 roku, firma Sigma Designs, poinformowała o wprowadzeniu chipów nowej generacji (Series 500), które będą jeszcze, a zużywając około 60% mniej energii, będą posiadać większy zasięg i większą prędkość transmisji. Z pewnością przyczyni się to do jeszcze większej popularyzacji systemu. Poniżej przedstawiamy zalety instalacji sieci w oparciu o protokół Z-wave: • System działa w oparciu o bezprzewodową, szyfrowaną transmisję danych (AES128), na ogólnodostępnej częstotliwości 868,42 MHz, w związku z tym nie musimy dokonywać ingerencji w strukturę budynku, podczas jego instalacji. • System jest skalowalny, można podłączyć do niego do 232 urządzeń (lub więcej, łącząc kilka stacji bazowych). Jednak 232 urządzania, nawet w skali dużego domu, wydaje się być wystarczające. • System umożliwia kontrolę zużycia prądu (bądź na poziomie poszczególnego sterownika, lub całości instalacji). • Jest przenośny – jeśli zmieniamy miejsce zamieszkania, możemy system zabrać ze sobą i zaimplementować go do nowych warunków. • Możliwość tworzenia tzw. scen, czyli dokładne zaprogramowanie odpowiednich elementów systemu, według reguł „jeśli - zdarzenie - wykonaj - zdarzenie” np. jeśli zacznie padać deszcz -wykonaj - zamknięcie okien”. • Niskie koszty implementacji systemu, szczególnie w istniejących juz budynkach. • Sterowanie ogrzewaniem (w zależności od temperatury zewnętrznej, dnia tygodnia, określo-

nych godzin, itd.) nie jest niczym wyjątkowym, system Z-Wave oczywiście posiada taką funkcjonalność. Dzięki zastosowaniu odpowiednich głowic termostatycznych, można sterować temperaturą nie w obrębie całego budynku, lecz w określonym pomieszczeniu. • Łatwość programowania, dodawania lub odejmowania urządzeń będących zarządzanymi przez sieć Z-Wave. Sieć zarządzającą budujemy poprzez prostą instalację sterowników (i/lub czujników) w odpowiednich punktach odbioru. Każdy element tej sieci (piekarnik, lampa, gniazdko, telewizor, zawór, czujnik, itd.) ma przypisany unikatowy adres, dzięki. Każdy element tej sieci, potrafi również działać jako specyficzny router (potrafi odebrać

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

sygnał i przekazać go dalej, bez dostępu do urządzenia bazowego – wyjątkiem są urządzenia bateryjne, które mają tę funkcję ograniczoną – w celu zmniejszenia zużycia baterii). Dzięki zastosowaniu tego typu sieci (MESH), pomimo faktu, że sygnał ma zasięg około 30 metrów, można budować rozleglejsze instalacje. System może być sterowany w oparciu o domowy komputer PC lub dedykowaną samodzielną stację (kontroler). Kontrolery sterujące (gateway) posiadają najczęściej wbudowaną bramkę, dzięki której uzyskujemy dostęp do możliwości sterownia budynkiem poprzez sieć Internet. Dużą popularnością cieszą się aplikacje na smartfony, które w powyższej funkcjonalności a umożliwiają zarządzanie domem lub jego kontrolę, będąc w dowolnym miejscu objętym zasięgiem GSM.

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

013_technika_H2om.indd 75

2013-05-28 21:55:10

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

Artykuły techniczne

Aktualnie na rynku można zakupić coraz więcej urządzeń wspierających standard Z-Wave, począwszy od łączników oświetlenia, gniazdek, - na termostatach, oknach i drzwiach skończywszy. Największą zaletą systemu Z-Wave, jest możliwość wykorzystania tej technologii do sterowania wszystkimi instalacjami, które znajdują się (lub mogą się znajdować w budynku mieszkalnym). Poniżej kilka przykładów:

http://www.z-wavealliance.org/technology

• Sterowanie instalacją cieplną (termostaty, kotły grzewcze) • Włączanie /wył./ściemnianie oświetlenia • Symulacja obecności • Sterowanie oknami, roletami, żaluzjami, karniszami • Otwieranie/zamykanie bramy. • Systemy alarmowe • Powiadamianie pożarowe • Alarmowanie o ulatniającym się gazie, czadzie • Monitoring video • Sterowanie sprzętem RTV i AGD • Sterowanie podlewaniem • Włączanie wentylacji • Ostrzeganie o zalaniu • Sterowanie klimatyzacją System ten jest z pewnością przemyślanym rozwiązaniem, które zaczyna odgrywać coraz większą rolę w systemach automatyki domowej. Dzięki zastosowaniu opisanych powyżej rozwiązań, można liczyć na redukcję kosztów ogrzewania do około 40% i kosztów energii elektrycznej o około 30%. Należy jednak pamiętać o tym, że każda ”inteligenta instalacja” jest tylko tak inteligentna jak algorytm, który nią steruje, a realne oszczędności zależą od wielu czynników zewnętrznych i mogą w praktyce wyglądać nieco inaczej. Sterowanie tzw. elementami wrażliwymi: deaktywacja alarmu antywłamaniowego, odryglowanie drzwi, otwieranie okien może być zabezpieczone przez dwukanałowy autonomiczny klucz. Oczywiście pierwszym stopniem jest zalogowa-

nie się do systemu za pomocą nazwy użytkownika i hasła, a dodatkowo wykonanie polecenia np. otwórz drzwi musi być poprzedzone przez hasło sesji otrzymane za pośrednictwem SMS. Takie zabezpieczenie odwzorowane zostało z systemu bankowości elektronicznej. Wydaje się, że system Z-Wave zagości na stałe w naszych mieszkaniach. Analitycy rynkowi prognozują, że eksplozja rynkowa systemów bezprzewodowej automatyki domowej nastąpi w Polsce już w 2014 roku.

http://www.z-wavealliance.org/technology

ElektroTrendy nr 2/2013

013_technika_H2om.indd 76

2013-05-28 21:55:11

Z-WAVE

BEZPRZEWODOWY SYSTEM ZARZĄDZANIA I MONITORINGU

Największą zaletą systemu H2dom zarządzania budynkiem opartym na Z-Wave jest możliwość wykorzystania tej technologii do sterowania wszystkimi urządzeniami ( AGD, RTV ) i instalacjami, które znajdują się (lub będą w przyszłości) w budynku mieszkalnym, bez ingerencji w strukturę budynku. • SYSTEMY ALARMOWE • SYMULACJA OBECNOŚCI • STEROWNIE INSTALACJĄ CIEPLNĄ ( termostaty grzejnikowe, kotły) • ALARMOWANIE O POŻARZE, CZADZIE I ULATNIAJĄCYM SIĘ GAZIE

• WŁĄCZANIE/WYŁACZANIE OŚWIETLENIA • OSTRZEGANIE O ZALANIU, ZAMYKANIE ZAWORÓW • STEROWANIE OKNAMI, ŻALUZJAMI I ROLETAMI • MONITOROWANIE ZUŻYCIA ENERGII ELEKTRYCZNEJ • STEROWANIE BRAMĄ GARAŻOWĄ I/LUB WJAZDOWĄ • STEROWANIE AGD I RTV, MONITORING VIDEO

____________________________________________________________________________________________________ H2om Sp. z o.o. Poznań 61-293; os. Lecha 17 lok. 52 kom. +48 665 775555

Biuro Konin: Mikorzyn 6A, 62-561 Ślesin tel./fax. : +48 63 270 5555 Biuro Warszawa: ul. Gizów 6, 01-249 Warszawa REGON:302284736 NIP: 782-255-41-71 e-mail: info@h2om.pl www.h2om.pl

013_technika_H2om.indd 77

2013-05-28 21:55:11

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

Artykuły techniczne

Świeży powiew w wentylatorach Pewnego dnia spotkały się młodość i doświadczenie, sukces i jego pragnienie, zrealizowane pomysły i moc nowych idei, to wszystko okraszone ciężką pracą spowodowało, że dziś możemy użytkować produkty w marce airRoxy. Kamil Sienkiewicz airRoxy, to nowy, polski producent w branży wentylacji. Nowy, czyli znaczy lepszy? Nowy, to znaczy dający większy wybór znalezienia produktu spełniającego w pełni oczekiwania użytkownika. Nowy, to znaczy niestandardowy, to znaczy wychodzący poza wszelkie rynkowe ramy w kwestii jakości oferowanego produktu i podejścia do współpracy z Klientem. Główną ideą powstania firmy airRoxy było stworzenie produktów o wyższym standardzie, ale w standardowej cenie, produktów przemyślanych, od samego początku do samego końca, przyjaznych dla użytkownika, wydajnych i zarazem spełniających najbardziej restrykcyjne normy bezpieczeństwa. airRoxy, jako jeden z nielicznych producentów w naszej branży, a na pewno jako jeden w tym segmencie cenowym, produkuje wentylatory pod nadzorem renomowanej jednostki certyfikującej TUV SUD. Wszystkie produkty airRoxy, ich parametry techniczne, wydatki i zgodność z europejskimi normami bezpieczeństwa potwierdzone są przez TUV. Wieloetapowa kontrola jakości pozwala producentowi dostarczyć potencjalnemu konsumentowi urządzenia o najwyższym standardzie. Specjalnie z myślą o przyszłych użytkownikach nowych wentylatorów, inżynierowie airRoxy pracowali niezwykle sumiennie nad ich konstrukcją, wydajnością, uniwersalnością oraz atrakcyjnym designem.

Wprowadzili szereg unikatowych na skale światową rozwiązań technicznych. Jako jedyni, do tej pory, na świecie zastosowali turbiny wentylatorów dopasowane indywidualnie do rozmiaru wentylatora. Oznacza to, że wentylator w każdym rozmiarze ma swoją unikatową turbinę. Turbinę o zmiennej geometrii łopat i innym kształcie, pochyleniach i krzywiznach, która pozwala na uzyskanie bardzo dobrych wydatków, przy wysokiej kulturze pracy. Wszyscy, którzy mieli okazje uruchomić wentylatory, byli bardzo pozytywnie zaskoczeni cichością ich pracy. Tym bardziej, że w sferze deklaratywnej zwykle wypadają one mniej korzystnie, niż potencjalna konkurencja… Natomiast nawet proste organoleptyczne testy porównawcze zwykle potwierdzają lepszą kulturę pracy wentylatorów airRoxy. Dla szybkiego i łatwego montażu, demontażu frontów wprowadzono bardzo wygodną i przyjazną metodę zatrzasku, bez żadnych dodatkowych śrubek, które stosują inni oferenci na rynku. Również jako jedyna firma, airRoxy daje swoim użytkownikom dwie moż-

liwości montażu przyłącza, tzn. z tyłu na „dekielku” oraz z przodu w obudowie wentylatora. Specjalnie przygotowane miejsca na przewód wyposażone są w uszczelnienia silikonowe, co skraca czas montażu i dodatkowo uszczelnia miejsce przeprowadzenia przewodu zasilającego. Większość elementów jest połączona na zasadzie zacisku, co jest najlepszym sposobem na ochronę przed wilgocią. Potwierdzone jest to wysoką klasą szczelności wentylatorów airRoxy. Inspiracją wyboru takiego rozwiązania był sposób przechowywania Konstytucji Stanów Zjednoczonych, która również jest chroniona przed wilgocią na zasadzie ściśle przylegających do siebie dwóch elementów obudowy. Specjalnie z myślą o bezpieczeństwie użytkowników wszystkie silniki wyposażone są w zabezpieczenia termiczne ustawione na 125°C. Dodatkowo wszystkie silniki montowane są w specjalnej „misce silnika” wykonanej z poliwęglanu (PC) wytrzymującej dużo wyższe temperatury. Silniki są również bar-

ElektroTrendy nr 2/2013

013_technika_airRoxy.indd 78

2013-05-27 21:11:18

Artykuły techniczne

dzo szczelnie zabudowane co również pozytywnie wpływa na bezpieczeństwo użytkowania i żywotność urządzeń. Jedną z wielu podstawowych innowacji zastosowanych w wentylatorach firmy airRoxy jest kierownica powietrza, która nie tylko ogranicza turbulentny strumień powietrza, ale także poprawia jego wydatek jak również przepływ powietrza w kanale. Z myślą o ekonomii i ekologii wentylatory serii pRestige wyposażone są w żaluzję grawitacyjną,

która blokuje ciąg wsteczny, ale nie ogranicza naturalnego ciągu powietrza nie pochłaniając przy tym dodatkowej energii elektrycznej. Producenci innych wentylatorów najczęściej kuszą wentylatorami z żaluzją automatyczną, która w stanie spoczynku blokuje naturalną wymianę powietrza. Ponadto, zastosowanie żaluzji automatycznej wiąże się ze znacznie większym zużyciem energii. Dzieje się tak z powodu termo elementu, który musi się rozgrzać do pewnej temperatury przed otworzeniem żaluzji i urucho-

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

mieniem pracy wentylatora oraz schłodzić do danej temperatury, aby zamknąć żaluzje. Wreszcie jedną z głównych wartości dodanych nowych produktów jest to, że przy tak dobrej jakości i dużej liczbie innowacji świadczących o przewadze technologicznej, można je otrzymać w bardzo konkurencyjnej cenie, o czym może świadczyć poniższe porównanie.

Producent

airRoxy

Najpopularniejsza marka na rynku

Dobrze znana marka na rynku

Model

pRestige 100 ZG

wentylator z żaluzją

Wydatek (m3/h)

100

Moc (W)

Ciśnienie statyczne (Pa)

do 30

Ciśnienie akustyczne (DB)

Zabezpieczenie termiczne silnika (°C)

125

145

UWAGI

Całość wykonana z ABS i PC (poliwęglan)

ABS i PP (polipropylen)

Żaluzja grawitacyjna – niezależny system żaluzji działających pod wpływem przepływającego powietrza, pełniący funkcję zaworu zwrotnego

Żaluzja automatyczna – system żaluzji zintegrowany z prowadnicą i siłownikiem termicznym, pełniący funkcję zaworu zwrotnego

Brak siłownika termicznego

Siłownik termiczny, który dodatkowo pobiera prądpobór około 5,5W

Siłownik termiczny, który dodatkowo pobiera prąd – pobór około 5,5W

Nawet przy wyłączonym urządzeniu ciągle możliwa naturalna, grawitacyjna wentylacja

Przy wyłączonym urządzeniu kanał wentylacyjny jest zamknięty, wentylacja grawitacyjna uniemożliwiona

Wszystkie parametry, oraz zgodność z normami bezpieczeństwa potwierdzona przez producenta oraz niezależną jednostkę TUV SUD

Parametry potwierdzone przez producenta, szczególnie wątpliwe w zakresie ciśnienia akustycznego

Szybki montaż i demontaż frontu wentylatora na tzw. klik, bez dodatkowych śrubek

Montaż i demontaż frontu wentylatora za pomocą m.in. Śrubki mocującej

Montaż i demontaż frontu wentylatora za pomocą m.in. śrubki mocującej

Szybka instalacja urządzenia – przygotowane otwory instalacyjne uszczelnione, uszczelkami silikonowymi

Otwory instalacyjne zaznaczone w tworzywie – do zrobienia przez instalatora, brak uszczelnienia

Wentylator wyposażony w kierownice powietrza

Brak kierownicy powietrza

63,71

89,50

87,00

Cena katalogowa netto PLN

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

013_technika_airRoxy.indd 79

2013-05-27 21:11:18

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

Artykuły techniczne

innowacyjne rozwiązania osprzętowe dla domu i biura Osprzęt elektroinstalacyjny to wiodąca grupa produktów w ofercie VIKO. Nowoczesne aranżacje i wystrój wnętrz wymagają coraz większej dbałości o detale wykończeniowe. Niewątpliwą jego zaletą jest fakt, że wszystkie serie zawierają ten sam mechanizm co pozwala na dopasowanie różnych elementów zewnętrznych do wystroju wnętrza bez względu na ich kolor, materiał lub kształt.

ARRE to najczęściej wybierana podtynkowa seria osprzętu elektroinstalacyjnego dostępna standardowo w dwóch kolorach: białym i kremowym. Elementy zewnętrzne wykonane są z tworzyw termoplastycznych spełniających wszelkie normy elektryczne i odpornych na działanie promieni UV, co pozwala cieszyć się tym samym kolorem bez względu na czas ich użytkowania. Tworzywo charakteryzuje się wysokim połyskiem i łatwością

utrzymania w czystości. Wyroby serii KARRE można montować w standardowych puszkach Æ 60 mm, jak i również nadają się do zabudowy w kanałach elektroinstalacyjnych. Łatwy i trwały montaż wyrobów gwarantują przede wszystkim stalowe ramki szkieletowe. Wyroby serii KARRE można montować w ramkach od jedno do sześciokrotnej – zarówno w układzie poziomym jak i pionowym. KARRE to innowacyjna seria, która posiada w swojej ofer-

cie również osprzęt z certyfikatem antybakteryjnym, do zastosowań w służbie zdrowia lub przemyśle spożywczym. Wszystkie łączniki są w standardzie wyposażone w szybkozłączki, a ich oferta została wzbogacona o rozwiązania specjalistyczne w tym łączniki trzyklawiszowe, żaluzjowe oraz łączniki na kartę hotelową. Łączniki są przystosowane do obciążeń o natężeniu do 10 A przy 250V AC. W zależności od preferencji użytkownika można je zamówić w wersji podświetlanej lub nie, klasie szczelności IP20 lub IP44, a możliwość stosowania klawiszy z różnymi symbolami lub z polem opisowym pozwala na ich indywidualną personalizację. Ściemniacze dotykowe lub pokrętne (również z wbudowaną diodą LED) mogą regulować jasnością świecenia lamp żarowych, halogenowych 230 V AC, halogenowych niskonapięciowych z transformatorem toroidalnym, konwencjonalnym lub elektronicznym. Gniazda o obciążalności 16A w zależności od preferencji elektroinstalatora są dostępne w wersjach na szybkozłączki lub połączenia śrubowe. Każde z tych rozwiązań umożliwia przelotowe podłączanie

ElektroTrendy nr 2/2013

013_technika_Vico.indd 80

2013-05-28 10:03:23

Artykuły techniczne

przewodów. Bezpieczeństwo użytkowania gniazd gwarantują w standardzie przesłony styków, które uniemożliwiają włożenie jakichkolwiek przedmiotów do otworów stykowych. Gniazda z uchylną osłoną mają możliwość podwyższenia stopnia bryzgoszczelności do IP44 poprzez zastosowanie kołnierza uszczelniającego, co pozwala stosować je w środowiskach o podwyższonej wilgotności. W ofercie dostępne są również gniazda schuko, gniazda DATA, czujniki ruchu i programatory. Niewątpliwą zaletą serii KARRE jest najprawdopodobniej najszer-

wej. Gniazda antenowe oparte na mechanizmach HIRSCHMAN-a lub ZAMEL-a dostępne są w wersjach końcowej, zakończeniowej i przelotowej o różnym zakresie tłumienności. Dopełnieniem serii KARRE są jej kolorowe odmiany. NOVELLA to paleta dziesięciu kolorów do każdego pomieszczenia, która pomoże zachować jego unikalny charakter. W każdej chwili użytkowania wyrobu można wymienić klawisz lub ramkę, bez konieczności ingerencji w mechanizm, aby uzyskać materiał i kolor najbardziej dopasowany do wnętrza. ARTLINE to możliwość

sza na rynku polskim oferta gniazd niskoprądowych. Gniazda informatyczne, tj. telefoniczne i komputerowe są dostępne w kategorii 3, 5E, 6 lub 7 UTP, STP lub FTP. W zależności od potrzeb instalacji i konieczności dochowania gwarancji systemo-

dodania szlachetności każdemu pomieszczeniu. Za pomocą oryginalnych ramek z naturalnych materiałów może podkreślić jego nowoczesny, tradycyjny bądź ekstrawagancki charakter. Ramki są wykonane z metalu (aluminium), szkła,

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

drewna, kamienia naturalnego lub kamienia syntetycznego. Szukasz rozwiązania lub koloru, którego nie możesz znaleźć u innego dostawcy zadzwoń – dla nas nie ma rzeczy niemożliwych!

Producent & dystrybutor: elPEAK Sp. z o.o. ul. Sucha 6A, 41-200 Sosnowiec, tel.: 32 6012310, fax: 32 6012342, e-mail: info@elpeak.pl, www. elpeak.pl; www.viko-polska.pl

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

013_technika_Vico.indd 81

2013-05-28 10:03:23

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

Artykuły techniczne

PowerSeal i PowerBoost –

najnowocześniejsze technologie w bateriach Energizer Energizer wprowadził na rynek baterie z innowacyjnymi technologiami PowerSeal i PowerBoost, które znacznie zwiększają wydajność baterii i przedłużają ich żywotność nawet do 10 lat.

irma Energizer konsekwentnie realizuje swoje hasło: „Więcej energii (vs. standardowa bateria alkaliczna Energizer; dotyczy baterii Energizer Ultra Plus, Energizer Maximum, Energizer Ultimate Lithium); mniej zużytych baterii (zużywasz mniej baterii, produkujesz mniej odpadów): that’s positivenergy!” i nieustannie zaskakuje swoich klientów nowatorskimi rozwiązaniami czerpiąc z najnowszych odkryć naukowych. Firma Energizer wprowadziła obecnie na rynek baterie skonstruowane przy wykorzystaniu najnowocześniejszych technologii, zapewniających wyjątkową wydajność oraz bardzo długi okres użytkowania baterii – zarówno podczas eksploatacji, jak i w czasie przechowywania. Technologia PowerSeal zapewnia trwałość baterii do 10 lat od momentu produkcji. Technologia PowerBoost zapewnia bateriom o 70% dłuższe działanie w porównaniu do standardowych baterii alkalicznych.

Rozwój technologii produkcji baterii i Energizer – wspólna historia Jako pierwszą datę w pracach nad stworzeniem baterii podaje się powszechnie rok 1798 i stworzenie przez włoskiego fizyka, hrabiego Alessandro Volta, pierwszego ogniwa, składającego się z ułożonych w kolumnę par miedziano-cynkowych krążków, które oddzielone były od siebie krążkami kartonowymi nawilżonymi roztworem soli lub kwasu. Dopiero blisko 40 lat później John F. Daniell, angielski chemik, poprawił sprawność konstrukcji Volty opracowując metodę eliminującą problemy związane z korozją. W 1868 r. francuski chemik Georges Leclanche opracował „mokre” ogniwo, będące prekursorem ogniwa „suchego”, zaś w 1888 r. niemiecki naukowiec, dr Carl Gassner wynalazł właśnie owo ogniwo „suche”, bardzo podobne do dzisiejszych baterii węglowo-cynkowych. Od lat 90-tych XIX wieku rozwój technologii budowy baterii jest ściśle związany z rozwojem firmy, którą dziś znamy pod nazwą Energizer. W 1896 roku National Carbon Company w Columbii wyprodukowała suchą baterię – pierwszą dostępną na rynku baterię sprzedawaną w Stanach Zjednoczonych. National Carbon Company przekształciła się później w Eveready Battery Company, znaną dzisiaj jako Energizer. Sukcesy badawcze naukowców z Energizer w rozwoju technologii baterii zaowocowały rozwiązaniami swego czasu zaskakującymi, a obecnie wciąż niezwykle przydatnymi. Należą do nich, m.in. pierwsze miniaturo-

we baterie do aparatów słuchowych, pierwsze baterie zegarkowe, pierwsze komercyjnie opłacalne, cylindryczne baterie alkaliczne, pierwsze baterie bezrtęciowe (Energizer był branżowym prekursorem inicjatyw środowiskowych mających na celu eliminację rtęci zawartej w bateriach) oraz pierwsze baterie litowe AA i AAA. PowerSeal – do 10 lat trwałości (okres przydatności) Badania przeprowadzone przez Energizer wśród użytkowników baterii wskazały, że jednym z problemów, na który najczęściej zwracają uwagę jest utrata mocy baterii podczas ich przechowywania. Uczestnicy badania opisywali frustrujące sytuacje, kiedy nie mogli uruchomić potrzebnego urządzenia, ponieważ ich zapasowe baterie wyładowały się podczas przechowywania. Odpowiedzią ze strony Energizer jest opracowanie technologii, która umożliwia korzystanie z baterii nawet do 10 lat od daty ich produkcji. Technologia PowerSeal zapewnia imponującą trwałość baterii podczas przechowywania dzięki zastosowaniu nowatorskich rozwiązań w konstrukcji

ElektroTrendy nr 2/2013

013_technika_ENERGIZER.indd 82

2013-05-28 09:36:38

Artykuły techniczne

baterii. Energizer wzmocnił i „uszczelnił” obudowę baterii w celu zapobieżenia utracie mocy oraz zmienił kształt bieguna dodatniego, co z kolei znacznie poprawiło wydajność baterii – energia w niej zawarta wystarcza na dłuższy czas. Eksperci Energizer opracowali ulepszoną formułę „pieczęci” (ang. seal), czyli fabrycznego zamknięcia baterii. Baterie alkaliczne z technologią PowerSeal są szczególnie polecane do sprzętów codziennego użytkowania, takich jak latarki, piloty do odbiorników telewizyjnych czy zegary. Technologia PowerSeal jest stosowana w standardowych bateriach alkalicznych Energizer w rozmiarach AA oraz AAA. PowerBoost – do 70% więcej energii Do urządzeń zasilanych bateryjnie, które charakteryzują się szczególnie dużym poborem mocy, Energizer stworzył baterie z technologią PowerBoost dostarczające aż do 70% więcej energii od standardowych baterii alkalicznych. Takie baterie sprawdzają się szczególnie dobrze w zasilanych bateriami zabawkach (autkach, za-

bawkowych sprzętach gospodarstwa domowego, robotach itp.), aparatach fotograficznych, odtwarzaczach MP3 czy konsolach do gier. Cztery innowacyjne rozwiązania w technologii PowerBoost zapewniają bateriom wyjątkową moc. Energizer zastosował udoskonalone rozwiązania materiałowe, które pozwoliły na zmniejszenie grubości obudowy baterii i tym samym na lepsze przenikanie energii. Zwiększona liczba kręgów elektrycznych stanowi klucz podniesionej wydajności. Nowatorski sposób spawania kolektora zwiększa odporność baterii na upadki i wstrząsy. Zmiana kształtu zamknięcia baterii jest kolejnym elementem poprawiającym uwalnianie energii. Stosowanie baterii z technologią PowerBoost w urządzeniach konsumujących dużo energii ma aspekt ekologiczny. Bardziej korzystne dla środowiska jest ograniczanie liczby zużywanych baterii, co jest możliwe przy wyborze baterii o dużej mocy. Alkaliczne baterie z technologią PowerBoost zachowują moc do 10 lat (Research International Battery U&A Study 2007), są dostępne w linii Maximum w rozmiarze AA oraz AAA.

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

• Więcej energii (vs. standardowa bateria alkaliczna Energizer; dotyczy baterii Energizer Ultra Plus, Energizer Maximum, Energizer Ultimate Lithium); • Mniej zużytych baterii (zużywasz mniej baterii, produkujesz mniej odpadów); • That’s positivenergy!

Opracowano na podstawie materiałów Energizer Group Polska

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

013_technika_ENERGIZER.indd 83

2013-05-28 09:36:38

narzędzia

Młot udarowy GRAPHITE 58G858

Młot udarowy GRAPHITE 58G858 to kolejna mocna pozycja w ofercie znanej marki. Połączenie przemyślanych rozwiązań i jakości wykonania sprawiają, że elektronarzędzie znacząco usprawni prace remontowo-budowlane wymagające obróbki twardych materiałów.

a napęd młota udarowego GRAPHITE odpowiada nowoczesny silnik komutatorowy o mocy 900 W. Urządzenie jest wyposażone wysoce efektywny udar pneumatyczny. Dzięki temu użytkownik nowego młota GRAPHITE dysponuje energią udaru na poziomie 4,2 J. Tak wysokie parametry użytkowe gwarantują skuteczne podkuwanie oraz wiercenie w betonie czy cegle otworów o średnicy do 26 mm. Elektronarzędzie posiada 3 tryby pracy: wiercenie, wiercenie z udarem oraz dłutowanie. Łatwy montaż i wymianę osprzętu zapewnia uchwyt SDS+, gwarantując dostęp do bardzo szerokiej gamy akcesoriów dostępnych na rynku. Nowy młot udarowy GRAPHITE wyposażony został w dwupunktowy system amortyzacji rękojeści głównej. Tym samym znacząco zredukowano wibracje zapewniając większy komfort i precyzję pracy. Co ważne: cały system wydłuża również żywotność produktu ograniczając naprężenia występujące na obudowie. O jakości najnowszego elektronarzędzia GRAPHITE świadczą również rozwiązania typowe dla narzędzi profesjonalnych. Wykonany z lekkiego i wytrzymałego stopu magnezu korpus reduktora, nadaje konstrukcji wysoką sztywność, a zainstalowany w obudowie wskaźniki serwisowy poinformuje o konieczności wymiany szczotek węglowych. Wszystko to sprawia, że GRAPHITE 58G858 to młot na lata. Urządzenie polecane jest zarówno ekipom remontowo-budowlanym, jak i zaawansowanym majsterkowiczom.

W pracy mechanizmu udaru pneumatycznego ważna jest jego efektywność. Dlatego producent zaleca stosowanie wysokiej jakości smaru i akcesoriów GRAPHITE oraz regularne oczyszczanie gniazda młota za pomocą dedykowanych do tego celu środków (np. olej w sprayu GRAPHITE 57H744 lub smar do końcówek wierteł SDS GRAPHITE 57H745). Stosowanie się do tych zaleceń nie tylko wydłuży żywotność ale przede wszystkim gwarantuje pełną wydajność elektronarzędzia. Więcej informacji na temat nowego młota udarowego oraz innych elektronarzędzi i akcesoriów marki GRAPHITE na graphite.pl.

ElektroTrendy nr 2/2013

016_narzedzia.indd 84

2013-05-28 15:36:29

narzędzia

Zaciskarka końcówek tulejkowych NEO 01-507 Marka NEO oferuje profesjonalistom wysokiej jakości narzędzia ręczne. Wśród asortymentu marki znajdują się między innymi narzędzia przeznaczone dla elektroinstalatów. Jedną z najciekawszych propozycji jest zaciskarka końcówek tulejkowych NEO 01-507.

udowa zaciskarki do końcówek tulejkowych NEO bazuje na ramowej, stalowej konstrukcji. Nadaje ona narzędziu odpowiednią sztywność i zapewnia trwałą, precyzyjną pracę w jednej płaszczyźnie. Wykorzystanie mocno hartowanej stali pozwoliło na uzyskanie wysokiej twardości szczęk . Ma to szczególne znaczenie ze względu na zastosowanie mechanizmu przekładni generującego dużą siłę docisku nawet przy niewielkim wysiłku. Zaciskarka NEO pozwala na wykonywanie końcówek tulejkowych w rozmiarach 0,25-6 mm². Rękojeść zaciskarki NEO wykonana została z dwóch materiałów. Wewnętrzne, twarde tworzywo gwarantuje należytą trwałość narzędzia.

Z zewnętrz rękojeść pokryta jest miękkim ogumieniem, które gwarantuje komfortowy chwyt. Całość dodatkowo pokryta została ochronnym elastomerem termoplastycznym (TPR).

Więcej informacji na temat zaciskarki do końcówek tulejkowych i pozostałych narzędzi NEO można znaleźć www.neo-tools.com.

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

016_narzedzia.indd 85

2013-05-28 15:36:30

TOPEX

   

najbardziej znana polska marka narzędzi ręcznych* najczęściej kupowana marka narzędzi ręcznych w Polsce* ponad 1500 solidnych produktów laureat „SUPERBRANDS Created in Poland” – marka godna polecenia w opinii konsumentów

www.Facebook.com/SprytnyTOPEX * badanie omnibusowe IIBR GO96!; kwiecień 2013; reprezentatywna próba Polaków n=800

TOPEX_NE_480x320.indd 1

016_narzedzia.indd 86

2013-05-28 15:36:32

PEX. Nr 1 w Polsce ! *

nt贸w

016_narzedzia.indd 87

5/23/13 8:50:21 AM

2013-05-28 15:36:33

narzędzia

Nowe dalmierze Stanley

wysoka jakość i niezawodność każdego pomiaru Firma Stanley wprowadza na rynek trzy nowe modele precyzyjnych i niezawodnych dalmierzy. Każdy z nich został stworzony z myślą o zaspokajaniu różnego rodzaju potrzeb fachowców.

okładne określenie odległości jest kluczową czynnością podczas budowy domu lub urządzania mieszkania. Błędy wynikające z ręcznych pomiarów przestrzeni często prowadzą do niezgodności projektu ze stanem faktycznym lub zakupu mebli, które nie zmieszczą się w wyznaczonej przestrzeni. By uniknąć podobnych kłopotów warto zaopatrzyć się w sprzęt wykorzystujący najnowsze rozwiązania technologiczne w zakresie precyzyjnego pomiaru. Takim urządzeniem jest dalmierz laserowy, który określa odległość pomiędzy nieprzezroczystymi obiektami.

Firma Stanley wprowadziła na rynek trzy precyzyjne dalmierze laserowe z seri TLM. Wyposażone są one w szereg funkcji ułatwiających pracę zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz pomieszczeń. Automatycznie dokonują obliczeń powierzchni, objętości oraz złożonych pomiarów wysokości. W nowej ofercie marki Stanley znajdziemy

ElektroTrendy nr 2/2013

016_narzedzia.indd 88

2013-05-28 15:36:33

narzędzia

Dalmierz laserowy TLM330 (100 m) Z gamy trzech nowych dalmierzy model TLM330 należy do najbardziej zaawansowanych. Posiada zasięg do 100 m z dokładnością pomiaru do ± 1 mm, stoper, cyfrowy pomiar nachylenia, funkcję pomiaru ciągłego i pośredniego oraz mocowanie do statywu i czujnika nachylenia. Ważnym atutem urządzenia jest jego trój-liniowy podświetlany ekran LCD oraz obudowa odporna na wszelkie zabrudzenia. Model TLM330 dzięki swoim funkcjom ułatwia pracę nawet przy najbardziej skomplikowanych pomiarach.

podstawowy model dalmierza dla majsterkowicza (TLM99) oraz dwa zaawansowane modele dla fachowców (TLM165 & TLM330). Dalmierz laserowy TLM99 (30 m) Specjalnie zaprojektowany do szybkiej i łatwej obsługi dalmierz TLM99 marki Stanley oblicza objętości, odległości i powierzchnie przy pomocy tylko jednego przycisku. Jest on idealny do podstawowych pomiarów wykorzystywanych przy pracach malarskich i wykończeniowych.

Dalmierz laserowy TLM165 (50 m) Model TLM165 posiada zasięg 50 m oraz kilka przydatnych funkcji np. składaną przystawkę do pomiarów z narożników czy krawędzi, sygnalizację dźwiękową klawiatury, funkcję pamięci pięciu ostatnich pomiarów czy kalkulator z funkcją dodawania i odejmowania. Cechy nowego dalmierza marki Stanley czynią go urządzeniem idealnym do montażu stolarki i do prac przy większych projektach budowlanych.

Informacje o firmie Stanley Black & Decker Firma Stanley Black & Decker powstała w 2010 roku w wyniku połączenia dwóch wiodących firm z branży narzędziowej i elektronarzędziowej – Stanley Works i Black & Decker. Stanley (The Stanley Works, Inc.) to światowy lider technologiczny w dziedzinie produkcji narzędzi ręcznych. Firma powstała ponad 160 lat temu (1843 r.) w Stanach Zjednoczonych. Od około 1920 roku marka STANLEY jest znana na wszystkich kontynentach i należy dziś do najbardziej popularnych znaków firmowych świata. Od ponad 36 lat The Stanley Works jest notowany na giełdzie w Nowym Jorku. W wyniku ciągłego rozszerzania i różnicowania asortymentu, The Stanley Works posiada w swojej ofercie już kilkadziesiąt tysięcy produktów. W 2006 r. pozycja rynkowa Stanley’a na świecie została dodatkowo wzmocniona przez przejęcie firmy Facom – dostawcę wysokiej jakości narzędzi dla przemysłu. Black & Decker jest największym na świecie producentem elektronarzędzi i akcesoriów. Firma powstała w 1910 roku w Baltimore w Stanach Zjednoczonych. Zarówno w U.S.A. jak i na całym świecie zajmuje czołowe miejsce w sprzedaży produktów tego rodzaju przeznaczonych do użytku domowego, do pracy w rzemiośle oraz w przemyśle. W niemal połowie ze 100 krajów, w których rozprowadzane są produkty Black & Decker mają one czołowy udział w swojej kategorii na rynku. Produkty firmy Black & Decker oferowane są pod markami: Black & Decker, DeWalt, Porter-Cable, Emhart Teknologies, Kwikset, Baldwin i Price Pfister.

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

016_narzedzia.indd 89

2013-05-28 15:36:33

BHP

MACH ORIGINALS

D-MACH

97% Cotton 3% Elasthan 290 g/m2

65% Polyester 35% Cotton 245 g/m2

BASEBALL DIAMOND EN397 EN50365

D-STAR S3

ElektroTrendy nr 2/2013

liflet-V3.indd 5-8 D+ulotka_A3_reedycja2.indd 1 017_bhp.indd 90

BLOW

EN166 EN172 1FT UV 5-1.1:5-1.7

HESTIA

EN388 4,1,3,1

AIR COLTAN

EN812

D-SPIRIT S1P

FUJI2 EN166 EN170 1FT UV 2C-1.2

VENICUT32 EN388 4,3,4,2

Delta Plus Polska Sp. z o.o. • ul. Sokolska 68B, 41-219 Sosnowiec tel. +48 32 29 64 750 • fax. +48 32 29 64 769 • biuro@deltaplus.com.pl 2013-05-28 10:09:53

BHP

MACH 2

PANOSTYLE

65% Polyester 35% Cotton 245 g/m2

65% Polyester 35% Cotton 235 g/m2

GRANITE WIND EN397

VIRAGE S1P

BREEZE

PIT-BOARD

BRAVA 2

EN166 EN172 1FT UV 5-3.1

EN352-1 EN352-6

EN166 EN170 ANSI Z87+ 1FT UV 2C-1.2

VENICUT32 EN388 4,3,4,2

VIAGI S1P

wszystkie produkty na www.deltaplus.eu 017_bhp.indd 91

VE702GR EN388 4,1,3,1 nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

27/02/13 17:49 13-05-06 2013-05-28 13:35 10:09:53

PORADY EKSPERTA

czy wiesz, że

Vademecum elektryka Jakakolwiek ingerencja w instalację elektryczną wymaga przynajmniej podstawowej wiedzy...

Napięcie - różnica potencjałów pomiędzy przewodem lub punktem w instalacji elektrycznej a innym przewodem lub punktem albo ziemią. Potencjał ziemi przyjmuje się równy zeru. W instalacji napięcie między przewodem każdej z faz a ziemią wynosi 230 V (Voltów), a między przewodami różnych faz 400 V (Voltów). Przewód fazowy, zwany też roboczym - przewód w normalnych warunkach znajdujący się pod napięciem i przewodzący prąd roboczy - oznaczany dużą literą L i cyframi od 1 do 3: L1, L2, L3. Przewód neutralny - (dawna nazwa „zerowy”) przewód w normalnych warunkach mogący znaleźć się pod napięciem; przewodzący prąd roboczy w obwodach jednofazowych; oznacza się dużą literą N. Przewód ochronny - przewód w normalnych warunkach nie będący pod napięciem i nie przewodzący prądu - oznacza się dużymi literami PE. Przewód ochronno-neutralny - przewód spełniający jednocześnie funkcję przewodu neutralnego i ochronnego oznacza się dużymi literami PEN. Prąd zwarcia - prąd płynący w instalacji, gdy uszkodzona jest izolacja przewodów, osprzęt lub urządzenie elektryczne. Styk ochronny - element gniazdka wtyczkowego lub innego urządzenia elektrycznego, służący do przyłączenia przewodu ochronnego lub ochronno-neutralnego. Połączenie wyrównawcze - zespół przewodów i zacisków służący do wzajemnego połączenia ze sobą i z uziemieniem oraz z punktem zerowym tablicy rozdzielczej wszystkich metalowych przedmiotów. Zasilanie jednofazowe - linia zasilająca przy napięciu 230 V 50 Hz wykonana jako 3-przewodowa - L, N, PE. Zasilanie trójfazowe - linia zasilająca przy napięciu 230/400 V 50 Hz wykonana jako 5-przewodowa - L1, L2, L3, N, PE.

Przyłącze - odcinek lub element sieci służący do połączenia urządzeń odbiorcy z siecią przedsiębiorstwa świadczącego usługi przesyłowe. Zgodnie z nowym Prawem energetycznym nie musi on być dostawcą energii. Złącze - punkt połączenia przyłącza z siecią lub instalacją, zawierający zabezpieczenia główne oraz często także licznik. Moc przyłączeniowa - moc czynna, którą zamierza pobierać odbiorca, jest to moc mniejsza od sumy mocy posiadanych odbiorników. Odbiorca określa ją we wniosku o przyłączenie. Bezpiecznik topikowy - (popularny „korek” - wyrażenie niepoprawne, naganne) zabezpieczenie chroniące stare instalacje przed skutkami zwarć oraz przeciążeniami - ponowne użycie wymaga wymiany wkładki topikowej na nową o takim samym prądzie znamionowym właściwym dla wkładki danej wielkości, np. 10, 16 A itd. Przepalenie się bezpiecznika jest sygnalizowanie odpadnięciem kolorowego oczka widocznego przez szybkę w główce. Wkładka topikowa - rodzaj bezpiecznika elektrycznego, w którym przez stopienie się jednego z jego elementów następuje przerwanie ciągłości obwodu elektrycznego Im wyższa wartość prądu, tym szybciej dochodzi do nagrzania i stopienia topika. Bezpiecznik automatyczny wkręcany - zabezpieczenie spełniające te same funkcje co bezpiecznik topikowy; włącza się ponownie przez wciśnięcie przycisku. Jest on wkręcany w takie samo gniazdo, jak główka bezpiecznika topikowego. Wyposażony jest w dwa przyciski. Centralny, większy, po wciśnięciu do oporu załącza obwód, zaś umieszczony obok (mały) po naciśnięciu powoduje wyłączenie obwodu. Optycznie jest to sygnalizowane „wyskoczeniem” przycisku centralnego. W przypadku zwarcia lub przeciążenia występującego w chronionym obwodzie, przycisk centralny „wyskakuje” samoczynnie. Stara konstrukcja charakterystyki prądowej L oraz rzadko występująca K.

Wyłącznik nadprądowy - (popularna „eska”- wyrażenie niepoprawne, naganne) aparat chroniący instalację przed skutkami zwarć; ponowne włączenie nie wymaga wymiany elementów, stara konstrukcja charakterystyk prądowych L, U, K dopuszczająca przeciążenia do 20-25% w stosunku do wyskalowania. Obecnie niezalecany. Zadziałanie wyłącznika nadprądowego powoduje rozłączenie chronionego obwodu. Optycznie jest to sygnalizowane „przeskoczeniem” dźwigienki umieszczonej na przedniej stronie jego obudowy - z położenia załączone (górne) w położenie wyłączone (dolne). Ponowne włączenie następuje poprzez przesunięcie dźwigienki do góry. Wyłącznik nadmiarowo-prądowy (popularna „eska”- wyrażenie niepoprawne, naganne) aparat chroniący instalację przed przeciążeniem i skutkami zwarć; występują w wersjach jedno-, dwu-, trzy- i czterobiegunowe ponowne włączenie nie wymaga wymiany elementów, nowa konstrukcja charakterystyk prądowych B, C, D nie dopuszczająca przeciążeń w stosunku do wyskalowania. Obecnie stosowany. Zadziałanie wyłącznika nadmiarowo-prądowego powoduje rozłączenie chronionego obwodu. Optycznie jest to sygnalizowane „przeskoczeniem” dźwigienki umieszczonej na przedniej stronie jego obudowy - z położenia załączone (górne) w położenie wyłączone (dolne). Ponowne włączenie następuje poprzez przesunięcie dźwigienki do góry. Wyłącznik różnicowoprądowy aparat chroniący przed porażeniem elektrycznym; ponowne włączenie nie wymaga wymiany elementów, najpopularniejsze typy: AC, A i ostatnio B. Zadziałanie wyłącznika różnicowoprądowego powoduje rozłączenie chronionego obwodu. Optycznie jest to sygnalizowane „przeskoczeniem” dźwigienki umieszczonej na przedniej stronie jego obudowy - z położenia załączone (górne) w położenie wyłączone (dolne). Ponowne włączenie następuje poprzez przesunięcie dźwigienki do góry.

ElektroTrendy nr 2/2013

018_poradnik_vadem.indd 92

2013-05-29 06:40:19

czy wiesz, że

PORADY EKSPERTA

Vademecum oświetleniowca LUMEN - najbardziej obiektywna jednostka miary ilości emitowanego światła. W związku z pojawieniem się na rynku różnych typów ledówek w celu ujednolicenia łatwych do porównania parametrów ilości emitowanego światła (jasności) zaczęto określać ją w lumenach [lm]. Lumen to jednostka określająca ilość emitowanego światła przez dane źródło światła (niezależnie od jego mocy). Co to oznacza w praktyce? Każda lampa LED emituje określoną ilość światła – za przykład może posłużyć ledówka 900 lm. Przy tej wartości emitowanego światła tradycyjna żarówka pobiera 75 W energii, natomiast ledówka jedynie 10 W. Obie emitują zbliżoną ilość światła, różnica pojawia się przy zużyciu energii – lampa LED pobiera około 7,5 razy mniej energii. Lampa LED ma wydajność na poziomie 90 lm z 1 W, natomiast tradycyjna jedynie około 12 lm z 1 W. Kolejnym problemem przy ocenie żywotności lampy LED i ilości emitowanego światła jest klasa zastosowanych diod LED. Wielu producentów w celu osiągnięcia większej ilości światła z jak najtańszych diod, zasila je prądem wyższym od znamionowego co skutkuje skróceniem ich żywotności i szybką zmianą temperatury światła na zimniejszą w wyniku degradacji luminoforu pod wpływem temperatury. Jeszcze częstszym przekłamaniem jest podawanie czasu życia ledówki w ilości 50 000 godzin, co jest czasem życia dla diody LED w optymalnych warunkach laboratoryjnych, a nie w warunkach pracy w gotowym urządzeniu. Realny czas życia diody LED w warunkach „domowych” wynosi do 35 000 godzin. Temperatura barwy światła i CRI Technologia LED w przeciwieństwie do tradycyjnych żarówek pozwala na dobór koloru emitowanego światła. Temperaturę barwy światła określa się w stopniach Kelvina. Przedział od 2500°K do 3000°K należy interpretować jako światło „ciepłe”, przedział od 3000°K do 3500°K należy interpretować jako światło „neutralne” lub światło dzienne, światło powyżej 5000°K uznaje się już za światło „zimne”. Niemniej jednak postrzeganie temperatury barwy światła jest po części kwestią indywidualną.

Współczynnik oddawania barw (CRI) dla źródeł światła wykonanych w technologii LED waha się w skali od 60-90 CRI (RA), im wyższy jest współczynnik oddawania barw, tym bardziej światło odpowiada naturalnemu (słonecznemu).

Najpopularniejsze trzonki:

Kąt rozsyłu światła Najprościej rzecz biorąc, kąt rozsyłu światła to nic innego jak szerokość rozchodzenia się światła na boki względem źródła światła. Obrazuje to poniższy rysunek:

Stopień ochrony IP Kod IP (stopień ochrony), to międzynarodowy system oznaczeń informujący użytkownika o ochronie zapewnionej przez obudowę przed wnikaniem do urządzenia części niebezpiecznych i ciał obcych w postaci stałej i cieczy. Kod IP składa się z dwóch liter „IP” i dwóch cyfr. Pierwsza cyfra oznacza zabezpieczenie przed ciałami obcymi stałymi:

Przykładowo kod IP63 oznacza, że urządzenie jest całkowicie zabezpieczone przed wnikaniem pyłu do jego wnętrza (informuje nas o tym pierwsza cyfra kodu - 6) oraz jest odporne przed drobnymi kroplami wody padającymi na jego obudowę pod kątem 60° od pionu (woda rozpylana) – (informuje nas o tym druga cyfra kodu - 3).

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

018_poradnik_vadem.indd 93

2013-05-29 06:40:20

PORADY EKSPERTA

czy wiesz, że

Tablety i smartfony jak ze szkła Przezroczyste tablety i smartfony przestają być już wyłącznie wizją przyszłości Ostatnio nowy projekt przedstawiła tajwańska firma Polyton Technologies, która zaprezentowała prototyp pierwszego na świecie, przezroczystego smartfonu.

irma pracuje nad telefonem komórkowym, który z założenia ma być całkowicie przezroczysty. Kluczem do stworzenia funkcjonującego prototypu jest technologia Przełączanego Szkła. Chodzi o przewodzący panel OLED, w którym molekuły ciekłych kryształów wykorzystywane są do wyświetlania obrazu. Gdy telefon jest wyłączony, molekuły formują białą chmurę, czyniąc telefon nieprzezroczystym. Jednak gdy poprzez przezroczyste przewody, obwód elektryczny zostanie aktywowany, wówczas molekuły formują się w tekst, ikony oraz inne obrazy. Na obecnym etapie rozwoju konstrukcji – prototyp nie jest całkowicie transparentny. Przeszkadzają w tym m.in. karta SD oraz SIM. W konstrukcji widać także mikrofon, kamerę oraz baterię, jednak Tajwańczycy, w produkcyjnej wersji urządzenia, wymienione elementy zamierzają ukryć pod ciemniejszym szkłem. W ostatecznej, komercyjnej wersji, telefon ma mieć dwustronny wyświetlacz z multidotykiem, (na razie w fazie rozwoju). W prototypie również brakuje oprogramowania oraz systemu operacyjnego, a więc trudno stwierdzić, jak technologia będzie się sprawować w praktyce.

Sam Yu, prezes Polytron Technologies przyznał też w jednym z wywiadów, że jego firma stara się opracować mniejszą i mniej rzucającą się w oczy baterię. Co prawda pracuje się już od jakiegoś czasu nad przezroczystymi bateriami litowo-jonowymi, ale na chwilę obecną prototyp wykorzystuje dwie małe i całkowicie widoczne baterie. Niestety na dzień dzisiejszy nie ma sygnałów, które wskazywałyby, że przezroczysty telefon kiedykolwiek do produkcji. Jednak prezes Sam Yu sugeruje, że może to nastąpić w najbliższych kilkunastu miesiącach. Pojawia się jednak pytanie, czy rynek jest gotowy na przezroczyste telefony. Takie koncerny jak Samsung, czy LG od lat pracują nad przezroczystymi wyświetlaczami, ale jak na razie nie zanosi się na to, by zamierzały wprowadzić je na rynek. Tymczasem odpowiedzią na zapowiedzi tajwańskiej firmy Polyton

Technologies jest prezentacja wizji przezroczystego iPada Apple. Ricardo Luis Monteiro Afonso, jeden z projektantów Apple, stwierdził, że skoro firmy konkurencyjne rozpoczęły kampanię prezentacji nowych pomysłów w zakresie urządzeń mobilnych to czas i na firmę Apple, której kolejna generacja tabletu może wyglądać również bardzo ciekawie i nic nie stoi na przeszkodzie, by skonstruować szklanego iPada. Przedstawiona (patrz. poniżej) wizja, jest wizją projektanta, ale techniczne możliwości zbudowania takiego cuda w firmie Apple już zapewne istnieją. Źródło: Theverge.com, Yankodesign.com

Poniżej wizualizacje zapowiadanego iPada Apple.

ElektroTrendy nr 2/2013

018_poradnik_vadem.indd 94

2013-05-29 06:40:21

czy wiesz, że

PORADY EKSPERTA

Nowości car audio od Peiyinga Na sezon 2013 Peiying przygotował nowe propozycje sprzętów, dzięki którym słuchanie muzyki w samochodzie będzie jeszcze przyjemniejsze. Na rynku dostępne są już kolejne dwa modele radioodtwarzaczy oraz wielofunkcyjnych stacji multimedialnych. W bieżącym sezonie Peiying powiększył także ofertę subwooferów aktywnych.

śród nowości są m.in. PY6334 oraz PY8368, dwa modele radioodtwarzaczy 1DIN, które sprawdzą się szczególnie w przypadku posiadaczy smartphonów. Poprzez opcję smartphone-ready, radia te umożliwiają komunikację z wybranymi modelami telefonów, dzięki czemu za ich pośrednictwem z łatwością można korzystać z wybranych funkcji smartphona np. prowadzić rozmowy w trybie głośnomówiącym czy słuchać muzyki. Oczywiście dla osób, które wolą w drodze słuchać radia, Peiying wyposażył najnowsze modele w wysokiej klasy tuner, charakteryzujący się dobrą selektywnością i sprawnym wyszukiwaniem poszczególnych stacji radiowych. Dzięki pełnej funkcji RDS obydwa modele dostarczą wszystkich niezbędnych dla słuchacza informacji. Radio to może być też doskonałą jednostką centralną dla fanów car audio. Miłośnicy bardziej rozbudowanych instalacji docenią moc nowych produktów, która wynosi 4x40 oraz wyposażenie w wyjście na subwoofer a także 4xRCA umożliwiające podłączenie dodatkowych głośników, wzmacniaczy oraz boomboxów. Obydwa modele można też bardzo łatwo dopasować do kolorystyki zegarów każdego auta, za pośrednictwem funkcji zmiany podświetlenia panelu. Radia różnią się jednak możliwością odtwarzania utworów z zewnętrznych nośników. Dzięki Peiying PY6334, użytkownik w czasie podróży będzie cieszyć się ulubioną muzyką odtwarzaną z płyt CD, kart SD lub pen drive’ów. Opcjonalnie może też podłączyć zewnętrzny odtwarzacz mp3, za pośrednictwem gniazda AUX-in. Radio Peiying PY8368 nie posiada czytnika płyt, zatem odtwarza pliki mp3 zapisa-

ne na karcie SD, pen drivie lub z zewnętrznego urządzenia za pośrednictwem umieszczonego na przednim panelu gniazda AUX. Nowością w ofercie Peiyinga są także dwie stacje multimedialne: PY9908 w rozmiarze 2 DIN oraz PY9909 o wielkości 1 DIN z wysuwanym wyświetlaczem, które są alternatywą dla modeli wprowadzonych w sezonie 2012. Urządzenia te zostały zaprojektowane z myślą o użytkownikach, którzy nie korzystają już z płyt CD czy DVD, a ulubioną muzykę czy filmy zapisują na USB lub na karcie pamięci. Obydwa modele wyposażone zostały również w tuner DVB-T do odbioru naziemnej telewizji cyfrowej. W wyposażeniu nie zabrakło także modułu GPS z systemem Win CE 6.0 oraz bluetooth do prowadzenia rozmów głośnomówiących. Radio posiada także różne wejścia np. na kamerę cofania oraz wyjścia (np. na subwoofer i 4xRCA), które pozwolą dodatkowo rozbudować system car audio. Wszystkie funkcje multimedialne użytkownik będzie mógł uruchomić za pośrednictwem dotykowego wyświetlacza TFT o przekątnej 6,2 cala w modelu PY9908 oraz na wysuwanym 7 calowym wyświetlaczu TFT w stacji PY9909.

Dla fanów mocnego basowego brzmienia w sezonie 2013 Peiying przygotował aktywny subwoofer PY-BG250X, który wyróżnia oryginalna konstrukcja. Urządzenie zostało wyposażone w dwa 10 calowe głośniki napędzane przez wbudowany wzmacniacz. Dlatego jest to idealne rozwiązanie dla osób, które nie potrzebują w samochodzie skomplikowanych systemów audio, ale oczekują odpowiedniej dawki głębokich basów. Dodatkowo PY-BG250X to konstrukcja, która idealnie wpasuje się w przestrzeń bagażnika, nadając jego wnętrzu wyjątkowości. Wszystko za sprawą designerskiej obudowy, wykończonej eko skórą z charakterystycznymi dla produktów Peiyinga metalowymi wstawkami, które podkreślają dynamiczny charakter sprzętu oraz chronią membrany przed uszkodzeniami. Więcej informacji na: www.peiying.pl

Peiying to producent sprzętu car audio, na rynku europejskim obecny jest od 2002 roku. W ofercie marki Peiying znajdują się urządzenia tj.: nawigacje, radia samochodowe, głośniki, wzmacniacze, monitory multimedialne. Ze względu na różne upodobania i potrzeby konsumentów Peiying stworzył trzy segmenty produktów: Peiying Basic, Peiying Alien oraz Peiying Exclusive.

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

018_poradnik_vadem.indd 95

2013-05-29 06:40:22

PORADY EKSPERTA

czy wiesz, że

Żarówki z MIT zmieniają biurko Wielofunkcyjne komputery stają się coraz mniejsze i tańsze. Zaczynają także znajdować zastosowanie we wszelkiego rodzaju przedmiotach codziennego użytku. Natan Linder, student MIT, uważa, że montując jeden z nich wewnątrz gniazda żarówki, wraz z aparatem i projektorem, można otrzymać nowy rodzaj interfejsu, zmieniając każdy stół lub biurko w prosty ekran dotykowy.

w ekran dotykowy

rządzenie LuminAR, opracowane przez zespół Lindera, wyświetla interaktywne obrazy na praktycznie każdej powierzchni i reaguje także na dotyk. To system rzeczywistości rozszerzonej (AR- Augmented Reality), ponieważ łączy świat rzeczywisty z generowanym komputerowo. Choć projekt LuminAR może wydawać się naciąganą koncepcją, wiele dużych firm technologicznych eksperymentuje z nowymi rodzajami interfejsów komputerowych, w nadziei znalezienia nowych rynków zbytu dla swoich produktów. Urządzenie wykorzystuje kamerę, projektor oraz oprogramowanie żeby rozpoznać obrazy lub przedmioty wokół siebie. Może być także używane jako skaner. Ma ponadto bezprzewodowe podłączenie do Internetu. Niektóre funkcje prototypu, tj. rozpoznawanie przedmiotów, częściowo zależą od działającego oprogramowania lub kontrolowanego cluod server. Luminar mogą być wykorzystane do utworzenia dodatkowego wyświetlacza na powierzchni, np. aby pokazać dodatkowe informacje w projekcie. Możemy także robić zdjęcia

Lampka, która może wyświetlać interaktywny obraz na każdej powierzchni a następnie przesyłać je drogą mailową czy prowadzić wideorozmowy. Luminar może znaleźć zastosowanie praktycznie wszędzie. Ten wynalazek może zmienić pracę naukowców i inżynierów, pozwoli on ponadto na rewolucyjne zmiany we wszystkich branżach, gdzie pracuje się jednocześnie z komputerem i kartką. Obecny prototyp jest zbudowany z procesorów z serii Snapdragon firmy Qualcomm, powszechnie używanych w smartfonach i tabletach. Team Lindera eksperymentuje także ze standardowym systemem operacyjnym Linux i zmodyfikowaną wersją Google Android.

Wcześniejsze prototypy LuminAR miały także niestandardowe ramię lampy, pełne elektronicznych gadżetów. Naukowcy koncentrują się jednak obecnie na usprawnieniu funkcji żarówki. Projekt ogranicza koszty i stawia na prostotę, co pozwoli na szybszą adaptację tej technologii w życiu codziennym. zapewnień twórcy Według Natan’a Linder’a, koszty przyjęcia produktu są zerowe. Wystarczy wymienić żarówkę we własnej lampce.

Źródło: TechnologyReview

ElektroTrendy nr 2/2013

018_poradnik_vadem.indd 96

2013-05-29 06:40:22

czy wiesz, że

PORADY EKSPERTA

Lumiere au Chocolate

Czekoladowa lampka LED

Do czego potrzebne są LED-y w czekoladzie? Zdaniem projektanta Aleksandra Lervika do zrobienia apetycznego nastroju. Dzięki lampie z czekoladą będzie intymnie, pachnąco i apetycznie

zwedzkie przysmaki nie zawsze trafiają w gust mieszkańców innych krajów. Ten pomysł powinien jednak spodobać się większości kobiet, niezależnie od miejsca w którym się wychowała. „Lumiere au Chocolate” zaprojektowana prze Alexandra Lervika powstała z powodu inspiracji autora projektu sposobem rozprzestrzeniania się światła podczas wschodu słońca. Podobnie do tego, co można podziwiać na horyzoncie lampa z czekolady ma oferować użytkownikom; powoli nagrzewająca się czekolada spływa coraz szybciej, w miarę rozpuszczania się formy, a to zwiększa intensywność świecenia lampki podgrzewacza.

Projektant zaproponował lampę LED z powodu mniejszej temperatury niż przy lampach żarowych i halogenowych. Bańka podobna do żarówki, chroni źródło światła i ciepła przed spływającą czekoladą. To, co zaczyna się jako nieprzeźroczysta i matowa

mastaba przeistacza się w niezwykły świetlny spektakl. Efekty pracy „CzekoLampy” można zjeść.

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

018_poradnik_vadem.indd 97

2013-05-29 06:40:22

PORADY EKSPERTA

czy wiesz, że W dniu 22 kwietnia 2013r., rodzina opraw serii OFRA została rozszerzona o dodatkowe cztery modele wyposażone w statecznik elektroniczny EVG. Nowe modele dostępne są w wersji z rastrem: OFRA TL-236BSR EVG, OFRA TL-236B-W EVG oraz z pryzmatycznym kloszem: OFRA TL-236A-SR EVG, OFRA TL-236A-W EVG w kolorach białym lub srebrnym. Cechy produktu: • zasilanie 220-240V~; 50/60Hz • moc: 2 x 36W • źródło światła: świetlówka liniowa T8 • trzonek G13 • IP 20 • I klasa ochronności przed porażeniem elektrycznym

OFRA TL-236 EVG – cztery nowe modele opraw serii OFRA ze statecznikiem EVG w ofercie Kanlux

budowa została wykonana ze stali, odbłyśnik z aluminium, raster w modelach OFRA TL-B wykonano z tworzywa sztucznegoco ogranicza niepożądany rozsył światłości oraz efekt olśnienia, natomiast w modelach OFRA TL-A pryzmatyczny klosz to polistyren (PS) zapewniający równomierne rozproszenie światła. Głównym atutem opraw OFRA TL EVG jest statecznik elektroniczny

pracujący w klasie energetycznej A2 gwarantujący nam: yynatychmiastowy zapłon źródła światła bez migotania, yystabilny strumień światła po zapłonie, yywzrost trwałości zastosowanego źródła światła, yy komfort użytkowania oprawy poprzez minimalizację efektu stroboskopowego, dzięki czemu oprawa może być używana przy maszynach wirujących,

yyobniżenie temperatury wewnątrz oprawy, co powoduje mniejszą degradacją tworzywa z którego została wykonana obudowa oprawy. Nowoczesne wzornictwo opraw OFRA TL EVG sprawia, że znajdą one zastosowanie w oświetleniu wnętrz o charakterze reprezentacyjnym takich jak: gabinety, banki, biura, sklepy czy gabinety lekarskie.

EURO LED MCOB – nowa generacja opraw typu High Bay Zastosowane diody LED MCOB odznaczają się wysoką wydajnością świetlną, strumień świetlny w tych oprawach z uwzględnieniem zasilacza wynosi ponad 65 lm/W, w zależności od mocy uzyskujemy poniższe wartości:  EURO LED MCOB-55: 3575 lm  EURO LED MCOB-85: 5550 lm  EURO LED MCOB-110: 7150 lm Nowoczesna konstrukcja zasilaczy zainstalowanych w oprawach pozwala na ich pracę przy bardzo zróżnicowanym napięciu sieciowym w przedziale 100-265V~; 50/60Hz.

Kanlux poszerzył swoja ofertę opraw typu High Bay o nową generację oprawy EURO LED MCOB. Dostępne są w trzech modelach i mocach odpowiednio: 55W, 85W i 110W. 98

EURO LED MCOB charakteryzują się wysoką trwałością źródła światła wynoszącą ponad 50.000 h. Zakładając, że oprawy będą pracować od 11 do 12 godzin na dobę można je bezobsługowo eksploatować nawet przez 12 lat. Brak konieczności częstej wymiany źródła światła ma bardzo duże znaczenie w miejscach trudno dostępnych takich jak np. wysokie hale magazynowe czy sklepowe, to z kolei ma bezpośredni wpływ na redukcję kosztów związanych z wymianą źródła, często przekraczającą kilkakrotnie jej wartość ze względu na konieczność użycia podnośnika.

Dzięki specjalnej technologii obróbki powierzchni oraz użytym materiałom oprawy są antykorozyjne, wodoodporne oraz pyłoszczelne odznaczając się tym samym wysokim stopniem IP wynoszącym 65. EURO LED MCOB są wykonane z materiałów nietoksycznych, nie zawierają związków ołowiu, rtęci lub podobnych elementów szkodliwych dla środowiska. Oprawy przemysłowe EURO LED MCOB mogą być zastosowane do oświetlania takich miejsc jak hale produkcyjne, magazyny wysokiego składowania, wiaty, zadaszone składowiska, warsztaty, stacje benzynowe, hale montażowe, supermarkety itp. Cechy produktu: yyzasilanie 100-240 V~; 50/60 Hz yyrodzaj diody: LED MCOB yy temperatura barwowa w przedziale 40004500K yyIP 65 yy pierwsza klasa ochrony od porażeniem yynatychmiastowe załączenie yy pełna moc świecenia już po włączeniu (brak czasu rozgrzewania) yy w komplecie przewód przyłączeniowy o długości 50 cm w izolacji gumowej yyzakończony wtyczką

ElektroTrendy nr 2/2013

018_poradnik_vadem.indd 98

2013-05-29 06:40:22

czy wiesz, że

PORADY EKSPERTA

Innowacyjny system pionowych szyn zasilających Andrzej Szulik

zybkość montażu aparatu i wykonania jego okablowania to ważne czynniki, wpływające na czas wykonania rozdzielnicy elektrycznej oraz jej koszt końcowy. Zupełnie nową, unikalną na rynku propozycją Hager, są innowacyjne szyny grzebieniowe pionowe, które - w połączeniu z szynami poziomymi – zapewniają pełną (pionową i poziomą) dystrybucję energii

elektrycznej, przy zapewnieniu pełnego bezpieczeństwa przed dotykiem. Stosując tego typu szyny uzyskuje się jeszcze więcej miejsca w rozdzielnicy, podnosi walory techniczne i estetyczne montażu oraz przede wszystkim, w sposób ewidentny przyspiesza czas montażu. Szyny pionowe dostępne są w wykonaniu lewym i prawym dla RCCB i MCB, dla 2 i 3 rzędów rozdzielnicy.

Aurista LED – modernizacja z gwiazdą Aurista LED to oprawa do wbudowania, która łączy w sobie technologię LED i nowatorski układ optyczny. Specjalne odbłyśniki z przewodzącymi światło elementami tworzą pojedyncze gwiazdy świetlne, zapewniając wyjątkowy efekt. Zdjecia: TRILUX

i optymalnych pakietów oświetleniowych AuristaDesign®. Należy dodać, że rozwiązanie to sprawdza się nie tylko w biurach.

ykorzystanie technologii LCL (Low-Contrast-Light) opracowanej przez firmę TRILUX sprawia, że oświetlenie w pomieszczeniu jest harmonijne i niezwykle przyjemne dla oka. Zwiększona zostaje bowiem powierzchnia świecąca, dzięki czemu kontrast między światłem a płaszczyznami wokół zostaje zredukowany. Ograniczona luminacja (dla kąta wypromieniowania światła powyżej 65° plasująca się na poziomie 1500 cd/ m2) powoduje, że Aurista LED przystosowana jest m.in. do pomieszczeń, gdzie używa się monitorów komputerowych. Estetyczny wygląd i modułowa konstrukcja, sprawiają, że oprawa może być wykorzystywana do tworzenia dowolnych własnych aranżacji

Wydajność w cenie Technologia odbłyśników Aurista LED umożliwia oszczędność nawet do 55% energii w porównaniu do tradycyjnych opraw rastrowych. TRILUX oferuje trzy warianty – złożone z 5, 6 lub 7 modułów. Ich strumień świetlny wynosi odpowiednio 2800, 3300 lub 3800 lumenów, a pobór mocy 35, 45 i 47 Wat. Są one przystosowane do montażu w sufitach z wyciętymi otworami, bądź systemowych z widocznymi lub ukrytymi profilami nośnymi (o wielkości 600 x 600, 625 x 625, 300 x 1200 lub 312,5 x 1250 mm). Dodatkowym atutem jest

możliwość zainstalowania oprawy za pomocą szybkiego złącza Linect, co jest bez wątpienia dużą korzyścią ułatwiającą montaż.

Informacje o firmie TRILUX powstał w 1912 roku w Niemczech i od ponad 100 lat jego cechami charakterystycznymi są zwracanie bacznej uwagi na potrzeby klientów, niestrudzona siła innowacji (szereg nagród za wzornictwo) oraz głęboko zakorzeniona świadomość jakości, przejawiająca się w niezawodności oferowanych rozwiązań. Więcej informacji znajduje się na stronie: http://www.trilux.com/pl

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

018_poradnik_vadem.indd 99

2013-05-29 06:40:23

PORADY EKSPERTA

czy wiesz, że

Nowy kabel BiT CAN BUS Drag Chain

do stosowania w prowadnikach kablowych

akłady Kablowe BITNER roz-

CAN BUS Drag Chain przeznaczony

wijają zakres produkcji kabli

jest do pracy w magistrali komunika-

przeznaczonych do przemy-

cyjnej CAN (Controller Area Network).

słowej

Jego konstrukcja pozwala na zasto-

transmisji

danych.

sowanie go w aplikacjach wymagają-

BiT CAN-BUS Drag Chain

cych ciągłego ruchu, może być stosowany w łańcuchach / prowadnikach RoHS

RoHS 2002/95/WE

Kabel do transmisji danych w sieci CAN-BUS, przeznaczony do pracy w łańcuchach kablowych

kablowych. Specjalna poliuretanowa powłoka znacznie wydłuża czas pracy kabla w stosunku do rozwiązań z powloką PVC. CAN BUS Drag Chain charakteryzuje się wysoką odpornością mechaniczną, odpornością na przecieranie powłoki zewnętrznej oraz

Dane techniczne:

Budowa:

Impedancja falowa: 120 Ohm +/- 15% Rezystancja żyły (max): 56 Ω/km Rezystancja izolacji: 5 GΩxkm Pojemność: 40nF/km Próba napięciowa: 1,5 kV Temperatura pracy: Instalacja na stałe: -50°C do 80°C Instalacja ruchoma: -40°C do 80°C Min. promień gięcia: ułożenie na stałe: 5 x Ø połączenia ruchome / łańcuchy kablowe: 10 x Ø

Żyły: żyły miedziane wielodrutowe bardzo giętkie(43 x 0,1mm) Izolacja: polietylen spieniony z cienką zewnętrzną warstwą polietylenu litego Kolory żył: biały / brązowy Ośrodek: skręcona para żył Ekran: oplot z drutów miedzianych ocynowanych Powłoka: specjalny poliuretan PUR o wysokiej odporności na ścieranie i wysokiej odporności chemicznej, olejoodporny i odporny na chłodziwa przemyslowe Kolor powłoki: fioletowy

zastosowanie wnętrzowe

zastosowanie zewnętrzne

zastosowanie w przemyśle

EMC

transmisja danych

Kabel BiT CAN-BUS Drag Chain do przesyłu danych w sieciach CAN (Control Area Network) jest przeznaczony do stosowania w aplikacjach z prowadnikami / łańcuchami kablowymi, może pracować podczas wielokrotnego zginania w sposób ciągły. Kabel został zaprojektowany i wykonany do pracy przez co najmniej 5 milionów cykli zginania w prowadniku kablowym. Kabel może pracować w pomieszczeniach suchych i wilgotnych, również na zewnątrz pomieszczeń.

odporność chemiczna

słowych. Zachęcamy do zapoznania się z danymi technicznymi kabla za-

odporność UV

wytrzymałość mechaniczna

bezhalogenowe EN 50267

Poza kablem CAB BUS Drag Chain Zakłady Kablowe BITNER oferują kable BiT L2 BUS HighFlex przeznaczone do transmisji danych w sieci Proficiągłego ruchu (Drag Chain). Bitner

olejoodporny

dedykowany do zastosowań przemy-

bus DP w aplikacjach wymagających

F B

prowadnice łańcuchowe

i chłodziwa przemysłowe. Kabel jest

mieszczonymi w karcie katalogowej.

Zastosowanie:

EMC

odpornością środowiskową na oleje

niska emisja dymów EN 61034

oferuje również szereg kabli sterowniczych z serii BiTflex®, dedykowanych do pracy w prowadnikach łańcuchowych / łańcuchach kablowych.

Nr kat.

n x mm2

Średnica [mm]

Obliczeniowa waga kabla [kg/km]

Cu [kg/km]

EB0050

1 x 2 x 0,34

7,0

30,0

Zakłady Kablowe BITNER zastrzegają sobie prawo do zmiany specyfikacji bez wcześniejszego uprzedzenia

100

http://katalog.bitner.kei.pl/pliki/CAN_ BUS_Drag_Chain.pdf

ElektroTrendy nr 2/2013

018_poradnik_vadem.indd 100

2013-05-29 06:40:24

czy wiesz, że

PRESS

ogłoszenie CO NOWEGO W OŚWIETLENIU

PORADY EKSPERTA

ZeXt producent oświetlenia

NAŚWIETLACZ LED

Być może temat naświetlaczy jest dla Ciebie nowy, szukasz dobrego produktu, który rozjaśni Twoją posesję. A może, z racji wykonywanego zawodu, jesteś ekspertem w tej dziedzinie i szukasz nowych rozwiązań dla oświetlenia koncertów i dużych imprez? W ubiegłym roku firma ZeXt wprowadziła do oferty wiele nowoczesnych i energooszczędnych rozwiązań oświetleniowych na źródła światła LED. Wśród nich na szczególne wyróżnienie zasługuje naświetlacz LED, który łączy praktyczne zastosowanie z nowoczesnym wzornictwem, przy jednoczesnym utrzymaniu wysokich parametrów świetlnych. Główne zalety oprawy to: •

niski pobór mocy odpowiednio: 10W, 30W, 50W

•

wysoka skuteczność świetlna: 700lm, 2100lm, 3500lm

•

system pasywnego chłodzenia

•

szacowana żywotność oprawy to 30 tys. godz.

•

kąt świecenia: 120°

Dzięki swojej różnorodności oprawy są doskonałym rozwiązaniem do wielu aplikacji. Sprawdzają się zarówno w oświetleniu powierzchni magazynowych, jak i posesji. Postęp w dziedzinie technologii LED dokonuje się każdego dnia, a wraz z nim wzrasta liczba rozwiązań oferowanych przez firmę ZeXt. Wszelkie informacje o nowościach w naszej ofercie dostępne są na stronie:

www.zext.com.pl.

Szanowni Państwo, Jak każdy z biegiem czasu staramy się wychodzić na przeciw nowinkom technicznym i uczestniczyć we wszelkich możliwościach, jakie daje nam Internet. Zapraszamy Państwa do dodania naszego profilu do grona swoich znajomych i ulubionych stron. Już wkrótce planujemy różne atrakcje i promocję dla osób, które będą miały nasz profil w gronie swoich znajomych!

NAŚWIETLACZ LED

obudowa: aluminiowa moc odpowiednio: 10W, 30W, 50W temperatura barwowa: 6400k kąt rozsyłu światłości: 120° trwałość: 30 000h strumień świetlny odpowiednio: 700lm, 2100lm, 3500lm

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl 101 www.zext.com.pl

018_poradnik_vadem.indd 101

2013-05-29 06:40:26

porady eksperta

Dom w budowie

Sezon na darmową energię

ługie słoneczne dni, które będą nam towarzyszyć przez następne 5-6 miesięcy, powodują, że właśnie teraz nadszedł optymalny moment na pozyskanie dofinansowania i instalację kolektorów słonecznych. „Trzeba pamiętać, że z montażem zestawów solarnych nie warto czekać, bo dzięki tym urządzeniom każdy słoneczny dzień to mniejsze wydatki na dogrzewanie budynku i podgrzewanie wody, a tym samym uzyskanie realnych korzyści finansowych. Jeśli weźmiemy pod uwagę ich relatywnie niską cenę i fakt, że niemal połowę kosztów związanych z ich zakupem i montażem można pokryć ze środków otrzymanych z unijnego dofinansowania, wybór tego źródła odnawialnej energii staje się trafną decyzją”. Jak i gdzie instalować kolektory? Kolektory słoneczne to innowacyjne urządzenia, które pozwalają na pozyskiwanie energii wprost z promieni słonecznych. Ich zasada działania jest prostsza niż skomplikowanych tzw. baterii słonecznych, które produkują

Po zimie, której końca nie było widać, nadszedł wreszcie czas na remonty i modernizację naszych domów. Po gruntownych porządkach i naprawieniu najważniejszych usterek, wielu z nas zastanawia się, jak rozsądnie i efektywnie zainwestować w nieruchomość, aby podnieść jej wartość, a równocześnie obniżyć domowe rachunki. Dlatego jednym z przebojów sezonu wiosenno-letniego będą kolektory słoneczne, na które można uzyskać dofinansowanie w wysokości 45% ich ceny. O tym jakie korzyści płyną z wykorzystania tych urządzeń, i jak wygląda ich montaż opowiada ekspert firmy Hoven.

prąd. W rurach kolektora brak elektroniki, znajduje się tam za to specjalny płyn solarny, którego temperatura podnosi się pod wpływem promieniowania słonecznego. Następnie uzyskane ciepło transportowane jest za pomocą nieskomplikowanej instalacji do zasobnika i może zostać wykorzystane do podgrzania wody użytkowej lub wspomagania centralnego ogrzewania. By kolektory słoneczne były wydaje i odpowiednio spełniały swoje zadanie, ogromną uwagę należy przyłożyć do ich poprawnego montażu.

„W przypadku nowobudowanych domów miejsce instalacji kolektorów można wybrać i zaplanować już na etapie projektowania. W budynkach gotowych jest to kwestia nieco trudniejsza, ale dzięki nowoczesnym rozwiązaniom technicznym równie możliwa”.

102

ElektroTrendy nr 2/2013

019_dom_w_budowie_HOVEN.indd 102

2013-05-28 10:36:22

Dom w budowie

Kolektory mogą być instalowane w dowolnych, nasłonecznionych lokalizacjach. Istotne jest przy tym, aby urządzenia skierowane były w kierunku południowym, co zapewni najdłuższy, możliwy czas bezpośredniego padania promieni słonecznych na ich powierzchnię. Kolejnym krokiem po określeniu kierunku ustawienia jest znalezienie odpowiedniego miejsca na instalację. Zazwyczaj naturalnym wyborem jest dach, który rzadko jest zacieniony i raczej nie bywa zagospodarowany. Dlatego wykorzystanie jego powierzchni nie wiąże się z utratą przestrzeni użytkowej czy koniecznością przycinki gałęzi drzew. Jeśli jednak

z jakichś względów montaż na dachu nie jest możliwy, kolektor zainstalować można właściwie wszędzie, pod warunkiem, że zastosujemy prostą konstrukcję zapewniającą jego odpowiednie ustawienie. Równie ważne co kierunek zamontowania solarów jest także odpowiedni kąt ich nachylenia, który pozwoli na maksymalne pochłanianie energii słonecznej. Dopuszczalne odchylenie wynosi od 30 do 60°, jednak zaleca się by optymalnie kąt wynosił ok 45°, co pozwoli na wydajną pracę systemu niezależnie od panującej pory roku.

porady eksperta

stawy solarne w oparciu o wieloletnie doświadczenie i tysiące sprzedanych urządzeń. Staramy się więc, by również usługi montażowe stały zawsze na najwyższym poziomie” Instalacja kolektora słonecznego wiosną pozwoli oszczędzać na ciepłej wodzie i ogrzewaniu już od pierwszych słonecznych dni. Dlatego z ich montażem nie warto czekać, zwłaszcza, że wciąż można ubiegać się o dofinansowanie w wysokości 45% ceny zestawu solarnego.

Więcej na www.hoven.pl

„Montaż kolektorów nie jest wprawdzie bardzo skomplikowanym przedsięwzięciem, ale lepiej zwrócić się do fachowca, który doradzi najlepsze rozwiązania. Zwracajmy więc uwagę, aby przy zakupie urządzenia dostawca oferował kompleksową usługę. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom klientów w Hoven nie tylko pomagamy uzyskać dopłatę i dostarczamy kolektory, ale również instalujemy ze-

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

019_dom_w_budowie_HOVEN.indd 103

103

2013-05-28 10:36:24

porady eksperta

Dom w budowie

Zewnętrzne aranżacje na pilota:

rolety czy żaluzje?

W nowoczesnym budownictwie jednorodzinnym stosujemy coraz większe okna, które zapewniają lepsze oświetlenie pomieszczeń, a w ślad za tym lepsze warunki do odpoczynku i do pracy w domu w jesienne czy zimowe dni. Jednakże latem, kiedy ilość godzin nasłonecznienia zdecydowanie rośnie, przez większe okna mieszkania dużo bardziej się nagrzewają i doświetlają aż do przesady. Z tego względu warto pomyśleć o skutecznym zabezpieczeniu domu przed słońcem, wybierając odpowiednie rozwiązania techniczne, w postaci żaluzji lub rolet. By wykorzystać maksymalnie potencjał tych osłon, warto wyposażyć je w systemy automatyki.

ewnętrzne rolety i żaluzje mają różne przeznaczenie i rozmaite funkcje, dlatego też ich zakup powinien być poprzedzony analizą naszych potrzeb. Na rynku mamy coraz większy wybór udogodnień i rozwiązań technicznych pozwalających na automatyzację zewnętrznych rolet i żaluzji. Przyjrzyjmy się tym rozwiązaniom. Rolety Rolety oprócz funkcji ochronnej przed słońcem, zabezpieczają nas przed kradzieżą oraz zapewniają dyskrecję. Nowoczesne napędy do rolet poza standardowymi funkcjami, zapewniają też: detekcję przeszkód, zabezpieczenie przed ręcznym podniesieniem rolety z zewnątrz (próbą włamania) oraz zabezpieczenie przed oblodzeniem. W przypadku napotkania na przeszkodę napęd automatycznie się zatrzymuje, nie niszcząc rolety. Z kolei w przypadku przymarznięcia pancerza nie jest on na siłę podnoszony, co pozwala zapobiec przegrzewaniu napędu i zniszczeniu rolety. Kolejnym innowacyjnym udogodnieniem, dostępnym tylko w Somfy jest czujnik do rolet Sunis Indor. Mierzy on temperaturę wewnątrz pomieszczenia oraz natężenie światła i dopasowuje do tego ustawienie rolet, zarówno wewnętrznych jak i zewnętrznych. W naszych warunkach klimatycznych jest to rozwiązanie idealne, z tego względu, że często w ciągu tego samego dnia raz chcemy doświetlić bądź dodatko-

104

wo ogrzać pomieszczenie, po pewnym czasie zależy nam na jak najszybszym odizolowaniu się od dodatkowych źródeł ciepła. Z kolei w trosce o klientów ceniących ekologię, Somfy przygotowało napęd z panelem słonecznym, zamiast kabla zasilającego. Może on być z powodzeniem wykorzystywany w tzw. greenhouse’ach. Wystarczy umieścić napęd w skrzynce oraz zainstalować panel słoneczny. Sterowanie odbywa się za pomocą tradycyjnego pilota Somfy. Zapewniając sobie skuteczną ochronę przeciwsłoneczną uzyskujemy wyższy komfort użytkowania pomieszczeń i ograniczamy zapotrzebowanie

na dodatkową klimatyzację. Dzięki samoczynnej reakcji na zmieniające się warunki atmosferyczne rolety nie wymagają obsługi i zapewniają pełen komfort. Żaluzje Oprócz ochrony przed słońcem mogą podobnie jak rolety zapewniać nam dyskrecje zasłaniając okno, chroniąc nas przed niepożądanymi spojrzeniami sąsiadów. Żaluzje zewnętrzne wyposażone w napęd sterowania elektrycznego mogą spełniać funkcję regulatora dopływu światła dziennego. Poziome, ruchome lamele są zasadniczym elementem żaluzji umożliwiającym regulację kąta padania

ElektroTrendy nr 2/2013

019_dom_w_budowie_HOVEN.indd 104

2013-05-28 10:36:24

Dom w budowie

światła. Dzięki zastosowaniu odpowiednich sterowników RTS do oświetlenia, ten sam pilot może regulować zarówno dopływ naturalnego światła słonecznego, jak i sztucznego. Żaluzje zewnętrzne dbają też o komfort termiczny w upalne dni. Promienie słoneczne rozgrzewają lamele żaluzji, a nie szybę; czyli nadmiar ciepła pozostaje na zewnątrz pomieszczeń. Automatyka jest niezbędnym warunkiem wykorzystania wszystkich zalet jakie dają żaluzje. Żaluzje zewnętrzne, w przeciwieństwie na przykład do innych osłon zewnętrznych, jak rolety, mają elegancki wygląd, który często pasuje do nowoczesnej architektury. Pamiętajmy jednak, że żaluzje nie izolują okna w zimie i ze względu na swoją delikatną konstrukcję w przypadku silnego wiatru, powinny być zwijane gdyż mogą ulec uszkodzeniu.

nariusze działania wszystkich osłon lub każdej z osobna (np. otwieranie i opuszczanie o konkretnej godzinie lub określonym poziomie nasłonecznienia), jak również połączyć osłony z systemem sterowania całym domem lub obiektem, by brały czynny udział w zarządzaniu temperaturą wewnątrz budynku.

porady eksperta

Dzięki najnowocześniejszym zaawansowanym pilotom możemy już nie tylko sterować urządzeniami w całym domu, ale również otrzymujemy informację zwrotną, że wszystkie osłony okienne zostały poprawnie zamknięte. Programatory czasowe umożliwiają użytkownikowi zaprogramowanie konkretnej godziny podnoszenia i opuszczania rolet oraz innych osłon w zależności od dnia tygodnia, pogody, czy też innych czynników. Zapewnia to zarówno optymalizację dziennego oświetlenia, jak i wpływa na bezpieczeństwo, szczególnie w przypadku rolet. Zaprogramowane czasowo urządzenia dają wrażenie obecności w domu, podczas gdy nikogo w nim nie ma. Z tego też powodu jest to popularne rozwiązanie, chętnie wykorzy-

Automatyka na pilota Automatyka pozwala nie tylko zautomatyzować proces podnoszenia i opuszczania żaluzji i rolet. Dzięki rozwiązaniom inteligentnego domu możemy zaprogramować konkretne scestywane szczególnie w okresie wakacyjnym. Podsumowując, należy szczególnie podkreślić, że przy wyborze rodzaju osłon okiennych nie można kierować się nastawieniem „niskobudżetowym”, czyli w rzeczywistości – krótkoterminowym. Osłony, jak każde inne urządzenie domowe, zapewniają nam tym więcej satysfakcji, im sprawiają mniej problemów w codziennej eksploatacji i im są trwalsze. Zważywszy na to, warto uwzględnić dodatkowe koszty, które bardzo szybko się zwrócą w formie obniżenia rachunków za ogrzewanie domu i za energię. Te same rozwiązania dodatkowo zapewnią większy komfort w trakcie codziennego odpoczynku lub podczas pracy w domu. Autorem artykułu są eksperci SOMFY

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

019_dom_w_budowie_HOVEN.indd 105

105

2013-05-28 10:36:25

PORADY EKSPERTA

Porady Praktyczne

Obudowy hermetyczne firmy JSL Raul Machado

Wśród wyrobów produkowanych przez “JSL – Material Electrico SA” szczególne miejsce zajmują obudowy oświetleniowe - nr. katalogowy: REF 460, 470 i 471.

osiadają porcelanową oprawę żarówki E27, dzięki czemu przystosowane są do tradycyjnych żarówek jak i energooszczędnych świetlówek NEON i LED. Podstawa obudowy wykonana jest z materiałów termoplastycznych, a wykonany z poliwęglanu klosz odporny jest na działania mechaniczne i akty wandalizmu. Gwarantują wysokie bezpieczeństwo i łatwość montażu. Są w 100% wolne od halogenów. • 460 – IP 54, IK 09, Oprawa E27 ceramiczna do żarówki do 100 W, dławiki PG 11 • 470 – IP 43, IK 09, Oprawa E27 ceramiczna do żarówki do 100 W • 471 – IP 43, IK 09, Oprawa E27 ceramiczna do żarówki do 60 W

Toyota Daili przednie prawe koło najeżdża na klosz oprawy Nr REF:.471

Więcej informacji na stronie www.jsl-polska.pl . Kontakt: Raul Machado – raul.machado@jsl-online.net Zapraszamy również do zapoznania się z ofertą na pozostałe produkty JSL.

106

ElektroTrendy nr 2/2013

020_poradnik_praktyczne.indd 106

2013-05-28 21:33:34

Porady Praktyczne

PORADY EKSPERTA

Sterownik GSM GRM-10 Sterownik GSM GRM-10 umożliwia bezpieczne i komfortowe sterowanie automatyką zainstalowaną w budynku z dowolnego miejsca na świecie. Sterownik GRM-10 jest elementem systemu bezprzewodowego sterowania EXTA FREE, pozwalającego na realizację nowoczesnych instalacji elektrycznych niskim kosztem. Dzięki bezprzewodowej strukturze, system można zainstalować niemalże w każdym budynku bez konieczności modyfikacji istniejącego okablowania.

Zastosowanie sterownika GRM-10 Sterownik GRM-10 pozwala na zdalne uruchamianie ogrzewania, oświetlenia, a także sterowanie pracą napędów rolet oraz innych obwodów automatyki budynkowej za pomocą wiadomości SMS. Do wyjścia sterownika można także podłączyć aparaturę monitorującą stan instalacji lub budynku. Wówczas, aby uzyskać informację o np. zalaniu mieszkania czy garażu wystarczy podłączyć do sterownika GRM-10 przekaźnik zalania PZM-10, natomiast podłączając do wejść GRM-10 czujnik ruchu (np. mikrofalowy czujnik ruchu MCR-02) użytkownik systemu otrzy-

muje informację o obecności osób na terenie jego posesji. Szczególnym zastosowaniem GRM-10 jest sterowanie napędami bram wjazdowych – w tej konfiguracji urządzenie stanowi idealną alternatywę dla klasycznych radiolinii. Użytkownik może uruchomić napęd bramy za pomocą telefonu komórkowego nie nosząc ze sobą pilota radiowego. Budowa GRM-10 Sterownik GSM pozwala na niezależne sterowanie dwoma wyjściami 16 A poprzez SMS lub sygnałami dzwonienia CLIP. Możliwe jest sterowanie

bistabilne oraz czasowe. Zaimplementowany tryb bramowy po połączeniu GRM-10 ze sterownikiem bramy umożliwia łatwe i szybkie sterowanie otwieraniem/zamykaniem bramy wjazdowej lub furtki z poziomu telefonu komórkowego poprzez SMS lub sygnały dzwonienia. Dodatkowe wejścia pozwalają na podłączenie łączników zwiernych lub integrację z systemami bezpieczeństwa i pomiarowymi. Interfejs RS485 pozwala na połączenie sterownika GSM z translatorem RXM- 01 w celu integracji z systemem sterowania radiowego EXTA FREE (www.extafree.pl) oraz inteligentnym oświetleniem LED LEDIX (www.ledix.pl). Konfiguracja GRM-10 Urządzenie zostało wyposażone w port mikroUSB, dzięki czemu możliwa jest konfiguracja sterownika. Proste i przejrzyste oprogramowanie na PC ułatwia użytkownikom konfigurację urządzenia. Software pozwala na nadanie hasła zabezpieczającego dostęp do sterowania GRM-10, tworzenie oraz łatwe edytowanie bazy użytkowników oraz konfigurację komunikacji z RXM-01 (MODBUS). Użytkownicy otrzymują uprawnienia zezwalające na sterowanie GRM-10 oraz otrzymywanie informacji SMS. Oprogramowanie pozwala także na edycję treści wiadomości otrzymywanych po zmianie urządzeń współpracujących ze sterownikiem.

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

020_poradnik_praktyczne.indd 107

107

2013-05-28 21:33:35

PORADY EKSPERTA

Porady Praktyczne

Dobre oświetlenie wyróżnia Przedsiębiorcy świadczący usługi w segmencie HoReCa powinni być szczególnie wyczuleni na punkcie zastosowanego oświetlenia, gdyż prawidłowo dobrane oświetlenie w równym stopniu wpłynie na zadowolenie klienta, jak jakość samej usługi.

świetlenie odgrywa podobną rolę, jak wino podane do kolacji: odpowiednio dobrane podkreśli detale, a nawet zatuszuje niewielkie niedociągnięcia. Niewłaściwie zastosowane popsuje całe wrażenie. Projektując nowy wystrój lub planując przebudowę nie można pominąć projektu oświetleniowego. Świadomość wagi tego elementu pozwala już na początku wyprzedzić konkurencję. Miejsca przytulne, jasne, emanujące ciepłą barwą światła są po prostu wybierane chętniej, ponieważ człowiek w naturalny (podświadomy) sposób dąży do kontaktu ze słońcem. Profesjonalny system oświetlenia użytkowego Shop System firmy Shop System, to Polski sposób na zapewnienie odpowiedniej atmosfery. Jest

108

rozwiązaniem uniwersalnym sprawdzającym się równie dobrze w restauracji, galerii, sklepie czy muzeum. Projektory Shop System współpracują z systemem mocującym Shop Track, ale są również kompatybilne z dostępnymi na rynku uniwersalnymi szynoprzewodami. Linia produktów Shop System/Shop Track obejmuje ponad sto indeksów, w tym bogatą paletę projektorów o zróżnicowanych mocach i różnych źródłach światła. Aktualnie producent Shop Systemu firma Lena Lighting SA prowadzi szeroko zakrojoną akcję promocyjną, która ma charakter edukacyjny. Przedsiębiorca czy manager branży HoReCa może skonsultować się z ekspertami profesjonalnego oświetlenia, umówić wizytę na obiekcie, a nawet uzyskać bezpłatny projekt oświetleniowy. Do tego wybrane modele projektorów Shop System są do nabycia w cenie promocyjnej i gratisowym źródłem światła w komplecie. Lena Lighting SA jest polskim producentem profesjonalnego oświetlenia użytkowego i inwestycyjnego obecnym na rynku od ponad 20 lat. Obecnie w ofercie firmy znajduje się ponad 200 opraw oświetleniowych, które razem tworzą ponad 3000 indeksów. Oprawy oświetleniowe produkowane przez Lenę Lighting S.A. dostarczane są nie tylko na rynek krajowy, ale także eksportowane są do krajów Unii Europejskiej, Rosji i na bliski wschód. Wśród swoich klientów produkty sygnowane znakiem Lena Lighting cenione są za nowoczesne wzornictwo, najnowszą technologię oraz wysoką jakość wykonania.

ElektroTrendy nr 2/2013

020_poradnik_praktyczne.indd 108

2013-05-28 21:33:38

Porady Praktyczne

PORADY EKSPERTA

Stałoprądowe zasilacze do diod LED wysokiej mocy

puje duża różnica napięcia zasilania i napięcia przewodzenia diod LED, np. przy zasilaniu diody LED o napięciu przewodzenia 3.5V zasilaczem stałonapięciowym 12V trzeba dodatkowo zastosować odpowiednio dobrany rezystor, na którym wydziela się znaczna ilość ciepła, co powoduje zmniejszenie sprawności energetycz-

rządzenia zapewniają stały prąd zasilania podłączonych diod, niezależnie od ich ilości, koloru oraz napięcia zasilania, pod warunkiem spełnienia podanych parametrów. Tego typu stabilizatory impulsowe o wysokiej sprawności są szczególnie korzystne w sytuacji, gdy wystę-

Symbol

OL.ZP-RS-350-8 OL.ZP-CC-350-18 OL.ZP-CC-700-18

OL.ZP-Q3-700-36 OL.ZP-Q3-1050-36 OL.ZP-Q3-1400-36

Napięcie wejściowe [V]

Prąd wyjściowy [mA]

Max obciążenie wyjściowe [W]

100-240

350

nej układu i skrócenie żywotności diody LED. Zasilacz stałoprądowy jest szczególnie korzystny przy zasilaniu z baterii lub akumulatora, wysoka sprawność pozwala na znaczne, nawet kilkukrotne wydłużenie czasu świecenia w porównaniu z zasilaniem napięciowym z użyciem dodatkowego rezystora.

Max ilość LED [szt]

Napięcie wyjściowe [V]

Temp. pracy [°C]

Wymiary [mm]

9-23

-20~+50

53x22

-20~+50 -20~+50

115x45x21 115x45x21

220-240 350 18 1-14* 2-52 220-240 700 18 1-7* 2-26 * przy napięciu przewodzenia diody LED Vf=3.5V 100-240

700

7-15*

20-52

-20~45

166x52x24

100-240 100-240

1050 1400

36 36

5-10* 3-8*

15-35 9-26

-20~45 -20~45

166x52x24 166x52x24

* przy napięciu przewodzenia diody LED Vf=3.5V OL.ZP-Q4-350-6

220-240

350

2-18

-20~+50

81x39x22

OL.ZP-Q4-350-12

220-240

350

2-34

-20~+50

98x39x22

OL.ZP-Q4-350-20

220-240

350

2-58

-20~+50

113x44x28

OL.ZP-Q4-700-6

220-240

700

2-9

-20~+50

81x39x22

OL.ZP-Q4-700-12

220-240

700

2-17

-20~+50

98x39x22

OL.ZP-Q4-700-20

220-240

700

2-29

-20~+50

113x44x28

OL.ZP-Q4-1050-6

220-240

1050

2-6

-20~+50

81x39x22

OL.ZP-Q4-1050-12

220-240

1050

2-12

-20~+50

98x39x22

OL.ZP-Q4-1050-20

220-240

1050

2-19

-20~+50

113x44x28

MICROS sp.j.

ul. E.Godlewskiego 38, 30-198 Kraków tel: 012 636 95 66 fax: 012 636 93 99 www.micros.com.pl

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

020_poradnik_praktyczne.indd 109

109

2013-05-28 21:33:39

PORADY EKSPERTA

Porady Praktyczne

Premiera inteligentnych liczników

do zdalnego odczytu energii Arcus S.A. i T-matic Systems S.A. – pionierzy w dostawach inteligentnych liczników do zdalnego odczytu energii w Polsce – zaprezentowali liczniki, które jeszcze w tym roku będą montowane w polskich domach. Konsorcjum dostarczy 310 tys. liczników do Energi-Operator S.A. Będzie to pierwsze tak duże wdrożenie liczników w Polsce. Montaż rozpocznie się w II połowie 2013 roku.

łaściciele polskich mieszkań i domów, w których Energa-Operator wymieni stare liczniki na nowe, otrzymają doskonałe narzędzie, które pomoże im przede wszystkim oszczędzać energię. Ta oszczędność, dzięki dostępowi do konta on-line i śledzeniu zużycia prądu w domu, pozwoli jednocześnie chronić środowisko naturalne i ograniczyć wydatki na prąd, według szacunków URE nawet o 9%. W zapomnienie odejdą rachunki wystawiane na podstawie prognoz, bo użytkownicy płacić będą za rzeczywiste zużycie energii. Zgodnie z dyrektywami UE, do końca 2020 r. w całej Unii Europejskiej wszyscy operatorzy dystrybuujący energię elektryczną mają obowiązek rozliczać co najmniej 80% odbiorców energii elektrycznej z rzeczywistego

STARY LICZNIK - licznik indukcyjny (brak przesyłu informacji, brak wyświetlacza, tzw. kręciołek)

jej zużycia. Jedynym rozwiązaniem, które pozwala to zrealizować jest zainstalowanie tzw. inteligentnych liczników do zdalnego odczytu energii elektrycznej (ang. smart metering). Liczniki są kluczowymi elementami tzw. inteligentnych sieci energetycznych (ang. smart grid). Nadrzędnym celem całej idei „smart meteringu” jest nie tylko wzmocnienie pozycji konsumenta wobec dostawcy energii, ale także dokonanie milowego kroku w dziedzinie ochrony środowiska i ograniczenia emisji dwutlenku węgla w przyszłości. Inteligentne liczniki mają zachęcić odbiorców do oszczędności energii i własnej produkcji prądu za pomocą przydomowych źródeł energii takich jak wiatraki i panele fotowoltaiczne. W Polsce także trwają prace nad wsparciem rządowym w finansowaniu tzw. prosumentów, czyli osób będą-

AKTUALNY LICZNIK - licznik elektroniczny (brak przesyłu informacji, możliwość zapisu danych co godzinę, wyświetlacz LCD)

NOWY LICZNIK - inteligentny licznik (dwukierunkowy przesył informacji instalacją elektryczną – PLC, ang. Power Line Communication, możliwość zdalnego odczytu danych, wyświetlacz LCD)

110

cych jednocześnie konsumentami jak i producentami prądu w przydomowych małych elektrowniach, a tylko inteligentne liczniki mogą jednocześnie podliczać zużycie i produkcję prądu w gospodarstwie domowym oraz zdalnie przesyłać te dane. Technologie i zabezpieczenia zastosowane w produkcji inteligentnych liczników do zdalnego odczytu energii, które zostaną zainstalowane w tym roku w Polsce przez Energę-Operator, gwarantują bezpieczeństwo rejestrowanych przez urządzenia danych. Licznik energetyczny to urządzenie pomiarowe, którego szyfrowanie odbywa się podobnie, jak w przypadku kart płatniczych. To oznacza, że dane z licznika są strzeżone tak, jak nasze pieniądze na bankowym koncie, a ochrona danych rejestrowanych przez liczniki prowadzona jest w taki sposób, jak w przypadku danych bankowych. Dane te przechowywane są przez Zakład Energetyczny na jego serwerach i udostępniane klientom zgodnie z Ustawą o Ochronie Danych Osobowych oraz wytycznymi URE. Protokół komunikacji danych z liczników oparty jest o standard PRIME, zaprojektowany i wdrażany przez jeden z największych Zakław Europie, dów Energetycznych IBERDROLA, w Hiszpanii. W pracach zespołu PRIME czynnie bierze udział amerykańska firma Current, jako partner technologiczny. C0urrent to światowy pionier i lider w dziedzinie inteligentnej komunikacji oraz zarządzania sieciami elektroenergetycznymi. Oprócz firmy Current, partnerem Arcus S.A. i T-matic Systems S.A. w dostawach inteligentnych liczników prądu jest także firma ADD, mołdawski producent urządzeń pomiarowych. Premiera inteligentnych liczników do zdalnego odczytu energii odbyła się w dniu premiery strony internetowej dedykowanej wyłącznie inteligentnym licznikom, na której można znaleźć wszystkie niezbędne informacje o tym, co zapewniają inteligentne liczniki do zdalnego odczytu przede wszystkim odbiorcom prądu. Adres strony: www.zdalnyodczytenergii.pl

ElektroTrendy nr 2/2013

020_poradnik_praktyczne.indd 110

2013-05-28 21:33:39

Porady Praktyczne

ogień zduszony

w zarodku K

Zdjęcie: Armacell

ażdy pożar, nawet ten z pozoru niegroźny, może być tragiczny w skutkach jeśli nie zostanie skutecznie ograniczony do najmniejszej możliwej przestrzeni. Wprawdzie we współczesnych budynkach instalowane są alarmy przeciwpożarowe, ale ich efektywność zależy w dużej mierze od drożności dróg ewakuacyjnych. Zautomatyzowane systemy gaśnicze również zyskują na popularności, jednak koszt ich instalacji może być wysoki i dlatego nie znajdują one zastosowania wszędzie, gdzie istnieje ryzyko pożaru. Dlatego kluczowe jest użycie materiałów budowlanych i wykończeniowych, które zatrzymają ogień tam, gdzie powstał, na czas pozwalający na przybycie służb gaśniczych i ucieczkę z płonącego budynku. Z punktu widzenia bezpieczeństwa pożarowego, jednym z newralgicznych obszarów w konstrukcji budynku są przepusty instalacyjne. Dotyczy to wszystkich rodzajów instalacji, w tym grzewczych, chłodniczych, klimatyzacyjnych i kanalizacyjnych. Jeśli w miejscu przejścia przez ścianę lub strop rura

Armaflex Protect to innowacyjna izolacja termiczna służąca do zabezpieczania przepustów instalacyjnych.

Bezpieczeństwo pożarowe to jedno z kluczowych zagadnień współczesnego budownictwa: według Światowego Raportu Statystyk Pożarowych (2010) w samej tylko Europie w pożarach poszkodowanych zostaje niemal 150 tysięcy osób rocznie. Aby skutecznie walczyć z pożarami należy zadbać o zastosowanie odpowiednich materiałów zapobiegających rozprzestrzenianiu się ognia, w tym izolacji rur przechodzących przez ściany i stropy. Przykładem takiego rozwiązania jest nowy wyrób firmy Armacell – izolacja Armaflex Protect.

izolowana jest łatwopalną otuliną, to zniweczony może zostać cały wysiłek związany z ochroną przeciwpożarową budynku. Nawet jeżeli same rury i przegrody wykonane są z materiałów niepalnych, to ogień może przedostać się do kolejnego pomieszczenia po izolacji lub przez szczelinę między otworem przepustu a rurą. Właśnie dlatego ważne jest stosowanie otulin stanowiących dla płomieni barierę nie do przejścia, a taką z pewnością jest nowy na rynku Armaflex Protect firmy Armacell. Armaflex Protect – ogień nie ma szans Armaflex Protect to innowacyjna izolacja termiczna służąca do zabezpieczania przepustów instalacyjnych, stworzona na bazie spienionego kauczuku i zawierająca specjalne pęczniejące składniki ognioochronne. Wyrób ten charakteryzuje się niespotykaną dla innych izolacji kauczukowych odpornością ogniową przepustów instalacyjnych w elementach oddzielenia przeciwpożarowego budynku zgodnie z polską i europejską normą PN-EN 13501-2 (EI 30 – EI 120). W praktyce oznacza to, że Armaflex Protect zapewnia odporność ogniową przepustów instalacyjnych nawet do 120 minut. Produkt posiada również Europejską Aprobatę Techniczną ETA11/0454, znak CE, a także certyfikat zgodności EC 0761-CPD-0213, co czyni go jedynym skutecznym i bezpiecznym kauczukowym wyrobem izolacyjnym w swojej klasie. Co więcej, Armaflex Protect odznacza się dużą wszechstronnością. Niski poziom przewodności cieplnej λ= 0,056 W/m K (dla temperatury 0°C)

! ! ! ość

Now

Zdjęcie: Armacell

Armaflex Protect

PORADY EKSPERTA

zapewnia doskonałą izolację termiczną i zapobiega niekontrolowanej wymianie energii cieplnej z otoczeniem. Dzięki szerokiemu zakresowi temperatur stosowania (temp. czynnika min. -50 st. C, max. 85 st. C.) wyrób może być stosowany do większości instalacji przechodzących przez ściany i stropy. Maksymalna średnica izolowanej rury metalowej wynosi 323 mm, a plastikowej – 75 mm, a produkt dostępny jest w formie otulin, rolek oraz jako uzupełniająca masa uszczelniająca co dodatkowo ułatwia jego montaż. Jednym z kluczowych czynników zapewniających bezpieczeństwo ogniowe jest zastosowanie odpowiedniej izolacji stanowiącej zaporę dla płomieni w miejscu przejścia rur przez ściany i stropy. Wyrobem gwarantującym skuteczne i długotrwałe powstrzymanie płomieni jest Armaflex Protect, który cechuje się wszechstronnością i doskonałymi parametrami termoizolacyjnymi. Użycie go zapewni nie tylko oszczędności wynikające z termoizolacji, ale także spokojny sen i pewność, że ewentualny pożar nie rozprzestrzeni się do innych pomieszczeń przez przepust instalacyjny. Więcej na www.armacell.com

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

020_poradnik_praktyczne.indd 111

111

2013-05-28 21:33:42

PORADY EKSPERTA

Porady Praktyczne

Szanowni Państwo Przed kilkoma dniami zadano mi pytanie dotyczące możliwości stosowania w instalacjach elektrycznych wyłączników różnicowoprądowych (RCCB) – zamiast rozłączników. Opracowując odpowiedź na powyższe zagadnienie, nie wnikałem w aspekty ekonomiczne (koszty zakupu) zastosowania tych aparatów, a jedynie skupiłem się na walorach i parametrach technicznych. Wypowiedź swoją załączam poniżej w celu opublikowania jej w Państwa czasopiśmie w dziale PORADY TECHNICZNE. Z uszanowaniem Andrzej Białas

Czy w instalacji elektrycznej rolę rozłącznika może pełnić wyłącznik różnicowoprądowy? Techniczny zakres zadanego pytania jest bardzo szeroki. Pozwolę sobie ograniczyć moją wypowiedź do aparatów elektrycznych typowych dla instalacji elektrycznych mieszkaniowych i podobnych (biura, urzędy, itp.) o prądach znamionowych do około 100 A przy napięciu 230/400 V, omawiając ich budowę i wymagania techniczne w aspekcie zadanego pytania. Pytanie – jak zrozumiałem dotyczy aparatów o konstrukcji modułowej i do takich konstrukcji odniosę się w swojej opinii. Aby moja odpowiedź była dobrze zrozumiała pozwolę sobie na skrócony wstęp z zakresu konstrukcji rozłączników i wyłączników różnicowoprądowych zawierający jednocześnie wnioski do zadanego pytania. Rozłącznik – aparat elektryczny przeznaczony do załączania i wyłączania prądów w normalnych warunkach pracy (prądów roboczych), w tym także przeciążeniowych, jak również do przewodzenia w ciągu określonego czasu prądów powstałych w określonych nienormalnych warunkach pracy obwodu np. prądów zwarciowych. Bardzo rozpowszechnioną odmianą rozłącznika jest aparat o nazwie rozłącz-

112

nik izolacyjny. Różni się on od rozłącznika przede wszystkim tym, że posiada sygnalizację stanu (załączenia i rozłączenia) powiązaną bezpośrednio (mechanicznie) z układem zestykowym dając pewną informację co do odcięcia zasilania obwodu (obwodów) odbiorczego. Rozłączniki typowo stosowane w instalacjach elektrycznych domowych spełniają wymagania normy PN-EN60947-3.

Podstawowymi ich parametrami oprócz parametrów prądowych i napięciowych – dotyczącymi zakresu pytania są: • trwałość łączeniowa wynosząca około 30 000 cykli łączeniowych, • kategoria użytkowania, np. AC22A oraz klasa pracy przerywanej określające rodzaj obwodów obciążeniowych do jakich przystosowany jest konkretny typ rozłącznika. Z funkcji

ElektroTrendy nr 2/2013

020_poradnik_praktyczne.indd 112

2013-05-28 21:33:43

Porady Praktyczne

i wymagań opisanych w EN 60947-3 jednoznacznie wynika, że rozłączniki nie posiadają w torach prądowych żadnego wyzwalacza nadprądowego, a tym samym nie powodują samoczynnego przerwania zasilania w przypadku wystąpienia zakłócenia (przetężenia) w obwodzie w którym są zainstalowane. Ale w obwodach w których są zainstalowane występują takie właśnie stany, dlatego też rozłączniki muszą konstrukcyjnie być na to przygotowane. Podczas przepływu prądów zakłóceniowych a szczególnie prądów zwarciowych przez układ zestykowy rozłącznika, na skutek sił elektrodynamicznych może dojść do odskoków jego styków, a w następstwie tego zjawiska może nastąpić ich sklejenie (zespawanie). Aby zapobiec takiemu zjawisku stosuje się w tych aparatach odpowiednio silne dociski styków ruchomych do styków stałych, wprowadza się niekiedy układy gaszenia łuku elektrycznego a także odpowiednio dobiera się materiały styków. Prądy zakłóceniowe, które przepływają przez rozłącznik, muszą być wyłączane przez odpowiednio dobrane zabezpieczenia nadprądowe (wyłączniki nadprądowe, bezpieczniki topikowe) instalowane w obwodach odbiorczych oraz od strony zasilania rozłącznika. Te właściwości (sygnalizacja rozłączenia, duży docisk stykowy, brak wyzwalaczy) określają budowę wewnętrzną rozłączników. Zdjęcia obok przedstawiają przykładowe rozwiązania konstrukcyjne

stosowane w rozłącznikach (układ zestykowy dwuprzerwowy i jednoprzerwowy). Dźwignia załączająca powiązana jest ze stykiem ruchomym najczęściej poprzez jedno (brak zamka). Zapewnia to możliwość realizacji dużej wartości docisku stykowego, pewność i stabilność wytworzenia przerwy stykowej oraz jej sygnalizację (położenie dźwigni załączającej lub specjalny sygnalizator sprzęgnięty mechanicznie ze stykiem ruchomym). Cechą charakterystyczną tych rozwiązań jest stosunkowo duża siła potrzebna do przestawienia dźwigni załączającej rozłącznika (uwidacznia się to szczególnie w aparatach czterobiegunowych). W celu łatwego i jednoznacznego odróżnienia rozłączników w instalacjach elektrycznych od innych aparatów (np. od wyłączników) stosuje się w nich dźwignie załączające w kolorze szarym lub czerwonym (w wyłącznikach dźwignie załączające są na ogół koloru czarnego). Przeznaczeniem rozłączników jest świadome odłączanie zasilania obwodów podczas prac serwisowych wykonywanych w instalacji (w tym pomiarowych), odłączanie zasilania obwodów przy dłuższych nieobecnościach (np. wyjazd na urlop, itp.). Rozłącznik powinien wytwarzać przerwę izolacyjną we wszystkich przewodach czynnych (łącznie z przewodem N). Po rozłączeniu należy zabezpieczyć dźwignie załączającą przed przypadkowym załączeniem przez osoby postronne (blokady, kłódki, itp.).

PORADY EKSPERTA

Wyłącznik różnicowoprądowy jest łącznikiem mechanizmowym przeznaczonym do załączania, przewodzenia i wyłączania prądów w normalnych warunkach pracy i powodującym otwarcie zestyków toru prądowego zasilającego obwody odbiorcze, wtedy gdy wartość prądu różnicowego (upływowego) osiągnie określoną wartość w określonych warunkach. Wyłączniki różnicowoprądowe bez wbudowanego zabezpieczenia nadprądowego określane skrótowo RCCB, nie są przystosowane do pełnienia funkcji zabezpieczania przed przeciążeniami i/lub zwarciami. Wymagania dla RCCB zawarte są w normie PN-EN 61008-1. W typowych wyłącznikach różnicowoprądowych wyzwalaczem reagującym na prądy upływowe jest przekaźnik spolaryzowany. Siła z jaką przekazuje przekaźnik spolaryzowany informację o konieczności rozłączenia układu stykowego aparatu wynosi od 20 do 50 G. Jest to bardzo mała wartość siły. Aby ją przenieść na mechanicznie rozłączany układ zestyków RCCB i zapewnić odpowiednio duży docisk stykowy, należy skonstruować specjalny układ mechaniczny zwany popularnie zamkiem aparatu. Ze względu na występujące siły wyzwalania, zapewnienie odpowiedniego docisku styków, szybkość działania oraz niezawodność aparatu rozwiązania konstrukcyjne tych zamków są precyzyjnie chronione patentami. W zakresie budowy zamka RCCB, jego współpracy z przekaźnikiem spolaryzowanym a realizacją nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

020_poradnik_praktyczne.indd 113

113

2013-05-28 21:33:43

PORADY EKSPERTA

Porady Praktyczne

napędu styków ruchomych w rozłącznikach jest bardzo duża różnica. Objawia się ona liczbowo przede wszystkich w trwałości łączeniowej, która dla RCCB wynosi od 3000 do 4000 łączeń. �Powyższy szkic przedstawia budowę wewnętrzną wyłącznika dwubiegunowego P302 produkowanego przez Legrand. Obwód prądowy tych aparatów nie posiada wbudowanych szeregowo wyzwalaczy nadprądowych. Wyzwalacz różnicowoprądowy sprzęgnięty jest z torem prądowym magnetycznie poprzez przekładnik prądowy tak jak to jest pokazane na zdjęciu poniżej (tor prądowy wyłącznika różnicowoprądowego P304 produkcji Legrand). Styki ruchome w rozwiązaniu pokazanym na zdjęciu współpracują ze stykami stałymi połączonymi mechanicznie z przyłączami. Z powyższego można wysnuć wniosek, że tor prądowy RCCB bezpośrednio zawiera tylko układ zestykowy o określonych parametrach elektrycznych, tak samo jak rozłącznik. Ze względu na konieczność przenoszenia przez RCCB prądów zakłóceniowych (przeciążeniowych i zwarciowych) dla tego typu aparatów producenci spełniając wymagania normy PN-EN 61008 podają m.in. wartość prądu znamionowego zwarciowego przy konkretnym dobezpieczeniu od strony zasilania (wyłącznik nadprądowy lub bezpiecznik topikowy). Reali-

114

zacja tych wymagań polega na wyeliminowaniu takich samych niekorzystnych zjawisk, tak jak to się wykonuje w rozłącznikach (zwiększony docisk pomiędzy stykami, gaszenie łuku, zastosowanie odpowiednich materiałów styków). W tym zakresie budowy także można stwierdzić, że układy zestykowe rozłączników i RCCB muszą spełniać podobne wymagania. Ze względu na konieczność szybkiego rozróżnienia RCCB od aparatów z wyzwalaczami nadprądowymi wiele firm stosuje w RCCB dźwignie przełączające w kolorze szarym – podobnie jak w rozłącznikach. RCCB w Polsce nazwaliśmy wyłącznikami różnicowoprądowymi. Nazwa wynika z realizowanej przez nie funkcji polegającej na wychwytywaniu różnicy pomiędzy wartością chwilową prądów wpływających i wypływających z RCCB oraz wyłączaniu obwodu (instalacji) w którym została wykryta ta różnica za pomocą wyzwalacza różnicowoprądowego. Obecność wyzwalacza zadecydowała o przyporządkowaniu ich do grupy wyłączników. We Francji RCCB nazywane są rozłącznikami różnicowoprądowymi (Interrupteur Differantiel, w skrócie ID). Reasumując powyższe należy stwierdzić, że rozłączniki i wyłączniki różnicowoprądowe RCCB mają wiele wspólnych cech technicznych i funkcjonalnych:

• bardzo zbliżone konstrukcje torów prądowych, • podobnie dobrane układy zestykowe (dociski pomiędzy stykami, gaszenie łuku, materiały stykowe), • kolorystyka dźwigni załączających, • nazewnictwo w języku francuskim. Jednak ze względu na: • pełnioną przez RCCB bardzo ważną funkcję ochronną, ochronę przed przypadkami porażenia prądem elektrycznym, • konieczność występowania skomplikowanego zamka w realizacjach RCCB, a co za tym idzie brak bezpośredniego mechanicznego powiązania pomiędzy dźwignią załączającą a układem zestykowym, co uzewnętrznia – brak jednoznacznego powiązania w RCCB położenia dźwigni załączającej ze stanem układu stykowego, • znacznie mniejszą trwałość łączeniową nie powinno się stosować w instalacjach elektrycznych wyłącznika różnicowoprądowego (RCCB) jako rozłącznika. Opisane wyżej zagadnienie jest fragmentem z zakresu wymagań dotyczących budowy, a także stosowania RCCB i rozłączników, opisem zawierającym odpowiedź z uzasadnieniem na zadane na wstępie pytanie. Andrzej Białas

ElektroTrendy nr 2/2013

020_poradnik_praktyczne.indd 114

2013-05-28 21:33:47

Portal branĹźy elektroinstalacyjnej

cloud www.ElektroTrendy.pl

smartfon

tablet komputer 020_poradnik_praktyczne.indd 115

2013-05-28 21:33:47

Z ARCHIWUM ET

Historia firmy

POLO - 20 lat pielęgnowania

dobrych kontaktów

Marka POLO pojawiła się na rynku w styczniu 1993 roku, kiedy to firma POLO – systemy Elektroinstalacyjne Sp. z o. o. rozpoczęła dystrybucję osprzętu elektroinstalacyjnego w Polsce. Pomysłodawcami i założycielami firmy byli Panowie Jacek Lubecki, Jan Gall i Mathias Poschmann, a pierwszymi seriami: LUMINA – osprzęt podtynkowy i HERMETICA – osprzęt natynkowy, produkowane od początku lat 90-tych ubiegłego stulecia w fabryce w Tychach. Adam Krzycki

krótce marka POLO (w Niemczech VEDDER) stała się rozpoznawalny nie tylko na rynku polskim, ale i w innych krajach Europy Centralnej i Wschodniej. Hasło przewodnie firmy „Pielęgnuj dobre kontakty” z promującymi je dwoma sympatycznymi „polozaurami” zdobyło swą popularność nie tylko wśród bezpośrednich klientów firmy, ale i całej branży elektrycznej. Firmy córki powstały, m.in. na Ukrainie, Białorusi, Litwie, Węgrzech, w Rosji, Czechach i Rumunii, a LUMINA jako jedna z pierwszych sprzedawanych w Polsce serii umożliwiająca montaż swoich wyrobów do ramek wielokrotnych stała się najlepiej rozpoznawalnym i wybieranym osprzętem inwestycyjnym na rynkach Europy wschodniej. Dynamiczny rozwój i umacnianie swojej pozycji na rynku spowodowały zainteresowanie inwestorów zagranicznych firmą POLO, a kolejne serie osprzętowe REGINA,

116

ElektroTrendy nr 2/2013

025_z_archiwum_historia.indd 116

2013-05-28 11:26:28

Historia firmy

REGINA+, OPTIMA i MINIMA potwierdzały tylko jej właściwy kierunek rozwoju. Początek XXI wieku postawił przed POLO pytanie czy kontynuować swój dalszy rozwój samodzielnie, czy też wspomóc się branżowym inwestorem strategicznym. Po rozmowach z kiloma zainteresowanymi firmami, ostateczny wybór padł na grupę HAGER. POLO uzyskało dostęp do nowoczesnych technologii i szerszego portfolio wyrobów, a HAGER do rynków Europy Centralnej i Wschodniej. W lipcu 2004 roku nastąpiło oficjalne połączenie działów handlowych firm: POLO – Systemy Elektroinstalacyjne Sp. z o.o. i HAGER Elektro Sp. z o.o. W ten sposób z połączenia dwóch niezależnych spółek powstała firma HEGER POLO Sp. z o.o., która rozpoczęła dystrybucję nie tylko osprzętu elektroinstalacyjnego, ale i również innych wyrobów z branży elektrycznej produkowanej przez grupę Hager, głównie kanałów elektroinstalacyjnych, obudów i aparatury modułowej. Fuzja dwóch wiodących marek spowodowała również inwestycje grupy HAGER w produkcję i montaż aparatury modułowej w Tychach. Końcówka pierwszej dekady XXI wieku to dalsze inwestycje

Z ARCHIWUM ET

osprzętowe grupy HAGER. Najpierw wprowadzenie na rynek Europy Zachodniej własnych serii osprzętowych KALLYSTA i KALLYSTO, a później przejęcie jednego z pięciu największych producentów osprzętu elektroinstalacyjnego na rynku niemieckim firmy BERKER. Dołączenie do grupy HAGER kolejnej mocnej marki pociągnęło za sobą kolejną reorganizację firmy w Polsce. Centrum dystrybucyjne zostało przeniesione do Gądek pod Poznaniem, struktury handlowe HAGER POLO i BERKERA połączone, a Tychy i Kórnik miastami posiadającymi na swoich terenach fabryki. Dzisiaj grupa HAGER w Polsce to kilkadziesiąt osób pracujących bezpośrednio z klientami w terenie, to kilkaset osób zatrudnionych przy produkcji oraz niezachwiana pozycja jednego z liderów w produkcji i dystrybucji osprzętu elektroinstalacyjnego. Zdjęcia: własność Adam Krzycki (kolekcja prywatna).

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

025_z_archiwum_historia.indd 117

117

2013-05-28 11:26:29

Z ARCHIWUM ET

Odkrywcy, Badacze, Wynalazcy

Conrad Hubert (1856-1928) Conrad Hubert zanim otrzymał patent na swoją pierwszą latarkę Eveready w 1898 r., eksperymentował ze wszystkim – od elektrycznych spinek do krawata po elektryczne doniczki.

Conrad Hubert był naturalizowanym Amerykaninem, rosyjskim imigrantem pochodzenia żydowskiego (oryginalne nazwisko Akiba Horowitz), którego rodzice i przodkowie od lat zajmowali się gorzelnictwem i produkcją wina w Rosji. Urodzony 15 kwietnia 1856 roku w Mińsku, w carskiej Rosji. Zmarł 12 marca 1928 roku w Cannes, we Francji. Akiba Horowitz (późniejszy Conrad Hubert) w wieku chłopięcym uczęszczał do hebrajskiej szkoły w Mińsku. W wieku trzynastu lat (w 1868 roku) wyjechał do Berlina w celu pogłębienia wiedzy o gorzelnictwie, szczególnie interesowały go nowoczesne procesy destylacji alkoholu. Uczęszczał do 6-letniej szkoły zawodowej, równolegle pracował w różnych dziwnych miejscach w celu zapewnienia sobie utrzymania. W 1874 roku powrócił do Mińska, gdzie został wspólnikiem w rodzinnej firmie. W ciągu kolejnych 15 lat firma Horowitzów rozrosła się, dorabiając się przy tym kilkunastu filii w różnych miastach całej Rosji. Niejako przy okazji, przyszły wynalazca dorobił się także reputacji doskonałego przedsiębiorcy. Tymczasem w Rosji, po zamachu (1881), w którym zginął car Aleksan-

118

der II, dokonanym przez organizację „Narodnaja Wola” i Polaka – który sam przy tym zginął – Ignacego Hryniewieckiego, nastało wielkie niezadowolenie społeczne, które z czasem prze-

istoczyło się w niechęć antyżydowską, a później w okres prześladowań i pogromów Żydów. W związku z zagrożeniem życia i brakiem dalszych perspektyw bizne-

ElektroTrendy nr 2/2013

026_reportaze_odkrywcy.indd 118

2013-05-28 14:53:21

Odkrywcy, Badacze, Wynalazcy

Firma „Eveready Flashlight Company” została w 2000 roku przekształcona w Energizer Holdings Inc. sowych, 35-letni Akiba Horowitz zdecydował się opuścić Rosję. W 1890 roku zlikwidował i spieniężył wszystkie swoje rosyjskie interesy. W 1891 roku nie znając nikogo, znalazł się w USA i jak wszyscy nowi imigranci przeszedł przez punkt imigracyjny na Ellis Island w Nowym Jorku. Jedną z pierwszych rzeczy, które zrobił w nowym kraju, to zmienił swoje dotychczasowe nazwisko na bardziej amerykańskie, na Conrad Hubert. Ponieważ nie mógł znaleźć zajęcia w dobrze sobie znanym gorzelnianym zawodzie, założył sklep z cygarami w Nowym Jorku. Przez następne 6 – 8 lat próbował innych przedsięwzięć, które obejmowały m.in. restaurację, pensjonat, sklep z biżuterią, farmę, transport mleka, aby ostatecznie założyć „EVER READY”, sklep elektrotechniczny oferujący nowości elektryczne pochodzące z amerykańskich fabryk. Z czasem okazało się, że najlepiej sprzedającymi się produktami była bateria z migotającą lampką. W tym czasie nastąpił rozwój mniejszych, bardziej wydajnych baterii typu „D”. W 1888 r. niemiecki naukowiec, dr Carl Gassner wynalazł ogniwo „suche”, bardzo podobne do dzisiejszych baterii węglowo-cynkowych, a w 1896 r. „National Carbon Company” wyprodukował w Columbii pierwszą ogólnie dostępną suchą baterię. W 1898 roku, Conrad Hubert wspólnie z Davidem Misell, Brytyjczykiem pracującym w jego nowojorskim sklepie wprowadzili do sprzedaży (według pomysłu Davida Misella), ręczne „migające” urządzenie typu „Flash Light” z suchą baterią, przypominające latarkę, będące w stanie utrzymać światło przez kilka sekund, które sprzedawał pod marką „EVER READY” („Zawsze Goto-

wy”) na które w 10 stycznia 1899 roku uzyskali patent nr 617592 oraz pierwsze lampy do rowerów. W dniu 8 października 1901 roku Conrad Hubert zarejestrował swoją nową firmę, pn. „American Electrical Novelty and Manufacturing Company”. Pierwsze przenośne latarki Conrada Huberta były ręcznie wykonane z prymitywnych rurek z papieru i włókna, zawierających żarówkę i mosiężny odbłyśnik. Ponieważ baterie były słabe, a żarówki prymitywne, latarki w tamtym czasie dawały jedynie krótki błysk światła i stąd też wywodzi się angielskie słowo oznaczające latarkę – “flashlight” (flash, czyli błysk oraz light, czyli światło). Jeszcze w 1903 roku dokonywał dalszych ulepszeń w swoich “przenośnych lampach elektrycznych” oraz w doskonałych lampach do rowerów, aby w ciągu kliku lat stać się milionerem (szczególnie na tych ostatnich dorobił się fortuny). W 1905 roku razem z przemysłowcem Washingtonem Herbertem Lawrence’m, wyprodukował z węgla, pierwszą popularną baterię elektryczną używaną do podtrzymywania zasilania w telefonach domowych. W 1914 r. sprzedał swoje udziały Krajowej Spółce

Z ARCHIWUM ET

Węglowej (National Carbon Company) za 200 000 dolarów. Wkrótce potem kupił pakiet kontrolny akcji w Yale Electric Corporation, produkującej akumulatory do samochodów, a potem radioodbiorniki. W Yale Electric Corporation został przewodniczącym Rady Dyrektorów i pozostał nim do śmierci. Był również dyrektorem Piren Manufacturing Company i Fordbrad Realty, był także członkiem Izby Handlowej w Nowym Jorku i Brooklynie. Conrad Hubert nigdy się nie ożenił, a po śmierci w 1928 roku, zgodnie z testamentem, zadysponował trzy czwarte swojego całego majątku (około 8.000.000 dolarów) na rzecz Funduszu Conrad Hubert Funduszu z jednym zastrzeżeniem, aby służyły ogólnemu dobru społecznemu, by korzystać z niego mogli na równi wszyscy i protestanci, i katolicy i Żydzi. Wykonawcami testamentu zostały trzy osobistości: Calvin Coolidge, 30 prezydent USA, Alfred E. Smith, gubernator Nowego Jorku i Julius Rosenwald, biznesmen i filantrop. Ostatecznie majątek został rozdysponowany na 34 instytucje charytatywne. Opracowano na podstawie ogólnie dostępnych materiałów.

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

026_reportaze_odkrywcy.indd 119

119

2013-05-28 14:53:21

Z ARCHIWUM ET

Historia produktu

HISTORIA LATAREK, wg W latach 90-tych XIX wieku założyciel American Ever-Ready Company Conrad Hubert, rozświetlił Nowy Jork przy pomocy suchych baterii i swojego (wtedy najnowszego) wynalazku – elektrycznej latarki ręcznej.

anim rosyjski imigrant pochodzenia żydowskiego Conrad Hubert (oryg. Akiba Horowitz 1856-1928) otrzymał patent na swoją pierwszą latarkę Eveready w 1898 r. eksperymentował ze wszystkim – od elektrycznych spinek do krawata po elektryczne doniczki. W 1898 roku, Conrad Hubert wspólnie z Davidem Misell, Brytyjczykiem pracującym w jego nowojorskim sklepie wprowadzili do sprzedaży (według pomysłu Davida Misella), ręczne „migające” urządzenie typu „Flash Light” z suchą baterią, przypominające latarkę, będące w stanie utrzymać światło przez kilka sekund, które sprzedawał pod marką „EVER READY” („Zawsze Gotowy”) na które w 10 stycznia 1899 r. uzyskali patent nr 617592 oraz pierwsze lampy do rowerów.

120

Pierwsze przenośne latarki Conrada Huberta były ręcznie wykonane z prymitywnych rurek z papieru i włókna, zawierających żarówkę i mosiężny odbłyśnik. Ponieważ baterie były słabe, a żarówki prymitywne, latarki w tamtym czasie dawały jedynie krótki błysk światła i stąd też wywodzi się angielskie słowo oznaczające latarkę – „flashlight” (flash, czyli błysk oraz light, czyli światło). Conrad Hubert utworzył w końcu firmę Ever-Ready Battery Company, a w 1906 r. sprzedał połowę udziałów spółce National Carbon Company za 200 000 dolarów. Krok milowy w historii technologii latarek miał miejsce około 1910 r., kiedy to wprowadzono pokryte niklem rurki dopełniające włókno wulkanizowane i wynaleziono żarówki z żarnikiem wolframowym. Popularne stały się kieszonkowe, przenośne latarki wolframowe, latarenki, lampy domowe, misternie zdobione lampki w stylu art deco i inne oświetlenie przenośne. W 1916 r. latarka była już niezbędnym przedmiotem osobistym – „światło,

1933 Frances Tipton Hunter - Nine Lives Eveready Batteries Ad które nie migocze w przeciągu, nie gaśnie na wietrze i jest stale kontrolowane przez nacisk palca. To światło, jakiego potrzebuje każdy”. W latach 20-tych i 30-tych XX wieku, Eveready zamówił ponadczasowe dzieła sztuki reklamujące latarki i baterie. Artystka Frances Tipton Hunter stworzyła klasyk, na którym widnieje mała dziewczynka patrząca na kocięta – wykorzystując oczywiście latarkę Eveready®. Plakat ten stał się tak popularny, że nadające się do oprawienia reprodukcje oferowano czytelnikom za 10 centów. Czytelnicy odpowiedzieli przesyłając 70 000 dziesięciocentówek – i to w samym środku Wielkiej Depresji. Z plakatem tym wiąże się dodatkowa historia; dziewięć kociaków dało początek symbolowi Eveready® – «Kotu o dziewięciu życiach».

ElektroTrendy nr 2/2013

025_z_archiwum_produkt.indd 120

2013-05-28 14:44:45

Historia produktu

Latarki przeszły długą drogę – nowe kształty, kolory, rozmiary, cechy i przeznaczenie. Dzisiejsze latarki zaprojektowane są do wielu różnych zastosowań – od trudnych warunków pogodowych, przez wykorzystanie w terenie, po zabawę – i są nieodłączną częścią codziennego życia. 1898 Wyprodukowano pierwszą latarkę Ever Ready. 1902 Znak towarowy Ever Ready po raz pierwszy pojawił się na latarce. 1906 Nazwa produktu Ever Ready została zmieniona na Eveready® 1910 Eveready wprowadził żarówkę z żarnikiem wolframowym. 1926 Eveready wprowadził pierwszą latarkę firmy z wieszakiem pierścieniowym, umożliwiając klientom wieszanie i przechowywanie produktu, tam gdzie potrzebują. 1937 Wprowadzono pierwszą żarówkę latarkową Eveready o zogniskowanym żarniku – wcześniej zmontowana żarówka i reflektor zapewniły wydajniejszy produkt, eliminując jak najwięcej światła 1956 Eveready pozyskał V.K. Song & Co. Ltd (obecnie Sonca), producenta latarek aluminiowych. 1966 Eveready wprowadził swoją pierwszą latarkę uformowaną termoplastycznie, co umożliwiło marce Energizer opracowanie oświetlenia w nowych kształtach przy pomocy efektywnego procesu. 1967 Wprowadzono pierwszą latarkę Everyday® z systemem wielokrotnego ładowania, co dało konsumentom możliwość posiadania w domu zawsze działającej latarki, bez konieczności całkowitego polegania na dostępności baterii. 1968 Energizer wprowadził swoją pierwszą latarnię świetlówkową, która wymagała rzadszej wymiany żarówki i zapewniała większą wydajność niż żarówki tradycyjne. 1970 Energizer wprowadził pierwszą latarkę wodoodporną, zapewniając konsumentom spokój umysłu i możliwość używania produktu w niesprzyjających warunkach. Umożliwił to także włącznik naciskowy, posiadający dożywotnią gwarancję. 1975 Wprowadzono latarkę ekonomiczną Everyday®, która jest dzisiaj najpopularniejszą latarką na świecie.

1983 Energizer wprowadził swoją pierwszą latarkę świetlówkową, która wymagała rzadszej wymiany żarówki i zapewniała większą wydajność niż żarówki tradycyjne. 1984 Energizer wprowadził pierwszą latarkę halogenową 2D, która emitowała jaśniejsze światło niż żarówki tradycyjne próżniowe, kryptonowe i ksenonowe. 1986 Wprowadzono pierwszą latarkę Everyday® <>, zapewniającą nową funkcjonalność dzięki małemu,

kompaktowemu rozmiarowi podróżnemu. 1996 Energizer wprowadził swoje pierwsze produkty oświetleniowe zawierające diodę LED: <>, kompaktową latarkę obszarową/kierunkową oraz lampy rowerowe. Źródło światła LED zapewnia dłuższy czas działania i nie wymaga wymiany. 1997 Wprowadzona została pierwsza latarka oznaczoną marką Energizer® o nazwie DoubleBarrel®. 1998 Everyday obchodził 100-lecie przodownictwa na rynku przenośnych produktów oświetleniowych. 2001 Energizer nawiązał partnerstwo z marką Disney, zostając wyłącznym dostawcą latarek oznaczonych logo tej marki w Stanach Zjednoczonych, a partnerstwo to trwa do dzisiaj. Energizer wprowadził produkty oparte na najbardziej popularnych bohaterach Disneya, jak Dzwoneczek, Auta, Nemo i Kubuś Puchatek.

Z ARCHIWUM ET

2005 Energizer wprowadził latarkę Energizer® Quick Switch pozwalającą konsumentom na użycie baterii, jakie mają pod ręką (w rozmiarach AA, C lub D). Energizer wprowadził linię produktów Trailfinder®, opracowaną z myślą o zastosowaniu na kempingu i w terenie. 2006 Energizer wprowadził nową linię produktów Energizer® Weather Ready®, aby ich użytkownicy byli przygotowani na wypadek nagłego zdarzenia. Linia latarek Weather Ready charakteryzuje się wydłużonym czasem działania, a wchodzące w jej skład produkty działają przy użyciu różnych rozmiarów baterii. Energizer ponownie wprowadził linię Hard Case® obejmującą produkty Energizer® Hard Case® Work®, Ener-

gizer® Hard Case® Professional® i Energizer® Hard Case® Tactical. Każda z linii produktowych spełnia potrzeby konkretnych użytkowników w segmencie narzędziowym, zrób to sam i taktycznym. 2007 Energizer wprowadził nową, innowacyjną linię latarek Energizer® e2® Lithium®, stworzonych z myślą o entuzjaście przygód na łonie natury. Produkty z tej linii opracowano tak, by zmaksymalizować wydajność, gdy zasilane są bateriami Energizer e² Lithium AA lub AAA. 2010-2013 Energizer wprowadza do swego portfolio nowe projekty produktów i opakowań oraz nowe baterie i produkty oświetleniowe.

Opracowano na podstawie ogólnie dostępnych materiałów

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

025_z_archiwum_produkt.indd 121

121

2013-05-28 14:44:45

Z ARCHIWUM ET

Historia produktu

HISTORIA baterii, wg Większość historyków jako początek prac nad stworzeniem baterii podaje koniec osiemnastego wieku. Jednakże pewne znaleziska archeologiczne mogą cofnąć tę datę o 2000 lat.

W 1938 r. Wilhelm König odkrył w Iraku 12-centymetrowe gliniane naczynie zawierające miedziany walec, a w nim – żelazny pręt. König stwierdził, że jest to pradawna bateria.

istoria baterii i rozwój urządzeń idą w parze. Kiedy Eveready, pod koniec lat 50-tych, wynalazł pierwsze miniaturowe baterie, większość ludzi na świecie przestała nakręcać zegarki. Baterie alkaliczne dawały wystarczającą ilość mocy, aby umożliwić powstanie przenośnego radia, boomboxów i zabawek, które wydają dźwięki i migają. Wprowadzenie baterii litowych otworzyło całkiem nowy rozdział w długotrwałym zasilaniu urządzeń

122

high tech od aparatów cyfrowych, po odtwarzacze MP3 i palmtopy. 1798 Włoski fizyk, hrabia Alessandro Volta skonstruował pierwsze ogniwo. Ta prymitywna bateria składała się z ułożonych w kolumnę par miedziano-cynkowych krążków, które oddzielone były od siebie krążkami kartonowymi nawilżonymi roztworem soli lub kwasu.

1836 John F. Daniell, angielski chemik, poprawił sprawność konstrukcji Volty opracowując metodę eliminującą problemy związane z korozją. 1868 francuski chemik Georges Leclanche opracował „mokre” ogniwo, będące prekursorem ogniwa „suchego”.

ElektroTrendy nr 2/2013

025_z_archiwum_produkt.indd 122

2013-05-28 14:44:45

Historia produktu

1888 niemiecki naukowiec, Dr Carl Gassner wynalazł ogniwo „suche”, bardzo podobne do dzisiejszych baterii węglowo-cynkowych. 1896 bateria sucha wyprodukowana przez National Carbon Company w Columbii, została pierwszą dostępną na rynku baterią sprzedawaną w Stanach Zjednoczonych. National Carbon Company przekształciła się później w Eveready Battery Company, znaną dzisiaj jako Energizer. 1898 Conrad Hubert, znany jako założyciel Eveready Battery Company, wynalazł ręczną latarkę elektryczną, składającą się z suchej baterii, żarówki i mosiężnego odbłyśnika w papierowej rurce. 1898 Eveready wprowadziła baterię rozmiaru D używaną w pierwszej latarce ręcznej. 1955 Eveready wprowadziła pierwsze miniaturowe baterie do aparatów słuchowych. 1956 Evereadya wyprodukowała pierwszą baterię 9-woltową, powszechnie używaną obecnie w czujnikach dymu. 1957 Eveready wprowadziła pierwszą baterię zegarkową. 1958 Eveready wprowadziła system odnawialnych baterii niklowo-kadmowych (NiCd) Eveready®.

1959 Eveready opracowała pierwsze komercyjnie opłacalne, cylindryczne baterie alkaliczne, rewolucjonizując zasilanie przenośne. Prototyp pierwszej baterii alkalicznej, zbudowany ręcznie przez naukowca z Energizer Lewisa Urry, zobaczyć można w Smithsonian National Museum of History. wyprodukował 1960 Eveready pierwsze miniaturowe baterie z tlenkiem srebra do użytku w aparatach słuchowych i zegarkach. 1989 Energizer był branżowym prekursorem inicjatyw środowiskowych mających na celu eliminację rtęci zawartej w bateriach. – Energizer wprowadził na rynek pierwszą baterię alkaliczną AAAA. 1991 Na rynek wprowadzono pierwszą na świecie, bezrtęciową baterię do aparatów słuchowych. 1992 Energizer wprowadził pierwszą na świecie baterię litową AA. Energizer® e²®; Lithium® to najdłużej działająca na świecie bateria w urządzeniach high-tech. 1995 Energizer wprowadził pierwsze baterie z wbudowanym wskaźnikiem naładowania. 1997 Energizer wprowadził akumulatory NiMH o wysokiej gęstości energetycznej. 2000 Energizer zaprezentował Energizer® e²® Titanium Technology®, charakteryzującą się ulepszoną kon-

Z ARCHIWUM ET

strukcją baterii i technologią tytanową, zapewniającymi wyjątkową moc i niezawodność. 2001 Energizer wprowadził Energizer® EZ Change®, nowy podajnik do baterii słuchowych. 2003 Energizer® wprowadził pierwszą litową baterię AAA - Energizer® e2® Lithium®; 2010 Energizer® ponownie wprowadza na rynek innowacyjne opakowania baterii i latarek do użytku domowego. Ponadto wszystkie materiały z zakresu marketingu i komunikacji marki Energizer® w Internecie i poza nim zostają uaktualnione, by odzwierciedlać nową strategię i wzornictwo marki. Energizer® wprowadza wiele nowych i ulepszonych produktów oświetleniowych i baterii, w tym indukcyjną ładowarkę Energizer® oraz Qi. 2013 Energizer® wprowadza na rynek wyprodukowane w najnowocześniejszych obecnie technologiach baterie PowerSeal i PowerBoost.

Opracowano na podstawie ogólnie dostępnych materiałów.

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

025_z_archiwum_produkt.indd 123

123

2013-05-28 14:44:45

CZAS RELAKSU

Ekologia

Wystawa pojazdów

elektrycznych

S TOR

per

m EL A

/ OP

O LM A R E ID YBR GEN H OTA CO TOY IVE R D s ELE Pak i a X k LE pel ME Kro / P SKA

Targom ELEKTROTECHNIKA 2013 towarzyszyła Wystawa Pojazdów Elektrycznych. Pojazdy zaprezentowane zostały w specjalnie wydzielonej strefie na terenie targowym EXPO XXI przy ul. Prądzyńskiego 12/14. Współorganizatorem Wystawy była Polska Izba Motoryzacji. Swoje modele zaprezentowały:

GENERAL MOTORS / OPEL Ampera, to rewolucyjny elektryczny model Opla, jeden z najlepiej sprzedających się w Europie, mający ponad 20% udział w rynku europejskim, który zdobył wiele nagród i zdołał pokonać wszystkich rywali. Opel Ampera zdobył ponad 50 lokalnych oraz międzynarodowych nagród, w tym Car of the Year 2012 (Samochód Roku 2012) oraz World Green Car of the Year 2011” (Zielony Samochód Roku 2011). Przyznano mu również wyróżnienia za bezpieczeństwo, takie jak 5 gwiazdek (maksymalna ocena) w teście Euro NCAP. Silnik elektryczny Opla Ampera o mocy 111 kW/150 KM jest zasilany 16-kWh akumulatorem litowo-jonowym. W zależności od stylu jazdy i warunków drogowych przez pierwsze 40–80 kilometrów samochód zużywa wyłącznie energię elektryczną, nie emitując żadnych zanieczyszczeń. W trybie rozszerzonego zasięgu, któ-

124

ry uruchamia się z chwilą osiągnięcia niskiego poziomu naładowania akumulatora, następuje płynne przejście na pobieranie energii z generatora napędzanego przez silnik benzynowy o pojemności 1,4 litra i mocy 63 kW/86 KM. Tryb rozszerzonego zasięgu umożliwia przejechanie ponad 500 kilometrów bez tankowania. TOYOTA Toyota Prius Plug-in Hybryd to samochód, który łączy w sobie zalety niskiej emisji CO2 i możliwości ładowania z zewnętrznego źródła zasilania wraz z napędem spalinowo-elektrycznym. Koncepcyjny Prius Plug-in Hybrid został stworzony w oparciu o trzecią generację Priusa i jest wyposażony w litowo-jonową baterię. Pojazd typu Plug-in Hybrid na dystansie do 23 km działa jak samochód elektryczny, zaś przy dłuższych podróżach jak typowy samochód

hybrydowy. Atrybuty samochodu elektrycznego wydłużają jego zasięg i poprawiają ogólną ekonomikę jazdy. Oznacza to mniejsze zużycie paliwa, a tym samym mniejszą emisję CO2 i zanieczyszczeń atmosferycznych. Ponadto, jako samochód hybrydowy może jeździć niezależnie od stanu

ElektroTrendy nr 2/2013

04_relacje_targi_2.indd 124

2013-05-28 23:16:22

Ekologia

CZAS RELAKSU

naładowania baterii i nie jest uzależniony od infrastruktury ładującej. Model przedstawiony w Warszawie ma zasięg 20 km przy w pełni naładowanej baterii, a emisja CO2 wynosi mniej niż 60 g/km. Wersja produkcyjna, która zadebiutowała w 2012 roku, będzie miała zasięg na silniku tylko elektrycznym dłuższy o 3 km oraz emisję CO2 na poziomie 49 KM. Taki zasięg i czas ładowania baterii wynoszący jedynie 90 min. zaspakaja potrzeby dziennego transportu miejskiego. Toyota dąży do osiągnięcia dalszych ekologicznych rozwiązań w motoryzacji, wykorzystując technologię hybrydową do rozwijania gamy samochodów Plug -in Hybrid, samochodów napędzanych przez ogniwa paliwowe, które umożliwiają zmniejszenie zużycia paliw mineralnych, obniżenie emisji CO2 i będą dostosowane do zróżnicowanych źródeł energii.

z przodu; wyposażona jest w silnik prądu przemiennego o mocy 5kW, komplet baterii trakcyjnych o pojemności 260Ah/C20, system zintegro-

lampy LED. Opcyjnie można wyposażyć pojazd w centralny system uzupełniania wody w bateriach. Pojazd przeznaczony do przewozu osób m.in.

MELEX - model 378 i 391 Model 378- nowa linia pojazdów elektrycznych Melex N.Car- wersja 8-mio osobowa z zawieszeniem 2- wahaczowym i kołami 13”, które zapewniają wygodną i komfortową jazdę, oraz hamulcami tarczowymi wanych wskaźników, dzięki którym można kontrolować m.in. prędkość jazdy oraz stopień rozładowania baterii; przełącznik szybkiej/wolnej jazdy, przełożenie główne przekładni 20:1 (umożliwiające podjazdy pod niewielkie wzniesienia), schowek na dokumenty, 2-punktowe pasy bezpieczeństwa a na pulpicie gniazdo 12V. Karoseria wykonana z laminatu, którą można zamówić w dowolnym kolorze z palety RAL, pokryta dodatkową warstwą perłowego lakieru. Zderzak ze stali nierdzewnej z przodu zapewnia dodatkową ochronę, z tyłu pojazd wyposażony jest w energooszczędne

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

04_relacje_targi_2.indd 125

125

2013-05-28 23:16:22

CZAS RELAKSU

Ekologia

w strefach zamkniętych dla ruchu pojazdów spalinowych, na dworcach, lotniskach, itp. Średni pokonywany dystans: 40-50 km. Prędkość max.: 33 km/h. Model 391- nowa linia pojazdów elektrycznych Melex N.Car- wersja 2- osobowa z drzwiami oraz skrzynią aluminiową rozkładaną na trzy strony o ładowności 1.000 kg (możliwość zastosowania różnego rodzaju zabudów z aluminium, płyty warstwowej z drzwiami/roletami z zamkiem, z nadstawką siatkową, jak również plandeki), z zawieszeniem 2-wahaczowym i kołami 13”, które zapewniają komfortową jazdę oraz hamulcami tarczowymi z przodu. Model 391 jest wyposażony w silnik prądu przemiennego o mocy 5kW, komplet baterii trakcyjnych o pojemności 260Ah/C20, system zintegrowanych wskaźników, przełącznik szybkiej/wolnej jazdy, przełożenie główne przekładni 20:1 (możliwość podjazdu pod niewielkie wzniesienie), 3-pkt pasy bezpieczeństwa. Zderzak ze stali nierdzewnej z przodu zapewnia dodatkową ochronę, z tyłu pojazd

126

wyposażony jest w energooszczędne lampy LED. Opcyjnie wyposażenia to: ogrzewanie elektryczne lub spalinowe z niezależnym zasilaniem pozwalające na pracę w rożnych warunkach atmosferycznych, podnośnik hydrauliczny do szybkiego rozładunku materiałów sypkich, hak holowniczy. Średni pokonywany dystans: 50-60 km. Prędkość max.: 33 km/h. ELE-DRIVECO Ele-DriveCo jest wiodącą na polskim rynku firmą specjalizującą się w budowie bezemisyjnych pojazdów rekreacyjno-użytkowych. Konstrukcje ELE-DRIVECO wyznaczają nowe trendy w segmencie pojazdów z napędem na 4 koła (ATV, UTV), a także lekkich statków powietrznych (PPGG). Zastosowanie przyjaznego dla środowiska napędu elektrycznego eliminuje emisję CO2 i hałasu. Przyczynia się również do znaczącego obniżenia kosztów eksploatacyjnych. Są to całkowicie elektryczne pojazdy rekreacyjno-użytkowe, o szerokim zakresie zastosowań, sprawdza-

ElektroTrendy nr 2/2013

04_relacje_targi_2.indd 126

2013-05-28 23:16:22

Ekologia

CZAS RELAKSU

„Safety Prototype” na SEM 2012 oraz Złotym Medalem z wyróżnieniem na Warszawskiej Międzynarodowej wystawie Wynalazków pod patronatem Prezydenta RP.

jące się w każdych warunkach drogowych (homologowane i dopuszczone do ruchu). Umożliwiają jazdę po drogach publicznych i w terenie bez uciążliwości typowych dla napędów spalinowych (bez spalin i hałasu). Znakomicie nadają się do wykorzystania: • przez wszelkiego rodzaju służby patrolowe (straż miejska, straż graniczna, straż leśna), • przy obsłudze terminali lotniczych, kolejowych, logistycznych i portów, • przy obsłudze centrów sportowo-rekreacyjnych (stadiony, parki rozrywki, ogrody zoologiczne i botaniczne, parki narodowe i krajobrazowe), • przy obsłudze ruchu turystycznego (agroturystyka, hotele parkowe, sanatoria),

• w działalności służb miejskich (zakłady komunalne, parki miejskie). STUDENCKIE KOŁO AREODYNAMIKI POJAZDÓW (SKAP) PAKS i KROPELKA to super-oszczędne pojazdy, które na litrze paliwa są w stanie przejechać setki kilometrów. Bolidy od podstaw skonstruowali studenci ze Studenckiego Koła Aerodynamiki Pojazdów (SKAP). Bolidy wykonano z zastosowaniem nowatorskich rozwiązań i nowoczesnych, lekkich materiałów. Pojazd PAKS debiutował w zawodach Shell Eco-marathon 2011 zdobywając 2 miejsce w kategorii „Safety” oraz 3 miejsce w klasie pojazdów napędzanych benzyną E 95 uzyskując wynik 300 km/litr. Kropelka przejeżdżając na litrze paliwa aż 659 km ustanowiła rekord Polski w spalaniu. Została nagrodzona główną nagrodą

KROPELKA to pojazd jednoosobowy. Startuje w zawodach Shell Eco-marathon w kategorii prototyp. Jest obecnie najbardziej ekonomicznym pojazdem w Polsce. W 2011 roku Kropelka podczas konkursu osiągnęła wynik 659 km na litrze paliwa. Projekt jest nieustannie rozwijany od 5 lat. Konstrukcja nadwozia jest samonośna. Pojazd posiada 3 koła w tym jedno tylne jest kołem skrętnym. Nadwozie wykonano z kompozytu zbrojonego włóknem węglowym. Kropelka swoją oszczędność zawdzięcza niewielkiej masie (48 kg) i niewielkim oporom. Opory powietrza są zminimalizowane dzięki opływowemu kształtowi nadwozia. Natomiast niskie opory toczenia to zasługa specjalnych opon oraz łożysk ceramicznym. Ważnym elementem jest także niewielki silnik o pojemności 25 cm3 specjalnie zoptymalizowany pod kątem minimalnego zużycia. Dodając do tych czynników odpowiednią strategię jazdy pojazd jest w stanie przejechać ponad 650 km na litrze paliwa. PAKS to jednoosobowy pojazd miejski. Startuje we wspomnianych zawodach w kategorii Urban Concept. W ostatnim konkursie Paks zajął 3. miejsce w swojej kategorii pod względem zużycia paliwa przejeżdżając 300 km na litrze paliwa. Poza tym pojazd zajął 2. miejsce w kategorii bezpieczeństwo. Organizatorzy docenili pomysłowość i niezawodność konstrukcji zaprojektowanej przez studentów. Projekt powstawał przez 2 lata. Ramę Paksa wykonano z aluminium, nadwozie z kompozytu zbrojonego włóknem węglowych. Dzięki temu pojazd gotowy do jazdy waży zaledwie 130 kg. Nowym rozwiązaniem są lekkie felgi wykonane przez studentów z kompozytu szklano-epoksydowego. Dzięki zaprojektowanemu kształtowi nadwozia Paks posiada niewielki opór aerodynamiczny. Specjalne opony i łożyska ceramiczne zapewniają minimalne opory toczne. Projekt ten pokazuje, że dzięki minimalizacji masy konstrukcji i prostym rozwiązaniom można znacznie zmniejszyć zużycie paliwa współczesnych samochodów.

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

04_relacje_targi_2.indd 127

127

2013-05-28 23:16:23

Od jakości do radości! Pełna gama najwyższej jakości źródeł światła w technologii LED

• Własna fabryka w Chinach, w Prowincji Guangdong – centrum przemysłu LED, ze specjalistyczną linią produkcyjną • Laboratoria badawcze EcoEnergy • Wysoka jakość i wydajność produktów • Poszanowanie środowiska naturalnego

EcoENERGY Sp. z o.o. Sp. k. Wyszogród 12 56-400 Oleśnica tel.: +48 71 72 300 04

www.eenergy.com.pl

027__relax_dziewczyna.indd 128

2013-05-28 11:10:32

Super nagrody!

Krzyżówka

CZAS RELAKSU

Sponsorem nagród do naszej krzyżówki jest firma EcoEnergy, która przeznaczyła wyjątkowe nagrody dla pierwszych 5 osób, które nadeślą nam prawidłowe rozwiązanie. Adres redakcji: ElektroTrendy, ul. Sieradzka 3, 01-263 Warszawa, z dopiskiem: krzyżówka. Wysłanie rozwiązania krzyżówki traktowane jest jako jednoczesne wyrażenie zgody na przetwarzanie danych osobowych, zgodnie z ustawą. Auto z rodziny Opla

Pamięci - to amnezja Kojarzy się z moralnością

4 Cząstka słowa

Paweł, były piłkarz …-play, honorowa gra

Rosyjska koszula

Stoi przy torach

Słynny filozof rzymski

Jedna trzecia miesiąca

Astaire, filmowy tancerz Komoda Naftowa z szybu

Arabski kraj z Basrą

Bada kultury ludów

Niejedna na jeżu

14 Cyfra bez wartości

Gęste zarośla

Dawniej urząd papieża

Dzieło Ksenofonta Opel Główna lub tv tętnica satelita

Fotel władcy Był nim Montezuma Dywanik na ścianie

Rzeka na płd. granicy

Niejeden z radości

Lejek z papieru Biały w kinie

Zbożowa kawa

Dostawczy Opel

Stolica Kenii

Straszny wypadek

Dotyk lub smak

Chce pokonać zło

Nie naleje z pustego

Część walki Nitki na choince

Grał Wokulskiego

Węgierskie jezioro

Obok Corsy i Vectry

Gra miłosne role

Wysoki wody w rzece … Twist, zespół

Stone wśród aktorek

Słynny paryski hotel

Goły, bez ubrania Burzył mury twierdzy

Składnik powietrza

Kuzynka mewy

Gruba …, działo Na skwarki Wielka siła Wielka fizyczna Krokiew

Wysokogórska roślina

Model Mitsubishi

Bolec z główką Stan z Montgomery

Hasło dla psa

Składnik benzyn

Jest nią Biurowa karuz zelówka aktami

Paluch z bajki Gorący okres Zator uliczny

Penelope z kina

Osa lub mucha

11 Miasto w Czechach

Sklep z płytami i prasą

Tysiąc watów

Hodowla drobiu

Drużyna w kajaku

Azyl na pustyni

Giichi, japoński generał Nazwiska zwycięzców krzyżówki nr 1 – LUMAX - z ET nr 01/2013,

Długi utwór epicki

Reżyser filmu "Avatar"

12 5

Deptak w Sopocie

Barack z USA

Figura, sylwetka

Przemyk z estrady

Hodowla roślin

Chodnik obok jezdni Muzykalna ósemka

Autor piszący prozą

Materiał drogowy

hasło: KTO WSZYSTKO ROZUMIE TEN WSZYSTKO PRZEBACZY 1. Aldona Boroch, Legnica, 2. Kazimierz Jura, Gdańsk, 3. Mira Konieczna, Rzeszów, 4. Leszek Zagórny, Olszyn, 5. Zygmunt Kabocki, Mińsk Mazowiecki,

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

027__relax_dziewczyna.indd 129

129

2013-05-28 11:10:33

CZAS RELAKSU

130

Pod prÄ&#x2026;dem A d r i a n n a

ElektroTrendy nr 2/2013

027__relax_dziewczyna.indd 130

2013-05-28 11:10:37

Pod prÄ&#x2026;dem A d r i a n n a

CZAS RELAKSU

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

027__relax_dziewczyna.indd 131

131

2013-05-28 11:10:41

CZAS RELAKSU

132

Pod prÄ&#x2026;dem A d r i a n n a

ElektroTrendy nr 2/2013

027__relax_dziewczyna.indd 132

2013-05-28 11:10:42

Pod prÄ&#x2026;dem A d r i a n n a

CZAS RELAKSU

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

027__relax_dziewczyna.indd 133

133

2013-05-28 11:10:43

CZAS RELAKSU

134

Pod prÄ&#x2026;dem A d r i a n n a

ElektroTrendy nr 2/2013

027__relax_dziewczyna.indd 134

2013-05-28 11:10:46

Pod prÄ&#x2026;dem A d r i a n n a

CZAS RELAKSU

nr 2/2013 www.elektrotrendy.pl

027__relax_dziewczyna.indd 135

135

2013-05-28 11:10:49

CZAS RELAKSU

Krzyżówka

Super nagrody!

Sponsorem nagród do naszej krzyżówki jest firma ZEXT, która przeznaczyła wyjątkowe nagrody dla 5 pierwszych osób, które nadeślą nam rozwiązanie. Adres redakcji: ElektroTrendy, ul. Sieradzka 3, 01-263 Warszawa, z dopiskiem krzyżówka Wysłanie rozwiązania krzyżówki traktowane jest jako jednoczesne wyrażenie zgody na przetwarzania danych osobowych zgodnie z ustawą

Nazwiska zwycięzców krzyżówki nr 2 – ENERGIZER - z ET nr 01/2013, hasło: POCIESZNE SŁOWO SMUTNEMU SERCU LEKARSTWO 1. Agata Fronczak, Warszawa, 2. Dorota Dmoch, Miastkowo, 3. Jaromir Kuszewski, Poznań, 4. Katarzyna Zimnocha Stargard Szczeciński, 5. Marek Trąbka, Kraków,

136

ElektroTrendy nr 6/2012

027__relax_dziewczyna.indd 136

2013-05-28 11:10:51

Razem wygramy