art ΠΟΝΤΙΚΙ
Νο 347
«Ως σκηνοθέτις στο ''Μέλι'' ένιωθα ότι βρίσκομαι σε ναρκοπέδιο»
μιναρεσ του ρεθυμνου
ΠΕΜΠΤΗ 9 ιανουαριου 2014
ΒΑΛΕΡΙΑ ΓΚΟΛΙΝΟ:
ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ - ΜΗΝΥΜΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΥ
Δίνουν ζωή στα οθωμανικά μνημεία!
ΡΑΔΙΟΦΩΝΟ Η μεγάλη επιστροφή του «Τρίτου»
νεοσ κοσμοσ Χιπ χοπ στην πλατεία Μοναστηρακίου
η ελλαδα αλλαζει; Σινεμα Η Θράκη έχει το δικό της Νέο αριστούργημα από τους αδελφούς Κοέν site για τον πολιτισμό
02/26 Η εποχή µας
09/01-15/01
ΠΟΝΤΙΚΙart
www.topontiki.gr
-Τι είναι το youtube για τη μουσική βιομηχανία. Πληγή ή σωτηρία; «Το youtube είναι κάτι σαν εγκυκλοπαίδεια και βιβλιοθήκη. Όμως οι καλλιτέχνες δεν αμείβονται, οι παραγωγοί δεν έχουν δουλειά, κι αυτό δεν ξέρω τι σημαίνει για το μέλλον. Το youtube είναι λύση αλλά και ένας επιπλέον τρόπος για την καταστροφή της δισκογραφίας. Παλαιότερα, η τηλεόραση ζητούσε από τους καλλιτέχνες να εμφανιστούν δωρεάν για να διαφημιστούν, δηλαδή για να πουληθούν και οι δίσκοι τους. Επίσης, στο youtube σε «ανεβάζουν» χωρίς να σε ρωτήσουν, δηλαδή δεν έχεις επιλογή ή έλεγχο, αν πρόκειται για μια καλή ή κακή σου στιγμή. Έχω ακούσει τον εαυτό μου βραχνιασμένο από συναυλία που ήμουν άρρωστη αλλά δεν γινόταν να την αναβάλω. Το κοινό της συναυλίας το ήξερε και το είχε αποδεχτεί, το κοινό του youtube όμως θεωρούσε ότι επρόκειτο για μια κανονική συναυλία όπου τραγουδούσα με την κανονική μου φωνή. Άρα το youtube μπορεί να λειτουργήσει ως διαφήμιση αλλά και ως δυσφήμηση. Για μένα όμως, παρά τα παραδείγματα που αναφέρω, το Ιnternet έχει λειτουργήσει θετικά. Δίσκοι μου, τραγούδια που πιθανόν κανείς δεν θα έπαιρνε χαμπάρι στο παρελθόν, κάποιοι τα έχουν ανακαλύψει, τα ακούν και τα διαδίδουν. Είναι απίθανο το πώς και πόσο οι ακροατές ψάχνουν και το τι βρίσκουν. Το youtube κατ’ αρχήν είναι σίγουρα εργαλείο για όλους μας».
ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ
Σαβίνα Γιαννάτου τραγουδίστρια
Άγγελος Κουτσούκης
ραδιοφωνικός παραγωγός, δημοσιογράφος και επί μία 20ετία υπεύθυνος δημοσίων σχέσεων της εταιρείας Lyra
«Το youtube και γενικότερα το Internet αποτελούν σε πολύ μεγάλο ποσοστό την αιτία της κρίσης στη δισκογραφία. Οι λόγοι είναι προφανείς: εύκολη και δωρεάν πρόσβαση στη μουσική. Το γεγονός ότι η μουσική «παράγεται» και ως εκ τούτου έχει κάποιο κόστος – πνευματικά δικαιώματα, κόστος ηχογράφησης κ.λπ. – δεν απασχολεί το youtube. Παίρνει ένα έτοιμο προϊόν και το κοινοποιεί. Aπευθύνεται ηλικιακά σε μια μερίδα ακροατών που δεν γνώρισαν τη διαδικασία ακρόασης της μουσικής, όπως οι λίγο παλαιότεροι. Που πολύ απλά σημαίνει ότι πέρα από την ίδια τη μουσική, στη διάρκεια της ακρόασης, καλό είναι να κρατάω στα χέρια μου και το εξώφυλλο του δίσκου, γιατί μου παρέχει κάποιες απαραίτητες πληροφορίες. Έτσι, πολύ συχνά, η ακρόαση μουσικής από το youtube παραμένει αποσπασματική. Βέβαια, ο όγκος πληροφοριών που σου δίνει είναι πολύ μεγάλος. Αλλά δεν παύει να είναι μέρος του προβλήματος που δημιούργησε την κρίση της «επίσημης» δισκογραφίας. Σε καμία περίπτωση, λοιπόν, δεν μπορεί να αποτελεί λύση. Στην καλύτερη περίπτωση παραμένει μια μηχανή αναζήτησης μουσικών πληροφοριών».
ΜΙΑ ΓΙΟΡΤΗ, ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ
Σ ΑΝΤΙΚΡΙΣΤΟΙ ΚΑΘΡΕΦΤΕ
Ένα «Λέοπαρντ» έπιασε τον σταυρό! του ΜΗΝΑ ΒΙΝΤΙΑΔΗ Κάθισα να δω το δελτίο ειδήσεων της Δημόσιας Τηλεόρασης το βράδυ των Φώτων. Όταν άνοιξα την τηλεόραση, μετέδιδε το θέμα των «Λέοπαρντ» και την ανάκριση που αρχίζει η Εισαγγελία του Μονάχου για τις μίζες εκατομμυρίων ευρώ. Επόμενο θέμα, το σπίτι της οικογένειας Καμμένου στην Ικαρία, που ήταν κάποτε ξενοδοχείο και τώρα εξοχική κατοικία δέκα δωματίων. Άγρια κόντρα περί ηθικής με τον υπουργό Υγείας Άδωνι Γεωργιάδη. Ακολούθησε το πέτρινο σπίτι του Μιχάλη Λιάπη στο Μεγάλο Χωριό Ευρυτανίας, που ανακαινίστηκε με κοινοτικά κονδύλια για να γίνει ξενώνας και οι κάτοικοι λένε ότι δεν είδαν ποτέ κανέναν επισκέπτη. Μετά, ο βουλευτής της Ν.Δ. Κοντογεώργος, που εμπλέκεται στην υπόθεση με ένα μεγάλο δάνειο αναπτυξιακής εταιρείας της περιοχής το οποίο δεν εξοφλήθηκε ποτέ, σχολίασε το θέμα. Κατόπιν προβλήθηκε ρεπορτάζ για την εκστρατεία του ΣΔΟΕ σ’ όλη την Ελλάδα να ανακαλύψει εταιρείες που πήραν επιδοτήσεις και μετά εξαφανίστηκαν. Άρματα με ερπύστριες που έτρεχαν σε ποτάμια, σπίτια βγαλμένα από παραμύθια και οργισμένοι άνθρωποι με έπνιξαν για είκοσι λεπτά στα νερά της πρώην Ελλάδας. Κάποια στιγμή μού φάνηκε ότι ένας οπλισμένος στρατιώτης κρατούσε έναν σταυρό! Έκλεισα την τηλεόραση και είδα το Φως …
Λευκές νύχτες κάτω από την Ακρόπολη Σάββατο βράδυ, πριν από τα Χριστούγεννα. Η παγκοσμίως γνωστή «Λευκή νύχτα» αισιοδοξεί να ανατρέψει το γκρίζο σκηνικό του αστικού τοπίου. Όλοι θα θέλαμε να είμαστε, έστω για λίγο, σε μια πόλη χωρίς τη μνημονιακή μαυρίλα και την αιθαλομίχλη. Η μνήμη κρατάει επιλεκτικά τις καλύτερες στιγμές του παρελθόντος και μοντάρει το υλικό με μουσικές και χρώματα. Κοιτάς πίσω και βλέπεις μόνο τα θετικά, προχωράς μπροστά και θέλεις να ξεχάσεις τις φωνές, την ασχήμια. Περπατώ στον δρόμο που κάποιοι χαρακτηρίζουν «τον ομορφότερο πεζόδρομο της Ευρώπης». Η Αθήνα σήμερα είναι πολύχρωμη
LIKE...
Κωστούλα Τωμαδάκη
και φωτεινή. Μοιάζει ψεύτικη. Ντυμένοι στα λευκά, ηθοποιοί ισορροπούν, κινούνται και χορεύουν πάνω σε ξυλοπόδαρα. Οι εντυπωσιακές φιγούρες τους κόβουν την ανάσα των περαστικών που κοντοστέκονται να τους θαυμάσουν. Το θέατρο του δρόμου έχει τα δικά του τερτίπια, σε καλεί να γίνεις «ανάλαφρος», δίχως σκοτούρες και αδιέξοδα. Προσπερνώ τους μικροπωλητές που διαλαλούν την πραμάτεια τους. Πέφτω πάνω σε έναν άγγελο. Στην τρίχα ντυμένες, δυο ηλικιωμένες γυναίκες στριμώχνονται μπροστά στο κατάστημα παπουτσιών. Ένα κορίτσι, ντυμένο με αγιοβασιλιάτικο σκουφί και γιρλάντα δέντρου για κασκόλ, στέκεται στην πόρτα. Δυο Ιάπωνες σηκώνουν τη φωτογραφική μηχανή και «αιχμαλωτίζουν» την κοπέλα. Κλικ. Δέκα «’χαριστώ» και άλλα τόσα «θένκιου» της λένε οι τουρίστες. Εκείνη σκέφτεται ότι θα μείνει στο «πόδι» ως τις 23:00. Τα μάτια της είναι υγρά και το χαμόγελο ψεύτικο. Γυρίζω τα μάτια στους χάρτινους ήρωες της γιορτής που διασχίζουν κάθετα την Ερμού. Περπατώ για να φτάσω στο Σύνταγμα. Στριμώχνομαι στο πλήθος, μοιράζομαι τον ίδιο ενθουσιασμό με άγνωστους καλλιτέχνες του δρόμου που ζουν την καθημερινότητά τους παρέα με τη μουσική, το θέατρο, την τέχνη. Τα βήματά μου μαλακώνουν στο πλακόστρωτο. Ένα αυτοσχέδιο πάλκο έχει στηθεί καταμεσής του δρόμου. Η μπάντα τζαζ συνδυάζει μουσική, τραγούδι και ακροβατικά. Παίζουν γνωστά τραγούδια, χορεύουν, αυτοσχεδιάζουν και τραβούν τους περαστικούς στην αυτοσχέδια πίστα. Ο Γρηγόρης, με δίπλωμα πιάνου, σπουδές στον χορό και το μοντέρνο τσίρκο, κάνει τους περαστικούς να καθυστερήσουν για λίγο στο ραντεβού τους. «Ρε παιδιά, πώς αντέχετε να παίζετε τόσες ώρες;» ρωτάει ο νεαρός και απαθανατίζει τη «στιγμή» στο κινητό του. Μια φωτογραφία καταγράφει τη μαγεία της μουσικής, ακόμη και χωρίς ήχο. Μερικές φορές κάτι γίνεται. Τότε η Αθήνα μοιάζει όμορφη και ο Παρθενώνας εξακολουθεί να κρέμεται πάνω από τον ομορφότερο πεζόδρομου του κόσμου.
στην ανάρτηση της σκηνοθέτιδος ΜΑΝΙΑΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Όταν πρωτοανεβήκαμε στη σκηνή, μας έλεγαν πως έχουμε την όψη πολύ υγιή και δεν ξέραμε αν θα κάνει για την τέχνη, και τώρα που η όψη «έγραψε» πια, κάποιοι λένε πως η τέχνη θέλει να υμνήσει την υγεία... Τελικά αποφασίστε πώς τη θέλετε την τέχνη... Γιατί εμείς και τότε και τώρα στα όριά μας ήμασταν,
και με τα όρια των πραγμάτων παίζαμε... και μ’ αυτόν τον τρόπο μάθαμε και ν’ αγαπάμε… την τέχνη και τη ζωή… (Μια καλλιτέχνις που παλεύει χρόνια για την ποιότητα στο θέατρο θέτει κρίσιμα ερωτήματα. Ζητούνται όρια…)
09/01 - 15/01
ποντικιart
Η εποχή μας 03/27
www.topontiki.gr
Η επιστροφή του Τρίτου! Επιστρέφουν, σταδιακά, στις συχνότητες των ραδιοφώνων μας τα προγράμματα της παλιάς ΕΡΑ. Η αρχή γίνεται ήδη από το Τρίτο. Από τη Δευτέρα εκπέμπει δοκιμαστικά από τις παλιές του συχνότητες, 90,9 και 95,6, αλλά και από τις πρώην συχνότητες του Δεύτερου, 103,7 και 102,9. Προς το παρόν, και για μια εβδομάδα τουλάχιστον, μεταδίδει μόνο μουσική. «Μια πολύ προσεκτικά επιλεγμένη play list», όπως λέει ένα από τα μέλη της επιτροπής, η οποία έχει αναλάβει την ανασυγκρότηση του Τρίτου, ο συνθέτης Τάσος Ρωσόπουλος, «για να ξαναλειτουργήσουν οι συχνότητες, να το ξαναβρεί ο κόσμος». «Την επόμενη ή, το πολύ, τη μεθεπόμενη εβδομάδα, αν δεν υπάρξει κάποια καθυστέρηση στις διαδικασίες, θα εκπέμπει κανονικό πρόγραμμα», εξηγεί ο διευθυντής της δημόσιας ραδιοφωνίας Θανάσης Γεωργακόπουλος. Έως τότε ελπίζεται πως θα έχουν λυθεί, ή θα έχουν βρεθεί νόμιμοι τρόποι να ξεπεραστούν, θέματα τα οποία έχουν σχέση και με τη Δ.Τ., από τα στούντιο της οποίας θα εκπέμπει και με την οποία έχουν υπογράψει μερικοί συνεργάτες, και τη ΝΕΡΙΤ, στην οποία θα μεταβιβαστούν τα πάντα.
στελιοσ μουστοσ
κατερινα σχοινα
Σίσσυ Παπαδάκη
art
δας», «Πού πάει η μουσική» κ.ά. Όλοι θα είναι εξωτερικοί συνεργάτες με συμβάσεις έργου για αυτό το μεταβατικό δίμηνο. Αργότερα, όταν ρυθμιστούν τα της ΝΕΡΙΤ και θα διαμορφωθεί το κανονικό πρόγραμμα, θα αποσαφηνιστεί και η σχέση τους με τον νέο φορέα. Η τάση πάντως είναι να λειτουργεί το ραδιόφωνο κυρίως με παραγωγούς και συμβάσεις έργου και λιγότερο με μόνιμους υπαλλήλους. Το κόστος του νέου προγράμματος θα είναι χαμηλό. Όσο περίπου και του παλιού Τρίτου, του οποίου τα μηνιαία έξοδα δεν ξεπερνούσαν τα χρήματα τα οποία δίνονταν μόνο για τη βραδιά επιλογής του τραγουδιού που θα μας εκπροσωπούσε στη Γιουροβίζιον.
Μετά το Τρίτο, σταδιακά θα ξαναλειτουργήσουν και τα περισσότερα προγράμμα της παλιάς ΕΡΑ. Πιθανότα πρώτα ο Κόσμος και μετά τα υπόλοιπα, με την ΕΡΑ Σπορ να ενσωματώνεται στο ειδησεογραφικό Πρώτο. Tελευταίο θα ξεκινήσει το Δεύτερο, μια που, μεταξύ άλλων, οι περισσότεροι συνεργάτες του δεν βρίσκονται σήμερα στη Δ.Τ. Αντιθέτως συνεργάζονται με το ιντερνετικό Δεύτερο της ERTopen και, όπως και όλοι όσοι συνεχίζουν τα προγράμματα της ΕΡΤ στο Διαδίκτυο, αντιμετωπίζουν με πάρα πολλές επιφυλάξεις τα περί «αναγέννησης» της δημόσιας ραδιοφωνίας. «Σιγά μην την έπιασε την κυβέρνηση ο πόνος για το Τρίτο», λένε. «Βεβαίως και το ζητά ο κόσμος. Βεβαίως και θα αποδειχθεί πως χρειαζόταν και αυτό και τα άλλα προγράμματα. Όμως όλη αυτή η κίνηση είναι νομικά, τουλάχιστον, έωλη και γίνεται εκ του πονηρού. Επειδή, ειδικά τώρα με την ελληνική προεδρία στην Ε.Ε., οι κυβερνώντες‘‘καίγονται’’να παρουσιάσουν κάτι πληρέστερο και ποιοτικότερο από τη Δ.Τ., την οποία ακόμα δεν αναγνωρίζει η EBU. Έχουν καταλάβει πολύ καλά πόσο λάθος ήταν το λουκέτο στην ΕΡΤ και ψάχνουν ένα άλλοθι νομιμότητας». Η συνέχεια στα ραδιόφωνά μας.
Από τους παλιούς συνεργάτες κληθηκαν όλοι να συμμετάσχουν. Μερικοί αρνήθηκαν για λόγους που έχουν σχέση με το ότι ακόμα περιμένουν την αποζημίωσή τους από την ΕΡΤ, λόγους συνδικαλιστικούς, πολιτικούς ή απολύτως προσωπικούς. Οι περισσότεροι πάντως δέχτηκαν την πρόταση που τους έγινε και έτσι θα ξανακούσουμε εκπομπές όπως «Τα πρωινά του κόσμου», «Ο συνθέτης της εβδομάΕΚΔΟΤΗΣ - ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ Αντώνης Δελλατόλας
αρχισυντακτησ Μηνάς Βιντιάδης
ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ εκδοσησ
Υπευθυνη υλης Χρυσούλα Παπαϊωάννου
Παναγής Δ. Κουτουφάς
τασοσ ρωσοπουλοσ
Οι άλλες φωνές
Οι συνεργάτες
ΠΟΝΤΙΚΙ
«Δαγκωτό» στο ελληνικό σινεμά της χρυσουλασ παπαϊωαννου
Οι εκπομπές «Το πρόγραμμα θα είναι όπως ήταν και παλαιότερα, κατά τη γνώμη μου, λίγο καλύτερο, πιο ζωντανό, πιο τακτοποιημένο σε ζώνες» λέει ο κ. Γεωργακόπουλος. «Κατά 90% θα είναι το παλιό Τρίτο, αλλά θα υπάρχουν και μερικές νέες εκπομπές και ορισμένοι καινούργιοι συνεργάτες, μικρές εκπλήξεις στους ακροατές του». Την ευθύνη του, εξηγεί, δεν έχει αναλάβει ένας διευθυντής, αφού ακόμα όλα βρίσκονται σε μεταβατική φάση και κάτι τέτοιο θα καθυστερούσε ακόμα περισσότερο τη μακρόχρονη διαδικασία μέχρι να υπάρξει η ΝΕΡΙΤ, αλλά μια πενταμελής επιτροπή, η οποία αποτελείται από τους Διονύση Μαλούχο, Τάσο Ρωσόπουλο, Στέλιο Μούστο, Ιλάν Σολομών, συνεργάτες και του προηγούμενου Τρίτου, και την Κατερίνα Σχοινά. «Δεν κινούμαστε με βάση κάποιο μακροπρόθεσμο όραμα, αλλά με δεδομένο πως μιλάμε για μια μεταβατική φάση, η οποία θα κρατήσει ένα δίμηνο. Η διαδικασία είναι συμμετοχική, πέντε άνθρωποι έχουμε αναλάβει να συντονίσουμε μια ομάδα που ήδη ξέραμε από το παλιό Τρίτο» διευκρινίζει ο Τ. Ρωσόπουλος.
δελτιο και ρου
διορθωση ΚειμΕνων Κώστας Θέος Μαρία Παπαρρηγοπούλου
εμπορικO TMHMA Μάνθος Καλούμενος τηλ.: 210 6898448, fax: 210 6898226
Κάθε άνθρωπος έχει τα χούγια του. Και το χούι δεν… αστειεύεται. Ειδικά αν το μικρόβιο που έχεις είναι το σινεμά, τότε οι σκέψεις είναι γεμάτες εικόνες, περισσότερο κι από λέξεις. Παράδοξο; Μπορεί. Στο τέλος κάθε χρονιάς κάνω πάντα τη δική μου προσωπική λίστα των ταινιών που μου άρεσαν από τη σοδειά της χρονιάς που έφυγε. Για ποιον λόγο; Ίσως από δημοσιογραφικό έθιμο – οι περισσότεροι λάτρεις του κινηματογράφου το κάνουν. Ίσως, όμως, και από προσωπικό μεράκι. Όπως και να ’χει. Στην αυγή του νέου έτους θέλω να θυμηθώ τις ταινίες που με ταξίδεψαν για τον άλφα ή βήτα λόγο, αυτές που με συγκίνησαν, αυτές που θαύμασα κι αυτές που με προβλημάτισαν ή με στοίχειωσαν. Και ναι, σε πείσμα των καιρών, θα ξεκινήσω με το ελληνικό σινεμά. Τρεις ταινίες ξεχώρισα για διαφορετικό λόγο την καθεμία. Το «Miss Violence» του Αλέξανδρου Αβρανά, κι όχι μόνο για λόγους δικαιοσύνης και εθνικής περηφάνιας επειδή βραβεύτηκε. Αλλά γιατί είναι μια ταινία που με ακολούθησε μέρες μετά την προβολή της. Ομολογώ ότι βγήκα από την αίθουσα και το πρώτο πράγμα που σκέφτηκα δεν ήταν «τι ταινιάρα είδα». Αλλά με έβαλε σε σκέψεις: το θέμα, το σοκ, ο απόλυτος ρεαλισμός, η διαστροφή ενός πατέρα, η απόδοση δικαιοσύνης και η απορία γιατί δεν έγινε νωρίτερα. Κι αυτό είναι σπουδαίο κατόρθωμα: να σε στοιχειώσει ένας σκηνοθέτης με μια ιστορία που κρατάει μόλις 80 λεπτά. Είναι και «Ο εχθρός μου» του Γιώργου Τσεμπερόπουλου, από τους αγαπημένους σκηνοθέτες. Μια ταινία με αρχή, μέση και τέλος. Με ιστορία που εξελίσσεται και κάπου καταλήγει. Την αγάπησα για τον ήρωά της, έναν μικροαστό που έχει τα πάντα τακτοποιημένα στη ζωή του, και από ανθρωπάκος γίνεται αγρίμι που πιάνει όπλο. Την αγάπησα και για το τέλος της. Γιατί με ξάφνιασε. Και γιατί μου ταίριαξε. Και φυσικά η «Μικρά Αγγλία» του Παντελή Βούλγαρη. Όχι μόνο γιατί αποθέωσε έναν παράφορο έρωτα, που είχε όλη τη μαγεία του ανεκπλήρωτου και του εξιδανικευμένου. Αλλά γιατί ο Βούλγαρης – αλίμονο – κάνει σινεμά με όλη τη σημασία της λέξης. Και κάνει άρτιες και μεγάλες παραγωγές, όπου κάθε λεπτομέρεια είναι ζυγισμένη με το υποδεκάμετρο, όπως ήταν π.χ. η αναπαράσταση της εποχής της Άνδρου του ’30. Και ναι, η κινηματογράφηση των ερωτικών σκηνών, αυτών που ήταν γεμάτες υπονοούμενα, η εικόνα ενός απλού χαδιού ή ενός βλέμματος, ήταν υπόδειγμα. Και από ξένες; Αυτές είναι κάμποσες. Από πού να αρχίσεις; Από το «12 χρόνια σκλάβος» στου Στιβ Μακ Κουίν μέχρι το… μικρό «Τα μυθικά πλάσματα του νότου» του Μπεν Ζάιτλιν. Εγώ θα μείνω στις ελληνικές, γιατί αυτές είναι, ή μάλλον θα έπρεπε να είναι, η προτεραιότητά μας. Κι αν κρίνουμε από την πτώση των εισιτηρίων τη χρονιά που πέρασε, τότε το καμπανάκι χτυπάει. Το σινεμά ήταν ανέκαθεν μια τέχνη που μας έβγαζε ασπροπρόσωπους. Ας της δώσουμε την ευκαιρία να συνεχίσει να το κάνει.
04/28 Θέμα
09/01 - 15/01
ποντικιart
www.topontiki.gr
Οι Τούρκοι απειλούν την Αγία Σοφία, Ενώ οι Αγίες Σοφίες της γειτονικής χώρας γίνονται τζαμιά (Νίκαια, Τραπεζούντα) ή ανοίγει η συζήτηση (Κωνσταντινούπολη) να ξαναγίνουντζαμιά , καταστρατηγώντας κάθε διεθνή σύμβαση και πρακτική για την προστασία των μνημείων, στην Ελλάδα τριάντα οθωμανικά μνημεία, απ’άκρη σ’άκρη στην Ελλάδα, βρίσκονται σε πρόγραμμα αναστήλωσης από το υπουργείο Πολιτισμού, με προϋπολογισμό 33 εκ. ευρώ. Ήταν 1926 όταν στη Φλώρινα, με εντολή των αρχών, κατεδαφίστηκαν πέντε από τα επτά τζαμιά της πόλης. Την ίδια δεκαετία, τζαμιά μετατρέπονται σε εκκλησίες, όπως η σημερινή εκκλησία του Αγίου Νικολάου στην Καβάλα, που κάποτε ήταν το μεγαλύτερο λατρευτικό τέμενος της πόλης, το οποίο ίδρυσε το 1530 ο Ιμπραήμ Πασάς, ο βεζίρης και γαμπρός του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς. Αργότερα, οι νέες οικιστικές και πολεοδομικές ανάγκες οδηγούν στην κατεδάφιση και οθωμανικών μνημείων (ανάμεσα σε άλλα) προκειμένου οι πόλεις να δεχτούν νέες χρήσεις. Οι αντιδράσεις των αρχαιολόγων και των τοπικών φορέων δεν μπόρεσαν να αποτρέψουν την απόφαση της κυβέρνησης της χούντας το 1971 να κατεδαφιστεί το Βαλιδέ Τζαμί, το οποίο δεν έφτανε που ήταν οθωμανικό, προϋπήρξε και ενετικό, ο περίφημος ναός του Σωτήρος – San Salvador. To Χαμζάρ Μπέη Τζαμί, γνωστότερο ως Αλκαζάρ, στη Θεσσαλονίκη, μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’80 ήταν κινηματογράφος και μάλιστα ταινιών πορνό! Μια συναυλία των Χειμερινών Κολυμβητών το 1982, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων «Δημήτρια», ήταν η αρχή ώστε το μνημείο να ενταχθεί με άλλον τρόπο στη ζωή της πόλης και το έναυσμα ώστε αργότερα να ξεκινήσουν τα προγράμματα αποκατάστασης και ανάδειξής του. Αν και τα οθωμανικά μνημεία αποτελούν μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας, αυτό άργησε να γίνει αποδεκτό και κοινωνικά και ως κρατική πολιτική. Πολλά εγκαταλείπονταν στη φθορά, άλλα γκρεμίζονταν και άλλα δέχονταν μη συμβατές χρήσεις. Αυτά όμως ανήκουν στο παρελθόν. Εδώ και πολλά χρόνια η φροντίδα των οθωμανικών μνημείων από το ελληνικό κράτος έχει αποκτήσει τακτικό, οργανωμένο και συστηματικό χαρακτήρα. Θα έπρεπε να γίνει αυτό νωρίτερα; Σίγουρα. Στα πολεοδομικά σχέδια της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, τον 19ο αιώνα, οι μελετητές (Κλεάνθης-ΣάουμπερτΚλέντζε και Εμπράρ-Μόσον αντίστοιχα) περιλαμβάνουν τα οθωμανικά μνημεία. Ο υπουργός Συγκοινωνιών της
«Τζιντζιρλι τζαμι», σερρεσ Δήμητρα Μυρίλλα
κυβέρνησης Βενιζέλου το διάστημα 1917-1922, Αλέξανδρος Παπαναστασίου, αντιδρά στην κατεδάφιση των μιναρέδων και γράφει: «Είναι εθνικόν κτήμα, έχουν αξία και πρέπει να μένουν σεβαστά». Ήταν η εποχή που το ελληνικό κράτος προσπαθούσε να εξαφανίσει τα σύμβολα των κατακτητών, καταστρέφοντας τους θρησκευτικούς χώρους καθώς είναι οι πιο εμβληματικοί.
Λίνα Μενδώνη: Ανάδειξη και αποκατάσταση «Αυτή τη στιγμή σε όλη την Ελλάδα, από τη Θράκη και τη Μακεδονία ως τη Ρόδο και την Κρήτη, η Αρχαιολογική Υπηρεσία κάνει μια τεράστιας έκτασης παρέμβαση για την αναστήλωση, ανάδειξη και απόδοση στην κοινωνία των οθωμανικών μνημείων» λέει στο «Ποντίκι» η γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη. Αυτό σε νούμερα σημαίνει ότι 30 μνημεία της οθωμανικής περιόδου στην Ελλάδα, με κονδύλια από το ΕΣΠΑ, που φτάνουν τα 33 εκατ. ευρώ, δέχονται τη φροντίδα αρχαιολόγων, αναστηλωτών, συντηρητών. Ήδη με το Γ’ ΚΠΣ αποκαταστάθηκαν 12 οθωμανικά μνημεία, προϋπολογισμού 13,5 εκατ. ευρώ. Εξάλλου, περισσότερα από 400 οθωμανικά μνημεία είναι κηρυγμένα ως διατηρητέα από την Αρχαιολογική Υπηρεσία.
Έπαψαν οι αντιδράσεις και οι εθνικιστικές κορώνες; Όχι, αν και ευτυχώς δεν χαρακτηρίζουν το σύνολο των τοπικών κοινωνιών, που υποδέχονται τα αποκατεστημένα μνημεία, με χρήσεις όπως μουσεία και χώροι πολιτισμού, με ενθουσιασμό. «Η δημοπράτηση των τευχών για τον διαγωνισμό για την απακατάσταση του Φετιχιέ Τζαμιού στο Μοναστηράκι έχει εμποδιστεί πολλές φορές» μας λέει ο διευθυντής Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων Θεμιστοκλής Βλαχούλης. Μια εθνικιστική κίνηση, που αυτοαποκαλείται Δράση Ελλήνων Πολιτών, κάθε φορά που καλούνται οι υποψήφιοι να υποβάλουν τα τεύχη τους εμποδίζει την είσοδο στα γραφεία της Διεύθυνσης, με αποκορύφωμα το τελευταίο γεγονός, όταν κάποιος «θερμοκέφαλος» εξ αυτών εισέβαλε στην είσοδο με φορτηγό! Αλλά και η Χρυσή Αυγή έχει φροντίσει να υποβάλει τα ρατσιστικά και εθνικιστικά διαπιστευτήριά της με ερωτήσεις στη Βουλή κατά της αναστήλωσης του Φετιχιέ Τζαμιού αλλά και άλλων οθωμανικών μνημείων, όπως στη Ρόδο. Παρ’ όλα αυτά, η αρχαιολογική υπηρεσία, παρά τις τεράστιες δυσκολίες σε προσωπικό, με υπαλλήλους που τρέχουν σε όλη την Ελλάδα, πληρώνοντας συχνά από την τσέπη τους τα οδοιπορικά, σκύβει με φροντίδα πάνω
09/01 - 15/01
ποντικιart
Θέμα 05/29
www.topontiki.gr
εμείς σώζουμε τα οθωμανικά μνημεία
«φετιχιε τζαμι», αθηνα χτίστηκαν στη Ρόδο ύστερα από την κατάκτησή της από τους Οθωμανούς το 1522. Αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα μνημεία οθωμανικής αρχιτεκτονικής του νησιού και πιθανολογείται ότι χτίστηκε από τεχνίτες που ήρθαν γι’ αυτό τον σκοπό από κεντρική περιοχή της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Η αναστήλωση, η οποία έχει ήδη αρχίσει, έχει προϋπολογισμό 1.000.000 € .
Οι Αγίες Σοφίες
«βαγιαζιτ», διδυμοτειχο σε αυτό το κομμάτι της πολιτιστικής κληρονομιάς. «Τα οθωμανικά μνημεία αποτελούν ιστορικά τεκμήρια μιας εποχής και η ελληνική πολιτεία είναι υποχρεωμένη να μεριμνά για όλα τα μνημεία που βρίσκονται στο έδαφός της. Αυτό επιβάλλει και επιτάσσει το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, την ισότιμη μεταχείριση των μνημείων. Οι όποιες αντιρρήσεις ακούγονται για τη φροντίδα που η πολιτεία δείχνει σε αυτά δεν λαμβάνουν υπόψη τους ούτε το διεθνές περιβάλλον ούτε την ιστορική και αρχαιολογική ιδιαιτερότητα της χώρας» τονίζει η Λίνα Μενδώνη.
Το μεγάλο τέμενος Το μεγάλο τέμενος του Διδυμότειχου, γνωστό ως Βαγιαζήτ, ένα από τα μεγαλύτερα μουσουλμανικά τεμένη στην Ευρώπη, ίδρυμα του Σουλτάνου Μεχμέτ Α’ και δείγμα της μεγάλης οικοδομικής δραστηριότητας των Οθωμανών στην πόλη, αναστηλώνεται με προϋπολογισμό 4,1 εκατ. ευρώ. Το Φετιχιέ Τζαμί (Τζαμί του Πορθητή) στο Μοναστηράκι, θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα οθωμανικά μνημεία (κατασκευάστηκε μεταξύ 1668 και 1670 πάνω σε παλαιότερη χριστιανική βασιλική του 8ου ή του 9ου αιώνα) και η μελέτη για την αποκατάστασή του (με προϋπολογισμό 1 εκατ. ευρώ) εγκρίθηκε από το Κεντρικό Αρ-
χαιολογικό Συμβούλιο το 2013. Μετά την αποκατάσταση, στον χώρο θα φιλοξενούνται μικρές εκθέσεις και εκδηλώσεις που συνάδουν με τον χαρακτήρα του μνημείου. Το τέμενος του Οσμάν Σαχ στα Τρίκαλα είναι ένα από τα 79 τζαμιά που έκανε ο σπουδαίος Οθωμανός αρχιτέκτονας Σινάν και το μοναδικό που σώζεται σε ελληνικό έδαφος. Μετά το 1900 φιλοξένησε στρατιωτικές αποθήκες, αλλά πρόσφατα ολοκληρώθηκε η αποκατάστασή του και θα φιλοξενήσει έκθεση για την ιστορία της περιοχής των Τρικάλων. Πριν από λίγους μήνες, οι Σέρρες υποδέχθηκαν την ολοκλήρωση της αποκατάστασης του Τζιντζιρλί Τζαμιού (του 16ου αιώνα που αποδίδεται στη σχολή Σινάν) και σήμερα φιλοξενεί έκθεση για τη μεγάλη πυρκαγιά του 1913 που κατέστρεψε την πόλη. Το Τζαμί Νεραντζέ του Ρεθύμνου είναι ένα από τα τεμένη της πόλης που προήλθαν από τη μετατροπή εκκλησιών μέσα στον 17ο αιώνα. Ιδρύθηκε το 1646 με τη μετατροπή του καθολικού της μονής της Παναγίας του τάγματος των Αυγουστινιανών μοναχών. Η Διεύθυνση Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων εκτελεί ένα γιγάντιο έργο αποκατάστασης του μιναρέ προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα σοβαρά προβλήματα στατικής επάρκειας. Το Τέμενος Ρετζέπ Πασά είναι ένα από τα πρώτα τεμένη που
Ο κατάλογος είναι μακρύς, παρά τη θλίψη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου για την κατάσταση του Φετιχιέ Τζαμιού, την οποία εξεδήλωσε κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα στις 13 Δεκεμβρίου. Και όλα αυτά στον απόηχο της μετατροπής κορυφαίων βυζαντινών μνημείων της Μικράς Ασίας και της Κωνσταντινούπολης σε μουσουλμανικά τεμένη, η οποία πραγματοποιείται κατά το τελευταίο χρονικό διάστημα από την τουρκική κυβέρνηση. Ο ναός της Αγ. Σοφίας στη Νίκαια από τον Ιούλιο του 2012 επαναλειτουργεί ως τζαμί. Ο ναός της Αγ. Σοφίας στην Τραπεζούντα ήταν βυζαντινός μουσειακός χώρος και υπέστη εσωτερικές κατασκευές που κρύβουν τις τοιχογραφίες για να γίνει τζαμί. Το ερειπωμένο καθολικό της μονής Στουδίου στην Κωνσταντινούπολη, της μόνης βασιλικής που σώζεται στην πόλη, αποσπάστηκε από το Μουσείο της Αγίας Σοφίας, όπου ανήκε ως μνημείο, και μετατράπηκε σε βακούφι, με στόχο να στεγαστεί και να επαναλειτουργήσει ως τζαμί, παρά την πολύ κακή κατάσταση διατήρησής του. Και βέβαια άνοιξε πάλι η συζήτηση για τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί. «Δεν είναι τυχαίο ότι επιλέγονται ναοί αφιερωμένοι στην Αγία Σοφία για να μετατρέπονται σε τζαμιά. Επιλογή που έχει μια σαφή ιδεολογική πρόθεση δήλωσης θριάμβου. Οι μετατροπές αυτές δεν γίνονται για να καλυφθούν θρησκευτικές ανάγκες. Απόδειξη είναι ότι συχνά ακόμα και οι τοπικές κοινότητες αντιδρούν, όπως στην Τραπεζούντα, γιατί φοβούνται μείωση του τουρισμού» μας λέει ο λέκτορας βυζαντινής αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Γιώργος Πάλλης. Το τμήμα Ιστορίας - Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών ετοιμάζει σχετικό ψήφισμα προκειμένου να καλέσει τους αρμόδιους διεθνείς οργανισμούς να παρέμβουν ώστε να διακοπεί αυτό το κύμα αλλοίωσης μνημείων.
ΓΝΩΜΗ Πάνος Βαλαβάνης, καθηγητής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, μέλος του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου
Κομμάτι της ιστορίας Εκτός από τις περιόδους της δόξας και της λαμπρότητας, περάσαμε και μεγάλα χρονικά διαστήματα υποτέλειας και εξάρτησης. Η αναστήλωση και αποκατάσταση των οθωμανικών μνημείων στην Ελλάδα είναι απολύτως ορθή από επιστημονική άποψη, εφόσον η Τουρκοκρατία αποτελεί ένα κομμάτι της ιστορίας του νέου Ελληνισμού. Η υπόμνηση όλης της ιστορίας μας μέσω των μνημείων τεκμηριώνει πως ο τόπος μας είναι ένα παλίμψηστο επαφών, ανταλλαγών και αλληλεπιδράσεων σε κάθε εποχή και σε κάθε πτυχή του εθνικού μας βίου, από τις αντιλήψεις και τη στάση ζωής μας μέχρι τα φαγητά και τα επώ-
06/30 Θέματα
09/01 - 15/01
ποντικιart
www.topontiki.gr
γη πλανητησ
Νεραντζούλα με σκουφί Της ΣIΣΣΥΣ ΠΑΠΑΔΑΚΗ Το γεγονός θα μπορούσε να περάσει σχεδόν ασχολίαστο όπως πολλά χάπενιγκ τα οποία οργανώνονται κατά καιρούς: Μουσικά δρώμενα σε κεντρικές πλατείες, εκστρατείες για τον καθαρισμό πεζοδρομίων από τσίχλες ή τοίχων από αφίσες, ποδηλατάδες σε πολυσύχναστους δρόμους. Δράσεις απολίτικες όπως τονίζουν πολλοί, ανώδυνες μια που δεν αλλάζουν και πολύ την πρωτεύουσα, κι ας υποστηρίζουν οι εμπνευστές τους πως γίνονται για να ζωντανέψει το κέντρο, περιορισμένες, συνήθως, σε μέρη τα οποία θεωρούνται ασφαλή και, σίγουρα, σε ημέρες που τα δελτία ειδήσεων δεν οραματίζονται επεισόδια. Δρώμενα που μπορεί και να είναι πολύ ευχάριστα και να δίνουν και έναν διαφορετικό τόνο σε μια απλή βόλτα. Τα πλεκτά όμως που φορέθηκαν στις νεραντζιές και τα παγκάκια της Παλιάς Βουλής προκάλεσαν όσα σχόλια δεν έχουν προκαλέσει όλες οι άλλες δράσεις μαζί. Πρόκειται, διάβασα, για yarn bombing, ένα νέο είδος τέχνης. Ξεκίνησε όταν μια κυρία στο Τέξας αποφάσισε να χρησιμοποιήσει τα νήματα που της περίσευαν από τα πλεκτά της για να στολίσει την πόρτα της. Αυτή την πόρτα είδε τοπικός εικαστικός έφτιαξε την πρώτη ομάδα που έπλεκε λουλούδια για να ομορφύνει κάγκελα, παγκάκια, αγάλματα, να «ζεστάνει», όπως ειπώθηκε πόλεις και να δώσει λίγο χρώμα στην καθημερινότητα των κατοίκων τους. «Μόνο εμάς εδώ ενόχλησαν» λένε όσοι διασκέδασαν με την κίνηση αυτή. «Και δεν καταλάβαμε ούτε τη χρησιμότητα ούτε τον συμβολισμό της» συμπληρώνουν. Βάζοντας στα δέντρα κασκόλ, παλτά, σκουφάκια, ζιπουνάκια, ό,τι και να είναι αυτά, εξηγούν, τα εξανθρωπίσαμε λιγάκι, ώστε να καταλάβουμε όλοι πως δεν κάνει να τα κόβουμε για να τα καίμε στο τζάκι προκαλώντας και αιθαλομίχλη. Ώστε για να νοιαστούμε για κάτι πρέπει να μας θυμίζει, έστω και ελάχιστα, τον εαυτό μας; Και οι άστεγοι λίγο πιο πέρα είναι κάτι ξένο προς εμάς; Το πρόβλημά τους είναι τεράστιο, δεν χρησιμεύει όμως να μην κάνουμε τίποτε άλλο μέχρι να λυθεί, απλώς θα μιζεριάσουμε – ανταπαντούν οι υποστηρικτές της κίνησης. Ναι, αλλά σίγουρα τον κόπο να πλεχθεί κάτι για αυτούς θα τον εκτιμούσαν περισσότερο από όσο το παγκάκι. Και πέραν αυτού, αφού μιλάμε για καλλιτεχνική τάση, τι άσχημο έχουν τα δεντράκια; Είναι πιο όμορφη η νεραντζούλα με σκουφί από την παραδοσιακή φουντωτή;
ΑργΥρησ Χιονης
Ο εραστής των γραμμάτων απουσιάζει δύο χρόνια... Πριν από λίγες μέρες, ανήμερα των Χριστουγέννων, συμπληρώθηκαν δύο χρόνια από τον θάνατο του Αργύρη Χιόνη. Έτσι κι εμείς θυμηθήκαμε έναν αγαπημένο εραστή των γραμμάτων… Θυμάμαι τον Αργύρη Χιόνη (1943-2011) στο ύστατο χαίρε Αντώνης Μποσκοΐτης Πριν από αρκετά χρόνια μια ατυχία είχε χτυπήσει τον στον στιχουργό Ηλία Κατσούλη σε χωριό της Κορινθίας. Καποιητή: Το σπίτι του έπιασε φωτιά και κάηκε ολοσχερώς. θόταν απόμερα, μόνος του, σαν να μην ήθελε καμία σχέση Μου το αφηγήθηκε μια κοινή μας φίλη, ποιήτρια – ιστομε τις λεγόμενες δημόσιες… σχέσεις που συνήθως στήνονται ακόμη και ρία βγαλμένη απ’ τη ζωή, που στα μάτια μου έκανε τον Αργύρη Χιόνη σε κηδείες. Είχε μια βουβή συμμετοχή στον θρήνο για τον φίλο που χάθη- ήρωα θλιμμένης ποιητικής μπαλάντας του Λέοναρτ Κοέν. Για τον Χιόνη κε, όλο αξιοπρέπεια και ασκητισμό. Γιατί σαν ασκητής έζησε τα τελευταία μού μιλούσε και ο Vassilikos των Raining Pleasure, όταν, στη ραδιοφωείκοσι χρόνια της ζωής του ο Χιόνης, ασχολούμενος με τη γεωργία στο νική εκπομπή του στην Πάτρα, του έκανε ολόκληρα αφιερώματα για χωριό Θροφαρί της ορεινής Κορινθίας – κάτι που του άρεσε να σημειμέρες. ώνει στο βιογραφικό του. Αυτός, ένα πρώην παιδί των λουλουδιών που Σήμερα πιστεύω πως ο Χιόνης είναι ο σημαντικότερος υπερρεαλιστής σπούδασε ιταλική φιλολογία στο Άμστερνταμ και που από το 1967 έως ποιητής μετά την περίφημη γενιά του ΄30 και δίπλα στον εν ζωή, αιωνότο 1992 περιπλανήθηκε σε χώρες της βόρειας Ευρώπης. βιο σχεδόν, Νάνο Βαλαωρίτη. Υπήρξε ο μόνος, άλλωστε, που τόλμησε Δεκαπέντε ποιητικές συλλογές, πεζογραφήματα και θεατρικά έργα μάς να απευθυνθεί στον άγνωστο Θεό, θυμίζοντάς του πως, πλάθοντας τον κληροδότησε, όπως και στίχους για τραγούδια. Ανέκαθεν πολλοί ΈλληΆνθρωπο κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσίν Του, ουσιαστικά πολλαπλασίνες ομότεχνοί του συναντούσαν το μεγάλο κοινό μέσω της μουσικής, ασε τη μοναξιά Του: «Τώρα είσαι μόνος μέσα σ’ ένα πλήθος μόνων. Δεν γνωστό τοις πάσι. Ο Αργύρης Χιόνης δεν έτυχε πολλών μελοποιήσεων, έχει πιο μεγάλη μοναξιά». Το συγκεκριμένο ποίημα λεγόταν «Ελέησον ένα τραγούδι όμως των Κατσιμιχαίων, εκεί στις αρχές του ΄90, σε δικούς σε» και ανήκε στην τελευταία συλλογή του με τίτλο «Ό,τι περιγράφω με του σουρεαλιστικούς στίχους, έφτασε για να τον μάθουν πολλοί, οι περιγράφει» (2010). οποίοι ενδεχομένως να μην είχαν στενή σχέση με τα βιβλία. ΑναφέροΈναν χρόνο αργότερα, ξαφνικά και απρόσμενα, ανήμερα των Χριστουμαι στο «Ωραίο καλοκαίρι», με τη συμμετοχή, μάλιστα, του ερμηνευτή γέννων του 2011, μία καρδιακή ανακοπή θα στερούσε από τα ελληνικά Πασχάλη Αρβανιτίδη πλάι στον Πάνο και τον Χάρη Κατσιμίχα. γράμματα έναν αδιαφιλονίκητο εραστή τους.
09/01 - 15/01
ποντικιart
Συνέντευξη 07/31
www.topontiki.gr
ΒΑΛΕΡΙΑ ΓΚΟΛΙΝΟ
«Να γίνει νόμος για τον πόνο» Όσο κι αν πηγαινοέρχεται στις δύο πλευρές του Ατλαντικού για χάρη της καριέρας της, η καταξιωμένη ηθοποιός Βαλέρια Γκολίνο παραμένει «δικό μας παιδί». Με βέρα μεσογειακή ομορφιά, τα χαρακτηριστικά μπουκλάκια της και το εκρηκτικό ταμπεραμέντο, διατηρεί τα ελληνικά της σε πολύ καλή κατάσταση. Η Ελληνίδα μητέρα της, άλλωστε, μένει εδώ. «Κι όμως, δεν είναι τυπική Ελληνίδα μαμά. Δεν με τρελαίνει στα τηλέφωνα» μου λέει γελώντας. Η διαδρομή της συμπαθέστατης και πραγματικά φιλικής, χωρίς ίχνος -Ποια ήταν η βασική σας έννοια, ίσως ανησυχία, όταν καταπιαστήκατε με το θέμα της ευθανασίας; Το να αποφύγω τις παγίδες που μπορεί να έχει μια τέτοια ιστορία: τους συναισθηματισμούς, τη ρητορική, την ιδεολογία, το να κρίνεις τι είναι σωστό και τι λάθος. Αλλά και να αποφύγω την πορνογραφία, δηλαδή να κοιτάξω από κοντά τον θάνατο, χωρίς να κακοποιήσω ή να διαστρεβλώσω το θέμα μου. Τελικά το βρήκα εξαιρετικά δύσκολο: ένιωθα σαν να είμαι σε ναρκοπέδιο. Με παίδεψε πολύ το να μπορέσω να αποφύγω να κάνω μια μελοδραματική ταινία. Συνέχεια σκεφτόμουν εναλλακτικές στο σενάριο και τους διαλόγους.
επιτήδευσης, ηθοποιού, είναι γνωστή: ξεκίνησε μοντέλο αλλά κατέληξε ηθοποιός τόσο του ευρωπαϊκού όσο και του αμερικανικού κινηματογράφου, με πιο γνωστό ρόλο της στον «Άνθρωπο της βροχής», στο πλευρό των Ντάστιν Χόφμαν και Τομ Κρουζ. Μάλλον όμως, δεν «χορταίνει» με τίποτα. Με την καλή έννοια, γιατί η Βαλέρια… ψάχνεται. Αφορμή της κουβέντας μας – και μοναδικό της μέλημα να συζητήσει –, που έγινε στο προηγούμενο 54ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσ-
σαλονίκης, ήταν η πρώτη της μεγάλου μήκους ταινία ως σκηνοθέτις. Το «Μέλι» είναι μια ιστορία γύρω από μια νεαρή κοπέλα, την Ιρένε, η οποία βοηθά ανθρώπους που υποφέρουν να δώσουν τέλος στη ζωή τους. Χωρίς διδακτισμό και υπόγειες ηθικές επιταγές, θίγει διακριτικά το θέμα της ευθανασίας. Η ταινία ήταν η μία από τις τρεις υποψήφιες για το βραβείο του Ευρωπαΐκού Κοινοβουλίου Lux, που προωθεί ένα σινεμά κοινωνικό και διαφορετικό. Τελικά κέρδισαν τα «Ραγισμένα όνειρα» του Βέλγου Φέλιξ Βον Γκρόνινγκεν.
Χρυσούλα Παπαϊωάννου
-Και πότε καταλάβατε ότι το… βρήκατε; Μερικούς μήνες αφότου τελείωσα την ταινία. Γιατί στην αρχή δεν ήμουν ικανοποιημένη με κάποια πράγματα, τα οποία τώρα δεν θυμάμαι. Αλλά θυμάμαι ότι κάτι με «έτρωγε». Όταν λοιπόν, άνθρωποι από το κοινό άρχισαν να μου λένε ότι είναι καλή, άρχισα να είμαι ευχαριστημένη. Ακόμα και τώρα θεωρώ την ταινία μου καλή ή όχι ανάλογα με την προβολή, δηλαδή με τον κόσμο που τη βλέπει. Εγώ πια δεν έχω προσωπική άποψη, όσο και να μην το πιστεύετε. -Είναι περίεργο πάντως, που το ιταλικό κοινό, το οποίο είναι αρκετά συντηρητικό, καλοδέχτηκε την ταινία... Περίμενα περισσότερες πολεμικές αντιδράσεις, αλλά μάλλον τελικά έκανα μια ταινία που δεν τις επιτρέπει. Η ταινία μου, άλλωστε, δεν είναι μανιφέστο υπέρ της ευθανασίας, παρόλο που η προσωπική μου άποψη είναι υπέρ. Είναι ένα θέμα το οποίο μας υπερβαίνει, και φυσικά υπάρχουν αμφιβολίες, ενδοιασμοί, σκέψεις. Τίποτα όμως, στο κεφάλι μου δεν είναι εντελώς ξεκάθαρο. Αλλά θεωρώ ότι είναι μια φοβερά δύσκολη απόφαση το να αυτοκτονήσει κανείς. Το σίγουρο όμως είναι ότι δεν πρέπει να νιώθει παράνομος ή περιθωριακός. Πρέπει να υπάρχουν νόμοι που να προστατεύουν και να σέβονται αυτόν τον πόνο. Βρίσκω αδιανόητο το ότι σήμερα συζητάμε ακόμα αν είναι σωστή ή λάθος η ευθανασία. Για αυτό δεν είναι το θέμα της ταινίας μου οι νόμοι, αλλά όλο το υπόλοιπο κομμάτι, το αν είναι επώδυνη η διαδικασία και την ευθύνη που έχει κάποιος. -Έχετε δηλώσει κάτι που μου έκανε εντύπωση: ότι ως Ευρωπαία πολίτης έχετε άποψη για το θέμα της ευθανασίας αλλά ως σκηνοθέτις δεν θέλετε να πάρετε θέση. Είναι περίεργο, αλλά και ενδιαφέρον το ότι ξεκινάτε με το να θέλετε να κρατήσετε αυτή την απόσταση. Νομίζω ότι είναι πιο εύκολο να ακολουθήσεις μια ιδεολογία: το μαύρο είναι καλό και το άσπρο όχι, οπότε θα πάω με το μαύρο. Η ιδεολογία είναι σημαντική για την πολιτική. Αλλά σε αυτή την περίπτωση, σε μια ανθρώπινη ιστορία, εγώ δεν μπορώ καμία φορά να πάρω θέση στην αληθινή ζωή. Γιατί τίποτα δεν είναι απόλυτο. Ως καλλιτέχνις θέλω να μπορώ εκφράζω μια άποψη πολιτικά λάθος. Δεν νιώθω
ότι πρέπει να ακολουθήσω ούτε καν τη δική μου καλή πρόθεση. Δεν θέλω να παγιδευτώ στους κανόνες τού τι είναι σωστό και τι λάθος. Για αυτό και λέω ότι το να είμαι ιδεολόγος στην ταινία είναι ο εύκολος δρόμος. Εγώ θεωρώ ότι διάλεξα τον δύσκολο. Δεν λέω ότι είμαι καλύτερη, αλλά προτιμώ τις αποχρώσεις της ζωής και τα απρόοπτα της συνείδησης χωρίς δογματισμό. -Και ο τίτλος; Γιατί «Μέλι»; Στην αρχή η ταινία λεγόταν «Σε συγχωρώ», γιατί αυτός ήταν ο τίτλος του βιβλίου, το οποίο είναι γραμμένο από μια άγνωστη γυναίκα, την Άντζελα Ντεφάμπρο. Όταν πήγα στους εκδότες να πάρω τα δικαιώματα, ζήτησα να τη γνωρίσω, αλλά ήθελε να επικοινωνήσουμε μόνο μέσω μέιλ. Είπα δεν πειράζει, γιατί θα αλλάξω πολύ το βιβλίο. Εννέα μήνες μετά, βγήκε ένα άλλο βιβλίο που περιελάμβανε το «Σε συγχωρώ», από έναν άντρα συγγραφέα, τον Μάουρο Κοβάβιτς. Οπότε κατάλαβα ότι η Άντζελα ήταν μυθοπλαστικός χαρακτήρας. Γνώρισα μετά τον συγγραφέα. Πίναμε καμιά μπιρίτσα σε κάνα μπαράκι. Τον ρωτούσα διάφορα, κυρίως τεχνικά, για τα βαρβιτουρικά, το ήλιο, το γκάζι, διάφορα τέτοια. Πριν από λίγους μήνες, δύο εβδομάδες πριν βγει η ταινία στους αίθουσες, δύο φίλοι αυτοκτόνησαν με αυτόν τον τρόπο, με γκάζι. Ευτυχώς δεν είχε βγει η ταινία.
-Στον τρόπο που σκηνοθετείτε ποιες είναι οι επιρροές σας; Κυρίως σκηνοθέτες με τους οποίους έχετε δουλέψει ή άλλους που θαυμάζετε; Από σκηνοθέτες που θαυμάζω επηρεάζομαι ως προς την εικόνα και τη φόρμα. Αλλά σε επίπεδο υποκριτικής είμαι επηρεασμένη από πράγματα που μου έχουν πει σκηνοθέτες με τους οποίους έχω δουλέψει και μου έχουν μείνει, όπως ο Σον Πεν ή ο Εμανουέλε Κριαλέζε, ο Μπάρι Λέβινσον, ακόμα και ο Ανδρέας Πάντζης. Όλοι μου έχουν πει κάτι ενδιαφέρον. Όταν δουλεύω με ηθοποιούς, σκέφτομαι τι θα ήθελα εγώ να ακούσω στη θέση τους. Υπάρχουν πολλοί λίγοι ηθοποιοί - σκηνοθέτες. Έχω δουλέψει σε πολλές ταινίες. Από τις 75 συνεργασίες, ίσως μόνο στις δέκα έχω σκεφτεί ότι ο x άνθρωπος μπορεί πραγματικά να με καθοδηγήσει. Από έναν σκηνοθέτη περιμένω το απλό: να με σκηνοθετήσει. Να με βοηθήσει, ακόμα και να μου φερθεί άσχημα, να μου πει ξεκάθαρα τι θέλει. Πάντα όμως, να νιώθω προστατευμένη, να υπάρχει ένα δίχτυ ασφαλείας όταν εκτίθεμαι ή γελοιοποιούμαι.
Info
Η ταινία «Μέλι» θα βγει στις αίθουσες την άλλη Πέμπτη (16 Ιανουαρίου) από τη
Strada Films
10/34 Επόμενη στάση: Νέος Κόσμος
09/01 - 15/01
ποντικιart
www.topontiki.gr
Το χιπ χοπ πΗρε τους δρομους!
Τέχνη στην πλατεία με χίλιους θεατές! Πλατεία Μοναστηρακίου, λίγο πριν από τις έντεκα το πρωί. Παρά το μουντό, «γκριζωπό» χρώμα του ουρανού και όλες τις ενδείξεις μιας τυπικής ημέρας, μια παρέα από νεαρά παιδιά, το χορευτικό γκρουπ Waveomatics , από το πουθενά έκαναν... δικό τους το πλακόστρωτο της πλατείας για μία ακόμα φορά, με όπλο τη δυνατή χιπ χοπ μουσική και τις εντυπωσιακές χορευτικές φιγούρες τους. Αν και αρκετές φορές είχε πάρει το αυτί μου για «τους Waveomatics που κάνουν breakdancing στη μέση της πλατείας στο Μοναστηράκι», έπρεπε να το εξακριβώσω και ο ίδιος όχι με τα... αυτιά αλλά με τα ίδια μου τα μάτια. Περιμένω σε ένα από τα πεζούλια της πλατείας, ανάμεσα στους αμέτρητους μπαλονάδες και τα γνωστά stands με τους μανάβηδες να πιάνουν τον μεγαλύτερο χώρο έξω από τον σταθμό του μετρό. Μισή ώρα μετά τις έντεκα, και ενώ ο περισσότερος κόσμος συνέχιζε αμέριμνος τη βόλτα του, το μάτι μου στέκεται σε ένα γκρουπ από νεαρούς. Πολλά χάι-φάιβ, χαλαρή διάθεση, ένα στέρεο στο χέρι του ενός, dress code εφάμιλλο του χιπ χοπ, και αρχικά λέω «εδώ είμαστε». Μετά από λίγο, πέφτουν και τα πρώτα μπιτ και μερικές φιγούρες, για να «ζεσταθούν» πριν από το κυρίως σόου. Περιττό να πω πως ήδη από την... προθέρμανση καταλάβαινες πως τα παιδιά είχαν ταλέντο. Και όχι, παρακολουθώντας τους δεν λες κλασικούρες του τύπου «μπορώ να το κάνω και εγώ αυτό».
Σόλο που εντυπωσιάζουν Σιγά σιγά, τη μυρωδιά που είχα πάρει εγώ για το τι θα επακολουθούσε άρχισε να την παίρνει και ο υπόλοιπος κόσμος, με αποτέλεσμα να «ξεστρατίζει» λίγο από την πορεία του για να παρακολουθήσει μια χιπ χοπ performance με πολλή ενέργεια και στιλ. Ο... κύκλος που έφτιαξε το πλήθος γύρω από τους χορευτές δεν άργησε να δημιουργηθεί και ευτυχώς εγώ καθώς και πολλοί άλλοι είχαμε ήδη ετοιμάσει τις κάμερες και τα κινητά μας για τις απίθανες χορευτικές κινήσεις που παρουσίασαν οι Waveomatics και έμοιαζαν να βγαίνουν από ένα απύθμενο πηγάδι . Γύρω μου δεν άργησαν να ξεκινήσουν τα – απολύτως δικαιολογημένα– σχόλια θαυμασμού: «Πω, τι έκανε εκεί!», «Καλά είναι φοβερός», «Εντάξει, τέλειοι οι τύποι!», «Τραβάς,τραβάς;». Ο κόσμος σχολίαζε με ειλικρίνεια και με επιφωνήματα θαυμασμού αυτό ακριβώς που έβλεπε. Ο καθένας από το γκρουπ παρουσίαζε ένα σόλο χορευτικό με εντυπωσιακά άλματα, στροβιλίσματα και στιλάτες κινήσεις. Ο ένας διαδεχόταν τον άλλο, με τον προηγούμενο να «προκαλεί» τον επόμενο να ξεπεράσει τη φιγούρα που έγινε πριν. Όσο περνούσε η ώρα ο πήχης ανέβαινε ψηλότερα, τα παιδιά ένιωθαν τον χορό και τον ρυθμό των τραγουδιών
οι καλλιτεχνες προετοιμαζονται πολλά παιδιά από την ομάδα μένουν εδώ κοντά. Το απολαμβάνουμε όμως κάθε φορά, και ο κόσμος ανταποκρίνεται θερμά» αναφέρουν οι Λι, Εμιλιάνο και Κλαούντιο, μέλη του γκρουπ. Βέβαια, όπως συμβαίνει συνήθως, τέτοια είδη μουσικής και χορού, όπως το breakdancing και το χιπ χοπ, είναι πάντα δακτυλοδεικτούμενα από τον κόσμο και θέλησα να μάθω πώς το βλέπουν και οι ίδιοι και τι σημαίνει για αυτούς να βγάζουν όλη τους την ψυχή μέσα από τον χορό και το χιπ χοπ: «Εμείς απλώς κάνουμε αυτό που αγαπάμε. Γνωρίζουμε πως το breakdancing και η χιπ χοπ μουσική είναι παρεξηγημένα είδη από τα μίντια και την κοινή γνώμη, αλλά εμείς με τον τρόπο μας προσπαθούμε να δείξουμε στον κόσμο πως δεν είναι τίποτα άλλο από μια μορφή τέχνης. Το breakdancing και η χιπ χοπ μουσική δεν πρέπει να θεωρούνται κάτι διεφθαρμένο και άγριο, και όσοι μας έχουν παρακολουθήσει αυτό το καταλαβαίνουν».
η ομαδα των «Waveomatics» όλο και περισσότερο και τα χειροκροτήματα αντηχούσαν σε όλη τη πλατεία. Μέχρι και... δίχρονα είχαν εντυπωσιαστεί από το θέαμα, με ένα κοριτσάκι να προσπαθεί να μιμηθεί το breakdance των παιδιών και τον κόσμο να προσπαθεί να συγκρατήσει το γέλιο του.
Κέρματα βροχή Ο τελευταίος δεν επιβράβευσε την προσπάθεια της ομάδας μόνο με το χειροκρότημά του. Στα δύο καπέλα που είχαν τοποθετηθεί στις άκρες του «αυτοσχέδιου» dancefloor, τα κέρματα έπεφταν βροχή. Όταν τα... windmills, headspins και 6-steps (φιγούρες breakdancing) καταλάγιασαν και η παρέα έκανε την τελευταία υπόκλισή της, δεν γινόταν, έπρεπε να μάθω περισσότερα για αυτούς. Με το όνομά τους να αποτελεί φόρο τιμής στον Niko Wave-omatic Birakos, χορευτή που έφυγε από τη ζωή στις 23 Δεκεμβρίου του 2012, οι Waveomatics, μια παρέα 14 παιδιών, έχουν ξεπεράσει τα στενά όρια της πλατείας Μοναστηρακίου και έχουν κατακτήσει το διεθνές στερέωμα με τα χορευτικά τους. «Την ιδέα τού να κάνουμε σόου στον δρόμο την εμπνευστήκαμε από παλαιότερες ομάδες που έκαναν κάτι παρόμοιο από το 2004, αν και εμείς έχουμε ξεκινήσει από το 2009. Έκτοτε έχουμε εκπροσωπήσει την Ελλάδα ως ομάδα το 2013 στον διαγωνισμό χορού «Battle of the year international 2013» στη Γερμανία και έχουμε κατακτήσει και το« Βalkans battle of the year» στη Θεσσαλονίκη την ίδια χρονιά» εξηγούν τα μέλη της ομάδας. Το δεύτερο σπίτι τους, την πλατεία δηλαδή, δεν την ξεχνούν ποτέ και εμφανίζονται εκεί τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα. «Έχουμε χρόνια που κάνουμε performances εδώ, άλλωστε
Γιώργος Ψάχος
«Να γεμίζει η πλατεία» Μπορεί τα χρήματα από τους περαστικούς να είναι ευπρόσδεκτα και ένα ισχυρό κίνητρο εν μέσω κρίσης, όμως δεν είναι ο κύριος σκοπός των εμφανίσεών τους στο Μοναστηράκι. Αυτό που πρωτίστως τους ενδιαφέρει, όπως μας λένε, είναι να διασκεδάζει ο κόσμος με τις εντυπωσιακές φιγούρες τους και να δει το breakdancing από την όμορφη πλευρά του: «Αυτό που μας αρέσει είναι όλο αυτό που γίνεται όταν χορεύουμε, δηλαδή να γεμίζει η πλατεία από κόσμο και εμείς να τους δίνουμε ένα σόου που θα τους κάνει να χαμογελάσουν». Βέβαια δεν αρνούνται πως ο χορός είναι κάτι παραπάνω από μια απλή ενασχόληση: « Ο χορός είναι σημαντικό κομμάτι της ζωής μας αφού μερικοί από εμάς από αυτόν συντηρούμε μέχρι και σπίτια». Το ενδιαφέρον της υπόθεσης είναι πως τα παιδιά της ομάδας είναι όλα αυτοδίδακτα. Βλέπεις από ταλαντούχα αμούστακα δεκαπεντάχρονα μέχρι και εικοσιεφτάρηδες με κοινό παρονομαστή το πάθος για το breakdance, ή breaking όπως λέγεται και αλλιώς: «Αρχικά απλώς μας άρεσε και ξεκινήσαμε. Είναι μια διέξοδος, ένα δικό μας χόμπι που κατέληξε σε λατρεία, τη στιγμή που άλλα παιδιά της ηλικίας μας ασχολούνται με άλλα πράγματα και περνάνε αλλιώς το χρόνο τους, πίνοντας καφέδες ή πηγαίνοντας βόλτες». Κάποιοι μπορεί να μη σπουδάζουν, άλλοι μπορεί να μη δουλεύουν, αυτό που αντιλαμβάνεται κανείς όμως είναι πως το γκρουπ ζει για να χορεύει και το βλέπεις στο βλέμμα των παιδιών τη στιγμή που επιδίδονται στις φιγούρες τους ή όταν σου μιλάνε για αυτό. Τους δίνει ώθηση για τη συνέχεια και, όπως λένε, νιώθουν πως κάνουν κάτι ουσιαστικό, κάτι που αγαπάνε, ειδικά τώρα που η κρίση γύρω μας προσπαθεί να μας τα πάρει όλα χωρίς... επιστροφή.
09/01 - 15/01
ποντικιart
Η Ελλάδα αλλάζει; 11/35
www.topontiki.gr
ΑΣΤΡΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΡΟΔΟ
Βλέπεις τον Κρόνο πίνοντας τσάι! Όταν το χόμπι του έγινε επάγγελμα, έφτασε μέχρι... τον ουρανό! Αυτό συνέβη στον κ. Στέργο Μανώλακα, που προωθεί με τον δικό του τρόπο τον αστροτουρισμό στην Ελλάδα. Τον Μάιο του 2013, ο γνωστός πια ερασιτέχνης αστρονόμος και μέλος της Eταιρείας Aστρονομίας και Διαστήματος Βόλου δημιούργησε στο νησί της Ρόδου, στην περιοχή Λαδικό, το πρώτο ερασιτεχνικό αστεροσκοπείο - καφετέρια στη χώρα, το οποίο είναι προσβάσιμο σε όλους, μικρούς ή μεγάλους αστρονομο... παρατηρητές. Ο εξοπλισμός του αστεροσκοπείου «Ίππαρχος», όπως το έχει ονομάσει ο ίδιος, αλλά και ο αστρόκηπος με τον ειδικά διαμορφωμένο θόλο δεν έχoυν να ζηλέψουν τίποτα από ένα άλλο ιδιωτικό και άρτια εξοπλισμένο αστεροσκοπείο. «Ήταν το χόμπι μου από παιδί» μας εξομολογείται. Και συνεχίζει: «Είναι ένα χόμπι, όπου μπορείς να ξοδέψεις από 100 έως 20.000 ευρώ, εξαρτάται από την ποιότητα που θέλεις να παρατηρήσεις» μας λέει, επιδεικνύοντας την αποδεδειγμένη αγάπη του για τα τηλεσκόπια και τις πυξίδες, αντί για τις μοτοσικλέτες και τα αυτοκίνητα. Στο Αστεροσκοπείο «Ίππαρχος» μπορείς, μέσω του κατάλληλου εξοπλισμού, να παρατηρήσεις με ασφάλεια τον Ήλιο, τη Σελήνη, τους πλανήτες αλλά και διάφορα αστρονομικά αντικείμενα. Κατά τη διάρκεια της ημέρας μπορείς να δεις από το πώς λειτουργεί ένα ζωντανό ηλιακό ρολόι και μια στατική γεωγραφική πυξίδα προσανατολισμού μέχρι μια τεχνητή έκλειψη ηλίου, ηλιακές εκρήξεις κ.ά. Ενώ όταν πέσει ο ήλιος, με τα ειδικά τηλεσκόπια μπορείς να δεις το φεγγάρι και τους πλανήτες αλλά και να γνωρίσεις όλους τους αστερισμούς στον ουρανό. Αν όλα αυτά σας ακούγονται πρωτόγνωρα, ο κ. Στέργος Μανώλακας είναι πάντα εκεί για να σας ξεναγήσει – ασχολείται με τον κάθε επισκέπτη ξεχωριστά - ενώ μας διαβεβαιώνει ότι δεν χρειάζονται ειδικές γνώσεις για να χρησιμοποιήσει κανείς τα όργανα ή να παρατηρήσει ό,τι απλώνεται πάνω από το κεφάλι του. «Η ανταπόκριση του κόσμου και των σχολείων που μας επισκέπτονται είναι πολύ ενθαρρυντική». Και συνεχίζει: «Θέλω να έρθω τώρα σε επαφή και με άλλα σχολεία από τα γύρω νησιά». Τον χειμώνα το Astronomy Café λειτουργεί μόνο τα Σαββατοκύριακα, ακόμα και σε κακοκαιρίες, ενώ το καλοκαίρι, καθημερινά. Η πρόσβαση είναι ελεύθερη για όλους μόνο με την κατανάλωση ενός καφέ ή αναψυκτικού.
η καφετερια των αστρων
ΘρΑκη
Παραμεθόριος πολιτισμός... μέσω Διαδικτύου Με πολύ μεράκι, διάθεση και… καταγωγή από τη Θράκη, ένα διαδικτυακό περιοδικό τέχνης και πολιτισμού, το ArtPress Sunday Bloody, ξεκίνησε να «ταξιδεύει» από τις αρχές Νοεμβρίου, με πρώτο σταθμό το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, ενώ ήδη πια έχει φτάσει μέχρι την Κύμη και το Αλιβέρι. Το ταξίδι της πλατφόρμας ξεκίνησε πριν από δύο μήνες και η αφορμή είναι μία: «Η τόσο σύνθετη περιπέτεια που λέγεται πολιτισμός» μας λέει η Μαρία Παπαδοπούλου, υπεύθυνη του διαδικτυακού περιοδικού. Η διαφορά από τις υπόλοιπες διαδικτυακές πλατφόρμες είναι άμεσα εμφανής. Δεν πρόκειται για έναν ακόμη ιστότοπο με πολιτιστικές ειδήσεις μόνο από την Αθήνα. Σκοπός των συντελεστών της «Sunday Bloody» είναι να φτιάξουν μια δική τους παραμεθόριο, ίδια με αυτή των ονείρων τους. Γι’αυτό φωτίζουν άγνωστες πολιτιστικές και ετερόκλητες πτυχές της Ελλάδας, ρίχνοντας «παραμεθόριες ματιές στον πολιτισμό», όπως άλλωστε δηλώνει και ο υπότιτλος της πλατφόρμας. Εκεί θα βρει κανείς θέματα που «εξιτάρουν», ιστορίες εναλλακτικές που συνήθως δεν βλέπουν το φως της δημοσιότητας στα ειδησιογραφικά σάιτ της Αθήνας. Στην ArtPress Sunday Bloody δίνουν προτεραιότητα στην παραμεθόριο και καταλήγουν στην πρωτεύουσα. «Λειτουργούμε, δηλαδή, έχοντας αντίστροφη πορεία απ’ό,τι συνηθί-
ArtPress Sunday Bloody ζεται» υπογραμμίζει η Μαρία Παπαδοποπούλου. Από έναν εκδοτικό οίκο, το «Μαγικό Κουτί» που μετακόμισε από την Αθήνα στην Έδεσσα, το αφιέρωμα της κινηματογραφικής λέσχης Καλαμάτας στα κινηματογραφικά παραμύθια μέχρι τις παραστάσεις του ΔΗΠΕΘΕ Σερρών και το Φεστιβάλ Κωμωδίας Ξάνθης. Σημαντικό για εκείνους, το να ακούγονται πρώτα και κύρια οι απόψεις των δημιουργών. Οι άνθρωποι που συνεργάζονται μέχρι στιγμής, μετρημένοι στα δάχτυλα, είναι επαγγελματίες που ασχολούνται με θέματα πολιτισμού - δημοσιογράφοι, συγγραφείς, μουσικοί, ηθοποιοί. Συνεργάτες τους όμως μπορεί να γίνουν όλοι όσοι διακονούν τον πολιτισμό κι έχουν φαντασία, έμπνευση, πάθος, ευαισθησίες και δημιουργικές ιδέες. Το όνομα «Sunday Bloody» μόνο τυχαίο δεν είναι. «Η τέχνη, ο πολιτισμός έχουν κοινωνικό και πολιτικό ρόλο» μας λέει η Μ. Παπαδοπούλου. Και συνεχίζει: «Άλλωστε, ο τίτλος παραπέμπει σ’ένα σπουδαίο τραγούδι διαμαρτυρίας των U2 με ευρύτερες πολιτικές και κοινωνικές προεκτάσεις». *Για μια παραμεθόριο περιήγηση στο artpress. sundaybloody.com.
το καλαισθητο μπαρ
Βοτανικος
Μπετόν... από όπερα και θέατρο
Ήταν τυπογραφείο και αναμορφώθηκε με πρώτη ύλη το μπετόν. Πλέον, το όνομά του είναι Beton 7. Επομένως, η ύλη βάφτισε το εργοτάξιο, που «πνίγεται» μονάχα στο μπετόν, ενώ εξακολουθεί να βρίσκεται στον αριθμό 7 της οδού Πύδνας, στον Βοτανικό. Εκεί όπου τα οικοδομικά τετράγωνα μετατρέπονται το ένα μετά το άλλο σε «βιομηχανική» έκφραση, τέχνη και δημιουργία. Αυτό το industrial και cosy κτήριο από τότε που άνοιξε τις πόρτες του στο κοινό – ξεκίνησε να λειτουργεί τον Νοέμβριο του 2009 – λειτουργεί ως ένα αλλιώτικο Κέντρο Τέχνης και Πολιτισμού, με σκοπό την ενίσχυση και την προώθηση νέων ιδεών, τάσεων, ομάδων και καλλιτεχνών. Και η αφορμή; Ο πήχης έφτασε ψηλά με σκοπό να τεθούν οι βάσεις και οι προϋποθέσεις για την καθιέρωση «πολιτιστικού» διαλόγου ανάμεσα στην Ελλάδα και το
Βίκυ Λεβαντή
εξωτερικό. Στα 520 τ.μ. του σχετικά νεοσύστατου κτηρίου κατά καιρούς έχουν φιλοξενηθεί εκθέσεις έργων τέχνης, παραστάσεις χορού και θεάτρου, εναλλακτικές performances, προβολές, διαλέξεις, εργαστήρια, ακόμα και συνέδρια. Διαθέτει αίθουσα τέχνης, χώρο παραστάσεων, χώρο πειραματικών δράσεων - καφέ, καθώς και ειδικό χώρο σεμιναρίων. Στο ισόγειο θα βρείτε το beton7cafe, το οποίο ανοίγει από νωρίς το πρωί, ενώ το βράδυ σε άνετο περιβάλλον και ζεστή ατμόσφαιρα μεταμορφώνεται σε χορευτική σκηνή. Lives, djs sets και after theatre sets είναι μερικά από τα events που κρατούν την περιοχή ζωντανή μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες. Από τον Οκτώβριο, μια νέα ομάδα όπερας, η «The Medium Project», βρήκε στέγη μέσα στον εναλλακτικό πολυχώρο του Beton7. Με μεγάλη επιτυχία και θετικές κριτικές παρουσιάζει «Το Μέντιουμ» του Τζιαν Κάρλο Μενότι, σε σκηνοθεσία Ράια Τσακηρίδη (τελευταία παράσταση στις 12 Ιανουαρίου). Με φόντο τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, το έργο με σύγχρονο τρόπο ξετυλίγει την ιστορία της Μαντάμ Φλόρα, μιας απατεώνισσας πνευματίστριας, η οποία με τη βοήθεια της κόρης της και του μουγκού υπηρέτη της εξαπατά γονείς που έχουν χάσει τα παιδιά τους, πείθοντάς τους ότι μπορεί να τους φέρει σε επαφή με τα πνεύματά τους. Μέσα σε ένα σκοτεινό υπόγειο οι ήρωες ελπίζουν, υποφέρουν, εμμένουν, κινδυνεύουν, αρνούνται… Όπως αναφέρουν οι συντελεστές της παράστασης, όραμά τους είναι να φέρουν τη σύγχρονη όπερα πιο κοντά στο ευρύ κοινό και αναδείξουν τις αξίες της στη σημερινή πραγματικότητα.
12/36 Βιβλίο
09/01 - 15/01
ΠΟΝΤΙΚΙart
www.topontiki.gr
Η ανατριχιαστική ανατοµία του ναζισµού
Ξενοφών Μπρουντζάκης
Εστιάζοντας – μέσα στο συγκεκριμένο ιστορικό πλαίσιο του ναζισμού – στο κοινωνικό έγκλημα, ο Philip Kerr βρίσκει την ευκαιρία να σχολιάσει ιστορικά το μαζικό έγκλημα του πολέμου. Philip Kerr Μοιραία Πράγα Μετάφραση: Δημήτρης Αθηνάκης Εκδόσεις: Κέδρος Σελ.: 417 Δύσκολα θα μπορούσε κανείς να κατανοήσει τον περίπλοκο ψυχισμό του Μπέρναρντ Γκούντερ, ενός χολερικού Βερολινέζου αστυνομικού που μας χάρισε αξεπέραστες έως μοναδικές στιγμές στην «Τριλογία του Βερολίνου». Πρόκειται για τον ήρωα των ιδιότυπων αστυνομικών ιστοριών του Philip Kerr, έναν από τους πιο απαιτητικούς – το δίχως άλλο– χαρακτήρες της αστυνομικής λογοτεχνίας. Με όλα τα πραγματολογικά του υλικά να κραυγάζουν εναντίον του, μιας και αποτελούνται από τις πιο αποκρουστικές στιγμές της σύγχρονης παγκόσμιας ιστορίας, ο Μπέρναρντ Γκούντερ καταφέρνει το ακατόρθωτο! Ποιος άραγε θα τολμούσε να ταυτιστεί με έναν αστυνομικό που περιτριγυρίζεται από ναζί ή έναν ιδιωτικό ντετέκτιβ που κινείται και επιβιώνει μέσα στο ιστορικό πλαίσιο του ναζισμού; Κι όμως, ο Μπέρναρντ Γκούντερ γίνεται τρυφερά συμπαθής για αυτόν και για παρόμοιους λόγους – απεχθανόμενος τους πάντες και τα πάντα, μηδέ εξαιρουμένης της άθλιας και μίζερης ύπαρξής του! Έτσι, ενώ ισορροπεί πάνω σε ηλεκτροφόρα σύρματα, όπου η παραμικρή και πιο ασήμαντη λεπτομέρεια είναι αρκετή για να σε εξαφανίσει από τον χάρτη, ο ήρωάς μας έχει ακόμα ένα τεράστιο εμπόδιο να ξεπεράσει: την αφόρητη ύπαρξή του! Βετεράνος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, ο Γκούντερ έχει πάρει το μάθημά του από πρώτο χέρι για τη φρίκη του πολέμου. Έμπειρος και κυνικός ώστε να μην τρέφει αυταπάτες και να μην καλλιεργεί όνειρα, παίρνει σκληρές, επώδυνες κι επικίνδυνες αποφάσεις. Έτσι, τον παρακολουθήσαμε στη «Τριλογία» να παραιτείται το 1933 από το Εγκληματολογικό του Βερολίνου αρνούμενος να γίνει μέλος του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος που εκείνη τη χρονιά κέρδισε τις εκλογές. Προκειμένου να κερδίσει το ψωμί του σε μια δύσκολη περίοδο για όλους αναγκάστηκε να κάνει τον ιδιωτικό ντετέκτιβ – με ό,τι αυτό σήμαινε εκείνη την περίοδο στη Γερμανία. Στο βιβλίο του «Μοιραία Πράγα», που κυκλοφόρησε πριν από λίγους μήνες από τις εκδόσεις Κέδρος, ο συγγραφέας τοποθετεί τον ήρωά του στην Πράγα του 1942. Μέσα από την αστυνομική πλοκή που παίρνει ιδιαιτέρες διαστάσεις στο πλαίσιο του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, ο Philip Kerr λειτούργει και ως ιστορικός. Ένας εξαιρετικός ιστορικός που γνωρίζει εντυπωσιακά και τις πιο απίθανες λεπτομέρειες της εποχής! Έτσι έχουμε μια αστυνομική πλοκή με εντελώς ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, με την έννοια ότι εξιχνιάζονται εγκλήματα, όταν γύρω ο πόλεμος αποτελεί από μόνος του ένα γιγαντιαίο μαζικό έγκλημα κατά της ανθρωπότητας! Ταυτόχρονα γίνεται ένας ιστορικός σχολιασμός της εποχής, μέσα από τον ψυχισμό ενός ντετέκτιβ που έχει προλάβει να χάσει κάθε ίχνος ελπίδας αλλά στο βάθος και με πολύ προσωπικό κόστος διατηρεί ζωντα-
Σε 200 λέξεις Η συγγραφέας Βάνα Παπαθανασίου γράφει για το βιβλίο της «Ο καναπές, ο μαγκούφης και η μοτοσικλέτα του» (Κέδρος)
νά τα πληγωμένα υπολείμματα του συναισθηματικού ανθρωπισμού του… Στη «Μοιραία Πράγα» βρίσκουμε τον ήρωά μας στο Βερολίνο να τυραννιέται με τους προσωπικούς του εφιάλτες και με διάφορες μικροϋποθέσεις ρουτίνας, ως την κακιά εκείνη στιγμή που διατάσσεται από τον στρατηγό Ράινχαρντ Χάιντριχ που βρίσκεται στην Πράγα να μεταβεί εκεί προκειμένου να διαλευκάνει μια απόπειρα δολοφονίας του. Δίχως κανένα περιθώριο να αρνηθεί την διαταγή - πρόσκληση, ο Γκούντερ θα βρεθεί στην Πράγα εγκλωβισμένος σε μιαν έπαυλη γεμάτη από ναζιστικά καθάρματα, αντιμέτωπος με ένα μυστήριο τύπου Άγκαθα Κρίστι… Και σε αυτό το βιβλίο ο συγγραφέας ανατέμνει εξονυχιστικά – ξεπερνώντας τα γνωστά στερεότυπα που δαιμονολογούν ιστορικές καταστάσεις – το φαινόμενο του ναζισμού με εξαιρετική μαεστρία και αξιοθαύμαστους χειρισμούς.
Τζόναθαν Λέθεμ Οι σκιές του Μπρούκλιν Μετάφραση: Κώστας Καλτσάς Εκδόσεις: Κέδρος Σελ.: 417 Το εντυπωσιακό στοιχείο σε αυτή την αστυνομική περιπέτεια είναι ένα σύνδρομο, γνωστό ως διαταραχή Τουρέτ. Πρόκειται για μια κληρονομική νευροψυχική διαταραχή που ξεκινά από την παιδική ηλικία και χαρακτηρίζεται από πολλαπλά κινητικά και τουλάχιστον ένα φωνητικό τικ. Οι εκδηλώσεις αυτές χαρακτηρίζονται από περιόδους έντασης και ύφεσης, ενώ της εμφάνισής τους προηγείται ένα προειδοποιητικό υποκειμενικό αίσθημα παρορμητικού χαρακτήρα. Όλα αυτά είναι αναγκαία για να καταλάβουμε τον βασικό ήρωα του μυθιστορήματος, τον Λάιονελ Έσρογκ που πάσχει από αυτό το σύνδρομο. Πρόκειται για ένα ορφανό αγόρι που ζει με τους φίλους του στο Ορφανοτροφείο του Αγίου Βικεντίου μέχρι την ημέρα που εμφανίζεται στη ζωή του ο Φρανκ Μίνα, ένα νταλαβερτζής μικροαπατεώνας του Μπρούκλιν ο οποίος θα χρησιμοποιήσει τον Λάιονελ και τους ορφανούς του φίλους σε διαφορές δουλειές αμφιβόλου νομιμότητας. Με αυτή τη νέα συνθήκη ζωής, ο Λάιονελ Έσρογκ, που δεν μπορεί να αρθρώσει λέξη δίχως να σπείρει τον πανικό και την αμηχανία γύρω του, και οι φίλοι του θα βρουν τον δρόμο τους και τους εαυτούς τους μέχρι τη στιγμή που θα ανατραπούν όλα, όταν ο Φρανκ Μίνα δολοφονείται. Τότε, ο Λάιονελ Έσρογκ θα βρεθεί τελείως μόνος του απέναντι σε μια περίπλοκη υπόθεση που τον ξεπερνά κατά πολύ. Αντιμέτωπος με το σύνδρομό του αλλά και με μια σειρά απαιτητικών καταστάσεων, ο ήρωάς μας θα αναμετρηθεί με τις σκιές που στοιχειώνουν το Μπρούκλιν. Μια ιδιαίτερη αστυνομική ιστορία που μας εισάγει στον πολύπλοκο ψυχισμό των ανθρώπων που πάσχουν από το σύνεδρο Τουρέτ, με την ένταση και την αγωνία του αστυνομικού θρίλερ!
Ο μαγκούφης είναι ψυχαναγκαστικός… Άρχισα να γράφω αυτό το βιβλίο θέλοντας να μιλήσω για τη δυσκολία στις ανθρώπινες σχέσεις, για τη μοναξιά που κάνει τον άνθρωπο μοναχικό, αλλά και μαγκούφη. Ο μαγκούφης, σε αντίθεση με τον μοναχικό, είναι ψυχαναγκαστικός, αποφεύγει τους πάντες και κυρίως τον εαυτό του. Δεν παίρνει χαρά, ούτε αγάπη, και γίνεται ιδιαίτερα επιθετικός αν δοκιμάσεις να παραβιάσεις την πανοπλία του. Ήθελα να μελετήσω έναν μαγκούφη, αφού αυτή
η ιδιότητα δεν χαρακτηρίζει μόνο κάποιους σκόρπιους, γραφικούς τύπους, όπως παλιότερα, αλλά αποτελεί πλέον σημείο των καιρών. Επίσης, ήθελα να τον ξεμπροστιάσω, αφού κι εγώ ήμουν θυμωμένη έχοντας νιώσει στο πετσί μου τη βίαιη άμυνά του. Όμως, ο Μάρκος μού επιβλήθηκε από την αρχή. Με ξενάγησε στη μονότονη καθημερινότητά του, στο παρελθόν του, κι όταν με εμπιστεύθηκε στους βαθύτερους φόβους και αμφιβολίες του. Μου
αποκάλυψε διλήμματα και μυστικά που ανέτρεψαν την πλοκή που είχα φανταστεί. Κι έτσι, ενώ ξεκίνησα να γράφω θυμωμένη, κατέληξα βαθιά συγκινημένη από το εσωτερικό του δράμα, την προδοσία, τον πόνο και τον φόβο που του είχαν στοιχειώσει τη ζωή. Μοιράστηκα μαζί του την αγωνία για το αν θα έβρισκε τελικά τη δύναμη να αντιμετωπίσει τα ψέματα του παρελθόντος, να εμπιστευθεί την αλήθεια και να διεκδικήσει την αγάπη.
14/38 Σινεμά
09/01 - 15/01
ποντικιart
www.topontiki.gr
«Inside Llewyn Davis»
«ΡενουΑρ»
Οι αδελφοί Κοέν μας εκπλήσσουν πάλι... Κωνσταντίνος Σαμαράς
Inside Llewyn Davis Σκηνοθεσία: Ίθαν & Τζόελ Κοέν. Πρωταγωνιστούν: Όσκαρ Άιζακ, Τζάστιν Τίμπερλεϊκ, Κάρεϊ Μάλιγκαν
òòòòò Εξαιρετική òòòò Πολύ καλή òòò Καλή òò Βλέπεται ò Μέτρια ò Μην τη δείτε
Οι εταιρείες διανομής φέρουν την ευθύνη για έκτακτες αλλαγές στις ημερομηνίες προβολής των ταινιών.
Πόσο εύκολο είναι να διατηρείσαι αυθεντικός και φρέσκος όταν η φιλμογραφία σου είναι ήδη γεμάτη αριστουργήματα; Μάλλον εξαιρετικά απλό, αν είσαι ένας από τους αδερφούς Κοέν. Οι Αμερικάνοι σκηνοθέτες, έχοντας ήδη κατακτήσει κορυφές, εξακολουθούν να μας εκπλήσσουν με τη συνέπειά τους στο να γυρίζουν τη μία σπουδαία ταινία μετά την άλλη. Αυτή τη φορά, το «Inside Llewyn Davis» είναι η αφήγηση ενός επεισοδίου από τη βιογραφία του Λιούιν Ντέιβις, ενός επινοημένου μουσικού της νεοϋορκέζικης φολκ σκηνής των 70s. Τυπικά. Γιατί ουσιαστικά είναι η ιστορία ενός καλλιτέχνη, που – σε αντίθεση με πολλούς σύγχρονούς του (βλέπε Μπομπ Ντίλαν) – αρνείται να επανεφεύρει τον εαυτό του για να βρει την επιτυχία. Είναι ένα παραμύθι για τη μεγαλοφυΐα και την αυτοκαταστροφή, μια ωδή στα απανταχού ταλέντα που υπέκυψαν στα πάθη τους, ένα μιούζικαλ που περιφρονεί τους κανόνες και ενσωματώνεται τέλεια στη φιλμογραφία των υπερήφανων δημιουργών του. Πιο σημαντικά, είναι η πιο τρυφερή ταινία των Κοέν μέχρι σήμερα, και αυτό από μόνο του είναι ένα επίτευγμα. Αναρωτιέται κανείς από πού αντλούν τη μελαγχολική τους ειλικρίνεια εξετάζοντας τη γεμάτη κακουχίες ζωή ενός καλλιτέχνηβιοπαλαιστή, όταν οι ίδιοι εισπράττουν την παγκόσμια αναγνώριση. Ο Λιούιν Ντέιβις (Όσκαρ Άιζακ) είναι ένας τραγουδοποιός-τροβαδούρος της φολκ που κερδίζει τον επιούσιο με σποραδικές εμφανίσεις σε μπαράκια του Ιστ Βίλατζ, ενώ για τον ύπνο του περιφέρεται από καναπέ σε καναπέ σε σπίτια φίλων, καθώς ο ίδιος δεν έχει σπίτι. Ομοίως, το δείπνο του το παίρνει όπου τον προσκαλούν, ωστόσο δεν φαίνεται να συνειδητοποιεί πως η ανθρωπότητα δεν έχει την υποχρέωση να συντηρεί αυτόν και την – όχι ευρέως αναγνωρισμένη, είναι η αλήθεια – ιδιοφυΐα του: μιλάει άσχημα σε φίλους και συγγενείς, δεν διστάζει να προσβάλει με τον χειρότερο τρόπο τους πελάτες των
μπαρ που τραγουδάει και είναι παθιασμένος αρνητής των καλών τρόπων. Όταν λοιπόν παρουσιάζεται μια μοναδική ευκαιρία να αφήσει για λίγο τη Νέα Υόρκη, για να συναντήσει έναν σπουδαίο μουσικό παραγωγό, ο Ντέιβις την αρπάζει απ’τα μαλλιά, ξεχνώντας πως όση τύχη και να έχει, από τη φύση του δεν θα καταφέρει να ξεφύγει ποτέ. Τυπικό κοενικό δημιούργημα, το «Inside Llewyn Davis» διαθέτει τους χαρακτηριστικούς σαρκαστικούς διαλόγους και την κομψή σκηνοθεσία που συνεχώς αναδεικνύει την κοσμική ηλιθιότητα όχι για να ανυψωθεί από αυτήν αλλά για να την αγκαλιάσει ως αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης κατάστασης. Μόνο που αυτή τη φορά το είδος που εξυπηρετούν οι μεγαλοφυείς σκηνοθέτες είναι αυτό του μιούζικαλ. Ένα μιούζικαλ λιτό, μινιμαλιστικό, σχεδόν «ύπουλο», αν αναλογιστεί κανείς ότι τα τραγούδια είναι τοποθετημένα στην αφήγηση με τρόπο που ο θεατής δεν το αντιλαμβάνεται καν. Ο Ντέιβις και οι συνοδοιπόροι του τραγουδάνε, γιατί αυτή είναι η δουλειά τους και η τέχνη τους, έτσι κερδίζουν τη ζωή τους (με παραπάνω από έναν τρόπους). Δεν υπάρχουν μουσικά διαλείμματα με γκράντε χορογραφίες ούτε κυριολεκτικές αποδράσεις σε ονειρικούς κόσμους, ωστόσο η αποστολή εκτελείται με επιτυχία. Βοηθοί των Κοέν στην επιτυχία είναι οι εξαιρετικοί ηθοποιοί τους, με προεξάρχοντα τον Όσκαρ Άιζακ στον πρώτο του πρωταγωνιστικό ρόλο. Ως Λιούιν Ντέιβις είναι συγκινητικά αντιπαθής, ενώ ο Τζάστιν Τίμπερλεϊκ στον ρόλο του φίλου και μουσικού Τζιμ Μπέρκι κλέβει την παράσταση.
Ρενουάρ Σκηνοθεσία: Ζιλ Μπουρντό. Πρωταγωνιστούν: Μισέλ Μπουκέ, Κριστά Τερέ, Βενσάν Ροτιέ Το 1915 ο μεγάλος ζωγράφος Ογκίστ Ρενουάρ βρίσκεται στις τελευταίες ημέρες της ζωής του, ενώ ο γιος του (και μετέπειτα εξίσου σπουδαίος σκηνοθέτης) Ζαν επιστρέφει από τον πόλεμο. Ανάμεσά στους δύο βρίσκεται η Αντρέ, τελευταίο μοντέλο του πατέρα και μελλοντική
σύντροφος του γιου. Ο Ζιλ Μπουρντό κινηματογραφεί αυτήν την τριγωνική σχέση χωρίς να μυθοποιεί υπερβολικά την οικογένεια Ρενουάρ, αλλά και χωρίς να υπερβαίνει πάντοτε την αναμενόμενη καλλιγραφική απεικόνισή τους – πράγΡενουάρ òòò μα αξιοσηΟ πατέρας Ρενουάρ, ο γιος Ρενουάρ και μείωτα δύανάμεσά τους μια γυναίκα. Συμπαθές, σκολο, αφού τυπικά γαλλικό, καλοπαιγμένο και με ελάχιστες φωτεινό. εξαιρέσεις, όπως το «Βαν Γκογκ» του Μορίς Πιαλά, η αναμέτρηση με εμβληματικούς ζωγράφους συνήθως «καταπίνει» τους σκηνοθέτες. Σε κάθε περίπτωση, το πρωταγωνιστικό τρίο Μπουκέ-Τερέ-Ροτιέ (με ευχάριστη έκπληξη ιδίως τον τελευταίο) δίνει αρκετές ανάσες ζωής και ομορφιάς στο φιλμ του Μπουρντό, χέρι-χέρι με το ηλιόλουστο φιλμάρισμα της γαλλικής εξοχής.
Οδηγός διαπλοκής Σκηνοθεσία: Ντέιβιντ Ο’ Ράσελ . Πρωταγωνιστούν: Τζένιφερ Λόρενς, Κρίστιαν Μπέιλ, Μπράντλεϊ Κούπερ Τοποθετημένη στον σαγηνευτικό κόσμο ενός από τα πλέον παράξενα σκάνδαλα της δεκαετίας του ’70, η ταινία του Ντέιβιντ Ο’Ράσελ αφηγείται την ιστορία του πανέξυπνου απατεώνα Ίρβιν Ρόζενφελντ, ο οποίος, μαζί με την εξίσου γοητευτική και πανούργα συνεταίρο του Σίντνεϊ Πρόσερ, αναγκάζεται να συνεργαστεί με έναν αχαλίνωτο πράκτορα του FBI, τον Ρίτσι ΝτιΜάσιο για να παγιδεύσουν άλλους απατεώνες, μαφιόζους και πολιτικούς, που επιδιδόταν σε μια σειρά από παράνομες δραστηριότητες. Ο ΝτιΜάσιο τούς ωθεί στον κόσμο διαμεσολαβητών εξουσίας του Τζέρσεϊ και της μαφίας, έναν κόσμο τόσο επικίνδυνο όσο και μαγευτικό. Η απρόβλεπτη σύζυγος του Ίρβινγκ, Ρόζαλιν ίσως είναι εκείνη που θα κινήσει τα νήματα και θα ανατρέψει τα πάντα.
09/01 - 15/01
ποντικιart
Θέατρο 15/39
www.topontiki.gr
Ο σκύλος που γαβγίζει με νόημα...
τελευταια σειρα της σονιασ μαγγινα τ. τζαμαργιασ
Σόνια Μαγγίνα
«Ποιος διάλεξε παράσταση απόψε;» «Ο Δημήτρης...», «Μπράβο του, καταπληκτικό έργο...»Τρία ζευγάρια αποχωρούσαν Κυριακή βράδυ, παραμονή Θεοφανείων από το «Αγγέλων Βήμα», έχοντας δει την παράσταση «Ποιος σκότωσε τον σκύλο τα μεσάνυχτα». Στο πεζοδρόμιο, σε μια μικρή στάση για τσιγάρο, οι θεατές που λίγο πριν είχαν γεμίσει το θέατρο, είχαν σχηματίσει πηγαδάκια και κουβέντιαζαν την παράσταση. Ήταν παράξενο πώς ένα έργο που ξεκινά με μια απλή βάση, όταν ένας αυτιστικός έφηβος αποφασίζει να διερευνήσεις ποιος σκότωσε τον σκύλο της γειτόνισσας, ξεδιπλώνει τόσα θέματα ώστε να γίνονται θέμα κουβέντας το διαφορετικό, η φαντασία, η μητρότητα και η πατρότητα, οι σχέσεις των ζευγαριών, ο ρεαλισμός, τα ανθρώπινα λάθη, ο αντίκτυπος της αλήθειας, η απομόνωση της μεγαλούπολης, η μοναξιά...Το έργο πιάνει τον θεατή εξαπίνης, κυρίως λόγω της ταχύτητας με την οποία θίγονται, σε μικρές, σφικτά δομημένες σκηνές - εικόνες, όλα όσα θέλει να θίξει ο συγγραφέας του.
Από το Λονδίνο Το μυθιστόρημα του Μαρκ Χάντον έγινε, κατόπιν παραγγελίας του National Theatre στο Λονδίνο, θεατρικό από τον ίδιο τον συγγραφέα, σε συνεργασία με τον Σάιμον Στίβενς και απέσπασε 7 βραβεία Ολιβιέ. Ο Τάκης Τζαμαργιάς, που ανέλαβε τη σκηνοθεσία της παράστασης στο «Αγγέλων Βήμα», είχε διαβάσει το μυθιστόρημα κι είχε γοητευτεί. Μάλιστα ταξίδεψε μέχρι τη βρετανική πρωτεύουσα και είδε την παράσταση γυρίζοντας στην Αθήνα εντυπωσιασμένος «τεχνολογικά, ήταν απίστευτα τα πράγματα που είδα, αλλά υποκριτικά δεν με άγγιξε» και αποφασισμένος ότι «κάτι τέτοιο δεν μπορούμε να κάνουμε εδώ. Πρέπει να βρω άλλο δρόμο». Τον κεντρικό ρόλο του έφηβου παιδιού με αυτισμό κρατά ο Μάνος Καρατζογιάννης, με συμπρωταγωνιστές τους Άννα-Μαρία Παπαχαραλάμπους, Χρήστο Ευθυμίου, Πηνελόπη Μαρκοπούλου, Θεοδώρα Μαστρομηνά, Γιάννη Γιαννούλη, που ερμηνεύουν πολλούς ρόλους. «Κάναμε πρόβες τρεισήμισι μήνες» λέει ο σκηνοθέτης και «αντιμετώπισα την κάθε σκηνή σαν θεματικό στιγμιότυπο, σαν
* Σε φουλ πρόβες, μια και κάνει πρεμιέρα στις 22 Ιανουαρίου, βρίσκεται η «Ζέβρα Πυτζάμα», το έργο που επανενώνει την Άννα Παναγιωτοπούλου και τη Μαριανίνα Κριεζή της θρυλικής «Λιλιπούπολης». Η Άννα Παναγιωτοπούλου, σε συζήτηση που είχαμε, δεν έκρυψε τον ενθουσιασμό της αλλά και τη συγκίνησή της. «Ε, το να ξαναβρεθώ με τη Μαριανίνα δεν περιγράφεται», μας είπε χαρακτηριστικά. * Σε εντατικές πρόβες όμως μπαίνει και ο Σταμάτης Κραουνάκης για τις ανάγκες του έργου της Λούλας Αναγνωστάκη «I Love you», που, με πρωταγωνίστρια την Ελένη Ουζουνίδου, θα ανέβει στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης τον Φεβρουάριο.
ο θιασοσ επι σκηνησ κοινωνικές μικρογραφίες. Έπειτα το ίδιο το έργο μάς άγγιξε όλους και προβάλλαμε βιωματικά πράγματα. Δικά μου βιώματα βγήκαν στην παράσταση». Η παράσταση είναι λιτή αλλά λειτουργική και καλοκουρδισμένη. Οι κυρίαρχοι στο σκηνικό κύβοι μεταλλάσσονται σε κάτι διαφορετικό σε κάθε σκηνή ενώ οι φωτισμοί και η μουσική είναι ουσιαστικοί αρωγοί στον ρυθμό της παράστασης. Μήπως, μακριά από το κυνήγι της τεχνολογίας και των τεχνικών λεπτομερειών, το κείμενο παίρνει μεγαλύτερες ανάσες; «Καταρχάς δεν υπάρχει άλλη επιλογή. Δεν υπάρχει κάτι άλλο να κρατηθείς παρά το κείμενο. Όλα επικεντρώνονται στο να αφηγηθούμε σωστά την ιστορία. Η κύρια δυσκολία που αντιμετώπισα είναι η ανάσα που χρειάζεται το έργο για να γίνει αισθητή η αντανάκλαση, ο αντίκτυπος της ύπαρξης και των πράξεων του Κρίστοφερ στον περίγυρό του και πώς τελικά τους επηρεάζει όλους». Το έργο, πυκνό, με συνεχή κίνηση και ταξίδια στον χώρο και τον χρόνο, με κυρίαρχο το στοιχείο «της ενσυναίσθησης, που λείπει από τη ζωή μας σήμερα. Πρέπει να αλλάξει η ματιά μας. Δεν είναι αυτονόητα τα πάντα γύρω μας. Κάνουμε δεκάδες κινήσεις political correct, αλλά επί της ουσίας δεν μας αφορά ο δίπλα, το διαφορετικό» μας λέει ο Τάκης Τζαμαργιάς.
ο ηρωασ Την παράσταση έχουν παρακολουθήσει μέχρι τώρα αρκετοί ψυχολόγοι, ψυχίατροι αλλά και γονείς παιδιών που αντιμετωπίζουν παρόμοιες με τον Κρίστοφερ ιδιαιτερότητες. Ο Τάκης Τζαμαργιάς κρατά τον Μάνο Καρατζογιάννη στον ρόλο του μέχρι το τέλος. «Η τελευταία σκηνή και η υπόκλιση «κούμπωσαν» δυο μέρες πριν από την πρεμιέρα. Δεν τον απομυθοποιώ ποτέ τον κεντρικό ήρωα. Ο Κρίστοφερ παραμένει αυτιστικός μέχρι το τέλος, δεν αγγίζει, δεν χαιρετά ο Μάνος. Για να ακουμπήσει αυτό. Γι’ αυτό είναι αντικριστά με όλους τους άλλους, που δείχνουν τη χαρά τους, ενώ εκείνος παραμένει ανέκφραστος... Άλλωστε το ίδιο το έργο δεν έχει χάπι εντ, δεν αλλάζει τίποτα στη ζωή του Κρίστοφερ. Αλλά η μαγεία του είναι η αισιοδοξία που καταφέρνει να μεταδώσει...»
* Η Μιμή Ντενίση ετοιμάζει για την ερχόμενη σεζόν έργο που θα έχει θέμα τη Σμύρνη. Το μυστικό πρόδωσε ο Κώστας Βουτσάς, που θα συμπρωταγωνιστεί στην παράσταση που γράφει, θα σκηνοθετήσει και θα παίζει η Μιμή Ντενίση και η οποία θα ανέβει στο «Θέατρον» του Κέντρου Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος». * «Όσοι φίλοι μου είχαν διαβάσει το έργο με προέτρεπαν να μην το κάνω, επειδή θεωρούσαν ότι είναι πολύ βίαιο», διαβάζω ότι δήλωσε σε πρόσφατη συνέντευξή του ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης. Δεν τους άκουσε και δικαιώθηκε, αφού ο «Πουπουλένιος» του Μακ Ντόνα που ανέβασε στο Θέατρο Αθηνών σημειώνει ουρές στα ταμεία και οι τέσσερις πρωταγωνιστές παίζουν σε πλατεία φίσκα γεμάτη. Η διαφορά τού πότε να ακούς τις συμβουλές των φίλων σου και πότε να ακολουθείς το ένστικτό σου... ΥΓ.: Ανήμερα τα Χριστούγεννα εμφανίστηκε η ταμπελίτσα «εισιτήρια τέλος» (φωτό) στο Θέατρο Μουσούρη για την παράσταση «Φον Δημητράκης». Πιθανότατα το καλύτερο θεατρικό δώρο για τον Πέτρο Φιλιππίδη...
«Το ΠΟΝΤΙΚΙ» σάς πάει θέατρο «Ήλιος στην πέτρα» Το «Ποντίκι» εξασφάλισε για τους αναγνώστες του εκπτωτικές τιμές για την παράσταση «Ήλιος στην πέτρα» της Σοφίας Αδαμίδου, σε σκηνοθεσία Κοραή Δαμάτη. Οι αναγνώστες που θα τηλεφωνήσουν στο 210-6898448 θα κερδίσουν δύο εισιτήρια στην τιμή του ενός (15 ευρώ) για την Παρασκευή 10 Ιανουαρίου και το Σάββατο 11 Ιανουαρίου στις 21.00 καθώς και για την Κυριακή 12 Ιανουαρίου στις 19.00. Θέατρο «Σημείο» (Χαρ. Τρικούπη 4, πίσω από το Πάντειο Πανεπιστήμιο), τηλ.: 210-9229579.
«Η Γραμμή» Το «Ποντίκι» εξασφάλισε για τους αναγνώστες του εκπτωτικές τιμές για την παράσταση «Η Γραμμή» του Ίσραελ Άρθουρ Χόροβιτς. Οι αναγνώστες που θα τηλεφωνήσουν στο 210-6898448 θα κερδίσουν δύο εισιτήρια στην τιμή του ενός (10 ευρώ) για το Σάββατο 11 Ιανουαρίου, στις 19.15. Θέατρο Αλκμήνης (Αλκμήνη 12, Πετράλωνα), τηλ.: 210-3428650
«Όταν έχω εσένα» Το «Ποντίκι» εξασφάλισε για τους αναγνώστες του εκπτωτικές τιμές για την παράσταση «Όταν έχω εσένα» του Σταμάτη Κραουνάκη. Οι αναγνώστες που θα τηλεφωνήσουν στο 210-6898448 θα μπορούν να παρακολουθήσουν την παράσταση πληρώνοντας 10 ευρώ (αντί για 12 και 15 ευρώ) για την Πέμπτη 9 Ιανουαρίου (πενήντα αναγνώστες) και την Παρασκευή 10 Ιανουαρίου (πενήντα αναγνώστες) στις 21.00. Ίδρυμα «Μιχάλης Κακογιάννης» (Πειραιώς 206, Ταύρος),τηλ.: 210-3418550.
16/40 Οδηγός
09/01 - 15/01
ποντικιart
www.topontiki.gr
κυριακη - τεταρτη
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ - ΣΑΒΒΑΤΟ
ΠΕΜΠΤΗ
Επιμέλεια: Βίκυ Λεβαντή (v.levanti@hotmail.com)
ΣινεμΑ. Η ταινία «Ο Μεγάλος Δικτάτωρ» (1940) του Τσάρλι Τσάπλιν προβάλλεται με αφορμή τα 36 χρόνια από τον θάνατό του. Το έργο αποτελεί ένα διαχρονικό μανιφέστο ανθρωπισμού καθώς σατιρίζει πολιτικά την άνοδο του Χίτλερ και του ναζισμού. Info: Titania cinemax (Πανεπιστημίου & Θεμιστοκλέους), στις 19.45, 210-3811147. ΘΕατρο. Το έργο «Η Αρχή - Αθήνα 1895 - Υλικό Ροδης» βασίζεται στο έργο του Εμμανουήλ Ροΐδη «Το παράπονο του νεκροθάπτου». Η παράσταση παρουσιάζει την αρχή της ελληνικής κοινωνικο-οικονομικής κατάστασης - καταστροφής αλλά και τη διάλυση του ελληνικού μικρόκοσμου που αναπτυσσόταν ομαλά σε νησιά και πόλεις για το χτίσιμο ενός διεφθαρμένου πελατειακού κράτους. Info: Θέατρο Φούρνος (Μαυρομιχάλη 168, Αθήνα), στις 21.15, 5 - 10 ευρώ, 210-6460748. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 10.1 Μουσικη. Η Λουΐζα Κωστούλα παρουσιάζει τη μουσικοθεατρική παράσταση «Στα υπόγεια του BBC», βασισμένη στην πραγματική ζωή της Αγγλίδας συνθέτριας Delia Derbishyre. Πρωτοπόρος της ηλεκτρονικής αναλογικής μουσικής συνέθετε για 11 χρόνια μουσική και ήχους για γνωστά ραδιοφωνικά και τηλεοπτικά προγράμματα του BBC («Doctor Who», κ.ά.). Info: Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης (Πειραιώς 206, Ταύρος), στις 21.00, 2103418550. ΣΑΒΒΑΤΟ 11.1 Μουσικη. Ένα μουσικό αφιέρωμα διοργανώνεται για τον Αργεντινό μουσικό Maurizio Kagel, που επηρέασε το Νέο Μουσικό Θέατρο και την περφόρμανς. Συναυλίες και εκπαιδευτικά προγράμματα για όλους. Info: Στέγη Γραμμάτων & Τέχνων (Λ. Συγγρού 107 - 109), 5 - 18 ευρώ, 210-9005800. ΚΥΡΙΑΚΗ 12.1 εκθεση. Μια έκθεση σύγχρονης φωτογραφίας εγκαινιάζεται με σκοπό την ευαισθητοποίηση του κόσμου για το παρόν και το μέλλον της ιστορικής πλατείας Ομονοίας. Η έκθεση διοργανώνεται από την ομάδα «Κάθε Σάββατο στην Αθήνα» και προβάλλει γνωστές και άγνωστες όψεις της πλατείας. Info: Αίθουσα Τέχνης Καπλανών (Καπλανών 5, Αθήνα), 13.00 - 17.00, 210-3390946. Μιουζικαλ. Το κλασικό έργο «Ο Ψαράς και η ψυχή του» του Όσκαρ Ουάιλντ παρουσιάζεται σε μορφή μιούζικαλ. Μουσική, χορός, προβολές και διαδραστικά στοιχεία προωθούν την αγάπη, τη φιλία και την ισότητα. Infο: Θέατρο Αργώ, (Ελευσινίων 15, Μεταξουργείο), 10 ευρώ, στις 11.00 & 15.00, 210-9953222. ΔΕΥΤΕΡΑ 13.1 οπερα. Με αφορμή την επέτειο των 50 χρόνων από τον θάνατο του συνθέτη Francis Poulenc και του θεατρικού συγγραφέα Jean Cocteau, η σκηνοθέτις Καλλιόπη Κερκύρα και η σοπράνο Χριστίνα Τσιμπρή παρουσιάζουν τη μονόπρακτη όπερα «La voix humaine». Info: ANART Artistry (Μονής Αστερίου 4, Πλάκα), στις 20.00, 8 - 10 ευρώ, 210-3220082. ΤΡΙΤΗ 14.1Παρασταση. «Janis Joplin: δωμάτιο 105» είναι ο τίτλος του έργου της Gigi Gatson που ανεβαίνει με τη Θεοδοσία Τσάτσου, στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Info: Θέατρο Αγγέλων Βήμα (Σατωβριάνδου 36, Ομόνοια), 12 - 15 ευρώ, στις 21.30, 210-5242211. ΤΕΤΑΡΤΗ 15.1 Βιβλιο. Στο πλαίσιο του «Έξι ιστορίες και ένα Μουσείο», ο πεζογράφος Θωμάς Κοροβίνης ανιχνεύει και αποκωδικοποιεί τη σχέση ιστορίας και μυθιστορηματικής γραφής, καθώς ερευνά τις πτυχές του ελληνικού και του τουρκικού λαϊκού πολιτισμού. Info: Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο (Βασ. Σοφίας 22, Αθήνα), είσοδος ελεύθερη, στις 20.00, 213-2139572.
Μια σπουδαία κυρία
Νόρα Αναγνωστάκη
«Η τέχνη, και να το θέλουμε, δεν μπορεί πια να είναι για μας μια σπουδή γυμνής ομορφιάς. [...] Νομίζω πως δεν μας φτάνει πια η απόλαυση του ωραίου που διαστέλλει την ψυχή σε άχρονη έκσταση. [...] Δεν βρισκόμαστε σ’ένα fin de siècle. Έχουμε ήδη εισχωρήσει βαθιά μέσα σ’έναν ζέοντα και ανασχηματιζόμενο κόσμο». Αυτά έγραφε στα μέσα της δεκαετίας του 1960 η Νόρα Αναγνωστάκη που πέθανε, σε ηλικία 83 χρόνων, λίγο μετά την είσοδο του νέου χρόνου. Δεν υπήρξε μόνο η σύντροφος και πολύτιμη συνεργάτρια ενός από τους σημαντικότερους ποιητές μας, του Μανώλη Αναγνωστάκη, αλλά μια μια εξαιρετικά κατηρτισμένη και οξυδερκής μεταφράστια και κριτικός στην οποία οφείλουμε τη γνωριμία μας με τον Ρολάν Μπαρτ και σπουδαίους ξένους συγγραφείς καθώς και μερικά από τα πιο εμπεριστατωμένα δοκίμια για ποιητές όπως ο Σαχτούρης, η Βακαλό, ο Σεφέρης, ο Παπαδίτσας κ.ά.
Τσιγκουνιές και στους... καλούς τρόπους
Γιάννης Μπέζος
«Γιατί με φωτογραφίζετε; Απαγορεύεται, γιατί φωτογραφίζετε;». Κατακόκκινος από τα νεύρα του ο Γιάννης Μπέζος, αντί να απολαμβάνει το θερμό χειροκρότημα μετά το τέλος της παράστασης του «Φιλάργυρου», άρχισε να φωνάζει σε μιαν από τις θαυμάστριές του. Η κυρία βούρκωσε, έριξε μια ματιά στο κοριτσάκι της, που κοίταζε κι αυτό τρομαγμένο, και προσπάθησε να δικαιολογηθεί:“Τελείωσε, παιδί μου, η παράσταση και είπα να δείξω μια φωτογραφία στην αδελφούλα σου στο σπίτι με τους ηθοποιούς, Δεν το έκανα κατά τη διάρκεια της παράστασης για να τον ενοχλήσω». Άναυδοι έμειναν οι υπόλοιποι θεατές παρακολουθώντας τη σκηνή. Σταμάτησαν αμέσως το χειροκρότημα και έσπευσαν να φύγουν. Όλοι φαίνονταν να παίρνουν το μέρος της κυρίας. Πολύ λογικό, μια και το «απαγορεύονται οι φωτογραφίες» θα μπορούσε να ειπωθεί με πολύ διαφορετικό τρόπο, ευγενικά, χωρίς να προσβληθεί κανένας, μπροστά στο παιδί του μάλιστα.
Από τη Ρωσία με αγάπη
Ζεράρ Ντεπαρντιέ
Αφού πέρασε έναν ολόκληρο χρόνο σε κατάσταση «πολεμικής ετοιμότητας» εναντίον του γαλλικού κράτους, του Φρανσουά Ολάντ προσωπικά και της υψηλότατης φορολογίας που επέβαλε ο Γάλλος πρόεδρος στους πολύ πλούσιους, αφού «αυτοεξορίστηκε» στο Βέλγιο, πήρε ρωσικό διαβατήριο και δήλωσε θαυμαστής του Πούτιν, ο Ζεράρ Ντεπαρντιέ επέστρεψε στο Παρίσι. Πρωταγωνιστεί, για λίγες μέρες, μαζί με την Ανούκ Αιμέ σε κεντρικό θέατρο της γαλλικής πρωτεύουσας. Ανεβάζουν το «Love Letters», μιαν ιστορία αγάπης η οποία διαρκεί πάνω από 60 χρόνια και εξελίσεται σχεδόν αποκλειστικά μέσα από ερωτικές επιστολές, μια που το ζευγάρι δεν καταφέρνει να συναντηθεί παρά μόνο μία φορά. Το έργο έχει ανέβει πολλές φορές στο γαλλικό θέατρο, πάντα με την Ανούκ Αιμέ στον γυναικείο ρόλο και με συμπρωταγωνιστές της πολλούς και διάσημους, όπως ο Ζαν Λουί Τρεντινιάν, ο Φιλίπ Νουαρέ και ο Αλέν Ντελόν.
Σκηνές από τα επόμενα
Αλέξανδρος Αβρανάς
Ένα από τα πιο πολυσυζητημένα πρόσωπα της χρονιάς που πέρασε, ο βραβευμένος στο κινηματογραφικό φεστιβάλ της Βενετίας σκηνοθέτης Αλέξανδρος Αβρανάς υπογράφει τη μαύρη κωμωδία του Γκρέγκορι Μπερκ «Gagarin Way» που ανεβαίνει στις 17 Ιανουαρίου στο θέατρο Βασιλάκου. Το έργο παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα και πραγματεύεται με χιούμορ το θέμα μιας επανάστασης που δεν έρχεται ποτέ. Πρωταγωνιστές του είναι δύο εργάτες, που αποφασίζουν να οργανώσουν ένα τρομοκρατικό χτύπημα. Όπως λέει ο σκηνοθέτης: «Το “Gagarin Way” είναι μια εικόνα από το παρόν και, κυρίως, από το μέλλον μας. Μας λέει το πώς έχουν τα πράγματα στην εποχή της παγκοσμιοποίησης και του καπιταλισμού των πολυεθνικών και το πώς οι απλοί άνθρωποι, που δεν είναι παρά απλές στατιστικές στα χαρτιά των τεχνοκρατών, όχι απλώς σαρώνονται από τούτες τις κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες αλλά μεταλλάσσονται και τρώνε ο ένας τον άλλον».