Άννα Παναγιωτοπούλου «Πρώτη φορά πήγα να
ψωνίσω σε σούπερ-µάρκετ στην Τήνο»
t r a
Η 22 ΠΕΜΠΤ
τρόµο ν ο τ ι α γέλιο κ ο τ σ α σ ι ανάµε ο µ λ α αυρο θ δ ί φ π ό Ε ν ν ο η Μ µατα στ σ ί θ α κ Άδεια εποχή ται α ε έ ν ν χ ά α ι ψ µ πη στά σε ο ρ Η Ευρώ π µ » ρικόν ο π µ Ε « Το Γιόκο ς ε ί τ ε α εκ Οχτώ δ
Ι Κ Ι Τ ΠΟΝ
ΣΤΙΒΕΝ ΑΝΤΩΝΑΚΟΣ
Άσβεστα φωτεινά σινιάλα...
ACTIVE MEMBER
Τραγούδα µαζί µας...
ΑΥΓΟΥ
ΣΤ
3 ΟΥ 201
Νο 327
02/22 ∆ελτίο καιρού
22/8 -28/8
ΠΟΝΤΙΚΙart
www.topontiki.gr
ΠΑΝΤΟΣ ΚΑΙΡΟΥ
ΑΔΕΙΑ ΚΑΘΙΣΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΠΙΔΑΥΡΟ Κοσμοπλημμύρα στο Ηρώδειο, πολλά άδεια καθίσματα στην Επίδαυρο: αυτή, περίπου, ήταν η εικόνα στα δύο αρχαία θέατρα το καλοκαίρι. Το Φεστιβάλ Αθηνών όχι μόνο έμεινε αλώβητο από την κρίση, αλλά αύξησε περίπου 20% τους θεατές του. Αντιθέτως εκείνο της Επιδαύρου υπολογίζεται πως είχε μια μείωση 35%. Σχεδόν καμία μέρα δεν γέμισε, ενώ υπήρχαν βραδιές όπου στο – χωρητικότητας 10.000 θεατών – θέατρο υπήρχαν μόνο 600 άνθρωποι. Όπως φαίνεται, δεν ήταν το ενδιαφέρον που είχε προκληθεί για τις παραστάσεις ή η ποιότητά τους που επηρέασαν τους θεατρόφιλους. Και καλές κριτικές γράφτηκαν και σημαντική ήταν η προβολή και παραγωγές οι οποίες δεν κατάφεραν να γεμίσουν την Επίδαυρο «έσκισαν» περιοδεύοντας σε διάφορα ανά την Ελλάδα θέατρα. Το πρόβλημα για τους περισσότερους μάλλον ήταν η απόσταση και, κυρίως, τα έξοδα. Ακόμα και αν αναζητήσει κανείς το πιο φτηνό εισιτήριο και τους πιο φτηνούς τρόπους – ΚΤΕΛ, οικονομικό δωμάτιο, αυτοκίνητο και αυθημερόν επιστροφή στην Αθήνα –, μια παράσταση στην Επίδαυρο στοιχίζει τουλάχιστον 80
ευρώ, ποσό που σε εποχή οικονομικής κρίσης δύσκολα δίνεται για μια βραδιά. Έτσι το υπέροχο θέατρο παραμένει μισοάδειο. Τι θα χρειαζόταν για να γεμίσει; Πιθανότατα απλώς πολιτική βούληση. Βοήθεια ώστε το Φεστιβάλ Επιδαύρου να ανοιχθεί, να βγει προς τα έξω, να κάνει συνεργασίες, να γίνει διεθνές, να ακουστεί όσο και άλλα ξένα φεστιβάλ, τα οποία μάλιστα δεν πραγματοποιούνται σε τόσο ωραίους και ιστορικά φορτισμένους χώρους, να προσελκύσει θεατές από όλο τον κόσμο. Για να γίνει όμως αυτό χρειάζονται μετακλήσεις ξένων σχημάτων και διάσημων ονομάτων, αλλά αυτό κοστίζει. Γι’ αυτό άλλωστε επιλέγονται κυρίως ελληνικές παραγωγές, τις οποίες «αντέχει» ο προϋπολογισμός του φεστιβάλ. Καθώς όμως αυτές δεν αρκούν για να γεμίσει η Επίδαυρος και να υπάρξουν κέρδη, δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος: δεν έχουμε χρήματα, δεν βγάζουμε, δεν καλύπτουμε τα έξοδά μας, δεν θα έχουμε ούτε αύριο, στο τέλος δεν θα μπορούμε να κάνουμε τίποτα. Αντιθέτως, π.χ. πρόπερσι ο Κέβιν Σπέισι κατάφερε να γεμίσει ασφυκτικά το αρχαίο θέατρο
Μονόφθαλμοι ανάμεσα στο γέλιο και τον τρόμο
τρεις βραδιές και να έχει έσοδα περίπου 900.000 ευρώ. Άσχημα ήταν; Ας δουν τη διεθνοποίηση του φεστιβάλ, έστω, ως επένδυση, στο υπουργείο Πολιτισμού, αλλά και σε αυτό του Τουρισμού. Μια επένδυση η οποία αφορά όχι μόνο το θέατρο της Επιδαύρου, αλλά και την τουριστική αξιοποίηση της περιοχής και την προβολή μας στο εξωτερικό. Σίσσυ Παπαδάκη
ΑΣΒΕΣΤΑ ΦΩΤΕΙΝΑ ΣΙΝΙΑΛΑ… Στη χώρα μας έχουμε ένα θέμα με τη διεθνή καριέρα… Κάθε καλλιτέχνης ή «καλλιτέχνης» που σέβεται τον εαυτό του κάνει τις απαραίτητες δηλώσεις για όνειρα και σχέδια που ξεφεύγουν από τα ελληνικά γεωγραφικά σύνορα. Πολλές τέτοιες δηλώσεις έχουν καταγραφεί, ελάχιστες περιπτώσεις «διεθνούς καριέρας» έχουν σημειωθεί. Και οι, με νύχια και δόντια, προσπάθειες για κάποια μικρή συμμετοχή σε καλλιτεχνικό εγχείρημα – που συνήθως λάμβαναν θριαμβευτικές διαστάσεις στα διψασμένα για λίγες σταγόνες life style ελληνικά ΜΜΕ – είναι αυτό ακριβώς και τίποτα παραπάνω… Όλα τα παραπάνω γεννήθηκαν στο μυαλό μου μαθαίνοντας ότι πέθανε το περασμένο Σάββατο στη Νέα Υόρκη ο εικαστικός Στίβεν Αντωνάκος, ο οποίος διέγραψε μια πραγματικά τεράστια πορεία στον χώρο της τέχνης, έχοντας αφήσει την προσωπική σφραγίδα του με τον τρόπο που δημιούργησε τέχνη μέσα από λυχνίες νέον, με έργα του σε μεγάλα μουσεία και ιδιωτικές συλλογές σε όλο τον κόσμο. Ελληνοαμερικάνος ο Στίβεν Αντωνάκος, καθώς οι γονείς του μετανάστευσαν στην Αμερική όταν ήταν ακόμη πολύ μικρός από τον Άγιο Νικόλαο Λακωνίας, μέτρησε περισσότερες από 100 ατομικές εκθέσεις και συμμετοχή σε πάνω από 250 ομαδικές στις ΗΠΑ και την Ευρώπη, ενώ 45 μεγάλης κλίμακας έργα του είναι εγκατεστημένα δημόσια σε διάφορες χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ιαπωνία. Εμείς διαθέτουμε την «Πομπή», φωτογλυπτά έργα στη στάση του
art ΠΟΝΤΙΚΙ
ΕΚΔΟΤΗΣ - ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ Αντώνης Δελλατόλας ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ
Παναγής Δ. Κουτουφάς
μετρό «Αμπελόκηποι». Το 1997 εκπροσώπησε την Ελλάδα στην Μπιενάλε Βενετίας με το «Παρεκκλήσι της ουράνιας κλίμακας», ενώ τα τελευταία δέκα χρόνια είχαμε την ευκαιρία να δούμε αρκετές εκθέσεις του στην Ελλάδα: το 2004 στο Ίδρυμα Κυδωνιέως στην Άνδρο, όπου και γνώρισα έναν πολύ διακριτικό άνθρωπο πάνω απ’ όλα κι έναν καλλιτέχνη με σχεδόν μόνιμη έννοια στο κεφάλι του τη σχέση φωτός και χώρου, το 2007 στην Γκαλερί Citronne στον Πόρο και τη μεγάλη του αναδρομική την ίδια χρονιά στο Μπενάκη. Πριν από δύο χρόνια, σε ηλικία 85 ετών, συμμετείχε στην έκθεση «Πολυγλωσσία» της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών και δημιούργησε ένα νέο έργο, την «Αναζήτηση», ειδικά για το παλαιό Ελαιουργείο στην Ελευσίνα και το Φεστιβάλ «Αισχύλεια». Τότε είχε δηλώσει πως εκείνο το αρχιτεκτονικό κουφάρι του 1875, η ενέργειά του, η αρχιτεκτονική, ο χώρος, η γεωμετρία (ό,τι δηλαδή τον είχε απασχολήσει έντονα στην τέχνη του από τα πρώτα του βήματα), τον έκανε να ανακαλύψει νέα πράγματα για τον εαυτό του. Αυτή η αδιάκοπη αναζήτησή του τελικά, αυτή που τον έσπρωξε αρχικά να ασχοληθεί με την τέχνη – χωρίς ποτέ να τη σπουδάσει, «σχολείο μου ήταν οι γκαλερί και τα μουσεία», έλεγε πάντα –, είναι αυτή που κάνει τα φωτεινά σινιάλα του να μην σβήνουν ποτέ…
ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΥΛΗΣ Χρυσούλα Παπαϊωάννου
Σόνια Μαγγίνα
ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ Χριστίνα Διακογιάννη
ΑRT DIRECTOR Δημήτρης Λύρας
Κωνσταντίνος Ρήγας
ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ Κώστας Θέος Μαρία Παπαρρηγοπούλου ΕΜΠΟΡΙΚO TMHMA: Μ. Καλούμενος τηλ.: 210 6898448, fax: 210 6898226
Με τον μονόφθαλμο «Κύκλωπα», το σατυρικό δράμα του Ευριπίδη, καταπιάνεται η ελληνική συμμετοχή στο διεθνές θεατρικό φεστιβάλ που ξεκινάει αύριο, Παρασκευή, στη Μικρή Επίδαυρο και θα κρατήσει μέχρι την Κυριακή. Καλά τα λέει ο καθηγητής Γιάγκος Ανδρεάδης, «ψυχή» του Κέντρου Κλασικού Δράματος και Θεάματος του Παντείου Πανεπιστημίου, διασκευαστής και σκηνοθέτης της παράστασης που έχει τον τίτλο «Cyclops Survival». «Τα μουσικά έργα του Μπρεχτ», λέει, «το ύφος των οποίων πέρασε και στα καλά μιούζικαλ του κινηματογράφου […] τοποθετούνται στη διατομή ανάμεσα στο κωμικό και τρομακτικό […] είναι ένας τρόπος για να μιλήσει κανείς σήμερα χωρίς να κλαίγεται, χωρίς να κάνει κήρυγμα, αλλά υπηρετώντας το θεατρικό γέλιο που δεν είναι κάτι εύκολο». Μ’ ένα μάτι, λοιπόν, ανάμεσα στο γέλιο και τον τρόμο, μισότυφλη πορεία στην εποχή της μνημονιακής βαρβαρότητας, της μοναδικής («τελικής»;…) λύσης, της άγνοιας, του φόβου που παραλύει αντιστάσεις. Ο κανιβαλισμός στο τοπίο της οικονομικής κρίσης είναι το κλειδί στη νέα προσέγγιση του «Κύκλωπα», ενός έργου που συνιστά παλιό λογαριασμό – από το 1998 – για το Κέντρο Κλασικού Δράματος και Θεάματος του Παντείου Πανεπιστημίου, «ψυχή» του οποίου είναι ο Γιάγκος Ανδρεάδης. Η διαδρομή είναι μακρά, επίπονη και αποκαλυπτική. Από τον Ησίοδο και τους «δωροφάγους βασιλείς» μέχρι τον «διανοούμενο» ευριπίδιο Κύκλωπα – κάτι σαν πανεπιστημιακό δάσκαλο που έγινε δοτός πρωθυπουργός ή υπουργός Οικονομικών, Παπαδήμος, Στουρνάρας, Μόντι –, που σου… εξηγεί με επιχειρήματα γιατί σε τρώει ζωντανό. Κι από τον Τζόναθαν Σουίφτ, τον συγγραφέα του «Γκιούλιβερ», που πρότεινε σαρκαστικά να… μαγειρεύονται τα μωρά των φτωχών για να λυθεί μ’ έναν σμπάρο τόσο το δημογραφικό όσο και το επισιτιστικό πρόβλημα, μέχρι τους αναλυτές των αγορών, τους spin doctors της πολιτικής επικοινωνίας, τους αναξιοπαθούντες τραπεζίτες και τον ένοχο βουλιμικό λαό, που ένα κομμάτι του έχαψε ότι όλοι μαζί τα φάγαμε κι ένα άλλο εκχωρεί την οργή του στις κασιδιάρες ψυχές. World Crisis Theater στο θεατράκι της Μικρής Επιδαύρου σημαίνει επίσης μία άτυπη συμμαχία του ευρωπαϊκού Νότου. Συμμετέχουν πέντε θίασοι, δύο από χώρες που οι λαοί τους βρίσκονται ήδη στο… πιάτο και καταβροχθίζονται (Ελλάδα, Πορτογαλία), ένας από χώρα υποψήφια προς καταβρόχθιση αλλά οικονομικά… δυσκολοχώνευτη (Ιταλία), ένας από τη χώρα όπου άμα φτάσει η κρίση θα γραφτεί το game over της Ευρωζώνης (Γαλλία – με ξεχωριστή ματιά στο έργο «The Power of Yes» του διάσημου Βρετανού σερ Ντέιβιντ Χέαρ) και ένας από την… Κυκλωπο-λάνδη (τη Γερμανία). Ώρα για εκδρομή στην Επίδαυρο. Ώρα για συμβολική αναμέτρηση με το θηρίο. Ένα καψαλισμένο παλούκι στο μάτι του θα είναι αρκετό… Γιώργος Ι. Αλλαμανής
ποντικιart
22/8 -28/8
Μουσική 03/23
www.topontiki.gr
Παράδοξοι καλεσμένοι
«Τραγούδα μαζί μας να φύγει το σκότος» Έτσι βάφτισαν οι Active Member τη μεγάλη συναυλία που θα δώσουν στην Τεχνόπολη, στις 4 Σεπτεμβρίου. Για να γιορτάσουν τα είκοσι χρόνια τους θα φιλοξενήσουν στη σκηνή και τον Γιάννη Κότσιρα, την Ελένη Βιτάλη, τη Γιώτα Γιάννα κ.ά. Αντώνης Μποσκοΐτης
Οι Active Member από το λαϊκό Πέραμα των αυθαίρετων οικημάτων και των καρνάγιων είναι το συγκρότημα που έκανε δημοφιλές ένα μουσικό ιδίωμα άγνωστο για τα εγχώρια μουσικά δεδομένα, όπου οι στίχοι δεν τραγουδιούνται, αλλά απαγγέλλονται ρυθμικά και το νόημά τους σαν ακόντιο βρίσκει κατ’ ευθείαν τον στόχο του. Στην αρχή το λέγαμε ραπ, λίγο μετά χιπ χοπ και τελευταία low bap, ψάχνοντας κοινά σημεία με τους καταπιεσμένους μαύρους στα επαναστατημένα γκέτο τους. Πολλά νεανικά σχήματα του low bap άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους, όπως ήταν αναμενόμενο, τα περισσότερα από τα οποία είτε θα έμεναν στο περιθώριο της δισκογραφίας είτε πάλι θα έμπαιναν τόσο σ’ αυτήν και το σύστημά της, με αποτέλεσμα να χάσουν τον αντεργκράουντ προσανατολισμό τους. Οι Active Member υπήρξαν οι μοναδικοί την τελευταία 20ετία που ισοστάθμισαν επιτυχώς την καλλιτεχνική με την εμπορική απήχηση. Αυτή ακριβώς η 20ετία δεν ενέχει και έναν κίνδυνο... γήρανσης; Μάλλον όχι, αφού η κινητήρια δύναμή τους, ο Μιχάλης Μιτακίδης – γνωστός ως BD Foxmoor – το βλέπει, όπως μας λέει, «σαν το καλύτερο ξεκίνημα για να μπορέσουμε μέσα από όλο αυτό το βάθεμα ν’ ανταμώσουμε τα όμορφα. Ήταν η πρώτη μας εποχή κι απ’ αυτήν διδαχτήκαμε πώς να συλλέγουμε στιγμές κι έτσι αποκτήσαμε τον τρόπο μας. Το πιο χρήσιμο εργαλείο για τη δεύτερη εποχή που έρχεται».
«Παρεξηγημένοι» φίλοι Ποιος θα φανταζόταν όμως ότι θα συνεργάζονταν με τον Γιάννη Κότσιρα; «Με τον Γιάννη γνωριστήκαμε πριν από λίγο καιρό και κατάλαβα ότι μας παρακολουθεί όλα αυτά τα χρόνια. Έπειτα από αρκετή κουβέντα καταλήξαμε να σκαρώσουμε κάτι παρέα. Είναι ένας φίλος, κάπως ‘‘παρεξηγημένος’’ κι από μένα, που άργησα να βρω», εξηγεί ο Μιτακίδης. Ενώ ο Γιάννης Κότσιρας συμπληρώνει: «Η low bap σκηνή δεν με ενδιέφερε, εκτός από τους Active Member. Θεωρώ τον Μιτακίδη έναν από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές - τραγουδοποιούς και είναι τιμή μου να με καλούν πρόσωπα σαν κι αυτόν να συμμετάσχω σε συναυλίες κοινωνικού χαρακτήρα. Η φωνή μου είναι ένα μουσικό όργανο στην ελευθερία του Μιχάλη». Όσο για τη Γιώτα Γιάννα, που πριν από λίγους μήνες βγήκε ο πρώτος της δίσκος σε βιβλίο - cd, δηλώνει έτοιμη να ροκάρει με τη φυσαρμόνικά της και να σαρώσει τη σκηνή παρέα με τους Active Member: «Είναι πολύ συγκινητικό να σε καλούν παιδιά που ανανέωσαν την ελληνική μουσική και άφησαν νωρίς το δικό τους στίγμα. Με τον Μιχάλη ταιριάζουμε και ως ιδιοσυγκρασίες, ήρθε ένα βράδυ, με είδε και με άκουσε και μου πρότεινε αυτή τη συμμετοχή. Δεν θα μπορούσα να αρνηθώ με καμία κυβέρνηση». Η συναυλία των Active Member τιτλοφορείται «Τραγούδα μαζί μας να φύγει το σκότος» και ο Μιχάλης Μιτακίδης σπεύδει να μας εξηγήσει: «Πιστεύω στη δύναμη των τραγουδιών. Ένα τραγούδι μπορεί να γίνει η μάνα ενός επαναστάτη, η πιο φωτεινή ατραπός, ίσως και η πιο μαύρη αφήγηση. Ανάλογα τι ευχές έχει πάρει από τον δημιουργό του πάνω στο σκάρωμα».
Η βραδιά της Τετάρτης 4 Σεπτεμβρίου στην Τεχνόπολη δεν θα είναι απλώς μία συναυλία Active Member. Περισσότερο θα μοιάζει με μια μεγάλη γιορτή φίλων από διαφορετικά πεδία τραγουδιού μάλιστα: τη σκηνή θα μοιραστούν μαζί τους ο Γιάννης Κότσιρας, η Ελένη Βιτάλη, η Γιώτα Γιάννα, ο Νίκος Ξύδης, αλλά και ο Erik Truffaz κ.ά. Ελένη Βιτάλη Για όλους αυτούς μας μιλάει ο Μιτακίδης. «Ο Erik Truffaz είναι ο καλύτερος τρομπετίστας της εποχής μας. Η Veronica Harcsa είναι μια καταπληκτική ερμηνεύτρια που τολμάει και πατάει πάνω σε δύσκολους μουσικούς κώδικες. Συμμετέχουν επίσης ο Jahcoustix από τη Γερμανία, οι Yacine and the oriental groove από τη Βαρκελώνη, ο Νίκος Ξύδης (η πολυErik Truffaz μηχανή), ο μεγάλος Πέτρος Κούρτης στα κρουστά, ο Μπάμπης Παπαδόπουλος (πρώην Τρύπες), τα Χνάρια (οι low bap συνοδοιπόροι μας), η ομάδα κουκλοθέατρου Ανταμαπανταχού και η μουσική ομάδα καλλιτεχνικού καφενείου Μενιδίου σε ρόλο - έκπληξη». Όχι ότι δεν έχουν επιχειρήσει τέτοια «παντρέματα» στο παρελθόν οι Active Member, αφού ήταν Γιάννης Κότσιρας οι πρώτοι στο είδος τους που έκαναν «σχολή» και γι’ αυτό αγκαλιάστηκαν από τα κορυφαία ονόματα του λεγόμενου «έντεχνου»: έχουν συμπράξει με τον Σωκράτη Μάλαμα και έχουν κάνει υποδόριες αναφορές στα χατζιδακικά «Reflections» μέσα σε κομμάτι τους. Και μην ξεχνάμε την παλαιότερη περίφημη δήλωση του Μίκη Θεοδωράκη, ότι «οι μόνοι που κάνουν Jahcoustix πολιτική τέχνη στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή είναι ο Θεόδωρος Αγγελόπουλος στον κινηματογράφο και οι Active Member στη μουσική».
04/24 Συνέντευξη
22/8 -28/8
ποντικιart
www.topontiki.gr
ΑΝΝΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ
«Πρώτη φορά πήγα να ψωνίσω
σε σούπερ-μάρκετ στην Τήνο» Χρήστος Παρίδης
ΡΑΝΤΕΒΟΥ ΣΤΟ «ΛΑΜΠΕΤΗ» Περιμένοντάς την έξω από το θέατρο «Λαμπέτη» επί της λεωφόρου Αλεξάνδρας, βλέπω να καταφθάνουν ηλικιωμένες κυρίες με νεότερα κορίτσια. Σκέφτομαι ότι μάλλον θα είναι γιαγιάδες που μεγάλωσαν με το Ελεύθερο Θέατρο και φέρνουν τις εγγονές τους να δουν την Άννα. Εκείνη φτάνει φουριόζα και μπαίνουμε στο ασανσέρ για να ανέβουμε στην ταράτσα του θεάτρου, όπου βρίσκεται και η ανοιχτή σκηνή. Τη ρωτάω πώς είναι η εξάχρονη εγγονή της. «Είμαστε κολλητές. Παίζουμε σαν φίλες. Περίμενε να σου τη δείξω». Μου βγάζει το κινητό της και μου δείχνει ένα λιλιπούτειο κοριτσάκι όλο σκέρτσο. Η επόμενη θεατρική γενιά, της λέω. «Κανονικά! Αφού της έλεγε τις προάλλες ο πατέρας της:“Δάφνη, το Πολυτεχνείο δεν το σκέφτεσαι καθόλου, ε;”. Παίζουμε, σου λέω, σαν να είμαστε συνομήλικες, με αντιμετωπίζει σαν παιδάκι». Δεν περίμενα η Άννα Παναγιωτοπούλου να είναι άλλου είδους γιαγιά…
Το μεγάλο τηλεοπτικό κοινό λάτρεψε την Άννα Παναγιωτοπούλου και τη συρτή ξεκαρδιστική φωνή της από πετυχημένες σειρές όπως η «Μαντάμ Σουσού», «Οι τρεις Χάριτες» και «Ντόλτσε Βίτα». Το θεατρόφιλο κοινό την παρακολουθεί από τις αρχές της δεκαετίας του ’70, οι παλιότεροι τουλάχιστον, με τις θρυλικές πια παραστάσεις των «παιδιών» του Ελεύθερου Θεάτρου και της Ελεύθερης Σκηνής. Τότε που μια παρέα νέων ηθοποιών αναβάθμισαν την επιθεώρηση εισάγοντας ένα νέου είδους χιούμορ, περισσότερο απενοχοποιημένο και πολιτικά τολμηρότερο, που δεν χαριζόταν στο βολεμένο και εφησυχασμένο κοινό που έτρεχε να τους δει. Τα χρόνια πέρασαν, με πολύ γέλιο και πολλή δουλειά για την υπέροχη αυτήν κωμική ηθοποιό, κι εκεί που μόλις είχε αποτραβηχτεί στην Τήνο να ξεκουραστεί, η οικονομική κρίση την έφερε πίσω στην Αθήνα και, για πρώτη φορά ύστερα από χρόνια, σε ένα καλοκαιρινό θέατρο. Έτσι, πρωταγωνιστεί στο «Ωχ! Τι κόσμος γιαγιά!» του Μπάρι Κιφ, στο «Λαμπέτη», ενώ ετοιμάζεται για την εμβληματική «Τρελή του Σαγιώ» του Ζιροντού, τον χειμώνα, στο Εθνικό Θέατρο Το «Ωχ! Τι κόσμος γιαγιά!» είναι έργο για γιαγιάδες και εγγόνια; Καμία σχέση. Είναι ένα έργο που αφορά τη διαφθορά όλων των κοινωνικών τάξεων, από τον λούμπεν μέχρι τον αστυνομικό, τον γιατρό, τον δημοσιογράφο και τον υπουργό. Μια μαύρη κωμωδία με τραγικές διαστάσεις γραμμένη το 1600 περίπου, την οποία διασκεύασε ο Κιφ το ’80, αλλά η Θάτσερ απαγόρευσε ως επικίνδυνη. Πρόσφατα ξαναπαίχτηκε στο Λονδίνο και τώρα εμείς το παίζουμε εδώ. Δηλαδή το έργο μιλάει για τη διαχρονική αξία της διαφθοράς. Η οποία καλά κρατεί από το 1600 τουλάχιστον. Η διαφθορά είναι παγκόσμιο φαινόμενο. Κι ενώ δεν είναι διασκευή και δεν υπάρχει πουθενά η Ελλάδα, είναι σαφές ότι αυτά που συμβαίνουν μέσα στο έργο συνέβαιναν παντού και πάντα. Το μόνο αισιόδοξο εδώ, είναι ότι την πατάνε όλοι. Στη ζωή δεν την πατάνε όλοι; Όχι βέβαια. Οι άρχοντες της διαφθοράς δεν την πατάνε, γιατί έτσι κι αλλιώς από ψηλά ξεκινάει αυτό, όχι από τα χαμηλά. Η εξουσία το ξεκινάει και μετά πάει σε όλα τα άλλα επίπεδα. Αυτοί δεν είναι άνθρωποι σαν όλους τους υπόλοιπους; Είναι άνθρωποι που έχουν εξουσία και η εξουσία διαφθείρει. Το πιστεύω αυτό ακράδαντα. Αυτό λοιπόν περνάει και στα άλλα στρώματα, που παίρνουν το μάθημά τους από την εξουσία. Δεν ξέρουν πώς να αντεπεξέλθουν αλλιώς και κάνουν κι αυτοί κομπίνες. Πάντα με το μοντέλο του «άρχοντα» μπροστά. Εγώ μεγάλωσα σε μια οικογένεια που είχε και τα δύο σκέλη. Ο παππούς μου από τον πατέρα ήταν φεουδάρχης και ο παππούς από την πλευρά της μητέρας μου ένας αριστερός φαρμακοποιός που σπούδαζε τα παιδιά του. Τα έζησα και τα δύο, και με μεγάλη ψυχραιμία επέλεξα πού ανήκω. Είπα ότι εγώ δεν θέλω να ανήκω στην άρχουσα τάξη, ότι δεν θέλω να περπατάω στο χωριό και τα παιδιά να μου βγάζουν το καπέλο. Ήθελα να ζω με τα παιδιά της γειτονιάς μου φυσιολογικά. Από ένστικτο βεβαίως το αποφάσισα αυτό, αλλά το θεωρούσα καλό. Λες ότι οι «άρχοντες» δεν την πατάνε ποτέ. Δεν είναι απόλυτο αυτό; Τίποτα δεν είναι απόλυτο στη ζωή. Ουσιαστικά, η εξουσία δεν χάνει ποτέ, βρίσκει πάντα τρόπο να τη σκαπουλάρει. Και σήμερα στην ελληνική πραγματικότητα, όλοι αυτοί θα τη σκαπουλάρουν, είμαι σίγουρη γι’αυτό. Βρέθηκαν μερικά εξιλαστήρια θύματα, γιατί στο σημείο που είχαν φτάσει τα πράγματα έπρεπε κάτι να συμβεί για να μην τους βάλουν μπουρλότο. Δηλαδή η ευρύτερη κοινωνία δεν έχει μερίδιο ευθύνης; Πώς μπορεί να έχει ευθύνη η ευρύτερη κοινωνία όταν άγεται και φέρεται; Από παιδί θυμάμαι το «ψηφίστε με να σας διορίσω».
Γιατί να μην πει κανείς ότι και η άλλη πλευρά «εκβιάζει» για να κερδίσει έναν διορισμό ; Και δεν θα ψήφιζαν κανέναν; Αυτό δεν μπορεί να ξεκινάει από τον λαό. Αυτό ξεκίνησε εκβιαστικά από τους πολιτικούς και τους κομματάρχες που έταζαν διάφορα. Απευθυνόμενοι σε ενήλικες… Έναν αμόρφωτο ενήλικα που πεινάει δεν του ζητάς ευθύνες. Σου λέει, αυτός κερδίζει, θα πάω κι εγώ να πάρω κάτι. Οπότε καμία ευθύνη σε κανέναν παρά μόνο σε ελάχιστους; Έτσι ερμηνεύεις την περίπτωσή μας; Πιστεύω ότι οι Έλληνες είναι ένας λαός που δεν έζησε την Αναγέννηση, που δεν μορφώθηκε ποτέ και που δεν απέκτησε εθνική συνείδηση ποτέ. Όταν έγινε η Επανάσταση, δεν υπήρχε Ελλάδα και κάποιοι ξένοι καθόριζαν τα πράγματα. Είτε βασιλιάδες είτε νονοί απ’έξω. Είναι μια χώρα που δεν είχε ποτέ της αυτονομία κι έτσι δεν απέκτησε ποτέ πολιτική συνείδηση. Εσύ έχεις μια αριστερή συνείδηση. Είναι διαφορετική η δική σου οπτική γωνία από της πλειονότητας; Όταν έγινε ο εμφύλιος, σε κάτι πίστευαν οι άνθρωποι. Όταν κατέρρευσε η Σοβιετική Ένωση, είπα – και ήμουν κομμουνίστρια ως νέος άνθρωπος –, σκέψου να μην είχε γίνει η Συμφωνία της Βάρκιζας και να ήμασταν υπό την επιρροή τους! Το πρώτο μου σοκ ήταν ήδη από το ’68 που μπήκαν στην Τσεχοσλοβακία. Πώς γλιτώσαμε από αυτό το πράγμα; Γιατί όλο αυτό ξεκίνησε από μια ιδεολογία εξαιρετικής ευφυΐας και η εξουσία το κατέστρεψε κι εκεί. Τι σε έκανε λοιπόν να παραμένεις στον αριστερό χώρο; Να πούμε καλύτερα «προοδευτικό». Για πάρα πολλά χρόνια δεν ψήφιζα. Ψήφισα πέρυσι και δήλωσα και τι ψήφισα. Αισθάνθηκα ότι με τα στελέχη της ΔΗΜΑΡ θα ήταν μια κατάσταση πιο ανθρώπινη. Κάτι θα πρόσφεραν στη Βουλή μέσα. Απογοητεύτηκες όταν συμπορεύτηκε με τη Ν.Δ.; Όχι ιδιαίτερα, ούτε τώρα που έφυγε. Η απογοήτευσή μου είναι μεγαλύτερη. Νιώθεις ότι η Ελλάδα έχει άλλες επιλογές; Όχι, δεν νιώθω να έχει επιλογές. Πιστεύω ότι πιθανόν να μπορούσε να έχει. Αλλά το θέμα είναι ότι δεν έχουμε συνείδηση της χώρας που ζούμε. Δεν την ξέρουμε και την έχουμε κατακρεουργήσει από μόνοι μας για μικροσυμφέροντα. Το βλέπεις αυτό όπου κι αν πας, ότι είναι μια χώρα ζηλευτή. Την έχω γυρίσει όλη λόγω θεάτρου αλλά και τουριστικά και έχω διαπιστώσει την απίστευτη ομορφιά της. Είναι και Ιταλία και Ελβετία και Ισπανία μαζί. Κυκλάδες δεν υπάρχουν πουθενά στον κόσμο. Αυτό το πράγμα δεν το σεβαστήκαμε εμείς οι ίδιοι, και δεν το σεβαστήκαμε γιατί δεν έχουμε συνείδηση. Λόγω ατομικών μικροσυμφερόντων και
ποντικιart
22/8 -28/8
Συνέντευξη 05/25
www.topontiki.gr
λόγω έλλειψης παιδείας. Γιατί θα ήταν μεγάλο συμφέρον να κρατήσεις τη Μύκονο στα επίπεδα που ήταν όταν ξεκίνησε να πηγαίνει τουρισμός.
«Μια ζωή δούλευα χειμώνα - καλοκαίρι. Είχα αποφασίσει ότι έτσι θα ζούσα από ’δώ και πέρα. Μοιράζοντας τον χρόνο μου μεταξύ Αθήνας και Τήνου. Αυτό δεν μπορώ να το κάνω πια. Δούλευα συμβασιούχος στο ραδιόφωνο της ΕΡΤ, μας έδιωξαν. Μετά μου έκοψαν τη σύνταξη στο μισό. Πώς θα ζήσω;»
Κι εσύ επιμένεις να μην αποδίδεις ευθύνες… Αποδίδω τις ευθύνες που τους αναλογούν. Αλλά ένας άνθρωπος από μόνος του δεν μπορεί να σκεφτεί «ας μη βγάλω λεφτά, ας κρατήσω τον τόπο καθαρό». Στην Τήνο, ας πούμε, όπου ζω μεγάλο μέρος της ζωής μου, κάνουν οι πάντες ανακύκλωση. Τα κατεβάζουν τα σκουπίδια τους από το χωριό τους στη Χώρα για ανακύκλωση. Ας μιλήσουμε λίγο και για καλλιτεχνικά. Εδώ και πολλά χρόνια είχαν πάψει να υπάρχουν καλοκαιρινά θέατρα. Γιατί; Ο κόσμος ξέμαθε. Αφού έκλεισαν όλα τα καλοκαιρινά, τώρα τα απαγορεύουν. Κανείς δεν ξέρει γιατί. Χρόνια πριν, έκλεισαν το θέατρο «Αλίκη» στο Πεδίο του Άρεως. Γιατί το έκλεισαν; Τώρα είναι μες στη σύριγγα όπως και το Άλσος Παγκρατίου. Του είχα πει του Τρίτση: «Βλέπεις να συνωστίζεται ο κόσμος στα άλση, να μη χωράει; Τι σας πείραζε ένα θέατρο που πήγαινε ο κόσμος να ανασάνει, να πιει ένα ποτό και να δει μια παράσταση;». Ζούσαμε μέσα στα πάρκα και τώρα δεν τολμάμε να περάσουμε. Είναι παραλογισμός. Σε όλη την Ευρώπη και στην Αμερική τα πάρκα είναι λειτουργικά. Τρώνε, πίνουν, βλέπουν θέατρο, κάνουν οτιδήποτε. Δεν είναι για να πηγαίνουν πέρα - δώθε και να διψάνε. Επέστρεψες λοιπόν σε καλοκαιρινό θέατρο. Ήταν οικονομικοί οι λόγοι; Βέβαια, γιατί όχι; Είχα αποφασίσει να δουλεύω έξι μήνες και έξι μήνες να κάθομαι. Κουράστηκα, και μεγάλωσα. Μια ζωή δούλευα χειμώνα - καλοκαίρι. Είχα αποφασίσει ότι έτσι θα ζούσα από ’δώ και πέρα. Μοιράζοντας τον χρόνο μου μεταξύ Αθήνας και Τήνου. Αυτό δεν μπορώ να το κάνω πια. Δούλευα συμβασιούχος στο ραδιόφωνο της ΕΡΤ, μας έδιωξαν. Μετά μου έκοψαν τη σύνταξη στο μισό. Πώς θα ζήσω; Από το θέατρο μόνο προφανώς δεν γίνεται… Το επάγγελμά μας πάσχει όπως όλα. Και στο θέατρο δεν βλέπεις πουθενά παραστάσεις με περισσότερους από δέκα ηθοποιούς. Δεν υπάρχει θίασος με διανομή μεγαλύτερη από επτά - οκτώ ηθοποιούς. Και το ότι δεν υπάρχει πια τηλεόραση είναι και αυτό μια ακόμα πληγή. Ξεκίνησες στην Ελλάδα της δικτατορίας, μια παρέα παιδιών που κάνατε «αντίσταση» με το Ελεύθερο Θέατρο. Σου λείπει κάτι από εκείνη την εποχή; Δεν θα το ’λέγα ότι μου λείπει. Ήταν μια κίνηση που μόνο ένας νέος άνθρωπος μπορεί να κάνει. Μόνο ως νέος μπορείς να ζήσεις έτσι. Τώρα έχω μεγαλώσει και είμαι από τους λίγους ανθρώπους που δεν παραπονιέται ότι έχει μεγαλώσει, γιατί είμαι συμφιλιωμένη με αυτό. Δεν έχω πάει να φτιάξω τη μούρη μου για να φαίνομαι πιο νέα αφού είμαι όσο είμαι και δεν είμαι δυστυχής με αυτό. Θα παίξεις άλλωστε και έναν ρόλο εμβληματικό για το Εθνικό, την «Τρελή του Σαγιώ», που πρόκειται για μια «τρελόγρια»… Το σκεφτόμασταν με τον Ζούλια δέκα χρόνια, και με πήρε ο Χατζάκης και με ρώτησε αν θέλω να το κάνω. Είναι καταπληκτικό! Το νιώθεις ως τιμή που θα παίξεις στο Εθνικό; Όχι, δεν το νιώθω σαν τιμή, αλλά σαν κάτι που είναι πολύ ευχάριστο. Μου αρέσει γιατί εκεί πρωτοέπαιξα. Στην Κεντρική Σκηνή έδωσα τις εξετάσεις μου, κι αυτό με συγκινεί πολύ, αλλά τιμή δεν το θεωρώ. Έχει παίξει πάρα πολύς κόσμος, κι έτσι πρέπει να είναι το Εθνικό, ένα ανοικτό θέατρο. Σε ενοχλούσε το Εθνικό του Χουβαρδά; Καταρχήν, δεν με ενοχλεί κανένα θέατρο. Δεν μπορεί όμως το Εθνικό να είναι το θέατρο μιας παρέας και να παίζουν μόνο αυτοί οι συγκεκριμένοι. Υπάρχουν πάρα πολλοί ηθοποιοί, που δεν μπορεί να μην έχουν πρόσβαση στο Εθνικό γιατί υπάρχει μια παρέα. Αυτό το θεωρώ τεράστιο λάθος. Πιστεύω ότι η πιο επιτυχημένη διοίκηση ήταν του Κούρκουλου και, απ’ό,τι φαίνεται, αυτό το μοντέλο θα ακολουθήσει και ο Χατζάκης. Οπότε καλώς κάλεσε τους Φιλιππίδη και Λαζόπουλο να συμμετάσχουν στο όραμά του; Κοίταξε να δεις. Καταρχάς, θεωρώ εντελώς απαράδεκτο να λένε τι δουλειά έχει ο Φιλιππίδης στο Εθνικό, επειδή σκηνοθετεί. Και ο Μπέζος σκηνοθετεί και είναι ηθοποιός. Ο Φιλιππίδης έχει σκηνοθετήσει άπειρες φορές και στην Επίδαυρο και έχει αποδείξει την αξία του. Έχει παίξει δέκα φορές σε κωμωδίες του Αριστοφάνη, και πέρυσι στο ΚΘΒΕ τον σκηνοθέτησε ο ίδιος. Ναι, έχει παίξει πολύ εμπορικό θέατρο επίσης, αλλά όλοι έχουμε κάνει τα πάντα. Στο κάτω - κάτω κωμικός ηθοποιός είναι. Όταν έκανε τον «Μπακαλόγατο» ήταν μεγάλη τέχνη. Αντικειμενικά, είναι ένας μεγάλος καλλιτέχνης, δεν μπορείς να λες τι δουλειά έχει αυτός ο άνθρωπος στο Εθνικό Θέατρο. Αυτό μπορώ να το καταλάβω για τον Λαζόπουλο, που θα γράψει ένα έργο και θα το παίξει, και ο οποίος δεν έχει κάνει ρόλους, είναι περφόρμερ. Πιθανόν να μην έχει θέση στο Εθνικό. Αλλά δεν τον βάζεις στην ίδια θέση με τον Φιλιππίδη. Που, άλλωστε, δεν ξέρουν τι θα κάνει. Εγώ τον εκτιμώ πάρα πολύ καλλιτεχνικά.
ΚΑΙ ΚΑΤΙ ΑΚΟΜΑ Πώς είναι η ζωή στην Τήνο; «Έχω σκεφτεί πολλές φορές ότι, αν ήμουν 20-25 χρόνων, δεν θα το είχα ζήσει αυτό, δεν θα μπορούσα να ζω με τον εαυτό μου. Τώρα έχω άλλες δυνατότητες. Ζούσα μόνο στο θέατρο, μέχρι που έμαθα να βρίσκω χαρά και στη ζωή μου, βλέποντας τα άστρα, τη θάλασσα, κολυμπώντας, ακούγοντας τα πουλιά, με τα σκυλιά μου, να είμαι ευτυχισμένη με πάρα πολύ απλά πράγματα. Έμαθα τι είναι ζωή, που δεν το ήξερα. Θα πέθαινα ανάπηρη. Χωρίς να ξέρω τι είναι να ζω κανονικά. Όλη μου τη ζωή έτρεχα να προλάβω τις δουλειές μου. Έφευγα στις 8:00 το πρωί και επέστρεφα στις 12:30 το βράδυ πτώμα από την κούραση. Και δεν είναι ότι δεν μου αρέσει η δουλειά μου, μου αρέσει πάρα πολύ. Αλλά δεν ζούσα σαν κανονικός άνθρωπος. Σκέψου ότι πρώτη φορά πήγα να ψωνίσω σε σούπερ-μάρκετ στην Τήνο»!
06/26 Σινεμά
22/8 -28/8
ποντικιart
www.topontiki.gr
ΑστικΗ γεωγραφια
Το «Εμπορικόν» μπροστά σε μια νέα εποχή Δεν διαθέτουμε πολλές πλατείες στην Αθήνα σαν την πλατεία Αγίας Ειρήνης. Έχω αυτήν την άποψη εδώ και πολλά χρόνια, πολύ πριν εξελιχθεί στην «πιάτσα» αναψυχής και νυχτερινής διασκέδασης που είναι σήμερα. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η σημερινή της εικόνα – με το πλήθος των καφενείων, των μπαρ και των εστιατορίων να έχει κατακλύσει σχεδόν κάθε ισόγειο των πολλών ωραίων κτηρίων που την περιβάλλουν – υπολείπεται σε γοητεία άλλων, πιο ήσυχων εποχών. Και η πλατεία Αγίας Ειρήνης είναι πραγματικά μοναδική, γιατί διατηρεί με αξιοθαύμαστη αντοχή (για τα αθηναϊκά δεδομένα) μια αίσθηση «παλιάς Αθήνας» χάρη στην παρουσία σημαντικού αριθμού προπολεμικών κτισμάτων. Και ακόμα καλύτερα: ο αρχιτεκτονικός πλουραλισμός τους της προσδίδει ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Σε αυτό το σκηνικό η αξιοποίηση του «Εμπορικόν», του παλιού ξενοδοχείου της οδού Αιόλου, απέναντι από τον ναό της Αγίας Ειρήνης, ήταν μάλλον θέμα χρόνου, ακόμα και στις σημερινές συνθήκες παρατεταμένης και βαθιάς οικονομικής ύφεσης. Το «Εμπορικόν» έρχεται από μια σχεδόν αρχαία εποχή της νεότερης Αθήνας, όταν η Αιόλου βρισκόταν ανάμεσα στους «καλούς» δρόμους της άγουρης πρωτεύουσας του 19ου αιώνα. Εδώ είχαν την έδρα τους οι δύο μεγαλύτερες τράπεζες της εποχής, η Εθνική και η Εμπορική, και χτυπούσε η καρδιά του αθηναϊκού εμπορίου. Καθόλου τυχαία λοιπόν η εγκατάσταση ξενοδοχείων σε αυτόν τον μάλλον παραμελημένο σήμερα πεζόδρομο της σύγχρονης Αθήνας. Η πολυτελής κατασκευή του «Εμπορικόν» αποτελεί μαρτυρία του επιπέδου του δρόμου εκείνα τα χρόνια: ακριβά δάπεδα από καλό ξύλο, επιζωγραφισμένες οροφές που σήμερα έρχονται ξανά στην επιφάνεια, σφυρήλατα κιγκλιδώματα, ελικοειδή μαρμάρινα φουρούσια, κορινθιακά επίκρανα και γύψινες άνθινες γιρλάντες και στην πρόσοψη οι περίφημοι γύψινοι Άτλαντες που υποβάσταζαν τον εξώστη του δευτέρου ορόφου και εξαφανίστηκαν με το πέρασμα του χρόνου. Ευτυχώς για την Αθήνα και την οδό Αιόλου υπήρξαν Έλληνες επενδυτές που θέλησαν να χαρίσουν μια δεύτερη ζωή στο τριώροφο κτήριο. Τα γραφειοκρατικά εμπόδια ξεπεράστηκαν και οι εργασίες ξεκίνησαν. Προτεραιότητα δόθηκε στην αποκατάσταση των δύο καταστημάτων του ισογείου, εκατέρωθεν της επιβλητικής ξύλινης πόρτας και της μαρμάρινης σκάλας. Ήδη λειτουργούν το μπαρ και το εστιατόριο που μέχρι ενός σημείου θα χρηματοδοτήσουν τις πιο «βαριές» εργασίες στους ορόφους του «Εμπορικόν», όπου διαμορφώνεται ξενοδοχείο πέντε αστέρων. Αλλά η νέα εποχή του κτηρίου έχει ήδη ξεκινήσει. Δημήτρης Ρηγόπουλος
«Elysium»
Φουτουριστικά πάθη Κωνσταντίνος Σαμαράς
Το κρυφό πάθος της Τερέζ Ντ.
Σκηνοθεσία: Κλοντ Μιλέρ Πρωταγωνιστούν: Οντρέι Τοτού, Ζιλ Λελούς, Αναΐς Ντεμουστιέ Το τελευταίο φιλμ που γύρισε ο Κλοντ Μιλέρ («Η μικρή κλέφτρα», «Εφιάλτης στο χιόνι») πριν από τον θάνατό του αποτελεί τη δεύτερη κινηματογραφική μεταφορά του μυθιστορήματος του Φρανσουά Μοριάκ «Thérèse Desqueyroux» – η πρώτη και καλύτερη γυρίστηκε το 1962 από τον σπουδαίο Ζορζ Φρανζί. Μπορεί με το κύκνειο άσμα του ο Μιλέρ να μην καταφέρνει να ξεπεράσει τον Φρανζί, όμως χτίζει με επιτυχία το πορτρέτο μιας Γαλλίδας επαρχιώτισσας που οδηγείται στο έγκλημα προκειμένου να αποδράσει από την ανία της γαμήλιας ζωής και να γνωρίσει από κοντά τα φώτα του Παρισιού. Με μια Οντρέι Τοτού πιο ώριμη από ποτέ στον πρωταγωνιστικό ρόλο, «Το κρυφό πάθος της Το κρυφό πάθος της Τερέζ Ντ. òòò Τερέζ Ντ.» παραμένει μυστηριώδες και την ίδια στιγμή γίνεται προΤο κύκνειο άσμα του μάστορα Κλοντ Μιλέρ χαρίζει σιτό και ανθρώπινο. Ένα φινετσάτο, αν και συχνά καλογυαλισμένο έναν «δολοφονικά» καλό ρόλο στην Οντρέι Τοτού και ακαδημαϊκό, αποχαιρετιστήριο φιλμ που τιμά την υπογραφή του Κλοντ Μιλέρ.
Elysium
Σκηνοθεσία: Νιλ Μπλόμκαμπ Πρωταγωνιστούν: Ματ Ντέιμον, Τζόντι Φόστερ, Γουίλιαμ Φίχτνερ Το τέλος του καλοκαιριού φέρνει και το πλέον «σκεπτόμενο» θερινό μπλοκμπάστερ για φέτος, με τίτλο που παραπέμπει στο όνομα ενός διαστημικού σταθμού προορισμένου αποκλειστικά για την οικονομική ελίτ της ανθρωπότητας του 22ου αιώνα. Ο πλανήτης Γη έχει μετατραπεί σε χωματερή που φιλοξενεί τους φτωχούς κι εξαθλιωμένους, εκ των οποίων θα ξεπηδήσει ο ηρωικός εργάτης που υποδύεται ο Ματ Ντέιμον για να επαναφέρει την ταξική ισορροπία. Το διδακτικό μήνυμα είναι οργισμένο και αρκετά προφανές, αλλά επενδυμένο με σκηνές δράσης σοφές στη χρήση και στη δοσολογία τους, Elysium òòò Ένας εργάτης σπάει τα ταξικά σύνορα της διαστηκι έναν Ματ Ντέιμον εντυπωσιακό τουλάχιστον για τη φυσική του μικής κοινωνίας του μέλλοντος, σε ένα θεαματικό μεταμόρφωση και μια στοιχειώδη δραματική συνέπεια. Αν υπάρχει μπλοκμπάστερ που παραδόξως κουβαλά και λίγο τρόπος να συνδυάσει κανείς τον, απαραίτητο για το είδος, ψηφιακό μυαλό ορυμαγδό εκρήξεων με λίγη πολιτική σκέψη, τότε το «Elysium» ίσως να τον έχει βρει.
Το μυστικό της Μέιζι
Σκηνοθεσία: Ντέιβιντ Σίγκελ, Σκοτ ΜακΓκίχι Πρωταγωνιστούν: Τζούλιαν Μουρ, Στιβ Κούγκαν, Αλεξάντερ Σκάρσγκαρντ Μπορεί ένα από τα λιγότερο γνωστά (αλλά όχι λιγότερο σπουδαία) μυθιστορήματα του Χένρι Τζέιμς να μετατραπεί σε μια σύγχρονη πραγματεία για το βλέμμα ενός παιδιού πάνω σε ένα διαζύγιο του 21ου αιώνα; Η απάντηση είναι θετική, ιδίως εάν το φτηνό οικογενειακό μελόδραμα που φορά τη μάσκα ενός σοβαρού προβληματισμού είναι του γούστου σας. Σε διαφορετι-
ποντικιart
22/8 -28/8
Σινεμά 07/27
www.topontiki.gr
òòòòò Εξαιρετική òòòò Πολύ καλή òòò Καλή òò Βλέπεται ò Μέτρια ò Μην τη δείτε
«Το κρυφΟ πΑθος της ΤερΕζ Ντ.»
«Τα μυστικΑ της κρεβατοκΑμαρας»
Οι εταιρείες διανομής φέρουν την ευθύνη για έκτακτες αλλαγές στις ημερομηνίες προβολής των ταινιών.
και διαζύγια σε ρετρό ρομάντζα κή περίπτωση, ακόμα και οι υποκριτικές ή σεναριακές αρετές του «Μυστικού της Μέιζι» δεν μπορούν να παρηγορήσουν για το αφόρητο κούνημα του δαχτύλου, με το οποίο οι δημιουργοί της ταινίας μάλλον νομίζουν ότι παραδίδουν ένα μάθημα σύγχρονων αξιών.
Το μυστικό της Μέιζι ò Η μάχη για την επιμέλεια ενός παιδιού μετατρέπεται σε μελοδραματική διδαχή, συγκαλυμμένη με σοβαρές προθέσεις
Ο κύκλος του Mobius
Σκηνοθεσία: Ερίκ Ροσάν Πρωταγωνιστούν: Ζαν Ντιζαρντέν, Σεσίλ ντε Φρανς, Τιμ Ροθ Παιδί - θαύμα του γαλλικού σινεμά της δεκαετίας του ’80, ο Ερίκ Ροσάν προσπαθεί να πραγματοποιήσει το μεγάλο κόλπο που θα τον επαναφέρει στην πρώτη γραμμή, με ένα πολυδάπανο φιλμ κατασκοπείας και φανταχτερό καστ. Πολύ θα θέλαμε να τον υποδεχθούμε μετά βαΐων και κλάδων, αλλά είναι δύσκολο να μην αποθαρρυνθούμε από αυτό το κατασκοπικό love story που δεν πείθει ούτε λεπτό, ούτε για τους χαρακτήρες ούτε για τη χημεία τους ούτε για τις θέσεις - κλειδιά που κατέχουν στη μεγάλη σκακιέρα των συμφερόντων. Ο έρωτας των Ζαν Ντιζαρντέν Ο κύκλος του Mobius òò - Σεσίλ ντε Φρανς καθώς εξερευνούν τα οικονομικά Έρωτας, κατασκοπεία και μεγάλα οικονομικά συμάπλυτα του κροίσου Τιμ Ροθ πολύ θα ήθελε να θυμίζει φέροντα σε ένα γαλλικό κακέκτυπο χιτσκοκικού Χίτσκοκ, αλλά, παρά τη δεδομένη ικανότητα του Ροσάν φιλμ να κρατήσει κάποια σκηνοθετικά στάνταρ, δεν ξεπερνά τη χιτσκοκική καλλιγραφία.
Οικογένεια Μίλερ
Σκηνοθεσία: Τζέισον Μάρσαλ Θάμπερ Πρωταγωνιστούν: Τζένιφερ Άνιστον, Τζέισον Σουντέικις, Έμα Ρόμπερτς Κατασκεύασμα ενός εμπόρου ναρκωτικών της κακιάς ώρας που προσπαθεί να διακινήσει μια ποσότητα μαριχουάνας χωρίς να κινήσει τις υποψίες, η «Οικογένεια Μίλερ» αποτελείται από τα πιο ετερόκλητα και προβληματικά μέλη που θα μπορούσε κανείς να φανταστεί. Το ίδιο αμήχανη και κατασκευασμένη μοιάζει και η κωμωδία όπου πρωταγωνιστούν, ίσως με στιγμές όπου η παραΟικογένεια Μίλερ òò βίαση της πολιτικής ορθότητας μοιάζει να έχει κάποιο Εικονική οικογένεια ως βιτρίνα για διακίνηση νόημα, αλλά με ένα γενικότερο πνεύμα διεκπεραίωσης ναρκωτικών, σε μια δήθεν τολμηρή κωμωδία που που τελικά κάνει την ταινία του Τζέισον Μάρσαλ Θάξεφουσκώνει εύκολα μπερ πολύ πιο συμβατική απ’ όσο διατείνεται πως είναι.
Μια αγάπη ολότελα δική μας
Σκηνοθεσία: Ντάγκλας Σερκ Πρωταγωνιστούν: Τζέιν Γουάιμαν, Ροκ Χάτσον, Άγκνες Μούρχεντ Από τον βασιλιά του μελοδράματος Ντάγκλας Σερκ, ένα φιλμ - σημείο αναφοράς του είδους
που συγκλονίζει με την τεκνικολόρ ομορφιά του 58 χρόνια μετά την πρώτη προβολή του. Ο τρόπος που ο Σερκ αφηγείται τον έρωτα της καθωσπρέπει χήρας Τζέιν Γουάιμαν για τον πολύ νεότερο κηπουρό Ροκ Χάτσον αποτελεί την περίτρανη απόδειξη πως η Μεγάλη Τέχνη μπορεί να φτιαχτεί από τα μπανάλ υλικά των μυθιστορημάτων τσέπης. Ένα εκθαμβωτιΜια αγάπη ολότελα δική μας òòòò κό φιλμ, περίτεχνα φτιαγμένο από έναν Ο απαγορευμένος έρωτας ανάμεσα στη μεσήτελειομανή και βαθιά καλλιεργημένο λικη χήρα και τον νέο κηπουρό, δοσμένος ως σκηνοθέτη, που είχε όμως την ικανότητα ένα μελόδραμα που αγγίζει την υψηλή τέχνη να διεγείρει μαζικά τους δακρυγόνους αδένες της μεταπολεμικής Αμερικής.
Τα μυστικά της κρεβατοκάμαρας
Σκηνοθεσία: Μάικλ Γκόρντον Πρωταγωνιστούν: Ροκ Χάτσον, Ντόρις Ντέι, Τόνι Ράνταλ Η πρώτη, και μάλλον η καλύτερη, από τις ρομαντικές κομεντί που καθιέρωσαν το δίδυμο Ντόρις Ντέι - Ροκ Χάτσον διαθέτει σχεδόν όλα όσα θα μπορούσε να ονειρευτεί κανείς από μια τέτοια ταινία: χημεία, στιλ και δυνατό αλλά αδιόρατο σεξουαλικό φορτίο. Ίσως προκαλεί κάποια μελαγχολία να βλέπει κανείς σήμερα τον Ροκ Χάτσον να πασχίζει για να υποδυθεί το τέλειο χολιγουντιανό αρσενικό της δεκαετίας του ’50, όμως το τηλεφωνικό του φλερτ Τα μυστικά της κρεβατοκάμαρας òòò με την Ντόρις Ντέι αποδεικνύει γιατί τα Ο Ροκ Χάτσον και η Ντόρις Ντέι στο ρετρό ροκατάφερε τόσο καλά. Το αμπαλάζ ενδείμάντζο που τους καθιέρωσε ως ακαταμάχητο κνυται για όσους αναζητούν μια ρετρό δίδυμο των ’50s. απόδραση, πάντα μέσα στα πολιτικώς ορθά πλαίσια του Χόλιγουντ της εποχής.
Προβαλλeται ακομη Κωδικός ασφαλείας
Σκηνοθεσία: Κάσπερ Μπάρφοντ Πρωταγωνιστούν: Τζον Κιούζακ, Λίαμ Κάνιγχαμ, Μάλιν Άκερμαν Μετά την απόλυτη αποτυχία της τελευταίας του αποστολής, ο βετεράνος πράκτορας της CIA Έμερσον Κεντ έχει μείνει με μία μόνο ευκαιρία να αποδείξει ότι είναι ικανός να συνεχίσει τη δουλειά του. Η νέα του αποστολή είναι να προστατεύσει την Κάθριν, μια προγραμματίστρια σε έναν απόρρητο σταθμό της CIA, όπου λαμβάνονται κι αποστέλλονται κρυπτογραφημένα μηνύματα. Όταν μια ομάδα βαριά οπλισμένων αντρών πολιορκεί τον σταθμό, ο Έμερσον και η Κάθριν βρίσκονται ξαφνικά σε μια μάχη για τη ζωή τους εναντίον ενός άγνωστου εχθρού. Με τον σταθμό και τις ζωές άπειρων αθώων σε κίνδυνο, πρέπει να αναζητήσουν πάση θυσία μια λύση, πριν να είναι αργά.
08/28 Προβολέας
22/8 -28/8
ποντικιart
www.topontiki.gr
Η Ευρώπη ψάχνεται
Τ
«
Τι είναι η Ευρώπη μας; Μην είναι οι κομισάριοι και οι γραφειοκράτες των Βρυξελλών; Μην είναι τα ευρώ και οι διάφορες οικονομικές συμφωνίες; Το Ινστιτούτο Γκαίτε σε διάφορες χώρες αποφάσισε μέσα από μια έρευνα να αναδείξει πως Ευρώπη είναι και κάτι που «λάμπει αθώρητο σαν ήλιου αχτίνα», όπως λέει και το πασίγνωστο ποίημα του Πολέμη, ο πολιτισμός της ηπείρου μας Σίσσυ Παπαδάκη
ι σημαίνει Ευρώπη, για εσάς προσωπικά;». Με αυτό το κεντρικό ερώτημα, τα γερμανικά ινστιτούτα σε συνεργασία με τη γερμανική ραδιοφωνία και την εφημερίδα «Die Welt» απευθύνονται σε πολίτες της Ευρώπης αλλά και γειτονικών μας και υποψήφιων για ένταξη στην Ε.Ε. χωρών και τους ζητούν να επιλέξουν τα πρόσωπα, τα μνημεία, τα έργα τέχνης, τα επιτεύγματα τα οποία συνθέτουν την ευρωπαϊκή ταυτότητα. Nα βρούνε δηλαδή τι είναι αυτό που μας συνδέει τόσο βαθιά όσο δεν μπορούν να εισχωρήσουν εθνικές διαφορές, προκαταλήψεις, συμφέροντα, πολιτικές. Στόχος του προγράμματος «Ευρωπαϊκή Λίστα» είναι, όπως λένε οι διοργανωτές του, να «προκαλέσει στους ανθρώπους ενθουσιασμό για την Ευρώπη», «να δώσει νέες απαντήσεις σε παλιά ερωτήματα – όπως με ποιο τρόπο αντιλαμβανόμαστε τους εαυτούς μας ως
Ευρωπαίοι πέρα από τα στενά εθνικά μας σύνορα, τι είναι αυτό που μας ενώνει και ποια είναι η γνώμη των γειτόνων μας για εμάς». Η έρευνα ξεκίνησε τον Μάρτιο, έχουν πάρει ήδη μέρος περίπου 23.000 άνθρωποι και θα ολοκληρωθεί στα τέλη του 2014 με μια μεγάλη εκδήλωση όπου θα αναλυθούν και θα γίνει προσπάθεια να αξιοποιηθούν τα αποτελέσματά της. Διεξάγεται σε 30 χώρες και 24 γλώσσες και μπορούμε να συμμετάσχουμε όλοι μέσω των ιστοσελίδων των παραρτημάτων του Ινστιτούτου Γκαίτε. Τη γνώμη τους έχουν ήδη κληθεί να δώσουν και Ευρωπαίοι διανοούμενοι και συγγραφείς, όπως ο Ουμπέρτο Έκο, ο Σλαβόι Ζίζεκ, ο Πέτρος Μάρκαρης, ο Ισπανός Λορέντσο Σίλβα, η Ουγγαρέζα Τερέζια Μόρα κ.ά. Όλοι αυτοί θα σχολιάσουν και τα αποτελέσματα της «δημοσκόπησης», τα οποία έχουν ήδη αρχίσει να δημοσιεύονται στο Διαδίκτυο.
Όλοι γοητεύονται από τον ιππότη που κυνηγά ανεμόμυλους Οι, μέχρι τώρα, απαντήσεις σε ερωτήματα όπως «Πόσο Ευρωπαίος νιώθεις», «Ποιο είναι το σημαντικότερο κτίσμα της Ευρώπης», «ποια είναι η πιο ευρωπαϊκή ταινία», «ποια είναι η σημαντικότερη ανακάλυψη» κ.λπ., διαφέρουν από χώρα σε χώρα – όχι όμως ριζικά. «Ο Δον Κιχώτης» ψηφίζεται σχεδόν παντού ως η πιο ενδιαφέρουσα ή μια από τις πιο ενδιαφέρουσες μορφές της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας. Στα συνολικά αποτελέσματα ο ήρωας του Θερβάντες έρχεται πρώτος. Ακολουθούν ο Σαίξπηρ, ο Γκαίτε και δύο από τα πρόσωπα των βιβλίων του δεύτερου, ο Φάουστ και ο Βέρθερος. Για τις υπόλοιπες πέντε θέσεις της ευρωπαϊκής λίστας συναγωνίζονται ο Άμλετ, ο Δάντης, η Άννα Καρένινα, ο Σέρλοκ Χολμς και ο Μικρός Πρίγκιπας. Στα εθνικά αποτελέσματα οι Γάλλοι, π.χ., τονίζουν επίσης τη σημασία του Ουγκό και του Βολταίρου, οι Γερμανοί ξεχωρίζουν τον ομηρικό Οδυσσέα και συμπεριλαμβάνουν, για άγνωστο λόγο, στη δική τους λίστα και τον Μεγάλο Ναπολέοντα, οι Φινλανδοί αγαπούν τη Μαντάμ Μποβαρί και εμείς μοιάζει να είμαστε από τους πολύ λίγους οι οποίοι δεν γοητευόμαστε από τον ιππότη που κυνηγά ανεμόμυλους. Στη δική μας λίστα δεν
υπάρχει ο «Δον Κιχώτης». Υπάρχουν όμως ο Γκαίτε, ο Σαίξπηρ, ο Κάφκα, ο Μπρεχτ, ο Όμηρος, ο Καβάφης, η ποίηση γενικώς. Μια ελληνική παρουσία υπάρχει και στη λίστα των Τυνήσιων: ο Αλέξης Ζορμπάς. Στην ερώτηση για τον «σημαντικότερο Ευρωπαίο καλλιτέχνη γενικώς» οι διαφορές σχεδόν εξαλείφονται. Από την Φινλανδία έως την Αίγυπτο ο Λεονάρντο ντα Βίντσι ψηφίζεται φανατικά. Από τους σημαντικότερους θεωρούνται επίσης ο Πικάσο, ο Μπετόβεν, ο Νταλί, ο Μιχαήλ Άγγελος. Μικρές διαφορές υπάρχουν και στις απαντήσεις για το σπουδαιότερο ευρωπαϊκό
«Δον Κιχώτης»
κτίσμα. Ο Παρθενώνας, ο Πύργος, του Άιφελ και το Κολοσσαίο βρίσκονται στις πρώτες θέσεις και της Ευρωπαϊκής Λίστας και των εθνικών. Διαφορές υπάρχουν κυρίως στα ποσοστά. Στη γενική λίστα ο Πύργος του Άιφελ έχει τις περισσότερες ψήφους. Από τα σημαντικότερα μνημεία θεωρούνται επίσης το Λούβρο, το Τείχος του Βερολίνου, ο Πύργος της Πίζας, η Καπέλα Σιξτίνα. Εντύπωση κάνει ότι Τούρκοι, Αιγύπτιοι, Τυνήσιοι πολίτες μοιάζει να αγνοούν τον Παρθενώνα και ότι στη γαλλική λίστα στην πρώτη θέση, μέχρι τώρα, βρίσκεται η Πύλη του Βραδεμβούργου!
«Ο Μικρός Πρίγκιπας»
«Ζορμπάς»
22/8 -28/8
ποντικιart
www.topontiki.gr
Προβολέας 09/29
Ο Ουμπέρτο Έκο προειδοποιεί Η ζωή είναι ωραία
«Η ζωή είναι ωραία»
«Αμελί»
«Αντίο Λένιν»
«Τα φτερά του έρωτα»
Στο σινεμά «Η ζωή είναι ωραία» γενικώς. Η ταινία του Ρομπέρτο Μπενίνι υπερψηφίζεται σε όλες, σχεδόν, τις χώρες. Από τις πιο αγαπημένες ταινίες είναι ακόμα: «Οι ζωές των άλλων», «Αμελί», «Τα φτερά του έρωτα», «Αντίο Λένιν», «Ντόλτσε βίτα». Η σημαντικότερη όμως ευρωπαϊκή ανακάλυψη δεν είναι ο κινηματογράφος, αλλά η τυπογραφία. Αυτό τονίζει η πλειονότητα σε όλες τις χώρες. Ανάμεσα στις σπουδαίες ευρωπαϊκές ανακαλύψεις, όσοι απάντησαν στην έρευνα ξεχωρίζουν ακόμα την ατμομηχανή, το αυτοκίνητο, το τηλέφωνο, την πενικιλίνη, το ευρώ και την… Αμερική. Η τυπογραφία είναι μια από τις συχνότερες απαντήσεις και στην ερώτηση «Ποια είναι η σημαντικότερη συμβολή της Ευρώπης στον παγκόσμιο πολιτισμό». Εδώ όμως δεν έρχεται πρώτη. Η δημοκρατία, απαντούν οι περισσότεροι, είναι ό,τι πολυτιμότερο προσφέραμε ως Ευρωπαίοι στον κόσμο. Μόνο στην αλγερινή και την αιγυπτιακή λίστα δεν υπάρχει η λέξη δημοκρατία. Η αιγυπτιακή λίστα είναι η μόνη η οποία περιλαμβάνει στα επιτεύγματα την UNESCO, η αλγερινή τις δορυφορικές κεραίες, η ιορδανική το κοινωνικό κράτος και, στην άλλη άκρη, η σουηδική τους… ΑΒΒΑ. Στη συνολική, πάντως, Ευρωπαϊκή Λίστα, μετά τη δημοκρατία έρχονται η κλασική μουσική, η λογοτεχνία, η τέχνη, η Αναγέννηση, η φιλοσοφία, ο Διαφωτισμός. Όλα αυτά κάνουν τους περισσότερους, ακόμα και όσους δεν βρίσκονται επί ευρωπαϊκού εδάφους, να δηλώνουν, κατά συντριπτική πλειονότητα, πως αισθάνονται βαθύτατα Ευρωπαίοι. Τι σημαίνει «Ευρώπη» για τον καθένα προσωπικά; Στην ερώτηση αυτήν η απάντηση που δίνεται από τους περισσότερους είναι «πολιτισμός».
Γερμανία… πάνω απ’ όλα και όλους Αναζητώντας την ευρωπαϊκή ταυτότητα οι συντάκτες του ερωτηματολογίου δεν περιορίζονται, όμως, μόνο σε ερωτήσεις οι οποίες αφορούν πολιτιστικά αγαθά: Ποια είναι η ωραιότερη πόλη της Ευρώπης; Το Βερολίνο. Εκτός από τη δική σας, σε ποιαν άλλη ευρωπαϊκή χώρα θα θέλατε να ζήσετε; Στη Γερμανία. Σε ποια γλώσσα (εκτός από τα αγγλικά) πιστεύετε πως θα έπρεπε να ξέρετε να λέτε, τουλάχιστον, «καλημέρα»; Στα γερμανικά. Ποια χώρα εκπροσωπεί το μέλλον της Ευρώπης. Η Γερμανία, απαντά πάλι η πλειονότητα. Ποιον πολιτικό ξεχωρίζετε; Την Άνγκελα Μέρκελ. Πολύ «Deutschland über alles» προκύπτουν, προς το παρόν, οι ευρωπαϊκές προτιμήσεις. Μόνο στο φαγητό «σκίζει» η Ιταλία. Όπως όμως σε όλες τις δημοσκοπήσεις, σημασία έχει όχι μόνο τι ρωτάς, αλλά και ποιος ρωτάει και ποιοι απαντούν. Για την έρευνα έχουν ενημερωθεί, μέχρι σήμερα, κυρίως όσοι μαθαίνουν γερμανικά στα Ινστιτούτα Γκαίτε και η πλειονότητα των ψηφισάντων ήταν Γερμανοί. Βερολίνο
«H σφυγμομέτρηση της κοινής γνώμης θα πρέπει πάντα να αντιμετωπίζεται με λίγο σκεπτικισμό», τονίζει σχολιάζοντας την Ευρωπαϊκή Λίστα ο Ουμπέρτο Έκο και συνεχίζει: «Για παράδειγμα, το ότι οι άνθρωποι στην πλειονότητά τους θεωρούν το Βερολίνο ως την πιο ελκυστική πόλη οφείλεται στο γεγονός ότι ο αριθμός των Γερμανών που συμμετείχαν στην έρευνα υπερέβη τις τρεις χιλιάδες και ο αντίστοιχος αριθμός των Γάλλων ανήλθε μόλις στο ήμισυ. Εάν τα εν λόγω ποσοστά αντιστρέφονταν, στοιχηματίζω ό,τι θέλετε ότι θα είχε κερδίσει το Παρίσι. Ομοίως, μου φαίνεται ότι η απάντηση στο ερώτημα σχετικά με το πιο σημαντικό κτίριο βασίζεται σε κλισέ τα οποία διαδίδονται από τον Τύπο και τις ταινίες. Το Κολοσσαίο και ο Παρθενώνας κατατάσσονται επίσης σε υψηλή θέση στη λίστα, αλλά οι συμμετέχοντες ηλικίας άνω των σαράντα ετών θα είχαν τοποθετήσει τον Παρθενώνα στην πρώτη θέση. […] Ακόμη και το καλό αποτέλεσμα που έλαβε ο Λεονάρντο ντα Βίντσι μου φαίνεται ότι έχει επηρεαστεί από τις εικόνες που δημιουργούν τα μέσα ενημέρωσης, στον βαθμό που ο πραγματικός αριθμός των Ιαπώνων που πηγαίνουν να θαυμάσουν τη ”Μόνα Λίζα“ είναι μεγαλύτερος από τον αριθμό των επισκεπτών της Καπέλα Σιξτίνα. […] Μπορώ να κατανοήσω ότι η Άνγκελα Μέρκελ είναι η πιο σημαντική πολιτική προσωπικότητα για πολλούς νέους, μεταξύ άλλων και επειδή δεν υπάρχουν στο προσκήνιο πολιτικοί με την επιρροή που ασκεί εκείνη. Όμως, όταν βλέπω ότι ο Ναπολέοντας (ο οποίος, καλώς ή κακώς, είχε κάποια σημασία για την Ευρώπη) ήταν η απάντηση που δόθηκε από ποσοστό τέσσερα τοις εκατό των ανθρώπων, καταλήγω στο συμπέρασμα ότι το ερώτημα δεν έγινε ορθώς κατανοητό. Οι νέοι ζουν στο παρόν και ίσως για εκείνους και το Κολοσσαίο να είναι κάτι μοντέρνο που βλέπει κανείς σε καρτ-ποστάλ. Ο Ναπολέοντας δεν είναι κάποιος τον οποίο θυμούνται. […] Αυτό όμως σημαίνει ότι διατρέχουν τον κίνδυνο να αντιμετωπίσουν προβλήματα κατανόησης σε ό,τι αφορά την Ιστορία της Ευρώπης. […] Ωστόσο, υπάρχουν απαντήσεις που μου φαίνονται πολύ σημαντικές. Προκειμένου να ορίσουν ποιο στοιχείο είναι εκείνο που κρατά ενωμένη την Ευρώπη, οι συμμετέχοντες στην πλειονότητά τους έδωσαν την απάντηση“ο πολιτισμός”. Είναι σημαντικό ότι μια ελίτ νέων συνειδητοποιεί, τουλάχιστον, ότι η συνεκτική ουσία που κρατά ενωμένη την Ευρώπη – με όλες τις διαφορές της σε ό,τι αφορά τη γλώσσα, τις περιφερειακές και κυβερνητικές δομές – είναι ο πολιτισμός, πολύ περισσότερο από ό,τι το ευρώ. Η υψηλή κατάταξη του“Δον Κιχώτη”φαίνεται επίσης να επιβεβαιώνει τη σημασία του πολιτισμού. Προφανώς, η Ευρώπη – πέραν όλων των διαφορών της μεταξύ των κρατών – έχει το δικαίωμα ύπαρξης επί τη βάσει ενός κοινού πολιτισμού και μπορεί κανείς να ελπίζει ότι οι νέοι θα συνεχίσουν να το κατανοούν αυτό. Ομοίως, είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι σχεδόν το είκοσι τοις εκατό των συμμετεχόντων στη σφυγμομέτρηση ταυτίζουν την ευρωπαϊκή κληρονομιά με την ανακάλυψη της τυπογραφίας και αναφέρουν τη δημοκρατία ως τη μεγαλύτερη ευρωπαϊκή συμβολή στον παγκόσμιο πολιτισμό. Συνολικά, οι απαντήσεις μάς αφήνουν ένα περιθώριο αισιοδοξίας, αλλά ταυτόχρονα αποκαλύπτουν μια γενιά που δεν γνωρίζει τίποτε για το παρελθόν της και αυτό αποτελεί σφάλμα που θα πρέπει να διορθωθεί μέσω της παιδείας».
10/30 Βιβλίο
22/8 -28/8
ΠΟΝΤΙΚΙart
www.topontiki.gr
Λογοτεχνία για όλα τα γούστα Από τον Καμύ ώς τον Dan Brown, η λογοτεχνία εξακολουθεί να καλύπτει τις ανάγκες μιας τεράστιας γκάμας αναγνωστών που τους ενώνει το διάβασμα και τους χωρίζει ο τρόπος απόλαυσης ενός κειμένου! Ξενοφών Μπρουντζάκης
Αλμπέρ Καμύ «Ο επαναστατημένος άνθρωπος» Μετάφραση: Νίκη Καρακίτσου-Dougé, Μαρία Κασαμπάλογου-Roblin Εκδόσεις: Πατάκη Σελ.: 502 Η εξέγερση είναι ο μόνος τρόπος για να ξεπεράσουμε το παράλογο. Αλλά το αληθινό θέμα του «επαναστατημένου ανθρώπου» είναι τα ερωτήματα που θέτει το διεισδυτικό πνεύμα του Καμύ: Πώς ο άνθρωπος, στο όνομα της εξέγερσης, συμβιβάστηκε με το έγκλημα; Πώς η εξέγερση κατέληξε στα αυταρχικά κράτη του 20ού αιώνα που αντιγράφουν τα στρατόπεδα συγκέντρωσης; Πώς η ανθρώπινη περηφάνια λοξοδρόμησε; Ο «επαναστατημένος άνθρωπος» είχε ευθύς εξαρχής τεράστιο αντίκτυπο, προκάλεσε όμως και πολλές αντιδράσεις από διάφορες πλευρές: τους κομμουνιστές, τους σουρεαλιστές, τους υπαρξιστές, τους χριστιανούς... Οι σύγχρονοι του Καμύ δεν ήταν αρκετά ώριμοι για να παραδεχτούν αλήθειες που επιβλήθηκαν τα κατοπινά χρόνια, καθιστώντας τον «Επαναστατημένο άνθρωπο» έργο επίκαιρο όσο ποτέ άλλοτε. Paolo di Paolo «Πού ήσασταν όλοι» Μετάφραση: Ανταίος Χρυσοστομίδης Εκδόσεις: Ίκαρος Σελ: 264 Πρόκειται για την ιστορία μιας οικογένειας της οποίας ο πατέρας –ένας καθηγητής που περνάει στη σύνταξη– παρασύρει με το αμάξι του τον κακό μαθητή της τάξης… Η μητέρα, από την πλευρά της, επιχειρεί την πρώτη απόδραση της ζωής της και η κόρη προσπαθεί να γνωρίσει μέσα από ανώδυνα φλερτ τις πολύπλοκες ερωτικές διαδικασίες. Τέλος, ο γιος και αφηγητής του βιβλίου, σπουδάζει Ιστορία και θέλει να κάνει τη διπλωματική του πάνω στον Μπερλουσκόνι, τον μόνο πρωθυπουργό που γνώρισε η γενιά του! Ένα σύγχρονο, πρωτότυπο μυθιστόρημα που περιγράφει, ειρωνεύεται, καγχάζει, θλίβεται και επαναστατεί, αλλά πάνω απ’ όλα προσπαθεί να δώσει ένα όνομα στη σύγχυση των ημερών μας. Σάμιουελ Σεμ «Ο οίκος του Θεού» Μετάφραση: Φίλιππος Χρυσόπουλος Εκδόσεις: Κέδρος Σελ.: 528 Με αυταπάτες, βάλιουμ και το ευαγγέλιο κάθε ειδικευόμενου γιατρού «Πώς Έσωσα τον Κόσμο Χωρίς
να Λερώσω την Άσπρη Στολή Μου», έξι φιλόδοξοι νέοι ξεκινούν την ειδίκευσή τους στον Οίκο του Θεού. Το καθήκον τούς καλεί, το ίδιο και οι σκαμπρόζες νοσοκόμες... Μέρα με τη μέρα, γκάφα με την γκάφα, μέσα από κωμικοτραγικά περιστατικά, εξαντλητικές εφημερίες και κρίσιμες αποφάσεις ζωής και θανάτου, οι μαθητευόμενοι γιατροί-σωτήρες ανακαλύπτουν όσα δεν τους έμαθε ποτέ κανένα βιβλίο ιατρικής. Ένα σπιρτόζικο, ξεκαρδιστικό μυθιστόρημα για την τραγελαφική κατάσταση που ενίοτε επικρατεί στους νοσοκομειακούς χώρους. Χέρτα Μύλερ «Το αγρίμι της καρδιάς» Μετάφραση: Γιώτα Λαγουδάκου Εκδόσεις: Καστανιώτη Σελ.: 211 Η αφηγήτρια στρέφει το βλέμμα στα παιδικά της χρόνια, στον κόσμο της επαρχίας, των γονιών της, σε έναν κόσμο όπου κυριαρχεί η κατάρρευση και η παρακμή, η στενότητα, η παγωνιά και η θλίψη. Ένα βιβλίο για τον φόβο, την αντίσταση, τη φιλία, την αδιαπραγμάτευτη θέληση για ζωή, αλλά και τον έρωτα σε συνθήκες απόλυτου ολοκληρωτισμού. Ένα μυθιστόρημα κατά μεγάλο μέρος αυτοβιογραφικό, που με τη λιτή αλλά γεμάτη σύμβολα και εικόνες γλώσσα της αφήγησης σε πρώτο πρόσωπο συγκαταλέγεται στα σημαντικότερα έργα της σύγχρονης παγκόσμιας λογοτεχνίας. Τζόζεφ Κάνον «Σκιές στον Βόσπορο» Μετάφραση: Μιχάλης Μακρόπουλος Εκδόσεις: Μίνωας Σελ.: 534 Χάρη στην ουδετερότητά της στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και στη γεωγραφική θέση της μεταξύ Ευρώπης και Ασίας, η Κωνσταντινούπολη γίνεται πόλος έλξης για κατασκόπους και πρόσφυγες, αφού πρόκειται για ένα μέρος όπου διακινούνται μυστικά και ψέματα. Ο Λίον Μπάουερ, εκπατρισμένος Αμερικανός, παρασύρεται σε αυτόν τον αθέατο κόσμο και κάνει κάθε λογής απόρρητες δουλειές –ακόμα και αυτήν του κομιστή– υποστηρίζοντας το Συμμαχικό Μέτωπο. Ενώ οι άνθρωποι των μυστικών υπηρεσιών αρχίζουν να αποχωρούν και η πόλη προετοιμάζεται για τη ζοφερή μεταπολεμική πραγματικότητα, ο Λίον αναλαμβάνει μια τελευταία αποστολή ρουτίνας. Με φόντο τα παζάρια, τα τζαμιά και τα εγκαταλελειμμένα αρχοντικά, η ριψοκίνδυνη απόπειρα του Λίον να σώσει μια ζωή τον οδηγεί σ’ ένα απελπισμένο
ανθρωποκυνηγητό, που τελικά απειλεί τη δική του ζωή. Γκράχαμ Σουίφτ «Φτιάχνοντας έναν ελέφαντα - Η Γραφή εκ των έσω» Μετάφραση: Θωμάς Σκάσσης Εκδόσεις: Εστία Σελ.: 421 Ως συγγραφέας, ο Γκράχαμ Σουίφτ δοκιμάζει όλες τις δυνατότητες της ανθρώπινης έκφρασης, διεισδύοντας με επιτυχία στο μυαλό και την καρδιά ενός μεγάλου φάσματος από χαρακτήρες. Στο «Φτιάχνοντας έναν ελέφαντα», που είναι το πρώτο του μη μυθοπλαστικό βιβλίο, η φωνή είναι πλέον δική του. Πρόκειται για μια πλούσια και πολυποίκιλη συλλογή από δοκίμια, πορτρέτα, ποίηση και συνεντεύξεις, που μας διαφωτίζουν για τα πάθη και τα κίνητρά του, τους φίλους και την οικογένειά του αλλά και για τους συγγραφείς που τον σημάδεψαν όλα αυτά τα χρόνια. Θα συγκινήσει ιδιαιτέρως τον Έλληνα αναγνώστη η εικόνα που ο Σουίφτ αποτυπώνει για την Ελλάδα από τις δύο επισκέψεις του: την πρώτη φορά ως τελειόφοιτος μαθητής το 1967 και αργότερα, ως φοιτητής, το 1974 στον Βόλο. Η αρχή και το τέλος της δικτατορίας των συνταγματαρχών… Dan Brown «Inferno» Μετάφραση: Χρήστος Καψάλης Εκδόσεις: Ψυχογιός Σελ.: 667 «Ψάξε και θα βρεις» είναι η φράση που επιστρέφει διαρκώς, σαν ηχώ, στο μυαλό του διάσημου καθηγητή του Χάρβαρντ, Ρόμπερτ Λάνγκτον, ο οποίος ξυπνά σε έναν θάλαμο νοσοκομείου, ανήμπορος να θυμηθεί πώς ακριβώς κατέληξε εκεί. Ούτε μπορεί να καταλάβει πώς βρέθηκε στο σακάκι του ένα μυστηριώδες, μακάβριο αντικείμενο. Έπειτα από μιαν επίθεση εναντίον του, ο Λάνγκτον και η νεαρή γιατρός Σιένα Μπρουκς μπλέκουν σε μιαν ανελέητη καταδίωξη στους δρόμους της Φλωρεντίας. Ο Λάνγκτον όμως γνωρίζει τα κρυφά περάσματα και τα αρχαία μυστικά της πόλης και αυτή είναι η μόνη ελπίδα να ξεφύγουν από τους άγνωστους διώκτες τους. Έχοντας ως οδηγό στίχους από τη «Θεία Κωμωδία» του Δάντη, ο Λάνγκτον και η Σιένα πρέπει να αποκρυπτογραφήσουν μια σειρά από κώδικες που κρύβονται πίσω από περίφημα αναγεννησιακά έργα τέχνης, όπως γλυπτά, πίνακες και κτίρια. Μόνο με τον τρόπο αυτόν μπορούν να βρουν τις απαντήσεις σε έναν γρίφο που ίσως τους βοηθήσει να σώσουν τον κόσμο από μια τρομερή απειλή...
ποντικιart
22/8 -28/8
Βαρόμετρο 11/31
www.topontiki.gr
Οχτώ δεκαετίες Φέτος η Γιόκο έγινε ογδόντα χρόνων. Και είναι ακάματη. Υπερδραστήρια. Όρθια. Αξιοζήλευτη. Υπόδειγμα. Ο Τζον είχε πει: «Η Γιόκο είναι η πιο διάσημη άσημη καλλιτέχνις στον κόσμο»
Γιόκο
Την ήξεραν οι πάντες ως σύζυγο του Λένον, πολλοί μάλιστα της χρέωναν τη διάλυση των Beatles. Τζον και Γιόκο. Γιόκο και Τζον. Μένει η εικόνα: γυμνοί στο κρεβάτι, μακριά μαλλιά, γένια, στρογγυλά γυαλιά, είναι μόνο ροκ-εν-ρόλ, αλλά μ’αρέσει. Αλλά τίποτα δεν είναι μονάχα η εικόνα του, και η Γιόκο το ήξερε από νωρίς, μια και είχε θητεύσει στο Fluxus, μια από τις πιο ενδιαφέρουσες τάσεις της ευρωπαϊκής καλλιτεχνικής πρωτοπορίας, κάτι που δεν είναι γνωστό σε πολλούς. Η Γιόκο δεν ήταν απλώς η μούσα του Σκαθαριού, αλλά μία σπουδαία δημιουργός, ένα ακούραστο μυαλό που εξήντα χρόνια τώρα παράγει έργα και ιδέες. Ήταν γνωστή στους καλλιτεχνικούς κύκλους της Νέας Υόρκη ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1960. Πολλά από τα επιτεύγματά της, όπως άλλωστε πολλές πτυχές της πρωτοπορίας στη δεκαετία του 1960, επισκιασμένες επί δεκαετίες από την pop-art και την pop-music, αρχίζουν τώρα να κατακτούν, έστω αναδρομικά, ένα φανατικό ανήσυχο κοινό αλλά και τον σεβασμό των μελετητών και ιστορικών της τέχνης.
αιώνα. Θα συνεργαστεί με κολοσσούς όπως ο Τζον Κέιτζ, ο Λεμόντ Γιανγκ, ο Τζον Μίκας. Συνομιλεί και ανταλλάσσει ιδέες με φυσιογνωμίες όπως η Πέγκι Γκούγκενχαϊμ, η Κέιτ Μίλετ, ο Ναμ Τζουν Πάικ, ο Άντι Γουόρχολ. Σε ένα happening θα βάλει φωτιά στα εικαστικά της έργα. Σε ένα άλλο, καλεί τον κόσμο να τη γδύσει κόβοντας από ένα κομματάκι της φορεσιάς της. Σε ένα τρίτο, το 1966, στην Indica Gallery στο Λονδίνο, όπου οι θεατές καλούνται να πάρουν ένα καρφί και να το καρφώσουν σε όποιο σημείο θέλουν σ’ένα ταμπλό, ώστε να δημιουργηθεί ένα έργο από το κοινό, θα γνωρίσει τον Τζον Λένον!
Δεν τον ήξερε, αλλά τον παντρεύτηκε
Φιλοσοφία και μποέμικη ζωή Η Γιόκο είχε στο σχολείο συμμαθητή τον νυν αυτοκράτορα της Ιαπωνίας, τον Ακιχίτο, ενώ ήταν η πρώτη γυναίκα που έγινε δεκτή στο Πανεπιστήμιο Γκακουσούιν για σπουδές φιλοσοφίας. Τις σπουδές, συνδυαζόμενες με έναν σκανδαλώδη μποέμ τρόπο ζωής, θα τις συνεχίσει στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Πριν γνωρίσει τον Λένον, η Γιόκο έχει κάνει δύο γάμους, το
1956 και το 1962, και έχει λάμψει στον χώρο της τέχνης. Η σημερινή performance art, τα όσα κάνει η Αμπράμοβιτς φέρ’ ειπείν, οφείλει πολλά στα επιτεύγματα της Γιόκο πριν από μισό
Η Γιόκο δεν ήξερε ποιος είναι ο Τζον, δεν ήξερε καν τους Beatles. Το 1966! Ας είναι. Ο Τζον θέλησε να καρφώσει το καρφί του προτού καν αρχίσει κανονικά η διαδικασία. Η Γιόκο αρνήθηκε. Ο γκαλερίστας της εξήγησε ότι πρόκειται περί εκατομμυριούχου σταρ. Η Γιόκο επέμεινε, με χιούμορ πάντως, στην άρνησή της. Ο Τζον την ερωτεύθηκε. Έμειναν μαζί. Για πάντα. Μια άλλη, πιο πικάντικη, εκδοχή λέει ότι ο Τζον γνώρισε τη Γιόκο με τη μεσολάβηση του Πολ Μακάρτνεϊ το 1965, όταν ο Πολ αρνήθηκε να της δώσει παρτιτούρες για ένα εγχείρημα του Τζον Κέιτζ, με τον οποίο συνεργαζόταν η Γιόκο, και την παρέπεμψε στον Τζον. Η Σίνθια, η τότε σύζυγος του Τζον, έλειπε σε διακοπές στην Ελλάδα. Ο Τζον ερωτεύθηκε τη Γιόκο. Όταν η Σίνθια επέστρεψε από την Ελλάδα βρήκε τη Γιόκο στο σπίτι της, να φοράει το μπουρνούζι της, να πίνει το τσάι της και να σχεδιάζει να ζήσει για πάντα με τον άντρα της. Όπως κι έγινε!
12/32 Ιστορία
22/8 -28/8
ποντικιart
οι Δελφοί θα αναδειχτούν κι αυτοί με τη σειρά τους ως το αδιαμφισβήτητο κέντρο μαντικής του ελληνισμού, από όπου θα καθοδηγείται πνευματικά και πολιτικά η Ελλάδα σ’ ένα σημαντικό κομμάτι του δρόμου της προς την κατάκτηση της κορυφής της Ιστορίας…
«Η ιέρεια των Δελφών», πίνακας του Τζον Κόλιερ, 1891
Οι ιεροί αγώνες των Πυθίων Δελφοί, περί το 582 π.Χ. Το Ιερό των Δελφών, εκτός από κέντρο χρησμών, υπήρξε και κέντρο σημαντικών αγώνων που τελούνταν με μεγαλοπρέπεια κάθε τέσσερα χρόνια
Ε
ίναι γνωστό ότι κατά την περίοδο της αρχαιότητας, από τα πρώιμα κιόλας χρόνια, δύο ήταν τα αδιαμφισβήτητα σημαντικά και κυρίαρχα θρησκευτικά κέντρα: Η Ολυμπία και οι Δελφοί. Και τα δυο αυτά Ιερά, εκτός από τη μαντική, σχετίζονταν και με τους αγώνες. Το Ιερό της Ολυμπίας ξεχώριζε για την έμφαση που έδινε στους αγώνες, σε αντίθεση με εκείνο των Δελφών που καλλιεργούσε κυρίως τη μαντική τέχνη. Από τις αρχές της πρώτης κιόλας χιλιετίας, σύμφωνα με την παράδοση, στην πόλη της Ηλείας κυβερνούσε ένας βασιλιάς ονόματι Ίφιτος. Αυτός ο Ίφιτος ήταν απόγονος του Όξυλου, που ήταν σύγχρονος του ξακουστού βασιλιά της Σπάρτης Λυκούργου. Εκείνη την περίοδο λέγεται ότι οι επιδημίες που σοβούσαν, κατέστρεφαν κάθε καρπό της γης και αποδεκάτιζαν ταυτόχρονα και τα κοπάδια σπέρνοντας τη συμφορά. Και σαν να μην έφταναν όλες αυτές οι καταστροφές που προερχόταν από τις φυσικές δυνάμεις, οι Έλληνες φρόντισαν με τις προσφιλείς τους εμφύλιες συγκρούσεις να αλληλοσπαράσσονται και με πολέμους. Σε αυτήν τη δύσκολη συγκυρία, ο βασιλιάς Ίφιτος ήταν που σκέφτηκε, σύμφωνα με τα γραφόμενα του Παυσανία, να συμβουλευτεί τον δελφικό θεό για τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε να απαλλαγεί η χώρα από όλες αυτές τις συμφορές που την κατέστρεφαν. Τότε, σύμφωνα πάντα με τον Παυσανία, λένε πως η Πυθία πρόσταξε στον Ίφιτο και τους Αργεί-
ους να αναβιώσουν τους Ολυμπιακούς Αγώνες ανανεώνοντάς τους. Αυτός ο χρησμός της Πυθίας αποτελεί και την πρώτη ιστορική μαρτυρία για τον καταλυτικό ρόλο που παίζουν οι αθλητικοί αγώνες στην επίτευξη ειρηνικής συνύπαρξης μεταξύ των ανθρώπων. Αυτή η συγκλονιστική επινόηση της ευγενούς αγωνιστικής άμιλλας μεταξύ των ανθρώπων, κατά την οποία προτείνεται για πρώτη φορά μια ειρηνική συμφωνία ανταγωνισμού που ενεργεί προφανώς κατευναστικά στη συγκρουσιακή ανθρώπινη φύση, είναι πρωτοφανής όσο και μεγαλοφυής σε μια τόσο πρώιμη εποχή για την ανθρωπότητα. Έτσι, είναι απολύτως φυσικό να συνδεθεί η άσκηση του πνεύματος με αυτήν του σώματος και η πνευματική καλλιέργεια του ανθρώπου να συνοδεύεται από τη σωματική άσκηση και ρώμη. Με αυτόν τον ιστορικό χρησμό, το Ιερό των Δελφών αναγνωρίζει απερίφραστα στο αντίστοιχο Ιερό της Ολυμπίας την πανελλήνια πρωτοκαθεδρία καθώς το ανακηρύσσει πρώτο θρησκευτικό κέντρο με κυρίαρχη στόχευση την καλλιέργεια του πνεύματος και της άθλησης. Έτσι, η Ηλίς, με κέντρο την Ολυμπία, θα αναδειχτεί για τα επόμενα χίλια διακόσια χρόνια ως το κατ’ εξοχήν αθλητικό κέντρο του τότε γνωστού κόσμου! Αντίθετα, οι Δελφοί θα αναδειχτούν κι αυτοί με τη σειρά τους ως το αδιαμφισβήτητο κέντρο μαντικής του ελληνισμού, από όπου θα καθοδηγείται πνευματικά και πολιτικά η Ελλάδα σ’
22/8 -28/8
ποντικιart
Ιστορία 13/33
ΑΡΙΣΤΕΡΑ: Το θέατρο των Δελφών, τόπος διεξαγωγής των μουσικών παραστάσεων των Πυθίων
ΔΕΞΙΑ: Το στάδιο των Δελφών, τόπος διεξαγωγής των αθλητικών αγωνισμάτων των Πυθίων
ένα σημαντικό κομμάτι του δρόμου της προς την κατάκτηση της κορυφής της Ιστορίας…
αίτερης εκτίμησης που τους χάριζε την αδιαμφισβήτητη πρωτοκαθεδρία.
Πύθια σε σχέση με τα Ολύμπια
Κοινά Ιερά
Η νίκη του Απόλλωνα επί του δράκοντα Πύθωνα υπήρξε η αφορμή για την καθιέρωση των Πυθίων προς τιμήν του θεού. Εκεί, λοιπόν, στο δικό του Ιερό, γίνονταν οι αγώνες που ξεκίνησαν αρχικά ως μουσικοί. Περιλάμβαναν έναν διαγωνισμό κιθαρωδών και έναν ακόμα αυλητών. Σύμφωνα με την παράδοση, γινόταν η απαγγελία των άθλων του θεού συνοδεία λύρας. Το 582 π.Χ., μετά τον Πρώτο Ιερό Πόλεμο, όταν οι Δελφοί απελευθερώθηκαν από τον έλεγχο της πόλης Κίρρας, με τη βοήθεια των Αμφικτυόνων (δώδεκα πόλεις που γειτόνευαν με το Ιερό της Δήμητρας στις Θερμοπύλες), οι τελευταίοι αναδιοργάνωσαν τους αγώνες. Τότε, προστέθηκαν στο πρόγραμμα, σύμφωνα με το παράδειγμα της Ολυμπίας, οι γυμνικοί αγώνες (στάδιο, δίαυλος, δόλιχος, πάλη, πυγμαχία, παγκράτιο, πένταθλο και αγώνας κηρύκων και σαλπιγκτών) και ιππικά αγωνίσματα (τέθριππο, συνωρίς και αντίστοιχα πωλικά). Αργότερα, στα Ελληνιστικά χρόνια, προστέθηκαν το εγκώμιο και η παντομίμα. Τα Πύθια επαναλαμβάνονταν κάθε τέσσερα χρόνια με έπαθλο ένα στεφάνι δάφνης. Αντίστοιχοι αγώνες ήταν τα Νέμεα, τα Ίσθμια και τα Ασκληπιεία που διεξάγονταν στην Επίδαυρο. Ωστόσο, οι αθλητικοί αγώνες της Ολυμπίας που οργάνωνε το εκεί Ιερό, έχαιραν ιδι-
Ανάμεσα στα Ιερά των Ελλήνων, υπήρχαν, καθώς φαίνεται, κοινοί τόποι που τα ένωναν με άρρηκτους δεσμούς, οι οποίοι λειτουργούσαν πέρα από την κατ’ εξοχήν ειδική αποστολή με την οποία ήταν επιφορτισμένο το καθένα. Έτσι, με τις ξεχωριστές αρμοδιότητες που είχαν αλλά και με τη σχολαστική φροντίδα να μη συμπίπτουν χρονικά οι αγώνες που οργάνωναν, απέφευγαν κάθε είδος ανταγωνισμού που θα μπορούσε να προκύψει. Γνωρίζουμε ότι όλα τα Ιερά καλλιεργούσαν επιμελώς το πνεύμα της άθλησης σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους, όπως ήταν τα στάδια, οι παλαίστρες, τα ιπποδρόμια, τα γυμναστήρια και το θέατρο. Εκτός από τους μεγάλους αγώνες που οργανώνονταν στα Πύθια κάθε τέσσερα χρόνια, από τον 5ο π.Χ. κιόλας αιώνα, οι Δελφοί έγιναν το κέντρο συνάθροισης όλων των πνευματικών προσωπικοτήτων της Ελλάδας. Σκοπός τους ήταν να επιδείξουν τα πνευματικά τους επιτεύγματα. Αργότερα, θα συστηματοποιηθεί όλη αυτή η παράδοση σε ειδικούς αγώνες για ποιητές και συγγραφείς. Κάτι ανάλογο συνέβαινε και στην Ολυμπία όπου διεξάγονταν μεταξύ άλλων και αγώνες κηρύκων και σαλπιγκτών, φιλοσόφων, ποιητών και διαφόρων καλλιτεχνών που είχαν την ευκαιρία να παρουσιάσουν τις δημιουργίες
τους μπροστά σε ένα ιδιαιτέρα καλλιεργημένο κοινό. Εδώ πρέπει να τονιστεί το γεγονός ότι οι τελετές αυτές περιβάλλονταν από μια ιερότητα, πράγμα που αποδείκνυε τη μεγάλη σημασία που έδιναν οι αρχαίοι στην ψυχοσωματική καλλιέργεια. Έτσι, όλοι οι κανονισμοί οι οποίοι ήταν θεσμοθετημένοι για τους αγώνες, απολάμβαναν γενικής αποδοχής και σεβασμού από το πανελλήνιο κοινό. Γι’ αυτό τηρούνταν ευλαβικά οι γνωστές μας εκεχειρίες από την ημερομηνία έναρξης ενός αγώνα έως και τη λήξη του. Προφανώς, όπως μας είναι γνωστό και ιστορικά, υπήρχαν περιπτώσεις παραβιάσεων κατά τη μακροχρόνια περίοδο των διοργανώσεων, που μετρά πάνω από μια χιλιετία. Ωστόσο, αυτές σε ένα τόσο τεράστιο χρονικό διάστημα είναι απειροελάχιστες και διατρανώνουν τον κανόνα. Σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει σήμερα, που όλα θεσμοθετούνται με το σκεπτικό να παραβιαστούν, τότε συμμορφώνονταν με τους κανόνες ακόμα και οι μεγάλες δυνάμεις της εποχής, όπως οι πόλεις - κράτη των Αθηνών, της Σπάρτης και η Μακεδονία του Φιλίππου. Ανάλογο σεβασμό επιδείκνυαν και τα μεμονωμένα άτομα απέναντι στους κανόνες και φρόντιζαν να μην εκτεθούν παραβιάζοντάς τους. Οι αγώνες αυτοί αποτελούσαν μέρος μιας ιερής τελετουργίας που είχε βαθιές τις ρίζες της σε παρελθούσες αντιλήψεις που σχετίζονταν με μια γενικότερη πολιτισμική θεώρηση του ανθρώπου και της κοινωνίας. Έτσι, παρατηρούμε
ότι σε ολόκληρη την Ελλάδα ο σεβασμός προς τις ιερές γιορτές (ακόμα και των εχθρών γειτόνων) ήταν δεδομένος. Βέβαια, και σε εκείνη την εποχή, την οποία αντιμετωπίζουμε αρκετές φορές με μια τάση εξιδανίκευσης, υπήρχαν κρούσματα εκφυλιστικά. Αυτό είναι απόλυτα κατανοητό, αν αναλογιστεί κανείς τις αδυναμίες της ανθρώπινης φύσης. Οπότε και σε αυτούς τους ιερούς αγώνες, ιδιαιτέρα μετά το τέλος του 5ου αιώνα, άρχισαν να παρουσιάζονται όλες εκείνες οι αδυναμίες που προκύπτουν από το μικρόβιο του «επαγγελματισμού». Ωστόσο, το ιδανικό της αρμονικής ανάπτυξης σώματος και πνεύματος, αυτού του αρχαιοελληνικού χρυσού κανόνα για τον άνθρωπο, κρατήθηκε για πολλούς αιώνες ζωντανό, ακόμα και μέσα από τα κείμενα του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη αλλά και των μαθητών τους που συνέχισαν τις διδασκαλίες των σοφών δασκάλων τους. Για πολλούς αιώνες διατηρήθηκε στο ακέραιο το ιδανικό που ήθελε τους αθλητές να αγωνίζονται προς χάριν της «ψυχαγωγίας» τους, δηλαδή της παίδευσης της ψυχής και του σώματος. Ήταν η μακρά περίοδος που οι αγώνες δεν υπηρετούσαν κανέναν αυτοσκοπό, αλλά την ιδανική εκείνη συνθήκη που διαμόρφωνε ισόρροπα το πνεύμα και το σώμα!
xenofonb@gmail.com
16/36 Επτά
22/8 -28/8
ποντικιart
www.topontiki.gr
ΠΕΜΠΤΗ 22.8 O δικός μας Τσιτσάνης ◗ Ο Γιάννης Πάριος βρίσκεται στα Τρίκαλα, την πατρίδα του Έλληνα λαϊκού συνθέτη και δημιουργού Βασίλη Τσιτσάνη. Με τη συναυλία του «Ο δικός μας Τσιτσάνης» παρουσιάζει τη δική του προσέγγιση στο λαϊκό ρεπερτόριο που άφησε πίσω του μια από τις σπουδαιότερες φυσιογνωμίες του λαϊκού τραγουδιού και αποτίει έναν μικρό φόρο τιμής. Ιnfo: Δημοτικό Στάδιο Τρικάλων, είσοδος: (προπ.) 12 ευρώ, (ταμείο) 15 ευρώ, στις 21.30.
«το ποντικι»
προτείνει...
Επιμέλεια: Βίκυ Λεβαντή (v.levanti@hotmail.com)
Σε Επίδαυρο, Σαντορίνη και Τήνο
ΣΑΒΒΑΤΟ 24.8
Οι «Βάκχες» στα «Αισχύλεια»
ΔΕΥΤΕΡΑ 26.8 Η «Ζαμπετιάδα» του Πλουμπίδη και οι «Βάκχες» του Λιγνάδη
«Μελίνα: όπου και να ταξιδέψω η Ελλάδα...», Φεστιβάλ Πρεσπών
◗ Η «Ζαμπετιάδα» του Γιώργου Πλουμπίδη παρουσιάζεται στο Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού στην Τήνο. Η εκδήλωση αποτελεί έναν πιανιστικό κύκλο που γράφτηκε εν καιρώ κρίσης και περιλαμβάνει μια σειρά από πρελούδια για πιάνο πάνω σε τραγούδια του μεγάλου Έλληνα δεξιοτέχνη του μπουζουκιού Γιώργου Ζαμπέτα. Τους στίχους των τραγουδιών διαβάζει ο ηθοποιός Δημήτρης Καλλιβωκάς. Info: Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού, χώρα Τήνου, είσοδος ελεύθερη, στις 21.00. ◗ Με τις «Βάκχες» του Ευριπίδη, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Λιγνάδη, συνεχίζουν οι καλοκαιρινές πολιτιστικές εκδηλώσεις στο θέατρο «Τεχνόπολις» στην Κρήτη. Παίζει ο Σάκης Ρουβάς στον ρόλο του θεού Διονύσου αλλά και οι Ρούλα Πατεράκη ως Τειρεσίας, Γιάννης Καρατζογιάννης ως Κάδμος, Δημήτρη Πασσάς ως Πενθέας κ.ά. Info: Θέατρο «Τεχνόπολις», Αμμουδάρα Ηρακλείου, Κρήτη, 15 (προπ.) και 20 ευρώ, στις 21.30.
ΤΡΙΤΗ 27.8 «Τα Παλιόπαιδα» και η «Μήδεια»
Encardia, Μικρό Κηποθέατρο «Μάνος Χατζιδάκις», Ηράκλειο Κρήτης
Από τις Πρέσπες στον Όλυμπο και την Κρήτη ◗ «Μελίνα: όπου και να ταξιδέψω η Ελλάδα...». Αυτός είναι ο τίτλος της παράστασης - αφιέρωμα στη Μελίνα Μερκούρη, σε σκηνοθεσία - χορογραφία Σοφίας Σπυράτου και μουσική επιμέλεια Σταύρου Ξαρχάκου. Παίζουν: Μ. Ναυπλιώτου, Γ. Στάνκογλου κ.ά. Info: Φεστιβάλ Πρεσπών, είσοδος ελεύθερη, στις 21.00, τηλ.: 210-8840600. ◗ Η «Ειρήνη» του Αριστοφάνη επισκέπτεται το «42ο Φεστιβάλ Ολύμπου». Η κωμωδία επικεντρώνεται στην απελευθέρωση της θεάς Ειρήνης αλλά και στην επιστροφή του αμπελουργού Τρυγαίου στη γη, φέρνοντας τη θεά Ειρήνη στους ανθρώπους. Σκηνοθετεί ο Σωτήρης Χατζάκης. Παίζουν: B. Χαραλαμπόπουλος, Φ. Μουρατίδης κ.ά. Ιnfo: Αρχαίο Θέατρο Δίου, τιμές: 12 & 15 ευρώ, στις 21.00. ◗ Οι Encardia, η μουσική κολεκτίβα που τραγουδά σε
ΚΥΡΙΑΚΗ 25.8 ◗ Με κεντρικό θέμα τη μουσική και την εξουσία της πάνω στους ανθρώπους, οι «Βάκχες» του Ευριπίδη ανεβαίνουν με 60μελή θίασο συντελεστών στο πλαίσιο των «Αισχυλείων». Σκηνοθετεί η Μάρθα Φριντζήλα. Info: Παλαιό Ελαιουργείο, παραλία Ελευσίνας, τιμές: 12 ευρώ, (Φ) 5 ευρώ, στις 20.30.
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 23.8 ◗ Με τη συνεργασία τριάντα δύο μουσικών και δεκατεσσάρων ηθοποιών, ο σκηνοθέτης, συνθέτης και καλλιτεχνικός διευθυντής του ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας Θοδωρής Αμπαζής ανεβάζει τις «Τρωάδες» του Ευριπίδη. Πρόκειται για μια μουσική ανάγνωση ενός κλασικού έργου, το οποίο αποτυπώνει τον θρίαμβο και την εξουσία των νικητών μέσα από τα πάθη και τον όλεθρο των ηττημένων. Ιnfo: Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου, 23 & 24.8, τιμές: 5, 10, 15, 25, 35, 45 (VIP) ευρώ, στις 21.00. ◗ Το «World Crisis Theatre Festival» είναι ένα τριήμερο φεστιβάλ, το οποίο παρουσιάζει παραστάσεις από πέντε χώρες της Ευρώπης, των οποίων η θεματολογία αφορά την παγκόσμια κρίση. Σήμερα ανεβαίνει το «The power of yes» του πολυβραβευμένου Βρετανού δραματουργού και σεναριογράφου sir David Hare. Ιnfo: Μικρό Θέατρο Αρχαίας Επιδαύρου, 23 - 25.8, είσοδος ελεύθερη, στις 20.00. ◗ Αυλαία ρίχνει το φετινό Φεστιβάλ Μεγάρου Γκύζη με μια ακουστική latin βραδιά από το Roman Gomez Quartet και τη διάσημη Κουβανή τραγουδίστρια Odalis Palma. Info: Μέγαρο Γκύζη, Σαντορίνη, είσοδος ελεύθερη, στις 21.00. ◗ Μπορούν άραγε να χωρέσουν μέσα σε ένα βιβλίο όλες οι εκκλησίες και οι ναοί της Τήνου, συμπεριλαμβανομένων των πανηγυριών, των εθίμων τους, ακόμα και το μενού που πρoσφέρεται τις εορταστικές μέρες; Ναι. Στο «Χρώματα κι αρώματα της Τήνου. 800+ εκκλησίες της Τήνου» από τις εκδόσεις Παλαμάρης Α.Ε., που παρουσιάζεται σήμερα, από τη συγγραφέα Κορωνία Άρτεμη Μακρίδη, σε επιμέλεια Φράνσυ Παλαμάρη. Info: Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού, είσοδος ελεύθερη, στις 20.00.
διαλέκτους όπως τα γκρεκάνικα, παίζουν και χορεύουν στους ρυθμούς του ιταλικού Νότου. Info: Μικρό Κηποθέατρο «Μάνος Χατζιδάκις», Ηράκλειο Κρήτης, τιμές: (προπώληση) 10 ευρώ, (ταμείο) 12 ευρώ, στις 21.30, τηλ.: 2810-225758.
◗ Οι πρεμιέρες δεν σταματάνε στο 3ο Φεστιβάλ Θερινού Κινηματογράφου της Αθήνας. Σήμερα προβάλλεται σε αβάν πρεμιέρ η ταινία «Τα Παλιόπαιδα» (2013), σε σκηνοθεσία Άντονι Μαρτσιάνο. Info: Αίγλη Ζαππείου, είσοδος ελεύθερη, στις 21.00. ◗ Η αποκλειστικά αντρική διανομή της «Μήδειας» του Ευριπίδη, που σκηνοθετεί για δεύτερη φορά έπειτα από 12 χρόνια ο Σπύρος Ευαγγελάτος, ταξιδεύει στο Πόρτο Ράφτη. Παίζουν: Γ. Κιμούλης, Ο. Παπασπηλιόπουλος, Τ. Νούσιας κ.ά. Ιnfo: Κινηματοθέατρο Άλεξ, Πόρτο Ράφτη, τιμές: 20, 15 (Φ), 10 (Μ) ευρώ, στις 21.15.
ΤΕΤΑΡΤΗ 28.8 Συναυλίες στην Αθήνα
«Ζαμπετιάδα», Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού, χώρα Τήνου
◗ Το φετινό της ραντεβού με τους κατοίκους της Αθήνας δίνει η Ελένη Τσαλιγοπούλου στο Άλσος Βεΐκου, στο Γαλάτσι. Μαζί με τα τραγούδια που της αρέσει να ερμηνεύει θα παρουσιάσει και το καινούργιο της single «Tων φίλων τα σπίτια». Info: Θέατρο Άλσος Βεΐκου, τιμές: 10 ευρώ, στις 21.00. ◗ Το τρίδυμο Μαχαιρίτσας, Στόκας, Σταρόβας ύστερα από ένα on the road καλοκαίρι εμφανίζεται στο κηποθέατρο Παπάγου για ένα βράδυ με τραγούδια, χιούμορ και ανατρεπτική σάτιρα. Info: Δημοτικό Θέατρο Παπάγου, τιμές: 12 (προπ.), 15 ευρώ, στις 20.30.