Αλέκος Συσσοβίτης «Οι φοβίες µάς κάνουν πιο ποιοτικούς στις επιλογές µας»
t r a Ο ΤΗ 6 Ν
3 ΟΥ 201 Ι Ρ Β Μ Ε
ΤΕΤΑΡ
Χίτλερ ο ε ψ ε µας έκλ υ ο π ρόλου α υ µ ο λ τ α ί γ σ ά τ Το το... πε σ ίκες ς α α ν τ υ ν γ ο ς ν ι ί τ Μπα λάθει π ν ά ιδάκι; µ ζ ϊ τ ε α λ Χ υ ο ο Ο... Σ ν Μάν ο τ ι ολογίες α τ ρ ά ε β α ο ς έ φ Ποιος πολιτικ ι ο ι α κ ους Ο Τζάρµ
Ι Κ Ι Τ Ν ΠΟ
Νο 338
02/22 ∆ελτίο καιρού
6/11 -13/11
ΠΟΝΤΙΚΙart
www.topontiki.gr
ΠΑΝΤΟΣ ΚΑΙΡΟΥ
ΜΑΡΣΕΛ ΠΡΟΥΣΤ: ΕΚΑΤΟ ΧΡΟΝΙΑ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ «Η νωθρότητα που μας εκτρέπει από κάθε δύσκολη προσπάθεια, από κάθε έργο σημαντικό, με συμβούλεψε να τα εγκαταλείψω όλα, να πιω το τσάι μου, να σκεφτώ μόνο τις σημερινές μου σκοτούρες […] Και ξαφνικά παρουσιάστηκε η ανάμνηση. Ήταν η γεύση του μικρού κομματιού της μαντλέν που μου προσέφερε η θεία μου»: Εκατό χρόνια συμπληρώνονται φέτος από τότε που, με αφορμή το μπισκοτάκι που βούτηξε ο αφηγητής στο τσάι του άρχισε η «Αναζήτηση του χαμένου χρόνου». Νοέμβριο του 1913 ο Μαρσέλ Προυστ κατάφερε να εκδόσει το «Από τη μεριά του Σουάν», τον πρώτο τόμο του διάσημου έργου του. Η φετινή επέτειος τιμάται παντού με εκδηλώσεις, αφιερώματα, πολλές - πολλές σελίδες για τη σημασία του έργου, οι οποίες έρχονται να προστεθούν σε δεκάδες κείμενα πολλών και πάρα πολύ σπουδαίων. «Αχ, να μπορούσα να γράφω έτσι» έλεγε η Βιρτζίνια Γουλφ, ενώ, πιο πρόσφατα, ο Αλέν ντε Μποτόν έγραψε ένα ολόκληρο βιβλίο προσπαθώντας να εξηγήσει «Πώς ο Προυστ μπορεί να αλλάξει τη ζωή σου». Μπορεί; Ο Μποτόν έχει πολλά επιχειρήματα για αυτό, αλλά και όποιος, νομίζω, ξεπεράσει το δέος που προκαλεί ο όγκος του έργου και τις σαχλαμάρες του στυλ «να διαβάσουμε κάτι φρέσκο» και αφεθεί στο μυθιστόρημα αυτό, μπορεί, όπως και ο αφηγητής του μυθιστορήματος, να
αποκτήσει ένα δεύτερο ζευγάρι μάτια, για να δει πολλούς προσωπικούς κόσμους και παράλληλα τον δικό του με άλλον τρόπο, να πλησιάσει την πραγματικότητα με διαφορετικούς βαθμούς ευαισθησίας, να της δώσει ένα ευρύτερο φάσμα χρωμάτων και δυνατοτήτων. Αφορμή για αυτό – μακάρι! – μπορεί να είναι η σημερινή επέτειος ή, πιθανότατα, μια δύσκολη προσωπική στιγμή. Στη δεύτερη περίπτωση, ενδεχομένως να συμβεί και αυτό που γράφει ο Παύλος Ζάννας, στον οποίο χρωστάμε το ότι άρχισε να μεταφράζει τον Προυστ φυλακισμένος επί χούντας: «Μπορεί να ζητήσεις τη βοήθεια του Σουάν, για να σε πάρει από το χέρι να σε οδηγήσει στη Ζιλμπέρτ – πίσω από τα κάγκελα όπου έρχονται να καθήσουν περιστέρια με ατσάλινα φτερά –, στην Αλμπερτίν, στην Οριάν ντε Γκερμάντ, για να σε φέρει στη μελωδία της Σονάτας – ελαφριά, καθησυχαστική και ψιθυριστή σαν άρωμα – και στους πίνακες του Ελστίρ. Κι ο Σουάν θα έρθει. Αρκεί μόνο κάποιο χέρι να σου είχε δώσει κάποτε αυτό το βιβλίο – το βασικό… το μόνο αληθινό βιβλίο – και να γυρίσει μαζί σου το πρώτο φύλλο για να ξεκινήσει μαζί σου την αναζήτηση. Γιατί τότε θα μπορέσεις να νιώσεις το άρωμα της ασπραγκαθιάς, θ’ακούσεις το μεταλλικό κουδούνισμα, θα ξέρεις πως ο Σουάν είναι κοντά. Ο Σουάν θα σε βοηθήσει να ξανακερδίσεις τον Χαμένο Χρόνο αναζητώντας… την αλλαγή». Σίσσυ Παπαδάκη
Ο ΤΖΑΡΜΟΥΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΑΕΡΟΛΟΓΙΕΣ Όσοι παρακολουθούν από κοντά το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, και δίνουν το «παρών» στην τελετή έναρξης, είναι συνηθισμένοι στην πολιτική… παραφιλολογία και αερολογία. Κάθε χρόνο κάποιος επίσημος του υπουργείου Πολιτισμού – παλιότερα ήταν συνήθως ο εκάστοτε υπουργός – ανεβαίνει στη σκηνή και δηλώνει με ενθουσιασμό πόσο αγαπάει το σινεμά, πόσο στηρίζει τους δημιουργούς και τους θεσμούς κ.τ.λ. Αυτό έγινε και φέτος. Ο υφυπουργός Πολιτισμού Γιάννης Ανδριανός μίλησε για το πώς το υπουργείο ψάχνει τρόπους να ενισχύσει το ελληνικό σινεμά. Η είδηση, βέβαια, θα είναι όταν βρει αυτούς τους τρόπους, γιατί προς το παρόν δεν βλέπουμε πράξεις, αλλά ακούμε λόγους. Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του φεστιβάλ Δημήτρης Εϊπίδης τόνισε ότι το 80% του προϋπολογισμού του φεστιβάλ έρχεται από ευρωπαϊκά κονδύλια. Το κερασάκι στην τούρτα φέτος ήταν η πολυλογία επί σκηνής του συγγραφέα και ακαδημαϊκού Δημοσθένη Δαβέττα, ο οποίος μίλησε ως σύμβουλος του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά. Ο μακρόσυρτος λόγος του, με θεωρίες για το τι εστί φεστιβάλ και κινηματογράφος, έκανε έναν θεατή να φωνάξει «για τον Τζάρμους ήρθαμε, όχι για εσάς» και
art ΠΟΝΤΙΚΙ
κάποιους να γιουχαΐσουν. Μακάρι ο μεγάλος τιμώμενος του φεστιβάλ, ο Τζάρμους δηλαδή, να μην πήρε χαμπάρι και πολλά από τα παρατράγουδα – μάλλον αδύνατο, αφού είχε διερμηνέα. Όταν ανέβηκε, πάντως, στη σκηνή, τους έκανε όλους να ξεχάσουν την ατυχή έναρξη. Μέσα στη μαύρη καπαρντίνα, με αυτό το χαρακτηριστικό ροκ εν ρολ στιλάκι, ο φοβερός δημιουργός έδωσε το κύρος του στο φεστιβάλ, που τον κάλεσε με αφορμή την προβολή της νέας του ταινίας «Μόνο οι εραστές μένουν ζωντανοί». Είναι η πρώτη φορά που έρχεται στην Ελλάδα, κι αυτό, βέβαια, οφείλεται στην προσωπική σχέση που έχει με τον Δημήτρη Εϊπίδη. Ο αντισυμβατικός δημιουργός («Ο νεκρός», «Στην παγίδα του νόμου», «Πέρα από τον Παράδεισο»), που κάνει ενδιαφέρον το ανεξάρτητο αμερικάνικο σινεμά, μίλησε για πολλά την επόμενη μέρα στη συνέντευξη Τύπου. «Όχι πάντα, αλλά συχνά, τα πιο πρωτοποριακά πράγματα βρίσκονται στο περιθώριο. Όσον αφορά τον εαυτό μου, βρίσκομαι σίγουρα κάπου στα περιθώρια», είπε ο Τζάρμους. Και είναι αλήθεια ότι ακριβώς σε αυτό το περιθώριο έχει μεγαλουργήσει. Και δεν δίστασε να παραδεχτεί ότι οι επιρροές του είναι στα όρια… κλοπής. «Μάλλον“έκλεψα”
ΕΚΔΟΤΗΣ - ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ Αντώνης Δελλατόλας ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ
Παναγής Δ. Κουτουφάς
ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΥΛΗΣ Χρυσούλα Παπαϊωάννου
πράγματα, μέρη και ιδέες από παντού, αλλά χωρίς αυτό να είναι συνειδητό. Ωστόσο, δεν θεωρώ ότι ο όρος“κλέβω” είναι ο σωστότερος. Δεν υπάρχουν πρωτότυπες ιδέες, αλλά η ομορφιά τους είναι ότι μοιάζουν σαν τα κύματα του ωκεανού: το καθένα συνδέεται με το επόμενο και το προηγούμενο». Μίλησε φυσικά και για το ελληνικό σινεμά. «Ίσως αυτό το νέο κύμα κινηματογράφου που υπάρχει στην Ελλάδα, δηλαδή το να κάνουν οι δημιουργοί ταινίες με χαμηλό προϋπολογισμό, να είναι πράγματι το μέλλον και η καλύτερη κατεύθυνση». Καλά τα είπε, αλλά εδώ χρειάζεται μια μικρή διευκρίνιση. Οι Έλληνες δημιουργοί κάνουν ταινίες, όχι με χαμηλό προϋπολογισμό, αλλά σχεδόν χωρίς καθόλου προϋπολογισμό. Χρυσούλα Παπαϊωάννου
ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ Χριστίνα Διακογιάννη
ΑRT DIRECTOR Δημήτρης Λύρας
Κωνσταντίνος Ρήγας
ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ Κώστας Θέος Μαρία Παπαρρηγοπούλου ΕΜΠΟΡΙΚO TMHMA Μ. Καλούμενος τηλ.: 210 6898448, fax: 210 6898226
Ποιoς φοβάται τον Μάνο Χατζιδάκι; «Ως συμπεριφορά είμαι μεγαλοαστός. Ως καλλιέργεια είμαι ποιητής. Και ως βαθύτερη ιδιοσυγκρασία είμαι λαϊκός» είχε πει αυτοπροσδιοριζόμενος πολιτικά ο Μάνος Χατζιδάκις, λίγες μέρες πριν περάσει στην αθανασία, τον Ιούνιο του 1994, σε κοινή συνέντευξη στην «Ελευθεροτυπία» και την «Καθημερινή». Κι όταν του θύμισαν ότι «κάποτε είχατε πει ότι είστε αριστερά της Δεξιάς», είπε: «Ναι, γιατί η Αριστερά οφείλει να περιέχει κάθε άνθρωπο με ανησυχίες. Κάθε άνθρωπος που δεν συμβιβάζεται είναι αριστερός». Λείπει φρικτά από τον δημόσιο λόγο της μνημονιακής Ελλάδας ο πολιτικός Μάνος Χατζιδάκις. Κάθε φορά που προκύπτει μια αφορμή για να ανάψουμε νοερά ένα κερί στη μνήμη του, όπως η πρόσφατη συναυλία της Καμεράτας με το «Χαμόγελο της Τζοκόντας» στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, υπό τη διεύθυνση του μαέστρου Γιώργου Πέτρου, η πληγή από την απώλεια πονάει περισσότερο. Δεν χάιδευε αυτιά ο Χατζιδάκις, δεν καλλιεργούσε αυταπάτες και δεν εμπορευόταν φτηνούς εθνικούς μύθους. Η δική του μυθολογία – όπως και στο «Χαμόγελο» – είναι ελληνική και διεθνής, βαλκάνια και ευρωπαϊκή, μια ατομική ανάγκη και μια μαγική συλλογική έξαρση – τις λίγες φορές που αξιώνονταν οι νεοέλληνες μαγεία, συλλογικότητα και έξαρση. Το κείμενο που έγραψε το 1993 για τον ναζισμό θα έπρεπε να διδάσκεται στα σχολεία. «Ο νεοναζισμός δεν είναι οι άλλοι. (...) Είναι μια παράσταση. Εσείς κι εμείς. Και πρωταγωνιστεί ο Θάνατος. (...) Ο εθνικισμός είναι κι αυτός νεοναζισμός». Αλλά βέβαια, πώς να καρπίσει ένας τέτοιος σπόρος για το κτήνος, την εικόνα του οποίου συνηθίσαμε, άμα τον ρίξουν στο φαρμακωμένο χωράφι της παπαρρηγοπούλειας ιστορίας που μαθαίνουν τα παιδιά μας; Σήμερα ο Χατζιδάκις είναι απών. Μια συναυλία εδώ, ένα κείμενο εκεί. Λίγες δεκάδες άρθρα, μερικοί δίσκοι, δυο - τρία βιβλία. Κι ένα ντοκιμαντέρ «μισό», με αμήχανη διαχείριση του υλικού, που γύρισε το 2008 ο Δημήτρης Βερνίκος. Φτωχότατη σοδειά για ένα τόσο επιδραστικό πνεύμα. Κι είναι μεγάλη η ευθύνη όλων μας, είτε αφεθήκαμε στα δελτία των οκτώ, είτε θαλασσοδερνόμαστε στον ωκεανό του Διαδικτύου γυρεύοντας πυξίδα, λύσεις και σωτήρες. Άραγε, κρύβεται μόνον η άγνοια και η συνήθεια πίσω από την άνιση αναφορά στον άνθρωπο και το έργο; Ή μήπως υπάρχει ένας φόβος για το πόσο σκληροτράχηλη είναι η ανηφόρα της νεοελληνικής αυτογνωσίας, αυτή που ο μεγάλος απών ανέβηκε συμπαρασύροντας, για λίγες ανεξίτηλα βιωμένες στιγμές, πολλούς; Ποιος φοβάται τον Μάνο Χατζιδάκι; Τον τρόπο του, τη διαδρομή του, το ελεύθερο πνεύμα του; Ο σημαντικότερος Έλληνας δημιουργός του περασμένου αιώνα ακόμη περιμένει τον βιογράφο του, ασφαλώς όχι για κάποια γεγονοτο-λαγνική (συγχωρήστε μου τον νεολογισμό) αγιογραφία, αλλά για ένα ταξίδι στις εποχές που οι παρέες – ας επικαλεστώ το φθαρμένο κλισέ – έγραφαν Ιστορία κι όχι success stories. Τι απεργάζονται οι νεότεροι, όσοι έχουν τα ραντάρ και τα μάτια της ψυχής ανοικτά, και δεν περνάνε αυτό το αφρισμένο ποτάμι; Γιώργος Ι. Αλλαμανής
6/11 -13/11
ποντικιart
Μοτέρ 03/23
www.topontiki.gr
Μπαίνοντας στο... πετσί του ρόλου Η τέχνη θέλει θυσίες. Από αισθητικές μέχρι... γαστρονομικές. Πολλοί διάσημοι ηθοποιοί αναγκάστηκαν να λυσσάξουν στην πείνα για να αποδώσουν έναν ρόλο. Από τον Κρίστιαν Μπέιλ και τον Τομ Χανκς, μέχρι τον Μάικλ Φασμπέντερ και την Αν Χάθαγουεϊ. Τελικά, όμως, η πείνα φέρνει... δόξα Γιώργος Ψάχος
Αδυνατισμένος κατά 10 κιλά εμφανίστηκε ο Τζέικ Τζίλενχαλ στα πρόσφατα Βραβεία Κινηματογράφου του Hollywood. Μη φανταστείτε ότι τον βρήκε η… νευρική ανορεξία. Απλώς ο Τζέικ είναι μια ακόμα προσθήκη στη λίστα με ηθοποιούς που έχουν θυσιάσει το... βάρος τους για τις αναγκαιότητες ενός κινηματογραφικού ρόλου. Ο γνωστός ηθοποιός («Zodiac», «Donnie Darko») θα πρωταγωνιστήσει στη ταινία «Nightcrawler» υποδυόμενος έναν μαχόμενο δημοσιογράφο στον υπόκοσμο του Λος Άντζελες. Η ατροφική σιλουέτα του είναι ένα κύριο εμφανισιακό στοιχείο του ήρωα που υποδύεται. Η δική του περίπτωση, βέβαια, δεν είναι τίποτα. Άλλοι διάσημοι ηθοποιοί στο παρελθόν έφτασαν σε εξτρίμ επίπεδα αδυνατίσματος.
Έχασαν κιλά, πήραν βραβεία Πάμε πέντε χρόνια πίσω, όταν ο Βρετανός σκηνοθέτης Στιβ ΜακΚουίν σόκαρε με το συγκλονιστικό δράμα «Hunger» (2008), βασισμένο στη ζωή του Μπόμπι Σαντς, και ο πρωταγωνιστής του, Μάικλ Φασμπέντερ, σόκαρε με ερμηνεία αλλά και εμφάνιση. Για να ερμηνεύσει τον Σαντς, μέλος του IRA και απεργό πείνας, ο Φασμπέντερ έπρεπε να καταναλώνει μόλις 600 θερμίδες την ημέρα για 10 εβδομάδες, ώστε να δείχνει... κοκαλιάρης και στα πρόθυρα του θανάτου. Ο ίδιος έλεγε σε συνέντευξή του ότι θυμόταν πως εξείχαν τα κόκαλα από το δέρμα του αλλά και πως η... λίμπιντό του είχε εξαφανιστεί για 6 εβδομάδες. Η αφοσίωσή του βέβαια του έφερε διεθνή αναγνώριση και πλήθος βραβείων. Όπως συνέβη και με την Αν Χάθαγουεϊ. Η 29χρονη ηθοποιός έβγαλε μάτια με την εμφάνισή της στην ταινία «Οι άθλιοι», για την οποία αναγκάστηκε να χάσει έως και 10 κιλά, ακόμα και κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων του φιλμ. Ο στόχος ήταν να ερμηνεύσει ακριβέστερα τον ρόλο της Φαντίν, μιας νεαρής εργάτριας εργοστασίου που στρέφεται στην πορνεία για να ταΐσει το παιδί της. Για να κερδίσει μια Χρυσή Σφαίρα και ένα Όσκαρ
Fame... Over
Διάσημα βιντεοπαιχνίδια έχουν βρει τον δρόμο τους στη μεγάλη οθόνη του κινηματογράφου. Ή, για την ακρίβεια, εκεί έχασαν τον δρόμο τους. Οι εξαιρέσεις είναι ελάχιστες
Μάικλ Φασμπέντερ ερμηνείας η Χάθαγουεϊ ακολούθησε ένα αυστηρό πρόγραμμα προπόνησης και διατροφής, τα οποία δεν συνιστά σε κανέναν, όπως είχε δηλώσει. Λιτό διαιτητικό μενού για τις ανάγκες ενός ρόλου είχε ο, συνήθως πολλά βαρύς, Μάθιου Μακόναχι, «επιζώντας» καθημερινά με κόκα-κόλα διαίτης, ένα κομμάτι φιλέτο κοτόπουλο και ασπράδια αυγού, ώστε να υποδυθεί τον ομοφοβικό προσβληθέντα από AIDS Ρον Γούντροφ στο φιλμ «Dallas Buyers Club». Ο ηθοποιός χρειάστηκε να χάσει 20 κιλά. Και μας θύμισε τον Τομ Χανκς και τα πάνδεινα που πέρασε για την ταινία «Ο Ναυαγός», όπου έπαιζε έναν (τι άλλο;) ναυαγό. Ο έμπειρος ηθοποιός έπρεπε να μειώσει τη σωματική του διάπλαση κατά 22 κιλά και να αφήσει... γένια μέχρι το πάτωμα. Ακόμα περισσότερα, δηλαδή 28 κιλά, έχασε ο Κρίστιαν Μπέιλ για το «The Machinist», όπου υποδύθηκε ένα πρόσωπο με χρόνια αϋπνία που επιβίωνε με μια κούπα καφέ και ένα μήλο την ημέρα. Το τελευταίο μόνο... πέρα δεν έκανε τον γιατρό μετά τα γυρίσματα του φιλμ... Ωστόσο ο Σκοτεινός Ιππότης Μπέιλ κέρδισε τον θαυμασμό του σιναφιού και των κριτικών. Ένα βήμα παρα-
Αν Χάθαγουεϊ
Τομ Χανκς
πέρα είχε αποφασίσει να πάει ο γνωστός ράπερ 50 Cent, και πραγματικά ο άλλοτε μπρατσαράς και καλυμμένος με τατουάζ από την κορφή ώς τα νύχια τραγουδοποιός ήταν για ένα διάστημα... αγνώριστος. Αφαιρέθηκαν τα τατού, η αυστηρή δίαιτα απέδωσε (;), και ο Κέρτις Τζάκσον (το πραγματικό του όνομα) έφτασε να ζυγίζει 72 από 97 κιλά. Ο λόγος; Η ερμηνεία του ως καρκινοπαθούς παίκτη του φούτμπολ στο δράμα «All Things Fall Apart» (2011).
Άλλοι το έριξαν στο φαΐ
Τελευταία έχει κάνει την εμφάνισή του το φαινόμενο όχι να φτάνεις στα όρια της πείνας, αλλά να προσθέτεις λίγα έξτρα κιλάκια στη φόρμα σου για να υπηρετήσεις έναν ρόλο σε μια κινηματογραφική παραγωγή. Πάμε στο άλλο άκρο δηλαδή. Ο Τζάρεντ Λέτο, π.χ., πήρε 30 κιλά για να αναπαραστήσει τον δολοφόνο του Τζον Λένον στην ταινία «Chapter 27», όσα και ο Τζορτζ Κλούνεϊ για το «Syriana». Ο δε Ράσελ Κρόου αποχαιρέτησε και οριστικά το γεροδεμένο κορμί που είχε ως Μάξιμος στον «Μονομάχο» για τις ανάγκες της ταινίας «Body of Lies» («πήρε» 30 κιλά) με συμπρωταγωνιστή τον Λεονάρντο ντι Κάπριο.
Το διάσημο βιντεοπαιχνίδι δράσης «Assassin’s Creed» τελικά θα κάνει το πολυαναμενόμενο ντεμπούτο του στους κινηματογράφους. Ο Σκοτ Φρανκ («Γούλβεριν») δουλεύει το σενάριο, ο Μάικλ Φασμπέντερ αποκάλυψε πως θα πρωταγωνιστήσει (αν και... άσχετος, όπως δήλωσε, με τα βιντεοπαιχνίδια), τα γυρίσματα θα ξεκινήσουν μέσα στο 2014 και η ταινία θα κυκλοφορήσει τον Ιούνιο του 2015. Τι άλλο να ζητήσει ένας φαν των βίντεο-γκέιμ; Τουλάχιστον η ταινία να μη μείνει στην ιστορία ως ένας ακόμα τίτλος βίντεο-γκέιμ με αποτυχημένο πέρασμα στη μεγάλη οθόνη. Πολλά είναι τα παραδείγματα αποτυχημένων κινηματογραφικών μεταφορών. Να ξεκινήσουμε από το «Doom» (2005). Μία από τις καλύτερες σειρές παιχνιδιών τρόμου κατόρθωσε να μετατραπεί σε μια σαχλοπεριπέτεια, με κάκιστες ερμηνείες, τον Ντουέιν Τζόνσον πρωταγωνιστή, γελοιωδέστατες σκηνές δράσης και ουδεμία συνοχή στην πλοκή. Μια, αν μη τι άλλο, βεβήλωση του εν λόγω βίντεο-γκέιμ φραντσάιζ. Στο ίδιο... τσουβάλι και η ταινία βασισμένη στα παιχνίδια περιπέτειας «Max Payne» (2008). Ήταν φιλόδοξο πρότζεκτ, που πόνταρε στην παρουσία του Μαρκ Γουόλμπεργκ, αλλά από ουσία… μηδέν εις το πηλίκον. Ευτυχώς, έπειτα από μερικά χρόνια η εταιρεία βιντεοπαιχνιδιών Rockstar μας αποζημίωσε με την κυκλοφορία του «Max Payne 3». Την ίδια μοίρα με τον Μαρκ Γουόλμπεργκ ακολούθησε και ο Τζέικ Τζίλενχαλ, ο οποίος συμμετείχε στην ταινία «Prince of Persia: The Sands of Time» (2010). Βασισμένη στην ομώνυμη σειρά παιχνιδιών
περιπέτειας, η ταινία δεν έπιασε το νόημα και το αίσθημα των βιντεοπαιχνιδιών, καταλήγοντας σε μια ανούσια περιπετειούλα, με το σενάριο να θυσιάζεται στον βωμό των εντυπωσιακών εφέ. Ούτε η παρουσία των Άλφρεντ Μολίνα και Μπεν Κίνγκσλεϊ έσωσαν την παρτίδα, ενώ διερωτάται κανείς πώς ο πρίγκιπας της Περσίας είχε γνήσια... βρετανική προφορά καθ’όλη τη διάρκεια του έργου. Την ουσία των αντίστοιχων βίντεο-γκέιμ δεν έπιασαν ούτε η ταινία τρόμου «Silent Hill» το 2006 ούτε το «Hitman» το 2007, αν και η εμπορική τους επιτυχία επισκίασε τις κάκιστες κριτικές από ειδικούς και φίλους των παιχνιδιών. Βέβαια, όλα τα παραπάνω ωχριούν μπροστά στο άκουσμα της ταινίας «Super Mario Bros» (1993). Είναι αδιανόητο: η ταινία τόλμησε να ταυτιστεί με τον συμπαθέστατο υδραυλικό της Νιντέντο. Ωστόσο, ορισμένα βίντεο-γκέιμ διατήρησαν μια αξιοπρεπή παρουσία στις κινηματογραφικές αίθουσες. Οι ταινίες «Mortal Kombat» (1995, 1997) ήδη θεωρούνται καλτ, καθώς κατάφεραν να παραμείνουν στο πνεύμα των παιχνιδιών, ενώ οι ταινίες «Tomb Raider» (2001, 2003), ενισχυμένες από την παρουσία της σέξι Αντζελίνα Τζολί σημείωσαν εντυπωσιακά νούμερα στο box office, αναδεικνύοντας τη Λάρα Κροφτ σε παγκόσμιο φαινόμενο. Δεν γίνεται να παραλείψουμε τη σειρά «Resident Evil», εμπνευσμένη από ένα φραντσάιζ που έχει ήδη χτίσει μια κληρονομιά, τόσο ψηφιακά όσο και κινηματογραφικά, με πέντε ταινίες έως τώρα. Γ.Ψ.
04/24 Συνέντευξη
6/11 -13/11
ποντικιart
www.topontiki.gr
ΑΛΕΚΟΣ ΣΥΣΣΟΒΙΤΗΣ
«Οι φοβίες μάς κάνουν πιο
ποιοτικούς στις επιλογές μας» Χρήστος Παρίδης Φωτό: Γιάννης Βαρουχάκης
Αεικίνητος, πολυμήχανος, υπερδραστήριος, ο αυτοδίδακτος ηθοποιός Αλέκος Συσσοβίτης είναι μια περίπτωση μοναδική για τα ελληνικά πράγματα. Όταν ξεκινούσε πριν από περίπου είκοσι χρόνια την καλλιτεχνική του σταδιοδρομία, αρχικά με μια ταινία του Γιώργου Πανουσόπουλου και μετά με ένα έργο ρεπερτορίου στο «Αμόρε», σε σκηνοθεσία του Γιάννη Χουβαρδά, κανείς – ούτε καν ο ίδιος – δεν μπορούσε να διανοηθεί ότι θα είχε αυτή την εξέλιξη. Ένα άγουρο αγόρι, πρώην μοντέλο, με άπειρα χιλιόμετρα διαδρομών στις νύχτες της καλοκαιρινής Μυκόνου ως μπάρμαν και dj, σύντομα θα αναδεικνυόταν σε έναν σταρ της τηλεόρασης, του κινηματογράφου, αλλά και του ποιοτικού θεάτρου. Σήμερα, συνδυάζοντας όλη αυτήν την εμπειρία, έχει δημιουργήσει μαζί με δύο συνεργάτες του ένα κλαμπ - μουσική σκηνή - θέατρο, στο κέντρο της Αθήνας. Δεύτερη χρονιά για τη θεατρική σκηνή του Φάουστ, φέτος με το «Τώρα που γυρίζει» του Ντέιβιντ Μάμετ. Σκηνικό, ένα ρινγκ πυγμαχίας όπου το πάτωμα είναι ένα ζωγραφισμένο αμερικανικό δολάριο Γιατί σήμερα ένα έργο του 1988; Εκείνη τη χρονιά ακριβώς βρισκόμουν στην Αμερική και έλεγα, τότε, ότι η Ελλάδα είναι 20 χρόνια πίσω από αυτό που έβλεπα. Νομίζω ότι 20 χρόνια μετά ήρθε η ώρα γι’ αυτό το έργο που οι συγκυρίες το καθιστούν επίκαιρο.
Η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ Απόγευμα Κυριακής. H γύρω περιοχή της Αγίας Ειρήνης σφύζει από ζωή. Η κίνηση μέσα στο κλαμπ του Αλέκου Συσσοβίτη αραιή – είναι πιο νυχτερινό στέκι. Το προσωπικό τρέχει για τις τελευταίες προετοιμασίες, ενώ κάποιοι κάνουν πρόβα στη θεατρική σκηνή πριν αρχίσει η παράσταση. Με οδηγεί σε μια αποθήκη ζητώντας μου συγγνώμη που θα καθίσουμε ανάμεσα σε παλιά έπιπλα. Θυμίζει φροντιστήριο θεάτρου με κάθε λογής αντικείμενα και έπιπλα, και μάλλον περί αυτού πρόκειται. «Εδώ ήταν αρχικά να γίνει το θέατρο, αλλά υπήρχαν τεχνικά προβλήματα», μου εξηγεί. Η επένδυση είναι μεγάλη και το κόστος μιας παραγωγής – ακόμα και αυτού του μεγέθους – πολυδάπανη. «Εγώ παίζω καθαρά για το κέφι μου, αμισθί. Αλλιώς δεν βγαίνει με τίποτα», μου λέει…
Με ποια έννοια το καθιστούν επίκαιρο; Θέτει το ερώτημα αν είναι το σύστημα που μας αναδεικνύει και αυτό που επιβάλλει τις επιλογές μας ή αν οι επιλογές μας είναι καθαρά προσωπικές. Ο χαρακτήρας που παίζω, ενώ είχε όνειρα και αξίες και ήθελε να κάνει το καλό, με το που κάθεται στην καρέκλα της εξουσίας το ίδιο το σύστημα του επιβάλλει έναν τρόπο σκέψης και αποφάσεων. Αυτό νομίζω είναι που το κάνει επίκαιρο, ότι δηλαδή οι πολιτικές μας επιλογές είναι κατευθυνόμενες και δεν είναι αυθεντικές. Γιατί, τελικά, η εξουσία άλλα υπόσχεται και πολύ λίγα πράττει. Οπότε ο άνθρωπος αδυνατεί να κάνει την υπέρβαση, να φέρει τη μεγάλη αλλαγή; Νομίζω ότι ο άνθρωπος είναι ένα μοναχικό ον με κοινωνικές τάσεις και από τη στιγμή που προσπαθεί να κοινωνικοποιηθεί, τα «θέλω» του διαφοροποιούνται από τα «θέλω» των υπολοίπων. Είναι αναγκασμένος να συμβιβαστεί σε μια κοινωνία ανθρώπων με πολλά «θέλω». Αυτό είναι μια πραγματικότητα. Αν εξαιρέσεις κάποιες ιστορικές περιόδους, είναι πολύ λίγες οι περιπτώσεις που ένας μεγάλος μεταρρυθμιστής κατάφερε να φέρει την αλλαγή. Συνήθως υπάρχουν προθέσεις που σε έναν κάποιο βαθμό υλοποιούνται και σε έναν μεγάλο βαθμό είναι κατευθυνόμενες. Από ποιον είναι κατευθυνόμενες; Από εκεί που προέρχεται η εξουσία. Του Χίτλερ του επέβαλαν τον πόλεμο οι μεγαλοβιομήχανοι του σιδήρου, αντιστοίχως κάθε πρωθυπουργό τον έφεραν κάποιοι στην καρέκλα που βρίσκεται… Θέλεις να πεις ότι μόνο και πάντα το χρήμα ευθύνεται ακόμα και για τα χειρότερα; Πάντα το χρήμα και η εξουσία είναι πίσω από όλα. Στην παράστασή σου παίζεις έναν αδίστακτο καριερίστα που αποδεικνύεται τελικά φοβισμένο ανθρωπάκι, ενώ ο φίλος του, που μοιάζει φοβισμένος, τελικά αποδεικνύεται πιο αδίστακτος. Πόσο συχνά η ζωή σε οδηγεί στη μία ή την άλλη συμπεριφορά; Αν πιαστώ από αυτό που λέει το έργο, ο φόβος του θανάτου είναι αυτός που ουσιαστικά κυριαρχεί και μας κάνει να αντιμετωπίζουμε τα πράγματα με έναν γενικότερο φόβο, είναι και εκείνος που προτρέπει τον άνθρωπο σε μια επιθετική διάθεση. Έχω περάσει από καταστάσεις όπου νόμιζα ότι τις έλεγχα, αλλά πίσω από αυτό ήμουν ένας φοβισμένος άνθρωπος. Όπως και αντίστροφα, κάποιες φορές υπήρξα ένας φοβισμένος που ήθελε να επιβληθεί. Αυτό ορίζεται ανάλογα με την περίοδο που ζούμε, τις συγκυρίες και ανάλογα τους ανθρώπους που μας περιβάλλουν. Σε καθημερινή βάση, πάντως, ενώ νομίζουμε ότι είμαστε σε θέση ισχύος, δεν ξέρουμε αν είμαστε τελικά οι θύτες ή τα θύματα
που πρέπει να αντιδράσουμε. Συμβαίνει αυτό όταν είσαι ετοιμοπόλεμος και πρέπει ανά πάσα στιγμή να αντιμετωπίσεις τη ζωή. Πώς αντιμετώπισες την κατάσταση μέσα στην οποία όλοι βρεθήκαμε μπλεγμένοι; Μερίμνησα εγκαίρως να πάρω πρωτοβουλίες και να κάνω πράγματα ανεξάρτητα απ’ ό,τι συνέβαινε στην αγορά. Άλλωστε η κρίση ήρθε στο επάγγελμά μου πολύ νωρίτερα. Έτσι κι αλλιώς ο ηθοποιός ποτέ δεν ξέρει τι να περιμένει και αν θα έχει δουλειά τον επόμενο χρόνο. Ήμουν ασκημένος και συνηθισμένος στις συνεχείς περιόδους αβεβαιότητας και δεν ξαφνιάστηκα. Η ψυχολογία μου ήταν ασκημένη επάνω σ’ αυτή τη δοκιμασία. Είσαι αυτό που λέμε «παιδί της πιάτσας», όπως και οι χαρακτήρες του Μάμετ. Ο Μάμετ έχει πράγματι μια βιοπαλαιστική γραφή, πίσω από την οποία σίγουρα κρύβεται το ίδιον συμφέρον αλλά, όπως για όλους τους ανθρώπους, στην Αμερική είναι πολύ έντονη η αναγκαιότητα της επιβίωσης. Μια πολύ σκληρή συνθήκη. Ο Μάμετ εδώ θίγει και το θέμα της αντρικής φιλίας. Το έργο χαρακτηρίζεται από έναν διάχυτο μισογυνισμό που μάλλον έχει να κάνει με το ότι την εποχή που το έγραψε είχε διαλυθεί ο πρώτος γάμος του. Έτσι, ο φίλος στο έργο έρχεται και γειώνει τον κεντρικό χαρακτήρα στην πραγματικότητα. Ο έρωτας μπορεί να μας ταξιδέψει σε χωράφια ουτοπικά, αλλά όταν είσαι σε συνεχή δράση, πρέπει να είσαι ρεαλιστής. Να ξέρεις τι μπορεί να γίνει, και τότε έρχεται η καθαρή ματιά του φίλου να σε προστατέψει. Το έργο διαδραματίζεται στα γραφεία μεγάλης εταιρείας του Χόλιγουντ. Έχοντας εργαστεί στη σόου μπίζνες – έστω την ελληνική –, αναγνωρίζεις τις καταστάσεις; Ο αμερικανικός κινηματογράφος που βλέπουμε στις αίθουσες και διαπαιδαγωγεί τον κόσμο προκύπτει βάσει των αποφάσεων κάποιων ανθρώπων. Και σίγουρα πίσω από αυτούς κρύβονται οι προσωπικές τους σχέσεις που τους επηρεάζουν, με αποτέλεσμα να παράγουν τις ταινίες που βλέπουμε. Αυτό στο έργο μπορεί να λειτουργήσει σαν αλληγορία όμως, και πίσω από μια κινηματογραφική εταιρεία να είναι οποιαδήποτε άλλη εταιρεία. Κάποιος διευθυντής αύριο το πρωί θα πάρει μια απόφαση επηρεασμένος από έναν φίλο ή μια γυναίκα, ενώ παράλληλα θα έχει λειτουργήσει ανταγωνιστικά απέναντι σε έναν συνάδελφό του. Μάλιστα τώρα με την κρίση ο άνθρωπος γίνεται ακόμα πιο ανθρωποφαγικός, λόγω της πίεσης που νιώθει. Αν το έργο τού Μάμετ καταλήγει σε κάποιο συμπέρασμα, αυτό είναι ακριβώς ότι μόνο όταν ο άνθρωπος καταφέρει να ξεφύγει από τον φόβο του θανάτου θα γίνει πιο ισχυρός. Σε οτιδήποτε κάνουμε μας κατακλύζει ο φόβος, γιατί συνειδητοποιούμε την παροδικότητα του χρόνου. Ο άνθρωπος παραμένει τρωτός όση δύναμη νομίζει ότι κατέχει πάντως… Κάνει λάθη μέχρι να πεθάνει. Άρα, η συμπεριφορά του δεν χαρακτηρίζεται από τα στοιχεία της αθανασίας. Αν μπορούσαμε να κατακτήσουμε την αθανασία, μόνο τότε θα άλλαζε η συμπεριφορά μας.
ποντικιart
6/11 -13/11
Συνέντευξη 05/25
www.topontiki.gr
Έχεις διανύσει μια σημαντική πορεία στην υποκριτική, ενώ προέρχεσαι από άλλο χώρο. Κλείνεις κεφάλαια στη ζωή σου; Είμαι τολμηρός, ζω έντονα, κάνω πράγματα και ύστερα από μια περίοδο όπου αντιμετώπισα μια κρίση, κάνω την αυτοκριτική μου, τι έκανα σωστά και τι λάθος. Μετά συνεχίζω να πορεύομαι, κάνοντας τα ίδια λάθη… Δουλεύω από τα 15 μου και έχω κλείσει πολλά κεφάλαια. Είτε σε προσωπικά είτε σε επαγγελματικά θέματα. Έχω περάσει από πάρα πολλά επαγγέλματα και κάθε φορά, φεύγοντας, έκλεινα ένα κεφάλαιο. Μου αρέσει να καταπιάνομαι με πολλά και διαφορετικά πράγματα. Το κεφάλαιο θέατρο δεν το έκλεισες. Με το που το άνοιξες παραμένεις σε αυτό. Το είχες φανταστεί ποτέ; Όχι, μάλιστα δεν ήξερα τίποτα από θέατρο όταν μου το πρότεινε ο Γιάννης Χουβαρδάς, δεν είχα σχέση με το εκτίθεσθαι. Αλλά ένα πράγμα που θυμάμαι από μικρός είναι ότι είχα στο υποσυνείδητό μου μια ανησυχία που μπορούσε να βρει έκφραση μόνο σε κάτι καλλιτεχνικό. Δεν ήξερα πώς, επειδή ήμουν έξω από τα πράγματα, και ασχέτως αν δούλευα στην οικοδομή, στο γκαραζιλίκι, στο σερβιτοριλίκι, παρ’ όλ’ αυτά με ιντρίγκαρε η φαντασίωση να δοκιμαστώ σε κάτι έξω από αυτό που ζούσα. Τα χρόνια που ακολούθησαν μετά την πρώτη μου παράσταση αποφάσισα να τολμήσω να εκτεθώ αντιμετωπίζοντας τα «κακά» μου κομμάτια επί σκηνής, παίζοντας με καλούς ηθοποιούς και μαθαίνοντας από αυτούς. Γνωρίζοντας ότι θα έκανα λάθη. Και είναι πάρα πολύ δύσκολο να έχεις την αυτοπεποίθηση να γνωρίζεις ότι για να βελτιωθείς πρέπει να συνεχίσεις να τολμάς. Αυτό έγινε χάρη στις σωστές συνεργασίες. Μέχρι που έφτασες πια να έχεις μια δική σου θεατρική σκηνή. Ήταν στόχος των τελευταίων δέκα χρόνων, αλλά το μεθόδευσα σοβαρά τα τελευταία 45 χρόνια, μέχρι να βρεθεί ο σωστός χώρος. Έπρεπε να γίνει, αλλιώς θα έπρεπε να αλλάξω επάγγελμα, καθώς η τηλεόραση και ο κινηματογράφος έχουν φύγει από το πεδίο. Πήρα λοιπόν τις πρωτοβουλίες μου. Είναι και ο λόγος που υπάρχουν τόσο πολλές σκηνές σήμερα στην Αθήνα, γιατί δεν είναι μόνο η ανάγκη των ηθοποιών να εκφραστούν, αλλά κυρίως η ανάγκη επιβίωσης. Η προσφορά είναι τεράστια και ο ανταγωνισμός επίσης, οπότε λίγοι θα τα καταφέρουν οικονομικά. Η μεταφορά από τις μεγάλες σκηνές του κέντρου στις μικρές και στις πειραματικές θα βοηθήσει μια νέα εποχή στο θέατρο; Αυτή τη στιγμή κάθε ηθοποιός ψάχνει να βρει τον χώρο του γιατί θέλει να μιλήσει με τη δική του γλώσσα και μπαίνει σ’ αυτή τη διαδικασία γιατί δυστυχώς οι Έλληνες είμαστε πάρα πολύ εγωκεντρικοί. Θέλει ο καθένας μας τον δικό του θίασο. Μίλησα με πολλούς συναδέλφους πριν καταλήξω στο σχήμα αυτό τώρα, αλλά είναι στην ιδιοσυγκρασία μας να μην μπορούμε να δουλεύουμε συλλογικά. Είμαι κι εγώ μέρος αυτού του πράγματος, και ενώ θα μπορούσαμε να είχαμε μαζευτεί πέντε ηθοποιοί, ο καθένας θέλει να είναι ο πρωταγωνιστής και έτσι δεν καταλήξαμε πουθενά. Έτσι, από πέρυσι ξεκίνησα με τους συνεργάτες μου τη θεατρική σκηνή του Φάουστ, εκ των οποίων ο Αντώνης Περρής έκανε και τη μετάφραση του έργου, κι αποφασίσαμε να κάνουμε ένα ρεπερτόριο με βάθος πέντε ετών. Πρέπει να κάνεις κάτι σε αυτή τη ζωή και σε αυτόν τον κόσμο. Με αυτό αντιμετώπισες μετωπικά την κρίση και κτίζεις το καλλιτεχνικό σου όνειρο; Επειδή προέρχομαι από φτωχή οικογένεια και πέρασα πολλά ζόρια στη ζωή μου, ήμουν ασκημένος από πολύ μικρός στα δύσκολα. Φαίνεται έχω ένα ανοσοποιητικό σύστημα που αντέχει. Λένε ότι σε περιόδους κρίσης κάποιοι είναι τυχεροί. Ίσως να προέβλεψα σωστά. Όταν κάναμε την επένδυση, η χώρα ετοιμαζόταν να πάει στη δραχμή. Αν είχε συμβεί, θα είχαμε καταστραφεί ολοσχερώς. Οι τρεις συνεργάτες συμφωνήσαμε να πάρουμε το ρίσκο. Έτυχε να βγει η χώρα από εκείνη την πίεση και όλα πήγαν καλά για εμάς. Είσαι χρόνια στη νύχτα. Τι έχει αλλάξει; Η ψυχολογία των ανθρώπων, που είναι σοκαρισμένοι, μουδιασμένοι, άβουλοι, λες και περπατούν σε κινούμενη άμμο. Φυσικό, αφού χάθηκαν όλες οι σταθερές των τελευταίων τριάντα χρόνων. Ξέρω ότι η χώρα έχει περάσει δύο παγκόσμιους πολέμους, έναν εμφύλιο, πείνα σε βαθμό που εμείς δεν ξέρουμε. Κάνει κύκλους η ζωή, μπόρα είναι και θα περάσει. Οι φοβίες μάς κάνουν πιο ποιοτικούς στις επιλογές μας. Το παρατηρώ κυρίως στη μουσική μας σκηνή αλλά και στο θέατρο. Δεν είχε προετοιμάσει το έδαφος η προηγούμενη περίοδος της αφθονίας και της προσφοράς; Όλο αυτό το διάστημα που έπεσαν λεφτά, έγιναν πολλά πράγματα, αλλά επιφανειακά, αποσπώντας την προσοχή του κόσμου από το ποιοτικό. Το lifestyle τούς πρόβαλε πράγματα που δεν ήταν ουσιώδη. Τώρα με την κρίση, επειδή είναι μια κρίση ταυτότητας, έρχεται η στιγμή της αναθεώρησης. Να πει ο καθένας τι είναι πραγματικά καλό και να πάει να δώσει τα λίγα λεφτά που έχει.
Info
Faust (Καλαμιώτου 11, Αθήνα), κάθε Τετάρτη - Σάββατο στις 21.00, Κυριακή στις 20.00, τηλ.: 210-3234095
ΚΑΙ ΚΑΤΙ ΑΚΟΜΑ
«Δεν ήξερα τίποτα από θέατρο όταν μου το πρότεινε ο Γιάννης Χουβαρδάς, δεν είχα σχέση με το εκτίθεσθαι. Αλλά ένα πράγμα που θυμάμαι από μικρός είναι ότι είχα στο υποσυνείδητό μου μια ανησυχία που μπορούσε να βρει έκφραση μόνο σε κάτι καλλιτεχνικό. Δεν ήξερα πώς, επειδή ήμουν έξω από τα πράγματα, και ασχέτως αν δούλευα στην οικοδομή, στο γκαραζιλίκι, στο σερβιτοριλίκι, παρ’ όλ’ αυτά με ιντρίγκαρε η φαντασίωση να δοκιμαστώ σε κάτι έξω από αυτό που ζούσα»
Υπάρχει κάποιο όνειρο που θα παραμείνει ανεκπλήρωτο; Που είναι πολύ αργά για να το κυνηγήσεις; Αν κάτι με τράβαγε πολύ ήταν πάντα η μουσική. Θα ήθελα να είμαι ένας φτασμένος μουσικός. Άρχισα κάποτε μαθήματα ντραμς και επειδή δεν τα κατάφερνα έβαλα τα κλάματα. Νόμιζα ότι έπρεπε να παίξω τέλεια από την πρώτη στιγμή, δεν είχα υπομονή για να δώσω χρόνο να μάθω. Ήμουν τελειομανής. Παραμένω ένας πολύ καλός ακροατής μουσικής και έχω ιδιαίτερη αγάπη στην τζαζ. Θα συμβούλευες έναν νέο που δεν πέρασε από δραματική σχολή, όπως κι εσύ, να τολμήσει να γίνει ηθοποιός; Σαφώς θα του έλεγα να το τολμήσει, εφόσον αισθάνεται ότι έχει κάποιο ταλέντο. Είναι κάτι έμφυτο αυτό και το αντιλαμβάνεσαι επί σκηνής. Αν νιώθει ότι του πάει, ότι του αξίζει αυτή η ζωή, είναι 50% δουλειά και 50% το όποιο ταλέντο. Οι Αμερικανοί ηθοποιοί μάς δίδαξαν ότι δεν χρειαζόμαστε την κλασική δραματική σχολή. Όσο για το άγχος, πάντα θα υπάρχει και θα μας συνοδεύει. Είναι ένας παράγοντας όχι μόνο ανασταλτικός, αλλά και καταλυτικός. Πολλές φορές μας βοηθάει να παίξουμε.
06/26 Σινεμά
6/11 -13/11
ποντικιart
www.topontiki.gr
Η Δημοκρατία του Yοutube
Το μέλλον στις απονομές βραβείων είναι… διαδικτυακό. Αυτό φαίνεται πως πιστεύουν και πολλοί καλλιτέχνες, αφού έκαναν αισθητή την παρουσία τους στα πρώτα Youtube Music Awards. Ακριβώς, το Youtube, μια από τις δημοφιλέστερες ιστοσελίδες του πλανήτη, με εκατομμύρια συνδρομητές, εξαπλώθηκε και με αυτό τον τρόπο στον χώρο της μουσικής, απονέμοντας βραβεία για έξι διαφορετικές κατηγορίες. Το ότι οι τραγουδιστές και οι αστέρες της παγκόσμιας σκηνής έχουν εκμεταλλευτεί στο έπακρο τη δυναμική του Youtube δεν είναι και κάτι νέο, απλώς τα εν λόγω βραβεία ήταν το κερασάκι στην τούρτα. Στο αχανές σύμπαν του κυβερνοχώρου ακόμα και ένας μουσικός από το… πουθενά, με περίπου 4.000 ευρώ (βλέπε Macklemore και Ryan Lewis) φτιάχνει και αναρτά το βίντεό του στην ιστοσελίδα και μέσα σε διάστημα λεπτών ή και λίγων ημερών βλέπει τη δημοτικότητά του να κάνει απότομα limit up, αλλά και τις προβολές στο βίντεο να αγγίζουν τα εκατομμύρια ή και δισεκατομμύρια views! Το Youtube δεν είναι απλώς ένας τρόπος για να προβάλεις τη δουλειά σου. Είναι ο πιο γρήγορος, ο πιο αποτελεσματικός και ο πιο προσβάσιμος. Ξεχάστε τις εποχές που περιμέναμε να δούμε το βιντεοκλίπ του Eminem στο MTV. Τώρα απλώς ψάξτε το στη μηχανή αναζήτησης του Youtube και σε κλάσματα του δευτερολέπτου το έχετε μπροστά στην οθόνη σας. Τελείωσαν οι εποχές που ένας τραγουδιστής έψαχνε απελπισμένα έναν ραδιοφωνικό σταθμό να παίξει το τραγούδι του. Τώρα το «upload» έχει γίνει το «ευαγγέλιό» του. Άλλωστε ένας καλός καλλιτέχνης πάντα σκέφτεται πρώτα το κοινό του. Γι’ αυτό και πρώτο μέλημά του είναι να το ενημερώσει όσο πιο άμεσα γίνεται. Εκεί ποντάρουν οι βραβευμένοι στην εν λόγω απονομή Eminem, Macklemore, Taylor Swift, Destorm, ακόμα και η βιολίστρια Lindsey Stirling. Ήταν βέβαια λογικό και επόμενο πως μια πρωτάρα διοργάνωση σαν τα Youtube Music Awards θα βρισκόταν στο επίκεντρο της κριτικής από ειδικούς και… «αυθεντίες» στα καλλιτεχνικά θέματα. Στον ενθουσιασμό που επικρατούσε πριν από το ξεκίνημα των βραβείων ήρθαν να αντιπαρατεθούν επικριτικοί σχολιασμοί για το χαώδες και τσαπατσούλικο στήσιμο της απονομής. Μικρό το κακό. Δεν ήταν και η τελετή των Όσκαρ. Και να μην ξεχνάμε ότι αυτή η κίνηση – της απονομής των βραβείων Youtube – περιέχει και συμβολίζει την απόλυτη δημοκρατία. Αφού αποκλειστικοί ψηφοφόροι είναι οι χρήστες του ιστότοπου. Οπότε, τα… παράπονά σας για τα αποτελέσματα μπορείτε να τα εκφράσετε μ’ ένα Tweet και να βάλετε φωτιά στη διαδικτυακή αρένα. Γιώργος Ψάχος
Eminem
«ολα χαθηκαν»
Περιπέτειες Κωνσταντίνος Σαμαράς
Τα «Όλα χάθηκαν» και «Gravity» αξίζουν μια βόλτα στους κινηματογράφους. Για τους φαν του ελληνικού σινεμά υπάρχει το βραβευμένο «Miss Violence» Όλα χάθηκαν Σκηνοθεσία: Τζέι Σι Τσάντορ Πρωταγωνιστούν: Ρόμπερτ Ρέντφορντ
Άνθρωπος μόνος στο πουθενά, παλεύει για την επιβίωσή του ενάντια στις συγκυρίες και τους φυσικούς νόμους: αυτή είναι η βασική ιδέα που διέπει τις δύο πιο ενδιαφέρουσες ταινίες της εβδομάδας, δηλαδή το «Όλα χάθηκαν» του Τζέι Σι Τσάντορ και το «Gravity» του Αλφόνσο Κουαρόν. Το φιλμ του Τσάντορ, που είναι ίσως το καλύτερο από τα δύο και σε κάθε περίπτωση αυτό που ακολουθεί αρκετά πιστά την πιο δύσκολη οδό, απομονώνει πλήρως τον Ρόμπερτ Ρέντφορντ καταμεσής του Ινδικού ωκεανού. Εβδομηντάρης ιστιοπλόος, που ταξιδεύει μόνος (και για τον οποίο δεν θα μάθουμε πολλά περισσότερα πέραν αυτών), ο ήρωας θα δει το σκάφος του να μπάζει νερά, θα καταφέρει να σταματήσει την εισροή και θα τα βάλει με τη φύση για να μείνει ζωντανός. Σε αντίθεση με την υπερτιμημένη «Ζωή του Πι» του Ανγκ Λι, που επίσης πραγματευόταν έναν αγώνα επιβίωσης στη θάλασσα, αλλά τον πλαισίωνε με μπόλικη αμπελοφιλοσοφία και σπασμωδικές απόπειρες εντυπωσιασμού, το «Όλα χάθηκαν» διασχίζει τον ωκεανό μέσα στην απόλυτη σιωπή, που διακόπτεται μόνο από μερικά επιφωνήματα και κραυγές για βοήθεια. Ο Ρέντφορντ μένει μόνος μπροστά από την κάμερα και ο Τσάντορ τον φιλμάρει με μια αυστηρότητα απογυμνωμένη από συγκινησιακά τερτίπια, αλλά προσηλωμένη με απόλυτη εμπιστοσύνη στις ικανότητες του χολιγουντιανού ιερού τέρατος να ρυμουλκήσει την ταινία μέχρι το τέλος. Ο σποραδικός καταιγισμός ψηφιακών εφέ μπορεί να προκαλεί μερικά παράσιτα στην επιθυμία μας να κάνουμε λόγο για ένα σπάνιο στοίχημα μινιμαλισμού στο αμερικάνικο σινεμά, όμως ο ξεκάθαρος στόχος του «Όλα χάθηκαν» ποτέ δεν θολώνει: οι Τσάντορ - Ρέντφορντ μπαίνουν με ένταση κι αποφασιστικότητα Όλα χάθηκαν òòò στον ζωώδη πυρήνα της ύπαρξης και της πάλης για επιβίωση, Ο άνδρας και η θάλασσα, σε μια περιπέτεια κρατώντας τα απολύτως απαραίτητα στοιχεία που τον συνιεπιβίωσης που κρατά τα απαραίτητα και στούν. Ίσως σε κάποιους να λείψει μια ποιητική / υπαρξιακή κυρίως τον τρομερό Ρέντφορντ διάσταση, αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα σκοντάψουν σε μια πομπώδη απόπειρα υποκατάστασής της.
6/11 -13/11
ποντικιart
Σινεμά 07/27
www.topontiki.gr
òòòòò Εξαιρετική òòòò Πολύ καλή òòò Καλή òò Βλέπεται ò Μέτρια ò Μην τη δείτε
«Gravity»
Οι εταιρείες διανομής φέρουν την ευθύνη για έκτακτες αλλαγές στις ημερομηνίες προβολής των ταινιών.
«Miss Violence»
επιβίωσης ενάντια στη φύση Gravity Σκηνοθεσία: Αλφόνσο Κουαρόν Πρωταγωνιστούν: Σάντρα Μπούλοκ, Τζορτζ Κλούνεϊ
Η δεύτερη περιπέτεια επιβίωσης στο άπειρο γι’ αυτή την εβδομάδα, μετά το «Όλα χάθηκαν», εκτυλίσσεται στο Διάστημα. Εδώ, ο μετεωρισμός δύο μελών μιας αμερικάνικης αποστολής έπειτα από ένα απρόβλεπτο πρόβλημα στον διαστημικό τους σταθμό τους φέρνει κυριολεκτικά ιπτάμενους στο πουθενά. Ενώ το οξυγόνο τελειώνει, ο άνδρας και η γυναίκα προσπαθούν να προσεγγίσουν έναν ρώσικο διαστημικό σταθμό που δεν βρίσκεται μακριά, ενώ ταυτόχρονα ο ένας επιχειρεί να κρατήσει τον άλλο ζωντανό μέσα από ένα διακριτικό φλερτ. Είναι μόνοι κι αβοήθητοι, και παραδόξως ακραία ελεύθεροι, με τον πλανήτη Γη να φιγουράρει στο φόντο από μια οπτική γωνία που μας είναι οικεία μόνο μέσω ταινιών και φωτογραφιών. Η ιλιγγιώδης αιώρηση του πρωταγωνιστικού ζεύγους του «Gravity», παντρεμένη με την εμφανή πρόθεση του Κουαρόν να αντλήσει από τη διαστημική περιπέτειά του ένα σπουδαίο μάθημα ζωής, έκαναν μια σημαντική μερίδα της κριτικής να ξεσπάσει σε παραλήρημα περί υπαρξιακού αριστουργήματος εφάμιλλου του ταρκοφσκικού «Solaris». Οι θεατές ας κρατούν μικρό καλάθι, αφού μια βαθυστόχαστη προσέγγιση του «Gravity» δεν μπορεί παρά να απογοητεύσει: δομημένο με μια λογική που θυμίζει βιντεοπαιχνίδι, το φιλμ του Κουαρόν καταφέρνει περισσότερο μια επιδέξια μετάβαση από τη μία πίστα στην επόμενη, με αποστολές που ολοκληρώνονται και προβλήματα που προκύπτουν πάντα στην κατάλληλη στιγμή. Ο βασικός άξονας της ταινίας αφορά τη μόνιμη τροφοδότηση της δράσης, που απλούστατα έχει επενδυθεί με πινελιές άλλοτε στοχευμένες κατευθείαν στην εύκολη συγκίνηση, άλλοτε προσανατολισμένες σε μια μεταφυσική / πολιτική αλληγορία πρώτου επιπέδου. Εάν, λοιπόν, το «Gravity» Gravity òòò βλέπεται αρκετά ευχάριστα, είναι χάρη στη μαστοριά Ένας άνδρας και μια γυναίκα αιωρούνται στο Διάτων κατασκευαστών της και την καλά εκτελεσμένη αναστημα. Οπωσδήποτε όχι υπαρξιακό αριστούργηλογία ρομάντζου - δράσης, πάντα με τη συμβατική λογιμα, αλλά σίγουρα μια καλοφτιαγμένη περιπέτεια κή. Περαιτέρω φιλοδοξίες ας μείνουν εκτός αίθουσας.
Miss Violence Σκηνοθεσία: Αλέξανδρος Αβρανάς Πρωταγωνιστούν: Θέμης Πάνου, Ελένη Ρουσσινού, Ρένη Πιττακή Η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία του Αλέξανδρου Αβρανά μετά το «Without» έφυγε με δύο «βαριά» βραβεία από το Φεστιβάλ Βενετίας (Αργυρός Λέοντας Σκηνοθεσίας και βραβείο ερμηνείας για τον Θέμη Πάνου), κάνοντας το διεθνές φεστιβαλικό κύκλωμα να ενδιαφερθεί ακόμα περισσότερο για τις δύο διαπιστωμένες τάσεις του σύγχρονου ελληνικού
σινεμά: από τη μία την κινηματογραφική τεχνοτροπία κλινικής κινηματογράφησης και μηχανικών ερμηνειών που κάπως αόριστα στριμώχτηκε πίσω από τον όρο «weird greek cinema» κι από την άλλη τη διείσδυση στον μικρόκοσμο της ελληνικής οικογένειας και στις παθογένειές του. Όσο κι αν θέλουμε να αποφύγουμε την αναπαραγωγή των εύκολων σχημάτων, είναι δύσκολο να μην δούμε το προφανές: το «Miss Violence», που ξεκινά από τον μυστηριώδη θάνατο ενός 11χρονου κοριτσιού για να μας εισαγάγει στα τερατώδη μυστικά μιας οικογένειας, αποτελεί το πιο εξόφθαλμα εκμεταλλεύσιμο σημείο τομής των δύο παραπάνω τάσεων. Ο Αβρανάς παίρνει το κλειστό οικογενειακό κύκλωμα του «Κυνόδοντα» και το τοποθετεί εντός της κοινωνίας, αντικαθιστώντας τον γεμάτο χιούμορ αυτισμό του σύμπαντος του Λάνθιμου με μια κινηματογράφηση της εξαίρεσης ως κανόνα, που χειραγωγεί τον θεατή χωρίς συστολή. Στόχος της είναι η αφύπνιση, αλλά από ποιον ύπνο άραγε; Το σοκ προσφέρεται τόσο εύκολα, με τέτοια αφ’ υψηλού αντιμετώπιση του ίδιου του θέματος, που καταντά υποτιμητικό.
Miss Violence òò Ο θάνατος ενός κοριτσιού και πίσω του μια οικογένεια τεράτων. Ο φεστιβαλικός θρίαμβος του Αβρανά χειραγωγεί αδιέξοδα προς ένα σοκ με διδακτικές περικοκλάδες
Προβάλλεται ακόμη Εγώ κι εσύ Σκηνοθεσία: Μπερνάρντο Μπερτολούτσι Πρωταγωνιστούν: Τέα Φάλκο, Τζάκοπο Όλμο Αντινόρι, Σόνια Μπεργκαμάσκο Ο Λορέντζο είναι ένας μοναχικός, εσωστρεφής έφηβος που αδυνατεί να επικοινωνήσει με τον περίγυρό του. Για μια εβδομάδα θα αποφασίσει να απομονωθεί στο υπόγειο της πολυκατοικίας του και να μην επιτρέψει σε κανέναν να διαταράξει την πολύτιμη ησυχία του. Για συντροφιά του θα έχει τις αγαπημένες του μουσικές, τα βιβλία και τη φάρμα με τα μυρμήγκια του. Όμως μια αναπάντεχη επίσκεψη της θετής, μεγαλύτερης αδερφής του στο υπόγειο αναμένεται να αλλάξει μια για πάντα τις ιδέες και τα όνειρά του. Η Ολίβια προσγειώνεται από το πουθενά στο υπόγειο σύμπαν του Λορέντζο, προκειμένου να αναζητήσει κάποια παλιά, ξεχασμένα από καιρό αντικείμενα. Μια κοσμική, 25άχρονη κούκλα, φορτωμένη με κόμπλεξ και προβληματισμούς που καθιστούν τον ψυχισμό της ιδιαιτέρως εύθραυστο, αναστατώνει άπαξ το πρωτύτερα αψεγάδιαστο πλάνο του Λορέντζο για απομόνωση. Η αναγκαστική συμβίωσή τους στο περιορισμένο πλαίσιο του στενού υπογείου θα φέρει κοντά τα δύο αδέρφια, αφυπνίζοντας παλαιότερα πάθη και αντιπαραθέσεις, ενώ την ίδια στιγμή καταφέρνει να υπενθυμίσει εκατέρωθεν την ανάγκη για τρυφερότητα, οικειότητα και στοργή. Στη μεγάλη του επιστροφή στο σινεμά, ο Μπερτολούτσι ξαναβρίσκει τις ιταλικές του ρίζες διασκευάζοντας ένα μυθιστόρημα του Νικολό Αμανίτι.
08/28 Προβολέας
6/11 -13/11
ποντικιart
www.topontiki.gr
Κισμέτ… στη ζωή των γυναικών Το ντοκιμαντέρ «Κισμέτ» της Νίνας - Μαρίας Πασχαλίδου διερευνά την τεράστια επιτυχία των τουρκικών σειρών και τον τρόπο που επηρεάζουν τη ζωή των γυναικών στην Ελλάδα, τα Βαλκάνια και τον αραβικό κόσμο
«Σουλεϊμάν» Κωστούλα Τωμαδάκη
Αν πιστεύετε ότι τα τούρκικα σίριαλ έχουν κατακτήσει μόνο το ελληνικό κοινό, μάλλον έχετε πέσει έξω. Οι τουρκικές σαπουνόπερες προβάλλονται με επιτυχία στις χώρες των Βαλκανίων, στην Ασία και, όπως φαίνεται, επηρεάζουν καταλυτικά τη συμπεριφορά των γυναικών στα Αραβικά Εμιράτα και την Αίγυπτο. Πώς, όμως, καταφέρνουν τα τουρκικά σίριαλ να διεισδύουν με τόση επιτυχία στη ζωή εκατομμυρίων γυναικών με διαφορετική εθνικότητα, θρησκεία και κουλτούρα; Το ντοκιμαντέρ «Κισμέτ» της Νίνας - Μαρίας Πασχαλίδου φωτίζει την τεράστια επιτυχία των τουρκικών σειρών και προχωράει ένα βήμα παραπάνω: αποκαλύπτει τον τρόπο με τον οποίο οι τουρκικές σειρές επηρεάζουν και συχνά αλλάζουν τις συμπεριφορές… το κισμέτ των γυναικών του αραβικού κόσμου.
Η ένοχη απόλαυση του Σουλεϊμάν
Info
Το ντοκιμαντέρ «Κισμέτ» της Νίνας - Μαρίας Πασχαλίδου διαγωνίζεται στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ του Άμστερνταμ (IDFA) 20/11-1/12/2013
Είναι γεγονός ότι η βιομηχανία της τουρκικής σαπουνόπερας βρίσκεται σε άνθιση τα τελευταία χρόνια και δεκάδες σίριαλ εξάγονται σε περισσότερες από 80 χώρες. Μάλιστα, σε πρόσφατη έρευνα της εφημερίδας «Χουριέτ», αναλυτές και οικονομικοί παράγοντες συμφώνησαν ότι οι τουρκικές σειρές της γειτονικής χώρας αποτελούν ένα από τα δύο δυνατά εξαγώγιμα προϊόντα της, με έσοδα εκατομμυρίων τουρκικών λιρών. Η τηλεόραση ως μέσον έχει το πλεονέκτημα να αναπαράγει συνεχώς τα γεγονότα, τους πρωταγωνιστές, τη μυθοπλαστική αναπαράσταση του πραγματικού. Όμως η καθημερινότητα των γυναικών της Τουρκίας δεν έχει καμία σχέση με την «ψεύτικη» εικόνα που προβάλλεται στις τουρκικές σαπουνόπερες. Ο Σουλεϊμάν, η Φατμαγκιούλ, η Σεχραζάτ και ο Εζέλ είναι τα αναγνωρίσιμα πρόσωπα, οι πρωταγωνιστές που έχουν κατακτήσει εκατομμύρια γυναίκες. Το γεγονός ότι κάθε βράδυ εισβάλλουν στο σπίτι σου, σε βρίσκουν με τις παντόφλες και τις πιτζάμες, σε κάνει να νιώθεις μιαν απέραντη οικειότητα και σιγά - σιγά γίνονται κομμάτι της καθημερινότητας σου. Η Πασχαλίδου με το συνεργείο της βρέθηκε στην Τουρκία, την Αίγυπτο, την Ελλάδα, τη Βουλγαρία. Τρύπωσε στα παρασκήνια, επισκέφτηκε τους χώρους όπου γυρίζονται οι τουρκικές σειρές, μπήκε στα σπίτια των τηλεθεατριών και μίλησε μαζί τους. Ο φακός κατέγραψε τους πρωταγωνιστές, ζουμάρισε όμως και στους ανώνυμους θεατές που «ζουν» μέσω της εικονικής πραγματικότητας.
Τσουνάμι διαζυγίων στον αραβικό κόσμο Ας μην ξεχνάμε ότι η τηλεόραση είναι ένα ισχυρότατο μέσο πειθούς και επιβολής αφού σου δίνει αυτό που θέλεις να δεις και εσύ την αφήνεις να σου επιβληθεί ευκολότερα. Η τηλεθεάτρια, είτε βρίσκεται στην Αθήνα είτε σε κάποιο χωριό της Αιγύπτου, ταυτίζεται με τις ηρωίδες
«Εζέλ»
της σαπουνόπερας. Γαντζώνεται απεγνωσμένα από τη δικαίωση της παρούσας ζωής, την απόλαυση, την «αυτο-ολοκλήρωση». Δεν έχει σημασία αν φοράει μπούρκα ή μόνο το μπικίνι της. Άλλωστε όλες οι τηλεθεάτριες είναι ίσες μεταξύ τους. Νεαρές αλλά και μεγαλύτερες γυναίκες που παρακολουθούν τις δημοφιλείς τουρκικές σειρές μέσα από τις ηρωίδες και τα πάθη τους «προβάλλουν» τις δικές τους επιθυμίες και ελπίδες. Το φανταστικό δεν προβάλλεται στον ουρανό, αλλά εγκαθίσταται στη γη. Οι θεοί - σταρ βρίσκονται ανάμεσα μας, είναι από τη δική μας φύτρα, θνητοί σαν εμάς. Άρα μπορούμε και εμείς να χειριστούμε καταστάσεις και ταμπού όπως οι ήρωες των σίριαλ. Οι γυναίκες του αραβικού κόσμου επηρεάζονται τόσο πολύ από τις δημοφιλείς τουρκικές σειρές, ώστε αλλάζουν τον τρόπο που βλέπουν οι ίδιες τον εαυτό τους. Αρχίζουν να υποστηρίζουν τη συζήτηση για τα γυναικεία δικαιώματα και να κάνουν τα πρώτα βήματα χειραφέτησης. Στον φακό της Πασχαλίδου μια ακτιβίστρια από το Κάιρο που είχε πέσει θύμα σεξουαλικής βίας θα αποκαλύψει πώς το σίριαλ «Φατμαγκιούλ» σπάει τα ταμπού στην Αίγυπτο και κάποιες γυναίκες βρίσκουν τη δύναμη, ακολουθώντας το παράδειγμα της πρωταγωνίστριας, να μιλήσουν ανοιχτά για τον βιασμό. Μια άλλη γυναίκα από τα Αραβικά Εμιράτα ομολογεί on camera ότι μετά την προβολή του συγκεκριμένου σίριαλ αποφάσισε να χωρίσει τον σύζυγό της, τον οποίο την ανάγκασαν με το ζόρι να παντρευτεί όταν ήταν ανήλικη.
Η ψεύτικη λάμψη κρύβει τις κοινωνικές ανισότητες Το «Κισμέτ» εξετάζει, επίσης, τη μεγάλη διεισδυτικότητα των τουρκικών σίριαλ στα Βαλκάνια. Η Πασχαλίδου μέσα από συνεντεύξεις διερευνά και την επιρροή των τουρκικών σειρών στο ελληνικό κοινό και προσπαθεί να εξηγήσει γιατί οι Ελληνίδες παρακολουθούν φανατικά τις τουρκικές σαπουνόπερες. Σύμφωνα με τη σκηνοθέτιδα, τα τουρκικά σίριαλ σπάνε τα εθνικά μας ταμπού. Στο ντοκιμαντέρ μια Τουρκάλα είναι παντρεμένη με Έλληνα, ο οποίος προσπαθεί να επικοινωνήσει μαζί της, μαθαίνοντας τουρκικά από τα σίριαλ και μια Ελληνίδα μικρασιατικής καταγωγής επηρεάζεται από τον Σουλεϊμάν και τη Χουρέμ. Ο γάμος, το διαζύγιο, ο έρωτας, οι οικογενειακές και προσωπικές σχέσεις είναι τα θέματα που προβάλλουν τα τουρκικά σίριαλ και φέρνουν τα πάνω κάτω στις κοινωνίες που προβάλλονται. Πίσω όμως από την ιδανική εικόνα της τουρκικής κοινωνία που προωθούν οι τουρκικές σειρές υπάρχει η σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού: οι διαδηλώσεις στην πλατεία Ταξίμ, οι κοινωνικές αντιθέσεις, η ανισότητα, οι φόνοι των γυναικών για λόγους τιμής, τα βαθιά ριζωμένα στερεότυπα που αδυνατούν να κρύψουν τα πανάκριβα σκηνικά και οι επιμελημένες παραγωγές.
6/11 -13/11
ΠΟΝΤΙΚΙart
Προβολέας 09/29
www.topontiki.gr
Το άγαλµα που µας έκλεψε ο Χίτλερ
aΤο άγαλµα της «Ηρακλειώτισσας» βρέθηκε a aαπό τους Γερµανούς στη Θεσσαλονίκη, a aτο φυγάδευσαν στη Γερµανία και από εκείa aσε αυστριακό ορυχείο. Επέστρεψε στην a a Ελλάδα το 1946 σηµατοδοτώντας τον πρώτο a a επαναπατρισµό ελληνικής αρχαιότηταςa
Γερµανοί αξιωµατικοί στην τελετή παράδοσης του αγάλµατος στις ελληνικές αρχές, στη Ροτόντα
Δήμητρα Μυρίλλα Ήταν Μάρτιος του 1944. Γερμανοί στρατιώτες και Ρώσοι αιχμάλωτοι, ανοίγοντας ορύγματα στην πλατεία Διοικητηρίου στη Θεσσαλονίκη, ανασύρουν ένα γυναικείο άγαλμα. Όχι από εκείνα που οι αρχαιολόγοι της εποχής έκρυψαν για να προστατεύσουν από τη ναζιστική θηριωδία. Αυτό ήταν εκεί χιλιάδες χρόνια. Για την ακρίβεια, από τον 3ο αιώνα π.Χ. Μια Θεσσαλονικιά όμορφη δέσποινα, εξέχον μέλος της τότε κοινωνίας, που σήμερα την ξέρουμε με το όνομα «Ηρακλειώτισσα». Η γερμανική διοίκηση της πόλης παρέδωσε το άγαλμα στους Έλληνες αρχαιολόγους σε μία πομπώδη παρουσία των γερμανικών αρχών στη Ροτόντα. Οι ναζί σε επίδειξη τάχα πολιτιστικής ανωτερότητας έστειλαν επιστολή στο Τύπο λέγοντας: «Το άγαλμα σε μια γιορταστική εκδήλωση παραδόθηκε στη μέριμνα της ελληνικής κυβέρνησης. Έτσι βοηθάει ο γερμανικός στρατός του Γ’Ράιχ τις χώρες που κατέχει να αποκτήσουν πολύτιμα πολιτιστικά αγαθά, ενώ οι Αγγλοαμερικανοί κλέβουν γλυπτά και πίνακες στην“απελευθερωμένη”Ιταλία για να τα ξεπουλήσουν στην πατρίδα τους μέσω Εβραίων λαθρεμπόρων». Μόνο που το άγαλμα έμεινε για πολύ λίγο σε ελληνικά χέρια. Στις 31 Μαΐου του 1944 οι ναζί το αρπάζουν, παρά τις αντιδράσεις του τότε εφόρου Αρχαιοτήτων Στυλιανού Πελεκανίδη. Ποια ήταν η δικαιολογία; Το άγαλμα θα φυλασσόταν, δήθεν, στο κτήριο της Κομαντατούρ, προκειμένου να προστατευτεί από τους βομβαρδισμούς.
Δώρο στον Χίτλερ Ποια ήταν η αλήθεια; Όπως προκύπτει από τα τεκμήρια του Εθνικού Αρχείου των Ηνωμένων Πολιτειών για τον Β’Παγκόσμιο Πόλεμο, έπειτα από εντολή του Χίτλερ, το άγαλμα μεταφέρθηκε στη Βιέννη, στο Heeresmuseum, όπου παρουσιάστηκε κατά το διάστημα Ιουνίου - Αυγούστου 1944 στη στρατιωτική έκθεση «Kampfraumüdost» που διοργάνωσε το ειδικό Τμήμα Ναζιστικής Στρατιωτικής Προπαγάνδας. Το ναζιστικό τέρας, εκτός από τον σφαγιασμό εκατομμυρίων ανθρώπων, επιδόθηκε με ζήλο και στη μεγαλύτερη λεηλασία έργων τέχνης που έχει γίνει ποτέ. Ο Χίτλερ ονειρευόταν να μετατρέψει τη γενέτειρά του, το Linz στην Αυστρία, σε παγκόσμια πολιτιστική πρωτεύουσα, με βιβλιοθήκες, όπερες, γκαλερί τέχνης και μουσεία όπου θα στεγάζονταν τα μεγαλύτερα αριστουργήματα τέχνης παγκοσμίως. Ανάμεσά τους η «Ηρακλειώτισσα». Από την έρευνα που έκανε η αρχαιολόγος του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης Ελευθερία Ακριβοπούλου, οι ναζί αξιωματικοί συνήθιζαν στα γενέθλια του Χίτλερ να του στέλνουν καταλόγους με νεότερα έργα τέχνης που λεηλάτησαν και έκλεψαν για να κολακεύουν τα νοσηρά του σχέδια. Αργότερα, η «Ηρακλειώτισσα» θα βρεθεί σε ένα από τα σπίτια του Χίτλερ και στη συνέχεια στο σπίτι του Γκαίμπελς. Μετά το τέλος του πολέμου δεκάδες χιλιάδες έργα τέχνης που είχαν
αρπάξει οι Γερμανοί εντοπίστηκαν από τους συμμάχους στα πιο απίθανα μέρη, σε αλατωρυχεία, κάστρα, εκκλησίες, σπηλιές. Η «Ηρακλειώτισσα» βρέθηκε στο αλατωρυχείο του Αussee στις αυστριακές Άλπεις. Την πληροφορία θα δώσει στις ελληνικές αρχές ο πρόεδρος της Ελληνικής Επιτροπής Απελευθερωθέντων, καθηγητής Περαντώνης. Την 1η Νοεμβρίου 1945 ένα έγγραφο, όπως προκύπτει από το αρχείο του εφόρου Αρχαιοτήτων Στ. Πελεκανίδη, προειδοποιεί πως υπάρχει κίνδυνος το άγαλμα να μεταφερθεί στην Αμερική από Αμερικανούς στρατιώτες. Τότε ξεκινούν όλες οι απαραίτητες διπλωματικές επαφές με τις συμμαχικές δυνάμεις. Το άγαλμα μεταφέρεται στη μονάδα περισυλλογής έργων τέχνης στο Μόναχο και έχει για συντροφιά έναν πίνακα του Βαν Έικ και μια Μαντόνα του Μικελάντζελο. Στις 2 Νοεμβρίου 1946 η «Ηρακλειώτισσα», συνοδευόμενη από τον αρχαιολόγο Χ. Μακαρόνα, επιστρέφει στην Ελλάδα. Αυτός θα είναι και ο πρώτος επαναπατρισμός ελληνικής αρχαιότητας. Σήμερα η όμορφη δέσποινα ήρεμη απολαμβάνει τα θαυμαστικά βλέμματα των επισκεπτών του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης. Αλλά και κάποιων αναπάντεχων επισκεπτών.
Ο γιος ενός ναζί στο «ιερό μέρος» Η αρχαιολόγος Ελευθερία Ακριβοπούλου μας αφηγείται μία παράξενη συνάντηση. Δεν πάει πολύς καιρός που ένας άνδρας 80 χρόνων επισκέφθηκε το μουσείο. Ας πούμε ότι τον έλεγαν Αλεξάντερ. Έκπληκτη τον άκουσε να της… συστήνεται: «Ο πατέρας μου βρήκε αυτό το άγαλμα. Ήταν περήφανος γι’αυτό και το αποκαλούσε“το άγαλμά μου”». Μάλιστα προς επίρρωση των όσων έλεγε, ανέσυρα από την τσέπη του τη φωτογραφία από την τελετή στη Ροτόντα και της έδειξε τον ναζί αξιωματικό πατέρα του. Για τον μικρό τότε γιο του ναζί αξιωματικού η Θεσσαλονίκη ήταν μόνο μία πόλη στην οποία κάποτε έζησε ο πατέρας του. Όχι μία πόλη ρημαγμένη και λεηλατημένη από τη ναζιστική ιδεολογία που υπηρετούσε. Η αρχαιολόγος τού αφηγήθηκε την ιστορία του αγάλματος. «Είναι απίστευτο» λέει εκείνος. «Δεν τα γνώριζα όλα αυτά. Έχετε τόσα στοιχεία. Θα το επέστρεφαν όμως, έτσι δεν είναι; Ήταν ο πόλεμος. Μάλλον δεν θα μπόρεσαν». «Όχι, δεν νομίζω. Δεν θα το επέστρεφαν» απάντησε εκείνη. «Καθώς του μιλούσα» μας λέει η Ελ. Ακριβοπούλου «έπιασα τον εαυτό μου να κάνει δεύτερες σκέψεις: Ήρθε από την άκρη του κόσμου. Σε μια πόλη στην οποία δεν έζησε ποτέ, σε δρόμους που δεν περπάτησε και όμως τον στοίχειωσαν. Πώς γίνεται να μην ξέρει τι σήμαινε ο πόλεμος για τους κατοίκους αυτού του τόπου; Από την άλλη, δεν ήταν αυτός εδώ. Ήταν απλώς ένα παιδί τότε. Μα, δεν θέλησε να μάθει; Ή μήπως έμαθε και δεν θέλει να μου πει;». Λίγο αργότερα, εκεί που τότε ήταν το κτήριο της Κομαντατούρ και σήμερα μία πολυκατοικία ο Αλεξάντερ θα βγάλει αναμνηστική φωτογραφία. Η αρχαιολόγος τον ακούει να μονολογεί: «το ιερό μέρος»… «Οι λέξεις αυτές ακόμα μου γδέρνουν το μυαλό» θυμάται η αρχαιολόγος «αλλά δεν θέλησα να τον ρωτήσω τίποτα άλλο».
10/30 Βιβλίο
6/11 -13/11
ποντικιart
www.topontiki.gr
Ταξίδια προσωπικής και κοινωνικής συνειδητοποίησης
εικοστού αιώνα μέσα από τη θέρμη της βιωματικής αφήγησης που εντάσσει το ιδιωτικό στο συλλογικό, τον προσωπικό βίο στην εθνική ιστορία. Πρόκειται για ανθρώπους καλλιεργημένους από την ίδια τη ζωή με την αμεσότητα της σοφίας που αποκτιέται από το βίωμα. Οι αφηγήσεις όλες είναι παλιωμένες, πολυκαιρισμένες, μεστές, αποστάγματα που παραδίδονται στον αναγνώστη σαν σπάνιες γεύσεις που δεν έχουν υποστεί τη διαβρωτική ακαδημαϊκή επεξεργασία. Άνθρωποι που έζησαν πόλεμους, παγκόσμιους και εθνικούς, δικτατορίες κι εθνικές καταστροφές, παράλληλα με τα ιδιωτικά βάσανα – μόχθο, φτώχεια, έρωτα και θάνατο – μας διηγούνται τις απλές αλήθειες, όπως δεν επιτρέπεται να το κάνει η ιστορική αφήγηση: αλήθειες γεμάτες αντιθέσεις, αντινομίες, αντιφάσεις και πισωγυρίσματα. Έτσι, με την ψυχική τους τεκμηρίωση, οι διηγήσεις αυτές ξαναζωντανεύουν μέσα από τα προσωπικά, τα δημόσια και εθνικά δράματα που έζησε η χώρα στη διάρκεια του περασμένου αιώνα κατά μείζονα λόγο.
Όψεις της νεοελληνικής λογοτεχνίας από την πρόσφατη εκδοτική δραστηριότητα Κωστής Γκιμοσούλης Δυο μήνες στην αποθήκη Εκδόσεις: Καστανιώτη Σελ.: 86
Έ
χοντας ευδοκίμως υπηρετήσει πεζό και ποίηση, ο Γκιμοσούλης επανέρχεται στο προσκήνιο μέσα από ένα τραύμα. Κλεισμένος σ’ ένα δωμάτιο νοσοκομείου, ο συγγραφέας βρίσκεται σ’ ένα παράξενο ενδιάμεσο – έκτος ζωής και θανάτου –, σε μιαν απαρηγόρητη αναμονή. Στον θάλαμο κυριαρχούν οι εντυπώσεις του εξωτερικού κόσμου, αυτές που μεταφέρουν οι στωικοί επισκέπτες με τα σφιγμένα τους πρόσωπα και τις αμήχανες κινήσεις που σε κρατούν άθελά τους ή και ηθελημένα σε μιαν απόσταση. Παράλληλα, σε βαραίνει κι η ψυχή σου με την αγωνία εκείνη που δεν μοιράζεται, καθώς τα όρια της ύπαρξής σου ασφυκτιούν μέσα στους τέσσερις βρόμικους τοίχους της αποθήκης και η αδικία είναι πιο πικρή στη γεύση κι από τα φάρμακα. Ο χρόνος πονάει αλλιώς και ο ασθενής αναμετριέται με την πραγματικότητα στην οποία εισβάλλει με παραδοξότητες και φαντασίες – όλα γιατρικά παρμένα από το παρελθόν, κλεμμένα από το μέλλον. Ο θάνατος κι η ζωή εκτός χρόνου μοιάζουν με παιχνίδι ανάλαφρο – σαν τους αστροναύτες εκτός βαρύτητας… Μέρα με τη μέρα, ωστόσο, γίνεται παιχνίδι που ματώνει. Πώς να κυλίσει ο χρόνος στην αποθήκη, με τις εφιαλτικές μυρουδιές της αρρώστιας, τη συνύπαρξη με τον θάνατο που κυκλοφορεί τόσο φυσικά, τόσο ανεπαίσθητα, σαν αεράκι, σαν ένας αποτρόπαιος θεατρίνος της καθημερινότητάς μας; Ο Γκιμοσούλης, μέσα από μια σειρά πεζών βιωματικών κειμένων κλινικής φαντασίας, ξεπερνά τον στενό θάλαμο του νοσοκομείου, γεμίζει την αποθήκη – σαν θαυματοποιός – με πτήσεις ζωής, από εκείνες τις απλές, τις διακριτικές πόζες όσων ξέρουν να απολαμβάνουν την ευτυχία που χαρίζει τόσο γενναιόδωρα ένας στίχος, ένα φιλί, ένα σκίρτημα, μια τραγωδία.
Κώστας Ακρίβος Αλλάζει πουκάμισο το φίδι Εκδόσεις: Μεταίχμιο Σελ.: 434
Τ
ο πρώτο ενδιαφέρον πράγμα στο νέο μυθιστόρημα του Ακρίβου είναι τα αίτια της μελαγχολικής
Τζεμίλ Τουράν Εκεί ο Θεός κοιμόταν Εκδόσεις: NovelBooks Σελ.: 244 Πρόκειται για το πέμπτο μυθιστόρημα του συγγραφέα και δημοσιογράφου Τζεμίλ Τουράν, που γράφει και… ζει ελληνικά εδώ και δεκαετίες – με την καρδιά του να χτυπά αγωνιώντας πάντα για τη μακρινή του πατρίδα, που περνά το δικό της δράμα. Άνθρωπος ξεριζωμένος, κρατά μέσα από τη λογοτεχνία του θεματικά τις ρίζες του από τον τόπο του,
του καταβύθισης. Ο συγγραφέας - αφηγητής μοιάζει συγκλονισμένος από την κρίση που έχει καταβαραθρώσει τη χώρα, ωστόσο παραδόξως προσπερνά τα θορυβώδη και προφανή, όσα δηλαδή απασχολούν την επικαιρότητα και την τρέχουσα πολιτική, την επιβαρυμένη με θλιβερές μικροκομματικές σκοπιμότητες. Ο συγγραφέας – κι αυτό είναι το πλέον παράδοξο – πριν καλά - καλά αρχίσει να διατυπώνει τις αγωνίες του και τους προβληματισμούς του, μας δίνει μιαν άμεση και καθαρή απάντηση στο σοβαρό πρόβλημα της κρίσης, στρέφοντας το ενδιαφέρον από το συλλογικό τραυματικό βίωμα στο ατομικό. Έτσι, λοιπόν, προκύπτει αβίαστα ότι η χώρα πάσχει από κρίση ταυτότητας, μια κρίση που την επωμίζεται ατομικά – ως υποκείμενο της Ιστορίας – ο ίδιος ο συγγραφέας, που αγωνιά σφόδρα. Δεν είναι τυχαίο ότι αυτό που τον οδηγεί στην επώδυνη συνειδητοποίηση έρχεται μέσω ενός εθνικού εχθρού, όπως αυτός πολύ συμβολικά περιγράφεται στο πρόσωπο ενός θηριώδη Τούρκου χαμαμτζή. Ο συγγραφέας - αφηγητής αποφασίζει ένα ταξίδι συνειδητοποίησης (ατομικής και συλλογικής) σε ολόκληρη τη χειμαζόμενη χώρα, ανακαλύπτοντας και αποκαλύπτοντας μια παράλληλη ιστορία σε κάθε τόπο, σα να ανασύρει κρυμμένα οικογενειακά μυστικά, σα να αποκαθιστά μισοτελειωμένες ιστορίες, σα να επανατοποθετείται απέναντι στην ιστορική του ύπαρξη.
Γεωργία Σ. Σκοπούλη Στ’ απόσκια της ιστορίας Εκδόσεις: Ροδακιό Σελ.: 368
Π
ρόκειται για έναν πολυσέλιδο τόμο, που φιλοξενεί τις μοναδικά πολύτιμες προσωπικές αφηγήσεις ζωής απλών ανδρών του μόχθου, ανθρώπων της Ηπείρου, ενός τόπου όπου η φτώχεια αποτελούσε το συνεκτικό υλικό της κοινωνίας. Ο τόμος αυτός έρχεται σαν συμπληρωματικός σ’ εκείνον που περιλάμβανε τις αφηγήσεις των γυναικών, ολοκληρώνοντας το πορτρέτο μιας ξεχωριστής κοινωνίας ανθρώπων που τα έβγαλαν πέρα με τη βιωτή… ψυχή τε και σώματι! Η κυρία Σκοπούλη συνέλεξε και μας παρουσιάζει εξήντα τρεις αυτοβιογραφίες αγροτών, κτηνοτρόφων και χτιστών, που αναβιώνουν τα γεγονότα του
λες και δεν έφυγε ποτέ, λες και δεν ένιωσε το δράμα του ξεριζωμού... Έτσι, ο Τζεμίλ, μέσα από τα βιβλία του και κατ’ επέκταση τη λογοτεχνία, μοιάζει πολλές φορές σα να προσπαθεί να γιατρέψει την απώλεια της πατρίδας του. Παρά το γεγονός ότι στο νέο του μυθιστόρημα η δράση μεταφέρεται στην Κορέα και στον πόλεμο στον οποίο συμμετείχε η Τουρκία ως μέλος του ΝΑΤΟ, ο πολιτισμικός του περίγυρος παραμένει ακριβώς στο ίδιο σημείο, εκεί που πονά η καρδιά του: στην πολύπαθη πατρίδα του, το Κουρδιστάν. Ακολουθώντας τον μυθιστορηματικό του ήρωα
Γιάννης Τσίρμπας Η Βικτώρια δεν υπάρχει Εκδόσεις: Νεφέλη Σελ.: 62 Ξενοφών Μπρουντζάκης
Ο
συγγραφέας μέσα από την αφήγηση του ήρωά του ξέρει ακριβώς τι θέλει ή καλύτερα πώς θα σταθεί αντιμέτωπος μ’ ένα δύσκολο θέμα, αυτό του ρατσισμού με τις πολλές όψεις – σπεύδω να συμπληρώσω –, που οι ευκολίες και η πίεση της επικαιρότητας μέσα από τα αλλεπάλληλα γεγονότα το καθιστούν ακόμα δυσκολότερο. Η εκκλησιαστική ιδεολογικοποίηση των αυθόρμητων αντανακλαστικών μας αισθημάτων απέναντι σ’ ένα γεγονός, ένα συμβάν – αυτών που νιώθουμε πρωτογενώς πριν μπούμε στην πολιτισμική διαδικασία της επεξεργασίας τους –, πριν από όλα σκοτώνει τη λύση και απλώς συντηρεί το πρόβλημα μέσα από τις πειθαναγκαστικές οδηγίες προς ναυτιλλομένους: πώς να σώσουν δηλαδή την ιδεολογική τους καθαρότητα μέσα από μια διαδικασία ενοχοποίησης των βαθύτερων και ανεξέλεγκτων αντιδράσεων. Δεν γνωρίζω πόσο αυθόρμητο, φυσιολογικό και δίκαιο σε τελευταία ανάλυση είναι αν κάποιος σε χαστουκίσει να στρέψεις και το άλλο μάγουλο. Όπως ακριβώς αν έρθει κάποιος «παρείσακτος» στη γειτονιά που γεννήθηκες και μεγάλωσες και σου θέσει τους όρους του – αφού πρώτα αλλοιώσει τον χαρακτήρα της. Το θέμα είναι λεπτό, απαιτεί δύσκολους χειρισμούς και μια απόσταση από τα γεγονότα που πιέζουν... Ο συγγραφέας μιλά για μια αστική συνοικία του κέντρου της Αθήνας που χάθηκε λογαριάζοντας ταυτόχρονα το δράμα των ξένων και των αυτοχθόνων με τον λυτρωτικό τρόπο που μόνο η λογοτεχνία μπορεί.
Ντιβανέ, παρακολουθούμε την τουρκική αποστολή 5.000 στρατιωτών. Ο Ντιβανέ πριν γνωρίσει την επώδυνη εμπειρία του πολέμου και της αιχμαλωσίας, καθ’ οδόν προς την κόλαση θα περάσει από τον παράδεισο αντικρίζοντας για πρώτη φορά στη ζωή του τη θάλασσα – σαν ένα πρωτόγνωρο θαύμα, μιαν αισθητικά αξεπέραστη εμπειρία που υπερβαίνει κατά πολύ τη φρίκη του πολέμου που τον περιμένει στο τέλος του ταξιδιού… Εκεί όπου θα συναντήσει έναν Κούρδο, τον Γκερμό, που πολεμά με τους Βορειοκορεάτες – δυο πουλάκια ξένα σ’ έναν πόλεμο που τους ξεπερνά…
6/11 -13/11
ΠΟΝΤΙΚΙart
Βαρόµετρο 11/31
www.topontiki.gr
Κέρδος για τον τουρισµό, αλλά όχι για την επιστήµη Μια ακόμα μεγάλη έκθεση με τίτλο «Οι Έλληνες: Από τον Αγαμέμνονα στον Μέγα Αλέξανδρο» θα ταξιδέψει στο εξωτερικό, στον Καναδά και στις ΗΠΑ. Κι όμως, στην Ελλάδα δεν θα πάρουμε ούτε μια μικρή γεύση από τα εκθέματα, όπως συνήθως γίνεται σε αυτές τις περιπτώσεις Σοφία Στυλιανού
Ποιοι ήταν οι Έλληνες; Ο Αγαμέμνων, ο Λεωνίδας, ο Φίλιππος, ο Αλέξανδρος, οι μυθικοί ή θρυλικοί βασιλείς. Αλλά και ο Όμηρος, ο Σοφοκλής, ο Πλάτων, ο Αριστοτέλης, ο Δημοσθένης. Γιατί όχι και οι γνωστότεροι, ίσως, μυθικοί ήρωες, ο Ηρακλής και ο Οδυσσέας; Μαζί τους κι άλλοι επώνυμοι κι ανώνυμοι ήρωες, καθημερινοί άνθρωποι, τεχνίτες, ακόμη και καταδικασμένοι, όπως ο «δειροτομηθείς» από την Ελεύθερνα (βρέθηκε αποκεφαλισμένος και δεμένος πισθάγκωνα
Μαρµάρινο ανάγλυφο µε παράσταση νέου αυτοστεφανούµενου, 460 π. Χ., Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
στην άκρη της ταφικής πυράς πολεμιστή). Οι αρχαίοι Έλληνες, από την Κρήτη του Μίνωα ώς τη Μακεδονία του Φιλίππου και του Μεγάλου Αλεξάνδρου, από τους Κυκλαδίτες εμπόρους και ναυτικούς του προϊστορικού Αιγαίου ώς τις πολύχρυσες Μυκήνες του Αγαμέμνονα και φυσικά από τον Λεωνίδα της Σπάρτης ώς τους μεγάλους άνδρες της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, παρελαύνουν στη μεγάλη έκθεση που πρόκειται να παρουσιαστεί στον Καναδά και τις ΗΠΑ από τον Δεκέμβριο του 2014 έως τον Σεπτέμβριο του 2016 με τίτλο «Οι Έλληνες: Από τον Αγαμέμνονα στον Μέγα Αλέξανδρο» (The Greeks: From Agamemnon to Alexander the Great). Η πρώτη παρουσίαση της ιδέας έγινε από τον καθηγητή Αρχαιολογίας και διευθυντή του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης Νικόλαο Σταμπολίδη σε συνέδριο, το 2010, στην αίθουσα της Γερουσίας της Βουλής. Είχε προτείνει μια έκθεση με τίτλο «Οι Έλληνες», όπου «το ανθρωποκεντρικό στοιχείο του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, η αισθητική, οι επιστήμες, η φιλοσοφία, η δημοκρατία και τα πρότυπά της θα ταξίδευαν μέσα από μια σειρά έργων τέχνης σε 10-15 μεγάλα μουσεία του κόσμου, της Ανατολής, της Δύσης, της Αυστραλίας, παντού». Προφανώς για λόγους πρακτικούς, η έκθεση πηγαίνει τώρα μόνο στη Βόρεια Αμερική. Ακόμα κι έτσι, ωστόσο, πρόκειται για επιτυχία. Θα είναι αναμφισβήτητα ένα σπουδαίο γεγονός, που θα διαφημίσει τον ελληνικό πολιτισμό. Την πληρώνει, μάλιστα, η καναδική πλευρά, και δίνει τεχνογνωσία το National Geographic. Σημαντικά στοιχεία, στη σημερινή οικονομική κατάσταση. Αλλά δεν αρκούν. Η Ελλάδα δεν κατάφερε ούτε αυτή τη φορά να λάβει ως αντάλλαγμα κάποια έκθεση, πέρα από μία υπόσχεση για πιθανή αποστολή έκθεσης περί των πρώτων κατοίκων του Καναδά. Δεν έχει επίσης προγραμματιστεί, όπως δυστυχώς συμβαίνει σχεδόν μόνιμα, η παρουσίαση έστω τμήματός της στην Ελλάδα. «Το έχουμε ανάγκη οι Έλληνες;» αναρωτήθηκε στη συνέντευξη Τύπου για την παρουσίαση του γεγονότος η γενική διευθύντρια Αρχαιοτήτων Μαρία Ανδρεαδάκη - Βλαζάκη. Η ερώτηση δεν έπρεπε καν να τεθεί. Αν κάποιος δικαιούται πρώτος απ’όλους να είναι κοινωνός των επιτευγμάτων των
Μαρµάρινη προτοµή «Λεωνίδα» 480 - 470 π. Χ., Αρχαιολογικό Μουσείο Σπάρτης προγόνων του, αυτός είναι ο ελληνικός λαός. Ας δούμε το θέμα από μια σφαιρική οπτική. Τα επόμενα δύο με τρία χρόνια πάνω από 2.000 αρχαιότητές μας θα βρίσκονται στο εξωτερικό, σε μεγάλες εκθέσεις: το Βυζάντιο, οι Έλληνες και η έκθεση στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης για τους Ασσύριους και τους Βαβυλώνιους, στην οποία μετέχουμε, γίνονται ή θα γίνουν στην αμερικανική ήπειρο. Η έκθεση για την ελληνική προεδρία στις Βρυξέλλες θα οργανωθεί μέσα στο 2014, οπότε αναμένεται και η έκθεση του ναυαγίου των Αντικυθήρων στην Ελβετία. Και ποιος ξέρει τι άλλο θα προκύψει. Η Ελλάδα πρέπει οπωσδήποτε να μετέχει και να διοργανώνει γεγονότα τέτοιου μεγέθους. Όμως, πρέπει και να κερδίζει κάτι επιστημονικά. Όχι μόνο τουριστικά. Τα τουριστικά κέρδη είναι αμφίβολα, τα επιστημονικά διαρκή. Εκτός των άλλων, τοποθετούν το θέμα στις πραγματικές βάσεις και διαστάσεις του: η πνευματική καλλιέργεια δίνει αξίες. Αυτές χρειαζόμαστε πάνω απ’όλα.
LA MOSCHETA Ένας έρωτας… φαρσοκωμωδία Δολοπλοκίες, ανεκπλήρωτοι πόθοι, απατεωνιές και στη μέση το παιχνίδι του έρωτα. Καλωσορίσατε στην ξέφρενη… κωμωδία του Άντζελο Μπεόλκο με τίτλο «La Moscheta». Το Θέατρο Τέχνης στη Φρυνίχου δίνει τον λόγο σε νέους και πολλά υποσχόμενους ηθοποιούς με μουσικό ταλέντο, οι οποίοι, ανεβαίνοντας στο σανίδι, ερμηνεύουν με εμφανέστατη ενέργεια και κέφι την ιστορία του Ρουτζάντε και τις (ερωτικές κυρίως) περιπέτειές του στην Πάντοβα της Ιταλίας. Τρεις μουσικοί (πιάνο οι Μαριλένα Χρυσοχοΐδη, Κωνσταντίνος Ευστρατίου και ακορντεόν ο Γιάννης Μίνως), κάνοντας μια ενθουσιώδη μελωδική είσοδο on stage, μας εισάγουν στο ολίγον στόρι του έργου και τους χαρακτήρες του. Ο Ρουτζάντε (Αλέξανδρος Τσώτσης) είναι ο τυπικός μικροαπατεώνας, που προσπαθεί με κάθε είδους κομπίνα να επιτύχει τον σκοπό του. Οι μαλαγανιές του όμως δεν «πιάνουν» στη γυναίκα του Μπετία (Ζαφειρία Δημητροπούλου), με την τελευταία να δείχνει να προτιμά να πέφτει στην αγκαλιά άλλων αντρών. Και τι άντρες… Ο ένας δεν είναι άλλος από τον κουμπάρο (Βαγγέλης Ζαπαντιώτης) του ζευγαριού, του οποίου οι προθέσεις να βοηθήσει τον Ρουτζάντε να ξανακερδίσει
τη γυναίκα του δεν είναι τελικά και τόσο αγνές. Ο άλλος είναι ο γοητευτικός, ατρόμητος (;) και αθεράπευτα ναρικισσιστής αξιωματικός ονόματι Τονίν (Κώστας Μαγκλάρας). Μια γυναίκα (τι άλλο;) είναι το μήλον της Έριδος ανάμεσα στους τρεις μνηστήρες και το ερωτικό/κωμικό γαϊτανάκι προσφέρει αναμφίβολα στιγμές γέλιου στο κοινό και εγείρει ερωτήματα γύρω από την ηθική, τον έρωτα και το ατομικό συμφέρον. Μεταμφιέσεις (τα κοστούμια επιμελήθηκε η Δέσποινα Χειμώνα), στοιχεία φαρσοκωμωδίας, πικάντικοι διάλογοι με ρέγουλο και η πρωτότυπη μουσική του Σταμάτη Κραουνάκη συνθέτουν μια πλοκή που εξελίσσεται με φρενήρη ρυθμό και δεν αφήνει τον θεατή να πάρει ούτε μια στιγμή ανάσα… από τα γέλια. Αναμφίβολα οι πρωταγωνιστές, χωρίς ίχνος περιφρόνησης, έχουν φιλότιμο, ενώ το έργο δίνει, όπως φαίνεται, στην κομέντια ντελ άρτε ένα… ελληνικό twist. Η παράσταση «La Moscheta» θα παίζεται στο Θέατρο Τέχνης Κάρολος Κουν (Φρυνίχου 14) κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21.00 μέχρι την Κυριακή των Βαΐων. Γιώργος Ψάχος
12/32 Ιστορία
6/11 -13/11
ποντικιart
Η Γηραιά Ήπειρος αποτελείτο από ισχυρές χώρες που επιβίωναν ακριβώς λόγω της ισχύος τους καθώς και από λιγότερο ισχυρές χώρες που υπήρχαν επειδή το επιθυμούσαν οι ισχυρότερες
Σκηνή από τη σοβιετική επέμβαση στην Ουγγαρία
ΑΦΙΕΡΩΜΑ:
H ΕΣΣΔ στον Ψυχρό Πόλεμο
Η σοβιετική κυριαρχία στα χρόνια τού Ψυχρού Πολέμου
Κ
ατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου, οι χώρες τις Βαλκανικής Χερσονήσου χρησιμοποιήθηκαν με εξαιρετική επιτυχία ως πιόνια από την πλευρά της Γερμανίας, η όποια κατάφερε επιτυχέστερα σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο ευρωπαϊκό κράτος να επεκτείνει την επιρροή της και να εδραιώσει τα εμπορικά της συμφέροντα. Με εξαίρεση την Ελλάδα, τα κράτη αυτά έγιναν μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο δορυφόροι της Σοβιετικής Ένωσης και αποτέλεσαν στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, φυσικά δίχως τη θέληση τους, μαζί με τα κράτη της Κεντρικής Ευρώπης το ανατολικό μισό της διχοτομημένης Ευρώπης. Μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, η Ευρώπη βρέθηκε αντιμέτωπη με μια νέα πραγματικότητα, όπως αυτή διαμορφωνόταν πριν από όλα από το δίκαιο του πολέμου. Ωστόσο, η διχοτόμησή της ήρθε ως αποτέλεσμα μιας τάσης και ενός τυχαίου γεγονότος.
Η τάση
1945-1989 Μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου άρχισε ένας νέος πόλεμος, διαφορετικός από τον προηγούμενο, που έμεινε γνωστός στην ιστορία της ανθρωπότητας ως Ψυχρός Πόλεμος…
Η τάση αυτή (την οποία ενέτεινε ο πόλεμος) είχε να κάνει με την παρακμή του παραδοσιακού μοντέλου του εθνικού κράτους στην Ευρώπη. Όπως είναι γνωστό, τα ευρωπαϊκά κράτη εκείνη την περίοδο ήταν μικρά και σχετικά ισχυρά. Τα περισσότερα βάσιζαν την ύπαρξή τους στην αρχή της αυτοδιάθεσης και στήριζαν τον κυρίαρχο χαρακτήρα τους στη βιομηχανική τους ανάπτυξη. Έτσι, η Γηραιά Ήπειρος αποτελείτο από ισχυρές
χώρες που επιβίωναν ακριβώς λόγω της ισχύος τους καθώς και από λιγότερο ισχυρές χώρες που υπήρχαν επειδή το επιθυμούσαν οι ισχυρότερες. Όταν εξέλιπε η ισχύς των μεγάλων ευρωπαϊκών χωρών, ο ρυθμιστικός αυτός παράγοντας ανατράπηκε. Το αποτέλεσμα ήταν να χάσουν οι ευρωπαϊκές χώρες την ικανότητα διατήρησης της εθνικής τους ανεξαρτησίας, τουλάχιστον μετά τη λήξη του πολέμου. Το πρόβλημα λοιπόν που είχε ενσκήψει ήταν ποιες νέες μορφές εξάρτησης θα επέφερε το τέλος του πολέμου και η αρχή της ειρήνης στην Ευρώπη. Η απάντηση ήρθε από τη Γερμανία, τη χώρα που βρισκόταν στο κέντρο της Ευρώπης, τη χώρα που ξεκίνησε τον πόλεμο και παρουσίαζε εξαιρετικά επιθετική συμπεριφορά. Αν και ο αρχικός σχεδιασμός δράσης των συμμάχων ήταν άλλος, η αγγλοαμερικανική προέλαση στη Γερμανία από τη μια και η σοβιετική από την άλλη αποτέλεσαν ουσιαστικά δυο ξεχωριστές επιχειρήσεις, οι οποίες δημιούργησαν δυο απολύτως διακριτές περιοχές κυριαρχίας, μια αμερικανική και μια σοβιετική, στα δυτικά και τα ανατολικά της Γερμανίας αντίστοιχα. Η υπεροχή των Αγγλοαμερικανών στη θάλασσα είχε ως άμεσο και αδιαμφισβήτητο αποτέλεσμα να τεθεί υπό αμερικανικό έλεγχο η μεσογειακή Ευρώπη έως και το Αιγαίο. Η νέα αυτή κατανομή ισχύος αναγνωρίστηκε αμέσως από τον Στάλιν, ο οποίος επίσης δέχτηκε την ένταξη της Ελλάδας στη βρετανική σφαίρα επιρροής και αρνήθηκε να στηρίξει τους Έλληνες κομμουνιστές. Λίγο αρ-
6/11 -13/11
ποντικιart
Ιστορία 13/33
Ο μεγάλος «Πατερούλης» της ΕΣΣΔ
Η υπογραφή του ρωσο-φινλανδικού Συμφώνου Μη Επίθεσης στο Ελσίνκι, το 1932. Στα αριστερά ο Φινλανδός υπουργός Εξωτερικών Άαρνο Ίργιε-Κόσκινεν και στα δεξιά ο πρέσβης της Σοβιετικής Ένωσης Ιβάν Μάισκι
Από την Ουγγρική Επανάσταση, το 1956
γότερα παγιώθηκε αυτή η νέα κατάσταση με τη συμμετοχή της Ελλάδας αλλά και της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ. Τώρα, στο άλλο άκρο της Ευρώπης, η Φινλανδία περιήλθε στη σφαίρα επιρροής της Σοβιετικής Ένωσης, όχι τόσο γιατί εξασφάλισε τη στρατηγικής σημασίας άμυνα του Λένινγκραντ όσο για να ανακοπεί η αγγλοαμερικανική ναυτική επιρροή στον Βορρά. Από την άλλη, η Γερμανία και η Αυστρία έγιναν αντικείμενο διαμοιρασμού μεταξύ Αμερικανών και Σοβιετικών, που είχε αποτέλεσμα τη διχοτόμηση της Γερμανίας, η οποία ως χώρα ιδιαίτερα σημαντική για τις διεθνείς εξελίξεις κατέστη το επίκεντρο του Ψυχρού Πολέμου. Όσον αφορά την Αυστρία, όπως προβλεπόταν από τη Συνθήκη της Μόσχας το 1943, η αντιμετώπισή της ήταν διαφορετική από τους Συμμάχους. Γενικά, η χώρα αντιμετωπίστηκε ως ένα κράτος που είχε καταληφθεί από τη Γερμανία και απελευθερώθηκε από τους Συμμάχους. Έπειτα από μακροχρόνιες συνομιλίες, η Αυστρία ανέκτησε την πλήρη ανεξαρτησία της στις 15 Μαΐου του 1955 με τη Συνθήκη του Αυστριακού Κράτους που υπέγραψαν και οι τέσσερις συμμαχικές δυνάμεις. Στην υπόλοιπη Ευρώπη, οι κατά κανόνα επικυρίαρχοι Αμερικανοί και Σοβιετικοί ανέχονταν απλώς ο ένας τον άλλον...
Το τυχαίο γεγονός Πολλοί είναι εκείνοι που θέλουν να πιστεύουν ότι η διαίρεση της Ευρώπης και η συνεπακόλουθη ίδρυση μιας «αυτοκρατορίας» του Στάλιν στο ανατολικός της τμήμα ήταν απο-
τέλεσμα μιας ιστορικής σύμπτωσης αλλά και της συμφωνίας της Γιάλτας, όπου ο Ρούσβελτ και ο Τσώρτσιλ αποφάσισαν να ενισχύσουν τη θέση του Στάλιν σε βαθμό που ούτε εκείνος δεν θα μπορούσε να επιτύχει. Φυσικά, ούτε ο Ρούσβελτ ούτε ο Τσώρτσιλ παραχώρησαν κάτι το όποιο είχαν τη δύναμη να διατηρήσουν… Τα σοβιετικά στρατεύματα κατείχαν ήδη στρατηγικές θέσεις στην Ευρώπη και φυσικά δεν ήταν διατεθειμένα να εγκαταλείψουν τις θέσεις που είχαν καταλάβει· ούτε βέβαια ήταν εύκολο να πεισθούν για ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Είχε ήδη δημιουργηθεί τετελεσμένο, το όποιο κανείς δεν είχε τη δυνατότητα να αμφισβητήσει εκείνη την εποχή από τους Σοβιετικούς. Η αδιαμφισβήτητη κυριαρχία του Στάλιν στην Ανατολική Ευρώπη μετά το τέλος του πολέμου ήταν το αποτέλεσμα της επικράτησης των σοβιετικών δυνάμεων στα πεδία των μαχών και όχι μιας διπλωματικής διαδικασίας διαπραγματεύσεων με τους συμμάχους του. Το μόνο που (θεωρητικά) θα μπορούσαν να κάνουν οι έτεροι σύμμαχοι Ρούσβελτ και Τσώρτσιλ, ήταν να προσπαθήσουν να πείσουν τον Στάλιν να αποδεχτεί ορισμένους κανόνες για την άσκηση της κυριαρχίας του. Επιχείρησαν λοιπόν και πέτυχαν την έκδοση της Διακήρυξης για τις Απελευθερωθείσες Χώρες. Αυτή η διακήρυξη προέβλεπε τη διεξαγωγή ελεύθερων εκλογών και την υιοθέτηση δημοκρατικών πρακτικών στις υπό κατάληψη περιοχές. Ο Στάλιν φυσικά δεν είχε κανένα πρόβλημα να την υπογράψει – και αργότερα να γράψει στα παλιά του υποδήματα την υπογραφή του. Φυσικά και αθέτησε τον λό-
γο του, πράγμα που για τον Στάλιν ήταν μια πρακτική ρουτίνας προκειμένου να επιτυγχάνει τους σκοπούς του. Οι δε δυτικές κυβερνήσεις αρκέστηκαν να εκφράσουν τις… έντονες διαμαρτυρίες τους, μια και ήταν αδύνατο να μπορέσουν να επιβάλουν στους Σοβιετικούς την τήρηση των συμφωνηθέντων.
Η δημιουργία της σταλινικής αυτοκρατορίας Έτσι, μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και την έναρξη του Ψυχρού, η Σοβιετική Ένωση υπό τον Στάλιν βρέθηκε αντιμέτωπη με το πρόβλημα του πώς θα ασκήσει την κυριαρχία της στις υπό την επιρροή της χώρες. Ο Στάλιν έγινε ηγέτης σε μια σειρά από χώρες - δορυφόρους που διατηρήσαν μεν ως κράτη τη νομική τους υπόσταση, αλλά στην ουσία βρεθήκαν υπό την απόλυτη δικαιοδοσία του Κρεμλίνου. Αυτή η νέα κατάσταση πραγμάτων ήρθε ως αποτέλεσμα της σοβιετικής ισχύος και των πρακτικών του κομμουνιστικού κόμματος, της αστυνόμευσης και των ανισοβαρών οικονομικών συνθηκών. Όταν ο Στάλιν κατάφερε να προσθέσει στο άρμα του όλες εκείνες τις χώρες που θα συγκροτούσαν το αλήστου μνήμης ανατολικό μπλοκ, φρόντισε ώς τα τέλη της δεκαετίας του ’40, σε όλες τις χώρες (με εξαίρεση τη Γιουγκοσλαβία και τη Φινλανδία), να παραδοθεί ο μηχανισμός διακυβέρνησης στα χέρια των στελεχών των τοπικών κομμουνιστικών κομμάτων, που συνειδητά με τη σειρά τους δέχθηκαν πρόθυμα να γίνουν πειθήνια όργανα των Σοβιετικών και να διοικούν τις χώρες τους – πάντα σύμφωνα
με την αρχή του «διεθνισμού» – ως απόλυτα υποχείρια του Κρεμλίνου.
Το χρονικό μιας προαναγγελθείσας πτώσης Έχοντας καταφέρει να εξουδετερώνουν όλους όσοι από τους κομμουνιστές αποπειράθηκαν να εφαρμόσουν έναν σοσιαλισμό βασισμένο στις εκάστοτε εθνικές πολιτισμικές ιδιαιτερότητες των χωρών τους, οι Σοβιετικοί πέτυχαν για μερικές δεκαετίες να κρατήσουν υπό τον ασφυκτικό και δικτατορικό έλεγχό τους τα κράτη της Κεντρικής Ευρώπης. Τα παρατράγουδα εναντίον της σοβιετικής επικυριαρχίας άρχισαν το 1948 από τη Γιουγκοσλαβία, συνεχίστηκαν το 1956 στην Ουγγαρία και την Πολωνία, τη δεκαετία του 1960 στη Ρουμανία και το 1968 στην Τσεχοσλοβακία. Από τη δεκαετία του ’70, ωστόσο, άρχισε να γίνεται φανερό ότι ο έλεγχος των Σοβιετικών στις χώρες - δορυφόρους δεν ήταν απόλυτος. Επιπλέον, εδώ πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν ότι το έσχατο μέτρο επιβολής αυτής της κυριαρχίας, η στρατιωτική βία, άρχισε να εξασθενεί και κυρίως να καθίσταται αναποτελεσματική. Τελικά, με την άνοδο του Γκορμπατσόφ στην εξουσία, η Σοβιετική Ένωση και η κυριαρχία της στην Ευρώπη κατέρρευσαν παταγωδώς επιφέροντας δραματικές αλλαγές στις παγκόσμιες πολιτικοκοινωνικές ισορροπίες…
xenofonb@gmail.com
14/34 Media
6/11 -13/11
2.050 7.120 ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΕΣ
ÅËÅÕÈÅÑÇ ÙÑÁ ÔÏ ÂÇÌÁ
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ÔÁ ÍÅÁ
155.750
154.700 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΑ
21-26/10/13 14-19/10/13 26.378
27.656
ÅÈÍÏÓ
18.120
17.855
ÅËÅÕÈÅÑÏÓ ÔÕÐÏÓ
14.900
14.308
ESPRESSO
13.942
15.216
-
11.744
ÅÖÇÌ.ÔÙÍ ÓÕÍÔÁÊÔÙÍ
9.404
9.061
ÅËÅÕÈÅÑÏÔÕÐÉÁ
5.880
5.261
ÑÉÆÏÓÐÁÓÔÇÓ
4.127
4.250
ÅËÅÕÈÅÑÇ ÙÑÁ
3.038
3.105
ÅÓÔÉÁ
1.808
1.736
ÇÌÅÑÇÓÉÁ (Ïéê.)
1.756
1.164
ÁÕÃÇ
ÄÇÌÏÊÑÁÔÉÁ
1.595
1.596
ÍÁÕÔÅÌÐÏÑÉÊÇ (Ïéê.)
876
885
×ÑÇÌÁÔÉÓÔÇÑÉÏ (Ïéê.)
763
695
Ï ËÏÃÏÓ
80
82
ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΕΣ ÔÏ ÂÇÌÁ
27/10/13 154.700
20/10/13 155.750
ÐÑÙÔÏ ÈÅÌÁ
152.140
157.480
ÅÈÍÏÓ
115.130
101.380
REAL NEWS
84.140
70.180
ÊÕÑÉÁÊ. ÄÇÌÏÊÑÁÔÉÁ
32.360
15.510
ÔÕÐÏÓ ÔÇÓ ÊÕÑÉÁÊÇÓ
23.320
16.820
ÑÉÆÏÓÐÁÓÔÇÓ
16.240
19.870
ÁÕÃÇ
9.210
6.030
ÔÏ ×ÙÍÉ
5.700
5.100
ÔÏ ÐÁÑÏÍ
4.810
4.270
ÅËÅÕÈÅÑÇ ÙÑÁ
2.310
2.380
ÔÏ ÁÑÈÑÏ
1.300
1.260
130
100
-
-
ÄÇÌÏÊÑÁÔÉÊÏÓ ËÏÃÏÓ ÍÉÊÇ ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΕΣ ÐÁÑÁÐÏËÉÔÉÊÁ
21-27/10/13 14-20/10/13 29.040 30.130
Ï ÊÏÓÌÏÓ ÔÏÕ ÅÐÅÍÄÕÔÇ
14.260
16.140
ÔÏ ÐÏÍÔÉÊÉ
8.040
8.470
ÔÏ ÊÁÑÖÉ
8.000
8.020
ÁÎÉÁ (Ïéê.-ðïë.)
4.170
4.370
ÁËÖÁ ÅÍÁ
2.550
2.190
ÐÑÉÍ
1.430
1.380
ÄÑÏÌÏÓ ôçò ÁÑÉÓÔÅÑÁÓ
1.110
1.100
ΑΘΛΗΤΙΚΕΣ ÖÙÓ ÔÙÍ ÓÐÏÑ
22-27/10/13 15-20/10/13 10.478 10.220
SPORTDAY
6.871
6.005
GOAL NEWS
6.858
5.572
LIVE SPORT
4.705
5.155
ÐÑÙÔÁÈËÇÔÇÓ
4.661
4.936
ÃÁÕÑÏÓ
3.906
3.581
Ç ÙÑÁ ÔÙÍ ÓÐÏÑ
3.158
3.240
ÐÑÁÓÉÍÇ
2.745
2.458
ÃÁÔÁ
2.423
2.055
ΑΛΛΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ 21-27/10/13 14-20/10/13 ×ÑÕÓÇ ÅÕÊÁÉÑÉÁ (Áããåëßåò) 27.930 ÔÏ ËÏÉÐÏÍ (Ðïéê. ýëçò)
12.950
12.770
ΠΟΝΤΙΚΙart
-ΜΙΚΡΑ
ΜΙΚΡΑ ËΠΕΣΜΕΝΕΣ οι κυκλοφορίες στις εφηµερίδες την περασµένη Κυριακή. Μπορεί να είχαν ενδιαφέρουσα ύλη και να είχε προηγηθεί η δολοφονία των δύο νεαρών χρυσαυγιτών, αλλά πήγε λιγότερος κόσµος στο περίπτερο σε σχέση µε την προπερασµένη Κυριακή. ËΕΠΙΤΥΧΙΑ της «Real News» η αποκάλυψη ότι ο καταζητούµενος Πάλλης ζητάει να τεθεί σε καθεστώς προστασίας µαρτύρων για να καταθέσει στον ανακριτή. ËΣΤΗ ΔΙΑΘΕΣΗ του Δ.Σ. του συνεταιρισµού που εκδίδει την «Εφηµερίδα των Συντακτών» φαίνεται ότι βρίσκεται ένα σηµαντικό ποσό από επιχειρηµατίες που θέλουν να επενδύσουν στην εφηµερίδα. Η συνέλευση των δηµοσιογράφων δεν έχει αποφασίσει ακόµα αν τελικά θα αποδεχθεί τα χρήµατα του γκρουπ επιχειρηµατιών. ËΑΠΟ ΤΙΣ µετρήσεις ακροαµατικότητας των ραδιοφώνων για την εβδοµάδα 22-28.10 προκύπτει ότι σταθερά πρώτος παραµένει ο Real FΜ, διατηρώντας τις δυνάµεις του. Aκολουθούν ο Μελωδία, ο ΣΚΑΪ και ο Red. Στην πέµπτη θέση ο NovaΣπορ και ακολουθούν DJ, Sfera, Δίεση, Kiss, Derti. ËΜΕΧΡΙ και τα… καγκουρό στην Αυστραλία άκουσαν την «απεγνωσµένη» φωνή του Παντελή Καψή, που υποστήριξε ότι η Δ.Τ. έχει «αξιοπρεπές, αλλά ελλιπές πρόγραµµα», διότι δεν «βγαίνει» αυτό από το ραδιοµέγαρο. ËΟ ΑΡΜΟΔΙΟΣ υφυπουργός για τη Δ.Τ. παραχώρησε συνέντευξη στο ελληνικό ραδιοφωνικό πρόγραµµα της SBS στην Αυστραλία, κάνοντας την εκτίµηση ότι στις αρχές του 2014 προσδιορίζει την έναρξη της κανονικής εκποµπής των προγραµµάτων της νέας Ελληνικής Δηµόσιας Ραδιοτηλεόρασης. Ë«ΟΛΑ τα λεφτά» της συνέντευξης Καψή πάντως αποτέλεσε η άποψη ότι «η νέα Δηµόσια Τηλεόραση θα έχει µεγαλύτερη απήχηση», σηµειώνοντας µάλιστα πως δεν θα υπάρχει αντιπαλότητα µε τον ιδιωτικό τοµέα… «Μανούλα» είναι στο να διατυπώνει τέτοιες «οµορφιές» ο
αρµόδιος για τη Δ.Τ. υφυπουργός. ËΝΕΟΣ γύρος απολύσεων στο ενοποιηµένο αθλητικό τµήµα («Goal News», Sentra FM, sentragoal.gr) του οµίλου Μπόµπολα. Από το αθλητικό τµήµα απολύθηκαν οι δηµοσιογράφοι Μιχάλης Λαδόπουλος και Γιάννης Κατσαρός, ενώ από την «Goal News» απολύθηκαν τρεις διορθωτές, οι οποίοι επαναπροσλήφθηκαν σε άλλη εταιρεία µε χαµηλότερο µισθό. ËΜΕ νέα νόρµα µάλιστα η διοίκηση του Πήγασου υποχρεώνει τους δηµοσιογράφους της «Goal News» να εργάζονται χωρίς επιπλέον αµοιβή, τόσο στον ραδιοφωνικό σταθµό Sentra FM όσο και στην ιστοσελίδα sentragoal.gr, κάνοντας, µάλιστα, οκτάωρες βάρδιες. Ë«Η ΕΡΓΟΔΟΣΙΑ του Οµίλου “Πήγασος” συνεχίζει την αντεργατική πολιτική που έχει καθιερώσει τα τελευταία χρόνια και µετά τις περικοπές στους µισθούς συνεχίζει το “πογκρόµ” των απολύσεων και τις περικοπές των θέσεων εργασίας, επιβάλλοντας, ταυτόχρονα, συνθήκες εργασιακής γαλέρας σε όσους παραµένουν», σηµείωσε η ΕΣΗΕΑ σε σχετική ανακοίνωσή της. ËΣΤΗ Μιχαλακοπούλου, σε 25 ακόµη απολύσεις προχώρησε η διοίκηση του ΔΟΛ, πιάνοντας ακριβώς το όριο του 5% απολύσεων που της δίνει δικαίωµα ο νόµος στην αλλαγή κάθε µήνα. Μεταξύ των απολυµένων, όπως καταγγέλλουν οι εργαζόµενοι στον ΔΟΛ, βρίσκονται ακόµη και άτοµα που αντιµετωπίζουν σοβαρά προβλήµατα υγείας ή κοινωνικά (γυναίκες µε παιδιά µονογονεϊκών οικογενειών). Ë«Ο ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΟΣ Οργανισµός Λαµπράκη έχει σπάσει κάθε ρεκόρ, καθώς από την αρχή των µνηµονίων έχει απολύσει πάνω από το 70% του προσωπικού του και έχει επιβάλει απληρωσιά και καθυστερήσεις στους υπόλοιπους», επισήµανε η εργασιακή επιτροπή του ΔΟΛ. ËΑΠΟΛΥΣΕΙΣ είχαµε και στην «Ελευθεροτυπία», καθώς η διεύθυνση της
ς... Παντελή έλλειψη νίας επικοινω
Mega για ενημέρωση, ΑΝΤ1 για ψυχαγωγία Χωρίς ανατροπή συνεχίζεται η «µάχη» της τηλεθέασης για τα κεντρικά δελτία ειδήσεων των καναλιών, µε το Mega να συνεχίζει να βρίσκεται για έναν ακόµη µήνα στην κορυφή. Ανατροπή σκηνικού, ωστόσο, διαφαίνεται στον τηλεοπτικό ορίζοντα, στο κοµµάτι της συνολικής τηλεθέασης των καναλιών, εκεί που κυρίως «παίζουν µπάλα» τα ψυχαγωγικά προγράµµατα των σταθµών, µε τον ΑΝΤ1 να «δείχνει τα δόντια του» και να περνάει στην πρώτη θέση, αφήνοντας πίσω του το Μεγάλο Κανάλι. Το δελτίο ειδήσεων του Mega παρέµεινε στην πρώτη θέση του πίνακα τηλεθέασης και τον Οκτώβριο µε ποσοστό 21,8% και 775.000 τηλεθεατές. Στη δεύτερη θέση βρέθηκε το δελτίο του ΑΝΤ1 µε 688.000 θεατές και ποσοστό 19,5% και ακολούθησε το δελτίο του Alpha µε 586.000 τηλεθεατές και µέσο όρο θεαµατικότητας 20%. Στη συνέχεια βρέθηκε το Star µε 450.000 θεατές και ποσοστό 13% και κατόπιν το δελτίο ειδήσεων του ΣΚΑΪ µε 411.000 τηλεθεατές και µερίδιο 10,1%. Τελευταίο το δελτίο της Δ.Τ. µε 174.000 θεατές και ποσοστό 6,8%. Στη µάχη του πενθήµερου (από Δευτέρα µέχρι Παρασκευή) το Mega συγκέ-
ντρωσε 767.000 τηλεθεατές (21,1%), ο ΑΝΤ1 688.000 (19,1%), ο Alpha 518.000 (17,5%), το Star 451.000 (12,7%), ο ΣΚΑΪ 425.000 (10,2%) και η Δ.Τ. 155.000 θεατές (5,9%).
Κορυφή για ΑΝΤ1 Στην πρώτη θέση της τηλεθέασης σκαρφάλωσε ο ΑΝΤ1 για το χρονικό διάστηµα 21.10-27.10 µε στόχο να καταφέρει το µεγάλο άλµα και να κερδίσει την πρωτιά για την τηλεοπτική σεζόν 2013-2014. Στην κορυφή, λοιπόν, βρέθηκε ο ΑΝΤ1 µε 20%, αφήνοντας πίσω του στη δεύτερη θέση µε ποσοστό 18,8% το Mega. Στην τρίτη θέση σταθερός εµφανίζεται ο Alpha µε 16,2% και στη συνέχεια ακολουθούν το Star µε 11,2% και ο ΣΚΑΪ µε 9,2%. Η Δ.Τ. εµφανίζεται στο 5,3% – λόγω της µετάδοσης του αγώνα Μπενφίκα - Ολυµπιακός για το Champions League – και τον πίνακα τηλεθέασης ολοκληρώνει το Μακεδονία TV µε 0,7%.
Δυνατή αρχή > για Παπαδάκη Δυναµικό ξεκίνηµα στην ενηµέρωση για τον Γιώργο Παπαδάκη και τη δηµοσιογραφική οµάδα της εκποµπής του, που έχει πλέον σηµαντικό προβάδισµα στα ποσοστά τηλεθέασης της σκληρής πρωινής ενηµερωτικής ζώνης. Συγκεκριµένα, ο Γιώργος Παπαδάκης, από τις 23 Σεπτεµβρίου (ηµέρα που έκανε πρεµιέρα για φέτος) έως και τις 30 Οκτωβρίου, βρέθηκε στην κορυφή της τηλεθέασης στο σύνολο του κοινού µε µέσο όρο 31,3%. Την ίδια χρονική περίοδο, τερµάτισε πρώτος και στο δυναµικό κοινό 15-44 σηµειώνοντας µέσο όρο 24%. Στους άντρες 15-24 ο µέσος όρος ήταν 17,6% και στις γυναίκες 25-44 η τηλεθέαση έφτασε το 25,6%. Για τον Οκτώβριο, η εκποµπή βρέθηκε στην πρώτη θέση, τόσο στο σύνολο του κοινού µε 31,6% όσο και στο τηλεοπτικό κοινό 1544 µε 25,1%. Τα υψηλότερα µερίδια προήλθαν από το κοινό 25-44 καθώς έφτασαν το 25,5% και κυρίως από τις γυναίκες 25-44 που παρακολούθησαν τον Γιώργο Παπαδάκη σε ποσοστό 26,6%. Για τον ίδιο µήνα, η εκποµπή «Πρωινό ΑΝΤ1» επικράτησε στην πρωινή ζώνη µετάδοσης στο σύνολο του κοινού µε 6,9 µονάδες από το δεύτερο κανάλι ενώ προηγήθηκε και στο δυναµικό κοινό 15-44 µε 6,4 µονάδες.
6/11 -13/11
ΠΟΝΤΙΚΙart Οι απολύσεις δεν είναι λύσεις
εφηµερίδας έκρινε την περασµένη Παρασκευή ότι έξι εργαζόµενοι στη φωτοσύνθεση και τη συντήρηση αποτελούν… δυσβάσταχτο οικονοµικό βάρος. ËΕΙΧΕ προηγηθεί, µια ηµέρα πριν, συνάντηση του εκδότη Χάρη Οικονοµόπουλου µε επιτροπή εργαζοµένων, κατά την οποία ο εκδότης είχε αναφέρει ότι χρειάζονται περικοπές µισθών και προσωπικού γιατί το µαγαζί δεν βγαίνει. Και µια µέρα µετά βρέθηκε η λύση… ËΓΙΑ µη καταβολή δεδουλευµένων σε εργαζόµενους συνελήφθη το βράδυ της Παρασκευής ο γενικός διευθυντής του εκδοτικού συγκροτήµατος της εφηµερίδας «Μακεδονία» Γιάννης Μάτσικας, έπειτα από µήνυση που υπέβαλαν τεχνικοί του ραδιοφώνου του συγκροτήµατος και µέλη του σωµατείου τους ΕΤΕΡ-ΜΘ. ËΤΟ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΟ όργανο των Γερµανών δηµοσιογράφων συµβούλευσε τα µέλη του να σταµατήσουν να χρησιµοποιούν τις µηχανές αναζήτησης Google και Yahoo, µε αφορµή τις καταγγελίες περί παρακολούθησής τους από τις βρετανικές και τις αµερικανικές µυστικές υπηρεσίες. ËΣΥΜΦΩΝΑ µε τις «Τυπολογίες», λίγες ηµέρες µετά τη διακοπή του σήµατος της ΝΕΤ και της ΕΤ3 τα δύο κανάλια εµφανίστηκαν και πάλι σε δορυφόρο προχθές, στον ρωσικό Express AM44 και στις 11 µοίρες δυτικά. ËΤΑ ΔΥΟ κανάλια της ΕΡΤ εκπέµπουν από τις συχνότητες 11542, Η, 1650 3/4 (NET) και 11545, Η, 1667 3/4 (ΕΤ3). Στις δύο συχνότητες εκπέµπουν επίσης και δύο ραδιοφωνικοί σταθµοί της ΕΡΑ ως δεύτερες επιλογές ήχου. ËΕΝΑ νέο παιδικό κανάλι ανακοίνωσε ο ΟΤΕ TV. Είναι το Disney Junior για παιδιά προσχολικής ηλικίας, 2 έως 7 ετών, και τις οικογένειές τους, που µεταδίδεται ήδη από την πρώτη του µήνα… και έτσι τώρα η πλατφόρµα του ΟΤΕ µεταδίδει όλα τα κανάλια της Disney. ËΣΤΟ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟ πρόγραµµα το Disney Junior φιλοξενεί αγαπη-
µένους χαρακτήρες και εκποµπές της Disney, όπως η «Λέσχη του Μίκυ», οι «Περιπέτειες του Πειρατή Τζέικ», το «Τέχνη για Παιδιά», αλλά και νέα προγράµµατα, όπως η «Μικρή Γιατρός» και η «Πριγκίπισσα Σοφία». ËΕΡΧΕΤΑΙ «Η συµµορία του Λύκου - Το “σιδηρούν παραπέτασµα” των µνηµονίων». Είναι το βιβλίο του Σεραφείµ Κοτρώτσου, το οποίο θα κυκλοφορήσει στα τέλη Νοεµβρίου από τις εκδόσεις Λιβάνη. ËΤΟ ΒΙΒΛΙΟ µιλάει για τη νέου τύπου ηγεµονία που έχει επιβάλει η Γερµανία στην Ευρώπη, µέσω των µνηµονίων, της επιτήρησης, των αποικιών χρέους και της ύφεσης… ËΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ Τετάρτη 13 Νοεµβρίου 2013, ώρα 4 µ.µ., στην ΕΣΗΕΑ θα γίνει η παρουσίαση του νέου βιβλίου του δηµοσιογράφου και συγγραφέα Τζεµίλ Τουράν «Εκεί ο Θεός κοιµόταν»… Για το βιβλίο θα µιλήσουν ο Τηλέµαχος Χυτήρης, ο Μάνος Κοντολέων, ο δηµοσιογράφος Γιώργος Σταµατόπουλος, καθώς και ο ίδιος ο συγγραφέας. Την παρουσίαση οργανώνουν οι εκδόσεις Novelbooks. Να πάτε… Ë«ΟΙ ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΙΣ των δηµοσιογράφων είναι εξίσου εµπιστευτικές µε τα δεδοµένα των πηγών τους και το περιεχόµενο των µεταξύ τους επικοινωνιών», δήλωσε ο Μίχαελ Κόνκεν, επικεφαλής της Οµοσπονδίας που εκπροσωπεί περίπου 38.000 δηµοσιογράφους, σηµειώνοντας παράλληλα ότι υπάρχουν ασφαλείς εναλλακτικές λύσεις, τόσο για τις αναζητήσεις όσο και για την ηλεκτρονική αλληλογραφία. ËΑΥΤΗΝ την εβδοµάδα δεν θα βρείτε τα στοιχεία κυκλοφορίας του «Π», καθώς η απεργία της Τετάρτης µάς ανάγκασε να κυκλοφορήσουµε µια µέρα νωρίτερα, για να µπορέσει η εφηµερίδα µας να φθάσει παντού στη χώρα κανονικά. Έτσι κλείσαµε νωρίς και εποµένως δεν είχαµε τα απαραίτητα στοιχεία. Θα τα διαβάσετε όλα στο επόµενο φύλλο…
Μάγδα, προσοχή! Το κακό µάτι έχει... αυτιά
Πλήρες αδιέξοδο για την ΕΡΤ
νολο των εργαζοµένων. Πρόταση η οποία δεν έγινε αποδεκτή από τον υφυπουργό. «Για ακόµη µια φορά ο κ. Καψής δήλωσε αναρµόδιος για τα πάντα. Για την ΕΡΤ παρέπεµψε στην κυβέρνηση, για το κτήριο παρέπεµψε στον κ. Στουρνάρα, για τα οφειλόµενα στους εργαζόµενους παρέπεµψε στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους και τον κ. Μάναλη, για την ελληνική προεδρία, τέλος, εµφανίστηκε απρόθυµος να εξηγήσει αν θα την αναλάβει δηµόσιος φορέας, για τη ΝΕΡΙΤ παρέπεµψε στο Εποπτικό Συµβούλιο. Άλλωστε δήλωσε ότι ακόµα κι αν τα αναλάβουν, αυτό θα γίνει µε τη µέθοδο του outsourcing (δηλαδή των αναθέσεων σε ιδιώτες)», σηµείωσε, µεταξύ άλλων, η ΠΟΣΠΕΡΤ σε ανακοίνωσή της για την άκαρπη συνάντηση µε τον υφυπουργό Δηµόσιας Ραδιοτηλεόρασης.
Βαρύς «φόρος αίματος» για τη γαλλική δημοσιογραφία Με τη ζωή τους πλήρωσαν το ρεπορτάζ δυο Γάλλοι δημοσιογράφοι, ο Κλοντ Βερλόν και η Ζισλέν Ντιπόν, του Radio France Internationale (RFI) που είχαν απαχθεί στο Κιντάλ, στο Βόρειο Μάλι. «Πρόκειται για κτηνωδία. Δεν μπορούμε να έχουμε έναν σωματοφύλακα για κάθε δημοσιογράφο. Εμείς θέλαμε να δώσουμε τον λόγο στους πολίτες και να ακουστεί η γνώμη τους. Τι μπορούμε να κάνουμε τώρα; Πώς θα αντιμετωπίσου-
Ψηφιακή τηλεόραση χωρίς άδειες Χθες το βράδυ επρόκειτο να διεξαχθεί η συζήτηση και η ονοµαστική ψηφοφορία που ζήτησε ο ΣΥΡΙΖΑ για το αν θα δοθεί προσωρινή άδεια ψηφιακής εκποµπής στους ιδιωτικούς τηλεοπτικούς σταθµούς που λειτουργούν µέχρι και σήµερα χωρίς άδειες. Σύµφωνα µε τη σχετική διάταξη που περιλαµβάνεται στο νοµοσχέδιο του υπουργείου Υγείας, προβλέπεται ότι «µετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας χορήγησης δικαιωµάτων χρήσης ραδιοσυχνοτήτων επίγειας ψηφιακής ευρυεκποµπής, οι τηλεοπτικοί σταθµοί που λειτουργούν νοµίµως, εφόσον εξέπεµπαν τηλεοπτικό πρόγραµµα στις 31 Αυγούστου του 2013, συµβάλλονται µε νοµίµως αδειοδοτηµένο πάροχο δικτύου για την ψηφιακή εκποµπή του προγράµµατός τους». Επί της ουσίας, το προσωρινό καθεστώς λειτουργίας των τηλεοπτικών σταθµών που λειτουργούν χωρίς άδειες εδώ και χρόνια περνά και στην ψηφιακή τηλεόραση, όπως ακριβώς προτείνει το άρθρο 18 του νοµοσχεδίου του υπουργείου Υγείας. Και ακυρώνει στην πράξη τον νόµο της κυβέρνησης Καραµανλή, που προβλέπει διαδικασία αδειοδότησης και καταβολή «ενοικίου» και για τις ψηφιακές συχνότητες. Αξίζει να σηµειωθεί ότι το ΣτΕ από το 2010 έχει επισηµάνει πως το ισχύον καθεστώς, που περνά τώρα στην επόµενη (ψηφιακή) φάση, είναι αντισυνταγµατικό, καθώς επιτρέπει σε όσους κατέλαβαν τηλεοπτικές συχνότητες να συνεχίσουν να παρανοµούν αποκλείοντας όσους περιµένουν (ακόµη) την προκήρυξη των τηλεοπτικών αδειών.
«Έφυγε» ο Γιάννης Καλαμίτσης
>
Σε ιδιαίτερα δύσκολη θέση έχουν περιέλθει τόσο ο αρµόδιος υφυπουργός για τη Δ.Τ. Παντελής Καψής όσο και η κυβέρνηση, καθώς παραµένει το αδιέξοδο στο ζήτηµα λειτουργίας της Δηµόσιας Ραδιοτηλεόρασης. Και όσο το αδιέξοδο παραµένει και µέρα µε τη µέρα µεγαλώνει, η… τακτική του αρµόδιου υφυπουργού για τη δηµόσια ραδιοτηλεόραση Παντελή Καψή να δηλώνει… (σχεδόν καθηµερινά) αναρµόδιος για τα πάντα που σχετίζονται µε τον χώρο ευθύνης του έχει αρχίσει να προκαλεί ισχυρό «πονοκέφαλο» στο (συγ)κυβερνητικό επιτελείο. Τόσο για τους χειρισµούς που έχει ή δεν έχει καταφέρει στην υπόθεση ΕΡΤ όσο και για όλα τα προβλήµατα που «σέρνει» πίσω της η υπόθεση Δ.Τ. και ΝΕΡΙΤ. Η συνάντηση της περασµένης Παρασκευής µεταξύ του Παντελή Καψή και των εκπροσώπων της ΠΟΣΠΕΡΤ και δηµοσιογράφων της ΕΡΤ ολοκληρώθηκε χωρίς κανένα αποτέλεσµα και επιβεβαίωσε το αδιέξοδο της κυβερνητικής πλευράς. Ο Παντελής Καψής για ακόµη µια φορά ζήτησε την εκκένωση του ραδιοµεγάρου, ενώ η πλευρά των εργαζοµένων πρότεινε τη λειτουργία για έξι µήνες, όσο διαρκεί η ελληνική προεδρία στην Ευρωπαϊκή Ένωση, µε το σύ-
Media 15/35
με αυτήν τη βαρβαρότητα; Θα σταματήσουμε να καλύπτουμε ρεπορτάζ σε συγκεκριμένα μέρη; Η απάντηση είναι “όχι” φυσικά» δήλωσε η πρόεδρος του διεθνούς ραδιοφώνου της Γαλλίας Μαρί Κριστίν Σαραγκόσε. Ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Λοράν Φαμπιούς, ύστερα από την έκτακτη συνάντηση που είχε με τον Φρανσουά Ολάντ, δήλωσε ότι οι δυο δημοσιογράφοι «δολοφονήθηκαν εν ψυχρώ, ο
ένας με δύο, ο άλλος με τρεις σφαίρες», κάνοντας λόγο για «τρομοκράτες» που κρύβονται πίσω από αυτήν την «ειδεχθή και βδελυρή» επίθεση, όπως τη χαρακτήρισε. Η Διεθνής Ομοσπονδία Δημοσιογράφων (FIJ) κάλεσε τα μέλη της που βρίσκονται στο Μάλι να είναι ιδιαίτερα προσεκτικά, ύστερα από τη δολοφονία των δύο ανταποκριτών του γαλλικού ραδιοφωνικού δικτύου RFI στα βόρεια της χώρας.
Σε ηλικία 74 ετών «έφυγε» από τη ζωή ο ραδιοφωνικός παραγωγός, θεατρικός συγγραφέας της επιθεώρησης και στιχουργός Γιάννης Καλαµίτσης. Διατηρούσε από το 1990 πρωινή ραδιοφωνική εκποµπή (06:00 µε 08:00) µε τίτλο «Πρωινές χειρηλασίες» µε µεγάλη ακροαµατικότητα, αρχικά στο ραδιόφωνο του ΑΝΤ1, από το φθινόπωρο του 2006 στη ΝΕΤ 105,8 και από τις αρχές του 2009 στον Real FM. Στην εκποµπή του ενσωµάτωνε στοιχεία επιθεωρησιακά (µε µια εµπνευσµένη και κοινώς αποδεκτή ελευθεροστοµία) γράφοντας καθηµερινώς καινούργιες σκωπτικές παρλάτες και τραγούδια (ανάλογα µε την επικαιρότητα). Από τον Νοέµβριο του 2008 παρουσίαζε, µαζί µε τον γεωπόνο Χρήστο Μαρλαντή, την εκποµπή οικολογικού ενδιαφέροντος «Μην πατάτε το πράσινο», στην ΕΡΤ1, µε θέµα τα φυτά. Ο Γιάννης Καλαµίτσης έγραψε πάνω από 400 τραγούδια, µερικά από τα οποία θεωρούνται στιχουργικά διαµάντια του ελληνικού ρεπερτορίου («Υπάρχουν άνθρωποι που ζουν µονάχοι», «Θα σ’ αγαπώ», «Χώµα ελληνικό» κ.ά.). Κάποια εξ αυτών έχουν µελοποιηθεί από γνωστούς συνθέτες (Μίκης Θεοδωράκης, Γιάννης Σπανός, Θανάσης Γκαϊφύλλιας, Χρήστος Νικολόπουλος, Κώστας Τουρνάς, Χρήστος Δάντης).
16/36 Επτά
6/11 -13/11
ποντικιart
www.topontiki.gr
ΤΕΤΑΡΤΗ 6.11
◗ Στην έκθεση με θέμα «Η εκδοτική δραστηριότητα στα χρόνια του Καβάφη. Αλεξάνδρεια 1863 - 1933» φωτίζεται η ιδιαίτερα γόνιμη παραγωγή βιβλίων, περιοδικών και εφημερίδων από τους Έλληνες της Αλεξάνδρειας, και απαριθμούνται ορισμένα από τα βιβλία γύρω από το έργο του ποιητή. Info: Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, είσοδος ελεύθερη, μέχρι 29.11, τηλ.: 210 7282000.
«το ποντικι»
προτείνει...
Επιμέλεια: Βίκυ Λεβαντή (v.levanti@hotmail.com)
ΠΕΜΠΤΗ 7.11
◗ Το «Θέατρο Τέχνης» ανεβάζει το έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη «Ο δρόμος περνά από μέσα», σε σκηνοθεσία Διαγόρα Χρονόπουλου. Μέσα από μία φαινομενικά απλή ιστορία, ο Καμπανέλλης σκιαγραφεί ένα πεδίο σύγκρουσης αρχών και αξιών, μια μάχη ανάμεσα σε έναν εύθραυστο κόσμο που φεύγει και σ’έναν άλλο, αδίστακτο που πλησιάζει. Παίζουν: Γ. Φέρτης, Χ. Κουτσουδάκη κ.ά. Info: «Υπόγειο» (Πεσμαζόγλου 5, Αθήνα), στις 21.15, τιμές: 10-15 ευρώ, τηλ.: 210 3228706. ◗ Ο πιστός πιανίστας - ερμηνευτής αλλά και μελετητής της μουσικής του Σεργκέι Ραχμάνινοφ, ο Βασίλης Τσαμπρόπουλος, θα παίξει έργα του Ρώσου συνθέτη στη συναυλία με τίτλο: «H υπέρβαση του ρομαντισμού». Info: Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (Βασ. Σοφίας & Κόκκαλη), στις 20.30, τιμές: 5-25 ευρώ, τηλ.: 210 7282000.
«Ο δρόμος περνά από μέσα», «Υπόγειο»
Το «Ποντίκι» σάς πάει θέατρο
◗ Με τη μορφή ενός «σκηνικού ντουέτου» ανεβαίνει το έργο του Ευριπίδη, «Μήδεια». Στο έργο μια πρωταγωνίστρια διχάζει το κοινό αλλάζοντας συνεχώς πρόσωπα και προσωπεία ενώ αναζητά τη βία χωρίς αρχαιοπληξία. Σκηνοθετεί ο Φίλιππος Κανακάρης. Info: «Bios Basement» (Πειραιώς 84), Δευτ. - Τριτ. στις 21.00, τιμές: 10 ευρώ, μέχρι 17.12, τηλ.: 210 3425335. ◗ Η Alexandra Gravas, η διεθνούς φήμης mezzo soprano – που μένει μόνιμα στη Γερμανία – παρουσιάζει τη νέα της δισκογραφική δουλειά «On the wings of love». Θα μιλήσουν ο Μίμης Πλέσσας, ο Γιώργος Ψυχογιός, ο Πανταζής Τσάρας και ο Δημήτρης Μπουραντάς. Info: «IANOS» (Σταδίου 17, Αθήνα), στις 12.30, είσοδος ελεύθερη, τηλ.: 210 3217917.
ΤΡΙΤΗ 12.11
◗ Μία έκθεση γελοιογραφίας με τίτλο «Με κοινή γλώσσα το χιούμορ» του Κουβανού Άνχελ Μπολιγάν και του Έλληνα Μιχάλη Κουντούρη παρουσιάζεται στο Ινστιτούτο Θερβάντες της Αθήνας. Info: Ινστιτούτο Θερβάντες (Μητροπόλεως 13, Σύνταγμα), ώρες λειτουργίας: Δευτέρα - Παρασκευή 10.00- 21.00, Σάββατο 10.0013.30, μέχρι τις 7.1, τηλ.: 210 3634117.
ΤΕΤΑΡΤΗ 13.11
ΣΑΒΒΑΤΟ 9.11
◗ Οι Χαΐνηδες, το συγκρότημα από την Κρήτη, με τραγούδια όπως «Ακροβάτης», «Συνταγές μαγειρικής», «Η Τίγρη», «Το καπηλειό» και πολλά άλλα ταξιδεύουν το κοινό τους στους μουσικούς δρόμους από την Κρήτη ώς τη Μικρά Ασία και από την Ανατολή πάλι πίσω στα Βαλκάνια. Info: «Ρυθμός Stage» (Μαρίνου Αντύπα 38, Ηλιούπολη), σήμερα στις 22.30, είσοδος 12 ευρώ με μπύρα ή κρασί, τηλ.: 210 9750060. ◗ Ο Γεράσιμος Γεννατάς και ο Κρατερός Κατσούλης πρωταγωνιστούν στο έργο του Τσαρλς Λάντλαμ «Η κατάρα της Ίρμα Βεπ». Υποδυόμενοι οχτώ διαφορετικούς ρόλους και αλλάζοντας 57 κοστούμια, ανεβαίνουν στη σκηνή από τον Δράκουλα και τον Λυκάνθρωπο μέχρι μούμιες ενώ ακούγο-
ΚΥΡΙΑΚΗ 10.11
◗ Η παράσταση παιδικού θεάτρου «Ο Θησέας και η Αριάδνη στο νησί των Ταύρων» επέστρεψε. Η Τζ. Παλαιοθοδώρου, ο Γ. Στάνκογλου και άλλοι 25 ηθοποιοί - χορευτές μεταφέρουν επί σκηνής τον μύθο μέσα από ένα πλούσιο θέαμα με σκηνικά εφέ και πολλή μουσική. Σκηνοθετεί και χορογραφεί η Σοφία Σπυράτου. Info: Θέατρο Badminton (Ολυμπιακά Ακίνητα, Γουδή), 11.30 & 15.00, τιμές: 10-15 ευρώ, τηλ.: 2108840600. ◗ Η σκηνοθέτιδα Μαρία Ηλιού και ο ιστορικός σύμβουλος Αλέξανδρος Κιτροέφ παρουσιάζουν το δεύτερο μέρος «Από τις δύο πλευρές του Αιγαίου». Info: Μουσείο Μπενάκη (Κουμπάρη 1, Κολωνάκι), στις 11.00 & 13.00, τιμές: 4-6 ευρώ, τηλ.: 210-3671014.
ΔΕΥΤΕΡΑ 11.11
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 8.11
◗ Η Μαρία Πάχες, η διάσημη χορεύτρια φλαμένκο, έρχεται στην Ελλάδα με 25 συντελεστές για να παρουσιάσει τη νέα της δημιουργία «Utopia». Info: Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (Βασ. Σοφίας & Κόκκαλη), 8 και 9.11, στις 20.00, 10.11, στις 19.00, τιμές: 19-70 ευρώ, τηλ.: 210 7282000. ◗ Η «Ιλιάδα» του Στάθη Λιβαθινού ανεβαίνει στο ανακαινισμένο Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά, γεμάτη ένταση αλλά και χιούμορ. Οι δεκαπέντε ηθοποιοί - σύγχρονοι ραψωδοί θα σας μυήσουν σε μάχες και συγκρούσεις. Info: Δημοτικό Θέατρο Πειραιά (Ηρώων Πολυτεχνείου), στις 20.00, τιμές: 8-25 ευρώ, τηλ.: 210 4194550. ◗ Το «Σύγχρονο Θέατρο» εγκαινιάζεται με την παράσταση «Ορλάντο» της Βιρτζίνια Γουλφ. Με ερμηνεύτρια την ηθοποιό Μαριάνθη Σοντάκη και σκηνοθέτη τον Σταύρο Τσακίρη, το έργο παρουσιάζει την ιστορία του/της Ορλάντο, που γεννιέται τον 18ο αιώνα στην Αγγλία και φτάνει μέχρι τον 20ό αιώνα. Info: «Σύγχρονο Θέατρο» (Ευμολπιδών 41, Γκάζι), στις 21.00, μέχρι 1.12, τιμές: 10-15 ευρώ, τηλ.: 210 3455020.
νται και σαιξπηρικά τσιτάτα. Σκηνοθετεί ο Κωνσταντίνος Αρβανιτάκης. Info: Θέατρο «Ελληνικός Κόσμος» (Πειραιώς 254, Ταύρος), στις 21.15, τηλ.: 212 2540315.
Μαρία Πάχες, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
✂
◗ Ο Γιώργος Αρμένης σκηνοθετεί και πρωταγωνιστεί σε μια μεγάλη επιτυχία του 1979, το «Ματζουράνα στο κατώφλι… Γάιδαρος στα κεραμίδια». Το έργο αφηγείται συμπυκνωμένα τα γεγονότα που σημάδεψαν την Ελλάδα του 20ού αιώνα. Παίζουν: Έ. Γεροδήμου, Π. Παπαδόπουλος κ.ά. Info: «Νέο Ελληνικό Θέατρο» (Σπ. Τρικούπη 34, Εξάρχεια), τιμές: 15-10 ευρώ, στις 20.00, τηλ.: 210 8253489. ◗ Παραφράζοντας τη φράση του Νίτσε «Ο Θεός είναι νεκρός», η ομάδα του Σίμου Κακάλα παρουσιάζει στο «Τέλος», ένα θέαμα επιστημονικής φαντασίας, που θα μπορούσε να έχει τον υπότιτλο «Ο πολιτισμός είναι νεκρός». Τα πάντα διαδραματίζονται σε μια απέραντη χωματερή, ένα νεκροταφείο του ανθρώπινου πολιτισμού. Και στην κορυφή επιβιώνει, στα όρια της εξαθλίωσης, μια αγέλη ανθρώπων. Info: Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών (Λεωφ. Συγγρού 107-109), 13-24.11 (εκτός Δευτ. & Τρ.) στις 21.00, τιμές: 18, 10, 5 ευρώ, τηλ.: 210 9005800.
✂
Το «Ποντίκι» σάς πάει θέατρο
«Φύλλο Σιγής»
«Η Γραμμή»
Το «Ποντίκι» εξασφάλισε για τους αναγνώστες του εκπτωτικές τιμές για την παράσταση «Φύλλο Σιγής», σε σκηνοθεσία και ερμηνεία Μιχαήλ Άνθη. Οι αναγνώστες που θα τηλεφωνήσουν στο 210 6898448 από τις 10 π.μ. ώς τις 5 μ.μ. θα μπορούν να παρακολουθήσουν την παράσταση πληρώνοντας 15 ευρώ τα δύο άτομα. Η προσφορά ισχύει για έξι διπλά εισιτήρια για την Τετάρτη 13.11, στις 21.00.
Το «Ποντίκι» εξασφάλισε για τους αναγνώστες του εκπτωτικές τιμές για την παράσταση «Η Γραμμή», η οποία βασίζεται στη κλασική μαύρη κωμωδία του Ίσραελ Άρθουρ Χόροβιτς. Οι αναγνώστες που θα τηλεφωνήσουν στο 210 6898448 από τις 10 π.μ. ώς τις 5 μ.μ. θα κερδίσουν δύο εισιτήρια στην τιμή του ενός (10 ευρώ). Παρασκευή 8.11 στις 21.15 και Σάββατο 9.11 στις 19.15.
Θέατρο Eliart (Κωνσταντινουπόλεως 127, Βοτανικός) Τηλ.: 210 3477677
Θέατρο «Αλκμήνη» (Αλκμήνης 12, Πετράλωνα) Τηλ.: 210 3428650
«Ο Θησέας και η Αριάδνη στο νησί των Ταύρων», θέατρο Badminton