scènes uit een
huwelijk
van ingmar bergman regie ivo van hove
rolverdeling op de achterzijde van ingmar bergman regie ivo van hove dramaturgie bart van den eynde vertaling karst woudstra scenografie/licht jan versweyveld coproductie kaaitheater brussel
assistentie regie jorinde keesmaat assistentie scenografie roel huisman hoofd techniek & productie götz schwörer productieleiding angelina kroft techniek arist richartz (1e inspiciënt), emile bleeker, sander van elteren, hans pieksma, nadin topal kleedster/publieksbegeleider jacolien honders decor uitgevoerd door atelier amsterdam castingadviezen hans kemna, marc van bree fotografie chris van der burght, jan versweyveld grafisch ontwerp roddy mac mahon, jan versweyveld publiciteit pauline van kordelaar druk ssp amsterdam
De voorstelling duurt ongeveer 4 uur, inclusief pauze. Scènes uit een huwelijk ging in première in februari 2005. Celia Nufaar ontving voor haar rol de Colombina, prijs voor beste vrouwelijke bijrol.
scènes uit een huwelijk
synopsis Johan en Marianne lijken het perfecte koppel. Ze zijn getrouwd, hebben kinderen en hun carrières zijn succesvol. Als Johan op een dag vertelt dat hij een andere vrouw heeft ontmoet, is hun huwelijk voorbij. In zes scènes volgen we hun helletocht, van de eerste kleine wrijvingen tot een ultiem fysiek gevecht. Scènes uit een huwelijk is een studie in intimiteit en behandelt symptomen die iedereen met de ervaring van een langdurige relatie herkent: de bruuske wisselingen van tederheid en wreedheid, het gevoel onbegrepen en ongezien te zijn, de door de jaren opgebouwde taboes en misverstanden, de misleidende gedachte dat men de ander volledig kent… Als een volleerd goochelaar voert Bergman ons langs een emotionele rollercoaster van een falend huwelijk. Afwisselend wordt de sympathie opgeëist door de man en door de vrouw: hij is nooit volwassen geworden, zij heeft zich altijd weggecijferd. Beiden worden heen en weer geslingerd tussen gespeelde onkwetsbaarheid en klein menselijke behoeften, tussen het verlangen de ander te behagen en eigenbelang, tussen geloof in een maakbare wereld en aanvaarding van het eigen falen. Hun ondergang lijkt onvermijdelijk totdat Bergman onverwacht een konijn uit de hoge hoed tovert. Na een titanenstrijd vinden de echtelieden elkaar in een moment van intimiteit, samen schuilen ze even ‘midden in de nacht in een donker huis ergens in de wereld’.
tekst Ingmar Bergman (1918 - 2007) is een van de belangrijkste vertegenwoordigers van de Europese auteursfilm, maar zijn oeuvre omspant ook theater, televisie, essays en schriftelijke biografieën. Zijn kindertijd, familie en complexe liefdesleven vormen een rode draad in dit werk. De slechte relatie tussen zijn ouders is bepalend voor zijn mensbeeld. Vooral in zijn eerste films concentreert hij zich op de trauma’s uit zijn jeugd. In Het zevende zegel (1957), Als in een donkere spiegel (1961) en De maagdenbron (1960) rekent hij af met de dogmatische godsdienst van zijn vader en gaat op zoek naar een meer humane spiritualiteit. Zijn focus verandert als hij ervan overtuigt raakt dat een mensenleven alleen betekenis krijgt in contact met anderen. Vanaf Persona (1966) toont hij zich een meedogenloze analysator van het menselijk falen in relatie tot anderen. Binnen de relatiedrama’s neemt Scènes uit een huwelijk (1972) een bijzondere plaats in. De symbolische aanpak van zijn vroegere films heeft hij ingeruild voor een realistische rauwe en intimistische stijl, die volledig ten dienste staat van het subtiele spel van Erland Josephson en Liv Ullmann. Bergman schreef Scènes uit een huwelijk als een serie van zes televisiefilms die hij daarna tot een film en uiteindelijk tot een toneelstuk bewerkte. Het verhaal gaat dat de straten van Oslo er verlaten bij lagen toen de serie werd uitgezonden en het scheidingscijfer in Zweden een uitzonderlijke piek vertoonde. In 2003 maakte hij het vervolg Sarabande, waarin de 78-jarige Josephson en de 62-jarige Ullmann opnieuw in de huid van Johan en Marianne kruipen.
vertaling Karst Woudstra studeerde ondermeer Scandinavistiek, Italiaans, Russisch en esthetica. Tijdens zijn studies zwief hij door Europa en belandde in Zweden waar hij een dramaturgieopleiding volgde. Hij staat officieel te boek als de man die in 1983 de Zweedse toneelschrijver Lars Norén in Nederland introduceerde, waarmee de auteur zijn enthousiasme voor het theater herwon. Woudstra heeft een groot en meermaals bekroond oeuvre voor toneel geschreven. Tot zijn bekendste werken behoren Een hond begraven, De Stille Grijzen van een winterse dag in Oostende, Total Loss en Een Zwarte Pool. De laatste jaren legt hij zich vooral toe op regisseren, zowel in Nederland als in België en Duitsland.
Marianne Het is zo aandoenlijk je zo bezig te zien. Ik lijk wel gek. Je bent kleiner geworden op de een of andere manier.
k f
Johan Maar zo, hier, midden in de nacht, in een donker huis, ergens in de wereld, zit ik met jou in mijn armen. En ik in de jouwe. Al kan ik onmogelijk beweren dat dat met veel inzicht en inleving gepaard gaat.
regie Ivo van Hove: ‘Scènes uit een huwelijk laat zien, hoe de Westerse mens in de beschaafde wereld zijn identiteit dreigt kwijt te raken. In een wereld zonder God wordt de mens op zichzelf teruggeworpen. Marianne en Johan denken het ideale koppel te zijn, maar zien niet dat hun huwelijk een huis op drijfzand is. Wat volgt is een theatraal onderzoek naar de ware aard van de liefde en het samenleven. Bergman toont hoe moeilijk dit is in onze open samenleving. Hij kijkt door een microscoop naar een van de kleinste cellen van onze maatschappij, een huwelijk tussen man en vrouw. Hij toont ons het verrottingsproces maar ook de mogelijkheid tot herstel.’ Van Hove regisseert dit seizoen ook Maxim Gorki’s Kinderen van de Zon, Nooit van elkaar van Jon Fosse en Tom Lanoye’s nieuwe toneeltekst de Russen! voor Toneelgroep Amsterdam.
scenografie Jan Versweyveld transformeert de schouwburg tot een intieme ruimte. Drie koppels spelen simultaan, het publiek verplaatst zich per scène op het podium en maakt op onvoorspelbare wijze deel uit van de grillige wereld van Johan en Marianne. Door de hoge mate van intimiteit krijgt de bezoeker de sensatie van een vergrootglas waardoor hij alle processen ziet van een ontwricht huwelijksleven.
personages johan alwin pulinckx | roeland fernhout | hugo koolschijn Johan vindt zichzelf een geslaagde academicus, echtgenoot en vader. Onder die bravoure schuilt een angstige man, die geborgenheid zoekt in materiële welstand en de koestering van gezin en familie. Conflicten gaat hij het liefst uit de weg, omdat die zijn nest bedreigen. Als zijn diepgewortelde onzekerheid zich niet langer laat beteugelen, verbrandt hij alle schepen achter zich en vlucht in een relatie met een jonge vrouw. Johan komt zichzelf genadeloos tegen en moet onder ogen zien dat hij een jongen is van middelbare leeftijd die nooit volwassen zal worden.
marianne suzanne grotenhuis | hadewych minis | janni goslinga Marianne definieert zichzelf bescheiden als de vrouw van en de moeder van. Eigen verlangens staat ze zichzelf niet toe, maar ze heeft een feilloos mechanisme ontwikkeld om haar wil via anderen te realiseren. Als Johan haar verlaat, stort haar wereld in. Met vallen en opstaan leert ze voor zichzelf een plaats op te eisen. Ze vindt een evenwicht tussen haar diepgeworteld verlangen naar vrijheid en de wil betekenisvol te zijn voor anderen. Van nature een optimist blijkt ze uiteindelijk erg weerbaar te zijn. ‘Ik vertrouw op mijn verstand. En mijn gevoel. Die werken samen. Ik ben met allebei tevreden. Nu ik ouder geworden ben, heb ik zelfs een derde medewerker. Mijn ervaring.’
scènes uit een huwelijk
barry atsma kitty courbois jacob derwig roeland fernhout fred goessens janni goslinga marieke heebink fedja van huêt chico kenzari hans kesting hugo koolschijn
amsterdam stadsschouwburg* (020 624 23 11) vr 7 t/m zo 9, do 13 t/m zo 16 jan | heerlen parkstad limburg theaters (045 571 66 07) do 20 jan | tiel agnietenhof (0344 673 500) vr 21 jan | theaters tilburg (013 543 22 20) di 25, wo 26 jan | den bosch theater aan de parade (0900 337 272 33) vr 28 jan | amsterdam stadsschouwburg wo 9 t/m vr 11 feb goudse schouwburg (0182 51 37 50) di 15 feb alkmaar de vest (072 548 99 99) vr 18 feb amsterdam stadsschouwburg vr 6 t/m zo 8 mei 11 | wijzigingen voorbehouden
* inleiding vr 7 en vr 14 jan, vr 11 feb, vr 6 mei
ensemble hadewych minis chris nietvelt celia nufaar frieda pittoors alwin pulinckx halina reijn gijs scholten van aschat eelco smits karina smulders leon voorberg
10 | 11
sterren kijken met dragan bakema & maria kraakman
antonioni project
8 jan | nagesprek wo 9 feb 11
naar michelangelo antonioni regie ivo van hove coproductie holland festival feb 11 londen
toneelgroep amsterdam Toneelgroep Amsterdam is het stadsgezelschap van Amsterdam en het grootste toneelgezelschap
nooit van elkaar première
in Nederland. Met 350 voorstellingen en ruim 20
van jon fosse regie ivo van hove coproductie desingel antwerpen feb t/m mei 11
producties per seizoen is TA een toonaangevend en innovatief repertoiregezelschap van internationale allure dat wordt geleid door Ivo van Hove. Kern is een ensemble van 21 acteurs. Bekende voorstellingen zijn Angels in America, Romeinse tragedies, Het temmen van de feeks, Rouw siert Electra, Opening Night en Scènes uit een huwelijk. TA-2 is het platform van TA voor de ontwikkeling van (regie)talent. TA-junior verzorgt educatieprojecten en juniorvoorstellingen voor en door jongeren. TA-extra is de verzamelnaam voor alle randprogrammering zoals inleidingen en workshops. TA-alliantie werkt samen met mightysociety van Eric de Vroedt en met Female Economy van Adelheid Roosen.
glengarry glen ross van david mamet regie eric de vroedt coproductie toneelschuur producties feb t/m apr 11
spoken première van henrik ibsen regie thomas ostermeier feb t/m mei 11
ta-alliantie la voix humaine
mightysociety9 première
van jean cocteau regie ivo van hove mrt t/m mei 11
tekst/concept/regie eric de vroedt powered by toneelgroep amsterdam apr, mei 11
la grande bouffe naar de film van rafael azcona, francis blanche, marco ferreri regie johan simons productie toneelgroep amsterdam/ntgent mrt, apr 11
opening night
ta-junior a fucking sales story première naar glengarry glen ross regie maartje ghijsen, victor mentink mrt, apr 11
van john cassavetes regie ivo van hove productie toneelgroep amsterdam/ntgent mei 11 wenen
angels in america van tony kushner regie ivo van hove mei 11
de russen! première van tom lanoye naar tsjechov regie ivo van hove coproductie holland festival/international theatre festival dialog-wroclaw jun 11
Deze productie kwam tot stand met medewerking van auteursrechtenbureau ALMO bvba in opdracht van Josef Weinberger ltd, Londen en de Ingmar Bergman Foundation.
www.ingmarbergman.se
subsidiënten
sponsor
www.tga.nl | info@tga.nl | marnixstraat 427 1017 pk amsterdam | t. (020) 795 99 00 f. (020) 795 99 01
scènes uit een huwelijk
marianne suzanne grotenhuis hadewych minis janni goslinga
johan alwin pulinckx roeland fernhout hugo koolschijn
katarina jessie wilms
peter leon voorberg
eva charlie chan dagelet
mevrouw jacobi/moeder celia nufaar