Saksofon

Jak szybko można zacząć naukę gry na saksofonie?

Najważniejsze są predyspozycje fizyczne dziecka, zatem trudno jest określić dolną granicę wieku. Na pewno jednak ze względu na specyfikę saksofonu (jest instrumentem dętym, do tego dość ciężkim) nie można zacząć zbyt wcześnie. Myślę, że najlepszy wiek to 11, 12 lat.

I nie można od razu zacząć grać „rozrywki”?

Warto najpierw zdobyć podstawy „klasyczne”, tj. ukształtować prawidłowe zadęcie, stosując ustnik o mniejszym odchyleniu, rozwinąć technikę i opanować prawidłowy oddech. Wielu młodym osobom wydaje się, że mogą grać jazz, rozrywkę i improwizację od razu.

Tymczasem droga ta nie jest taka prosta. „Klasyczna” baza, granie gam i etiud oraz standardowej literatury saksofonowej jest naprawdę ważne w procesie kształcenia.

Saksofon, choć jest instrumentem stosunkowo młodym, ma już bardzo bogatą i stale powiększającą się literaturę muzyczną.

Jeden z najsłynniejszych obecnie saksofonistów – Jean-Marie Londeix, profesor konserwatorium w Bordeaux, powiedział, że co roku powstaje około 2000 pozycji na saksofon lub z jego wykorzystaniem. Prawdopodobnie saksofon jest instrumentem szalenie inspirującym kompozytorów. Jednak mimo istnienia licznych utworów, saksofoniści poszukują odnośników „klasycznego” repertuaru i dokonują coraz więcej transkrypcji.

Studenci Claude’a Delangle’a, profesora Conservatoire Superieure de Music w Paryżu, sami piszą transkrypcje utworów, które chcą zagrać!

Literatura saksofonowa, tak jak sam instrument, jest „młoda”. Znanych jest zaledwie kilka transkrypcji barokowych, żadnej klasycznej, świeża transkrypcja sonaty Francka i dopiero Debussy…

Istnieją transkrypcje barokowe utworów fletowych i skrzypcowych Bacha, Händla, Telemanna. Z klasycyzmu jedynie kilka miniatur, ale już z romantyzmu – klarnetowe sonaty Brahmsa, „Fantasienstucke” (na „sopran”), a z późniejszej muzyki transkrypcja „Sonatiny” Ravela na fortepian. Pomimo całego bogactwa literatury napisanej na saksofon, granie i tworzenie nowych transkrypcji to dobra tendencja.

Saksofon jest kojarzony głównie z muzyką rozrywkową, ale powstał jako instrument klasyczny.

Niemal od razu, gdy został wynaleziony, znalazł zastosowanie w orkiestrach symfonicznych i wojskowych. W jazzie ważną rolę zaczął odgrywać dopiero na początku lat trzydziestych XX wieku, w dobie stylów: chicago i swing. Nieco później nie było gatunku muzyki jazzowej, w którym nie zastosowano by saksofonu. Saksofon jest królem jazzu, ale większość saksofonistów to „klasycy”! W Polsce saksofon klasyczny można studiować aż w ośmiu akademiach muzycznych (łącznie z filiami), a „jazzowy” na jedynym, jak dotąd, wydziale muzyki rozrywkowej w Akademii Muzycznej w Katowicach (ewentualnie na kierunkach specjalistycznych, utworzonych w akademiach muzycznych w Bydgoszczy i Wrocławiu).

Wliczając uczniów szkolnictwa niższych szczebli, można zauważyć, że „klasyków” w Polsce jest znacznie więcej. W Europie i świecie nie ma takich dysproporcji, bo w prawie każdym liczącym się uniwersytecie obok „klasyków” kształci się także muzyków jazzowych. Warto dodać, że wielu wybitnych saksofonistów jazzowych przechodziło klasyczną szkołę gry. I ta okazała się niezmiernie istotna dla ich kariery.

W końcu marca obchodziliśmy 160. rocznicę zbudowania saksofonu. W jaki sposób ten instrument powstał?

Saksofon został skonstruowany w 1840 roku, ale Adolf Sax udoskonalał go jeszcze przez kilka lat i opatentował 21 marca 1846 roku w Paryżu – stąd okrągła rocznica. Sax stworzył saksofon w Belgii, ale przywiózł go do Paryża, by zainteresować nim ówczesnych kompozytorów.