MUSTAFA ÇOKA Y Hayali, Faaliyetleri ve Fikirleri
biraz farklı şekilde anlatmaktadır. Türkistan'ın mukadderatı için çok önemli alan bu hadiseyl aynen aktarıyarum: "Orenburg Kazaçi Atomanı Dutov'un hükümeti ve ordu idaresine karşı inkılabi hareket 1 9 1 8 yılının Teşrin-i Seni (Kasım) ayında değil, Kanun-ı Ewel Aralık ayında hazırlanmış idi. Ataman Dutov'a karşı hareket ancak Amiral Kolçak hükümet başına geldikten sonra mümkün idi ... Ikinci olarak. Zeki Bey'in gösterdiği 6-- Teşrin-i Seni'de Alaş Orda hükümetinin Torğay Valisi bir tarafa, hatta Alaş Orda hükümetinin kendisi bile hem yok idi. Çünkü, Alaş Orda hükümeti Omsk Direktaryası tarafından 22 Teşrin-i Ewel (Ekim)'de lağvedil mişti ... Bu lnkılôp aslında 1 91 8 yılının Kanun-ı Ewel (Aralık) ayında hazırlanıp, ona iştirak edenler Orenburg Kazaçilerinden Kargin, Oren burg Kazaçilerinden erkan-ı harp miralayı Maxin, Aus Sosyalist Revollyutsiyoneri (SA) Vadim Çaykin, Zeki Velidi ve benden ibaret idlk ... Kolçak hükümeti tarafından tutuklanıp, Eketerinburg şehrinden Çelebi şehrlne getirildiğimiz zaman (22 . 1 1 . 1 9 1 8) geçici hapis hanemiz olan demir yol vagonundan kaçarak Aralık ayının başlarında ( 1 91 8 yılında) Vadım Çaykin ile ben Orenburg'a ulaştı k. Bol şevikiere karşı mücadelemizde 'Rus Beyaz Kuwetleri' ile birleşerek gayemlze ulaşamayacağımızı iyice anlamıştık. Şimdiki planımız, Başkurt ordusu ile bir kısım Kazaçilere dayanarak, Türkistan'ı Kızıllardan geri alma hareketini başlatmaktı. Orenburg Kazaçi toprağı haricinde Kazaçılerin savaşa katıl malarını asla istemeyen Ataman Dutov, tabii, bu planımıza düşman idi. Kazaçi başkanları içerisinde Kargin ile Maxin bizlerle aynı fikri paylaşıyorlardı. Bunlar Dutov'u devirmeye hazır olduklarını l) l l lemediler. Kargin, Dutov'un yerine Kazaçiler Atomanı olmayı kabul et ti. Maxin ise çoktan Sosyalist Aevolyutsenerler (SA) fırkasına mensup zabıtlardan olup, o sıralarda Aq-töbe cephesinde kumandan ldl. Başkurtlar da ona inanırlar idi. Plônımızın en merkezi noktası. tabii, Başkurt kardeşlerimizin buna katılmasıydı. Başta Zeki olarak Başkurt hükümeti ve zabitleri bu plônı memnuniyetle kabul görür ldller hem de plônın gerçekleşmesi yolunda samimi hareketlerde bulunduklarını