AZERBAYCAN'DA TÜRK ALFABESİ
5
bugün Türkiye'de kullandığımız harflerin tıpkısıydı : a, b, c, ç, d, e, f, g, h, i, k, l, m, n, o, p, r, s, t, u, v, z harfleri T ürkiye ve Azerbaycan alfabe lerinde de aynen kullanılıyordu. Azerbaycan T ürk alfabesinde değişik harfler de vardı. (Ö) harfi Danimarka alfabesinden alınmıştı. O) harfi Al man alfabesinden alınmıştı ve (y) sesi veriyordu. (y) harfi ise Rus alfabe sindeki gibi (u) sesi veriyordu. Aynca, iki (n) harfi, iki (e) harfi ve iki (q) harfi kullanılmıştı. Alfabe 33 h arfliydi. Yeni T ürk Elifba Komitesi tarafından Baku'da hazırlanmış olan bu alfabeye Yeni Türk Elifbası (Alfabesi) adı verilmişti. Bütünüyle bu yeni al fabe ayrıntılı bir fonetik alfabeydi. Her ses bir harfle gösterilmişti. Bizim alfabemizi bilen bir kimse Azerbaycan'da hazırlanmış olan bu T ürk alfa besini de kolayca okuyabiliyordu.
"Yeni Yol" Gazetesi Yeni Türk Elifba Komitesi, hazırladığı yeni T ürk harflerini dökt ürd ükten sonra hiç vakit kaybetmeden uygulamaya geçti. İlk iş olarak yeni harflerle bir gazete yayımlamağa başladı. "YENİ YOL" adını taşıyan ve ]ENİ ]OL şeklinde yazılan bu haftalık Türk gazetesinin ilk sayısı 2 1 Eylül 1922 Cuma g ünü çıkmıştır. Gazete, Baku'da, Birinci Hükumet Mat baasında basılıyordu. "Haftalık, edebi, bitaraf T ürk gazetesi" olduğunu duyuruyordu. 27 X 35 santim boyutundaydı. Dört sayfalıktı. Gazetenin idare yeri olarak "Zavedenski 12" (Baku) adresi gösteriliyordu, ama gaze teyi çıkaranların adlan açıklanmıyordu . Yalnız son sayfasında "Gazete he yeti" denmekle yetiniliyordu. "YENİ YO L" gazetesi, genel T ürk tarihinde Latin harfleriyle yayım lanmış olan ilk Türk gazetesidir. Bu bakımdan onun Türk yazı devrimi ta rihinde başlı başına bir yeri vardır. T ürk yazı devrimi tarihiyle ilgili ya bancı araştırmaların hemen hepsinde YENİ YOL \ın adı anılır. Böyle öncü bir gazeteyi çıkarmak şere fi Azerbaycan Türklerine aittir.
Müjdeler ve Tebrikler Genç ve idealist Azeri aydınlarının çıkardığı reni Yol gazetesi, ilk sayı sında, "yeni Türk alfabesinin" hazırlanmış olduğunu duyurdu. Bu alfabeyi hazırlayanları hararetle kutladı. Gazetenin baş sayfasını bu m üjde ve teb rik mesajına ayırdı. Azeri ağzıyla aynen şöyle dedi: "Temcid edirik haman muarifdost yoldaşları, ki "Yeni T ürk Elifbası nı" imdi meydana koydular.