Àçÿðáàéúàí ùþêóìÿòè Ðåñïóáëèêà Òàëûø Ìÿäÿíèééÿò Ìÿðêÿçèíèí ôÿàëèééÿòèíäÿ ìàðàãëû äåéèë!
¹ 03 (61)
ТОЛЫШОН ÑßÄÎ
8 aprel 2014-íÿ ñîð
ÌÖÑÒßÃÈËß ÐÓÆÍÎÌÀ
ÜÛÉÌßÒÈØ
40 êîï.
Бя Щилал Мяммядови озодяти!!!
“AZƏRBAYCAN EVİ” İDEYASI REALLAŞA BİLƏR 1 aprel 2014-cü ildə Bakı Slavyan Universitetinin akt zalında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Milli münasibətlər, multikultiralizm və dini məsələlər üzrə müşaviri Kamal Abdulla Respublikada yaşayan xalqların milli və dini icma rəhbərləri ilə görüş keçirmişdir. Görüşdə Azəri-Talış İctimai Birliyinin sədri Mehdi Səfərov, həmən birliyin sədr müavini
Seyran Rəfiyev və Respublika Talış Mədəniyyət Mərkəzinin sədri, “Tolışon Sədo” qəzetinin baş redaktoru Rafiq Cəlilov da iştirak etmişlər. Görüş iştirakçılarından aldığımız məlumata görə Kamal Abdulla Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Milli münasibətlər, multikultiralizm və dini məsələlər üzrə müşavir postunun yaradılmasının zərurətlərini, bu vəzifədən irəli gələn məsələlərin həlli yollarından danışaraq sözü görüş iştirakçılarına verdi. İlk olaraq Dağ Yəhudiləri İctimai Birliyinin sədri söz alıb, Kamal müəllimin bu vəzifəyə ən layiqli namizəd olduğunu xüsusi vurğulayıb, Kamal müəllimə işlərində uğurlar arzuladı. Sonra söz ATİB-in sədri Mehdi Səfərova verildi. Mehdi Səfərov Kamal müəllim ilə 1990-cı illərin əvvəllərindəki görüşlərini xatırlayaraq, Kamal müəllimə işlərində uğurlar arzuladı. Daha sonra Mehdi müəllim ATİB-in qeydiyyata alınmasında yaradılan xüsusi və absurd maneələrdən danışaraq,
RTMM-nin sənədlərinin də bərbad vəziyyətdə olduğunu diqqətə çatdırdı. Mehdi müəllim həmçinin “Tolışon Sədo” qəzetinin dövlət tərəfindən maliyyələşməməsini də cənab müşavirin nəzərinə çatdırdı. ATİB-in sədrindən sonra Respublikada mövcud olan bir sıra icmalarınn rəhbərləri də Kamal müəllimi yeni təyinat ilə təbrik edərək, Kamal müəllim ilə olan xoş
xatirələrini məclis iştirakçılarının nəzərinə çatdırdılar. Sonra söz RTMM-nin sədri Rafiq Cəlilova verildi. Rafiq Cəlilovv sözünə “Kamal müəllim, mən sizi təbrik etməyəcəm, çünki sizin boynunuza ağır bir yük qoyulub” cümləsi ilə başlayıb, Azərbaycanı gözəl bir xalçaya bənzədib, burda yaşayan millətlərin də həmən xalçanın rəngləri olduğunu qeyd edərək, hər hansı bir rəngin tündləşdirilməsinin yol vetrilməz olduğunu vurğulayıb, Talış zonasında fəaliyyət göstərən “CənubTV” kanalında Talış adına xüsusi bir qadağanın qoyulduğunu, Lənkəran Dövlət Dram Teatrında Talış dilində tamaşaların səhnəyə qoyulmamasını cənab müşavirin diqqətinə çatdırdı. Sonra Rafiq Cəlilov nitqini bu cümlə ilə bitirdi: Kamal müəllim, dəfələrlə Prezidentə qəzetimizə yardımla bağlı müraciətlər etmişik, KİVDDF-dan aldığımız cavablarda “heç bir mətbu orqana yardım edilmədiyi” vurğulansa da, ildə iki dəfə 31 adda qəzetə 2
milyon manat yardım ayrılmasını necə başa düşək? Kamal müəllim Talış zonasında bir sıra görüşlər keçirdiyini vurğulayaraq, Lənkəran Dövlət Dram Teatrında tamaşaya baxdığını və bu vaxt Talış dilində tamaşaların səhnəyə qoyulub-qoyulmamasını soruşduğunu, teatrin rəhbərinin isə Talış dilində tamaşa ssenarilərinin olmadığını deməsini bildirdi. Yaranan dialoq zamanı Rafiq Cəlilov Masallıda bir qrup gəncin öz vəsaitləri hesabına ssenari yazıb, film-tamaşalar çəkdiklərini hörmətli müşavirin nəzərinə çatdırdı. Mehdi Səfərov da dialoqa qoşularaq “Cənub TV”-də Talış dilində heç olmasa gündəlik bir saatlıq verilişin verilməsinin zəruri olduğunu bildirdi. Kamal müəllim bu məsələlərin həllinin mümkünlüyünü bildirib, bu məsələlərin həlli üçün bir az vaxtın tələb olduğunu nəzərə çatdırdı. Daha sonra digər icma rəhbərləri də söz alaraq Kamal müəllimi təbrik edib, ona işlərində uğurlar arzuladılar. “Samur “ qəzetinin baş redaktoru Sədaqət Kərimova Azərbaycanda yaşayan millətlər üçün “Azərbaycan Evi”nin tikilməsini təklif etdi. Kamal müəllim bu ideyanı dəstəkləyərək, bu barədə Prezidentə məruzə edəcəyini bildirdi. Görüşdən sonra Kamal müəllim bəzi informasiya vasitələrinə müsahibə verdi.
MOVARDƏ RUJI MOBARƏKE! Rujon pərdən, manq dəvardə, Sini səpe sine vardə. Osəmedəş sor eqardə Duste dustiku xəbədo Ay çəmə İradə dodo!
Həzo jıqo bıvindoj sin Bıjioj ım sini şin-şin. Kardə kono əbıni qin Benibəka hiç ki yodo Ay çəmə İradə dodo!
Rövşən boli, deştə şoni Bijiojon de xəşəconi. Tı məlaykəş ıştı to ni, Liko vəvu şeş bə Mədo Ay çəmə İradə dodo!
Orzuono sə bırəso, Umrı enıqno soğnə, so. Votə dıvono bıməsoƏ yolə Rəbb, yolə Xıdo Ay çəmə İradə dodo!
Məktəbiş bəçəmə soni Umutdəş bəmə zıvoni. Oxşəş doydəş tı bə honi Ovon səvon tıniş bıdo Ay çəmə İradə dodo!
Ozavzıniy zıvoni zik, Habil tıni kardə təbrik Mirfəyazən xanboz, şərikSədo doydə əv bı Sədo. Ay çəmə İradə dodo! İlyasi Habil iyən Mirfayaz Likməkani
Vüqar Mustafayev
“Tolışon Sədo” qəzetinə dəstək olmaq istəyənlərin nəzərinə: Bu bizim qəzetin yeni BANK REKVİZİTLƏRİdir AZN çün“Bank of Baku” ASC “28 may” filialı, Cəlilov Rafiq Şahrza oğlu: hesab nömrəsi 3801000000159315 IBAN AZ53JBBK00003801000000159315 VÖEN 1700038881 kod 504506 müxbir hesabı AZ27NABZ01350100000000007944 S.W.İ.F.T JBBKAZ22 Tel: (994 12) 565 15 25 Fax: (994 12) 565 14 25
US Dollars: Jalilov Rafig Shahrza oghlu ACC N 3811001000159315 IBAN AZ88JBK00003811001000159315 İNTERMEDİARY BANK: COMMERZBANK AG CORR. ACC.: 400886784800 SWIFT: COBADEFF Frankfurt, Germany BENEFICIARY BANK: “Bank of Baku” OJS S.W.I.F.T. JBBKAZ22 Baku, Azerbaijan Tel: (994 12) 565 15 25 Fax: (994 12) 565 14 25
Euro Jalilov Rafig Shahrza oghlu ACC N 3811002000159315 IBAN AZ43JBK00003811002000159315 İNTERMEDİARY BANK: RAIFFEISEN BANK INTERNATIONAL CORR. ACC.: 055.062.160/100 SWIFT: RZBAATWW Viena, Austria BENEFICIARY BANK: “Bank of Baku” OJS S.W.I.F.T. JBBKAZ22 Baku, Azerbaijan Tel: (994 12) 565 15 25 Fax: (994 12) 565 14 25
P.S. hesaba Azərbaycanın istənilən yerindən “Bank of Baku”nun və “MilliÖN”ün terminallarından “Debit ödəmə” vasitəsi ilə istənilən valyuta ilə “anonim” ödəniş etmək olur, bu vaxt ad, soyad və digər məlumatlar tələb edilmir.
2
¹ 03 (61) 8 aprel 2014-íÿ ñîð
Òîëûøîí Ñÿäî
KƏMOR “Bevecə jen çı morisən yavay” Yolon sıxan
Барат Гасымов (sıftəş navminə numrədə) - Hovəle, tı lap çımı dıli bə xuni vay. Sı moron ve xətoə morin. Votdən əvon haft bo bedən. İqləni kışteədə, ə iqlon tosə ıştə umri oxoy əçəy ğısosi səydən çə odəmiku, əçəy ailəku, əğlonku. Xıdo bəşmə dimi diəş ka ki, əğıli ə merısə morış kıştə ni. Bımədə mı damə bim: - Neye, kinə! Imon həmmə nəğılin, həmmə dün. Mı kitobədə handə, nıvıştən ki, çı sımori hiç zəhərış bedəni, əv əncəx ədəmon torsonero çı dumisə ros bedə, hucum kardə, hətta penc-şəş metrən şoddə ıştəni. Şazi dımı rozi nıbe: - Tı çiç votdəş, kinə! Bə kitobi bovə kardedəş?! Çəmə diədə qıləy merd sımor kıştedə, peşo nəvedə əçəy boonən qıləyqıləy pəydo kardedə, kıştedə. Ə merıson haft boə bedən, çəvon şəş qıləni kıştedə, haftminci boəro çiç nəvedə pəydo kay zındəni, Şanqo ə sımor boə bə xəlvəti omedə dəşedə bəçəy yonqo. Merd kədə bedəni, əçəy jeni tıkındə, kıştə. Maştənəy merd omedə beşedə, vində ki, mori jenış kıştə, ejən çənədə nəvedə, ə sımori pəydo kay zındəni. Hıteədən ıştə har ehtiyati qətedə ki, mor bəy qıne nızno. Sori dəvardə, sımor şanqo omedə, çı merdi ahu-imon iqlə zoəşən lefədə tıkındə, kıştedə. Merd vində ki, sı-
mor das kəşdəni, əy pəydo kayən bedəni, əve ıştə səy peğətdə, çı məholo beşedə, şedə bə qıləy diəroə məhol, dəmandə əyo jiy. Penc sor dəvardedə, sımor nəve-nəve omedə beşedə bə məhol, nəvdə ə merdi pəydo kardedə, eğındə əçəy dumo. Merd çı koyku omedə bə kə, şanqonə hardə, dəşedə bəştə lef hıtedə. Sımorən omedə dəşedə bəçəy yonqo, tıkındə əy, oxoy ıştə ğısosi səydə, beşedə şedə. Mı bımi etiroz kardeədəy ki, əv əfsanəy, çı xalqi mifik təsəvvuronku bə məydon beşə, Vəsiən beşə çı Şazi tərəfi, damə be: - Hovə, əv düz votdə. Ə merıson haft boə bedən, əve bəvon qıne əbıni. Isə boy, bəvədə əmənən ımi hiç fikir kardedənıbimon. əqəm ə sımormon pəydo kabəy, yəğin ki, əy əkıştimon. Çok be ki, əmə əvmon pəydo kay nıznəy. Şazi damə be: - Hovə, həni şımə hiçion nıkay? - Boçi? Mı zındəbim ki, ı mor həşərati zəhər DDT- ye. Əvşonən, çan sore ki, ləğşon kardə. Çımı amuzoə doxtore, sanepidstansiədə ko kardedə. Bəyım vote, xosə amuəzo, çəmə soədə sımor pəydo bə, əmə tarsdəmon, zındənimon çiç bıkəmon. Çı dezinfeksiya idarə iskıladi kıçədə i-dı kisə kanə DDT mandəybən. Çəvonədə iqlə kisəş vay doşe bəmı. Şazi xəbə səy: - Hovə, əv kom idarəy, qavar tı “siçanmuş idarə” votedəş? Vəsi təsdiğış kay: - Ha, ha, ə idarəy: “siçan-muş idarəsi”. Əğlon dədə peğətışe ə kisə DDT eş peşandışe çı soy parçınə bınondə, tiə-miə beşə vıronədə soy qırdo-qırdoş peşandışe. Çəmə so yole, ıştənən çı se tərəfiku dı
səvxozi tərəvəzə sahə əhatə bə. Isət səvxoz-məvxoz mandə ni, bırkımoti eğətə ə sohon, mor-melıən pure əyo. DDT peşandə bəpeşt i haftə, da ruj odəmon roisə hejo mardə mor vindəbin. Mor hesbe lap i metrə nim dırozi. Ə DDT çəmə tərəfi moronış həməş kıştəbe. Çəmə conən sakit be, soədən həni mormon nıvinde. Mı xəbəm səy: - Hovə, bəs şımə həmro çoko be? DDT peşandeədə əy ıştə bukəş dı maskə qətəbe? Əlcəkış pevuniə bə bəştə dason? - Neye kinə! Çı maskə, çı əlcək? Xosxosilə dıştə təylə dasonış peşande bə parçinə bınon. Hovə, mı DDT hınəm bəvədəm vinde. Bə həndəvəronədə iqləşən mor-melış səğ onığəte! Mı ejən ıştə mərağım ebay nıznəy: - Bəs peşo? Şımə həmro çoko be? - Çoko be? Şirtəki merdbe. Manqi çimbənav bəştəş bərk sard jəy, dəmande etoxe. Isə noxəşe, kədə qıniə. Bə rentgenmon bay, deyəsən sipi çiqəron arədə çə merısdə pəydo bə. Çəmə kəy peşt əve, hovə! Xıdo nıkə bəy jeşe bıbu. Haruj bə Xıdo bə lovəm ki, bəy hiççi nıbu. Isət kə-bə həmmə bəmı diəkardə. Əv səpo nəvəbəy, mı hiç çı Boku kuçonsə limoə alver əkəym?!... Polisonən odəmi çaşon bekardən, xısusən çı tolışon... iyo məhvat, əyo məhvat, iyo alver məkə, əyo məmand... - Ha hovə... – çı Şazi dardonən obəyn, - bəçəmə zambulonən ləğı jəydən. Çəğınən qırdə kardən əməni bə aftəboz, bardən bə polisə idorə, iltizom səydən... Mı damə bim: - Bəs boçi vıjorədə həvatdənion? - Ee!.. – Şazi erəxəy bəmı dı kinayə, Tı çıç votdəş hovə, vıjorədə hələ virə səy
boho be votdənim, limo ğiymətən erjone. Çəmə dı limo sə pul hejo əyo orəxedə. Bə polison bıdə, bə doxtori bıdə, bə sıpə bıdə, bə kıtı bıdə.. Çəmə sə pul hejo əyo orəxedə. Bə kə hiççi barde zındənimon. Kuçonədə həvateədə çok səydən, çokə pul doydən, İqlə əncəx ın polis-kəsmiş nıbu. Xıdo bəvon insof-mınsofış doə ni. Hiç fikir kardənin ki, əmə bı yaşədə bə Boku kuçon boçi eqıniəmon... Boştə çokə rujo eqıniəmon, ya harşemon hese, bə nəve oməmon? Balonən çəş kardən kədə, çəş kardən ki, ısə inə bome, hardı-həş, tojə sə-tan bəvay, çok bəjiymon...Ee.. hovə, hovə, vallah, ımən qıləy jimon ni! Səveti devrədə joğobe?! Mı bəki, Boku kuçon, vıjoron bəki? Iştə koy əkəymon səvxozi sahonədə, maaşmon maaş, mukafatmon mukafat. Hələ ıştə soən əkaştimon, bol-boli məhsul peğətimon. Xıdo okuşno çə sıpəzoə Qərbəçovi dudımon ki, əmənış bı bevəcə rujış eğande!.. Mı fikrım kay ki, ne, sıxani dəqiş kay lozime, ve şeon səpe okarde lozim ni. Əve, damə bim: - Ənıvışt Əlibalə Hacızadə “İtkin gəlin” nomədə kitobış hese, əyoən çı mori həqqədə qıləy əhvolot hese. Ve vaxte əmə çı moron hejo bevəci votdəmon, əmo, çı moron çokişonən bedə. Şazi rərə dı məraği erəxəy bəmı: - Çoko? Əv çiç nıvıştedə ki? Hovə bə ha ənıvışt-mənıvışti bovə məkə! Kinə, çəvon sənəte, nıbəyonən bınıvışton, pul bısənon. Yolon votə: “bə mori sipiən, sioən nəhlət bıbu! Mı rərə etirazım kay: - Neye, kinə! Əlibalə muəllim duz nıvıştedə. Əçəy təsfir kardə əhvolot Əfqanıstanədə bedə. Əncəx peşoən çəmə merdonkuən bımi oşə əhvolotonım məsə. Imi voteədə bedəm çəşonım pexəvəy bə kənoədə nıştə Şərəboni, Bənem əyən səş ros kay, dı məraği erəxəy bəmı. (Dumoş oma numrədə) (Çı tırki zıvoniku bə toloşi muəllifə tərcumə)
LİTVADAN MARAQLI XƏBƏRLƏR KƏND TƏSƏRRÜFATI SƏRGİSİ Aprelin 3-dən 5-dək Litva Respublikasının Kaunas şəhərində “Ümumdünya Kənd Təsərüfatı
və texnikası” sərgisi keçirilmişdir, sərgidə dünyanın bir sıra məhşür kənd təsərüfatı texnikası istehsal edən şirkətlərdən başqa Litvada da istehsal olunan məhsullar da sərgilənib. Maraq doğuran bir fakt da həmən sərgidə həmyer-
limiz, 30 ildən yuxarı bir müddətdə Azərbaycanımızı Litvada ləyaqətlə təmsil edən, “LitvaAzərbaycan "TALIŞ"” cəmiyyətinin təsisiçisi və rəhbəri, Litva fermerləri asosasiyasının rəhbəri Kamal Zülfiyev üçün də geniş bir ərazidə xüsusi bir stendin yaradılması idi. Bu stenddə dünyada analoqu olmayan və xüsusi sifarişlə istehsal olunan texnikalara, kənd təsərrüfatının inkişafı üçün nəzərdə tutulmuş digər avadanlıqlara da rast gəlinirdi. Sərgidə Litva Respublikasının dövlət və hökumət nümayəndələri də iştirak edirdilər.
AZƏRBAYCANA BAĞLI LİTVALI Azərbaycanlı iş adamı Kamal Zülfiyev və Vüqar Mustafayev
Litva Respublikasının paytaxtı Vilnus şəhərində martın 26sı Litvanın böyük oğlu Vinsas Kreve haqqında professor Vladas
Vinsas Kreve Turçinaviçiusun yazdığı tarıxi kitabın təqdimatı keçirildi. Təqdimatda çox maraqlı faktlar açıqlandı. Belə ki, Vinsas Kreve 1909cu ildən 1918-ci ilədək Bakıda gimnaziya müəlimi işləyib və Azərbaycan müstəqilliyi uğrunda xüsusi fəaliyyət görsədib, hətt
aparıcı qüvvələrdən biri olan “Sosial İnqilab” təşkilatının üzvü və sədr müavini də olmuşdur. 1918-ci ildən 1920-ci ilədək isə Avropada Azərbaycanın müstəqilliyini tanıyan ilk dövlətlərindən biri olan Litva Respublikasının Azərbaycandakı konsulu təyin edilmişdir, Bakıda evlənən Vinsas Kreve 1920-ci ildə Azərbaycanın bolşeviklər tərəfindən işğalından sonra vətəninə qayıdaraq, Litvanın xarici işlər naziri postuna seçilmişdir. 1940-cı ildə bolşeviklrin Litvanı da işğal etməsi Vinsas Krevenin ABŞ-a mühacirət etməsinə səbəb olub. Vinsas Kreve ABŞ-da vəfat etmişdir. Kitabın sponsoru həmyerlimiz Kamal Zülfiyevdir. Vüqar Mustafayev “Tolışon Sədo” qəzetinin Litvaya ezam edilmiş xüsusi müxbiri.
Òîëûøîí Ñÿäî
¹ 03 (61) 8 aprel 2014-íÿ ñîð
3
MİSİR LABİRİNTİ
Рафиг Жялилов желиловрафиг@маил.ру
Bir gün Nəmrud, İbrahim əleyhissalamı atəşə atmağa qərar verir. O qədər böyük bir ocaq yandırdır ki, heç bir canlı bu ocağa yaxınlaşa bilməz. Bu vaxt bir qarışqa ağzına su alıb gətirir ki, ocağı söndürsün. Lakin qarışqa ocağa yaxınlaşa bilmir və ağzındakı suyu ocağa yaxın bir yerə səpir. Digər qarışqa ondan soruşur: - Sən nə edirsən? - Soruşma, Allahın Peyğəmbərini yandıracaqlar. Atəşi söndürməyə çalışıram. - Sənin daşıdığın bir damla su ilə bu böyda atəş sönərmi? - Vallah, Allah-Təala hər kəsdən gücünə görə hesab soruşar. Mənim də gücüm buna çatır. D-R HİLAL MƏMMƏDOV Hər nömrədə d-r Hilal Məmmədov ilə bağlı məlumat verməliyik ki, XALQına görə zindanda GİROV saxlanılan bu böyük ŞƏXSİYYƏT, millətinin onun GÜNAHSIZ olduğuna zərrə qədər də şübhəsinin olmadığına bir daha əmin olsun. Ancaq bir həqiqət də var ki, günahsız insanı zindana salmazlar, d-r Hilal Məmmədovun da günahı var, bu günah onun DİLinə və MİLLƏTinə sevgisinin böyüklüyüdür, bu SEVGİnin isə ənamı həmişə ZİNDAN olub. Mirsalayev, Talıblı, Əhmədzadə və yüzlərlə Talış ziyalıları bu SEVGİyə görə 193641-ci illərin “Talış-Muğan” represiyalarının qurbanı olmadılarmı? 1993-94-cü illərdə yüzlərlə Talış ailəsi növbəti
“Talış-Muğan” əməliyyatının qurbanına çevriımədilərmi? USTAD Novruzəli Məmmədov bu SEVGİyə görə şəhid olmadımı? Onlarla ziyalımız, içərilərində ZİNDAN da keçən olub, bu SEVGİyə görə tərki-vətən olmayıblarmı? Birmi, beşmi, onmu? Hansını deyim, hansı qalsın?...... Əksəri bəraət aldı, günahsız olduqları sübuta yetirildi, növbə Sizin, Sizin simanızda isə bəraət ala bilməyənlərindir Hilal müəllim, artıq Beynalxalq Millətlər Təşkilatı da Sizin günahsız olduğunuzu rəsmən tanıyıb, Azərbaycan hakimiyyətindən Sizin dərhal azad edilmənizi tələb edib.... Hilal müəllim, Siz də başqaları kimi “palaza bürünüb, el ilə sürünə”, yüksək dövlət mükafatları, fəxri adlar ala bilərdiz. Ancaq etmədiz, çünki QARTAL elə qəfəsdə də QARTAL, sərçə isə ZİRVƏdə də sərçədir. Bu gün Sizə qibtə edən sərçələrə fikir verməyin, sərçə təfəkkürü ilə QARTALı anlamaq çətindir. Millətinin GİROV oğlu, 22 aydır ki, MİLLƏT Sizin yolunuzu gözləyir, çünki Sizin BÖYÜKlüyünüzə ehtiyacımız var. Tezliklə görüşmək ümüdi ilə.... MULTİKULTURALİZM Azərbaycanda yeni bir vəzifə təsis edilib: Azərbaycan Respublikasının millətlərarası, multikulturalizm və dini məsələlər üzrə Dövlət müşaviri. Və həmən vəzifəyə bu sahədə xüsusi səriştəsi olan dəyərli insan, professor Kamal Abdulla təyin edilib. Zəruri qeyd: Kamal Abdulla (tam adı: Abdullayev Kamal Mehdi oğlu) 1950-ci ildə Bakıda ziyalı ailəsində doğulub, dilşünas, ədəbiyyatçı, türkoloq. Filologiya elmləri doktoru, professor, əməkdar elm xadimi, AMEAnın müxbir üzvü, Azərbaycan Yaradıcılıq Fondunun sədri, Bakı Slavyan Universiteti-
nin sabiq rektoru. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 28 fevral 2014-cü il tarixli Sərəncamı ilə Azərbaycan Respublikasının millətlərarası, multikulturalizm və dini məsələlər üzrə Dövlət müşaviri təyin edilib. Kamal müəllim işinə ciddi başlayıb, respublikanın bir sıra reqionlarında, o cümlədən Talış zonasında da görüşlər keçirdib, bu görüşlərin tam təfsilatından xəbərsiz olduğum üçün məlumat verə bilmirəm, bircə onu deyə bilərəm ki, Kamal müəllim 1 aprel tarixində Azərbaycanda fəaliyyət göstərən bütün milli və dini icmaları bir araya toplayıb, uzun illərdən bu yana qalaqlanmış problemlərdən danışdı, xüsusən də icmaların sənədləşmə işlərinə yaradılan süni əngəllərdən xəbərdar olduğunu vurğuladı. Bu görüş barədə xüsusi məlumat verdiyimiz üçün görüşün təfsilatlarına toxunmaq istəmirəm, Respublika Talış Mədəniyyət Mərkəzinin sədri olaraq məndə belə bir təəsürat yarandı ki, professor Kamal Abdulla qarşısına qoyduğu İNSANlıq (Multikulturalizmİnsanlıq deməkdir. Kamal Abdulla) proqramını ləyaqətlə yerinə yetirəcək və Azərbaycanda yaşayan bütün xalqlar bu İnsanlıqdan bəhrələnəcəklər. Bizə isə bu işlərin görülməsini səbr ilə gözləmək yox, bu nəcib işdə Kamal müəllimə hər cür dəstək olmaq qalır. Xıdo bəşmə ko ovandəti bıdə Kamal müəllim..... FATYA.... Bir yazar var-eynulla fətullayev, (eşitdiyimə görə zindandda ona “fatya” təxəllüsü qoyulub), şəxsən “ayaqüstü” tanışlığımız da olub, hətta adını d-r Hilal Məmmədovun hüquqlarının müdafi komitəsinə də yazdırmışdı, bir neçə iclasımızda da iştirak edib, hətta d-r Hilal Məmmədovun azadlığa çıxması üçün bir-iki təklif də verib, işim
bunda yox, bu fatya bu yaxınlarda öz saytında “sensasion” bir info paylaşıb, sən demə “Talış titəkçiləri” (tüfəng atanları-red.) Azərbaycanı güllə-baran etmək üçün 19 fevralda Brüsseldə Avropa Parlamentinə toplaşıblarmış. Və atdıqları güllələr də düppədüz hədəfə dəyib, bu işdə məxsusən “Amazonka”, “Çinqaçkuk”, “Cəsur Ürək”, “Şirxan”, “Axilles” və s. təxəllüslü titəkçilər fərqləniblər. Əslində bu “çoban”ın yazısına fikir verməmək də olardı, əgər bu “fatya” təxəllüslü zat bu “cızma-qarası” ilə Talış ziyalılarına qarşı növbəti hücum dalğasına start verməyə çalışmasa idi. Əslində bu “cızmaqara” Azərbaycanda millətlərarası münasibətin korlanmasına hesablanmış bir yazıdır və bu cür yazıların qarşısı alınmasa-bunun acı nəticələrini Azərbaycanda yaşayan bütün xalqlar dadacaqlar. Yazımın bu hissəsini şair Əli Nasirin bir şerini bir balaca təhrif etməklə bitirirəm: Boynuna ölçüm mən qamış, Çoban fatış, çoban fatış....
TALIŞ HƏRAKATI Talış hərakatı Misir labirintinə düşüb desəm, yanılmaram. Respublika Talış Mədəniyyət Mərkəzinin sənədlərini qaydaya salmaq istədik, hər dəfə bir sənəd tələb etdilər, bütün sənədləri yığıb verdik, buna görə uzun aylar vaxt sərf elədik, sonra həmən sənədləri bizə qaytarıb dedilər ki, siz kökündən səhv yoldasız, elə bil ki, biz onların dedikləri yol ilə getmirdik. Əgər getdiyimiz yol kökündən səhv olubsa-demək bizi siz azdırmısız. Azdırmağınızı isə iki şey ilə əsaslandıra bilərəm: 1. Rüşvət amili 2. Hakimiyyətin sifarişi. Birinci amil ağıla daha çox batandır, çünki elə də çox maaş almayan “ədliyyəçilər” 30-40 min manatlıq maşın sürürlər, yəni yeməyib-içmə-
sələr həmən maaş ilə ən yaxşı halda 12-15 ilə belə maşın ala bilərlər. Tək RTMM-in sənədləri bərbad vəziyyətdə olsa idi, nə vardı ki. Bir sıra ictimai təşkilatların sənədləri bizim sənədlərdən də bərbad gündədir. Demək “rüşvət-gör məni, görüm səni” amili bu işdə əsas dominantlıq edən səbəbdir ki, bunu nə sübut, nə də təkzib edə bilmirik. İkinci amili də kənara ata bilmərik, ola bilsin ki, bu helə hakimiyyətin sifarişidir ki, hörmətli Kamal müəllim də məhz öz çıxışında “bilirəm, əksər icmaların sənədləşmələrində problemlər var” deməklə dolayısı ilə bunu təsdiqləmiş oldu. Hər necə olsa Talış hərakatı bu gün labirintin dolanbaclarına salınıb, bu dolanbaclardan çıxmaq üçünsə biz hamımız bir yerdə səy göstərməlliyik, hesab edək ki, Talış adlı bir PEYĞƏMBƏR Nəmrudun atəşinə atılıb, Xıdo, hər bir Talışın ovurdlarında (ağızlarında) su həmən atəşi söndürməyə qaçdığını görsə. o atəşi söndürmək üçün leysan yağdırar, leysan yağdırar ki, ÖZÜNÜN yaratdığı millət və dil yaşasın. Ancaq o LEYSAN yağanacan biz də o atəşin sönməsi üçün nə isə etməliyik. Bəzi Talışlar “mən kiçik adamam, mən nə edə bilərəm ki? O qədər imkanlı Talış var ki..” deyib yaxalarını kənara çəkməsinlər. Çox təəsüf ki, əksər ərbablarımız da “millətin dərdini mənsiz də çəkən tapılar, öz dərdimi çəksəm-bəsimdir” deyib, yaxalarını kənara çəkirlər. Ancaq başa düşmək istəmirik ki, “qarışqadan qarışqa, fildən fil sorğusu” aparılacaq... Bu gün hər bir Talış qiyamətdə Nəmrudun atəşini söndürmək üçün ağzında su daşıyan qarışqanın ona göstəriləcəyinə əmin olsun, çünki hər kəs Xıdonun yaratdığı DİLin yaşaması üçün bacarıq və imkanlarına görə sorğuya tutulacaq, ey Talış övladı, sən Xıdonun sorğularına hazırsanmı?
4
¹ 03 (61) 8 aprel 2014-íÿ ñîð
Òîëûøîí Ñÿäî
DƏRDİ DEMƏK KİMƏ QALIB ?
MƏTLƏB PERO Masallu AJİ-ni üzv
2009–cu ildən bu günə kimi həlli müşkülə çevrilən, bu müşkülün arxasında Masallı rayonunun Kolatan və ətraf kəndlərinə təbii qaz çəkilişi adı ilə mənimsənilən milyonlarla rüşvət və korrupsiya faktını nəinki araşdıran yoxdur, hətta bu soyğuna “AzərSunHoldinq” də qatılıb? Deyirəm Allah bu xalqa rəhm eləsin,. Xatırlayırsınızsa, 2009-cu ildən bu günə kimi mütəmadi olaraq KİV-də Kolatan, Sığdaş, Babakücə, Xanalyon, Ninalov, Seyidoba kəndlərinə təbii qaz çəkilişi barədə silsilə yazılar yazmaqla, bu fonda külli miqdarda rüşvət, korrupsiya, oğurluq hallarının olması faktlarını diqqətinizə çatdırmışdım. Mövzu köhnəlmiş olsa da məni qınamayın, bu köhnəlmiş mövzuda təp-təzə korrupsiya halının görünməkdə olmasına əncam çəkilməsi iqtidarında olmasaq da, asfalt yol və qaz çəkilişi, çay əkmək kimi işlərin arxasında çox məkirli məqsədlərin olması da hər kəsi narahat etdiyi kimi, məni də narahat edir. “Kolatanlılar 87 min dollarlıq qazın yolunu gözləyir” başlıqlı yazıdan bir neçə sətri diqqətinizə çatdırım ki, söhbətim çox uzun olmasın: “Masallı rayonunun Kolatan kəndindən olub, Rusiya Federasiyasında yaşayanlar 2009-cu ildə kəndə təbii qaz çəkilməsi məqsədi ilə 87 min ABŞ dolları göndərdilər. Müsahibim, Kolatanlı ağsaqqal Hacı Rəzzağın dediyinə görə, həmən pulun 80 min dollarını rayonun Qaz İstismarı İdarəsinin sabiq
müdiri Elxan müəllim özündən yuxarı ağaları ilə birgə həzm borularından keçməsinə nail oldular. Xatırladaq ki, SSRİ dönəmində rayonun ən ucqar kəndi Sığdaş və Ninalova da qaz xətti çəkilmişdi. ”Xoşbəxt sosializmdən kommunizmə” keçid dövründən bəri təbii qazın gəlişini insanlar hələ də səbirsizliklə gözləməkdədirlər. 87 min dolların qoxusunu duyan rayon İHnin başçısı Qəzənfər Ağayev kənd əhalisinə dəfələrlə bildirdi ki, qazınız yaxın aylarda çəkiləcək. Mən isə qaz çəkilişi məsələsini kökündən araşdırmağa başladım. Bu işlə bağlı hətta “Azəriqaz” rəsmilərinin mənim diktofonuma dedikləri bu günün özündə də aktualdır. Bildirilmişdi ki, rayonun Kolatan, Xanalion, Sığdaş, Babakücə, Ninalov və digər dağətəyi kəndlərinə qaz çəkilişi 2013-cü ilə kimi plana salınmamışdır.”... SSRİ hökuməti vaxtı çəkilən dəmir qaz borularının bəzi çürüyüb sıradan çıxan yerləri alababat qaynaq edildi, amma bu şoğərib “Təbii qaz” evlərə gəlib çıxmadı ki, çıxmadı. Son vaxlarda bəzi “işbaz Hacılarımız” dişlərini itiləməkdə idilər ki, bu yandan möhtərəm prezidentimiz Masallıya təşrif buyurdu. Hətta “qazi”miz Hacı Mirqiyas da bala Heydərin yüksək elmi potensiala malik olmasını xüsusilə bildirməsinə “rəğmən” rayona külli miqdarda vəsait ayırmasını kənardan eşitdik. Ona görə kənardan eşitdik ki, məlum olduğu kimi “Əlahəzrət” prezidentin ətrafına hər “yoldan ötən jurnalist” buraxılmır, yalnız çernil yox, “sabunla” yazanlara yaşıl işıq yandırılır. “İşbaz hacılar” prezident seçkilərini istədikləri kimi başa çatdırandan sonra Talış Sıra Dağlarında Sığdaşd kənd əhalisinin hələ V-V1-cı əsrlərdə qədim yaşayış məskəni olan SIĞƏÇOLƏ adlanan yerini “AzərSunHoldinq” şirkətinə nişan verib bildirdilər ki, orda yaxşı yaşıl çay bitir... Bu “çay əkmək “ planı ilə 140 hektar dağ sahəsi sənədləşdirilsə də 300 hektar sahə artıq zəbt edilmişdir. (Bu AzərSunHoldinq şirkətinin də kimə məxsus olduğunu y əqin ki, hamı bilir) Mənə maraqlı budur ki, rayonun mərkəzi
küçələri bərbad olduğu halda, 20-25 km. məsafədə olan dağa hər cür müasir texnika cəlb edilib, gecə-gündüz dağ yarılıb, yol çəkilir... Əlbəttə ki, insafla desək, Qızılavar kəndindən Sığdaşd kəndinə kimi 7-km. yolu da asfaltla örtdülər. Asfalt çəkilişi zaman köhnə yolun asfalt örtüyün texnika ilə cırmaqlayıb, bir “Kamaz” yükü 35-40 manatdan satdılar. Bütün bunlar bir yana, həmin təzə çəkilən asfalt yolu təzədən qazıb, pis hala salınması heç anlaşılan deyil. Yol kənarından, əhalinin şəxsi vəsaiti ilə alınan dəmir qaz boruları kəsilib aparılır, bəzi yerlərə isə “kauçuk” borular birləşdirilir ki, guya yaxın günlərdə Kolatana qaz gələcək... Eyni “Qaz çəkmə” bəhanəsi ilə Sığdaşd kəndindən olan və RF-da yaşayanlardan , kənd əhalisinin adam başına, 50-100 manat hesabı ilə pul yığıldı, amma düzünü deyim ki, bu
çəkilib. Sığdaşd ərazisində olan borular isə yerli-dibli çıxarılıb, hara getməsindən isə soraq yoxdur... Bu yazıda konkret adlar çəkmədim ki, cinayətdə əli olan, müqəddəs Məkkə ziyarətinə gedən “hacı”lar etdikləri iyrənc əməllərdən usansınlar. Dediklərimdən nəticə çıxartmasalar, növbəti yazımda onların hər birinin keçmişini, bu gününü, açıqlayıb ictimailəşdirmək zorunda olacağam. Savadsız adama da aydındır ki, “Sığəçolə”də çay əkmək bəhanəsi ilə Talış Sıra Dağlarında nəhəng tikinti obyektlərinin inşasında əsas məqsəd heç də çayçılığın inkişaf etdirilməsi deyil... Belə olsaydı, min hektarlarla çay sahəsi olan, Dövlətə yüksək keyfiyyətli çay verən çay sahələrini məhv edib, torpağını qanunsuz olaraq paylamazdılar. Gözümüzün önündə milli-mənəvi dəyərlərimiz, yer adlarımız vandalcasına yerlə-yek-
yığılan puldan yuxarılara heç bircə qəpik də verilməyib. Həmin pullar hörmətli Şeyximizin Sığdaşdda olan “Mursəli ocağı” adlanan, hazırda “Tikinti şirkəti” rolunda olan məkanda “əridilib-bişirilib” həzm-mədarədən keçirilməsini bilməyən yoxdur. Açıqca görürük ki, Kolatana “Təbii qaz” gəlməsə də, heç olmasa yamaq-yumaq olsa da, qaz borusu
san edilirsə, Əlikram Hümmətovun Ermənistana gedib, orda öz millətinin problemlərindən danışırsa, mən ona necə haqq qazandırmayım? ... Bu kimi xoşagəlməz, cinayət xarakterli məsələlərdən yazanda bəzi dostlar məni qınayıb deyirlər ki, ay kişi, bu ölkəni düzəltmək, milli problemlərdən, ağrılı dərdlərdən yazmaq sənə qalıb ?...
Kıve Tolışi fam əkə, ko kardə ə xosə -sə? Hışkə nomıj mandə, çı dasto har çij bə beşə -şə.
Respublika Talış Mədəniyyət Mərkəzinin sədri Rafiq Cəlilovun məhkəməsi ilə bağlı Talış Ağsaqqallar Şurasının BƏYANATI Hal-hazırda Respublika Talış Mədəniyyət Mərkəzinin sədri, “Tolışon Sədo” qəzetinin təsisçisi və baş redaktoru Rafiq Cəlilovun Cinayət Məcəlləsinin 263.1 (Avtomobil, tramvay və ya digər mexaniki nəqliyyat vasitəsini idarə edən şəxs tərəfindən yol hərəkəti və ya nəqliyyat vasitələrinin istismarı qaydalarının pozulması, ehtiyatsızlıqdan zərərçəkmiş şəxsin sağlamlığına az ağır zərər vurulması) maddəsi ilə məhkəməsi davam edir. Lakin istintaq dövründə şahid ifadələrinin saxtalaşdırılması, zərərçəkmiş şəxsin ifadəsinin bilərəkdən təhrif edilməsi, məhkəmədə hakimin və prokurorun şahidlərə təzyiq etmələri, təqsirləndirilən şəxsin vəsatətlərinin təmin edilməməsi bu məhkəmə prossesinin də arxasında xüsusi sifarişin durmasından xəbər verir.
“Tolışi Sədo” qəzetinin əvvəlki baş redaktorlarının saxta ittihamlarla həbsini nəzərə alan Talış Ağsaqqallar Şurası məhkəmənin gedişini izləməklə Bəyan edir ki, Talış Mədəniyyət Mərkəzinin sədri, “Tolışon Sədo” qəzetinin təsisçisi və baş redaktoru Rafiq Cəlilovun həbsinə hesablanmış bu məhkəmə prossesinin əslində həm qəzetin, həm də RTMM-nin fəaliyyətinin əngəllənməsinə hesablanmış bir addımdır. Məhkəmənin bu istiqamətdə davam edəcəyi təqdirdə Azərbaycan Respublikasının imicinə növbəti bir zərbənin vurulması ilə sonuclanacağı şübhəsizdir. Talış Ağsaqqallar Şurası məhkəməni obyektiv qərar verməyə çağırır. Talış Ağsaqqallar Şurası
Bem saru çı Liko, eğandeme az bə Ostoro -ro, Kəşəm nıbe umri dırozi dard - sitəm jığo -ğo!
Mirfayaz Likmekani Jiyedə dırıst, qırd co curə Tolışə məhol -hol, Rosneyyədə nəzə, odəmi omedə bəbol -bol. Vindəm hejo ın milləti balon boçi nomku? -ku! Çaşonkum ha ehuredə bə Kaspi, Vazəru -ru.... Mıncır be, vəşəy dıl, Haləbın, Veri, Kusəkan -kan Besoybe. Bedəmon iqlə voteyədə sıxan -xan! Kəybonu jəbe ıştı həni ey qidi Bəbır -bır, İqlə luzı hest, bayro bəj yurdokuşyiyə səğır -ğır. Boku metrovano qətəje bəştə dast limo -mo, Eqnə kuçəbano, çiçkə? Cılmə nuni dumo- mo.
Vindme dıli miyonədə ço tiyənə maftul, tul? Tuliş be veən, tulo beşe, beydəni məşğul -ğul! Kali i ruj, əvən azadi! Votdəbe Popok -pok., Nibu nibəhaşte ğəti insonədə zambok -bok*! Nasir! Çımı Tolışıstonədə vindəyonım -ım, Hiç doydəni Tolışi dast- pocə bastə bə sicım -cım. Kəşdə Vətəni dardi Fəxrəddin, Zabil Mədoj -doj, Ha Tolışa! Ozodəti ro, bəbe tı iboj -oj! Pəvuşi qətə Vətəniro, ğurbətədəy -ƏY, Kali, dardi çarə Ozodiədəy, ivrədəy -DƏY! Votə bedəni hiç vırədə zərrə Həğiğət -ğət, Tı məvot, bəni tarixədə Tolışi dastxət- xət!? Lınqəjio mande bəka vəs, bıbəmon həni -i, Co roj çəmə har bə xonəxo, çi Likməkani -ni!
Òîëûøîí Ñÿäî
ХЫДО КИТОБОН
¹ 03 (61) 8 aprel 2014-íÿ ñîð
MARKİ NƏQL KARDƏ MIJDƏ
Ирадя Мяликова ирадамаликова@маил.ру.
5 1 Əvon şin qoli bə japədə bıə Qerasavıjon məmləkət. 2 İsa eşencən kuloso ğəbıstononədə mırdolə rufi qətə qıləy odəm oməy Deəy dimbədim. 3 Əv jiyeydəbe ğəbıstononədə iyən hiçki de zinciri zuyən oqəte zıneydənıbe əy. 4 Çandə kərə jəşonbe bəy poband, zincir, intasi əy çıpniyəşbe zinciron, vırtivılo kardəşbe pobandon. Hiçki zuş vışkiyeydənıbe əy aşiş bıkə. 5 Hejo, şəv-ruj çameydəbe ğəbıstononədə, zikkə jəydəbe bandonədə iyən ıştəni yarəjə kardeydəbe de sığon. 6 Əv diyəroətico vindencən İsa, vite oməy səcdə kardışe Bəy, 7 votışe bərkədə curecure: «Ha İsa, Xıdovandi-Aləmi Zoə, çiçı piyeydə çımıku? Tıni ğəssəm doydəm bə Xıdo, korığ mədə bəmı!» 8 Çumçıko İsa voteydəbe bəy: «Ha mırdolə rufa, beşi çı
odəmo!» 9 Çəyo İsa parsəy çəyku: «Çiçe ıştı nom?» Əy cəvob doşe: «Ləşqəre çımı nom, çumçıko əmə veymon». 10 Əy vey lovə kardışe bə İsa ki, mırdolə rufon nıtojnı çı məholo. 11 Qıləy dıjdə xuqə qələ çardeydəbe əyo – çəkerədə. 12 Mırdolə rufon lovə kardışone bə İsa: «Əməni bıvğand bo xuqon ki, əmə dəşəmon bəçəvon dılə». 13 İsa izn doşe bəvon. Mırdolə rufon beşin odəmo, dəşin bə xuqon dılə. Dı həzo səysə vey həyvono iborətə qələ ğandışone ıştəni rıjo bə qol, təsəy əyo. 14 Xuq çovniyəkəson vitin pevılo kardışone ın xəbə bə şəhr iyən diyon. Cəmat oməy bə təmşo bə iyo bıəyon. 15 Əvon oməyn çe İsa tono, sıftə bə tars dəşin, vindeədə ki, i ləşqər cıni qətə odəmi tankardəşe iyən agılmand-agılmandi nıştə. 16 Hodisə vindəkəson qəp jəşone bo cəmati bə cıni qətə odəmi sə oməyon iyən xuqon barədə. 17 Dəmandin bə İsa lovə karde ki, beşu çəvon məholo. 18 İsa penışteədə bə kulos, cıni qətə odəmi Bəy kardışe lovə ki, bımandı Çəy tono. 19 İsa izn nıdoşe bəy, əmma votışe: «Bışi bəştə kə, ıştə ov-avlodi tono, boəvon qəp bıjən Rəbbi botı kardə har çiy iyən bətı çoknə mərhəmət nişo doy». 20 Im odəmən şe məhol Dekapolisədə dəmande bo pevılo karde çe İsa bəy kardə har çiy, cəmatən hədəyon mande.
Jeni şifo pəydo karde 21 İsa ijən kulosədə bə japə ovaşteədə qıləy yolə izdihom qırdə be çe İsa tono. Əv qoli kənoədəbe. 22 Sinaqoqi rəisonədə Yair nomədə qıləy odəm oməy İsa vindeədə, dəqıniye bəçəy po. 23 Vey lovə kardışe Bəy, votışe: «Kinəlim conisəy. Boy bınə Iştə daston çəy səpe, bıdə xəş bıbu bıjiyı». 24 İsan şe deəy bə ico. Çəy dumo şə dıjdə izdihom Əy dəbırcıneydəbe har tərəfo. 25 Əyo hestbe donzə sor bə xunşe noxəşi qətə qıləy jen. 26 Əy əzyət kəşəşbe çandə həkimi dasto, sərf kardəşənbebu ıştə heste-nıbəyon, çok bıənıbe çəy vəzyət, tikəyən yavə bıəbe. 27 Im jeni məsəşe İsa barədə, dəvarde izdihomi dılətono, peştono oməy, pexəviyəy Bəçəy oləti. 28 Çumçıko voteydəbe: qirəm hiç nıbo pexəviyım bəçəy oləti, çok bəbem. 29 Çəsboni çəy xunşe obıriyəy iyən zınəşe ki, xəş be ıştə conədə bıə noxəşiku. 30 İsa çəsboni zınəşe ki, Çəyku beşe qıləy ğıvvə, oqarde izdihomi dılədə parsəy: «Kibe Bəçımı oləti pexəviyəkəs?» 31 Çəy şoqirdon cəvob doşone Bəy: «Vindeydəş ki, izdihom dəbırcıneydə Tıni. Çoknə parse bəzıneş ki, kibe Bəmı pexəviyəkəs?» 32 İsa çəşəvəno kardışe bəştə qırdı-kəno ki, bıvindı ımi kardəkəsi. 33 Jeni isə zınəşe bəştə çiç be. Tarsiku larze-larze oməy
5
dəqıniye bə İsa po, votışe Bəy həmə həğiğət. 34 İsan votışe bəy: «Çımı kinə, ıştı imoni xılos kardışe tı; Uspur-uspuri bışi iyən pеrəx ıştə noxəşiku». Çe kinə bəyji be 35 İsa hələ bə qəp be ki, odəmon oməyn sinaqoqi rəisi kəo, votışone: «Iştı kinə marde. Miəllimi boçi norohat kardeydəş həni?» 36 İntasi İsa məhəl nınoşe bı sıxani, votışe bə sinaqoqi rəisi: «Mətars, iqlə imon biyə!» 37 Əy nahaştışe hiçki bo çəy dumo, ğərəyz Peteri, Yağubi iyən Yağubi boə Yəhya. 38 Əvon omeədə bə sinaqoqi rəisi kə, İsa vindışe veyə hay-ku, bəme-bəme nolə kəşəkəson. 39 İsa votışe bəvon dəşeədə bə dıləton: «Boçi bəməşivən kardeydəşon hay-ku karde-karde? Əğıl mardəni, əv əncəx hıtə». 40 Əvon sırəyn bə İsa. Jıqo beədə, İsa həməkəsi bekarde bəpeştə bə benton, Deştə peqətışe əğıli pıə-moə, Deəy oməkəson, dəşe bə əğıli bıə vırə. 41 İsa qətışe əğıli dast, votışe: «Talita qum!» Jıqoy çımi məno: «Kinəlim, bətı voteydəm: bəşt!» 42 Kinə çəsboni əşte dəmande bo nəve, donzə sinədəbe əv. Həmon vaxti qırd mot mandin əyo bıəkəson. 43 İsa ğədəğən kardışe bəvon ki, ımi nızını hiç kəs iyən çəy bəpeştə votışe ki, xorək bıdən bə kinə. (hestışe idomə)
B A N D Ə R O (poemaku vəsləon)
XANƏLİ TOLIŞ (5-nə poə) Nı be qıləy diə bıkə təmom be zay Bandəro, Çayon sutin, i rujən dəşe bə hay Bandəro. Çay kavu be əy bəpe dı anqıştə bıçıniy, Isə kinon ə livon çınişone de çini. Çayə kulon çı rəğo bekardə be bıriə be, Çı Bandəro kavuə şəy seyku bə po dıriə be. Çe cəmati hardı həş ovaşde bə təlon şe, İ ruj qıne bə zəmin Səveti peşt volo be. Ğanun beşe bə xəlqi Bandəro baxş kardəbe, Bə Bandəro diməkuon tojə həvo vardəbe. ***
Har tonoş vıl okarde, Bandəro dıl okardə. Iyo qandım kaşdedən, Ivrəy hovos haştedən. Pəs, zandəqo ça bıkəy, Kandımuzon za bıkəy. Bır- kımoti sutedən, Tojə kəon dutedən. Ruşnə ıyo vəşedə, Hukumət ğaz kəşedə. Vaynkomat omə ıyo, Telefonən kəşə bıə. Oxo ki bəşe çıyo, Bandəro lap tojə bıə. Seqlə məktəb ko kardə, Əğlon dıli şo kardə. Noxəşxonə bə xəlqi Iştə vanqoş okardə. Tojə məçid bino beSəxavəti əsəre, Bedinəti qıno be. Benımoj dardı- səre, “Həlol market” bə xəlqi Xıdmət kardedə şəv- ruj, Moldon şedən de ğələ, Oqətedən qo, qumuş. Telefoni qullə” Nar”, Telefoni qullə “Sim”. Çe Vətəni tonoku, Ruşune çəmə çəş- dim. *** Çe Ğızlıvo barzə koloy, Çe Ğızlovo səy Bandəro. Çansa sore doydə dılo, Bə Ğızlıvo xəy Bandəro.
Çe Ğızılovo səle Məzə, Çe Ğızılovo dıle Məzə. “Piə Seydi ğəb “ yolə oçəğ, Əçəy kəno vıle Məzə. “Piə Seydi ğəb “ xəlqi inom, Qirəm bıbo lıski qıno. Ğəbi səpe nəzır bobə, Dıl bə puri bovot “tobə!” Iştı piəyon bə con bome, Sərvət bətı de ço bome. Votedən ki, cımə şəvon. Ğəybo ıyo ruşnə vəşə, Sərost bıə çan şatə qəvon. Çıvrə rəğbət bə dıl dəşə, Noəşone nəzir -niyoz . Ko odəmi conoş dəjə, “Piə Seydi ğəb” Piə Seydi ğəb. Iyo obə dılon mətləb, Səyyid, bəştı cəddi ğıbon. Ğəbul bıkə xəlqi dıvo, Şımə haştə cəddi ğıbon. Bə Ğızlıvo, bə Bandəro, Bə Məzə də ha ğandə ro, Dədon bəmə dağandə ro. Bıbaxş, ocəğ, bıbaxş şifo. Pensa sore, həzosore, Bandəro qıləy vojore. Çovrə bınə Tolışonin Çovrəy hınə Tolışonin. Çovrəy nənə Tolışonin, Çovrəy dədə Tolışonin. Zoə, kinə Tolışonin.
Çe likədə emiədə. Bıən yonzə-donzə dədə, Ejəşone anədə kə. Isə bıən çanədə kə, Həzo-həzo bino esə, Eqətəje çı sə-bə sə. Dı mərtəbə, se mərtəbə, Kəon beşən lap bə təpə. Oməkəson vəy beşedə, Şəkəsonən dəro ğandən. *** Əvlodonoş omə -şedə, Bənə merdi hejo mandə. Çəmə vədə ın Bandəro. Heç əbıni ziliş həmuş, Bəjie hojo xosə nomış. De məxloğı çım Bandəro, Mərom oqət ıştə asbi, Çe Xanəli nomi ğasbi , Dənəy bə yod ın Bandəro. *** Veyə mardəkəs be dılon bin bion, Çe yasi şəyədə beşi, Bandəro. De şair Xanəli ın nıvışdəyon, Əbədi bə tarıx dəşi ,Bandəro. Jimon sə bedəni de rujon həmə, Bə xosə maşkinon bışi, Bandəro. Oməmon, bəşemon çı dınyo əmə, Tı çəmə əvəzi bıji, Bandəro. 2010-2012
Rüfət Baxşıyev
Ki bə dumo, ki bə nave. Lınqi jimon fırsə tave. Məllo kudə pılo dave Mardə yodo beşə, Xıdo. Dıli sədə otəş vəşdə. Vilə səmən çiçon kəşdə. Sədom həni de zuy beşdə. Vanqım həni eşə, Xıdo. Tırki votdən diku bəyon. Lizjon nıznəy lizobəyon. Roo qardən tolışbəyon. Imon bəki oşə, Xıdo. Nəvuzəli ji zəmini. Hilal kəşdə ve çətini. Bəqəm jıqo zon həni ni? Dılım çan cəğ vəşə, Xıdo. Soyə xəlğmon, pekırye ni. Sıxani bot dəkırye ni. Çı royku hiç okırye ni. Ox çı vıra beşə, Xıdo. Rüfət çoknə fəxr nıkə. Çəy hınəy əy cəsur bıkə. Hejo voten səbr bıkə. Səbım həni peşə, Xıdo. Dılım çan cəğ vəşə Xıdo.
6
¹ 03 (61) 8 aprel 2014-íÿ ñîð
Òîëûøîí Ñÿäî
BƏHMƏN SALEH-80 Ustod Bəhmən Saleh (Salayev Bəhmən Əsədulla zoə) moəo bıə martə manqi 20-də, 1934-nə sori Nəvuzə şəvədə Masalli rayoni Ruyəkəno (Amburon) diədə. Pıəş Əsədulla 1941-də şə bə mıhoribə, əsir eqıniyə, 1949də omə bə kə noxəşi holədə bıə. Əve 21 sinədə oroxniyəşe Lankoni Sepadi myonə məktəb. Qiyabi səşe ali təhsil, hətto aspiranturədə handəşe, de elmi koon dastko bıə. (1964-1974) 55 sor (1955-2009) pedaqoji fəoliyətdə bıə. Ustod-mıəllim, numunəviə şəxsiyət, ictimai xadim, fəol-mıboriz, tarıxəvon-alim bıə. Tolışə xəlqi tarıxi, coğrafi, iqtisadi, huquqi həxədə nıvıştə bıə çəy ın kitobon bə nomin: “Lampə” B-2005, “Burulğanlar içində”, B-2009; “Hurriyyət kəməri”, B-2010;”...”Muzeyləşmiş insan, tarixin daş yaddaşı”, B-2011)
P
O
( H i k o y ə )
Z
Fəhləən bə “ğulə vojor” şedə, ko nəveydə: əvən be, ya nıbe. Jəqo halədə esətnə fəhlə ictimaiyə sinif bey zıneydəni. Bətı çəkuc çe lozim? TƏVƏ davekə əskəri, ləşkəri simvole. Ğılıncən jəqo. Kıve jəqo ləşkərımon ki, bə koəkə-kaştori, bə milləti famə kəllə-ruşinfiki peşt bıbu, bə xalqi mıdafiə bıkə ruşinfikon, ya bə zəminon işğolbıkə deşmoni, əholi didərqin eğandon, vitəkuçəkə ləşqər soxtəyon bənə təvə bancəni-ekəy. Vaxt hestbe bənə fəhlə-kaştorə sinfi zəhmətkəşə ruşinfikə təbəqə bə formə oməyon esət parəkəndə eqiniyən, beimkonə-bexısə əholi təbəqə bıən. Çəvon xəşbəyon bo koy, bo lıskəy nuni dumo bə ğəribə maholon şedən. Hejo Urusəto əvon 3 milyonisə veyin. Milliyə-inzibatiyə fişaron, reketə hucumon jiyo əz kəşeydən, çan kəson mafə dılədə oqardeydən bə vətən. Şınə-fikbıkə kəlləon-ruşinfikon bə həzo fik-xəyol dəşeydən, bə çan xətoon ro doydən, bə məhbəson eqıneydən, bə terroron məruz mandeydən. Hərənqoni fəhlə-kaştoron de ruşinfikon bə iqlə siniftəbəqə qırd bəbəyn, i bəbəyn, bəvədə bə burjuyə hokuməti vəynə vohidə cəbhədə mıborizə bino əbiy. - Usto, tı kanə kəmunistiş. Bəs kəmoniston boçi rost kardey nıznəşone əholi bə tojə inğılabiyə mıbarizə? - İminə, xalqi-devləti həvatə rəhbəron jəşone bə zəmin kəmunisti nom, kəmunistə bovə (inom) arışteşone., ə bovə sənibəton bərpo kardey çətine. Dımınə, esət kəmunist nomədə çanə partiyə heste, çandinış rostə roədə ni.. Seminə, esət çe kapitalizmi qlobalizmə devre.
Esət bə har çiy diyə kardeydən qlobalizmi prizmədə. İnğilabiyə mıbarizə bardey lozime inğilabiyə səmtədə. Jıqo mexanizm hələ ki ni. Əmmo bəbe, tarixiyə zərurət bəsoxte əy. Qıləy “yolə siyasiyə dərs” bistən Mərzo Nəsiri piyəşe tikəyən sı bıkəy usto, votışe: - Jıqo beşeydə ki, beçəkuc-beorəğ, betəvə-beğılınc ğələbə mımkun ni? - Bəle, inğilabədə təvə bənine, ıştənən bərkə pozinə, səş nıləxə puloə təvə, tijəqəvə təvə! Iştə milləti ne, deşmoni ancə-bıriyə təvə! Orəğiən, çəkuciən ıştəni zınəmıdafiə bıkə təvə! Çəvon hay qılə poz bəpe bərk bıbuy! Səşon nıləxiy! Puloədə bıbuy, ras nıqətiy! - Usto, çı təhər kardey lozime əy? - Bəpe dınyo inğılabiyə ibemoni befayəmon: həm kişvəri dılədə, həm dınyoədə! Koəkon, kaştoron, zəhmətkəşə ruşinfikon ibemoni boy çəy səpe, beynəlxalqə dastək bıbu! - Marağine, simvolon çoknə bəbe? - Sıə parçə, çəy səpe orəğ-çəkuc, təvə-ğələm, həməy səy səpe şəhpər! - Bəvədə rə bi, bə təvə poz bıjən. Şedəm orəğ-çəkuciən vardeydəm, əvoniən soz bıkə! Boboku mandə sıə filəqiən bıstən, rost bıkə, mıniən çə şəhbəri jiyo dənə! Ladinəku bə kanə merdon ın şinə sıbəti quş bıdə odəmonən, hejo çəvon ıştənən sırəyn de çək-çəki... (” Çağırış” qəz. 12.2005. NO 10.) (Bəhmən Saleh, “Burulğan içində”, B-2009,s.57-60) Bə tolışi peqordın ALLAHVERDİ BAYRAMİ
ərzo Nəsir peqətışe pozbeşə təvə, şe usto Merdəli paliyo. Səlom doşe bəy de şoyə xəbə: - Usto, ıştı zoə Urusəto oməbe, nıştəbe vağzalədə, mıni bə çəşbe: Şim vardıme. Hejo esə ıştı zoə noəme kədə, oməm iyo. Çımı kirəpuli ijən şo-şortmə bıdə. Çımı ın təvəən pozi bıjən, beşim-bışum bəştə kə... Usto bığəji (lusiji) sırəy, votışe: - Xəşəconbi, yolə zəhmət kəşə, Bəçəş, çımı çəşonsə, bətı qıləy şoşortmə bədom, hejo bəştı vəc bo. - Çe çiye ki əv?- Mərzo Nəsiri dısə sıxan kardışe. - Poz! - Yəni poz jəqo çokə çiye? Mərzo ğəş kardışe sırəyko. - Ha, ha, məsır, çiy oqəteydə silahon (əbjoron)-aləton səy? Poz!
Məsələn, az bəştı təvə səy qıləy poz bıjənım ki, hışk beədəən, tar beədəən səş benışu.Yali bə Avropə standarton ne, bə dınyo sertifikaton cəvob doy bızıniy. Bımi tolışə poz bəvoten! Im çımı kəşfe. Çəmə nilə do vəsləy. Bə vijorə iqtisadiyyati rəvoc bıdə, dimruşin bıkə mole. Çımı jə çuə poz sığ çokneydə! Oson hıl kardeydə! Deşmeni çəşon bekardeydə, hələ əməni ıştəni bəyəndı bebasteydə!.. Usto hələ vey aşmardi, Mərzo bırişe çəy sıxan: - Haa? Jəqoədə çə pozədə bıjən bəçımı orəğiən (çini), çəkuciən (toxməxi). Səonış ləxeydə, Həmən ruən bıjən bəvon, poson təmizkə. - Oko doydəniş, pos bəqəteyəni! Zə, orəğ-çəkuc bəştı çiçi lozime? Çəvon vaxt dəvarde.- Merdəli mavuji esə dərəsəy ki, Mərzo Nəsir bə çiçi işarə kardeydəbən: “Əy xətokor!”-votışe, ujən bəştə sıxani dəvon kardışe: - Hiş, neqo, asp-hə, hiç nıbo jıqo
edaksiyadan: Hörmətli Oxucular! Biz çalışacağıq ki, bundan sonra Talış mahalının ərazi və kəndlərində yer adlarının, toponimlərin, oykonimlərin, hidronimlərin siyahısını Sizlərə təqdim edək. İlk olaraq biz Ozobijon kəndinin ətrafındakı bəzi yer adlarını təqdim etmişdik. (bax: Razzaq Xansuvar Talışxanov, “Ozobijon” “Tolışon Sədo” qəzeti, N:58, 22 dekabr 2013-cü il), indi isə Orand mahalının toponimlərini nəzərinizə çatdırırıq. Çox təəsüf ki, bu mahalın 100-lərlə yer adı bu siyahıdan kənarda qalıb.
“TALIŞ DİYARIM, TALIŞ YURDUM” silsiləsindən: ORAND MAHALININ TOPONİMLƏRİ
M
R
*** Tanqbəyrü, Səsığ, Kifşə, Qırdımətəpə, Məllohiyon, Həşthektar, Duəbın, Neçiyəhal, Piyolosi, Şam, Ambuhoni, Qərəynəhoni, Lenədə, Sığəsə, Bilon, Ğonəbə, Həvuşnədə, Daveynəhi, Zəjəker, Ovəçol, Nofonrəğ, Qoğədül, Rığnəhoni, Neçiyəlidə, Rışkəlonə, Qoşəqardış, Haləsə, Səhal, Kuyəhoni, Lonəhiyon, Baydül, Siyoqılədoy məzə, Sıncodül, Rəğəbın, Sipirdo, Diqo, Qanzil, Siyovişə, Siyosığ, Tilığ, Fund, Siyonünc, Şatəlatə, Ğoşəhalon, Landiyəqo, Çolakujə, Vələhal, Əvçə, Xanbulağ, Ğibləhoni, Zardiyəlidə, Konədə, Həsənvaşdəy, Qıyqorəğ, Bonihi, Nağdiyurd, Əsobə, Tərlanihal,
Vəyənof, Niyətəsığ, Mərmərəhal, Şüşliband, Kıtığıtəpə, Poynəqulibəy, Osınağətanqə, Təndüəli nıso, Qomişəhoni, Mərəməli yurd, Zuə ğələ, Ğuzəğalə(çaşiğələ, kinəğələ), Kırthüseyn, Yellibərə, Ştəro, Sığəsə, Cicəmardəy, Kijəhoni, Sığsandə, Nışandəsığ, Peştəsığ, Zəbiyəliyon yurd, Pəlosdülə, Tımb-tımbə nünc, Siyokoçi ker, Qırdösü peşt, Bonorüj, Xəmən, Hətojnə, Həlatə, Şatəlatə,Mayçolə, Hılnəsığ, Alimədi koç, Dikə sığ, Əliləvu, Vabətanqə, Alləmonidə, Siyolidülon, Siyoli koç, Siyoli və, Mıstəfo yurd, Barzənofərü, Xunnə sığ, Siyoker, Zardəbə, Zardəmoni dül, Vənəbızq, Jin qoğədül, Voğlədülə, Bərkəro, Osü, Nıvıştəsığ, Zəji handə, Lələ koç, Cındırnətıbə, Koon Orand, Ğıj-ğıjə honi, Sərinə honi, Sipiyə hal, Cəbları koçon, Huşnə də, Nanə hi, Şamroli haçə, Ombaşi yurd, Larzənə, Kəməku, Mənnış, Məydon, Pələnqəhal, Kəlotıbə, İdın, Zılnəhal, Çəğilaton, Tanqə, Kulət, Sütüm, Paşəhal, Aybərəğ, Penə kujə, Bili sinə, Aşqobın, Ğumnəbozi, Peştlü, Miyondə, Miyonbın, Qudilibın, Kuləvişə, Kanəkəy lü, Sığbast, Xuqə ro, Sipiyətavon,
primitiv ğıvvon hestı ki, zəmin bıkaştiy, taxıl bıdıbiy? Sıpə zoon çı kaştori (divoji) həmə texnikə quya “ıştəni kardeydəmon” votışone, həvatışone, boştəno dollar kardışone. Vəzifə səşone, ha jıqo moyə qətışone, milyoner bin. Kaştoron bə bevəcə ruj dənoşone. ÇƏKUC çe fəhlə sinfi simvole. Esə fəhlə sinfi heste? Zolomon həmə fabrikon, zavodon, hətta binoon, dutemonon – zəhmətkəşon ko vırəon dəbastışone, fəhlon-kaştoron, ruşinfikon vadoşone bə kuçə səon. Devləti texnikə, dəzqohon, binoon həvatışone, dollar kardışone, noşone bə beynəlxalqə bankon... Esə beimkonə - bekoə odəmon i ğısmi bə ko peqəteydən, ğeyri-rəsmi, de vojori savdı : rujonə, haftəynə, manqonə mıddətədə bə rujonə mıjdi ...rujədə 12-14 sahat oko doydən, bə çəvon ruji i ruj hardemonə muzd doydən. Fəhlə damə beədə əy çe koədə tojneydən...
(Orand, Niyəvut, Jinəband, Sorsərü, Konorand)
Əlelçol, Salmani peşt, Nalbəkiyə honi, Dikə sığ, Kısnə honi, Zomə sığ, Həmid qulibəy, Diqo həyom, Tanqi vişə, Qobə həyom, Bzrişi bın, Qobə peşt, Bızə bandə, Əli lınqə riz, Bumiyə hal, Şiri hal, Lanqə ron, Kekoni, Sorsə rü, Akebə, Şirxani də, Xanımi kəş, Rığil, Şirəliyurd, Hidə, Çərəkə honi, Alyari yurd, Rükətilığ, Tonə yurd, Divi ğələ, Ğız xəfiyə, Ləənətə sığ, Toxməği həmo, Əlo, Əlo vişə, Şanişin, Qərov, İgidi honi, Aviyəlığ, Nəvuzi honi, Ğazmə, Kəmbəq, Qınqi honi, Xırəməvu, Niyəvut, Jinəband, Kırdon kəco, Dico, Jtoğco, Ağcədə, Ov-
inədə, Xosmoni yurd, Nədiy də, Honico, Qərəynə honi, Çuğulikardəy, Aləjeni də, Barzə həyom, Taton baydül, Zardə honi, Qinəsə, Qırdə latə, Həmuələnəq, Xanqəldi honi, Çolə kujə, Urun peşti hal, Zərdüşti hal, Sənqərətəpə, Kuyəhoni, Sığnə çol, Avarsə nıso, Vəvuəsığ, Əiyurdi bə, Xokinə yurd, Tbə rəğ, Aki bərə, Ləpəq, Penədico, Qannu hal, Sərxoşi honi, Xıdi yurd, Vannə yurd, Fətəli yurd, Torəynə koç, Hidə, Kekoni bərə, Barzənofəri, Lanqəron, Əlif mardəy, Təği yurd, Kura çol, Ğuləşi yurd, Hamoə vişə, Sarü ker, Kılo hal,
Tanq, Nünci koç, Məllo hal, Ğuruğa dülə, Qırdə dülə, Sipyə koç, Siyo koç, Qədə qışlağ, Aybəlığ, Donqo, Vənıştığ, Sitarəyurd, Dırozətəpə, Ğoşə honi, Rığnə honi, Çənəğə honi, Xunnə hal, Aspi hor, Seməqoni, Sıhal, Siyo ker, Nüciğıjon yurd, Nücilamə yurd, Bərəmi latə, Teğnə yurd, Dozəhi, Rəşi hor, Sənqərətəpə, Cınəhoni, Şıxani də, Miyondə, Qınqə honi, Barzə honi, Serışdığ, Şotığlığ, Piyəysübtıbə, Çəlləhiyonə, Şirxan, Xılabın, Miyotanq, Lisəynətəpə, Veləbə, Məllohüseyni yurd, Aybələpəq, Meşə başı, Cahanqir honi, Hüləlığ, Xanımi kəş, Qanzili honi, Jinə osnağa, Penə osnağa, Sipyə ov, Zəjə koç, Doviğələcə, Xuka kon, Seflığ, Dızdihal,Şalmonətəpə, Salmani yurd, Cilovi yurd, Kutəro tanqə, Sığnəçol, Oveməy, Cicəmardə, Avuyə çol, Ləmosi, Sığnəhi, Tanqə, Çolahi, Haroquş, Əlyurdi bərə, Dikə hal, Yavə koç, Hırsa hıl, Ğuruğ, Kulə dılə, Sapiyəy sə, Süyəlifə tanqə, Veləvə, Gənci honi, Kerəyə, Adgözəli bərə, Xosrofi hi, Küləti sə, Kopantıba, Quramonon kujə, Kura çol, Kırdon kaco. Vüqar Mustafayev
Òîëûøîí Ñÿäî
SİNTEZATOR
( h i k o y ə )
CAMAL LƏLƏZOƏ elevindomi bərnomon orəxəy, Rufət mıəllim hozı be bo hıte, tojə dəşəbe bə yonqo, cifə telefoni zanq jəy, vanqi dıqmə eğətışe, noşe quşisə: - Əlo, kiye? - Azim, papa, Seymur. Xəmənobəko zanq kardeydəm bətı. Vəyədəm. Mımkune, rə boy, mıni bıbə bə kə. İyo vəyədə dəvo eqınyə, arıştışone çımı sintezator. -A-ha, omeydəm, Seymur balə, bikef məbu. Kədə xeyzon hıtəbe, şinə hanədəbe. Hano pekardışe umuri həmro Mənzər xanım, votışe: - Hırdəni zanq kardəşe. Ne, ne, hiççi bıəni, Seymuri bə kə ome pieydəşe, azən şeydəm tikə ro, Seymuri biyəm. Norohat məbu. Əncəx çok zıneydəbe ki, tosə bə kə oqarde, bəçəy çəşon han əşıni. Rufət mıəllim əyvono evoy bə so, beşe pəleto, qiyənəvo kardışe jıqojəqo: - Şəvi bı nimədə maşin çətin ki, bıbuy. Hamsiyə şoferon norohat karde insofo əbıni. Həmən çe lozim, bəsə oməyon cəmat bızıni. Çokı əve ki, de roy maşinon qıləyni bışi bə Xəmənobə. Navədə Benzinhəvatə məntəqə heste, əyo har vaxt maşin pəydo karde bəbe. Jəqoən be. Roy maşini şofer bə
T
da mənot rozi bey Rufəti bə Xəmənobə bobəy-biyəy. Çokbe, çokbe, şofer aşişə odəmbe. Kam qəpbıjənbe. Rufətən bərk oqıniyəbe, hıte pieydəşbe.çoknə ki, çəşə mijom səpeyəndı noşe, fikfamış oqarde bə dəvardə rujon, bənə kino lenti oməyn-davardin çe fiki ekrano: Qədə Seymur çoknə be çe hırdənətiku bə musiqi, bə qitarə, peşo bə sintezatori aşığbe qılə-qılə eqıniye bə yod, məxsusən miyonə məktəbi oxnə sinifonədə çe sintezatori dardiko dərsi-məktəbi vadoy, bə musiqi məktəb şe, mənotmənot pul qırdə karde... Mılxəs, de lotereya puli boəy yaponskiy sintezator hıriyəbe, əğıli kəşpor okarde, hırdənətiko bə vəyon şe, ıştə sənətədə məhorət nişo doşe, məşhur musiqiəvonbe... həmə dəvardəyon oməyn-dəvardin çəşə vədə... Imən bə yod dəşe ki, kali kərə Seymur sintezatori de ilhomi əjəni, kədə qıləy vəyə əhvoli bəməl əvoy, bəvədə Rufət daston rost əkəy, deştə baləlion eəqıni bə raxs... Əlbəttə, sintezatori arşiye çokə hadisə nıbe. Bə xeyzoni budjə çəşnıkardə zərbəbe. Manqədə 2 həzo dollar bo mıəllimi yolə pulbe. Cəhəndım çe pulu, bə maddi ziyoni, ın hadisə bə əğıli qıləy mənəviyəynə zərbə be bəzıne. Sıxani rosti, ın har dıynəniə səbəb bə Rufət mıəllimi norohat kardeydəbe. Əve pieydəşbe bə vəyə vırə-bə Xəmənobə rə bırəsi. Şoferi radio pekardışe, kon sənətko isə sintezatorədə jəydəbe qıləy ğəmqınə həvo. Jəqonə vaxti ın həvo xoş əvoy bəy, əncəx bı şəvədə purbəmə kardışe əv. İşorə kardışe bə şoferi, radio sədo bıriyə be. Nimsaat bədiqə rəseyn bə vəyəxıvandi kə. Vəyə volo bıəbe. Vəyəvandon şəbin bəştə kəon. Soədə iqlə vəyəxıvandi nezə odəmon iyən musiqi ansambli heyət
mandəbin. Vəyəjənon dastko bin deştə aləton qırdə karde. Təbii ki, Rufət mıəllimi çəşon iminə Seymurış vinde. Edəsəy bə arşiyə sintezatori, de maraği diə kardışe bə Seymuri, yəni çiç be oxo... - Sərxoş bıə qıləy sıpəzoə benubə eqınie bə raxs, məydon qəteyo imkon nıdoşone bəy. Imən bo ə xonəxo bəhonə be, hucum kardışe bə vəyəjənon. İminə peqətışe sintezator, rost kardışe bəştə bolo, ekuşe bə zəmin. Co alətonən vırtıvolo kardışe. Çok be ın ğəzo vəyə oxoyədə binobe. Vəyə vılobe. Rufət mıəllim fikədə no-peqət kardeydəbe ki, çiç bıkəy-çiç nıkəy? Vəyəxıvandə jen (bəqi pıə bə rəhmət şəbe) nez oməy Rufət mıəllimiko uzr piyəyşe: - Rufət boyli, sintezatori əmə ıştən tumu bəkardeymon. - Ə sərxoş sıpəzoə ıştən, çəy xıvand mardə bəqəm? Bışəmon çəvon kəy. Dastəy odəm, bə cumlədə vəyəxıvandonən, şin çə sərxoşi kəy. Sədo kardışone, iminə həminə sərxoş beşe bə bəy, de barzə vanqi votışe: - Sintezator az arıştəme, əcəb kardəme, çiç kardeydon, bışən bıkən! Rufət mıəllim de sokitə-aşişə sədo, de oromi damə be: - Çımı balə, əmə deşmə dəvoşəvo nimone. Sintezator arıştə. Koye qınyə həni. Boy çəy puli nimə bıdə, bıdə bə ziyon dənışəmon. - Jıqo i qəpikən ədənim, beşən çe soədə. - Çımı balə, bətı tars omeydənim, əncəx bətı voteydəm: jəqonəli peşo lovə bıkoş, tıni əbaxşinim. - Beşən çe soədə nıvotme?Piyaniskə həvər-cuvur oməy bə odəmon. - Çok, əmə şeydəmon. İ həftə
VƏLİŞAH-75 ko kardəşe. Dəvardə əsri 80-nə soronku jıqo mətbuatədə çap bıə çəy bə tırki, bə tolışi nıvıştə şeeron. 90-nə soron sıftəku Lankonədə təsis kardəşe “Ruşnə” ədəbi məclis. Məxsusi xıdmət bıəşe çı Məclisi cıvonə şairon perosneədə.Vəlişah mamu əbədən bəmande çəmə yodədə bənə Tolışə poeziya ofəyəmoni, bənə Tolışə şairon sipirişi. Xıdo bəy xəşəconi bıdo. 75 sinış bud bıbu! Vəlişah Əliyev Mirəli zoə moəo bıə 10 mart 1939-nə sorədə Lankoni rayoni Şağlase diədə. Sıftə handəşe Şağlase, peşo Sepadi myonə məktəbədə, ali təhsil səşe Azərboycon Politexnik İnstitutədə Boku şəhrədə, çəyo Lankonədə muhəndis- texnoloq
КARDЕ Dılım ıştı оrzu bоğ bе, çı fоydə, Bə du bеşе, dе zəmini i кardе. Şоy-vоy kardе, çəy rizisə ğəm nıştе, Оvdоnəyоn bə lоruni һu кardе.
Çiç bе охо, һеjо ıştı çəşdəbim, Qırdо tı bim, bəşdı оtəş vəşdəbim, Iştı muəхоl окardəbim, rışdəbim, Һiç nıznımе tıni mıкu кi кardе. Qəvоnədə nəvе bəmı dоəbiş tı, Bandоn sə - az, pоzi sıftə vabiş tı, Həmməy vindе, çımı səpе vоəbiş tı, Һicrоni vоş оmе, tınış ni кardе. Dе tı nəvə vırоn bəçmı sə dəşе, Nəvim vıjə-vıjə, aһ кəşе-кəşе, Iştı lınqə rizоn bənim təşişе, Dеştə çəşə asоn əvım si кardе. Çе Vəlişaһ aһu-nalə кi məsе, Һar кəs ıştə еşği qоni dərəsе, Коrpə еşğım dеştı dasti pеrəsе, Əv cоһil bе, əmо mını pi кardе. (Vəlişah: Vıjniyəbıə əsəron B-2007 s. 32)
7
¹ 03 (61) 8 aprel 2014-íÿ ñîð
vaxt doydəmon bəşmə, qasbi esə bəsə dənışiş mıni. Maştə bəştə oməyş, dust-aşnon bəsə dənən tıni. Həftə bədiqə azən bəkam ıştə zınəy. Rufət mıəllim çe sıxanon bəçəton beşe çe soədə, de kəxıvandi oxonə dimi-dido kardışe, de vəyəjənon i vırədə şanqo saat se məcolədə oqarde oməy rəse bəştə kə. Tosə bə vaxti Mənzər mıəllimə hıtə nıbe, əlbəttə, vey norohatbe. Ğəzo çe curə qınyəbu-məsə bəpeştə əvən həftoği mande. Bə xunsiyo bıə Rufəti, bə Seymuri doşe yolə dılvandi: - Şukur, səlomətiye.arşiyəni sinteator bıbuy, qınyə ziyon çəmə səy sədəğə. Jeni doə dılvandi nişo doşe ıştə təsir. Peşoməşone hay dı iskan tojə çay, i-dı kəlmə sıbət kardışone. Oqoniyəbin, dəşin bə yonqo, şin bə şinə han... Həftəy dəvarde çe əhvoloti. Xəmənobədə xəbəy benışe. Rufət mıəllim şe bə polis idarə. Iştə ərzıhol kardışe bə nubədə bıə polisi, dəşe polis rəisi paliyo. Həm de qəpi, həm de nıvıştəy qəp jəşe ıştə hali-ğəziyyə. Polisi rəis çok zınedəbe əy: bənə çokə merdi, bənə ruşinfiki. Penc-şəş manq bə nav qıləy koş eqiniyəbe bəy. Taxtə şirkətədə Rufətışon bə dast dənoəbe. Epıştəşonbe bəy mırıt dənə taxtə. Bə kə vardə bəpeştə xəbədo bıəbe. Piyəşbe oqordıniy, peqətəşon nıbe. Rufətən məcbur bəbe, şikat kardəşbe bə polis idarə. Peş bımi taxton dəqış kardəşonbe. Əncəx polisi rəis çə taxtə şirkətiko çok bəhrəmənd bəbe. Hozıə vırədə çand həzo dollar bənav dəşəbe. Hejo esətən Rufət mıəllimi oşko votışe ıştə saıxan: - Co çiy pieydəmni. Iqlə çımı sintezatori nimə puli bıdəy, vəse. Polis rəisi zevılə sırə kardışe, ərizə səşe, votışe: - Bışi, norohat məbu, dı-se ruj bəçəton tıni iyo vanq bəkardem. Ruji dəvarde, dıminə ruj şanqovəsə qıləy qədə maşin mande çe Rufət mıəllimi kəy tono kuçədə. Rufət soədəbe. Oməy bə bəleti nez.
Xəmənobə di məlo iyən məktəbi direktor maşino evoəyn, tikə bədiqə çə sərxoşi dıqlə boon.Nıştin soədə qırdo mizi. Çoynəniən iqlə sıxanışon vote: - Mıəllim, boy çə kəxəlizi qınoku dəvard. Rüfəti pieydəşbe çəşmək bıjəni bə çəşon, ın sıxanon məsəşe, cifo dəstmol bekardışe, çəşməqon moləşe, sənibəton jəşe. - Dəvarde çoknə bəbe? Həzo dollar dəvardəm, pencsa dollar bıdən, kam dəvardəm? Oməkəson tamtamijə oməbin, tamtamijən beşin şin. Mehmonon soədə beşeədə Rufəti iqlə sıxanış vote, jəşe pəlet: - Həyf bıbu bə di, şımə çəy siprişion. Maştənə saat 10-də Rufət Polisi idarə vədəbe. Pəisi bəy votışe: - Rufət mıəllim, deştı ərizə operativ dastko bıəmon, bə vəyə kəseti dırıst diə kardəmone. Ğəyzi sintezatori arışte, ın zoə co qıləy cinayətən kardəşe, çəxo bekardəşe, ğandəşe bə qıləy cıvoni, xoşbəxtətiko çəxo itonə şə, fər qıniyəni bə hədəf. Həminə cıvoni sıvıkə yarəş sə. Roste, bı həxədə şikat ni, əmmo fakt fakte. Rufəti çəşməqon bekarde, moləşe, iyən dənoşe, votışe: - Ha çımı hurmətinə rəis, çımı ə bədbəxti qəte marağım ni. Bəmı qıniyə ziyoni nimə oqordıne lozime. Rəis enəme, okardışe dumontono bıə seyf, pensa dollar bekardışe çəyo, noşe mizi səpe, Rufəti vədə: - Peqət, ım ıştı pencsa dollar. Hejo ıştı votə odəmiko səme. Çe jələvonon bəpe nənə bıbovni, həm de mışti, həm de puli. - Rəis boyli, zəhmət nıbu, çımı doə ərizə oqordın bəmı. - Problem yoxdur, buyur, mıəllim. Rufət idarə kəybəo beşeədə fik kardışe ki, bə mıəllimon maaşi 5 ruj mandə, ın pul, ə maaş vəs bəkardeybu bo sitizatori səy? Yəğın Seymuri cifədən bo itoti kamişi pul bəbeyəni... Iyun, 2012.
Mirfayaz Likməkani ZƏMONƏ CO ZƏMONƏYE! Bə co kəsi həy peənışt Penıştiş itonə bınışt. Kali, ısət həysə ənışt Iştə həysən itonəye, Zəmonə co zomənəye.
Dumo mandiş qij bəvoten Navədə bej, bij bəvoten. Həni kij, çiçij bəvoten... Dılon şəytoni lonəye Zəmonə co zəmonəye.
Qəvo vamədə ve sıxan, Cəmat boto bəvinde han. Dimdə tıni tarif bəkan Dumotonı ləğ, çonəye Zəmonə co zəmonəye.
Sırpuş bi, sıri faş məkə, Çokikə, çoki çaş məkə Bənonən bətı nom-ləkə ƏV vində ki çokonəye! Zəmonə co zəmonəye.
Bə hiç kəsi lovə məkə, Tov bə, səbri tovə məkə. Peştpur məbi, bovə məkə Edbon rost bə, miyonəyə Zəmonə co zəmonəye.
Ki nal bəjə, ki mex bəjə..., Vəzəx hejo vəx-vəx bəjə Ki pand heste, səj evəjə Dastədəş Xıdo donəye. Zəmonə co zəmonəye.
Çı dışmeno dusi bızın Bəbıri, həm lusi bızın. Nom-nomoj-nomusi bızın Tıku mandə nışonəye. Zəmonə co zəmonəye.
Mirfəyazi quşdə ey dust, Əvən dard-ğər kəşdə ey dust. Umi ni bə maştə ey dust Dıli nıjəy bəvonəye. Zəmonə co zəmonəye.
Цфцг-С ММЖ (ВЮЕН 1800107871)
¹ 03 (61) 8 aprel 2014-íÿ ñîð
Nozi nənə siprişəti (novellə)
Baladdin Veso Ço çaşiə jiquli çe Bağemon kəy tono de voyəstənon cirisk ha ciriski vanqi muşayəti mande. Rostə tono nıştə piə jeni sə tusbin bə maşini navnəni şişə qıne enəməy, peşı bə dumoən deə voy opırtie bə peştə bə ilki riə oməy, rost be. Piə jen de layi rıki: _ Zə, Arvon, qədə - qədə, nənə ənə məkışt, hiç nıbu ıştı vəyə bıdə bıvindo! _ votşe. Rəən nam be, şin – şini zıbelə sırəş kay. Çəpə yono, roli navo nıştə cohilə zoə bə piə jeni yon dənəməy, çəy dimış maç karde, votşe: _ Diəkə ha, nənə, ıştı roy çaş kardəm! Jıqo bıkə de şoə xəbə boy! De şoə xəbə oməyş, ıştı mıjdəvoni mıku, de loxəbə oməyş, hiç, mıku məzın... Piə jen_ Nozi nənə _ de tadi – tadi: _ Zə. qəvi bə xəy okə, de Xıdo xvandi har çi çok bəbe! _ votışe. Peşıən ıştə dastə sonkəş peqiye, de haydi – huydi səbəro be. Cohilə zoə bə maşin nışte – nışte budi bəy zikkəş jəy: _ Diəkə, nənə, çaş kardəm, ha, rəri oqard!... ... Nozi nənə Bağemon kəy bəroş bənəy ıştəniyjon bəroy okay, dəşe bə dılənton. Kəsoybon əvşon de xoto – hurməti ğəbul karde; səlom – kəlom, xəşomə - fılon...( Im ome bıə çaş kardəbə ome mandəbe ). Bə i ləz mərəkon reç bıə purranqə çay mizisə zuhurış kay. Nozi nənə kəy har şeyış de mıştəri çaşi, de diğəti çe nəzo dəvone bə peştə: _ Tolış çe mehmoniku əçəy ki be xəbə əstənni, əmo mehmon ıştən ıştə ki be, ıştə ome məromi sərosındə, _ votışe. Peşıən binoş kay ıştə əsli- nəsli nuşon doy de nəğıləvoti zıvoni... Òÿñèñ÷è : Ðàôèã Úÿëèëîâ Òåë.:+99470 610-23-16 Å-ìàèë: celilovrafiq@mail.ru Ãÿçåòèí åëåêòðîí âàðèàíòûíû tàlèsh.îðý ñàéòûíäà îõóéà áèëÿðñèíèç
Kəsoybi əsli-nəslikuən dı rıxət vote bə peştə, ıştə qəpış jıqo qırd kay: _ Bə kəykuş cohilə kinə bəy kə BƏNƏY MI mehmoni ome həzo- həlbət de xəy anqıle! Xıdovandi aləm bə həmməy xəy – xəyə koon ğısmət bıkə, əmənən əçəvon dılədə, amin! Bağe bənəy qino bə səpeş həmlə omə bərəvoni, bo bərəku ləp vanıdoy, həmmə dığətış Nozi nənəsə sərost karde. Boçi, deəy rubəru bınışt ya sof pişə soybbe, yaən dırıst xom be, əy ilki həmləo ıştə məramış nışon doə be. Vııyo de fəhmi hərəkət karde lazum be. Həmən, bə de ım məromi oməkəsi kəsoybi cəvob de ğədimə ğaydə, ro –riyə , oxoyədə ya de “ ha”y, yaən de “ ne”y sə bedəbe. Əve, kəsoybi sıxani məydonış be xambozi bə Nozi nənəş doə be. Əvən komco horəbə, komco patəbə zındənıbe, hejo kol – koli hutu – hutu kardedəbe... _ Isəti pı – moon həmməy ıştə əğıli hərəbaxt beyşon pidə! Bənəy həmməy İroni potşo beyjon piye... Əmo hərəbaxt be, xoşbəxt be çiçe? Vıli bə bılbıli pışk enığandoş, jimoni ruşti, ovandi əbıni! Sıxanım bomi ni... Sıxani rosti ıme _ çəmə Arvon _ Xıdo boşımə əğılonən peşt bıbu! _ ve çokə sone! Xıdo xvandış bıbu, səvodin, hurmətin, pı – moə ğəydi bıkəş, yolı –ruk bızın, ərəğçi ni, pəpruzçi ni, həmən nımo _ kam mandəbe Nozi nənə bə səhf bışu, bıvoto nımojəvot, Arvoni nımoj vote xoşış nome ğəfilo oməy bə çəy yod, rəri sıxanış qordıne, _ nımusin, həyomand, bo həmməy dıləsut, reçin, _ Nozi nənə ım sıxani pəydo kardeku bə cuş oməy, dubarəş vote, _ reçin! İqlə sıxan, əmə bo ıştə bılbıli vıl nəvdəmon! Vlonən ən ğəşənqi ıme ımha, şımə kədə, bıçın, bıbə! Nozi nənə ım bəndi oxonnə akordış de barzə vanqi voteku Ðåäàêñèéàíûí öíâàíûíà ýþíäÿðèëÿí ÿëéàçìàëàð ìöÿëëèôëÿðÿ ãàéòàðûëìûð âÿ ìÿòíëÿðÿ ðÿé âåðèëìèð. Ôàêòëàðà ýþðÿ éàëíûç ìöÿëëèôëÿð ìÿñóëèééÿò äàøûéûðëàð. Ìöÿëëèôëÿðëÿ ðåäàêñèéàíûí ìþâýåéè óéüóí ýÿëìÿéÿ áèëÿð.
xırtəş hışk be. Çayədəş i -dı ğurt peşoməy, dəvarde bə tojə bənd: _ Çımı nəvə Bokuədə handə, əv çiçe, şonğərib, çəvoye _ dastış bə kəno rost kay _ kəşəbıno bedə, ha, portıflin... Atizmi duduki bıqordın... İbirdəmə Nozi nənə ğəmin be. Ufış kəşəy: _ Çanə əğıl be, hırdən be, odəm be! Çoko bini çəy lınq qıne bə xərobə Boku, əğıl bə puçi beşe! Qləy pəprus qəvo pojə dırozi, ərəğə bu odəmi dı ruji roo hışk kardə. Məz zındəni, məzqin zındəni, nə imone, nə dine... Çəmə nəsli – nəcimo jıqo nopok beşənıbe! Nocinsi ləvəku beşəy... Əmə həmməy din bızın, Xıdo bızın... Im çı ləkə be, qıne bə çəmə nəsli, şinə Xıdo? Hələ bini çiç votdə: _ “ Ha nənə, penco sore nımoj votdəş, “ Əllahu Əkbər, Əllahu Əkbər! “ hiç nıbe i kərə bıvotiy:_ “Əkbər Əllahu” ... Hiçi, vuji ım jənin qəpe? Ve nopokə əğıle, ve, ve, ve... Tusbin Hozi nənə sənibəton bo qəp jəy ıştə xırtə de çay tar karde, kəsoybi çiyiş vote piəyəybuən, məcolış nırəsəy _ Hozi nənə sənibəton binoş karde hutu – hutu kay: _ Çımı balə, nənə bə çəy bəşni – bolo ğırbon bışu, xosə baləye! Nomı - somış zıvononoye! Odəm bəpe ıştəkini tarif nıkə, coyonki erxoc nızıno, bə je nıqəto, _ Hejo şımə balən dastəy vıle _ çaş, çaş, bəd nəzə çaşonku bə du_ diəkə, tamşokə! Fəhmin, həyo – abruyn, bə çəmə tərəf bə vəyə oməbe, vindəme. Umuj bedə nıbe bə xındır – xındır kardə, dənqul – dənqul rask kardə kinon. Nənə bəçəy bolo ğırbon, ıştə əyşt – nışti çok zındə. Qınyə kəy sune! Çımı balə çokış famiyə, ıştə toy dəçıkə! Vote, kıtı qəv bə qujdi nərəsiy, əvotiy, şışe... Əvee, kaliyon votedən: çiçe handə kinə, həmməy be behəyo, beabru, səkulıpot, poçəkusə... Ãÿçåò ßäëèééÿ Íàçèðëèéèíäÿ ãåéäÿ àëûíìûøäûð. Ãåéäèééàò íþìðÿñè:3462 Òèðàæ: 1000
Азярбайжанда бир чох дилляря йазылы, шифащи бизнес, Нотариал тяржцмяляр вя мятнлярин йыьылмасы хидмятини тягдим едир. Биз Азярбайжан, Рус, Инэилис, Талыш, Фарс вя с. дилляря йазылы тяржцмяляр едирик. Ятрафлы мялумат алмаг вя йа хидмятляримиздян бящрялянмяк цчцн (012) 564-68-91 нюмрясиня зянэ едя вя йа жоммержиал_манаэер@уфуг.аз електрон цнванымыза йазараг ялагя сахлайа билярсиниз. Çiç bəbe handiyədə? Kinə odəm ni? Isəti bənəy çəmə zəmonə ni, qıləy siyo plandi çəmə tano, tıkiş de zəmini əşkıriy... Pıə, boə tarsiku nəznimon səy rost karde, bə i kəsi diə karde... Ha məşalla, ısəti kinon vıldastə, vıldastə... Kuçəsəono hay qıləy zoə kəşədə... Diə kardə, odəmi pidəşe, ıştənən cohil bıbu, umuj bıbu bəvon... Odəm ıştə jiyeku təm səydə, ləzət vində. Bə jıqo xosə zəmonə dərostıni ğırbon. Həyf ni? Bə navi çiç hestbe? Az çı bənəm, mol duşe, sıl oje, sılə kuşk eje... Şum jəy, hi kaşte, hiy erıt – perıt karde. Mılxəs, ısəti kinon zındənin , zandəqo çand qılə cicə bedə? Ehe, ehe... Nozi nənə ekırə qəte. Çandi bə çandi Nozi nənə binoş karde qəpi dumoy dəvom kay, _ de boy, çəy sıxan nəve dərəcə qardəbe _ Zəmonə ve xərob bıə, ha bo, mısılmonəti mandə ni! Isəti cohilon qıləy qıyəsibəyin, səykubəpo şəytoni ahirmonin, nodurostin! Arvonən əçəvonoy, odəm əbıni! Ə ruji pıəş bəy votedə: _ Zə, həromzodə,vəse vote, məllo jıqo, din jəqo, məz hape, Məzdo sape, emard ıştə vırədə! Bəki vottəş? Bənəy sıəbuti mandə bə dim: _ Çımı bobo mısılmonon kıştə _Bobok!_ az ısə çoknə mısılmon bıbum?! Hiç çı qəpi vırəye? Im binim, jənin qəpe? İqlə sıxan: _ mısılmonəti mandə ni, ijən kofiron zəmonə bino bə, balə! Ko vıəyoy, Nozi nənə çe yodi tərəfo baxtəvəre, əçəy yodo sıxan kam bebəşe, de boy, əçəy kəlimə oxoy çe naviku nəve dərəcə fərq be zındə. Çəy kəlimə oxoy de navi hiç bə yəndı bob omdəni. Im çəy kanə vərdışe. Bı vərdışisə bə ve tanə rast omə, bə ve ləğ – ləğə tuş bə, bə ve zərəlon mandə, de boy, çı vərdışi dastış kəşəni, sıxani rosti, dast
kəşej zınə ni. Əve, ısə bə çəy qəpi quş doy – doy Bağe sıftə - sıftə sıredəbe, yane zıbelə sırə kardəbe. Peşı dəmande ıştə bığe muon qılə qılə pevate. ( Əçəy kanə vərdış be, rıkno biyədə ıştə bığe muon peəvatiy, əy çok zınəkəson çımi bə peştə bo morə hıli ənəvin ). Əv jıqo famiyedəbe, Nozi nənə əvış bə ləğ noə. Həyğəti peqətyədə ıyo ləğ – fılon nıbe. Nozi nənə qəp jəy fəson bəy jəqo omdəbe. Xıdo tərəfə bıvotomon Nozi nənə vııyo jı qınoyij nıbe_ ımi zıne – zıne kardə nıbe. Ha, ko jıqo be, koy jıqo beyən bə ve qıləy yavə riə eqındəbe, ğəliz bedəbe. Hejo Bağe jeniən norohət bıkə koy bə jıqo ğəlizə riə eqıne be. Əy i – dı bəjən hım –cımış karde, şuə okırno bə kəno, ( ıştə şuə xu – xosyəti çok zındəbe ) kali – kali çiyon bırosno bəy, mıvəffəq nıbe... ...Bo səyro siprişış omə kinə nəzədən koy ğəlizi, betəmi vıəyo be, _ əv zındənıbe ım zıne – zıne kardə bıə koye, ya təbii? Oxo Arvoni de həzo nozi – rozi bomiş rusxət səbe... Əmo, ısə əçəy ğandə siprişi hərəkəto ğət xəyə bu omdə nıbe. Qasbu bo bebəfoəti edoy kələke ım? Koy kamişi bə norostə riə eqıne, bə jıqo yavə dumoton bə fik ome bays bəbe. Həzo həlbət çe ım dumoton bə Nozi nənə hiç aidətşon nıbe. Əv ıştə beqınoəti friştə be. Əçəy qıno iqlə vıəyo be, çe plano beşəbe. Aya bənəy kəşəbə plani de Bağe jeni ne, de əçəy ıştəni kəllə bə kəllə oməbe. Ha çoknə bıvotoş, Bağe jen jıqo vırədə kali çiyon bə nıvində əzıniy jəy. ... Nozi nənə ıştə nəfəsi səy, ijən bə həvəs ome, qəp jəy bino kay kamişi dəkəşəy. (idomə omə numrədə)