BÀN VỀ THƯỢNG ĐẾ

tự do thuộc trí năng của bạn nhưng trạng thái thực sự tự do – cho năng lượng và nhiệt thành. Khi bạn đã hiểu rõ tất cả những nhảm nhí này, khi bạn đã xóa sạch tất cả những sự việc bắt chước, truyền thống, hỗn loạn này, vậy thì cái trí được tự do, vậy thì cái trí được tỉnh thức, vậy thì cái trí đầy đam mê. Và chỉ cái trí như thế mới có thể tiến tới được.

Vì vậy chúng ta hãy, như những con người cá thể, bởi vì chính bạn và tôi mà quan tâm, không phải tập thể – không có sự việc như tập thể ngoại trừ một thực thể chính trị – chúng ta hãy tìm ra chúng ta có ý gì qua từ ngữ tôn giáo. Với hầu hết chúng ta nó có ý nghĩa gì? Nó không là một niềm tin trong một điều gì đó, trong một vị Thượng đế siêu nhiên mà kiểm soát chúng ta, định hình chúng ta, cho chúng ta hy vọng và hướng dẫn chúng ta hay sao? Và chúng ta hiến dâng cho thực thể đó những lời cầu nguyện của chúng ta, những nghi lễ của chúng ta; trong quyền năng của Ngài chúng ta hy sinh, xoa dịu, cầu xin và nài nỉ, và chúng ta hướng lên “Ngài” như “Cha” của chúng ta để cứu vớt chúng ta trong những khó khăn của chúng ta. Đối với chúng ta, tôn giáo không chỉ là cái hình ảnh trang nghiêm trong ngôi đền, những từ ngữ trong thánh đường, hay thánh giá trong nhà thờ, không chỉ là cái hình ảnh trang nghiêm được chạm khắc bởi bàn tay, mà còn cả cái hình ảnh trang nghiêm được tạo tác bởi cái trí, bởi ý tưởng. Vì vậy đối với chúng ta, rõ ràng tôn giáo là một phương tiện tẩu thoát khỏi đau khổ hàng ngày của chúng ta, rối loạn hàng ngày của chúng ta. Chúng ta không hiểu rõ những bất bình đẳng, những bất công, chết chóc, những đau khổ, những đấu tranh liên tục, vô vọng và tuyệt vọng, vì vậy chúng ta nhờ vào vị Thượng đế nào đó, nhờ vào những nghi lễ, thánh lễ, những lời cầu nguyện và qua đó hy vọng tìm được sự an ủi nào đó, sự thanh thản nào đó. Và trong qui trình này, những vị thánh, những triết gia, những quyển sách làm chúng ta trĩu nặng bởi những giải thích đặc biệt của họ, bởi phong tục, bởi truyền thống. Đó là phương cách của cuộc sống chúng ta, phải vậy không? Nếu bạn nhìn vào chính bản thân mình liệu bạn sẽ không đồng ý rằng đó là một phác họa chung chung của tôn 91