Rekenvaardigheid voor financiële toepassingen

LEERWERKBOEK FINANCIEEL NIVEAU 3&4

Bewezen didactiek De methode InBusiness is ontwikkeld door ervaren auteurs, die in de leereenheden een duidelijke verbinding leggen tussen theorie en praktijk. De didactische opbouw van elke leereenheid is gebaseerd op het bewezen effectieve zes-leerfasen model: 1 Introductie 2 Theorie 3 Verwerking 4 Toepassing 5 Evaluatie/zelftoets 6 Toetsing De methode is compleet en van hoge kwaliteit. InBusiness is samen met docenten ontwikkeld, inhoudelijk sterk, prettig leesbaar, visueel aantrekkelijk en voldoet aan de eisen van de kwalificatiedossiers en aan de exameneisen. Digitaal, boeken of blended InBusiness Financieel is leverbaar op papier, volledig digitaal en als combinatie van beide (blended). De theorieboeken geven een heldere uitleg over de verschillende onderwerpen. Bij het leerwerkboek wordt een basislicentie geleverd, met extra theorie en opdrachten aangeboden in de interactieve digitale leeromgeving eDition. De werkboeken bevatten oriëntatievragen, kennisvragen, routineopgaven, praktijktaken en een integrale casus. Als docent kun je bovendien een keuze maken uit het totale aanbod leereenheden van InBusiness en die samenstellen tot een Boek OpMaat. Digitaal is de methode beschikbaar voor scholen als Totaallicentie (volledig digitaal) of als Verwerkingslicentie (opdrachten digitaal, theorie op papier) in de interactieve leeromgeving eDition. InBusiness bevat leereenheden die geschikt zijn voor de kwalificaties: - Financieel administratief medewerker (crebo: 25139) - Bedrijfsadministrateur (crebo: 25138) - Junior assistent-accountant (crebo: 25140)

LEEROM INE G NL

• MET ING O EV

Rekenvaardigheid voor financiële toepassingen LEERWERKBOEK

Leerwerkboek Rekenvaardigheid voor financiële toepassingen biedt vier leereenheden ter voorbereiding op het examen financieel rekenen. Aan bod komen de onderwerpen rekenen met interest, rekenen met btw, rekenen met kortingen en toeslagen en ook rekenen met vreemde valuta.

• MET ING O EV

Dit boek is onderdeel van InBusiness, een modulaire methode voor mbo economie. Een breed aanbod van leereenheden dekt alle onderwerpen voor de commerciële en financiële opleidingen. In de serie InBusiness Financieel worden leereenheden aangeboden voor dekking van het kwalificatiedossier Financieel administratieve beroepen.

LEEROM INE G NL

InBusiness Financieel

Auteur: Gerard van Heeswijk Eindredactie: Pieter Mijnster

9 789006 840889

Master_Financieel_A4 RVFT.indd All Pages

7/07/20 14:22

RVFT_Rekenvaardigheid voor financieĚ&#x2C6;le toepassingen_Standaardboek.indb 4

7/07/20 14:00

Rekenvaardigheid voor financiĂŤle toepassingen

RVFT_Rekenvaardigheid voor financieĚ&#x2C6;le toepassingen_Standaardboek.indb 1

7/07/20 14:00

Colofon Over ThiemeMeulenhoff ThiemeMeulenhoff ontwikkelt zich van educatieve uitgeverij tot een learning design company. We brengen content, leerontwerp en technologie samen. Met onze groeiende expertise, ervaring en leeroplossingen zijn we een partner voor scholen bij het vernieuwen en verbeteren van onderwijs. Zo kunnen we samen beter recht doen aan de verschillen tussen lerenden en scholen en ervoor zorgen dat leren steeds persoonlijker, effectiever en efficiënter wordt. Samen leren vernieuwen. www.thiememeulenhoff.nl ISBN 9789006840889 ISBN 9789006840896 1e druk, 1e oplage, 2020 © ThiemeMeulenhoff, Amersfoort, 2020

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16B Auteurswet 1912 j° het Besluit van 23 augustus 1985, Stbl. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie (PRO), Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp (www.stichting-pro.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet) dient men zich tot de uitgever te wenden. Voor meer informatie over het gebruik van muziek, film en het maken van kopieën in het onderwijs zie www.auteursrechtenonderwijs.nl. De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden.

Deze uitgave is volledig CO2-neutraal geproduceerd. Het voor deze uitgave gebruikte papier is voorzien van het FSC®-keurmerk. Dit betekent dat de bosbouw op een verantwoorde wijze heeft plaatsgevonden.

RVFT_Rekenvaardigheid voor financiële toepassingen_Standaardboek.indb 2

7/07/20 14:00

Voorwoord Het middelbaar beroepsonderwijs verandert voortdurend onder invloed van maatschappelijke ontwikkelingen en in het bijzonder door de eisen die de beroepspraktijk aan de opleidingen stelt. Daartoe behoren nieuwe kwalificatiedossiers, maar ook ontwikkelingen zoals een breed eerste jaar voor economie opleidingen. Voor die opleidingen brengt ThiemeMeulenhoff nu de modulaire economie methode InBusiness uit: • Als vervolg op de methode BV in Balans voor de financiële beroepsopleidingen, is er nu InBusiness Financieel. • Als vervolg op de methode Rendement voor de commerciële beroepsopleidingen is er nu InBusiness Commercieel. InBusiness is opgebouwd uit een groot aantal leereenheden, die op drie verschillende manieren aangeboden worden: • Als hoofdstukken in een standaardboek met een vaste volgorde over één vakgebied of hoofdonderwerp. • Als hoofdstukken in een door de docent zelf samen te stellen Boek Opmaat, desgewenst met verschillende onderwerpen commercieel en financieel, in een zelf te bepalen volgorde. • Als complete leereenheden in de interactieve digitale leeromgeving eDition met directe feedback en resultatenoverzicht. Deze bevat de volledige theorie en alle opdrachten, zeer geschikt voor meer zelfstandig werken door studenten en voor afstandsonderwijs. De methode InBusiness is ontwikkeld door ervaren auteurs, die in de leereenheden een duidelijke verbinding leggen tussen theorie en praktijk. De didactische opbouw van elke leereenheid is gebaseerd op het zes-leerfasen model: Introductie, Theorie, Verwerking, Toepassing, Evaluatie/zelftoets, Toetsing. LET OP: Bij dit standaardboek behoort een basislicentie voor toegang tot de digitale leeromgeving eDition. Iconen helpen je daarbij op weg. Hiermee word je verwezen naar de digitale leeromgeving eDition, waar je de volgende onderdelen vindt die behoren tot de standaardinhoud van elke leereenheid van InBusiness Financieel: • Extra opdrachten (zoals extra kennisvragen, routineopgaven, praktijktaken en/of integrale casus) • Test je kennis en inzicht • Samenvattingsopdracht Hiermee wordt een belangrijke verwijzing gegeven voor je voortgang in deze leereenheid. De serie InBusiness is met de grootste zorg ontwikkeld. Wij hopen dat je met plezier met InBusiness werkt. Wanneer je vragen of suggesties hebt, neem dan contact met ons op. De auteurs en uitgever

RVFT_Rekenvaardigheid voor financiële toepassingen_Standaardboek.indb 3

7/07/20 14:00

RVFT_Rekenvaardigheid voor financieĚ&#x2C6;le toepassingen_Standaardboek.indb 4

7/07/20 14:00

Inhoudsopgave

Voorwoord

RVFT01 Rekenen met btw 7 Introductie 8 Theorie 8 1 Belasting over de toegevoegde waarde 10 2 De consumentenprijs 12 3 Verschillende btw-tarieven op een factuur 17 Begrippen 19 Aan de slag met 'Rekenen met btw' 21 Oriëntatievragen 22 Kennisvragen 23 Routineopgaven 25 Praktijktaken 35 Integrale casus 38 Samenvattingsopdracht (online) 40 Extra opgaven voor RVFT01 (online) 40 Evaluatie & reflectie 41 Checklist 41 Test je kennis en inzicht (online) 41 Reflecteer op je werkzaamheden 41

RVFT02 Rekenen met interest 43 Introductie 44 Theorie 44 1 Interest, kapitaal, interestpercentage en looptijd 46 2 Rekenen met enkelvoudige interest 48 3 Samengestelde interest 58 Begrippen 60 Aan de slag met 'Rekenen met interest' 61 Oriëntatievragen 62 Kennisvragen 64 Routineopgaven 68 Praktijktaken 79 Integrale casus 84 Samenvattingsopdracht (online) 86 Extra opgaven voor RVFT02 (online) 86 Evaluatie & reflectie 87 Checklist 87 Test je kennis en inzicht (online) 87 Reflecteer op je werkzaamheden 87

RVFT_Rekenvaardigheid voor financiële toepassingen_Standaardboek.indb 5

7/07/20 14:00

RVFT03 Rekenen met kortingen en toeslagen 89 Introductie 90 Theorie 90 1 Rabat 92 2 Omzetbonus 93 3 Korting voor contante betaling 94 4 Kredietbeperkingstoeslag 96 Begrippen 98 Aan de slag met 'Rekenen met kortingen en toeslagen' 99 Oriëntatievragen 100 Kennisvragen 102 Routineopgaven 106 Praktijktaken 111 Integrale casus 114 Samenvattingsopdracht (online) 119 Extra opgaven voor RVFT03 (online) 119 Evaluatie & reflectie 120 Checklist 120 Test je kennis en inzicht (online) 120 Reflecteer op je werkzaamheden 120

RVFT04 Rekenen met vreemde valuta

123 Introductie 124 Theorie 124 1 Eurolanden 126 2 Vreemde valuta en wisselkoersen 128 3 Rekenen met wisselkoersen 132 4 Transactiekosten bij aan- en verkoop van vreemde valuta 135 Begrippen 140 Aan de slag met 'Rekenen met vreemde valuta' 141 Oriëntatievragen 142 Kennisvragen 143 Routineopgaven 146 Praktijktaken 151 Integrale casus 154 Samenvattingsopdracht (online) 157 Extra opgaven voor RVFT04 (online) 157 Evaluatie & reflectie 158 Checklist 158 Test je kennis en inzicht (online) 158 Reflecteer op je werkzaamheden 158

161

RVFT_Rekenvaardigheid voor financiële toepassingen_Standaardboek.indb 6

7/07/20 14:00

FINANCIEEL

RVFT01

1 Rekenen Rekenen met met btw btw

Auteur Gerard van Heeswijk Eindredactie Pieter Mijnster

RVFT_Rekenvaardigheid voor financieĚ&#x2C6;le toepassingen_Standaardboek.indb 7

7/07/20 14:01

RVFT01

Rekenen met btw

THEORIE Introductie De uitdaging Enkele weetjes over btw: • • • • •

Iedereen betaalt btw. Het meest gangbare btw-tarief is 21%. Behalve het btw-tarief van 21% bestaat er ook een laag tarief van 9% en een nultarief. De btw verhoogt de aankoopprijs van goederen en diensten voor consumenten. Btw bereken je over de verkoopprijs van producten of diensten inclusief winstopslag.

Weetjes zijn leuk, maar het juist kunnen rekenen met btw is zeker zo belangrijk. Als ondernemer heb je dagelijks te maken met btw. Bij inkoop betaal je btw en bij verkoop ontvang je btw. Prijzen zijn soms inclusief, maar soms ook exclusief omzetbelasting. Bij het afrekenen aan de kassa of na ontvangst van een factuur moet duidelijk zijn hoeveel btw je betaalt, welke tarieven zijn toegepast en hoeveel de verkoopprijs zonder en met btw is. Het aanbieden van een juiste factuur is voor iedere ondernemer van belang. Het goed kunnen rekenen met btw is dan ook noodzakelijk voor iedere ondernemer. Aan de slag: Ken je de actie ‘btw weg ermee’? De consument denkt dat hij 21% korting krijgt, maar als ondernemer weet je wel beter. Reken maar eens uit hoeveel procent korting je geeft als je een consument het bedrag aan btw niet laat betalen. Nota bene: bij deze actie heb je als ondernemer een lagere opbrengst waarover je gewoon btw afdraagt aan de Belastingdienst.

BTW EEG W E! M R

DO 23 JAN GAAN WE LOS! ALLEEN GELDIG

T/M ZO 26 JAN

Figuur 1a Advertentie MediaMarkt

Figuur 1b Opbrengst voor de winkel

Shutterstock

Tiekstramedia

Tip! Het rekenen met btw is soms een lastige klus. Neem de voorbeelden in deze leereenheid aandachtig door en werk ze voor jezelf een keer op papier uit.

RVFT_Rekenvaardigheid voor financiële toepassingen_Standaardboek.indb 8

7/07/20 14:01

Leerdoelen Wat heb ik voor deze uitdaging nodig? Kennis: • Ik kan de begrippen btw, verkoopprijs exclusief btw, verkoopprijs inclusief btw en consumentenprijs omschrijven. Begrip: • Ik kan uitleggen waarom verkoopprijzen exclusief btw voor ondernemers van belang zijn. • Ik kan uitleggen dat btw de verkoopprijs verhoogt. Vaardigheid: • Ik kan het btw-bedrag berekenen, gegeven een bedrag exclusief btw en het btw-tarief. • Ik kan het btw-bedrag berekenen, gegeven een bedrag inclusief btw en het btw-tarief. • Ik kan het bedrag inclusief btw berekenen, gegeven een bedrag exclusief btw en het btw-tarief. • Ik kan het bedrag exclusief btw berekenen, gegeven een bedrag inclusief en het btw-tarief. • Ik kan het btw-bedrag berekenen van producten belast met btw-tarief, gegeven een bedrag inclusief btw, op basis van verschillende tarieven, en het btw-bedrag van de producten belast met een ander tarief.

RVFT_Rekenvaardigheid voor financiële toepassingen_Standaardboek.indb 9

7/07/20 14:01

RVFT01 Rekenen met btw

Belasting over de toegevoegde waarde De omzetbelasting wordt in Nederland en de andere EU-landen volgens één systeem geheven. Je noemt deze manier van belastingheffing belasting over de toegevoegde waarde. Hoewel het gaat om de Wet op de omzetbelasting, zijn we gewend om kortweg over btw te spreken. De Britten spreken over VAT, de Fransen hebben het over TVA en in Duitsland heet het Mehrwertsteuer. Omzetbelasting of btw verhoogt de prijs voor de consument. De btw is een door de consument te betalen belasting op goederen en diensten. De wet op de omzetbelasting uit 1968 is ingevoerd in verband met de harmonisatie van de belastingen in de toenmalige Europese Economische Gemeenschap (EEG), een voorloper van de huidige Europese Unie (EU). Wet op de omzetbelasting 1968 Wet van 28 juni 1968, houdende vervanging van de bestaande omzetbelasting door een omzetbelasting volgens het stelsel van heffing over de toegevoegde waarde Wij JULIANA, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, enz., enz., enz. Allen, die deze zullen zien of horen lezen, saluut! doen te weten: Alzo Wij in overweging genomen hebben, dat de richtlijnen van de Raad van de Europese Economische Gemeenschap betreffende de harmonisatie van de wetgevingen van de Lid-Staten inzake omzetbelasting (Publikatieblad van de Europese Gemeenschappen van 14 april 1967) aanleiding zijn de bestaande omzetbelasting volgens het cumulatieve cascadestelsel te vervangen door een omzetbelasting volgens het stelsel van heffing over de toegevoegde waarde; Zo is het, dat Wij, de Raad van State gehoord, en met gemeen overleg der StatenGeneraal, hebben goedgevonden en verstaan, gelijk Wij goedvinden en verstaan bij deze: Bron: wetten.overheid.nl

Btw-tarieven In Nederland kennen we drie tarieven voor de omzetbelasting. Deze tarieven zijn: • 21%: het hoge tarief geldt voor de meeste goederen en diensten. • 9%: het lage tarief geldt voor de meeste eerste levensbehoeften zoals levensmiddelen, maar ook voor de kapper, boeken en personenvervoer. • 0%: het nultarief geldt vooral voor export van goederen en diensten. Dit is een belangrijke categorie, aangezien méér dan de helft van ons nationaal product voor het buitenland is bestemd. Ingangsdatum

Percentage laag

hoog

1 januari 1969

1 januari 1971

1 januari 1973

1 oktober 1976

1 januari 1984

1 oktober 1986

1 januari 1989

18,5

1 oktober 1992

17,5

1 januari 2001

1 oktober 2012

1 januari 2019

Figuur 2 De ontwikkeling van btw percentages

RVFT_Rekenvaardigheid voor financiële toepassingen_Standaardboek.indb 10

7/07/20 14:01

Belasting over de toegevoegde waarde Er zijn ook bepaalde categorieën goederen en diensten vrijgesteld van omzetbelasting. Denk aan medische diensten, onderwijs, verzekeringen en de verhuur van woonruimte. Een ondernemer is verplicht om aan alle afnemers omzetbelasting in rekening te brengen. De aan afnemers in rekening gebrachte omzetbelasting moet de ondernemer aan de Belastingdienst afdragen. De omzetbelasting die de ondernemer over alle ingekochte goederen en diensten betaalt, mag hij in mindering brengen. Op deze manier draagt elke ondernemer de belasting over zijn toegevoegde waarde af aan de Belastingdienst (fiscus). Weetje! De begrippen ‘btw’ en ‘omzetbelasting’ worden door elkaar gebruikt en geven de belasting aan waarmee de prijs voor consumenten wordt verhoogd.

Praktijkvoorbeeld 1 Bereken de belasting over de toegevoegde waarde Gegeven Kachelspecialist Brandhaard koopt bij firma Staal-en-Co een bepaald merk kachel ‘Inflame’ in, voor: Inkooprijs zonder omzetbelasting Omzetbelasting 21% Inkoopprijs met omzetbelasting

€

500

€

105

€

605

(= inkoopprijs exclusief btw) (= inkoopprijs inclusief btw)

Kachelspecialist Brandhaard verkoopt de kachel ‘Inflame’ aan een klant voor: Verkoopprijs zonder omzetbelasting Omzetbelasting 21% Verkooprijs met omzetbelasting

€

800

€

168

€

968

(= verkoopprijs exclusief btw) (= verkoopprijs inclusief btw)

Gevraagd a Bereken de toegevoegde waarde op deze kachel. b Bereken het bedrag dat kachelspecialist Brandhaard over deze kachel per saldo als belasting op de toegevoegde waarde aan de Belastingdienst moet afdragen. Uitwerking a De toegevoegde waarde op deze kachel is hier gelijk aan: de verkoopprijs (excl. btw) van € 800 − de inkoopprijs (excl. btw) van € 500 = € 300. b Om deze vraag te beantwoorden, maak je een tabel. • In de kolom ‘Inkoop’ zet je de inkoopprijs, met daaronder het bedrag aan omzetbelasting dat Brandhaard moet betalen over de inkoopprijs: 21% van € 500 = € 105. • In de kolom ‘Verkoop’ zet je de verkoopprijs, met daaronder de omzetbelasting die Brandhaard berekent over de verkoopprijs: 21% van € 800 = € 168. • In de kolom ‘Toegevoegde waarde’ zet je de toegevoegde waarde van Brandhaard, met daaronder de belasting over de toegevoegde waarde: 21% over € 300 = € 63.

RVFT_Rekenvaardigheid voor financiële toepassingen_Standaardboek.indb 11

7/07/20 14:01

RVFT01 Rekenen met btw De tabel ziet er als volgt uit. Inkoop

Verkoop

Toegevoegde waarde

'Inflame' exclusief omzetbelasting

€ 500

€ 800

€ 300

↓

21% omzetbelasting

€ 105

€ 168

€ 63

↑ 21% van € 300

In de tabel zie je dat 21% van € 300 = € 63 gelijk is aan: de btw over de verkoopprijs (€ 168) − de btw over de inkoopprijs (€ 105) = € 63.

De consumentenprijs

2.1

Verkoopprijs inclusief of exclusief btw De consumentenprijs is het bedrag dat je als consument betaalt, dus inclusief belasting (btw). De btw op een verkoopfactuur bereken je over de verkoopprijs van de goederen of geleverde dienst exclusief btw. Het schema voor de berekening van de verkoopprijs inclusief btw ziet er dan als volgt uit. Bedrag

Verkoopprijs exclusief btw

€

...

100

Btw

€ ...

+ ...

Verkoopprijs inclusief btw

€

...

Praktijkvoorbeeld 2 Bereken de prijs inclusief btw Gegeven Detailhandel Slogro heeft voor artikel Smoor een verkoopprijs van € 120 exclusief btw vastgesteld. Gevraagd Bereken de btw en verkoopprijs inclusief btw als de btw 21% bedraagt. Uitwerking Je stelt de verkoopprijs exclusief btw op 100%, want de btw wordt uitgedrukt als percentage van de verkoopprijs exclusief btw. Je krijgt dan het volgende schema voor de berekeningen. Bedrag Verkoopprijs exclusief btw Btw

€

Verkoopprijs inclusief btw

€

% 120,00

€ ....................

....................

Berekening

100

21 121

RVFT_Rekenvaardigheid voor financiële toepassingen_Standaardboek.indb 12

7/07/20 14:01

De consumentenprijs Als je de berekeningen maakt, krijg je het volgende schema. In de laatste kolom kun je zien hoe de ontbrekende bedragen zijn berekend. Bedrag Verkoopprijs exclusief btw Btw Verkoopprijs inclusief btw

€

% 120,00

€

25,20

€

145,20

Berekening

100

21/100 × € 120

121

121/100 × € 120

Tip! Als je de btw hebt berekend, kun je ook de verkoopprijs inclusief btw berekenen door de btw op te tellen bij het bedrag van € 120.

Als je te maken hebt met het lage btw-tarief van 9%, is de manier waarop de berekeningen gaan niet anders dan bij een btw-tarief van 21%.

Praktijkvoorbeeld 3 Bereken het btw-bedrag en de prijs exclusief btw Gegeven Kapper Hoofd & Idee hanteert voor het knippen van heren een tarief (= verkoopprijs) van € 25 inclusief 9% btw. Gevraagd Bereken de btw en het tarief (verkoopprijs) exclusief btw. Uitwerking Je stelt de verkoopprijs exclusief btw weer op 100%, want de btw wordt uitgedrukt als percentage van de verkoopprijs exclusief btw. Je krijgt dan het volgende schema voor de berekeningen. Bedrag Tarief exclusief btw Btw Tarief inclusief btw

€ …..,.. € …..,.. €

25,00

Berekening

100

9 109

Als je de berekeningen maakt, krijg je het volgende schema. In de laatste kolom kun je zien hoe de ontbrekende bedragen zijn berekend. Bedrag Tarief exclusief btw Btw Tarief inclusief btw

€

% 22,94

€

2,06

€

25,00

100

Berekening € 25/109 × 100 € 25/109 × 9

109

Het komt voor dat een fabrikant de verkoopprijs inclusief btw voorschrijft. Je noemt dat een adviesprijs. Dan moet je als ondernemer zelf de verkoopprijs exclusief btw terugrekenen. Je kunt daarbij weer gebruikmaken van hetzelfde schema.

RVFT_Rekenvaardigheid voor financiële toepassingen_Standaardboek.indb 13

7/07/20 14:01

RVFT01 Rekenen met btw

Praktijkvoorbeeld 4 Bereken de verkoopprijs exclusief btw Gegeven De adviesprijs voor product Helgro bedraagt € 27,83 inclusief 21% btw. Gevraagd Bereken de btw en de verkoopprijs exclusief btw. Uitwerking Je stelt de verkoopprijs exclusief btw weer op 100%, want de btw wordt uitgedrukt als percentage van de verkoopprijs exclusief btw. Je krijgt dan het volgende schema voor de berekeningen. Bedrag

..........

Verkoopprijs exclusief btw

€

Btw Verkoopprijs inclusief btw

€ .......... €

Berekening

100

27,83

21 121

Als je de berekeningen maakt, krijg je het volgende schema. In de laatste kolom kun je zien hoe de ontbrekende bedragen zijn berekend. Bedrag Verkoopprijs exclusief btw Btw Verkoopprijs inclusief btw

€

23,00

€

4,83

€

27,83

Berekening

100

100/121 × € 27,83

21/121 × € 27,83

121

Tip! Als je de btw hebt berekend, kun je natuurlijk ook de verkoopprijs exclusief btw berekenen door de btw af te trekken van het bedrag van € 27,83.

2.2

De consumentenprijs berekenen In handelsondernemingen kun je de berekening van de verkoopprijs met behulp van het volgende schema uitvoeren. Bedrag Inkoopprijs Brutowinst (of winstopslag) Verkoopprijs exclusief btw Btw Verkoopprijs inclusief btw

In plaats van verkoopprijs exclusief btw en verkoopprijs inclusief btw kom je bij handelsondernemingen de volgende namen tegen. • nettoverkoopprijs = verkoopprijs exclusief btw • brutoverkoopprijs = verkoopprijs inclusief btw

RVFT_Rekenvaardigheid voor financiële toepassingen_Standaardboek.indb 14

7/07/20 14:01

De consumentenprijs In plaats van de naam brutoverkoopprijs kom je ook de namen consumentenprijs en winkelprijs tegen. Als je deze namen gebruikt, verandert het schema als volgt. Bedrag Inkoopprijs Brutowinst (of winstopslag) Nettoverkoopprijs Btw Brutoverkoopprijs (consumentenprijs of winkelprijs)

Bij berekeningen stel je de verkoopprijs exclusief btw op 100%, omdat: • de btw als een percentage van de nettoverkoopprijs is uitgedrukt; • de brutowinst meestal ook als percentage van de nettoverkoopprijs is genomen.

Praktijkvoorbeeld 5 Van inkoopprijs naar consumentenprijs Gegeven Detaillist Hubro verkoopt onder andere artikel Toro tegen een verkoopprijs exclusief btw van € 250. Voor dit artikel hanteert Hubro een brutowinst van 40% van de verkoopprijs exclusief btw. De btw bedraagt 21%. Gevraagd a Bereken de inkoopprijs van een eenheid Toro. b Bereken de consumentenprijs van dit artikel. Uitwerking a/b De brutowinst is 40% van de verkoopprijs. De btw bedraagt 21% van eveneens de verkoopprijs. Beide percentages zijn dus uitgedrukt als percentage van de verkoopprijs. De verkoopprijs stel je dan op 100%, zoals in onderstaand schema. Bedrag

Berekening

.......... .......... € .......... 40

Inkoopprijs

€

Brutowinst Verkoopprijs exclusief btw Btw

€

Consumentenprijs

250,00

€ ..........

..........

€

100

21 ..........

De inkoopprijs wordt nu 100% − 40% = 60% van de verkoopprijs exclusief btw. Als je nu alle ontbrekende bedragen uitrekent, krijg je het volgende schema. Achter elk bedrag staat de berekening vermeld. Bedrag Inkoopprijs Brutowinst Verkoopprijs exclusief btw Btw Consumentenprijs

€

150,00

€

100,00

€

250,00

€

52,50

€

302,50

Berekening

60/100 × € 250

40/100 × € 250

100

21/100 × € 250

121

121/100 × € 250

• Vraag a: de inkoopprijs bedraagt € 150. • Vraag b: de consumentenprijs is € 302,50.

RVFT_Rekenvaardigheid voor financiële toepassingen_Standaardboek.indb 15

7/07/20 14:01

RVFT01 Rekenen met btw Brutoverkoopprijs

btw

Nultarief

21% Winkelprijs Fiscus Consumentenprijs

Nettoverkoopprijs

Omzetbelasting Belastingdienst

Figuur 3

Brutowinst als percentage van de inkoopprijs Het komt ook voor dat de brutowinst als percentage van de inkoopprijs wordt uitgedrukt. In dat geval stel je de inkoopprijs op 100%. Aangezien de btw als percentage van de verkoopprijs exclusief btw blijft, worden er nu twee bedragen op 100% gesteld. Onthoud! De prijs die in de zin achter de woorden ‘van de …’ staat, stel je altijd op 100%.

Praktijkvoorbeeld 6 Brutowinst als percentage van de inkoopprijs en het berekenen van de btw Gegeven Detaillist Bettenbroek koopt artikel Hanza in voor € 75. Bettenbroek hanteert voor dit artikel een brutowinst van 60% van de inkooprijs. Op dit artikel is het lage btw-tarief van 9% van toepassing. Gevraagd Bereken de brutowinst, de verkoopprijs exclusief btw en de consumentenprijs van dit artikel. Uitwerking De inkoopprijs stel je nu op 100%, omdat de brutowinst als percentage van de inkoopprijs is uitgedrukt. De berekeningen kun je nu uitvoeren met behulp van het volgende schema. Bedrag Inkoopprijs Brutowinst Nettoverkoopprijs Btw Consumentenprijs

€

% 75,00

€ ……... € ……... € ……... € ……...

Berekening

100

160

100

9 109

Je berekent eerst vanuit de gegeven inkoopprijs van € 75 de brutowinst en de nettoverkoopprijs. Daarna bereken je de btw en de consumentenprijs.

RVFT_Rekenvaardigheid voor financiële toepassingen_Standaardboek.indb 16

7/07/20 14:01

Verschillende btw tarieven op een factuur Als je nu alle ontbrekende bedragen uitrekent, krijg je het volgende ingevulde schema, waarbij achter elk bedrag de berekening staat vermeld. Bedrag Inkoopprijs Brutowinst Nettoverkoopprijs Btw Consumentenprijs

€

% 75,00

€

45,00

€

120,00

€

10,80

€

130,80

Berekening

100

60/100 × € 75

160

100

160/100 × € 75

9 109

9/100 × € 120 109/100 × € 120

Verschillende btw tarieven op een factuur Er zijn ondernemingen die goederen of diensten verkopen waarvoor verschillende btw‑tarieven gelden. In de horeca bijvoorbeeld vallen etenswaren en niet‑alcoholhoudende dranken onder het lage btw-tarief van 9%, terwijl alcoholhoudende dranken onder het hoge btw-tarief van 21% vallen. Op een factuur of bon moet zichtbaar zijn: • over welke bedragen welk btw-tarief van toepassing is, zowel inclusief als exclusief btw; • om welke btw-bedragen het gaat bij de verschillende btw-tarieven. Op de volgende rekening van een etentje in een restaurant kun je dat duidelijk zien.

Figuur 4 Btw-tarief van eten en drinken

RVFT_Rekenvaardigheid voor financiële toepassingen_Standaardboek.indb 17

7/07/20 14:01

RVFT01 Rekenen met btw

Praktijkvoorbeeld 7 Rekenen met 9% en 21% Gegeven Restaurant De Rozario koopt bij leverancier Hanos-ISPC de volgende producten. Etenswaren en niet-alcoholhoudende dranken inclusief 9% btw voor Alcoholhoudende dranken inclusief 21% btw voor Totaal

€

5.809,70

€

1.488,30

€

7.298,00

Gevraagd Bereken de btw-bedragen op: a1 de etenswaren en niet-alcoholhoudende dranken; a2 de alcoholhoudende dranken. Bereken de inkoopprijs exclusief btw van: b1 de etenswaren en niet-alcoholhoudende dranken; b2 de alcoholhoudende dranken. Uitwerking De berekeningen gaan precies zoals hiervoor. Je maakt alleen aparte berekeningen voor elk van de twee btw-tarieven. a1/b1 Voor de artikelen met het lage btw-tarief krijg je: Bedrag

Inkoopprijs exclusief btw

€

…..,..

100

Btw Inkoopprijs inclusief btw

€ …..,..

€

5.809,70

Bedrag Inkoopprijs exclusief btw Btw Inkoopprijs inclusief btw

€

Berekening

109

% 5.330,00

100

€

479,70

€

5.809,70

109

Berekening = € 5.809,70 / 109 × 100 = € 5.809,70 / 109 × 9

a2/b2 Voor de artikelen met het hoge btw-tarief krijg je: Bedrag

Inkoopprijs exclusief btw

€

…..,..

100

Btw Inkoopprijs inclusief btw

€ …..,..

€

1.488,30

Bedrag Inkoopprijs exclusief btw Btw Inkoopprijs inclusief btw

€

Berekening

121

% 1.230,00

100

€

258,30

€

1.488,30

121

Berekening = € 1.488,30 / 121 × 100 = € 1.488,30 / 121 × 21

RVFT_Rekenvaardigheid voor financiële toepassingen_Standaardboek.indb 18

7/07/20 14:01

â&#x20AC;&#x201A;Begrippen

Begrippen Brutoverkoopprijs

Verkoopprijs inclusief btw.

Btw

Belasting over de toegevoegde waarde.

Consumentenprijs

Bedrag dat je als consument betaalt, dus inclusief bedragen voor toeslagen en belastingen.

Fiscus

Belastingdienst.

Hoog tarief

Aanduiding voor het 21%-tarief.

Laag tarief

Aanduiding voor het 6%-tarief.

Nettoverkoopprijs

Verkoopprijs exclusief btw.

Nultarief

Aanduiding voor het 0%-tarief.

Omzetbelasting

Belasting berekend over de nettoverkoopprijs van een product of dienst.

Vrijgesteld van omzetbelasting

Situatie waarin een onderneming geen btw in rekening brengt en ook geen btw kan terugvorderen bij inkoop of bedrijfskosten.

Winkelprijs

Zie brutoverkoopprijs.

RVFT_Rekenvaardigheid voor financieĚ&#x2C6;le toepassingen_Standaardboek.indb 19

7/07/20 14:01

RVFT_Rekenvaardigheid voor financieĚ&#x2C6;le toepassingen_Standaardboek.indb 20

7/07/20 14:01

OPDRACHTEN RVFT01

Aan de slag met 1 Aan de slag met 'Rekenen met btw' 'Rekenen met btw' Rekenen met btw 1 Belasting over de toegevoegde waarde 2 De consumentenprijs 3 Verschillende btw-tarieven op een factuur

Leerdoelen Na deze leereenheid kan ik: Kennis: • de begrippen btw, verkoopprijs exclusief btw, verkoopprijs inclusief btw en consumentenprijs omschrijven. Begrip: • uitleggen waarom verkoopprijzen voor ondernemers exclusief btw van belang zijn. • uitleggen dat btw de verkoopprijs verhoogt. Vaardigheid: • het btw-bedrag berekenen, gegeven een bedrag exclusief btw en het btw-tarief. • het btw-bedrag berekenen, gegeven een bedrag inclusief btw en het btw-tarief. • het bedrag inclusief btw berekenen, gegeven een bedrag exclusief btw en het btw-tarief. • het bedrag exclusief btw berekenen, gegeven een bedrag inclusief en het btw-tarief. • het btw-bedrag berekenen van producten belast met btw-tarief, gegeven een bedrag inclusief btw, op basis van verschillende tarieven, en het btw-bedrag van de producten belast met een ander tarief.

RVFT_Rekenvaardigheid voor financiële toepassingen_Standaardboek.indb 21

7/07/20 14:01

RVFT01

Rekenen met btw

Oriëntatievragen Wat weet je al van btw? En wie betaalt btw en wanneer? Hoeveel btw betaal je eigenlijk als je iets koopt? De oriëntatievragen vormen een goede inleiding op deze leereenheid en zijn prima geschikt om klassikaal te bespreken.

Kassabonnetje Heb je een bonnetje bij je? Zoek met elkaar tien bonnetjes en geef aan wat er is gekocht, waar dat is gekocht, welk btw-percentage is gebruikt en hoeveel btw is er betaald. Product

Onderneming

Btw-tarief

Btw-bedrag

Btw-percentages Welke btw-percentages ken je?

Doel van verschillende btw-percentages Waarom zijn er verschillende btw-percentages?

Grondslag btw Je hebt gezien dat je btw betaalt over producten of diensten die je aanschaft. Wat is de grondslag (het bedrag) waarover het btw-bedrag is berekend?

Inclusief btw Een bedrag inclusief btw is altijd meer dan 100%. Kun je dit uitleggen?

RVFT_Rekenvaardigheid voor financiële toepassingen_Standaardboek.indb 22

7/07/20 14:01

Kennisvragen

Kennisvragen Rekenen met btw vraagt ook de nodige kennis over dit onderwerp. Neem de theorie van deze leereenheid goed door en beantwoord de onderstaande kennisvragen.

Belasting over de toegevoegde waarde 1

Afkortingen en andere naam btw Opmerking: Bij meerkeuzevragen kunnen meerdere antwoorden juist zijn. Twijfel je over je antwoord, lees dan de theorie er nog eens op na of zoek je antwoord via internet op.

Woorden en afkortingen met dezelfde betekenis als btw zijn: □ toeristenbelasting □ VAT □ TGV □ omzetbelasting □ Mehrwertsteuer

Nederlandse btw-tarieven Kies de btw-tarieven die de Wet op de omzetbelasting in Nederland aangeeft. □ 0% □ 6% □ 9% □ 18% □ 20% □ 21%

Uitspraken Geef aan of de onderstaande uitspraken juist of onjuist zijn.

Juist

Onjuist

Het hoogste btw-tarief dat wij in Nederland kennen, geldt sinds 1969.

◯

Een ondernemer is slechts een ontvanger en doorgever van de btw.

◯

De consument is als eindverbruiker degene die de belasting over de toegevoegde waarde betaalt.

◯

Af te dragen btw Wat hebben de ‘ontvangen btw’ en de ‘betaalde btw’ met elkaar te maken bij het afdragen van belasting door een onderneming?

RVFT_Rekenvaardigheid voor financiële toepassingen_Standaardboek.indb 23

7/07/20 14:01

RVFT01

Rekenen met btw

De consumentenprijs 5

Verkoopprijs inclusief btw De verkoopprijs inclusief btw zoals die door een fabrikant wordt vastgesteld, noem je de: ◯ inkoopprijs ◯ verkoopprijs exclusief winst ◯ adviesprijs ◯ consumentenprijs ◯ groothandelsprijs

Inclusief of exclusief btw Geef aan welke prijs inclusief of exclusief btw is.

Inclusief btw

Exclusief btw

Nettoverkoopprijs

◯

Brutoverkoopprijs

◯

Winkelprijs

◯

Consumentenprijs

◯

Verschillende btw-tarieven op een factuur 7

Factuurprijs De Koning stuurt een factuur naar een klant waarop hij het volgende in rekening brengt. • Goederen exclusief 9% btw voor € 150 • Goederen exclusief 21% btw voor € 200 De factuurprijs inclusief btw bevat dan een totaalbedrag inclusief btw van: ◯ € 381,50 ◯ € 399,50 ◯ € 405,50 ◯ € 423,50 Kijk je antwoorden van het onderdeel Kennisvragen na. Heb je antwoorden fout, lees de theorie er dan nog eens goed op na.

RVFT_Rekenvaardigheid voor financiële toepassingen_Standaardboek.indb 24

7/07/20 14:01

Routineopgaven

Routineopgaven Bereken de antwoorden van de routineopgaven. Weet je even niet hoe je dit aan moet pakken, kijk dan nog eens naar de praktijkvoorbeelden in de theorie.

De consumentenprijs

R 1

Btw en de prijs inclusief btw (1) Gevraagd

a Bereken de btw en de verkoopprijs inclusief btw van: een laptop: prijs exclusief btw € 300 Bedrag Prijs exclusief btw

€

% 300,00

Berekening

100%

Btw

21%

Prijs inclusief btw

121%

b Bereken de btw en de verkoopprijs inclusief btw van: een E-bike: prijs exclusief btw € 1.280,16 Bedrag Prijs exclusief btw

€

% 1.280,16

Berekening

100%

Btw

21%

Prijs inclusief btw

121%

c Bereken de btw en de verkoopprijs inclusief btw van: een smartphone: prijs exclusief btw € 576,86 Bedrag Prijs exclusief btw

€

% 576,86

Berekening

100%

Btw

21%

Prijs inclusief btw

121%

d Bereken de btw en de verkoopprijs inclusief btw van: een trainingspak: prijs exclusief btw € 61,57 Bedrag Prijs exclusief btw

€

% 61,57

Berekening

100%

Btw

21%

Prijs inclusief btw

121%

RVFT_Rekenvaardigheid voor financiële toepassingen_Standaardboek.indb 25

7/07/20 14:01

Rekenvaardigheid voor financiële toepassingen

LEERWERKBOEK FINANCIEEL NIVEAU 3&4

LEEROM INE G NL

• MET ING O EV

Rekenvaardigheid voor financiële toepassingen LEERWERKBOEK

• MET ING O EV

LEEROM INE G NL

InBusiness Financieel

Auteur: Gerard van Heeswijk Eindredactie: Pieter Mijnster

9 789006 840889

Master_Financieel_A4 RVFT.indd All Pages

7/07/20 14:22