Spotlight
Dorothy Parker (22 augustus 1893 – 7 juni 1967)
De schrijfster die altijd zo spotte en flirtte met de dood is toch nog 73 jaar geworden. Ze zal er zelf wel de ironie van hebben ingezien, want ironie was een element waarin Dorothy Parker zich thuis voelde als een vis in het water. Hoewel ze criticus was voor een krant, schrijfster van korte verhalen en gedichten en later ook meewerkte aan scenario’s voor Hollywoodfilms, zijn haar uitspraken en citaten het best bekend gebleven. Ze zijn dan ook geestig, gevat en staan bol van het venijn. En toch doen ze haar complexe persoonlijkheid te kort als ze aangehaald worden om een beeld te geven van wie Dorothy Parker was. Ze werd geboren als Dorothy Rothschild (geen familie van de rijke Rothschilds, zoals ze zelf benadrukte) en ze groeide op in New York onder moeilijke en armelijke omstandigheden: ze haatte haar vader en vooral haar stiefmoeder, die ze altijd “de huishoudster” bleef noemen. In 1917 trouwde ze met Edwin Parker, wiens achternaam ze ook na de scheiding in 1928 behield, omdat ze zich ongemakkelijk voelde met haar eigen joodse naam in een tijd waarin het antisemitisme de kop opstak. In 1918 verbond ze zich aan het tijdschrift Vanity Fair om kritieken te schrijven over boeken en theater. Twee jaar later werd ze echter al ontslagen, omdat ze met haar bijtend scherpe kritieken veel belangrijke producenten beledigde. (“This is not a novel to be tossed aside lightly. It should be thrown with great force.”). Later schreef ze columns voor The New Yorker en leerde daar collega’s kennen met wie ze vrijwel elke dag ging lunchen in het Algonquin Hotel. Daar ontstond de roemruchte Algonquin Round Table, een groep van schrijvers waar ze deel van uitmaakte en van waaruit haar faam zich verspreidde; ze verwierf vooral bekendheid doordat haar collega’s haar geestige en sarcastische uitspraken opnamen in hun columns. (“I am too fucking busy, and vice versa”) Het waren de wilde jaren twintig, waarin alles mogelijk leek: de drank vloeide rijkelijk, Dorothy had talloze affaires (waarvan er een in een abortus 88
eindigde), ze raakte politiek betrokken en actief en haar schrijverscarrière leek een hoge vlucht te nemen. In 1934 trouwde ze met de biseksuele acteur Alan Campbell, maar het was geen gelukkig huwelijk, omdat Dorothy zich steeds vaker overgaf aan de alcohol, een miskraam kreeg en omdat Campbell een langdurige verhouding met een getrouwde maîtresse had. Dorothy leed onder depressies en ondernam meer dan eens een zelfmoordpoging. Ze scheidden in 1947, maar hertrouwden in 1950. Deze keer duurde het huwelijk tot 1963, toen Campbell met een overdosis drugs een einde maakte aan zijn leven. Daarna nam Dorothy haar intrek in een hotel, waar ze bleef wonen tot aan haar dood door een hartaanval in 1967. Vanaf 1925 tot 1940 schreef Dorothy zo’n 300 gedichten en in totaal 32 korte verhalen. De verhalen zijn ook in het Nederlands verschenen: in 1969 in de Salamanderreeks “Je was geweldig”, en in 2004 “De kleine uurtjes” bij uitgeverij Contact, waar voor het eerst ook enkele van haar gedichten vertaald zijn door Ivo de Wijs, met een prachtig voorwoord door Pieter Steinz. Wat opvalt bij de oorspronkelijke uitgaven is de doodsdrift, die al tot uiting komt in de titels: “Laments for the living”, “Enough Rope”, “Not so deep as a well”, “Sunset gun” en “Death and taxes.” De thema’s zijn de onmacht om relaties te laten slagen, de misverstanden tussen man en vrouw en de aantrekkingskracht van de dood. Haar verhalen zijn spottend en verbitterd over de liefde; hoewel ze soms heel grappig zijn, is de aanleiding ertoe meestal schrijnend. Haar gedichten zijn metrisch en klassiek van vorm: bijna altijd kort en eindigend met een clou in de laatste regel. Het lijken epigrammen in hun beknoptheid, grappig en ironisch, soms gewaagd, maar het is geen denderende poëzie. Er spreekt een zekere bravoure uit, die paste bij de jaren twintig, maar die nu gedateerd lijkt. Altijd goed om te citeren, maar het dringt niet door tot het hart. Anders dan haar korte verhalen zijn haar gedichten te gering van inhoud.
theSword Magazine