ΔΩΡΕΑΝ
Τοπίο θανάτου Χριστιανοί & Αριστεροί Φονταμενταλισμοί & άλλοθι Βουλιάζοντας στις κοινοτοπίες Από τον Κ. Καραμανλή στον Αλ. Τσίπρα...
2
εκδοτικό σημείωμα
Eλλάδα οικόπεδο και αποικία
ΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ του περιοδικού
τ. 2 - Μάρτιος 2013 Λυκόφρονος 6, Χαλκίδα, 34100
ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ
-
ΕΚΔΟΤΗΣ
-
ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ:
Θεόδωρος Παντούλας
ΣΙΑΣΜΑΝΟΓΛΕΙΟΥ 10 & ΤΡΟΙΑΣ,15235, ΑΘΗΝΑ ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ:
Κωνσταντίνος Μπλάθρας ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ:
Αλέξανδρος Αρβανιτάκης ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ
Δήμητρα Βέλτσου (6932214189) ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ:
Ελένη Αποστόλου - ατελιέ Έντυπο
ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ:
Ιωάννα Λιακοπούλου
manifestomag@yahoo.gr ΕΚΤΥΠΩΣΗ:ΛΥΧΝΙΑ
ΜΕΝΟΥΜΕ ΣΕ ΕΠΑΦΗ www.manifestomag.gr ●Το έντυπό μας δεν επιδοτείται και δεν επιθυμεί να επιδοτηθεί. ●Τα κείμενά του εκφράζουν τις απόψεις των συντακτών τους και όχι κατ’ ανάγκην, της Διεύθυνσης. ●Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ή η με οποιονδήποτε τρόπο διασκευή των περιεχομένων του εντύπου, χωρίς την προηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη −νόμος 2121/93 και Κανόνες Διεθνούς Δικαίου, οι οποίοι ισχύουν και στην Ελλάδα. ●Δυστυχώς δεν έχουν όλες μας οι καταχωρήσεις εμπορικό χαρακτήρα. ●Υλικό που αποστέλλεται στο έντυπό μας −δημοσιευμένο ή όχι− δεν επιστρέφεται. ●Εάν από τη χρήση εικόνων, τα δικαιώματα των οποίων δεν ανήκουν σε συνεργάτες μας, θίγονται πνευματικά δικαιώματα, παρακαλούμε τους δικαιούχους να επικοινωνήσουν μαζί μας. ●Καλοδεχούμενες συνεργασίες, φωτογραφίες, σκίτσα, διαφημίσεις και συνδρομές. Αγροτική τράπεζα: 286 01 059336 & Εθνική τράπεζα: 266/759582-48 www.facebook.com/pages/Manifesto/ 347102068644407
Ο
μέγας γεωγράφος του νεοελλαδισμού απεφάνθη άπαξ και δια παντός ότι «ανήκομεν εις την Δύση». Δικαιολογημένο μας φαίνεται. Εδώ και δύο αιώνες εκεί σταλίζουμε κι εκεί διακονεύουμε. Η Κύπρος με τους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες της ήταν κι ακόμη «είναι μακριά», ενώ η Βρυξέλες και το Βερολίνο εντός μας. Ας ρίξουμε στην Κύπρο χρήμα, να λησμονήσει ότι την προδώσαμε, να λησμονήσει ότι είναι μισή, και κυρίως, να μην ενοχλεί και την ευρωπαϊκή πορεία που μας δρομολόγησε ο μέγας γεωγράφος. Κι η Κύπρος λησμόνησε την προδοσία μας, λησμόνησε την αναπηρία της, λησμόνησε και την προσφυγιά της, όσο εμείς, που είχαμε προηγουμένως διακριθεί στην λησμοσύνη, διαπρέπαμε ως τζογαδόροι στο χρηματιστήριο κι αυτοί ως κολυμβητές σταις πισίνες που τους ρίξαμε. Αλλά στα εικονοστάσια της πλούσιας Κύπρου υπάρχουν –έστω και ξεθωριασμένες– οι εικόνες των σκοτωμένων, των αγνοουμένων, των εκτοπισμένων. Κάθε σπίτι έχει τον καημό και την περηφάνια του. Καλά τα ευρά, αλλά καλύτερη η ελευθερία. Κι όταν ο καημός γινότανε λυγμός, αρχίζανε οι αποκοτιές. Ο Σολωμός Σολωμού, αφού του απαγόρευαν να ζήσει ελεύθερος, επέλεξε να πεθάνει ελεύθερος, φέρνοντας –είναι αλήθεια– σε πολύ δύσκολη θέση τις μετρημένες αλλά «με ρήτρα ECU» ζωές μας Τι μας κόφτει που η Λευκωσία είναι μισή; Εμείς είμαστε ολάκεροι, ανύποπτοι και μοιραίοι, στους ισχυρούς της Ευρώπης. Τουέλβ πόιντς άουρ φρεντς. Άλλωστε είναι προ πολλού ξεπερασμένο το δόγμα «η Κύπρος αποφασίζει κι η Ελλάδα συμπαρίσταται». Διότι η Κύπρος αποφασίζει κι η SIEMENS-Ελλάς με εξαφανισμένους όλους τους κιοτήδες της συντάσσεται με την Ευρώπη των τραπεζιτών. Εμείς ως Έλληνες κι ως Ευρωπαίοι αυτή την Ευρώπη κι όσους την στηρίζουν, παριστάνοντας τους σώφρονες, δεν καταδεχόμαστε να τους γράψουμε ούτε στα τρύπια μας παπούτσια. Υ. Γ. Ιδιαίτερη μνεία χρωστούμε στους αναγνώστες μας, που εκτός από τις ευχές τους μας έστειλαν και το υστέρημά τους. Συνεχίζουμε όσο μπορούμε κι όσο μπορούμε. Σας ευχαριστούμε όλους.
Ο σοσιαλισμός αντεπιτίθεται
Η
σοσιαλιστική Γαλλία επιτίθεται στο μακρινό Μάλι. Έτσι, χωρίς καν την έγκριση των συμμάχων της. Με το γελοίο πρόσχημα της καταπολέμησης της τρομοκρατίας, επεμβαίνει σε μια άλλη χώρα μετά την επιτυχή εδραίωση του σοσιαλισμού στην γηραιά ήπειρο. Η Γαλλία, με την ανοχή των συμμάχων της, στο όνομα της Ευρώπης και του … ανθρωπισμού, εκτός του ότι δολοφονεί ανθρώπους που δεν της μοιάζουν, προετοιμάζει ταυτόχρονα την επόμενη γενιά
τρομοκρατών. Διότι στην άνανδρη δυτική υπεροπλία με τις «έξυπνες βόμβες», τις «παράπλευρες απώλειες» και τους «ανθρωπιστικούς πολέμους», μερικοί άνθρωποι δεν έχουν να αντιτάξουν τίποτε περισσότερο από την αυτοθυσία τους. Ας μην παριστάνουμε τους έκπληκτους όταν το επόμενο «μπαμ» ακουστεί στην γειτονιά μας.
Υ.Γ. Το Μάλι είναι ιδιαίτερα πλούσιο σε κοιτάσματα χρυσού (τρίτο στον κόσμο) και ουρανίου, ιδιαίτερα χρήσιμου στην γαλλική πυρηνική δραστηριότητα.
3
επικαιρότητα
Tοπίο θανάτου γράφει ο
Σ
τα 1851, λίγο πριν πεθάνει, ο Μακρυγιάννης παλεύει για τα δίκαια των αγωνιστών που ή ζητιανεύουν ή βγαίνουν ληστές στα βουνά. «Αν ηξέραμεν τέτοιαν ελευθερία, καλύτερο το Τούρκικο», γράφει με τρεμάμενο χέρι. Ο γιατρός Γούδας που μίλησε στην κηδεία του γράφει: «Αι επτά πληγαί του συχνά ηνοίγοντο αιμορροούσαι, ο εξ αυτών πυρετός κατεβίβρωσκεν αυτόν…βαρείαι νόσοι επήρχοντο, η ανάρρωσις εγίνετο βραδυτάτη. Ταύτα ήσαν τα αγαθά ών έλαχεν ο Μακρυγιάννης, ως αμοιβήν των υπέρ πατρίδος εξόχων υπηρεσιών του». Ο ίδιος γράφει απελπισμένος γράμμα στον Θεό: «Και δεν μας ακούς, και δε μας βλέπεις… Και σκούζω νύχτα και μέρα από τις πληγές μου. Και έξι μήνες φυλακωμένος σε δυό αδρασκελιές κάμαρη. Και ο μοίραρχος λέγει να πάγω στην φυλακή του Μεντρεσέ όπου φυλακώνουν τους κακούργους…». Διωγμούς για την πίστη και την κοινοτική του παράδοση υφίσταται και ο Κολοκοτρώνης. Φυλακίζεται χρόνια. Ξυλοκοπείται. Και ο αρχάγγελος του αγώνα, ο Νικηταράς, πεθαίνει το 1849, σ’ ένα υπόγειο στην Φρεαττύδα, τυφλός και ανήμπορος. Η μικρή του κόρη τρελλάθηκε από τα βασανιστήρια που έβλεπε να περνά ο πατέρας της. «[…]διά τούτο κατεδιώχθη ο ριφθείς εις τα ερπετών βρίθοντα βουδρούμια της Πύλου παρά της ξενικής Βασιλείας των Καθολικών και των Διαμαρτυρομένων…», γράφει ο Σούτσος στην εφημερίδα «Αιών» . Οι
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΣΜΟΠΟΥΛΟΣ
Βαυαροί του κάνουν φάλαγγα. Τον βγάζουν στην αυλή της φυλακής, τον φτύνουν. Τον χτυπούν. «Φοβεραίς κοντακιαίς !!!» ψελλίζει πριν πεθάνει. Οι αγωνιστές κλαδεύτηκαν. Ωστόσο, στα 1842, η Ελλάδα διαθέτει τρία κόμματα. Το ρωσσικόν, το γαλλικόν και το αγγλικόν. «Εγίναμεν Ρουσσισταί, Γαλλισταί και Αγγλισταί», έγραφε πικρά ο Μακρυγιάννης. Εκείνη τη χρονιά, ο νομομαθής ιστορικός και φιλόλογος Παύλος Καλλιγάς, γνωστός και από το μυθιστόρημα Θάνος Βλέκας, δημοσιεύει την μελέτη του «Η εξάντλησις των κομμάτων». Υπότιτλος: «Ήτοι, τα ηθικά γεγονότα της κοινωνίας μας». Επισημαίνει ότι το νεοελληνικό πρόβλημα είναι εσωτερικό. «Η ευζωία ολοκλήρου του έθνους είναι ικανοποίησις πρωτίστως πνευματική», γράφει. Διακρίνει την ακρίδα της κομματοκρατίας και τονίζει την ανάγκη αναπροσανατολισμού της πολιτικής λειτουργίας. Συνδέοντας τη δημοκρατική λειτουργία με ηθικούς άξονες. Το πνευματικό θεμέλιο ως προαπαιτούμενο για την οργάνωση του νεοελληνικού βίου, θεωρούσαν αυτονόητη προϋπόθεση και οι δύο γενάρχες του νεοελληνικού λυρισμού, ο Διονύσιος Σολωμός και ο Ανδρέας Κάλβος. Μετά την ναυμαχία του Ναυαρίνου και με την ίδρυση του ελληνικού κρατικού προτεκτοράτου, ο Σολωμός δεν πάτησε ποτέ το πόδι του στο «ελεύθερο» κράτος. Ο Ανδρέας Κάλβος έρχεται στο Ναύπλιο το 1826, έχοντας
ήδη ολοκληρώσει τον υψίγορο κύκλο των Ωδών του, με σκοπό να συμμετάσχει και να βοηθήσει. Αντιλαμβανόμενος το μέγεθος της φατριαστικής σηπεδόνας φεύγει τρεις μέρες μετά, και δεν ξαναπατά το πόδι του στην κρατική Ελλάδα. Προφανώς και δεν είναι τυχαία η αναχώρηση και των δύο. Εκφραστές ενός αξεπέραστου λυρικού οικοδομήματος, ο καθένας με τον δικό του τρόπο, θα προτιμήσουν την μοναστική προσήλωση στο θυσιαστικό πνεύμα που οδήγησε τα ποιητικά τους επιτεύγματα. Η στάση τους θα μπορούσε να είναι το μέτρο και της σημερινής μας αυτογνωσίας, εάν, βεβαίως, δεν είχε υποκατασταθεί στη θέση του πνεύματος της θυσίας ο εθισμός στην λαμογιά και στην αρπαχτή. Και αν στη θέση των ποιητών –που πάντοτε αγρυπνούν και δημιουργούν ταγμένοι στη σιωπή και στη θυσία– δεν είχαν εγκατασταθεί οι ποιηματογράφοι της φθηνής ρητορείας, των εξωραϊστικών συλλόγων, και του γραμματανθρωπικού παραγοντισμού. Ο αληθινός ποιητής ασκείται στο να πεθαίνει. Για να ζήσει αλλιώτικα. «Η μόνη μέθοδο είν΄ ο θάνατος!» έγραφε το 1936, μιλώντας για την φύση και την ουσία της νεοελληνικής λυρικής παράδοσης ο Άγγελος Σικελιανός. Όμως ο εκούσιος θάνατος. Όχι ο θάνατος της αποσύνθεσης με τον οποίο υπάρχουν, εγωπαθώς θορυβούντα, τα αλαλάζοντα κύμβαλα.
4
θέμα
Χριστιανοί κι Αριστεροί γράφει ο ΣΤΕΛΙΟΣ ΠΑΠΑΘΕΜΕΛΗΣ
Έ
νας τίμιος διάλογος Χριστιανών και Αριστερών (αδοκίμως Εκκλησίας και Αριστεράς) είναι ασφαλώς αμοιβαία χρήσιμος. O πολύς Henri de Lubac είχε πει τω καιρώ εκείνω ότι «η παρουσία του Μαρξισμού μας υπεχρέωσε να ξαναθυμηθούμε τις κοινωνικές όψεις του χριστιανικού δόγματος». Για τους Αριστερούς πάλι που γαλουχούνται με την έστω παρανάγνωση του μαρξιστικού ρήματος «η θρησκεία είναι το όπιον του λαού» είναι μια πρόκληση να γνωρίσουν ότι η πίστη που πραγματώνει το «ιδού καινά ποιώ τα πάντα» μάλλον δεν είναι όπιο, αλλά η ζύμη για την μεταμόρφωση του κόσμου σε κόσμο δικαιοσύνης, αγάπης και ελευθερίας. Συχνά κυριαρχεί μια ατελής εκατέρωθεν γνώση των μεν για τους δε. Μπορεί με τον διάλογο να αρθεί. Δεν μιλάμε για κοσμοθεωριακή σύγκλιση, όμως σε ένα κόσμο που υπερπερισσεύει ο πόνος και η δυστυχία υφίστανται αφάνταστα περιθώρια συμπόρευσης και συνεργασίας για την αντιμετώπιση του κακού. Οι περισσότεροι αριστεροί έχουν ελλειμματική και ως εκ τούτου στρεβλή γνώση του μηνύματος του Ευαγγελίου. Η περί Χριστιανισμού γνωσιολογία τους εξαντλείται στα όσα άκουσαν και όπως τα άκουσαν από τα κακοποιημένα θρησκευτικά που τους δίδαξε πολλές φορές κάποιος που δεν πίστευε στο περιεχόμενό τους γι΄ αυτό και η εμμονή τους στην μετατροπή του μαθήματος σε θρησκειολογικό. Ζούμε άλλωστε στην εποχή του αυτάρεσκου μηδενισμού. Ποιος στα αλήθεια τους έμαθε ποτέ ότι το κοινωνικό
ιδεώδες της Ορθοδοξίας είναι μετακαπιταλιστικό, μετασοσιαλιστικό, μετακομμουνιστικό και μετα-μοντέρνο; Ποιος τους έδειξε ότι το ευαγγελικό ιδεώδες είναι αριστερότερα από τον κάθε λογής κοινωνικό αριστερισμό; Με τέτοιες αφετηρίες ευλόγως οι Αριστεροί τοποθετούνται στους απέναντι. Είναι οι γνωσιολογικές περί Χριστιανισμού προϋποθέσεις των ανθρώπων της Αριστεράς λιγοστές και κατά περίπτωση στρεβλές. Γι΄ αυτό ένας σωστός διάλογος μπορεί να ξεκαθαρίσει το τοπίο. Άλλωστε ο αριστερός αθεϊσμός δεν είναι μεταφυσικός, αλλά μεθοδολογικός. Μ’ αυτήν την έννοια δεν αρνείται την πραγματικότητα του Θεού, δεδομένου ότι αυτή προσεγγίζεται με την πίστη που δεν τη διαθέτει. Η πίστη δεν επιδέχεται απόδειξη, αν την επιδέχονταν θα μετέπιπτε αυτομάτως σε απλή γνώση. Το χριστιανικό όραμα είναι η απελευθέρωση από την αμαρτία, αλλά και τις κοινωνικές συνέπειές της (αδικία, δουλεία, πόλεμος κ.τ.λ.). Χριστιανικά δεν υπάρχει ιδιωτική σωτηρία. Απάνθρωπα κατά καιρούς καθεστώτα και ο αχαλίνωτος νεοφιλελευθερισμός που ρέπουν στην ιδιωτικοποίηση των πάντων, στρεβλώνουν την επαγγελία της δημόσιας και κοινωνικής διάστασης της σωτηρίας. Η βιβλική παράδοση την θέλει εν ελευθερία, ειρήνη, δικαιοσύνη και καταλλαγή. Η Εκκλησία είναι φορέας και της εγκόσμιας ελπίδας των ανθρώπων. Αλλιώς τι σημαίνει ότι η εργασία ανάγεται σε μοναδική πηγή εισοδήματος, «ει τις ου θέλει εργάζεσθαι μηδέ εσθιέτω»; Η αμετάκλητη καταδίκη των σφετεριστών
της υπεραξίας: «ιδού ο μισθός των εργατών των αμησάντων τας χώρας υμών ο απεστερημένος αφ’ υμών και αι βοαί των θερισάντων εις τα ώτα Κυρίου Σαβαώθ εισεληλύθασιν». Στα απελευθερωτικά κοινωνικά μηνύματα Εκκλησίας – Αριστεράς έχουμε απλώς μια διαφορά νοήματος για το ίδιο έργο. Εύγλωττο το ακόλουθο παράδειγμα: Τρεις άνθρωποι δουλεύουν σε ένα έργο, οι απαντήσεις τους στην ερώτηση τι κάνουν είναι η εξής: -Ιδρώνω -Βγάζω το ψωμί μου. -Χτίζω μιαν Εκκλησιά! Ο Χριστιανός ιδρώνοντας για να βγάλει το ψωμί του χτίζει μιαν Εκκλησιά! Με την κατάρρευση του μαρξιστικής επίκλησης Υπαρκτού σοσιαλισμού: α) το ρήγμα δεξιά – αριστερά έχει εν πολλοίς επιχωματωθεί. Κατά Καστοριάδην «τόσο η δεξιά όσο και η αριστερά λένε πια τα ίδια πράγματα» β) Δεν υπάρχουν αριστερές και δεξιές δημοκρατίες αλλά μόνο δεξιές και αριστερές δικτατορίες. Η δημοκρατία είναι μία. Είναι «το ήκιστα μοχθηρόν» πολίτευμα κατ’ Αριστοτέλην. γ) Επειδή σε ένα αεροπλάνο που πέφτει και σε ένα καράβι που βουλιάζει δεν υπάρχουν άθεοι, έστω προς γνώσιν των δηλούντων αθεΐα και των Χριστιανών ότι τον Χριστό δεν τον σταύρωσαν οι άθεοι, αλλά οι Φαρισαίοι το ιερατείο της εποχής. Παρά τις εγγενείς αδυναμίες που είχε η πρόσφατη Συνάντηση «Εκκλησία και Αριστερά» στο Α.Π.Θ, η πρωτοβουλία είναι θετική και ευχόμαστε τη συνέχεια της.
5
επέτειος ΔΦΔΦδφδφ
Ώρα καλή κυράδες γράφει ο ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΑΝΤΟΥΛΑΣ
“«Ο τόπος μας είναι κλειστός» λέει ο ποιητής. Η Ήπειρος είναι τόπος κλειστός. Ο τόπος είναι κλειστός –οι Ηπειρώτες όχι. Οι Ηπειρώτες είναι σκληροί αλλά έντιμοι. Απότομοι αλλά ειλικρινείς. Μετρημένοι αλλά εργατικοί. Φειδωλοί στα εύκολα λόγια και αφειδώλευτοι στην προσφορά, με παροιμιώδη φιλοπατρία και αταλάντευτη προσήλωση στην διευρυμένη οικογένεια και την οικεία παράδοση. Ο τόπος μας είναι κλειστός και οι κοινωνίες μας παραδοσιακές –όχι κλειστές. Οι Ηπειρώτες κι οι Ηπειρώτισσες δυσπιστούμε στο καινοφανές αλλά δεν το απορρίπτουμε άκριτα. Όταν αξίζει το δεξιωνόμαστε. Είμαστε περήφανοι για την καταγωγή μας. Για όλους εκείνους τους γνωστούς και τους άγνωστους συντοπίτες μας, που σε καιρούς δύσκολους σήκωσαν στους ώμους την Πατρίδα με ευεργεσίες κι ατίμητους αγώνες. Νιώθουμε περήφανοι που είμαστε Ηπειρώτες κι Ηπειρώτισσες –κι ας μην αναμετριόμαστε εμείς, οι εκριζωμένοι, καθημερινά με την βαριά κληρονομιά μας. Σε μια τέτοια κοινωνία, βαθιά παραδοσιακή, θα περίμενε κανείς να πρωταγωνιστούν
οι άνδρες αλλά δεν είναι λίγες οι φορές που οι Ηπειρώτισσες κέρδισαν επάξια, με τους αγώνες και τις θυσίες τους, άλλοτε την προσοχή κι άλλοτε την ευγνωμοσύνη μας. Είναι οι μικρομάνες, οι κυράδες που απλόχερα ξόδεψαν τον εαυτό τους στην καθημερινή προσφορά. Αυτή την προσφορά που δεν απαιτεί ατομική προβολή και κοινωνική καταξίωση, που γίνεται από περίσσευμα καρδιάς κι αρχοντιάς. Τις ξέρουν όλοι οι Ηπειρώτες αυτές τις γυναίκες. Είναι οι μάνες τους, οι αδελφές τους, οι γυναίκες τους, οι θυγατέρες τους. Είναι όμορφα σεμνές αλλά ο λόγος τους κοπίδι. Πρόθυμες, καρτερικές, παραμυθητικές. Πρόσωπα οικεία της αγρύπνιας και της μέριμνας. Πρόσωπα άλλοτε πένθιμα κι άλλοτε συγκρατημένα χαμογελαστά, μα πάντοτε αγέρωχα. Σεβάσμιες γερόντισσες, πρόσωπα σχεδόν συμβολικά. Ανύσταχτες συνειδήσεις του τόπου μας και του κάποτε τρόπου μας, με τις ρίζες τους βαθιά μέσα στο χώμα της μικρής μας πατρίδας. Ρωμιές από τις λίγες. Κι εκτός από καύχημα και βάλσαμό μας οι γυναίκες αυτές γίνονται πού και πού έγνοια
μας να μην φανούμε πολύ λιγότεροι από το δικό τους μεγαλείο, ένα μεγαλείο που δεν απαιτεί αλλά δωρίζεται”. Ένα τέτοιο μεγαλείο κι ένα τόσο μεγάλο δώρο μας πρόσφεραν οι γυναίκες της Ηπείρου, τότε που ο βίος δεν ήταν φιλοτομάρης, αγωνιζόμενες να μην μαγαριστεί το ψωμί που τάιζαν τα παιδιά τους. Αυτές ήταν που ζαλικώθηκαν όχι μόνο το βάρος του αγώνα, αλλά και το βάρος της ορφάνιας, της χηρείας και τις αγκούσες μιας ζωής που ποτέ δεν βλαστήμησε την φτώχεια της. Ετούτες είναι που μέσ’ στα σκοτεινά έδειξαν το δρόμο της Ελευθερίας, ετούτες είναι που απελπίσαν την απελπισιά «στο παραθύρι ορθές σφίγγοντας το μαντήλι τους». Ετούτες είναι που στο καθάριο βλέμμα τους ξεπλένουμε τις δειλίες της άκαπνης ζωής μας. Κι είμαστε πολλά υπερήφανοι, όχι επειδή τα τίμια χέρια τους κάποτε χάιδεψαν τις κεφαλές μας, αλλά που ορμηνεμένοι από τις μανάδες μας προλάβαμε να τους τα φιλήσουμε. Ώρα καλή κυράδες της κολοβής πατρίδας μας και της υποθηκευμένης ελευθερίας μας.
Αντίφωνο Επιστήμες- Φιλοσοφία-Τέχνες-Θεολογία
www.antifono.gr
6
και εν οίκω και εν δήμω
«Αν είχα κερδίσει το 2007 τις εσωκομματικές εκλογές, θα είχε γραφτεί διαφορετικά η ιστορία της χώρας». Ο Βαγγέλης ο στικάκιας αποδεικνύει ότι οι πολιτικοί έχουν χιούμορ.
Υ
πεξαιρέθηκαν σύμφωνα με το εισαγγελέα της έδρας Βασίλη Χαλντούπη 51,4 εκατ. ευρά από το ταμείο του δήμου Θεσσαλονικέων επί δημαρχίας του Βασίλη Παπαγεωργόπουλου! Δεν επρόκειτο για στραγάλια αλλά για 51,4 εκατ. ευρά και γύρευε για πόσα άλλα, τα οποία η συμμορία της Θεσσαλονίκης είχε προλάβει να ενθυλακώσει προσκομίζοντας νομότυπα παραστατικά ή σκηνοθετώντας δαπάνες, τις οποίες για πολλά χρόνια ουδείς είχε χαμπαριάσει! Το θέμα δεν είναι μόνο ότι εκλάπη ένας σκασμός λεφτά, ούτε ότι πίσω από τα κλοπιμαία βρίσκονται ως συνεργοί και κλεπταποδόχοι ένα σωρό άνθρωποι. Το θέμα είναι ότι πίσω από τους μεγαλοκλέφτες της τοπικής κακοδιοίκησης ξιφουλκούν οι πολλοί μικροκλέφτες της, οι οποίοι αιτούμενοι εκ των υστέρων ... δικαιοσύνη, αντιλαμβά-
Αποκεντρωμένη κλεπτοκρατία νονται ως δικαιοσύνη τα λάφυρα από τούδε να διανέμονται μ’ έναν τρόπον τινά περισσότερο σοσιαλιστικό τρόπο, ήτοι να έχουν και οι ίδιοι μεράδι. Η Θεσσαλονίκη ήταν μόνο η αφορμή αυτού του σχολίου, διότι όσοι ζούμε σε αυτή την χώρα γνωρίζουμε ότι οι κλοπές είναι ο κανόνας κι ουχί η εξαίρεση στον πολύπαθο χώρο της τοπικής κακοδιοίκησης, που μ’ επιτυχία έχει υιοθετήσει όλα τα σουσούμια της κεντρικής κακοδιοίκησης. Κατά τα λοιπά όπως όλοι γνωρίζουν, όταν τα κλοπιμαία είναι τόσα πολλά, κανείς εντέλει δεν τιμωρείται αλλά όλοι μαζί διαδηλώνουν στεντορεία τη φωνή την αμέριστο εμπιστοσύνη τους στην αδέκαστο ελληνική Δικαιοσύνη…, που κάπου - κάπου, βρίσκει τρόπους να τιμωρήσει το σαμάρι αλλά ποτέ τα γομάρια.
Χαμογελούσε ο όξω καρδιά πρώην δήμαρχος των Θεσσαλονικέων, παρά το γεγονός ότι 51,4 εκατ. ευρά έλειπαν από το ταμείο του δήμου του! Αυτός απλώς ... δημάρχευε. Και τώρα εισπράττει τα αναδρομικά του.
Ψωνίσεις, δεν ψωνίσεις θα πεθάνεις Η κατανάλωση ή η προσδοξία της δεν βοηθά μόνο την δίαιτά μας. Βοηθά , κυρίως, την λησμονιά της αποξένωσή μας.
Η είδηση της προηγούμενης περιόδου δεν ήταν η θρασύτατη απαίτηση των δημοσίων υπαλλήλων του Μετρό να … εξαιρεθούν από το ενιαίο μισθολόγιο των δημοσίων υπαλλήλων ούτε και η τρομοκρατική επίθεση στο αυθαίρετο εμπορικό κέντρο mall, στο οποίο εδώ και χρόνια εκδράμουν οικογενειακώς οι πανέλληνες εκτονώνοντας επιτυχώς την καταναλωτική τους βουλιμία ψωνίζοντας ή χαζεύοντας όσα θα ψωνίσουν όταν με το καλό τα οικονομήσουν. Τις ίδιες πάνω - κάτω ημέρες πληροφορηθήκαμε ότι μια πενηντατριάχρονη γυναίκα για πάνω από μία δεκαετία βρισκόταν νεκρή μέσα στο εξοχικό της σπίτι στην Αίγινα! Όλο αυτό το διάστημα κανένας δεν την αναζήτησε! Πριν από λίγο καιρό εντόπισαν όλως τυχαίως το
πτώμα της φαγωμένο από τα ποντίκια μερικοί γείτονες, που απλώς ήθελαν να καθαρίσουν τον περιβάλλοντα της οικείας της χώρο. Η ενοχλητική είδηση πέρασε βιαστικά από τις οθόνες μας και ξεχάστηκε γρήγορα. Προσπεράσαμε κι αυτό το γεγονός που υπενθυμίζει, όσο δεν πάει άλλο, την αποξένωσή μας συνεχίζοντας μ’ επιτυχία να μασκαρεύουμε την μοναξιά μας, χάνοντας τον χρόνο μας με τις εικονικές επαφές μας, απολύτως βέβαιοι ότι η δική μας on line μοναξιά θα έχει ένα λιγότερο φρικτό τέλος. Κατά τα λοιπά προσευχόμαστε –όσοι αντέχουμε κι όσο αντέχουμε– η Ειρήνη Ξένου, που έζησε ως ξένη στον κόσμο μας ν’ αναπαύεται εν ειρήνη. Η ζωή –όπως και η κατανάλωση– συνεχίζεται...
7
και εν οίκω και εν δήμω
«Αυτά που περνούν η χώρα και οι πολύτες είναι οδυνηρά, αυτό πρώτος το νιώθω εγώ». Ο Αντώνης ο καΐλας αποκδεικνύει ότι το χιούμορ των πολιτικών δεν είναι πάντοτε πετυχημένο.
Ν
«Μικρομέγαλοι αστοί θα σας φάνε τα παιδιά σας»
έοι –σχεδόν παιδιά– κυκλοφορούν με όπλα, ληστεύουν, κρατούν ομήρους, συλλαμβάνονται και προσάγονται φωνάζοντας με υπερηφάνεια «ζήτω η αναρχία». Είναι αλήθεια ότι στις αστυνομικές επιχειρήσεις οι αφοπλισμοί και η συλλήψεις δεν γίνονται με ροδοπέταλα. Αλλά στους ενήλικες έτσι παίζεται το παιχνίδι κλέφτες κι αστυνόμοι. Ξεκινάς για τον «αγώνα» (όταν είσαι «κοινωνικός αγωνιστής») ή για το μεροκάματο (όταν είσαι αστυνομικός) και δεν ξέρεις αν και πώς θα τελειώσεις τη μέρα σου. Απ’ ό,τι γνωρίζουμε η οπλοκατοχή, η ληστεία κ.λπ. συνιστούν αδικήματα. Γι’ αυτό και παρακολουθούμε έκπληκτοι την ευκολία με την οποία κάποιοι –πολλοί – σκανδαλίζονται από την συμπεριφορά των αστυνομικών αρχών κι επιχειρούν με διάφορους τρόπους και ποικίλες επιδόσεις σοβαρότητας να παρουσιάζουν τους συλληφθέντες ως άδολους κοινωνικούς αγωνιστές, των οποίων παραβιάσθηκαν τα δικαιώματα κράτησης.
Ένας … υποψιασμένος καθηγητής μάλιστα ντρέπεται για την αστυνομία, για την δημοσιογραφία και για την Ελλάδα ολάκερη. Για τον εαυτό του, που τρία σημαντικά χρόνια, ήταν δίπλα σ’ ένα παιδί, που «αλλάζει» τον κόσμο με καλάσνικοφ, δεν περίσσεψε ντροπή. Αγαπητοί αναγνώστες μια κοινωνία που είναι έτοιμη να δικαιολογήσει τα εικοσάχρονα που την σημαδεύουν δεν είναι μια μεγάθυμη κοινωνία. Είναι μια κοινωνία που δεν ξέρει πού πατά και πού πηγαίνει. Μια κοινωνία, η ασυναρτησία της οποίας όπλισε τα παιδιά που δεν προσαρμόστηκαν στην σχιζοφρένειά της.
Η ελληνική ακροδεξιά, που μονίμως ανησυχεί μήπως γίνουμε Ισλάμ, ξαναποκάλυψε τον ταλιμπάν, που κρύβει μέσα της...
Υ.Γ. Ούτε επικροτούμε ούτε δικαιολογούμε την κατάχρηση εξουσίας κανενός. Αλλά αρνούμαστε να υποτιμήσουμε τη λογική μας σχολιάζοντας το δεντράκι των παραβάσεων κι όχι το δάσος της παραβατικότητας –με ή χωρίς κουκούλα και προσχήματα. Y.Γ. 2. κ. Δένδια αρμοδιότητά σας είναι, αλλά με τις φαιδρές δηλώσεις σας εκτίθεστε περισσότερο κι από τους υφισταμένους σας και τις ανά την επικράτεια ζαρντινιέρες.
Γράμματα σπουδάματα, της Αγοράς τα πράματα Κανείς δεν προσβάλλεται που περιμετρικά όλων σχεδόν των σχολειών της χώρας –ακόμα και της πρωτοβάθμιας!!!– ανθεί μια εύρωστη παραπαιδεία, που υποκαθιστά την δημόσια δωρεάν παιδεία μας, που απ’ ότι φαίνεται δεν τα καταφέρνει ούτε καν στην απομνημόνευση. Κανείς δεν προσβάλλεται που οι απόφοιτοι πολλών σχολών της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης δεν είναι τίποτε περισσότερο από αγράμματοι πτυχιούχοι. Όλοι υπέρμαχοι της χυδαίας σύνδεσης παιδείας κι αγοράς. Φτηνούς κι εξειδικευμένους εργάτες θέλουμε, όχι επαρκείς επιστήμονες. Διότι δεν μας αφορούν τα παιδέματα της παιδείας. Αυτό
που μας αφορά είναι να έχουν αντίκρυσμα χειροπιαστό οι σπουδές μας. Ν’ αναπαύεται δηλαδή η συνδικαλισμένη τεμπελιά μας στην διαχείριση της κεκτημένης αλλά τροφαντής μιζέριας μας. Γι’ αυτό και άπαντες σχεδόν σκανδαλίζονται όταν θιχθούν τα πραγματικά ζητήματα της παιδείας και του προσανατολισμού των σπουδών. Ας μείνουν λοιπόν ως έχουν τα πράγματα. Η πρωτοβάθμια και η δευτεροβάθμια ας συνεχίσουν να λειτουργούν ως πρωινοί χώροι στάθμευσης, ενώ η τριτοβάθμια ας συνεχίσει να ενισχύει τις ανά την επικράτεια φραπεδουπόλεις –είπαμε πελάτες θέλουμε, όχι πανεπιστήμονες.
8
αντιμοντερνισμός
Τα ξυλοκέρατα της προόδου ξαναγράφει ο ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΑΝΤΟΥΛΑΣ
Η
γιαγιά μου κάθε φορά που τα παιδιά της φέρονταν απρεπώς κατά την κρίση της –αλλά όχι και κατ’ ανάγκην άδικα– τα ρωτούσε «τι ψυχή θα παραδώσετε μωρέ;». Τα παιδιά της δεν της απαντούσαν ποτέ –όχι μόνο επειδή δεν γνώριζαν την απάντηση αλλά, κυρίως επειδή δεν τους είχε ποτέ απασχολήσει η ερώτηση. Στην πραγματικότητα η γιαγιά μου ήταν ένα εκτός εποχής πρόσωπο. Μια εν αγνοία της λαθρεπιβάτης του μεταμοντέρνου κόσμου μας με προ-μοντέρνες απορίες. O μοντερνισμός νομίζω ότι εισήλθε στις ζωές μας όταν ψήλωσε ο νους μας, όταν δηλαδή πάψαμε να ευχαριστούμε κι αρχίσαμε να διεκδικούμε. Στην Δύση αυτό ξεκίνησε πριν από έξι αιώνες. Ο άνθρωπος έπαψε να φοβάται (καλή ώρα, τι ψυχή θα παραδώσει), υπερτίμησε τις δυνάμεις του και πήρε την ζωή στα χέρια του. Η εμπιστοσύνη μάλιστα στις ικανότητές του πήρε σταδιακά ξεκάθαρα μεταφυσικά, ή ακριβέστερα θρησκευτικά χαρακτηριστικά, τα οποία τον οδήγησαν σε έναν νέο ιστορικισμό, μια νέα τελεολογία, ένα νέο μεσσιανισμό, που υποσχόταν στην ανθρωπότητα μιαν αέναη πρόοδο. Σε μας άργησε λιγουλάκι να φτάσει αυτή η ενθουσιώδης επιπολαιότητα της συνεχούς προόδου αλλά, όταν έφτασε, την δεξιωθήκαμε με παροιμιώδη ενθουσιασμό. Της δώσαμε και κατάλαβε τόσο, ώστε γίναμε βασιλικότεροι του διωγμένου μας πλέον βασιλέως. Μέχρι όμως να γίνουν αυτά, προηγήθηκαν εκείνοι οι άνθρωποι που θεώρησαν ότι είναι σοφοί, ότι η ανθρωπότητα χρωστά στην σοφία τους και κάπως έτσι ξεκίνησαν να ξεχρεώνουν τους εαυτούς τους. Τα προσχήματα της αποικιοκρατίας –όπως όλα τα προσχήματα πάντοτε– ήσαν εξόχως ευγενή: εκπολιτισμός των αγροίκων ιθαγενών κ.λπ. Στην πραγματικότητα επρόκειτο για συγκαλυμμένη κλεπταποδοχή, που, συχνότατα, φορούσε και την ιεραποστολική λεοντή. Αγαθά και πρώτες ύλες μεταφέρονταν από τις αποικίες στις μητροπόλεις. Ο δυτικός κόσμος όλη αυτή την λεηλασία την έκαμε προκοπή και θωρακισμένος με τα κλοπιμαία πέρασε στην βιομηχανική εποχή. Τα πράγματα βεβαίως είχαν κομματάκι αλλάξει μετά την εδραίωση της αποικιοκρατίας. Οι συγγενείς των αποικιοκρατών δεν έκλεβαν πλέον τα ξένα αγαθά (περιορίζονταν στις πρώτες ύλες και στην μαύρη εργασία) αλλά τα δημιουργούσαν μόνοι τους. Κι αφού τα
δημιουργούσαν και μάλιστα μαζικά είχαν την ανάγκη και να τα διαθέσουν. Και τα διέθεταν διευρύνοντας το πελατολόγιό τους, κάνοντας δηλαδή την υφήλιο από κόσμο, αγορά. Με την πτώση μάλιστα του υπαρκτού σουρεαλισμού και την είσοδο της Κίνας στην δυτική οικονομία ολοκληρώθηκε η κατάκτηση του κόσμου μας από την Αγορά. Είχε προηγηθεί βεβαίως η «σωτηρία» του λεγόμενου τρίτου κόσμου, που μετά από την γενναιόδωρη βοήθεια του δικού μας κόσμου, έχει περάσει από το στάδιο της ένδειας σε αυτό της πείνας. Μπορεί να μην έχουν να φάνε οι τριτοκοσμικοί αλλά σε περίπτωση που βρουν, υπάρχει πάντοτε ένα κοντινό ψυγείο κόκα-κόλας για να ρευτούν την χώνεψή τους. Η αποικιοκρατία μεταπολεμικά μάλιστα προχώρησε τόσο πολύ, ώστε ο ολοκληρωτισμός της κατόρθωσε μια οικουμενικών διαστάσεων διευθέτηση, όχι τόσο εδαφική όσο ξεκάθαρα οικονομική, στην οποία έπρεπε να εξαφανιστούν οι διαφορές. Έπρεπε να ισοπεδωθούν δηλαδή οι ιδιαιτερότητες και να αντικατασταθούν από την παντός λαού δυτική νεύρωση. Ένα προϊόν άλλωστε πουλάει καλύτερα, όταν αυτοί που θα το αγοράσουν μιλούν ίδια, ντύνονται ίδια, φέρονται ίδια. Για να γίνουν όμως όλα αυτά χρειαζόταν ένα ακόμη πρόσχημα, αφού τα προηγούμενα του εκπολιτισμού και της οικονομίας ξεθώριασαν μετά από τόσες καταστροφές. Το όχημα της μεταπολεμικής αποικιοκρατίας ήταν αυτό της νεόκοπης Δημοκρατίας, κι ας γνώριζαν όλοι –ακόμη κι όσοι καταπίνουν αμάσητα τα παραισθησιογόνα του μοντερνισμού– ότι η δημοκρατία τους δεν λειτουργεί. Στην θέση της αλλά με το όνομά της κάνει παιχνίδι η Αγορά. Η Αγγλία και η Γαλλία, οι γεννήτορες της σύγχρονης Δημοκρατίας πριν γίνουν υπέρμαχοι της … λαϊκής κυριαρχίας, κατέγραψαν εξαίρετες επιδόσεις ως δυνάμεις κατοχής. Σήμερα μπορούν να ρητορεύουν για την ελευθερία καθιστώντας τους πολίτες στην πραγματικότητα υπηκόους, πελάτες ή επαίτες του χρημα-
τοπιστωτικού ολοκληρωτισμού που ασκείται ερήμην τους. Κι όμως η Δύση, κρύβοντας τις αντιφάσεις και τα αδιέξοδά της, πιστεύει ότι θα αυτορυθμιστούν τα ζητήματά της, ότι ο πολιτισμός της είναι ο καλύτερος δυνατός πολιτισμός κι η δημοκρατία της η καλύτερη δυνατή. Είπαμε, όλος ο κόσμος πρέπει να γίνει Δύση. Για να γίνει όμως όλος ο κόσμος Δύση, θα πρέπει να σταματήσει να είναι οτιδήποτε άλλο. Σας θυμίζω ότι όλοι οι ολοκληρωτισμοί διακήρυσσαν τις πιο αγαθές προθέσεις. Μόνο που οι διακηρύξεις δεν μπορούν να κρύψουν την πραγματικότητα των εγκλημάτων που γίνονται στο όνομα της Δημοκρατίας και για λογαριασμό της ειδωλολατρίας των αγορών. Όλα αυτά θα ήσαν διασκεδαστικές παιδαριωδίες εάν δεν ήταν επικίνδυνες γελοιότητες. Το είδαμε ξεκάθαρα στην Βοσνία. Η Διεθνής κοινότητα αρνήθηκε στους Σέρβους, αυτό που προηγουμένως είχε αναγνωρίσει στους Κροάτες και τους Σλοβένους! Το ξαναείδαμε με την παράδοση του Κοσσόβου στην συμμορία του UCK. Μπήκαν στην ιστορία καινοφανείς προτεραιότητες όπως «παράπλευρη απώλεια», «προληπτικός πόλεμος», ακόμη κι «ανθρωπιστικός πόλεμος»! Στο Αφγανιστάν, στο Ιράκ και αλλαχού είναι τουλάχιστον ενθουσιασμένοι από τις Δημοκρατίες που κατ’ εξακολούθηση τους κατσικώνουμε. Όσο για τους νικημένους (νικητές) αυτών των πολέμων, αυτοί δεν είναι απλώς νικημένοι. Είναι εγκληματίες πολέμου για τους οποίους φτιάχνονται ειδικά δικαστήρια και τους διασύρουμε με περισσότερη τουλάχιστον τυπικότητα από αυτή που δείχνουμε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης αιχμαλώτων πολέμου. Διότι τα περιλάλητα «δικαιώματα του ανθρώπου» σταματούν κάπου στον αυλόγυρό μας. Εκεί είμαστε παντελώς ελεύθεροι να ομνύουμε πίστη στην ανοχή και στην διαφορετικότητα, που αρνούμαστε όμως στους γείτονές μας! Μόνο όταν προσηλυτιστούν στο δικό μας δημοκρατικό μοντέλο θα μπορούν κι αυτοί, ενταγμένοι στις μικροκομματικές ολιγαρχίες μας, να βγάζουν δεκάρικους για την ανθρώπινη ευτυχία, χειροκροτούμενοι από τις αριστεροδεξιές συμμορίες μας. Άλλωστε εδώ και καιρό ο λαός έχει αντικατασταθεί από την «κοινή γνώμη», την διαμόρφωση της οποίας έχουν αναλάβει προικισμένοι απατεώνες που έχουν στην διάθεσή τους μέσα που δεν υπόκεινται σε κανέναν –μα κανέναν– δη-
9
αντιμοντερνισμός
μόσιο έλεγχο (εκτονωθείτε ελεύθερα στα πληκτρολόγιά σας –καμία απόφαση άλλωστε δεν εξαρτάται από την ασημαντότητά σας). Νομίζω ότι μπορούμε να συμφωνήσουμε ότι παρά την εύηχη διαφωτιστική ρητορεία για ισότητα και πάνδημη ευτυχία, η Δύση εξαπλώνεται, εξαπλώνοντας μαζί τις ανισότητες και τις δυστυχίες. Όσοι διαφωνούν με αυτή την εκτίμηση δεν έχουν παρά να ρωτήσουν τι γνώμη έχουν για την fraternite, egaliteté, liberté οι απανταχού απόκληροι και οι μετανάστες, τους οποίους εκρίζωσε από την δική τους γη ο δικός μας πολιτισμός. Είναι δε τόση η ευημερία του δικού μας πολιτισμού, ώστε η παχυσαρκία μας να είναι περικυκλωμένη από στρατιές υποσιτισμένων. Κι είναι τόση η στεναχώρια μας για την χαμένη μας κομψότητα, που πιεζόμαστε αβάστακτα από αυτήν. Στην Αμερική λ.χ., στην χώρα-πρότυπο (που συγκροτήθηκε χάρη στην δουλεία που κατάργησε μόλις ενάμισι αιώνα πριν), περισσότεροι από τους μισούς Αμερικανούς κάνουν τακτική χρήση ψυχοφαρμάκων. Κι όσα προβλήματα δεν λύνονται με τα ψυχοφάρμακα θα λυθούν βραχυπρόθεσμα με τις νέες τεχνολογίες, μας υπόσχονται οι θιασώτες της υποχρεωτικής προόδου. Μέχρι τότε, θέλοντας και μη, θα καταπίνουμε την παραμύθα της τεχνολογικής προόδου και θα υπομένουμε τους σιγκλ, πλαισιωμένους από χιλιάδες ψηφιακούς φίλους, τους σιγκλ που είναι περισσότερο μόνοι από όλους τους μόνους, κι ας έχουν on line σύνδεση με υψηλές ταχύτητες και προφίλ μπι! Εικονική «ζωή» εικονικών «ανθρώπων», που αενάως νεάζουν. Γεννιούνται, πάνε σχολείο, παντρεύονται, σε απευθείας σύνδεση. Διότι αν δεν καταγραφεί η σκηνοθετημένη επιτυχία τους με μια εικόνα, είναι σαν να μην υπήρξε. Μόνο ο θάνατος δεν μνημειώνεται. Αυτός είναι ο μεγάλος απών
της νεωτερικότητας. Υπάρχει βεβαίως αλλά δεν πρέπει να παρίσταται. Στην αρχή εξορίσαμε τα νεκροταφεία στις παρυφές των πόλεων και στην συνέχεια εξορίσαμε τους ίδιους τους νεκρούς από τις εικονικές ζωές μας. Είμαστε όλοι μελλοθάνατοι αλλά προσποιούμαστε με επιτυχία ότι το αγνοούμε. Η απουσία θανάτου δεν σημαίνει σε καμιά περίπτωση ότι μεσουρανεί η ζωή. Μεσουρανεί όμως το μασκάρεμά της. Ακόμα και τα γηρατειά τα μασκαρεύουμε. Τους αλλάζουμε όνομα, ενώ στους ίδιους τους γέρους αλλάζουμε τα φώτα. Δείτε τους ξεκούραστους, σεξουαλικά δραστήριους, ατσαλάκωτους και παιχνιδιάρηδες ηλικιωμένους στις διαφημίσεις της πανταχού παρούσας ζωής που συνεχώς εκφυλίζεται σε θέαμα. Στο περιθώριο της σχεδόν υποχρεωτικής και κατά τα λοιπά δημοκρατικής «ευτυχίας» μας, ακούγονται οι φωνές ή ακριβέστερα οι ψίθυροι όλων εκείνων που υποψιάζονται ότι όσο συνεχίζουμε να έχουμε στο επίκεντρο των δραστηριοτήτων μας την οικονομία κι όχι τον άνθρωπο, τα ψωμιά μας εκτός από πικρά, θα είναι και μετρημένα. Οι φωνές αυτές, φωνές απ’ όλο τον κόσμο, πιστοποιούν και περιγράφουν ένα αδιέξοδο που όμως δεν είναι σε θέση να ανατρέψουν. Να το εκτονώσουν ναι, αλλά να το ανατρέψουν όχι. Ας μην λησμονούμε επίσης ότι η πολλά υποσχόμενη «πράσινη ανάπτυξη» δεν είναι παρά τα πολλά υποσχόμενα πράσινα άλογα μιας ακόμη συστημικής κερδοφορίας, που καλοξέρει να κονομάει ακόμα και από τα αδιέξοδά της. Η Δεξιά όπως και η Αριστερά (όλων των αποχρώσεων), οι οποίες γεννήθηκαν κι αναπτύχθηκαν από αυτό και σε αυτό το θερμοκήπιο της αέναης προόδου, αρνούμενες στα πίσω-πίσω την πρόοδο της παγκοσμιοποίησης, βρίσκονται στην πραγματικότητα σε
διάσταση με τον βαθύτερο εαυτό τους –τον βιομηχανικό, τον διαφωτιστικό, τον θετικιστικό, τον οικονομιστικό, τον αδιαπραγμάτευτα μοντέρνο. Αν κι εμείς μείνουμε εγκλωβισμένοι σε αυτά τα πλασματικά δίπολα, έχουμε σοβαρές πιθανότητες να βουλιάξουμε μαζί τους. Αν όμως απελευθερωθούμε από τα άχθη του μοντερνισμού έχουμε το ίδιο σοβαρές πιθανότητες να ανακτήσουμε τις ταυτότητές μας, απαντώντας πρόσωπα κι όχι νούμερα στις ζωές μας. Έχουμε δηλαδή σοβαρές πιθανότητες να υπερασπίσουμε την διαφορετικότητά μας έναντι του ολετήρα της παγκοσμιοποίησης. Να επανιδρύσουμε, όχι ενώσεις καταναλωτών αλλά κοινότητες ανθρώπων. Αυτά βεβαίως δεν γίνονται με ευχές αλλά με συγκεκριμένες πράξεις. Με την επανοικείωση της γης και την επιστροφή σε ανθρώπινα μέτρα. Το πρόβλημα, όπως εύχομαι ότι καταλαβαίνετε, δεν είναι απλώς η σχέση του ανθρώπου με την φύση –όπως διατείνεται ο καθεστωτικός οικολογισμός– αλλά η σχέση του ανθρώπου με τον εαυτό του και τους γύρω του. Κι αυτή η σχέση δεν μπορεί ούτε να βελτιωθεί ούτε αντικατασταθεί από την τεχνολογία. Χρειάζονται σημεία αναφοράς, ρίζες, ταυτότητα. Ξεκίνησα με την απορία της γιαγιάς μου και θα ήθελα να τελειώσω απαντώντας στην δική σας απορία εάν επαναπροτείνω το πισωγύρισμα στις απορίες της γιαγιάς μου. Σας απαντώ ευθαρσώς: όχι βέβαια. Μπορούμε να αφήσουμε εσαεί αναπάντητη την ερώτησή της και να συνεχίσουμε να ταΐζουμε τον αδηφάγο εγωισμό μας. Κι επειδή είμαστε και κομματάκι οικολόγοι να τον ταΐζουμε με τα λήμματα της βιομηχανικής δημοκρατίας μας άχρι σκασμού.
10
πολιτική
Φονταμενταλισμοί & άλλοθι γράφει ο ΜΙΧΑΛΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ
Ό
ταν τα κοινωνικά, οικονομικά, θεσμικά και πολιτικά ερείπια συνοδεύονται από τα ηθικά, τα πνευματικά, τα διανοητικά, τότε ενός κακού μύρια έπονται. Οι δρόμοι της ανόρθωσης είναι κλειστοί. Όταν δηλαδή μια μπλοκαρισμένη Δημοκρατία, όπως εξελίχθηκε η μεταπολιτευτική, αποτρέπει την ωρίμανση, τον σχηματισμό ενός αυθεντικού πολιτικού και οικονομικού τοπίου. Όταν καταργεί την δημοκρατική πολιτική Διαλεκτική διαμόρφωσης αντιπολιτευτικών και συμπολιτευτικών πόλων. Αυτός είναι ο λόγος που την κρίσιμη στιγμή η χώρα βρέθηκε και βρίσκεται ακέφαλη, χωρίς ώριμες, ικανές και υπεύθυνες συμπολιτεύσεις και αντιπολιτεύσεις. Προϊόν ιστορικών, ελεύθερων, μορφωτικών, πολιτικών διαδικασιών και όχι προϊόν εξωθεσμικής κατασκευής, προκατασκευής, όπως παρατηρούμε σήμερα, όπου αδιαφανή λόμπι επιλέγουν, διορίζουν την νέα κακιστοκρατία κ.ο.κ. Το χειρότερο είναι ότι εμποδίστηκε η ύπαρξη μιας αυτόνομης, ελεύθερης, ακόμη και ουδέτερης αναλυτικής διανοητικής σφαίρας, ερμηνείας του σύγχρονου κοινωνικοπολιτικού γίγνεσθαι. Του γιατί η χώρα έφθασε στο βάραθρο. Από αυτήν την σφαίρα θα πήγαζαν οι ιδέες, οι ερμηνείες, η συλλογική αυτογνωσία του τι έγινε και οι δρόμοι, η πυξίδα της ανόρθωσης. Θα ήταν φυσιολογικό, απελευθερωτικό μετά την ήττα να βλέπαμε ένταση της σκέψης, του διαλόγου, επιτάχυνση της παραγωγής γνώσης, νέων ιδεών. Να διακρίναμε στα πεδία της Αγοράς, της Εκκλησίας του Δήμου, την επώνυμη και ανώνυμη, την ατομική και συλλογική εξυπνάδα. Θα έπαιρνε δηλαδή λόγο και μορφή η πολιτική στα δυο γενεσιουργά χαρακτηριστικά της. Την μνήμη. Δεν υπάρχει πολιτική χωρίς Μνήμη. Και το σχέδιο. Την παραγωγή, επιτάχυνση των ιδεών, των προτάσεων που τροφοδοτούν τις νέες προωθητικές δυνάμεις ενός νέου Συστήματος – Ελλάδα. Το τοπίο όμως είναι παρακμιακό. Ομοιόμορφες ολιγαρχίες, ένοχες ομάδες δεξιοαριστερών, μη παραγωγικών επαγγελματιών που συντηρούνται από τον δημόσιο προϋπολογισμό, διαμορφώνουν καθημερινά ένα υποκριτικό θέατρο συγκρούσεων, θορύβου, κραυγών, τηλεοπτικών καυγάδων. Αντί της ποιοτικής επαναθεμελίωσης, της αναδιάρθρωσης, έχουμε την αποδιάρθρωση και την υποβάθμιση της Δημόσιας Πολιτικής σφαίρας από τα κάθε είδους προϊόντα μιας μπλοκαρισμένης και ελεγχόμενης δημοκρατίας. Ποτέ στην ιστορία ένοχες πολιτικές γραφειοκρατικές ομάδες δεν ερμήνευσαν την ήττα μιας πολιτικής διαδικασίας, ενός σχεδίου, μιας χώρας, με όρους ορθού Λόγου, με όρους Επιστήμης. Ο καυγάς, η σύγχυση κατά τον Αριστοφάνη και οι ολιγαρχικές κινήσεις κατά τον Θουκυδίδη, ήταν το πεδίο της επιβίωσης και αυτοσυντήρησής τους. Η καθαρότητα, τα καίρια που έλεγε ο Αισχύλος, είναι ο θάνατός τους. Έτσι η κοινωνία, ανεκπαίδευτη και ακαλλιέργητη, καταφεύγει σε υπανάπτυκτες, προπολιτικές σκέψεις και εκδοχές της πολιτικής για την ερμηνεία της ήττας. Η μεγαλύτερη ήττα είναι όταν δεν μπορείς να ερμηνεύσεις την αρχική σου ήττα. Η ερμηνεία είναι συνώνυμη της απόκτησης μιας χρήσιμης για το μέλλον παιδείας και απελευθέρωσης από τις παλιές ιδέες και δυνάμεις που σε οδήγησαν στην παρακμή. Ερμηνεία σημαίνει ότι μπορείς να οικοδομήσεις το μέλλον σου με νέες ιδέες, νέες δυνάμεις, νέα θεμέλια, νέες πέτρες. Εξ ου και το όνομα Πέτρος, ο Απόστολος Πέτρος. Σ’ αυτό το παρακμιακό, υπανάπτυκτο πολιτικά και φτωχό ηθικά πεδίο, η αναζήτηση των αιτίων της κρίσης, της ήττας, επικεντρώνεται στο 1821, στο 1949, ακόμα και στο 1400! Πρόκειται για φονταμενταλιστικού τύπου ερμηνείες, σχολές (μαγαζάκια) σκέψης, κύριο χαρακτηριστικό των οποίων είναι η διανοητική και επιστημονική ανεπάρκεια, συνοδευμένη από την πνευματική οκνηρία. Επειδή δεν μπορούν να αναλύσουν με επιστημονικούς όρους, με όρους ορθού λόγου, την πολιτική, οικονομική, θεσμική και πολιτική εξέλιξη της χώρας την περίοδο 1974-2012, καταφεύγουν σε εύκολες, τεμπέλικες ιστορικές επιστροφές. Επιλέγουν την παραμυθίαση αιώνων, αντί την διανοητική δέσμευση στις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες. Η συμβολή τους είναι η καθήλωση της κοινωνίας των πολιτών, του μυαλού των πολιτών στο παρελθόν αντί της προέκτασής τους προς το μέλλον. Έτσι ακόμη και σήμερα η χώρα δεν μπορεί να υπερβεί πολιτικά, ψυχολογικά, δημιουργικά, ηγεμονικά την σύνοδο της Φεράρας και της Φλωρεντίας ούτε τον Γράμμο και το Βίτσι. Είναι παράδοξο, είναι όμως πραγματικό. Με αυτόν τον τρόπο όμως βρίσκεται εκτός χρόνου, εκτός ιστορίας, εκτός του παρόντος της. Ανακυκλώνεται ψυχολογικά, μεταφυσικά, ιδεοληπτικά και ανερμήνευτα στο παρελθόν της. Αυτός ο ιδιότυπος αριστεροδεξιός ανακυκλωνόμενος και αλληλοτροφοδοτούμενος Φονταμελισμός είναι μια από τις εκφράσεις της διανοητικής στασιμότητας και παρακμής. Ο φονταμενταλιστικός, ακατέργαστος ιστορικισμός κι ένας πληθωριστικός, φλύαρος, μονοδιάστατος νομικισμός καθηλώνουν αντί να αναζωογονούν και να καλλιεργούν την αναλυτική σκέψη στην χώρα.
11
ακροθιγώς
Αγοραίες Αντιλογίες επιμέλεια
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΨΥΡΙΛΛΟΣ
Ασπόνδυλα μαλάκια Λάβαμε το ακόλουθο ηλεκτρονικό μήνυμα που, απ’ ό,τι φαίνεται, αποτελεί πρωτοβουλία μιας ποιήτριας για τον νόμο περί ιθαγένειας: «Ασπόνδυλες και εφήμερες Ελληνίδες, ασπόνδυλοι κι εφήμεροι Έλληνες, ελάτε τη Δευτέρα, στις 12 το μεσημέρι, στα σκαλοπάτια του ΣτΕ, να ακουμπήσουμε όλοι για λίγο ένα αντικείμενο που μας ταυτοποιεί: ένα μολύβι ή ένα μουσικό όργανο ή ένα ρούχο, ένα βιβλίο, το διαβατήριό μας. Να διαμαρτυρηθούμε έμπρακτα, αλλά με χιούμορ και φαντασία, για την απόφαση του ΣτΕ περί αντισυνταγματικότητας του νόμου για την ιθαγένεια. Για να μη μείνουν ξένοι και γκετοποιημένοι όσοι και όσες δεν γνώρισαν άλλη πατρίδα αλλά δεν έχουν το σωστό αίμα και πνεύμα. Τη Δευτέρα, 4
Μαρτίου, δώστε το παρόν, για λίγα έστω λεπτά, στο ΣτΕ, στο κτίριο του Αρσακείου, στην Πανεπιστημίου. Φέρτε και τις φίλες και τους φίλους σας. Χρειαζόμαστε πολλές και ανεξάρτητες ατομι-
κές στάσεις για να βγούμε από το σκοτάδι. Διαδώστε αυτό το μήνυμα με τον δικό σας τρόπο, με τη δική σας πρωτοβουλία. Εμείς φτιάχνουμε το πλαίσιο. Όλοι μαζί και ο καθένας ξεχωριστά. Ανε-
ξάρτητη πρωτοβουλία.» Το μήνυμα συνοδευόταν από την ακόλουθη προτροπή: «Φέρτε σπονδύλους (!) αν έχετε κανένα παιδικό κιτ με συναρμολογούμενους δεινόσαυρους! Φέρτε εφημερίδες! Σπάγκο, μανταλάκια, συρραπτικό! Κι ό,τι άλλο συμβολίζει τον εαυτό σας, την ταυτότητά σας! Κι ελάτε να διαμαρτυρηθούμε αύριο στις 12 στα σκαλάκια του Συμβουλίου της Επικρατείας, στην Πανεπιστημίου, για την κήρυξη ως αντισυνταγματικού του νόμου για την ιθαγένεια. “Ασπόνδυλοι κι εφήμεροι”- αλλά όχι παθητικοί και ξενόφοβοι. Αύριο, στις 12, στο ΣτΕ, ειρηνικά και με χιούμορ!» Αν είναι η ταυτότητα θέμα συρραπτικού, αν το ελληνικό Σύνταγμα είναι κουρελόχαρτο, τότε μπορούμε να είμαστε κι εμείς χαρούμενα ασπόνδυλα μαλάκια...
O ανάποδος ρατσισμός
Έ
χουμε την βάσιμη νομίζουμε υποψία ότι η «προοδευτική» επιμονή να αποδοθεί η ελληνική ιθαγένεια (χωρίς να γίνεται διάκριση από την εθνικότητα) σε όλους όσους γεννήθηκαν στην χώρα μας είναι ένας ρατσισμός από την ανάποδη. Ένας ρατσισμός που θέλει να κάνει σαν τα μούτρα του όλους όσους δεν είναι ή δεν θέλουν να γίνουν σαν τα μούτρα του. Διότι υπάρχουν και περιπτώσεις ανθρώπων που γεννήθηκαν στην χώρα μας, ζουν στην χώρα μας, πιθανώς να πεθάνουν και στην χώρα μας αλλά, με όλο τον σεβασμό που έχουν ή και δεν έχουν στην χώρα μας, θέλουν να είναι κάτι άλλο. Στο όνομα ποιου «ανθρωπισμού»
θα τους στερήσουμε το δικαίωμα ή την υπερηφάνεια να είναι κάτι άλλο, κάτι διαφορετικό από εμάς; Δεν μας φτάνουν οι τόσοι Χασάν που έγιναν ακατήχητοι «Γιάννηδες»; Θέλουμε κι άλλους «νεοπροσύλητους» στον ολοκληρωτισμό του «όλοι ίδιοι»; Αυτή η στενοκαρδία του συγκαλυμμένου γενιτσαρισμού, που στερεί στους ανθρώπους την ταυτότητά τους, είναι τόσο ανελλήνιστη όσο κι εκείνη που δεν τους αναγνωρίζει ότι υπάρχουν, επειδή ακριβώς δεν της μοιάζουν. Στην φωτογραφία απόδημες Ελληνίδες, για τις οποίες είμαστε περήφανοι που διατηρούν την Ελληνικότητά τους και την διαδηλώνουν.
12
φερσίματα
Από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή στον Αλέξη Τσίπρα... γράφει ο ΚΩΣΤΑΣ ΧΑΤΖΗΑΝΤΩΝΙΟΥ «Γύρω από τους δημόσιους άνδρες,είτε με τη θέλησή τους είτε άθελά τους, πλέκεται ένας μύθος που υποκαθιστά την αλήθεια, ή αν θέλετε την αλλοιώνει, και με τον χρόνο αποκρυσταλλώνεται σε ιστορική μορφή».
Η
πιο πάνω διαπίστωση που ανήκει σε ένα διακεκριμένο φίλο του Κωνσταντίνου Καραμανλή, στον Κωνσταντίνο Τσάτσο, έγινε το 1987, όταν άρχισαν να συντάσσονται τα περιβόητα «Αρχεία Καραμανλή» που εκδόθηκαν τελικά με τέτοιο τρόπο ώστε να φιλοτεχνείται η αγιογραφία του ανδρός. Η πρόσφατη πανηγυρική εκδήλωση για τον αρχηγέτη της ελληνικής Δεξιάς ωστόσο, στην οποία συνέπραξε ο φιλόδοξος νεαρός ηγέτης του Συνασπισμού της Ριζοσπαστικής Αριστεράς, φανερώνει όχι μόνο την πρωτοφανή κατάπτωση στην οποία βρίσκεται η ακαδημαϊκή ιστοριογραφική κοινότητα αλλά και το στρατηγικό- ηθικό αδιέξοδο του δημοκρατικού πολιτικού κόσμου της χώρας. Η άκριτη μυθοποίηση του πολιτικού που θεμελίωσε πολλά από τα σημερινά αδιέξοδα, επιβάλλει να θυμηθούμε έστω δι’ ολίγων κάποιες πτυχές της σύγχρονης πολιτικής ιστορίας μας. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής έλαμψε διά της απουσίας του από κάθε πράξη αντίστασης κατά της δικτατορίας Μεταξά, από το έπος του 1940 αλλά και από το έπος της Εθνικής Αντίστασης παρότι το 1941 ήταν 34 ετών και είχε εκλεγεί ήδη δύο φορές βουλευτής Σερρών του Λαϊκού Κόμματος (1935, 1936). Η εκλογή του εκείνη χαρακτηρίστηκε ως η πρώτη πράξη αγνωμοσύνης σε βάρος του έως τότε προστάτη του Αθ. Αργυρού (με έξοδα του οποίου σπούδασε και αναδείχθηκε), αφού συντελέστηκε με εξαπάτηση των ψηφοφόρων του παλαίμαχου πολιτικού που απέτυχε εκλογικά. Κατά τη δικτατορία της 4ης Αυγούστου ο Καραμανλής ουδέποτε αντέδρασε όπως πολλοί άλλοι, ακόμη και συντηρητικοί πολιτικοί. Κατά το έπος του 1940- 1941 δεν στρατεύθηκε εξαιτίας βαρηκοΐας, όπως αναφέρουν οι βιογράφοι του. Κατά την Εθνική Αντίσταση δεν έλαβε μέρος ούτε καν σε δεξιές, εθνικιστικές ομάδες αντίστασης. Ανέμενε να ξεκαθαρίσουν τα πράγματα ώστε το 1946 να επανέλθει στην πολιτική εκλεγόμενος και πάλι βουλευτής του Λαϊκού Κόμματος. Το 1955 κατά παραβίαση του Συντάγματος, της εκπεφρασμένης θέλησης του ψυχορραγούντος αρχηγού του πλειοψηφούντος κόμματος του Ελληνικού Συναγερμού Παπάγου και της βούλησης της μεγάλης πλειοψηφίας
της κυβερνώσας κοινοβουλευτικής ομάδας, επελέγη αυθαίρετα από το Παλάτι, σχημάτισε κυβέρνηση και ίδρυσε την ΕΡΕ που κέρδισε τις εκλογές του 1956, παρότι υστέρησε σε ψήφους από την Δημοκρατική Ένωση χάρη στο καλπονοθευτικό εκλογικό σύστημα και στην υποστήριξη του ΙΔΕΑ. Όπως βέβαια αποκαλύφθηκε λίγα χρόνια αργότερα, προ της επιλογής του από τα ανάκτορα, είχε ήδη δεσμευθεί με το «μνημόνιο Πιπινέλη» να οδηγήσει το Κυπριακό σε συμβιβαστική λύση που θα αποκαθιστούσε τις συμμαχικές σχέσεις της Ελλάδας. Προς την κατεύθυνση αυτή, και με άμεσο συνεργό τον Ευάγγελο Αβέρωφ, υπονόμευσε συνειδητά τον κυπριακό απελευθερωτικό αγώνα ασκώντας συνεχείς πιέσεις στην κυπριακή ηγεσία και επιβάλλοντας τελικά στον αρχιεπίσκοπο Μακάριο (με τον εκβιασμό της εγκατάλειψης) υπογραφή των μοιραίων συνθηκών Ζυρίχης- Λονδίνου, με τις οποίες η Τουρκία επανέκτησε νομικά δικαιώματα (και μάλιστα με στρατιωτικές εγγυήσεις) στη νήσο. Οι συνθήκες που καθιστούσαν αδύνατη πλέον την Ένωση χωρίς στρατιωτική σύγκρουση με την Τουρκία, υπογράφηκαν παρότι ο Κων. Καραμανλής γνώριζε την στρατιωτική αδυναμία της Ελλάδας λόγω των αποστάσεων. Αδυναμία την οποία ωστόσο ο ίδιος αργότερα επικαλέστηκε όταν κυνικά θα αποφανθεί ότι «η Κύπρος κείται μακράν». Κατά το διάστημα της πρώτης «οκταετίας» του (1955- 1963) ο Κ. Καραμανλής υπήρξε πολιτικός αρχιτέκτονας της στρεβλής οικονομικής ανάπτυξης που οδήγησε μεν σε άνοδο του βιοτικού επιπέδου αλλά με τρομερό κόστος: α) την περιβαλλοντική και πολεοδομική καταστροφή της χώρας, β) τη μετανάστευση 1.000.000 Ελλήνων (γεγονός που έκανε δυνατή, σε συνδυασμό με το αυταρχικό κοινωνικό και εργασιακό περιβάλλον, την ταχύρρυθμη ανάπτυξη και γ) την ηθική διάλυση της ελληνικής κοινωνίας καθώς η ατιμωρησία των δοσιλόγων, ο άναρχος νεοπλουτισμός και η με κάθε τρόπο πρόταξη της «ανάπτυξης» διέλυσαν κάθε αίσθημα κοινωνικής συνοχής. Οι κυβερνήσεις Καραμανλή όχι μόνο δεν διεκδίκησαν πολεμικές αποζημιώσεις ή το κατοχικό δάνειο από την Γερμανία, αλλά με ειδικό νόμο (3933/13-2-1959) και κατόπιν με νομοθετικό διάταγμα (4016/3-11-1959), μετά από μυστική συμφωνία με τη γερμανική κυβέρνηση, αμνήστευσαν όλους τους εγκληματίες πολέμου για να αποφυλακιστεί ο περιβόητος δήμιος της Θεσσαλονίκης Μαξ Μέρτεν που είχε καταγγείλει την εμπλοκή και του ίδιου του Καραμανλή με τις γερμανικές δυνάμεις κατοχής. Στο εκλογικό πεδίο, μετά τη νίκη χάρη στο
τριφασικό εκλογικό σύστημα του 1956 και την επικράτηση το 1958 χάρη στη διάσπαση της δημοκρατικής παράταξης, κέρδισε τις εκλογές του 1961 με πρωτοφανές όργιο βίας και νοθείας (σχέδιο Περικλής). Το 1963 αντιλαμβανόμενος, ιδιαίτερα μετά τη δολοφονία του Γρηγ. Λαμπράκη (από το παρακράτος που ο ίδιος ανεχόταν επί χρόνια να δρα), τη μεταστροφή του εκλογικού σώματος υπέρ της Ενώσεως Κέντρου και την απροθυμία πλέον του Παλατιού να συνεχίσει να τον στηρίζει ευνοιοκρατικά, μεθόδευσε την σύγκρουσή του με τον θρόνο ώστε να βρει πρόσχημα παραίτησης και απομάκρυνσης από την Ελλάδα καθώς του φαινόταν αδιανόητο να εμφανιστεί στη Βουλή ως αντιπολιτευόμενος. Έτσι, τον Νοέμβριο του 1963 αναχώρησε από την Ελλάδα υπό συνθήκες κάθε άλλο παρά τιμητικές. Κατά το διάστημα 1964- 1967, με εμπρηστικές δηλώσεις και παρασκηνιακές επαφές ενίσχυσε το κλίμα αντικομμουνιστικής φοβίας που εξώθησε τις δυνάμεις της άκρας δεξιάς στο πραξικόπημα της 21ης Απριλίου, συντελώντας έτσι σε ένα κλίμα ανοχής προς αυτό. Τον Αύγουστο του 1966 στην έκκληση του Κωνσταντίνου για επιστροφή προκειμένου να ομαλοποιηθεί η κατάσταση, αρνήθηκε δηλώνοντας στο βασιλικό απεσταλμένο Δ. Μπίτσιο ότι η απόφασή του για αποχώρηση από την πολιτική ζωή ήταν οριστική και αμετάκλητη. Μετά από χρόνια ο Κωνσταντίνος ισχυρίστηκε ότι ο Καραμανλής έθεσε ως προϋπόθεση επιστροφής την αναστολή διατάξεων του Συντάγματος, ήτοι εκτροπή. Η πρώτη αντίδραση του Κ. Καραμανλή μετά την 21η Απριλίου δεν ήταν η ευθεία καταδίκη των συνταγματαρχών αλλά η δικαιολόγηση της εκτροπής με την επίρριψη της ευθύνης γι’ αυτήν αποκλειστικά… στους πολιτικούς του αντιπάλους και με την αναφορά ότι «η χώρα βρισκόταν ουσιαστικά σε κατάσταση ανωμαλίας επί τριετία»: από τότε δηλαδή που κέρδισε τις εκλογές του 1964 η Ένωση Κέντρου! Επί μήνες ο Κ. Καραμανλής θα αρκεστεί σε συμβουλές προς τον τότε βασιλιά και προς τον ψευδοπρωθυπουργό Κόλλια πριν πάρει σαφή θέση κατά της δικτατορίας, εξακολουθώντας ωστόσο να χρησιμοποιεί συνεχώς τον όρο «επανάστασις» για το πραξικόπημα. Ο Κ. Καραμανλής επανήλθε στην Ελλάδα εγκαταλείποντας το 1974 την Κύπρο στον Αττίλα- 2 και εξαπατώντας τους αφελείς με την χωρίς νόημα αποχώρηση από το ΝΑΤΟ (ώστε να γίνει ανεκτή η αδράνεια) αντί να κλείσει τις αμερικανικές βάσεις, μόνη πράξη που θα αποτελούσε πραγματική πίεση προς την υπερδύναμη. Στη νοοτροπία Καραμανλή- Αβέρωφ όμως τέτοιας μορφής πίεση ήταν αδιανόητη.
13
φερσίματα
Ο φάκελος της κυπριακής τραγωδίας παρέμεινε κλειστός ώστε να μην πληροφορηθεί επίσημα ο ελληνικός λαός τις συνθήκες της προδοσίας του 1974 και της συμπαιγνίας της μεταπολίτευσης με την τρίτη χούντα, τη χούντα Γκιζίκηστρατηγών που του παρέδωσε την εξουσία. Σαν να μην έφτανε η εγκατάλειψη, στη συνέχεια η κυβέρνηση Καραμανλή ανάγκασε τον αρχιεπίσκοπο Μακάριο να αποδεχθεί την λύση διζωνικής ομοσπονδίας στην Κύπρο, με την υπόσχεση ανάλογων υποχωρήσεων και της Τουρκίας. Υποχωρήσεων που φυσικά δεν ήρθαν ποτέ. Συγχρόνως με την απώλεια της Κύπρου, η κυβέρνηση Καραμανλή ανέχθηκε την ολοκλήρωση του ξεριζωμού των Ελλήνων της Πόλης και της Ίμβρου, με συνέπεια να ανατραπεί οριστικά η ισορροπία δυνάμεων και να καθίστανται χωρίς αντίβαρο οι μελλοντικές τουρκικές επιδιώξεις στην Θράκη. Στο εσωτερικό πεδίο όπου επικεντρώνεται συνήθως ο θαυμασμός για τον μεταπολιτευτικό Καραμανλή, είναι αλήθεια ότι θεμελίωσε τη δημοκρατία και επιτάχυνε την οικονομική ανάπτυξη. Αποκρύπτεται όμως ότι η μεταπολιτευτική ανάπτυξη έγινε με υπέρμετρο δανεισμό και με διάλυση της παραγωγικής βάσης της χώρας και με συνέπειες την ηθική παρακμή και την κοινωνική εξαχρείωση. Η είσοδος στην ΕΟΚ έγι-
νε χωρίς καμιά παραγωγική προπαρασκευή με συνέπεια την πλήρη διάλυση της βιομηχανικής και γεωργικής υποδομής της χώρας. Τις συνέπειες αυτής της διάλυσης ζούμε σήμερα. Σήμερα ο πρόεδρος της Ριζοσπαστικής Αριστεράς νομίζει ότι δίνει τα διαπιστευτήριά του στην άρχουσα τάξη (εν όψει της έλευσής του στην… εξουσία) πλέκοντας το εγκώμιο του Κ. Καραμανλή διότι… νομιμοποίησε το ΚΚΕ μετά το 1974 και έπαυσαν οι διωγμοί των αριστερών – ωσάν να ήταν δυνατόν μετά τη λαίλαπα της καπηλείας και της εθνικής προδοσίας της χούντας να συνεχιστεί η λειτουργία του εμφυλιοπολεμικού κράτους. Οι αυταπάτες και ο καιροσκοπισμός του κ. Τσίπρα δεν αποκαλύπτουν μόνο την παντελή απουσία ιστορικής και πολιτικής κρίσης, αφού η «προσφορά» του Κ. Καραμανλή είναι γνωστή σε όλο τον δημοκρατικό λαό, αλλά φανερώνει και την αδυναμία του φιλόδοξου νέου πολιτικού να κατανοήσει πώς και γιατί η Ελλάδα έφτασε στη σημερινή χρεοκοπία. Εκτός εάν οι εργολαβικές παραδόσεις θεωρείται πως πρέπει να μένουν πάντα στο απυρόβλητο. Έτσι όμως το πρόβλημα δεν είναι το ιστορικό παρελθόν του Κ. Καραμανλή. Είναι το πολιτικό μέλλον του κ. Τσίπρα και κυρίως το μέλλον του ελληνικού λαού. Που δεν έχει κανένα περιθώριο πλέον να ξαναζήσει άλλη μια φορά την μεταπολιτευτική τραγωδία. Ούτε καν ως φάρσα….
ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕ ΤΟ ΝΕΟ ΤΕΥΧΟΣ
διανομή από τις εκδόσεις του
Εικοστού Πρώτου, Ζαλόγγου 9, Αθήνα, τηλ. 210 3800520
14
σελιδοδείκτης
Βιβλιοθήκη γράφει η ΙΩΑΝΝΑ ΛΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
*Το ψωμί είναι ιερό. Γι’ αυτό και δεν θα κακολογίσουμε όσους συγγραφείς συνέφαγαν (στα πλαίσια των δραστηριοτήτων κάποιας «Πρωτοβουλίας κατά του ρατσισμού») με τον διανοούμενο-πολιτικό Ε. Βενιζέλο, ο οποίος μάλιστα τους πρότεινε και βιβλία! *Έχουν επιπλέον όλοι τους τον ανυπόκριτο θαυμασμό μας για την υπομονή τους. *Από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη κυκλοφόρησαν Άπαντα τα διηγήματα του ολιγογράφου αλλά πολύ σημαντικού πεζογράφου Ηλία Χ. Παπαδημητρακόπουλου, που με υπευθυνό-
τητα και διακριτικότητα υπηρέτησε την δισκολοκατόρθωτη μικρή φόρμα. Κάπως τσιμπημένη μας φάνηκε μόνο η τιμή της κασετίνας (53,25). *Αλλά πάλι όλα σχετικά είναι. Τα ίδια περίπου χρήματα κοστίζει η τρίτομη ευπώλητη τσόντα για τις αποχρώσεις του γκρι από τις εκδόσεις Πατάκη. *Από τον Κέδρο επανακυκλοφόρησε η επίκαιρη Ανατομία του Φασισμού. *Από την Λευκωσία και τις εκδόσεις Αιγαίον έρχεται το μικρό Πώς έγινε κι έχουμε πάψει να γιορτάζουμε; του Χρήστου Γιανναρά κι υπάρχουν δυο σοβαροί λόγοι να
το αναζητήσετε και να το προμηθευθείτε. Ο πρώτος είναι το θέμα και η διάπραγμάτευσή του. Ο έτερος το αντί προλόγου κείμενο του Βάσου Φτωχόπουλου. *Το τεχνικό σύστημα του Ζακ Ελλύλ από τις εκδόσεις Αλήστου Μνήμης είναι ένα βιβλίο που καλό είναι να διαβάσουμε όλοι με προσοχή, μήπως και καταλάβουμε πώς πήραμε την ζωή μας λάθος και κάνουμε τα –έστω και τώρα– υπόλοιπα. *Από την Κίχλη κυκλοφορούν οι φωτογραφίες της δικής μας Δέσποινας Πιλάτη σε μια φροντισμένη έκδοση με
πρόλογο του βετεράνου Πλάτωνα Ριβέλη. *Στον αγέραστο Ίκαρο εορτάζουν τα εβδομήντα τους χρόνια. Εγκάρδιες ευχές για καλή συνέχεια και σε όσα θα έρθουν. Διαβάζοντας το τελευταίο βιβλίο του Γιάννη Μακρυδάκη (Του Θεού το μάτι, Εστία) σχηματίσαμε την εντύπωση ότι αδικεί τον εαυτό του και σπαταλά το ταλέντο του εκδίδοντας τόσο συχνά. *Από τις εκδόσεις της Εστίας μάθαμε επίσης ότι ο Κ. Μητσοτάκης ήταν πολύ μπροστά από την εποχή του. *Πειράζει που εμείς είμαστε κάπως παλιομοδίτες;
15
πολιτική
Βουλιάζοντας στις περί βίας κοινοτοπίες της «Πρέπει να καταδικάσουμε την βία απ’ όπου κι αν προέρχεται» ομονοούν όλοι οι σχολιαστές του δημοσίου βίου. Αυτός είναι ένας κοινότοπος αφορισμός, του οποίου δεν έχει γίνει απλώς χρήση αλλά κατάχρηση. Θα μας επιτρέψετε –όχι χωρίς λόγο νομίζουμε– να είμαστε δύσπιστοι στις κοινοτοπίες. Στην χώρα μας λόγου χάριν, όπου σχεδόν όλοι δηλώνουν δημοκράτες, η δημοκρατία παραμένει ζητούμενο κι όχι δεδομένο. Το ίδιο αλλά από την ανάποδη ισχύει και για την βία κι όλους τους αφορισμούς που την συνοδεύουν. Κανείς δεν την ζητά αλλά αυτή είναι δεδομένη! Χρειάζεται όμως να υπενθυμίσουμε ότι, εκτός από τις θρασύδειλες επιθέσεις εναντίον ένστολων εργαζομένων –μέσω πανελληνίων εξετάσεων–, υπάρχουν κι άλλες μορφές βίας, τις οποίες συνήθως τις θεωρούμε λίγο πολύ αυτονόητες –μονοπώλιο του κράτους ή δεν ξέρουμε τι άλλο. Βεβαίως είναι πολύ εύκολο όταν είσαι χορτάτος να νουθετείς τους πεινασμένους. Εκτός από εύκολο όμως είναι και θρασύ και χυδαίο κι άνανδρο συνάμα. Όπως και οι, εκ των υστέρων, πάντοτε προτροπές να ψηφίσουμε άλλο κόμμα, να κατέβουμε συντεταγμένα στο πεζοδρόμιο κι άλλα άσφαιρα με τα οποία επιτυχώς μας αφοπλίζει η «δημοκρατία» του θεάματος και των εργολάβων. Δεν γνωρίζουμε αν οι πολυπληθείς υπέρμαχοι της μη βίας μπορούν, όχι να συμμερισθούν, αλλά να αντιληφθούν έστω, πόση βία υφίσταται ο γονιός του οποίου τα παιδιά είναι ανασφάλιστα, ο δανειολήπτης που δεν απαντά στις κλήσεις των εισπρακτικών, ο ενοικιαστής που χρωστά μισθώματα, η μάνα που δεν έχει να ταΐσει τα παιδιά της. Έναντι όμως αυτής της καθόλα νομιμοφανούς βίας, νομίζουμε,
ΣΥΝΤΑΞΗΣ
ότι υπάρχει κι η άμυνα –άλλοτε νόμιμη κι άλλοτε παράνομη άμυνα. Κάποιοι «αμύνονται» μ’ έναν γδούπο ή μ’ έναν πυροβολισμό. Αφού δεν μπορούν να διαφεντέψουν την ζωή τους, διαφεντεύουν τον θάνατό τους –κι ας είμαστε επιτέλους καλόπιστοι έναντι του θανάτου, αφού δεν είμαστε καλόπιστοι έναντι της ζωής. Κάποιοι άλλοι εκτιμούν ότι δεν πρέπει να πάει ατουφέκιστος ο αργός θάνατός τους. Θέλουν πιθανώς να τους θυμούνται τα παιδιά τους όχι ως προσκυνημένους αλλά ως υπέρμαχους μιας αξιοπρέπειας, που περιφρονεί την διαπραγμάτευσή της. Ο καθείς και τα όπλα του που λέει κι ο ποιητής, αυτός που μύριζε ανθρώπινο κρέας στην «τάξη» τους, που προφήτεψε τις μεταμφιέσεις της βαρβαρότητας, τις «άνομες συμμαχίες και τις προσυμφωνημένες υποδουλώσεις». Στην άρρωστη χώρα μας όμως δεν έχουν πέραση οι ποιητές. Μεσουρανεί η ποιητικότητα των κυβερνητικών κι αντιπολιτευόμενων εκπροσώπων. Παρά την χρόνια ανικανότητά μας πάντως να φερθούμε ως φυσιολογικοί άνθρωποι, μια φορά στο τόσο, καλό είναι να τιμούμε την στοιχειώδη λογική χρησιμοποιώντας την. Πώς θα αντιδράσουν όλοι αυτοί οι νεόπτωχοι; Αυτοί που τα ‘χουν όλα –εκτός από την υποθηκευμένη τους ζωή– χαμένα. Ποιος είναι αυτός που θα τους λοιδορήσει ως τρομοκράτες, επειδή δεν έσκυψαν το κεφάλι τους στους αγάδες της τραπεζικής ευημερίας; Ψιλά ερωτήματα για τον κυρίαρχο καθωσπρεπισμό. Μια κοινωνία της οποίας οι πολιτικοί είναι δειλοί και διεφθαρμένοι μπορεί να ανακάμψει. Μια κοινωνία όμως, της οποίας ο πνευματικός κόσμος είναι περισσότερο δειλός και διεφθαρμένος από αυτούς που πρέπει να εγκαλέσει, δεν ανακάμπτει. Βουλιάζει αργά και σταθερά στις κοινοτοπίες, καταδικάζοντας την «βία απ’ όπου κι αν αυτή προέρχεται»…
βιβλία με περιεχόμενο, αναγνώστες με απαιτήσεις
ελληνικά & ξενόγλωσσα βιβλία στις καλύτερες τιμές
βιβλιοπωλείο κ.ά
πορθμός
Είναι νομίζουμε προφανές ότι δεν είναι μονακόπρόβλημα της Ιεραρχίας η φιλοχρηματία.κάποιων ιεραρχών. Στην φωτογραφία περιφορά εικόνος με όχημα - ανθοστήλη του πυροσβεστικού Σώματος -από την Μητρόπολη Αιγιαλείας και Καλαβρύτων.
16
σχολιανά
πιπέρι στο στόμα Μήπως ρε μπατριώτες έφτακε η ώρα να σκεφθούμε στα σοβαρά το ενδεχόμενο ΕΝΩΣΗΣ με την Κύπρο; •Ποια Αμερική; Η Ελλαδίτσα μας είναι η χώρα των μεγάλων ευκαιριών. •Ξεκινάς, ας πούμε, παρατρεχάμενος μιας Ρούλας και καταλήγεις κυβερνητικός εκπρόσωπος. •Ή και υπουργός Οικονομικών, αφού προηγουμένως κόλλησες ένσημα στην ακριβή υπόθεση του σοσιαλισμού -στην αρχή στην ΚΝΕ κι ύστερα στο ΠΑΣΟΚ.
.
Το εσταντανέ ΔΕΝ είναι από τις Απόκριες.
Η λαίκή σοφία υποστηρίζει ότι «η σιωπή είναι χρυσός» αλλά ο πληθωρικός κ. Πάγκαλος φαίνεται ότι την αγνοεί. Μετά την, κατά την κρίση μας, πολιτικά δειλή άρνησή του να κριθεί από τους ομοτράπεζους εκλογείς του, παρεμβαίνει με την γνώριμη θρασύτητά του στον δημόσιο βίο μας, κουνώντας μας το χοντρό του δάχταλο. Εμείς που δεν υπήρξε ομοτράπεζοί του κι επειδή τα νεύρα μας είναι ψιλοτσατάλια, θα του θυμίζουμε ότι για την περίπτωσή του ισχύει ότι «κρείττον του λαλείν το σιγάν» –τουλάχιστον.
•Ή γίνεσαι και κοινοτικός επίτροπος, αφού ξόδεψες την νεότητά σου καταγγέλοντας την Ευρώπη των μονοπωλίων.
•Στο ΣΥΡΙΖΑ τα πράγματα είναι πιο σύνθετα, διότι το σχήμα είναι πολυτασικό. •Μαζώνει ο Αλέξης, πότε στα Μέγαρα και πότε στις Αμερικές, το γάλα στην καρδάρα αλλά του το χύνουν οι συνιστώσες. •Εμείς πάντως με τον ΣΥΡΙΖΑ δεν έχουμε κανένα πρόβλημα. •Εδώ δεν μας έσκιαξε ο Γιακουμάτος κι η Τζάκρη. θα μας τρομάξει η Δούρου κι ο Πάντζας; •Οι άνθρωποι που απαντούν στις δημοσκοπήσεις έχουν τρομερό χιούμορ.
•Αναβαθμίζεται πάντως η εικόνα της χώρας. Από την διεθνή ανυποληψία του Γιωργάκη, περάσαμε στην Διεθνή επαιτεία του Αντωνάκη.
•Μήπως αντί να περιφρονούμε όσους περέστησαν στην κηδεία του αμετανόητου Νίκου Ντερτιλή, θα πρέπει ν’ αναρωτηθούμε γιατί τα σκάτωσε η Δημοκρατίας μας; Μήπως;
•Εν προκειμένω οι προϋποθέσεις ισχύος του αφορισμού του Αβέρωφ είναι να θεωρείς τον εαυτό σου πρόβατο, το κόμμα σου μαντρί και τον αρχηγό σου τσέλιγκα.
•Το αστείο της υπόθεσης δεν είναι ότι εμπιστεύονται την νεολαία, αλλά ότι υπάρχει νεολαία στο ΠΑΣΟΚ.
•Μέχρι το Κατάρ έφθασε ο άνθρωπος για να συναντήσει τον Ερντογάν!
•Στο Κ.Κ.Ε. συνεχίζεται ο προσυνεδριακός διάλογος, ενώ όλοι όσοι μετέχουν ή τον παρακολουθούν γνωρίζουν εκ των προτέρων ότι στην τελική –όπως πάντα– το κόμμα θα έχει τα δίκια του.
•Αυτό ανακάλυψε ο κ. Μαρκόπουλος κι αφού ξεδίπλωσε την αντιμνημονιακή του φιλοτιμία, ματαγοητεύτικε από την μνημονιακή Ν.Δ.
•Αλλά κι αυτοί δεν χάνουν με τίποτα το χιούμορ τους. Αποθέτουν τις ελπίδες τους στην νεολαία ΠΑΣΟΚ.
•Δεν εξηγείται διαφορετική η ... δημοφιλία της κυβέρνησης και του ευρυματικού μας πρωθυπουργού.
•Ας γνωρίζουν όμως οι όψιμοι διακονιαραίοι, αυτό που μέχρι κι ο Βασιλάκης Καίλας εγνώριζε: «Δεν είν’ εύκολες οι θύρες εάν η χρεία τες κουρταλή».
•Σοφά το είχε επισημάνει -υπό προϋποθέσεις- ο Ευάγγελος Αβέρωφ: όποιος φεύγει από το μαντρί τον τρώει ο λύκος.
•Στο ΠΑΣΟΚ δεν έχουν τέτοια προβλήματα διότι το κοπάδι λάκισε γι’άλλες στάνες, αφήνοντας μόνο του τον τσέλιγκα με τους μπιστικούς του.
Παλαϊκό αίτημα επιστροφής της κ. Αγγελοπούλου στο κεντρικό πολιτικό αντίσκηνο, για να επανεύρουμε το χαμένο μας χαμόγελο.
Βαρώντας το σαμάρι δεν ακούει ποτέ ο γάιδαρος Να μην προβάλλουν πλάνα αστέγων προέτρεψε τους τηλεοπτικούς σταθμούς της χώρας το ανεκδιήγητο Εθνικό Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο, που φαίνεται να πιστεύει ότι η εξαθλίωση ... εξαφανίζεται όταν δεν έχει τηλεοπτική κάλυψη. Πιθανώς στο άμεσο μέλλον ν’ απαγορεύσει και την μετάδοση ειδήσεων σχετικών με την ανεργία, τις κατασχέσεις περιουσιακών στοιχείων και τις αυτοκτονίες λόγω απόγνωσης. Τα πλάνα που εικονογραφούν την ανέχεια είναι προφανώς το πρόβλημα του ημιπαράνομου τηλεοπτικού τοπίου της χώρας για τους κηφήνες του ραδιοτηλεοπτικού συμβουλίου. Όλα τ’ άλλα έχουσιν καλώς! Είναι από τις ελάχιστες φορές που χαιρόμαστε, επειδή οι τηλεοπτικοί σταθμοί έγραψαν στα παλαιότερα των υποδημάτων τους το εκτός πραγματικότητας και δεοντολογίας ΕΣΡ.
•Για τον Μητροπολίτη Καλαβρύτων και Αιγιαλίας (όπως και για τον Μητροπολίτη Πειραιώς) δεν γράφουμε τίποτε, διότι είναι πάγια αρχή μας να μην ανακατευόμαστε με ελαφρότητες στα χωράφια της ψυχιατρικής. •Στην ΔΕΗ –όπως και στην κυβέρνηση– έχουν χιούμορ. Την ώρα που αυξάνουν τα τιμολόγια, εγκρίνουν έναν σκασμό λεφτά για διαφημιστική προβολή των μονοπωλιακών υπηρεσιών τους! •«Λεφτά υπάρχουν», όπως έλεγε κι ο παρεξηγημένος στοχαστής του Καστελόριζου –τουλάχιστον για την αργυρώνυτη «ενημέρωση». •Άλλη μια στροφή στην ποιότητα για την δημόσια τηλεόραση, στην οποία όπως μας πληροφορούν, μεταφέρθηκε η εκπομπή της κ. Μαρίας Σταματέρη από το εξωτικό Star. •Αλλά τα ευχάριστα δεν σταματούν εδώ. Η χώρα μας, κάνοντας το σκατό της σολομό, θα συμμετάσχει τελικώς στον διεθνούς κύρους θεσμό της Γιουροβυζιόν. • Πάντοτε τέτοια μπατριώτες,