Racula 2017 by Racula

R A C U L a

wczoraj i dziś 700 lat historii

R A C U L A wczoraj i dziś 700 lat historii

Szanowni Państwo, W ciągu 700 lat niewielkie sołectwo Racula zmieniło się nie do poznania. W odróżnieniu od innych wsi w tym rejonie przez okres przeszło 400 lat była ona własnością jednej rodziny. Po II wojnie światowej niemiecka wieś Lawaldau zmieniła nazwę na Racula. Do 31 grudnia 2014 roku samodzielna wieś w gminie Zielona Góra. Z dniem 1 stycznia 2015 roku została włączona w granice administracyjne miasta Zielona Góra, jako część nowo utworzonej dzielnicy Nowe Miasto, zachowując wewnątrz dzielnicy status sołectwa. Wybrany został sołtys i rada sołecka. Racula jest reprezentowana w Radzie Miasta Zielona Góra (1 radny) i Radzie Dzielnicy Nowe Miasto (2 radnych). Według danych Urzędu Miasta na dzień 31.12.2016 r. sołectwo zamieszkuje 2545 mieszkańców. Oprócz Urzędu Pocztowego, biblioteki, przedszkola, boiska sportowego ”Orlik”, 3 sklepów czy apteki, na jego terenie działa 6 stowarzyszeń. Sołectwo prężnie i dynamicznie się rozwija zarówno pod względem gospodarczym, jak i społecznym. W ciągu 700 lat nie tylko przybyło mieszkańców i dróg. Rozkwitło przede wszystkim życie kulturalno-oświatowe, a to za sprawą wyżej wspominanych stowarzyszeń. Najaktywniejsze to: Stowarzyszenie „Racula”, Stowarzyszenie Sportowe Drzonkowianka Racula, Stowarzyszenie Kobiet Wiejskich „Raculanka”, OSP Racula, Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży oraz Caritas. Młodzież przyciąga przede wszystkim „Orlik”, na którym ciekawe zajęcia organizują animatorzy. Dużym zainteresowaniem cieszy się również Biblioteka, w której oprócz znalezienia interesującej literatury, można skorzystać z Internetu. Ponadto, cyklicznie organizowane są w niej warsztaty plastyczne, czy też wieczorki literackie. Warto dodać, że wszystkie organizacje owocnie ze sobą współpracują, a głównymi celami każdej z nich jest możliwość wszechstronnego rozwoju dzieci i młodzieży, jak również wypełnianie zainteresowań osób dorosłych, integracja środowiska lokalnego i pobudzanie go do działania. Jednak prawdziwym sercem miejscowości jest świetlica, w której każdego dnia tętni życie. Tu odbywają się wszystkie imprezy integrujące mieszkańców. Oni są bowiem najważniejsi. Mieszkańcy Raculi to ludzie otwarci, życzliwi i pomocni. Nie boją się wyzwań i podejmują coraz to nowe inicjatywy. Jak sami twierdzą w Raculi po prostu dobrze się żyje. Janusz Kubicki Prezydent Miasta Zielona Góra 3

Panorama Raculi, 1966 r.

Racula

W tyglu historii Larenwalde, Lawalde, Lawald, Lawaldau. Choć nazwa miejscowości na przestrzeni wieków zmieniała sie kilkukrotnie, to Racula byla zawsze małą ojczyzną tych, którzy znaleźli tu swoje miejsce na ziemi i tu zbudowali swój fundament. Niczym w podróży, spotykali się i żyli tutaj przedstawiciele różnych wyznań i narodowości. Tu pozostawili ślady swojej materialnej egzystencji i swoje historie, wplecione w 700 letnią przeszłość. Nierzadko burzliwą, zdumiewającą i zaskakującą.

Bez wątpienia obecne sołectwo Racula, a do końca 2014

roku Racula, jako odrębna wieś, należała do najstarszych, położonych w sąsiedztwie Zielonej Góry. Mimo, że osada ma niemiecką genezę, to zamieszkiwała ją ludność polska, przybyła ze Śląska i Wielkopolski, a język polski był tu w powszechnym użyciu jeszcze w XVIII wieku.

Rodowód wsi sięga poczatków XIV w. Pierwsza wzmianka o osadzie pochodzi z 1315 r. i wskazuje Johanna von Unruha jako właściciela wsi. O Raculi wzmiankuje również „Obwieszczenie Awiniońskie” z 1376 r. informujące o istniejącym tu kościele, co świadczyć może, że osada rozwijała się i była, na ówczesne czasy, dużą miejscowością. Zapewne rozwój wsi w wiekach średnich, jak i okresie późniejszym związany był z rodem von Unruh, który przez ponad 400 lat posiadał ją w swoim władaniu. O znaczeniu rodu świadczy dokument ksiecia głogowskiego Henryka IX z 1448 roku, zatwierdzający Ludwiga von Unruha jako „pana na Raculi”. Choć w połowie XVI wieku wieś należała do średnio zamożnych, o czym świadczy fakt, że w 1549 roku była zobowiązana świadczyć jedynie dwie konne dniówki na rzecz Zielonej Góry, to już w wieku XVII bogacenie się rodu von Unruh korzystnie wpływało na rozwój osady. Raculi nie ominęała reformacja. W 1525 roku, jako jedna

z pierwszych wsi w powiecie, wraz z właścicielami Nickolem i Hansem von Unruh, przeszła na luteraniz. Na decyzję o zmiane wyznania mógł mieć wpływ proboszcz parafii pw. św. Jadwigi, Paweł Lemberg, znany ze swoich reformatorskich poglądów. Idee Marcina Lutra i zaangażowanie znacznej części mieszkańców Raculi w rozwój nowego ruchu religijnego zaowocowały powstaniem samodzielnej parafii ewangelickiej, która na swoje potrzeby przejęła katolicką świątynię.

W przeszłości Racula była areną wielu wydarzeń i prze

chodziła zmienne koleje losu – raz gorsze, raz lepsze. Konflikty i waśnie między ewangelikami a katolikami, czy wojna trzydziestoletnia (1618-1648). W trakcie jej trwania, na terenie wsi, w 1641 r. doszło do krwawych walk między Szwedami a Austriakami. Na domiar złego osadę łupiły wielokrotnie i bezlitośnie, oddziały maszerujacych wojsk. Po zakończeniu wojny i zmianie układu sił, katolicy upomnieli się o swoje prawa i światynie. Odzyskanie kościołów nie było takie proste. Mimo cesarskiego rozkazu z 1651 r. o zwrocie światyń, katolicy w Raculi odzyskali swój kościół dopiero po przyjeździe specjalnej komisji, która po spisaniu protokołu, podpisanego przez właściceli wsi, oficjalnie przekazała go społeczności katolickiej 5 marca 1654 roku. Stan kościoła nie napawał optymizmem. Budynek wymagał znacznego remontu, szczególnie przeciekajacy, gontowy dach. Wyposażenie kościoła było bardzo skromne. Brakowało również szat liturgicznych, olei, a nawet tabernakulum, które dostarczano z Zielonej Góry. Generalnie probostwo wiejskie było zrujnowane. Obok światyni pw. św. Mikołaja, wzniesionej na przełomie XIV i XV wieku, znajdował się cmentarz oraz drewniana dzwonnica. Obecnie istniejącą, wybudowano w II poł. XVIII wieku, w miejscu starej, XV wiecznej, popadajacej w ruinę. Zawieszono w niej trzy dzwony, które przywieziono z Leśniowa Wielkiego – największy, Drzonkowa – średni i Milska– najmniejszy. Całość otoczona była kamiennym murem. Przy kościele funkcjonowała katolicka szkoła, prowadzona przez Franciszka Hartmana, jednak protestanci nie posyłali do niej swoich dzieci, a praktyki religijne realizowali poza Raculą.

Nie ominęła tych terenów inkwizycja. Od roku 1663, pło-

nące bez mała przez trzy lata stosy, pochłonęły 23 kobiety

pochodzące m.in. z Krępy, Zawady, Przylepu. Co do Raculi, to źródła wspominają o trzech takich przypadkach. Według podań egzekucje czarownic odbywały sie nieopodal Przylepu, na wzgórzu, które obecnie określane jest jako „góra Mystka”.

Wiek XVII to lata prosperity rodu von Unruh. Szczegól-

nego splendoru i oczywiście bogactwa przydał rodzinie Georg Otton von Unruh, absolwent uniwersytetów we Frakfurcie i Wittenberdze, który pełnił funkcję poborcy podatkowego w powiecie zielonogórskim. Mimo zgromadzonej fortuny potęga tej familii nie trwała zbyt długo. Zadłużone majątki w Ochli i Zatoniu zostały sprzedane w latach 1711 – 1722. Ten sam los spotkał Raculę. W 1728 roku kupił ją Johann Sigmund von Rothenburg. W 1743 roku stała się wasnością Gustava Christiana von Prittwitz, starosty powiatu zielonogórskiego w latach 1754 - 1757, a niespełna dwadzieścia lat później, w 1761 r. Raculę przejął we władanie Balthasar von Stosch, posiadający dobra w Drzonkowie i Starym Kisielinie.

1741 roku Racula znalazła się w granicach Prus. Fryderyk II przy okazji zmian administracyjnych i chcąc zaskarbić sobie przychylnośc katolików wydał dekret zabraniający odbierania im świątyń i innych dóbr. Tak więc kościół, a także probostwo oraz szkoła przykościelna w Raculi pozostały w rękach katolików, którzy tworzyli tu niewielką parafię. W konsekwencji tych decyzji, protestanci z Raculi zostali włączeni do parafii ewangelickiej w Zielonej Górze, a wieś włączono do Wielkiego Okręgu Urzędowego Jędrzychów. Warto wspomnieć o dwóch ciekawych zdarzeniach z tego okresu jakie miały miejsce w Raculi. Pierwsze, z 5 maja 1705 roku, kiedy to w czasie żałobnego bicia w dzwony po śmierci cesarza Leopolda I, 7

pęknięciu uległ najwiekszy dzwon kościelny. Drugie wydarzenie miało miejsce 26 sierpnia 1768 roku, kiedy to w trakcie przejazdu przez Raculę króla Prus Fryderyka II, z niewyjaśnionych przyczyn zapaliła się wiejska karczma.

Po włączeniu

Raculi w granice Prus, do wsi napłynęło sporo osadników niemieckich, a liczba ludności zaczęła dość gwałtownie rosnąc. Polacy stawali sie powoli mniejszośćią. Wieś zaczęła rozwijać się i w 1765 roku liczyła 49 chłopskich zagród. Mimo ciężkich doświadczeń wojny siedmioletniej (1756 - 1763) i kampani napoleońskiej (1806 i 1813) w postaci kwaterunków, kontrybucji i grabieży, z biegiem czasu Racula nabierała znaczenia. Wybudowanie nowej drogi między Zieloną Górą a Otyniem wzmocniło jej pozycję w powiecie. Na przełomie XVIII i XIX wieku, powstała kolonia „Neuwaldau” – Raculka, gdzie wybudowano dwa młyny wodne „Buschmuhle” i „Krampmuhle”.

W latach 30. XIX wieku zlikwidowano parafię w Racu-

li włączając ją do parafii św. Jadwigi. Kościół w Raculi stał się od tego czasu jedynym kościołem filialnym tej parafii, do którego uczęszczali wierni nie tylko z Raculi, ale także z Drzonkowa i Kisielina.

Od poł. XIX w. wieś przeżywała apogeum rozwoju gospo-

darczego. Niebagatelny wpływ na tę sytuację miało położenie wsi przy ważnym szlaku drogowym Wrocław – Berlin oraz... cegła! W ówczesnym czasie stała się ona powszechnym materiałem budowlanym, a zapotrzebowanie na nią stale rosło. Okazało się, że wieś dysponuje na tyle zasobnymi złożami gliny, że wkrótce uruchomione zostały aż trzy cegielnie:„Krauses Ziegelei”, „Fechners Ziegelei” i „Heinzes Ziegelei”. Zakłady te eksploatując wspomniane złoża, produkowały cegłę pokrywając zapotrzebowanie na ten budulec nie tylko w Raculi i okolicznych

miejscowościach, ale także w Zielonej Górze. W tym okresie wybudowano również przebiegającą przez Raculę nową drogę gminną do Drzonkowa i dalej do Kiełpina, przy której powstała duża restauracja i dom gminny. Założono nowy cmentarz ewangelicki. Liczba ludności w 1865 r. przekroczyła 700. mieszkańców, co czyniło wówczas Raculę jedną z większych w powiecie. Istniała również prężna szkoła ewangelicka, do której w 1867 roku uczęszczało 127. uczniów. Równolegle funcjonowała również szkoła przykościelna, w której naukę pobierały katolickie dzieci, także z sąsiednich wsi. Placówka ta działała do 1945 roku.

Naprzełomie XIX i XX wieku Racula liczyła sobie 800

mieszkańców, którzy urzymywali się głównie z rolnictwa i uprawy winnic – w 1908 roku zajmowały one obszar około 15. hektarów. Gospodarstwa były małe, a grunty rolne rozrzucone po terenie całej gminy.

Lata I wojny swiatowej to okres zastoju w życiu osady. Na frontach zginęło prawie 40. jej mieszkańców, którym w 1921 roku gmina wystawiła, obok kościoła, pomnik wdzięczności. W tym samym roku wieś zelektryfikowano. W latach 20. i 30. Racula rozbudowywała się w kierunku Drzonkowa i przy kolonii Raculka. Powstały nowe warsztaty, piekarnie i sklepy. We wsi działały 3 kuźnie. W 1934 roku rozpoczęła działalność poczta – pojawiły się pierwsze aparaty telefoniczne. Rosła liczba ludności – w 1925 roku wieś zamieszkiwały 933 osoby. W 1941 roku, kiedy Niemcy zaatakowały Związek Sowiec-

ki, Racula liczyła 984. mieszkańców. Zapewne wielu z nich nie przewidywało, że niespełna cztery lata później do wsi wejdą wojska sowieckie. Dnia 14 lutego 1945 roku oddziały armii sowieckiej zajęły Raculę i od tego momentu.

rozpoczyna się kolejny rozdział w historii miejscowości. Wkrótce władzę we wsi przejęła administracja polska. Rozpoczął się proces wysiedlania mieszkańców Raculi do Niemiec. Położona w bliskim sąsiedztwie Zielonej Góry wieś była szybko zasiedlana przez polskich osadników. W tym samym, 1945 roku Racula stała się siedzibą gminy. W jej skład wchodziły następujące wsie: Drzonków, Nowy Kisielin, Jędrzychów, Stary Kisielin, Sucha, Kiełpin oraz Zatonie. W 1946 roku powstała Ochotnicza Straż Pożarna, której pierwszym naczelnikiem został Franciszek Sowa, a Bernard Kube, do 1951 roku, pełnił funkcję prezesa. W 1954 r., po zmanach administracji terenowej, rozpoczęto tworzenie Gromadzkich Rad Narodowych – Racula została siedzibą gromady, w granicach której leżały wsie: Drzonków, Ługowo, Sucha oraz Zatonie. W okresie powojennym Racula należała do najdynamiczniej rozwijających się miejscowości w powiecie. Dlatego też, po kolejnych zmianach administracyjnych jakie miały miejsce w Polsce, w 1972 r. Racula ponownie została siedzibą gminy. W grudniu 1976 roku, po połączeniu gmin Zielona Góra i Racula, wieś przestała być siedzibą rady narodowej i znalazła się w granicach gminy Zielona Góra.

Racula

do końca 2014 roku była samodzielną wsią. Dnia 1 stycznia 2015 roku została włączona w granice miejskie Zielonej Góry, jako część nowoutworzonej dzielnicy administracyjnej Nowe Miasto, otrzymując wewnątrz tej dzielnicy status sołectwa... ale to już zupełnie inna historia.

Sołtysi Wsi i Sołectwa Racula Redlewicz II 1945-IX 1945 Stanisław Sowa 1945-1948 Marian Moskalik 1948-1952 Bernard Kuba (Kube) 1952-1956 Stefan Redler 1956-1960 Czesław Pijanowski 1960-1976 Bolesław Kunicki 1976-1980 Juliusz Dobrowolski 1980-1981 Michał Budzyński 1981-1986 Kazimierz Lagiera 1986-1990 Andrzej Sowa 1990-2006 Jerzy Ignaszak 2006-2011 Tomasz Sroczyński 2011-2015 Mirosława Jabłonka 2015-

Rada Sołecka Raculi (2017) Anna Wierzbicka Urszula Ring-Marciniak Hanna Dobrowolska Dorota Oleś-Jaworska Emanuela Dobrowolska Marta Napieralska

Radni Dzielnicy Nowe Miasto z Sołectwa Racula (2015-2018) Sebastian Jagiełowicz Jarosław Bartkowicz

Radni Rady Gminy Zielona Góra ze wsi Racula 1978-1984 – Janina Białostocka, Lech Gil, Józef Guzowski, Czesław Ryba 1984-1988 – Jan Celuch, Stanisława Gładka, Zdzisław Marciniak, Krystyna Ulanicka, Szczepan Markowicz 1988-1990 – Jerzy Pochylski, Jan Sieradzan, Andrzej Sowa 1990 - 1994 – Jerzy Ćwiek, Jerzy Pochylski, Krzysztof Sroczyński 1994 - 1998 – Wanda Litecka, Zdzisław Sasinowski, Andrzej Sowa 1998 - 2002 – Józef Buganik, Piotr Jaworski, Kazimierz Orczykowski 2002 - 2006 – Wanda Litecka, Elżbieta Jaworska 2006 - 2010 – Antonina Ambrożewicz-Sawczuk, Tomasz Sroczyński 2010 - 2015 – Antonina Ambrożewicz – Sawczuk, Jacek Marciniak

Honorowi Mieszkańcy Raculi Ksiądz

Edward Grudziecki Ksiądz Edward Grudziecki urodził się 15.06.1931 r. w Wilnie. Święcenia kapłańskie przyjął 05.06.1955 r. w Gorzowie Wielkopolskim. W latach 1957-1958 pełnił funkcję kapelana biskupa gorzowskiego, Teodora Benscha. Pierwszym miejscem posługi kapłańskiej była parafia pw. św. Jana Chrzciciela w Międzyrzeczu (1955-1960). W latach 1960-1961 był wikariuszem w parafii pw. św. Jadwigi Śląskiej w Krośnie Odrzańskim, a od 1961 do 1962 r. w parafii pw. Jana Chrzciciela w Sielsku. W okresie od 1965 do 1998 r. sprawował funkcję wicedziekana dekanatu Zielona Góra. W latach 1962-2006 ks. E. Grudziecki był proboszczem parafii pw. św. Mikołaja w Raculi. Od 1.08.2006 r. przebywał na emeryturze w Domu Księży Emerytów w Zielonej Górze. Zmarł 7.05 2013 r. Został pochowany na cmentarzu komunalnym w Raculi.

Andrzej Huszcza

Andrzej Huszcza, polski żużlowiec i trener, urodził się 10.03.1957 r. w Krępie. Wychowanek Falubazu Zielona Góra. Licencję zawodniczą uzyskał w 1975 r. Ze swoją macierzystą drużyną związany był nieprzerwanie do 2005 r. Był najstarszym spośród aktywnych zawodników sportu żużlowego w Polsce i najstarszym zawodowcem na świecie. Wielokrotnie reprezentował barwy Polski na arenie międzynarodowej. Zdobył m.in. dwa brązowe medale DMŚ(1978 i 1980 r.) Wraz z G. Dzikowskim reprezentował Polskę w finale MŚP w 1985 r. Finalista mistrzostw świata juniorów (1977 r.) i mistrzostw Europy w latach 2003 - 2004. Największymi sukcesami krajowymi sa: cztery tytuły drużynowego Mistrza Polski, jeden tytuł wicemistrzowski i 2 brązowe medale DMP oraz 4 medale indywidualnych mistrzostw Polski – złoty, srebrny oraz 2 brązowe. Karierę sportową zakończył w 2007 r. Od 2008 r. trener szkółki w Falubazie Zielona Góra

D A W N A R A C U L A wÂ

obiektywie

Racula, ok. 1910 r., po prawej restauracja „Czarny Orzeł”

Dwór w Raculi, pocz. XX w.

Willa Hoffmann, pocz. XX w.

Kąpielisko w Raculi, ok. 1937 r.

Bar przy kąpielisku, ok. 1930 r.

Uczennice przed szkoĹ&#x201A;Ä&#x2026;, ok. 1927 r.

„Pierwszaki” przed ewangelicka szkołą, 1938 r.

„Pierwszaki” przed katolicką szkołą, 1938 r.

Uczniowie, ok. 1938 r.

Muyzkujace dzieci na szkolnym boisku, ok. 1936 r.

Kuźnia w Raculi, ok. 1925 r.

Dorożki przed urzędem stanu cywilnego, 1944 r.

Mieszkańcy Raculi podczas wesela, 1944 r.

Mieszkańcy Raculi - „widzowie” miejscowego wesela, 1944 r.

Mieszkańcy Raculi na spotkaniu w Bibliotece, lata60. / 70.

Komitet Rodzicielski Przedszkola wÂ Raculi, 1968 r.

Dozynki wÂ Raculi,. 1972 r.

„Wyścig Pokoju” przejeżdżający przez Raculę, lata 70.

Racula lata 70.,

Racula, lata 60., 70. iÂ 80.

Jedzie,jedzie straĹź ogniowa

Historia powstania i działania Straży Pożarnej w Raculi, w pierwszych i późniejszych latach powojennych podobna jest do wielu innych jednostek w okolicy i regionie. Rozpoczęli ją ludzie, którym bliska była idea służby pożarniczej. Z determinacją, której towarzyszył wielki wysiłek, na trwale zorganizowali nową jednostkę w miejscu, do którego przybyli jako nowi osadnicy.

Powojenna historia straży pożarnej w Raculi rozpoczęła się w 1946 roku. Zainicjowali ją: Bernard Kube (pełniący do 1951 roku funkcję prezesa), Tomasz Bartkowski, Franciszek Sowa (pierwszy naczelnik), Stanisław Sowa, Józef Nahorski, Kazimierz Król, Franciszek Kieliszewski. Ówczesna remiza mieściła się w mały budynku zlokalizowanym przy kościele. Strażacy z Raculi w pierwszych latach funkcjonowania korzystali ze sprzętu pożarniczego, który „odziedziczyli” po poprzednikach.

Do gaszenia pożarów, a także uczestnictwa w zawodach strażackich w latach 1946-1950, używano wozu konnego na drewnianych kołach z zainstalowaną na nim ręczną pompą. Inny typ wozu konnego – na gumowych kołach – wyposażony w motopompę, służył strażakom i lokalnej społeczności prawie do początku lat 70-tych. Ale wóz nie mógł pojechać bez koni. Użyczali ich druhowie – Władysław Kozak oraz Walenty Puzio. Gdy zabrakło koni, wóz zmodyfikowano i w razie potrzeby podczepiano go do traktora udostępnianego przez miejscową SKR.

Zmieniały się czasy, pojawiały się nowe wyzwania, a z nimi rosły potrzeby w sferze ochrony pożarowej. By sprawniej i skuteczniej działać konieczne było unowocześnianie jednostki tak od strony lokalowej, jak i sprzętowej. Do 1970 r. remiza mieściła się w niewielkim budynku zlokalizowanym przy kościele. W latach 1970 - 1996 na potrzeby straży zaadaptowano dawne magazyny GS, które w latach 1996 - 2006 przebudowywano i dostosowywano do wymagań nowoczesnej jednostki gaśniczej. W 2007 r. uroczyście oddano do użytku nową remizę z wyposażeniem, trzema garażami oraz zapleczem socjalnym i świetlicą. Warto zaznaczyć, że w 1997 r. jednostkę w Raculi włączono do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego. Straż Pożarna w Raculi systematycznie „dozbrajała” się w nowe wozy bojowe. Pierwszym z nich był lekki wóz marki „ŻUK” z wyposazeniem i motopompą (1970 r.). Kolejnymi były: średni wóz bojowy „STAR”, przekazany w 1987 r., „TARPAN” zakupiony w 1999 roku służacy jako lekki wóz bojowy oraz „JELCZ” – ciężki wóz bojowy, który strażacy z Raculi otrzymali w 2001 r. Od roku 2003 następowała kompleksowa wymiana pojazdów na nowocześniejsze. Pojawiły się nowe modele „JELCZ”-a, „STAR”-a oraz Mercedes i Volkswagen.

Tradycją

straży pożarnych jest posiadanie sztandaru. Pierwszy z nich strażacy z Raculi otrzymali w 1981 r. z okazji jubileuszu 35-lecia, drugi w roku 1996, w 50. rocznicę istnienia jednostki. Oba sztandary ufundowane zostały przez lokalną społeczność. Fundatorem trzeciego był Artur Król, potomek jednego z założycieli straży z 1946 r. Darczyńca przekazał sztandar w 2016 roku w związku z jubileuszem 70-lecia istnienia OSP w Raculi.

Obecnie Ochotnicza Straż Pożarna w sołectwie Racula liczy 143 członków, w tym 96. czynnych – z których 24. tworzy oddział bojowy – 22. wspierających, 22. tworzących drużynę młodzieżową oraz 3. członków honorowych tj.: Augustianin o. Marek (Krzysztof Donaj), Stanisław Ulanicki i Artur Król. Do honorowych członków należał również zmarły w 2013 r. ks E. Grudziecki. Od lat 80-tych działa także drużyna żeńska. Po zmianach administracyjnych w 2015 r urzędowa na-

zwa jednostki gaśniczej sołectwa Racula brzmi: Ochotnicza Straż Pożarna „Racula” w Zielonej Górze. Pomimo faktu, że większość strażaków za swój główny obowiązek uznaje ratownictwo i ochronę przeciwpożarową, to należy podkreślić, że Ochotnicza Straz Pożarna “Racula” działa także aktywnie w innych dziedzinach życia społecznego, zajmując się edukacją, wychowaniem i kulturą. Organizuje obozy i zawody sportowe, pomaga w organizacji i zabezpieczaniu imprez masowych, uczestniczy w uroczystościach patriotycznych i religijnych. Kultywuje również tradycje, jak choćby śmigus-dyndus. W końcu strażacy wiedzą, jak skutecznie polewać wodą! OSP „Racula” ma niezwykłą wagę w lokalnej społeczności. To znaczący kapitał, powstający głównie dzięki aktywności mieszkańców.

Prezesi OSP Racula Bernard Kube Czesław Ryba Zdzisław Marciniak Krzysztof Sroczyński Antoni Dobrowolski Krzysztof Sroczyński

1946-1951 1951-1982 1983-1990 1990-1996 1996-1999 1999-2017

Zarząd OSP Racula (2017) Krzysztof Sroczyński – Prezes Jarosław Bartkowicz – Naczelnik Grzegorz Urbanowski – Z-ca naczelnika Maja Bartkowicz – Sekretarz Andrzej Pawliczak – Skarbnik Przemysław Marciniak – Gospodarz Urszula Marciniak-Ring – Kronikarz Mateusz Oleksy – Opiekun młodzieży Karol Głowacki – Z-ca gospodarza

W drodze na ćwiczenia, 1949 r.

Zbiórka przed ćwiczeniami, 1949 r.

Po ćwiczeniach, 1949 r..

Jednostka zÂ Raculi naÂ zawodach, Zielona Gora 1951 r.

Przed zawodami w Zielonej Gorze, 1953 r.

Po zawodach w Zielonej Gorze 1953 r., II miejsce

Strażacy z Raculi przed zawodami, Zielona Gora, 1955 r.

Zawody strazackie, Zielona Góra 1951 r.

Strażacy z Raculi na zawodach, Zielona Góra, 1957 r.

Jednostka OSP z Raculi na zawodach, Zielona Góra, 1957 r.

Przed remizą, 1970 r.

Strażacy i nowy wóz bojowy „ŻUK”, 1970 r.

Przed i po ćwiczeniach, lata 80.

Przed remizą, lata 80.

Młodzieżowa drużyna, lata 80.

Młodzieżowa drużyna, lata 70. / 80.

Przed remizą, lata 80.

Świętowanie zwycięstwa, lata 80.

Młoda strażaczka, pocz. lat 90.

Żeńska drużyna, lata 80..

Żeńska drużyna na zawodach, lata 80.

WÂ

przedszkolu...

Przez 20 ostatnich lat przedszkole było oddziałem Gmin-

Do Przedszkola w Raculi, uczęszcza już trzecie pokolenie mieszkańców i tylko dwie rzeczy nie uległy zmianie – jego rodzinna atmosfera oraz troska, jaką otacza się tu każde dziecko.

Historia Przedszkola w Raculi sięga 1950 roku. Zaledwie

5 lat po zakończeniu II wojny światowej przedszkole rozpoczęło swoja działalność. Niestety, mało jest informacji i zdjęć obrazujących tamte, trudne dla edukacji przedszkolnej, czasy. Placówka posiadała wówczas jeden oddział i zatrudniała dwie nauczycielki. W budynku na piętrze mieściło się mieszkanie, a jedna izba na dole pełniła zarazem funkcję sali zabaw i jadalni. Warunki były spartańskie. Toaleta i umywalnia znajdowały się na zewnątrz budynku. Przedszkole nie było wyposażone praktycznie w żadne pomoce dydaktyczne, a zabawek było tak mało, że nauczycielki musiały korzystać z „darów natury”, by umożliwić dzieciom zabawę.

Wieloletnim dyrektorem placówki była mgr Rudolfina

Wierzbicka, która odeszła na emeryturę w 1991 roku. Wtedy nadzór nad placówką przejęła mgr Maria Zrobczyńska – młody, pomysłowy i pełen inicjatywy manager.

nego Przedszkola Publicznego z/s w Przylepie, a od 1 września 2016 roku weszło w skład Zespołu Edukacyjnego nr 4 w Zielonej Gorze i otrzymało nazwę: Miejskie Przedszkole nr 43. Tych czasów nie obejmuje swoim dorobkiem, najstarsza, emerytowana w 1985r., nauczycielka przedszkola – Stanisława Gładka, w przeciwieństwie do wciąż pracujących i posiadających ponad 30- letni staż zawodowy mieszkanek Raculi: Michaliny Lagiery, Marii Zrobczyńskiej i Alicji Pilichowskiej. Przedszkole opiera swoje funkcjonowanie nie tylko na pracy nauczycielek, ale również pracowników niepedagogicznych. Na przestrzeni wielu lat były i są to osoby pełne zaangażowania, które wespół z nauczycielkami tworzą bardzo solidny i zgrany zespół. Atutem przedszkola jest właśnie bardzo dobra atmosfera, co często podkreślają rodzice przedszkolaków i co wpływa na samopoczucie dzieci.

Dynamiczny rozwój przedszkola nastąpił na początku lat

dwutysięcznych. Dzięki zaangażowaniu i wsparciu organu prowadzącego – Gminy Zielona Góra – budynek przedszkola w latach 2005 - 2015 przeszedł gruntowny remont. Zyskał nową, efektowną elewację, wymieniono pokrycie dachu, zainstalowano nowe, ekologiczne ogrzewanie gazowe. Obiekt modernizowano również wewnątrz, by jak najlepiej dostosować go do potrzeb wciąż rosnącej – z powodu renomy, jaką cieszyła się placówka wśród rodziców – liczby dziecięcych grup. Również w tym okresie przedszkole wzbogaciło się o szereg materiałów dydaktycznych i zabawek, a sale zajęć otrzymały nowy wystrój.

Obecnie placówka licząca 5 oddziałów i obejmująca

opieką 120. dzieci oraz zatrudniająca 10. wykwalifikowanych nauczycieli, oferuje dzieciom nie tylko pełny pro –

gram edukacji przedszkolnej, dba również o rozwój artystyczny swoich podopiecznych – szczególnie w sferze muzyki i teatru oraz zapewnia opiekę logopedyczną i psychologiczną.

Przedszkole będące jedyną placówką oświatową w Racu-

li stanowi ważny element w życiu lokalnej społeczności. Na uwagę zasługuje wieloletnia, systematyczna i owocna współpraca z Radą Sołecką, Biblioteką i Ochotniczą Strażą Pożarną. Aktywność przedszkola zaowocowała jego zwycięstwem w unijnym projekcie zrealizowanym w 2009 r. pod nazwą „Zuzia na zaczarowanej wyspie”. Bardzo ważne dla przedszkolaków są spotkania z zaproszonymi gośćmi, a także z rodzicami i dziadkami oraz aktywny udział w licznych uroczystościach, imprezach i konkursach. Rokrocznie przedszkole uczestniczy w „Spartakiadzie Przedszkolaka”, a w Turnieju Wiedzy o Zielonej Górze, przedszkolaki z Raculi dwukrotnie, w 2015 i 2016 r., zdobyły pierwsze miejsce. Tradycją stały się również występy dzieci na spotkaniach o charakterze patriotycznym i religijnym (jasełka), organizowanych dla mieszkańców sołectwa Racula. Wielokrotnie placówka współorganizowała obchody Dnia Dziecka dla dzieci z terenu Raculi oraz uczestniczyła aktywnie w festynach organizowanych przez Parafialny Zespół Caritas.

Nauczycielki Przedszkola w Raculi Stanisława Gładka Rudolfina Wierzbicka Mirosława Gondek Maria Małgorzata Zrobczyńska Michalina Lagiera Alicja Pilichowska Ewa Janowska Anna Stefaniak Anita Ryba Hynek Lidia Kobylińska

W przedszkolu, w Raculi, nudą nie wieje. Tu każdy dzień

jest jest ciekawy, inspirujący i pełen niespodzianek, a pracownicy bardzo starają się o to, aby tak było.

Stragan naÂ wszelkie okazje, 1964 r..

Najprzyjemniej naÂ powietrzu, 1965 r..

Zabawa na świeżym powietrzu, 1965 r.

Zabawa w przedszkolu, 1968 r.

„Myjemy rączki”, 1965 r.

Zabawa karnawałowa, 1963 r.

Przedszkole, 1975 r..

Zabawa na świeżym powietrzu, lata 70/80.

Zabawa w grupie maluchów, 1984 r.

Wycieczka do Zielonej Góry, 1963 r.

Z wiyzytą w przedszkolu MO w Zielonej Gorze, 1963 r.

Spotkanie zÂ listonoszemi, 1960 r.

i... wÂ dawnej szkole

Absolwenci, kl.VII, rok szkolny 1963/64

Absolwenci, kl.VII, rok szkolny 1964/65

Klasa III z wychowawczynią A. Gafert, rok szkolny 1963/64

Uczennice A. Kener i K. Guzowska skladaja meldunek o zobowiazaniu do wspolbudownictwa Centrum Zdrowia Dziecka, rok szkolny 1967/68

Kierownik szkoly L. Milewski wrÄ&#x2122;cza nagrodÄ&#x2122; uczennicy kl.VI E. Marcinkowskiej, 1970 r.

Akademia z okazji 1 Maja, lata 60.

Czlonkowie SKO na spotkaniu z władzami powiatowymi, rok szkolny 1967/68

Konkurs wiedzy o W. Leninie, 1970 r.

Akademia z okazji 1 Maja, lata 70.

RACULA... aktywnie

Stowarzyszenie „Racula” Dnia 24.04.2007 r. z inicjatywy Tomasza Sroczyńskiego

i zaprzyjaźnionych osób, chcących działać na rzecz rozwoju lokalnej społeczności, w świetlicy wiejskiej przy ul. Głogowskiej 64, powołano Stowarzyszenie Na Rzecz Promocji Wsi Racula. Podczas zebrania, w którym uczestniczyło 17 członków założycieli, został przyjęty statut oraz wybrano Zarząd w składzie: Tomasz Sroczyński – przewodniczący, Elżbieta Ślemp – zastępca przewodniczącego, Anita Ryba – sekretarz, Katarzyna Witkowska – skarbnik, Roksana Marciniak – członek, Marcin Sala – członek, Kamil Sroczyński – członek. Powołano także komisję rewizyjną w składzie: Łukasz Marciniak – przewodniczący, Ewelina Sroczyńska – członek, Marek Rakowski – członek

Przez

9 lat Stowarzyszenie realizowało przedsięwzięcia na terenie Gminy Zielona Góra. W latach 2008-2015 pozyskane zostały środki z funduszy unijnych, otwarto świetlicę środowiskową, wielokrotnie zorganizowano dla dzieci i młodzieży półkolonie letnie i zimowe oraz obozy sportowe, a takż odbywały się uroczystości dla seniorów, w tym akademie z okazji Święta Niepodległości. Stowarzyszenie realizowało liczne pikniki, wycieczki krajoznawcze, Biegi Raculan, Turnieje Wsi z Gminy Zielona Góra, Dni Raculi oraz wieczory kabaretowe. Nie zabrakło wspólnego oglądania na telebimie uroczystości sportowych, czy przedstawień jasełkowych. Przez kilka lat, wspólnie ze Stowarzyszeniem z Drzonkowa, Stowarzyszenie „Racula” redagowało „Wiadomości Drzonkowsko - Raculskie”. Stowarzyszenie zrealizowało 92

również projekt unijny pod nazwą „TV Racula – warsztaty dziennikarskie”, integrujący lokalną społeczność. W roku 2015 Stowarzyszenie przygotowało i zrealizowało 3-dniowe święto Raculi z okazji jej 700-lecia. Od ponad 9 lat organizacja promowała wieś Raculę, a obecnie sołectwo Racula, sprzedając „raculskie” gadżety m.in. koszulki, kubki itp. Za swoje działania Stowarzyszenie zostało dwukrotnie nagrodzone – w roku 2008 otrzymało Lubuski Laur Oświaty oraz wyróżnienie w Lidze Inicjatyw Obywatelskich.

Obecnie Stowarzyszenie przyjęło nową nazwę – Stowarzyszenie „Racula”, którym kieruje zarząd w składzie: Tomasz Sroczyński – przewodniczący, Marta Napieralska – zastępca przewodniczącego, Anita Ryba-Hynek – sekretarz, Marcin Morkowski – skarbnik. Komisję rewizyjnej tworzą: Maja Bartkowicz – przewodnicząca, Emanuela Dobrowolska – członek, Renata Obertyńska – członek. Misją

Stowarzyszenia jest stwarzanie możliwości wszechstronnego psychofizycznego rozwoju dzieci i młodzieży, jak również osób dorosłych, integracja środowiska lokalnego, rozwijanie kultury wśród dzieci i młodzieży w ich środowisku, pobudzanie środowiska lokalnego do działania, kształtowanie postaw prokulturowych wśród dzieci, młodzieży i osób dorosłych. Stowarzyszeni działa także na rzecz osób starszych i niepełnosprawnych, integracji europejskiej oraz w sferze ochrony i promocji zdrowia. Stowarzyszenie prowadziło działania na rzecz rozwoju i promocji wsi Racula i Gminy Zielona Góra, a po połączeniu sołectwa Racula oraz Miasta Zielona Góra, działania kierowane są do lokalnej społeczności.

100

101

Stowarzyszenie Kobiet "Raculanka" Z inicjatywy mieszkanek Raculi, w grudniu 2011 roku, powołano do życia Stowarzyszenie Kobiet "Raculanka". Jego głównym celem jest szeroko pojęta integracja lokalnego środowiska. Członkinie stowarzyszenia regularnie się spotykają, a tradycją ostatnich lat stały się cotygodniowe tzw. "Czwartki u Raculanek", w których uczestniczą również niezrzeszone mieszkanki Raculi. W trakcie ich trwania omawiane są plany i koncepcje perspektywicznych działań, a także prowadzone ciekawe warsztaty tematyczne m.in. kulinarne, plastyczne, krawieckie czy fotograficzne. „Raculanki” w ciągu ostatnich 5 lat zrealizowały kilkanaście zadań publicznych współfinansowanych przez Urząd Gminy Zielona Góra, a od 2015 roku. przez Urząd Miasta Zielona Góra. W ramach tych zadań „Raculanki” zorganizowały m.in. Dni Seniora, Dzień Matki, Wycieczki do Pragi, Drezna, Burgu oraz imprezy dla dzieci, takie jak np.: Bal Walentynkowy, Bal Mikołajkowy czy zabawy sportowe na świeżym powietrzu. Stowarzyszenie od 6 lat organizuje Wigilię dla mieszkańców sołectwa Racula, która połączona jest z Jarmarkiem Świątecznym. Swoimi działaniami, między innymi zajęciami z aerobiku i aqua aerobiku, „Raculanki” promują wśród kobiet zdrowy styl życia i potrzebę dbania o kondycję fizyczną. Dzięki dofinansowaniu zadania publicznego przez Urząd Miasta Zielona Góra, Stowarzyszenie zorganizowało dla pań dwa wyjazdy o charakterze leczniczo – rehabilitacyjnym do Kołobrzegu i Ustronia Morskiego. 102

„Raculanki” i mieszkanki sołectwa Racula aktywnie z wielkim i niezwykłym zapałem uczestniczą w przygotowywaniu festynów i imprez okolicznościowych organizowanych również przez inne organizacje społeczne i stowarzyszenia działające w sołectwie i okolicy. Przy Stowarzyszeniu, od 2 lat, działa kilkunastoosobowy Zespół Śpiewaczy, który z zaangażowaniem uświetnia swoimi występami miejscowe spotkania i imprezy.

Poprzez swoje działania Stowarzyszenie Kobiet „Raculanka” stwarza kobietom możliwość wspólnego spędzenia czasu, wymiany doświadczeń życiowych, wzajemnej pomocy, wspólnego rozwoju pasji i umiejętności, a co najważniejsze integruje i scala lokalną wspólnotę i służy całym rodzinom.

103

104

105

106

107

108

109

110

111

Stowarzyszenie Sportowe Drzonkowianka Trenerzy W 1977 roku reaktywowana została drużyna piłkarska

LZS Tempo Racula. W sezonie 1977 / 78 zespół rozpoczął rozgrywki w klasie D, w Delegaturze LZPN Nowa Sól.

W 1999 roku doszło do połączenia klubu z STS

Drzonkowianka Drzonkow. Nastąpiła również zmiana nazwy na Stowarzyszenie Sportowe Drzonkowianka. W 2014 roku nastąpiło kolejne połączenie, tym razem z SKP „Kisielin”

Wojciech Jagiełowicz Stanisław Rówieniec Ryszard Niedziela Bogusław Marciniak Jarosław Robak Jacek Marciniak Marcin Sala Sławomir Czarkowski

Obecnie Drzonkowianka SKP Kisielin Racula rozgrywa

mecze w klasie A. Trenerem drużyny jest Damian Sarnecki, a jej kierownikiem Łukasz Marciniak.

W skład obecnego zarządu klubu wchodzą:

Marek Dudziński – prezes, Jacek Marciniak – zastępca prezesa, Kamil Piaściński – skarbnik, oraz członkowie – Remigiusz Miller i Tomasz Sroczyński. Komisje rewizyjną tworzą: Jarosław Marciniak, Marek Markowicz i Jakub Klinowski.

112

Prezesi Stefan Chmielowski – złota odznaka dzialacza LZS Stanisław Rówieniec Ryszard Niedziela Wojciech Łuszcz Kazimierz Wiesław Król Zdzisław Ryba

113

114

115

116

117

118

119

120

121

Parafialny Zespół Caritas W 1989 roku przy parafii pw. św. Mikołaja zawiązana zo-

stała grupa charytatywna. Jak pisał w kronice parafialnej ks. Edward Grudziecki, cyt.: „(...) po licznych apelach zorganizowała się grupa kilkunastu osób, które chcą bardziej czynnie zaangażować się w działalność charytatywną (…)”

Na stanowisko prezesa powołano wówczas Adama Kwa-

śniewskiego z Raculi, a zespól tworzyli mieszkańcy Raculi: Bożena Głowacka, Krystyna Ulanicka, Katarzyna Bartkowicz, Wanda Szerszyńska, Eugenia Sala, Adela Foit, Aniela Kulikowska, oraz Elżbieta Majewska z Drzonkowa. Pierwsze fundusze pochodziły z datków ze specjalnej skarbony ustawionej w kościele oraz ze sprzedaży zebranych surowców wtórnych. Pieniądze przeznaczono na zakup odzieży i lekarstw, które wydawane były potrzebującym przez członków grupy dyżurujących w Klubie Seniora. Pozyskane środki pozwoliły również na zorganizowanie, w ramach „odpustu mikołajkowego”, spotkania dla dzieci, które otrzymały słodycze. Takie były początki.

Z biegiem czasu grupa charytatywna przekształciła się w Parafialny Zespół Caritas. W 2006 r. po odejściu na emeryturę ks. E. Grudzieckiego, jego obowiązki przejął nowy proboszcz parafii ksiądz Andrzej Warchał. Dnia 15.09.2007 r. powołano nowy Parafialny Zespół Ca-

ritas w składzie: ks.Andrzej Warchał – przewodniczący, Aniela Kulikowska – zastępca przewodniczącego, Jadwiga Kubiak – sekretarz, Jadwiga Dalecka – skarbnik oraz członkowie: Zdzisław Dalecki, Czesław i Wiesława Lęscy, Antonina Sawczuk-Ambroziewicz, Piotr i Zofia Słowińscy

122

Karol i Bogumiła Heidner. Parafialny Zespół Caritas tworzą osoby, które angażują się w pomoc chorym, biednym i potrzebującym.

Znając bardzo dobrze swoje środowisko lokalne dociera-

ją tam, gdzie pomoc jest najbardziej potrzebna – do rodzin wielodzietnych, ludzi starych i ciężko chorych i innych potrzebujących tak wsparcia materialnego, jak i duchowego. Parafialny Zespół Caritas w sołectwie Racula pomaga obecnie około 60. osobom. Parafialny Zespół Caritas, w ramach posiadanych możliwości i środków, włącza się czynnie w realizowanie innych zadań i inicjatyw.

Wieloletnią tradycję mają już paczki przygotowywane

na Dzień Dziecka i Św. Mikołaj dla 150. dzieci. Organizowano również „półkolonie” dla dzieci w okresie wakacyjnym oraz wycieczki w Beskid Żywiecki i do Kotliny Kłodzkiej.

Celem Zespołu jest działalność charytatywna i humani-

tarna dla zrealizowania potrzeb duchowych i materialnych człowieka, wypływająca z ewangelicznego przykazania miłości i mająca na uwadze godność każdej osoby ludzkiej bez względu na jej wyznanie, światopogląd, narodowość, czy rasę.

123

D n i R A C U L I

126

127

128

129

130

131

132

133

134

135

136

137

138

139

140

141

142

143

144

145

146

147

R A C U L A dziś...

150

151

152

153

154

155

156

157

158

160

161

162

163

164

165

166

167

170

171

172

173

174

175

176

177

178

179

180

181

TEKSTY Anita Ryba-Hynek, Anna Wierzbicka, Maria Zrobczyńska, Jacek Marciniak, Krzysztof Sroczyński, ks. kan. Andrzej Warchał ZDJĘCIA Dominika Gręzicka, Mirosława Jabłonka, Urszula Ring-Marciniak, Małgorzata Tokarska, Lidia Wierzbicka, Tomasz Głogowski, Paweł Ignaszak PODZIĘKOWANIA Składamy ogromne podziękowania osobom i instytucjom za użyczenie archiwalnych fotografii, które zostały zamieszczone w niniejszym opracowaniu. Osoby i instytucje udostępniające zdjęcia: Andrzej Sowa Tomasz Szczota, Marek Marciniak, Bogdan Budzyński Przedszkole Racula, OSP „Racula”

OPRACOWANIE, PROJEKT, SKŁAD:

Media VERS ul. Dworcowa 76, 85-010 Bydgoszcz

design by MEDIA VERS