I nga rä o mua, nä te Karauna me ngä küpapa muru whenua. Nö reira, he mea whakatü e mätou kia möhiotia whänuitia he aha rä ngä tükinotanga i pä atu ki Te Whänau a Kai. Kia anga whakamua mätau me te whakatü i te tatau pounamu. Ka rua, i whakatüria tënei röpü hai tauira mä ä tätou tamariki. I a mätou e whakaharatau ana, i äta mätakitaki ngä rangatahi me te mea hoki, he tere nö rätou ki te whai i ä mätou nekenekehanga ä-waewae, ä-tinana hoki. KM: He aha ngä hua o Te Whänau a-Kai? Tiopira: Ko te nuinga o ngä whänau kei Te Whänau a Kai, nö ngä kärangaranga maha o Waituhi. I a mätou e nohinohi ana, käore i kitea rawatia te kapa haka i Waituhi. Inäianei nä, kua hoki mai tënei taonga ki tö mätou käinga, ka riro mä mätou te mahi whakatenatena i ngä tamariki kia whai ai i tënei taonga a kui mä, a koro mä. Ahakoa pakeke mai, rangatahi mai he röpü tënei mö te katoa. KM: He aha te tino wähanga o te kapa haka ki a koe? Tiopira: Ki ahau nei ko te möteatea. He pükörero, he whakapapa, he hïtori ënei ö tätou tüpuna. Ko ahau tëtahi e hïkaka ana ki wërä mea katoa hai whakahihiri i ahau me äku mahi whakairo. KM: He aha ngä painga o Te Matatini? Tiopira: Ko te whakawhanaungatanga. He rä whakahirahira nä ngäi Mäori mö ngäi Mäori. Ahakoa nö hea te tangata, i riro mä mätou o te ao türoa ö rätou manako, ö rätou öhäkï te kawe atu. E ai ki te körero, “He kanohi kitea he kanohi maumahara” ka tika.
KM: Pëhea ö whakaaro mö ä koutou mahi i Te Matatini? Tiopira: He pai rawa atu. Kätahi anö Te Whänau a Kai ka eke ki tënei tü ähuatanga, ä, i riro i a mätou te tünga rua tekau mä ono. Hari koa ana i te mea koinei te wä tuatahi i tü i te atamira. KM: Ko wai te tino röpü o Te Matatini 2011? Tiopira: Ko Tü Te Manawa Maurea. He höhonu tö rätou kaupapa e pä ana ki “Te-Hau-Ki-Türanga”. Ko tënei te taonga i murua ai e te Karauna me ngä küpapa i ngä rä o mua.E täria tonutia ana kia whakahokia mai tënei taonga ki Türanga. I taku kitenga i tä rätou haka, heke ana te roimata me te rongo a te manawa i te auëtanga o öku whänaunga o Rongowhakaata. KM: E tümanako koe ki te tü anö ki Te Matatini 2013? Tiopira: Äe. Kua warea ahau e te ia, e te mïharo o Te Matatini. Mä te üpoko pakaru ka eke anö ki tëtahi taumata ä nga rä e heke mai nei. Jamie Lambert Te Iti Kahurangi (2004 - ) E whä äna tü ki te whakataetae ä-motu I te taha o töku mämä he uri ahau nö ngä käwai whakapapa o Te Awemäpara, o Ngäti Porou whänui tonu. I te taha o töku päpä he uri ahau nö ngä käwai whakapapa o Te Mähurehure o te nöta, ä, o Ngäti Hinekura o te wai tuku kiri o Waikaremoana, o Mätaatua whänui tonu.
HÓTOKEWinter Winter2011 2011 KA MÍHARO HE WHÁRIKI REO HÓTOKE
15