Przedmowa
U znacznej liczby chorych z patologią wątroby stosunkowo późno dochodzi do ustalenia rozpoznania choroby, a co za tym idzie – do wdrożenia odpowiedniego leczenia. Główną przyczyną jest brak niepokojących objawów we wczesnych etapach choroby, co w sposób zrozumiały opóźnia kontakt chorego z lekarzem. Zdarza się jednak, że w codziennej praktyce lekarskiej mało nasilone i niecharakterystyczne objawy, na przykład osłabienie, nie kierują diagnostyki w kierunku patologii wątroby. Wykonanie prostych i tanich testów laboratoryjnych, poza oczywiście dokładnym badaniem lekarskim, ma tu zasadnicze znaczenie. Interpretacja „prób wątrobowych” może nastręczać pewnych trudności, gdyż dość często się zdarza, że jeśli wyniki tych badań nieznacznie przekraczają normę, do dalszej pogłębionej diagnostyki albo nie dochodzi w ogóle, albo z opóźnieniem. Leczenie chorych z niewyrównaną marskością wątroby jest trudne. Tak jak w każdej dziedzinie medycyny klinicznej postęp wymusza weryfikację dotychczasowego postępowania, a liczne badania kontrolowane stają się podstawą do formułowania odpowiednich zaleceń. Nie zawsze jesteśmy w stanie śledzić wyniki tych badań w rozproszonych publikacjach. W niniejszym opracowaniu staraliśmy się przedstawić praktyczne wskazówki dotyczące postępowania diagnostycznego i terapeutycznego w wybranym zakresie tematycznym (osoby z chorobami o etiologii wirusowej są leczone w specjalistycznych ośrodkach chorób zakaźnych), natomiast omówienie zagadnień patofizjologicznych ograniczyliśmy do zakresu niezbędnego dla rozumienia powstawania objawów chorobowych, ich różnicowania i prowadzenia racjonalnej terapii. W opracowaniu tekstu oparliśmy się głównie na rekomendacjach Europejskiego i Amerykańskiego Towarzystwa Hepatologicznego (EASL, AASLD), zaleceniach polskich ekspertów i artykułach przeglądowych publikowanych w renomowanych czasopismach medycznych o zasięgu międzynarodowym. Mamy nadzieję, że niniejsze opracowanie będzie pomocne lekarzom w praktyce ambulatoryjnej, jak również lekarzom oddziałów szpitalnych, na które trafiają chorzy z patologią wątroby, często w trybie nagłym i w ciężkim stanie z powodu objawów dekompensacji funkcji tego narządu. Autorzy składają serdeczne podziękowania Panu Profesorowi Franciszkowi Kokotowi za dyskusje i cenne uwagi odnoszące się do przedstawionej tematyki. Maciej Gonciarz, Zbigniew Gonciarz
5