ZESZYT STRESZCZEŃ
Spis treści
Skupione ultradźwięki o wysokiej intensywności (HIFU) zintegrowane z monitorowaniem
.......................................10
Aleksandra Stefaniak
Planowanie marginesu bezpieczeństwa w chirurgii niemelanocytarnych nowotworów skóry za pomocą dermatoskopii fluorescencyjnej indukowanej UV i ultrasonografii...................11
Piotr Szlązak
Scalp melanoma, the invisible killer ..........................................................................................................12
Verche Todorovska
Łysienie ogniskowe – diagnostyka różnicowa ........................................................................................13
Anna Waśkiel-Burnat
Czy dermatoskopia może wpłynąć na wybór leczenia w BCC? ...........................................................14
Elżbieta Wójtowicz
Panel dyskusyjny: Histopatologia jest ostatecznym werdyktem – contra ........................................15
Elżbieta Wójtowicz
Jak nie przeoczyć czerniaka – cechy dermatoskopowe i przypadki kliniczne ..................................16
Elżbieta Wójtowicz
Magdalena Żychowska
Skupione ultradźwięki o wysokiej intensywności (HIFU) zintegrowane z monitorowaniem dermatoskopowym jako nowa metoda leczenia
chorób nowotworowych, infekcyjnych i zapalnych skóry
Jacek Calik
Terapia za pomocą ultradźwięków skoncentrowanych wysokiej intensywności (HIFU) była przedmiotem intensywnych badań w różnych obszarach medycyny przez wiele lat. W dziedzinie urologii oraz w leczeniu nowotworów mózgu zastosowanie HIFU jest już dobrze ugruntowane. Niemniej jednak do niedawna brakowało technologii HIFU dostosowanej do leczenia schorzeń skórnych. Rozwój systemu One-M przez firmę TOOsonix stanowi przełom w tej dziedzinie, oferując urządzenie zdolne do precyzyjnego dostarczania fali akustycznej na określoną głębokość skóry.
Choć większość publikacji naukowych skupia się na zastosowaniach technik ablacyjnych HIFU to coraz częściej obserwuje się trend do stymulowaniu układu odpornościowego za pomocą ultradźwięków w różnych chorobach zapalnych skóry, jak np. liszaj twardzinowy czy ziarniniak obrączkowaty. Opisywane efekty terapeutyczne w tych pracach są obiecujące i mogą wskazywać na nowe kierunki w terapii różnych chorób dermatologicznych. Podczas wykładu zostanie przedstawiony obecny stan wiedzy dotyczący HIFU w skórze, a także obszary, w których prowadzone są obiecujące badania.
Dr n. med. Jacek Calik – specjalista onkologii klinicznej, kierownik Oddziału Onkologii Klinicznej Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego we Wrocławiu. Kierownik Przychodni Wielospecjalistycznej Old Town Clinic. Pomysłodawca i założyciel Akademii Dermatoskopii (szkoły dermatoskopii dla lekarzy). Kierownik naukowy wielu kursów z zakresu diagnostyki i leczenia nowotworów skóry.
ZESZYT STRESZCZEŃ
Dermatoskop jak stetoskop – wprowadzenie
Paweł Falkowski
Dermatoskopia to nieinwazyjna metoda oceny zmian skórnych. Uzupełniając badanie kliniczne, znacząco zwiększa czułość i specyficzność diagnostyki czerniaka oraz innych nowotworów skóry. Dermatoskopia nie tylko umożliwia powiększenie obrazu zmiany, lecz także –dzięki odpowiedniemu układowi optycznemu – pozwala uwidocznić struktury znajdujące się poniżej warstwy rogowej, obserwowane na poziomie grup komórek.
W ocenie dermatoskopowej wyróżnia się cztery podstawowe wzorce: siateczkowaty, globularny, homogenny (bezstrukturalny), wzorzec wybuchu gwiazdy oraz wzorzec złożony. Dzięki analizie struktur widocznych w dermatoskopii możliwe jest ustalenie wstępnego rozpoznania obserwowanej zmiany.
Obecność w skórze różnych chromatoforów, takich jak melanina, keratyna czy hemoglobina, umożliwia różnicowanie struktur na podstawie różnic w kolorze. Dodatkowo efekt Tyndalla pozwala na ocenę głębokości ich położenia w skórze.
Lek. Paweł Falkowski – absolwent Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku i Master of Science in Dermoscopy and Preventive Dermatooncology na Uniwersytecie Medycznym w Graz. Specjalista medycyny rodzinnej, któremu bliska jest praca na rzecz małych społeczności. Pasjonuje się dermatoskopią od wielu lat i wykorzystuje ją aktywnie w swoim gabinecie, dzieląc się również wiedzą na jej temat z innymi lekarzami rodzinnymi. Członek zarządu Polskiej Grupy Dermatoskopowej, przewodniczący Sekcji Dermatoskopii Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej oraz asystent w Zakładzie Medycyny Rodzinnej na Uniwersytecie Medycznym w Białymstoku.
ZESZYT STRESZCZEŃ
Liszaj płaski mieszkowy i jego warianty
Magdalena Jałowska
Liszaj płaski mieszkowy (LPP) jest najczęstszą przyczyną pierwotnego łysienia bliznowaciejącego. Wyróżniamy kilka podtypów klinicznych liszaja płaskiego mieszkowego: odmianę klasyczną, łysienie czołowe bliznowaciejące, zespół Grahama-Little’a, łysienie bliznowaciejące w lokalizacji typowej dla łysienia androgenowego, zespół nakładania folliculitis decalvans i LPP, liszaj płaski mieszkowy – postać kostkowa, vulvovaginal gingival LPP . W badaniu trichoskopowym klasycznej odmiany liszaja płaskiego
mieszkowego obserwujemy: brak ujść mieszków włosowych, złuszczanie okołomieszkowe, obecność białych, bezstrukturalnych obszarów, rumień okołomieszkowy, melcznoczerwone obszary, wałeczki włosowe. W łysieniu czołowym bliznowaciejącym najczęściej występujące objawy trichoskopowe to: złuszczanie okołomieszkowe, brak ujść mieszków włosowych, rumień okołomieszkowy oraz białe bezstrukturalne obszary, włosy samotne.
Dr n. med. Magdalena Jałowska – specjalista dermatolog-wenerolog. Pracownik Kliniki Dermatologii Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu.
ZESZYT STRESZCZEŃ
Białaczka okiem dermatoskopisty
Jagoda Jaroszewska-Smoleń
Temat wynika z pracy dermoskopem jako urządzeniem niezbędnym dla lekarza. Mam nadzieję opowiedzieć pewną historię z dermoskopem w roli głównej.
Lek. Jagoda Jaroszewska-Smoleń – specjalista dermatolog-wenerolog, z dermatoskopem w przyjaźni od 1998 r. – był prezentem po urodzeniu córki. Założyciel Centrum Dermatologii Nowa Dermatologia, wieloletni pracownik Polikliniki Dąbrowskiej i wykładowca na kierunku ME dla lekarzy w Akademii Górnośląskiej w Katowicach, prywatnie pływaczka i wałęsający się podróżnik.
ZESZYT STRESZCZEŃ
Multimodal imaging of selected genodermatoses
Multimodalne obrazowanie wybranych genodermatoz
Norbert Kiss
Genodermatoses are a heterogeneous group of inherited skin disorders with diverse clinical presentations, often requiring advanced diagnostic tools for accurate identification and monitoring. While genetic testing has revolutionized the diagnosis of genodermatoses, noninvasive imaging techniques can be utilized for the detailed assessment of skin morphology in these conditions. This presentation explores the utility of multimodal imaging, including dermoscopy, high-frequency ultrasound, multispectral imaging, and nonlinear microscopy in the evaluation of selected genodermatoses. These noninva-
sive techniques have different strengths and limitations in the visualization of structural changes of the skin, as demonstrated in pseudoxanthoma elasticum, Fabry disease, Ehlers-Danlos syndrome, keratinization disorders and neurofibromatosis type 1, among other conditions. The described imaging methods may facilitate early diagnosis, differentiation from clinically similar conditions, and assessment of disease progression and treatment response. Future research should focus on refining these modalities for broader clinical application in genodermatoses.
Dr. Norbert Kiss, MD, PhD, has published more than 130 scientific publications, most of them in prestigious international dermatology journals. His main areas of scientific research are skin imaging, rare skin disorders and the skin microbiome. Dr. Kiss has given several lectures at international dermatology congresses including the European Academy of Dermatology and Venereology (EADV), the European Society for Dermatology Research (ESDR), the IMCAS and was invited to be the chair and speaker at the World Congress of Dermatology in Singapore. In 2020, he was awarded the prestigious Michael Hornstein Memorial Scholarship of the EADV. Dr. Kiss strives to treat his patients with the utmost care, based on the latest scientific findings, with a strong emphasis on personalized treatment.
Obraz dermatoskopowy raków z komórek Merkla
Katarzyna Korecka
Rak z komórek Merkla (MCC) jest agresywnym, rzadkim nowotworem, który dotyka głównie skóry narażonej na działanie promieni słonecznych, szczególnie u pacjentów w podeszłym wieku. Poliomawirus jest odpowiedzialny za ok. 80% przypadków tego nowotworu, podczas gdy promieniowanie UV i immunosupresja są także uważane za kluczowe czynniki ryzyka. Częstość występowania MCC jest wyższa u pacjentów z zaburzeniami limfoproliferacyjnymi, HIV lub przeszczepami narządów. Niestety MCC ma zwykle złe rokowanie, które również zależy od
stopnia zaawansowania guza. Jak dotąd tylko kilka opisów przypadków i serii przypadków omawia cechy dermatoskopowe guzów zdiagnozowanych jako MCC. Celem wykładu jest podsumowanie aktualnej wiedzy na temat dermatoskopii w MCC. Ponadto omówione zostaną nowe wyniki międzyośrodkowego badania International Dermoscopy Society, które skupiało się na cechach dermatoskopowych MCC na podstawie zdjęć dostarczonych przez ośrodki dermatologiczne z całego świata, co może być przełomem w diagnostyce tego rzadkiego guza.
Lek. Katarzyna Korecka – specjalista dermatolog i wenerolog. Reprezentant Polski w Zarządzie International Dermoscopy, członek Zarządu Polskiej Grupy Dermatoskopowej, skarbnik Oddziału Poznańskiego Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego. W październiku 2024 r. zdobyła mistrzostwo świata w dermatoskopii podczas Światowego Kongresu Dermatoskopii w Buenos Aires w Argentynie.
ZESZYT STRESZCZEŃ
Dermatoskopia
chłoniaków
skóry
Natalia Salwowska
Chłoniaki pierwotnie skórne są rzadką grupą chorób limfoproliferacyjnych. Są bardzo zróżnicowane pod kątem objawów klinicznych czy przebiegu choroby. Podobnie jak w chorobach zapalnych do diagnostyki można wykorzystać dermoskopię. Ta nieinwazyjna metoda diagno -
styczna może być niezmiernie przydatna w diagnostyce różnicowej chłoniaków pierwotnie skórnych, zwłaszcza CTCL od CBCL, monitowaniu leczenia, wyborze miejsca do pobrania biopsji diagnostycznej.
Dr n. med. Natalia Salwowska – specjalista dermatolog-wenerolog, absolwentka Wydziału Lekarskiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. Członek Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego, Internacional Dermoscopy Society oraz Polskiej Grupy Dermoskopowej.
ZESZYT STRESZCZEŃ
UVFD w diagnostyce hiperpigmentacji
Anna Słomiak-Wąsik
UV fluorescence dermatoscopy (UVFD) to nowoczesna metoda diagnostyczna umożliwiająca precyzyjną ocenę hiperpigmentacji poprzez uwidocznienie różnic w rozmieszczeniu melaniny i struktur naczyniowych, co ułatwia różnicowanie zmian takich jak melasma czy hiperpigmentacja pozapalna. UVFD pozwala również na określenie głębokości zmian, co ma istotne znaczenie w doborze terapii. Włączenie tej techniki do praktyki dermatologicznej może poprawić skuteczność diagnostyki i leczenia zaburzeń pigmentacyjnych.
Dr n. med. Anna Słomiak-Wąsik – specjalistka dermatologii i wenerologii z Poznania. Szczególnie interesuje się dermatoskopią, dermatoonkologią, dermatochirurgią i laseroterapią. Posiada kilkuletnie doświadczenie w badaniu dermatoskopowym i wideodermatoskopowym, także z mapowaniem znamion. Autorka publikacji oraz wykładowca i szkoleniowiec.
ZESZYT STRESZCZEŃ
Znamiona i laser – czy to połączenie jest możliwe?
Anna Słomiak-Wąsik
Zastosowanie laseroterapii w leczeniu zmian skórnych budzi wątpliwości, zwłaszcza w kontekście znamion barwnikowych. Użycie lasera CO2 wymaga ostrożności ze względu na ryzyko błędnej kwalifikacji lub odrostu zmiany, maskowania cech diagnostycznych, a także brak
materiału do badania histopatologicznego. W trakcie wykładu zostaną omówione kwestie bezpieczeństwa oraz aktualna wiedza dotycząca możliwości terapii laserowej znamion barwnikowych.
Dr n. med. Anna Słomiak-Wąsik – specjalistka dermatologii i wenerologii z Poznania. Szczególnie interesuje się dermatoskopią, dermatoonkologią, dermatochirurgią i laseroterapią. Posiada kilkuletnie doświadczenie w badaniu dermatoskopowym i wideodermatoskopowym, także z mapowaniem znamion. Autorka publikacji oraz wykładowca i szkoleniowiec.
ZESZYT STRESZCZEŃ
Hormony a skóra: rola dermoskopii w zmianach hormonalnych u kobiet
Aleksandra Stefaniak
Zmiany hormonalne w przebiegu ciąży i menopauzy mają istotny wpływ na funkcjonowanie skóry, w tym na morfologię i dynamikę znamion barwnikowych. Prawidłowa interpretacja dermoskopowego obrazu zmian w tych okresach życia kobiet stanowi wyzwanie diagnostyczne, wymagające uwzględnienia fizjologicznych i patofizjologicznych mechanizmów działania hormonów płciowych. Celem pracy jest przegląd wpływu estrogenów, progesteronu i MSH na melanocyty oraz omówienie dermoskopowych cech zmian barwnikowych obserwowanych u kobiet w ciąży i w okresie menopauzy. Przedstawiono również aktualne dane dotyczące wpływu hormonalnej terapii zastępczej (HTZ) na ryzyko czerniaka i nowotworów keratynocytowych.
W ciąży dominują fizjologiczne zmiany w obrębie znamion – rozjaśnienie siatki, obecność globul na obwodzie,
asymetria bez cech atypii. Estrogeny działają na melanocyty poprzez receptory ERα/ERβ i aktywują szlaki MITF/ MC1R. W menopauzie obserwuje się zanikowe zmiany skórne, przebarwienia i androgenowe wypadanie włosów – wszystkie z charakterystycznym obrazem dermoskopowym. Dane epidemiologiczne wskazują na wzrost ryzyka czerniaka i BCC u kobiet stosujących długotrwale HTZ, szczególnie monoterapię estrogenową. Brakuje badań u kobiet w okresie menopauzy.
Dermoskopowa ocena zmian skórnych w okresie ciąży i menopauzy wymaga znajomości kontekstu hormonalnego i typowych wariantów obrazu. Wiedza o wpływie hormonów płciowych na mikrośrodowisko guza oraz różnicach zależnych od płci biologicznej mogą w przyszłości wspierać personalizację leczenia i nadzoru onkologicznego u kobiet.
Dr n. med. Aleksandra Stefaniak – specjalistka dermatologii i wenerologii, adiunkt naukowo-dydaktyczny w Centrum Dermatologii Ogólnej i Onkologicznej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu. Od początku kariery zawodowej koncentruje się na wczesnym wykrywaniu nowotworów skóry, wykonując badania dermatoskopowe i wideodermatoskopowe oraz przeprowadzając zabiegi usuwania zmian skórnych. Szczególną uwagę poświęca diagnostyce zmian skórnych u kobiet, zwłaszcza w okresie ciąży i menopauzy. Posiada certyfikację w zakresie leczenia objawów związanych z menopauzą (International Menopause Society) oraz psychodermatologii (ESDaP). Swoje umiejętności doskonaliła podczas międzynarodowych szkoleń, m.in. w Klinice Dermatologii w Neapolu u prof. Giuseppe Argenziano, jednego z czołowych ekspertów w dziedzinie dermatoskopii. Dzięki stypendium Europejskiej Akademii Dermatologii i Wenerologii zdobywała doświadczenie również w zakresie mikroskopii konfokalnej. Aktywnie działa na rzecz Polskiej Grupy Dermatoskopowej i regularnie uczestniczy w inicjatywach promujących wczesne wykrywanie czerniaka. Laureatka licznych nagród i stypendiów, w tym prestiżowego Stypendium im. Otto Braun-Falco oraz Stypendium Niemieckiej Centrali Wymiany Akademickiej (DAAD). W 2022 r. obroniła z wyróżnieniem pracę doktorską na temat przewlekłego świądu skóry w cukrzycy.
Planowanie marginesu bezpieczeństwa
w chirurgii niemelanocytarnych nowotworów
skóry za pomocą dermatoskopii fluorescencyjnej indukowanej UV i ultrasonografii
Piotr Szlązak
Chirurgiczne wycięcie jest leczeniem z wyboru w przypadku raka podstawnokomórkowego. Całkowite wycięcie z bezpiecznym marginesem jest ważne dla zmniejszenia ryzyka nawrotu. Na podstawie kilku przypadków porównane zostaną różne metody diagnostyczne pozwalające na ustalenie odpowiedniego marginesu wycięcia różnych typów niemelanocytarnych nowotworów skóry – od oceny makroskopowej poprzez dermoskopię, dermoskopię fluorescencyjną indukowaną UV, dermoskopię UV po użycie kwasu delta-amionolewulinowego (diagnostykę fotodynamiczną) oraz ultrasonografię o wysokiej częstotliwości.
Dr n. med. Piotr Szlązak – specjalista dermatolog-wenerolog z ponad 20-letnim stażem, od 2010 r. współwłaściciel specjalistycznej przychodni Dermedica w Trójmieście. Jest kierownikiem naukowym ośrodka akredytowanego do kształcenia podyplomowego lekarzy i lekarzy dentystów w zakresie dermatologii estetycznej i dermatologii zabiegowej Dermedica Sp. z o.o. oprócz klasycznej dermatologii zajmuje się również dermatologią zabiegową i estetyczną. Od 1996 r. jest członkiem Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego w sekcjach dermatochirurgii, dermatologii estetycznej, dermatologii onkologicznej.
ZESZYT STRESZCZEŃ
Scalp melanoma, the invisible killer
Verche Todorovska
Cutaneous melanoma is the deadliest form of skin cancer, with scalp melanomas accounting for 35% of the head and neck cases and 5% of all melanomas. It is most commonly observed in elderly patients, and with increasing life expectancy, its incidence is rising. The risk of death from scalp melanoma is nearly twice as high as melanoma located on the extremities. With a 10-year survival rate of only 60%, it earned the name “invisible killer”. Several factors contribute to the unfavorable prognosis. The scalp is a frequently neglected region during dermatological examination and is difficult for patients to self-examine. Identifying melanomas hidden under
the hair or interspersed with other benign, pigmented lesions in a chronically sun-damaged bald scalp is challenging even for the trained dermatologists.
The more aggressive nature of the tumor due to the special features related to the anatomical site, such as abundant lymphatic and blood drainage, leads to delayed diagnosis, and poor prognosis.
It emphasizes the need to raise the awareness of this invisible killer, making scalp examination an essential part of our routine dermoscopy screening and improving the early detection of scalp melanoma.
Dr. Verche Todorovska, MD, dermatologist with special interest in dermatoscopy and dermato-oncology. Fellow of the European Association of Dermatooncology (EADO), Board member of the International Dermoscopy Society (IDS), founder of the Macedonian Dermatoscopy Group. She is a holder of the Professional Diploma of Dermoscopy (HealthCert/IDS, 2020) and Dermoscopy of Excellence (Rome, 2019). Dr. Todorovska is also co-author of the Atlas of Dermatoscopy Cases: Challenging and complex clinical scenarios (Lallas, Cabo, 2020), Dermatoscopia: Uma visao global, 2023, Brazil. International lecturer and dermoscopy trainer.
Łysienie ogniskowe – diagnostyka różnicowa
Anna Waśkiel-Burnat
Ogniskową utratę włosów można obserwować w przebiegu różnych postaci łysienia niebliznowaciejącego i bliznowaciejącego. Do najczęstszych przyczyn ogniskowego łysienia niebliznowaciejącego należą: łysienie plackowate, trichotillomania i grzybica skóry głowy. Ogniska łysienia bliznowaciejącego natomiast możemy obserwować w przebiegu liszaja płaskiego mieszkowego, tocznia ogni-
skowego, wyłysiającego zapalenia mieszków włosowych i rozwarstwiającego zapalenia skóry głowy. Do rzadszych przyczyn ogniskowej utraty włosów należą: łysienie z ucisku, trichoteiromania i wrodzony ubytek skóry. Trichoskopia, dermoskopia i wideodermoskopia włosów i skóry owłosionej głowy w większości przypadków pozwala na rozpoznanie przyczyn łysienia ogniskowego.
Dr hab. n. med. Anna Waśkiel-Burnat – specjalistka w dziedzinie dermatologii i wenerologii. Od 2015 r. pracownik Katedry i Kliniki Dermatologicznej oraz wykładowca na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym. Autorka ponad 60 publikacji naukowych i 30 rozdziałów podręczników w języku polskim i angielskim. Młodszy redaktor w „Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology” i „International Journal of Dermatology”. Prelegent na wielu zagranicznych i polskich konferencjach, m.in. Amerykańskiej Akademii Dermatologii, Europejskiej Akademii Dermatologii i Wenerologii, International Dermoscopy Society, Euroderm Excellence czy World Congress of Trichoscopy oraz licznych kursach trichoskopowych.
ZESZYT STRESZCZEŃ
Czy dermatoskopia może wpłynąć na wybór leczenia w BCC?
Elżbieta Wójtowicz
Cechy dermatoskopowe raków podstawnokomórkowych (BCC) zostały po raz pierwszy opisane ponad dwie dekady temu, a lista kryteriów związanych z BCC była wielokrotnie aktualizowana i wzbogacana. Obecnie dermatoskopia jest uważana za kluczowe narzędzie w diagnostyce BCC, ponieważ umożliwia jego wczesne wykrycie oraz odróżnienie od innych nowotworów skóry. Ponadto najnowsze badania wykazały, że dermatoskopia jest również przydatna w planowaniu leczenia BCC, umożliwiając dokładniejszą ocenę marginesów chirurgicznych, a także różnicowanie między poszczególnymi podtypami histologicznymi, wariantami barwnikowymi i niebarwnikowymi raków podstawnokomórkowych. Dodatkowo po zastosowaniu zachowawczych metod leczenia dermatoskopia pozwala na precyzyjne wykrycie resztkowych zmian lub w przypadku nieradykalnego usunięcia chirurgicznego BCC – pojawiającej się w późniejszym czasie wznowy miejscowej.
Dr n. med. Elżbieta Wójtowicz – Centrum Leczenia Nowotworów Skóry i Czerniaka, 5 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką w Krakowie.
ZESZYT STRESZCZEŃ
Panel
dyskusyjny: Histopatologia
jest
ostatecznym werdyktem – contra
Elżbieta Wójtowicz
Badanie histopatologiczne stanowi złoty standard w rozpoznawaniu zmian melanocytarnych, jednak –podobnie do innych metod diagnostycznych – nie jest wolne od ograniczeń zarówno związanych z techniką badania, jak i subiektywną oceną patologa. Równocześnie pewne i prawidłowe rozpoznanie histopatologiczne ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia najlepszej dalszej opieki nad pacjentami. Interpretacja wyniku badania histopatologicznego powinna się odbywać w kontekście danych klinicznych, takich jak np. wiek pacjenta czy lokalizacja usuniętej zmiany, techniki pobierania materiału do badania histopatologicznego (usunięcie całości zmiany lub wycinka ze zmiany) oraz w odniesieniu do obrazu dermatoskopowego. Do zmian, które mogą okazać się szczególnie trudne w jednoznacznej ocenie histopatologicznej, należą: zmiany spitzoidalne, zmiany wykazujące
duży stopień regresji, czerniaki wywodzące się ze znamienia barwnikowego, zmiany w lokalizacjach specjalnych oraz zmiany rozpoznawane na podstawie wycinków w związku z dużym rozmiarem lub lokalizacją. Z uwagi na powyższe szczególnie istotne jest dostarczenie histopatologowi wyczerpujących danych klinicznych zarówno z badania, jak i z wywiadu, dokładne wypełnianie skierowań, a czasem dodatkowy kontakt telefoniczny z prośbą o ponowną konsultację preparatu, nie tylko gdy nie rozpoznano czerniaka, ale również w sytuacji, gdy czerniak został rozpoznany np. u dziecka czy nastolatka. Ponadto istnieje grupa zmian melanocytarnych, w przypadku których mimo dołożenia należytej staranności nie jest możliwe jednoznaczne sklasyfikowanie zmiany na podstawie dostępnych kryteriów histopatologicznych.
Dr n. med. Elżbieta Wójtowicz – Centrum Leczenia Nowotworów Skóry i Czerniaka, 5 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką w Krakowie.
ZESZYT STRESZCZEŃ
Jak
nie przeoczyć czerniaka – cechy dermatoskopowe i przypadki kliniczne
Elżbieta Wójtowicz
Większość czerniaków jest łatwa do rozpoznania klinicznego, wykorzystując kryteria ABCDE, czy dermatoskopowego, stosując analizę wzorca lub inne systemy oceny zmian skórnych. Czasem jednak morfologia zmian w badaniu klinicznym czy dermatoskopowym nie wystarcza na postawienie rozpoznania lub nawet podejrzenia rozpoznania czerniaka. Stąd w celu ujednolicenia postępowania w takich przypadkach opisano praktyczne zasady badania dermatologicznego łączące dane wynikające
z oceny klinicznej, wywiadu oraz badania dermatoskopowego zmian. Znaczny odsetek zgonów z powodu czerniaka wynika z czynników kulturowych, ogólnej edukacji czy przyzwyczajeń zarówno pacjentów, jak i lekarzy, a nie z braku dostępnej wiedzy medycznej czy niewydolności narzędzi diagnostycznych i terapii. Stosowanie powyższych zasad umożliwi zawężenie szarej strefy diagnostycznej i wczesne rozpoznanie czerniaków, które nie spełniają klasycznych kryteriów morfologicznych.
Dr n. med. Elżbieta Wójtowicz – Centrum Leczenia Nowotworów Skóry i Czerniaka, 5 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką w Krakowie.
UVFD w BCC
Magdalena Żychowska
Rak podstawnokomórkowy (ang. basal cell carcinoma – BCC) jest najczęstszym niemelanocytarnym nowotworem skóry. Wczesna diagnostyka i leczenie są istotne, by uzyskać jak najlepszy efekt estetyczny i zmniejszyć ryzyko wznowy. Dermatoskopia fluorescencyjna indukowana światłem ultrafioletowym (ang. ultraviolet-induced fluorescence dermatoscopy – UVFD) jest nową nieinwazyjną techniką obrazowania, coraz częściej wykorzystywaną w dermatologii ogólnej i dermatoonkologii. Ostatnie doniesienia wskazują na przydatność tej metody w ocenie BCC, zwłaszcza w przypadku małych guzów (< 5 mm), zmian zlokalizowanych na twarzy, a także odmian guz -
kowych i bezbarwnikowych. W przypadku BCC cechy widoczne w UVFD to m.in. ciemna sylwetka guza, zatarty wzorzec mieszków włosowych, brak niebiesko-zielonej lub pomarańczowo-różowej fluorescencji mieszkowej, obecność czarnych globul, biało-niebieskiej łuski, linijnych rozgałęzionych naczyń krwionośnych, nadżerek/ owrzodzeń, białych globul, niebieskich fluorescencyjnych włókien i dobrze odgraniczonych brzegów zmiany. Ponadto UVFD ułatwia wizualizację miejsca wcześniejszej biopsji zmiany oraz poprawia widoczność skupionych biało-żółtych globul (ang. multiple aggregated yellow-white globules – MAY globules).
Dr hab. n. med. Magdalena Żychowska jest profesorem Uniwersytetu Rzeszowskiego, specjalistą dermatologii i wenerologii (UEMS-EBDV Diploma), wykładowcą akademickim. Jej działalność naukowa skupia się wokół nieinwazyjnych metod obrazowania skóry, w szczególności dermatoskopii i refleksyjnej mikroskopii konfokalnej. Swoje umiejętności doskonaliła w trakcie zagranicznych staży naukowych (m.in. w Oregon Health and Science University w Portland, USA; Department of Dermatology and Skin Bank w Sienie, Włochy; Medical University of Vienna, Austria).
STRESZCZEŃ
ZESZYT