KLASSIEKE ZAKEN by tein janmaat

29ste jaargang oktober 2009 Nr 5

KLASSIEKEZAKEN

Een gratis tijdschrift voor liefhebbers van klassieke muziek

Johannette Zomer & Bart Schneemann,

ideale partners

exclusieve aanbieding Schubert blijft jong bij Duitse twintigers

www.KLASSIEKE ZAKEN.nl

klassieke zaken specialisten

Winkels met een enveloppe hebben postorderservice

ALKMAAR Klassika Z 

DORDRECHT Dordrecht Klassiek 

Velvet Music 

AMERSFOORT De Algemene Boekhandel 

DRIEBERGEN CD Artline 

MAASSLUIS Mastersound 

Canadaplein 11-13, 1811 KE 072-5280 131 | www.klassikaz.net | info@klassiekaz.net

Leusderweg 184-188, 3817 KE 033-4622222 | www.algemeneboekhandel.nl Algemene.boekhandel@wxs.nl AMSTELVEEN De Bijenkorf CD Afd.

Voorstraat 435, 3311 CT 078-6122169 | dordrechtklassiek@telfort.nl

Noordvliet 29, 3142 CH 010-5917822 | peter@mastersoundonline.nl

EINDHOVEN Bullit Klassiek 

MAASTRICHT De Bijenkorf CD Afd.

Piazza 1, 5611 AE 0900-0919 | www.vanleestklassiek.nl

Van Baerlestraat 94, 1071 BB 020-6751653 | www.broekmans.com cdafdeling@broekmans.com

vanLeest Klassiek  H. Boexstraat 12-14, 5611 AJ 040-2433970 | www.vanleestklassiek.nl jkraanen@vanleest.nl

De Bijenkorf CD Afd.

Dam 1, 1012 JS 0900-0919 | www.vanleestklassiek.nl

ENSCHEDE Boekhandel Broekhuis 

Achter hetVleeshuis 26, 6211 GS 0900-0919 | www.vanleestklassiek.nl

MIDDELBURG De Drukkerij 

De Bijenkorf CD Afd. AMSTERDAM Broekmans & van Poppel 

Nieuwe Rijn 34, 2312 JE 070-5128157 | www.velvetmusic.nl

Traaij 1-C, 3971 GB 034-3521532 | www.cdendvd.nl | shop@cdendvd.nl

Heuvel Galerie 138, 5611 DK 040-2465107 | www.bullitklassiek.nl | info@bullitklassiek.nl

Galerij 152, 1181 ZS 0900-0919 | www.vanleestklassiek.nl

Markt 51, 4331 LK 0118-886874 | www.drukkerijmiddelburg.nl muziek@drukkerijmiddelburg.nl NIJMEGEN Boekhandel Roelants 

LUX, Marienburg 38-39, 6511 PS 024-3221734 | www.roelants.com | roelants@roelants.com

Weteringschans 193, 1017 XE 020-6265538 | charlesmuziek@planet.nl

Marktstraat 12, 7511 GD 053-4325210 | www.boekhandelbroekhuis.nl klassiek@boekhandelbroekhuis.nl

Kroese Klassiek 

Concerto  Utrechtsestraat 54-60, 1017VP 020-6245467 | www.concerto.nu | klassiek@concerto.nu

Plato Enschede  Haverstraatpassage 54, 7511 EZ 053-4316167 | www.platomania.nl | enschede@platomania.nl

OLDENZAAL Lansink HiFi, Video & CD’s 

Charles Muziek 

Le Disque d’Or 

Gelderlandplein 211, 1082 LX 020-6441696 | le-disque-dor@zonnet.nl

Fame Music 

Kalverstraat 2-4, 1012 PC 020–6382525 www.fame.nl | info@fame.nl

ARNHEM Muziekhandel Bergmann 

Koningsstraat 19, 6811 DG 026-4423014 | www.bergmann.nl | cd@bergmann.nl

De Bijenkorf CD Afd.

Ketelstraat 45, 6811 CZ 0900-0919 | www.vanleestklassiek.nl BREDA Muziekhandel Spronk 

Friesestraat 50, 7741 GX 0524-517332 | www.musicstore.nl | vogelzang31@zonnet.nl

DELFT Muziekhandel Van Buytene 

Binnenwatersloot 16, 2611 BK 015-2123853 | www.cd-klassiek.nl | van.buytene@csnet.nl DEN HAAG De Bijenkorf CD Afd.

Wagenstraat 32, 2512 AX 0900-0919 | www.vanleestklassiek.nl Caminada Classics 

ERMELO

Javastraat 41-A, 2585 AD 070-3466277 | www.caminada.nl | info@caminada.nl

DEVENTER Plato Deventer 

Kleine Overstraat 33, 7411 JH 0570-612539 | www.platomania.nl | deventer@platomania.nl De Woestijnroos 

Kleine Overstraat 30-32, 7411 JM 0570-642491 | www.woestijnroos.nl | info@woestijnroos.nl

oktober 2009

Postbus 178, 7570 AD 0541-512981 | lansinkhifi@planet.nl

ROOSENDAAL Het Verboden Rijk 

GRONINGEN Grammofoonhuis Het Carillon 

ROTTERDAM De Bijenkorf CD Afd.

Kwinkenplein 6, 9712 GZ 050-3123625 | www.hetcarillon.nl | info@hetcarillon.nl

Plato Groningen 

Oude Ebbingestraat 41, 9712 HB 050-3135055 | www.platomania.nl | groningen@platomania.nl

Nieuwe Markt 66 e, 4701 AL 0165-529223 | www.verbodenrijk.nl | info.verbodenrijk@libris.nl

Coolsingel 105, 3012 AG 0900-0919 | www.vanleestklassiek.nl

vanLeest Donner Klassiek

Lijnbaan 150, 3012 ER 010-4046100 www.vanleestklassiek.nl pvreugdenhil@vanleest.nl Snijders Hifi CD Classique 

Herestraat 91-93, 9711 LD 050-3122382 | www.muziekhandelvink.nl info@muziekhandelvink.nl

Hoogstraat 137-139, 3011 PM 010-4125000 | www.snijders-hifi.com | info@snijders-hifi.com

HAARLEM Bruno Klassiek 

UTRECHT De Bijenkorf CD Afd.

Gierstraat 50, 2011 GE 023-5323240 | www.brunoklassiek.nl | info@brunoklassiek.nl

Akerstraat 5, 6411 GV 045-5715550 | www.smeetsklassiek.nl info@smeetsklassiek.nl ´s-HERTOGENBOSCH Pieter van Os CD 

Snellestraat 44, 5211 EN 073-6131150 | www.pietervanoscd.nl pietervanoscd@home.nl

KROMMENIE Erwin Vermast CD-DVD shop 

Zuiderhoofdstraat 2, 1561 AL 075-6216382 | www.erwinvermast.nl | info@erwinvermast.nl LEEUWARDEN Poort 

Voorstreek 6, 8911 JN 058-2123905 | www.poortmusic.nl | poort@poortmusic.nl LEIDEN Firma H.G. Van Luyken

Breestraat 97 071-5120035 | Vanluijken.klassiek@tiscali.nl Plato Leiden 

Vrouwensteeg 4-6, 2312 DZ 071-5149689 | www.platomania.nl | leiden@platomania.nl

Sint Jacobsstraat 1a, 3511 BR 0900-0919 | www.vanleestklassiek.nl

Boudisque Classique 

HEERLEN Smeets Klassiek & Jazz 

vanLeest Paagman

Frederik Hendriklaan 217, 2582 CB 070-3383838 | www.vanleestklassiek.nl

Molenstraat 126, 6511 HL 024-3221346 | Kroese.nijmegen@planet.nl

Riemer & Walinga CD Afd.  Stationsstraat 131, 3851 ND 0341-552405 | www.riemer-walinga.nl ermelo@riemer-walinga.nl

Vink Beeld & Geluid 

Wilhelminastraat 24, 4818 SG 076-5215213 | www.spronk.nl | info@spronk.nl

COEVORDEN Music Store 

Vredenburg 31, 3511 BC 030-2321488 | www.boudisque.nl | utrecht@boudisque.nl

Plato Utrecht 

Voorstraat 35, 3512 AJ 030-2310826 | www.platomania.nl | utrecht@platomania.nl VENLO

Sounds Recordshop BV  Parade 66, 5911 CE 077-3510625 | www.sounds-venlo.nl | info@sounds-venlo.nl ZIERIKZEE Delta Discs 

Mol 15, 4301 JC 0111-414699 | ddisks@csnet.nl

ZUTPHEN Music All In 

Beukerstraat 24, 7201 LE 0575-516444 | www.musicallin.net | info@musicallin.net

ZWOLLE Plato Zwolle 

Klokkensteeg 14, 8011 XV 038-4225354 | www.platomania.nl | zwolle@platomania.nl

Alle besproken cd’s in het magazine zijn te allen tijde door de Klassieke Zaken Specialist te bestellen. Ook als een winkelier een cd uit het magazine niet op voorraad heeft, kunt u deze binnen een paar dagen thuis ontvangen of afhalen bij uw Klassieke Zaken Specialist.

exclusieve aanbieding

Schubert blijft jong bij Duitse twintigers Julia Fischer is een violiste die al als tiener op de grote podia stond. Zo gaf de Beierse in haar eindexamenjaar een weergaloos recital in het Concertgebouw. KLASSIEKEZAKEN adviesprijs*

95 ,

EXCLUSIEVE AANBIEDING

95 ,

* Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 2 * Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 20 november 2009.

www.klassiekezaken.nl

Geen wonder dat ze nu, op haar 27ste, een schat aan ervaringen met zich meedraagt. De pianist Martin Helmchen, een jaar ouder, doet in niets voor haar onder. Deel 1 van hun Schubertopnamen, met de complete werken voor viool en piano, is net uit. Telkens opnieuw verrassen ze door fijne nuanceringen, maar daarnaast blijven ze jong, fris en onstuimig. Met die houding maken ze Schuberts geniale muziek onweerstaanbaar.

Franz Schubert Complete werken voor viool en piano, deel I Julia Fischer, Martin Helmchen PTC 5188374/095 465 VKZ

klassieke zaken 29e jaargang, nummer 5 oktober 2009 Winkelprijs € 3,15 Het magazine wordt uitgegeven onder verantwoordelijkheid van de Vereniging Klassieke Zaken (tevens redactieadres), Henriëtte Zrour, Soestdijkerstraatweg 21 1213 VP Hilversum, tel 035-6229370, fax 035-6229371, e-mail: info@klassiekezaken.nl

deze maand

Hoofdredacteur

Be˘ la Luttmer Aan deze aflevering werkten mee

Aad Alblas, Frederike Berntsen, Marcel Bijlo, Joep Christenhusz, Arjan van Dijk, Cornell Evers, Hans Heg, Hieke van Hoogdalem, Frans Jansen, Paul Janssen, Basia Jaworski, Doron Nagan, Andrew van Parijs, Jan Peter Raat, Lonneke Regter, Katja Reichenfeld, Gerard Scheltens, Marijke Schouten, Willem Veldhuizen, Jurjen Vis, Jos van der Zanden, Chris Zuiderhout Eindredactie

Bela ˘ Luttmer Eddie Vetter

Marco Beasley werkt opnieuw met NBE

Patricia Kopatchinskaja, onconventionele ster

Art direction + vormgeving

colofon

Tein, www.tein.nl

Traffic en productie

Petra Behm Cover foto

Jonas Sacks

Klassieke zaken verschijnt tweemaandelijks in een oplage van 50.000 stuks en wordt verspreid via de dealers van de Vereniging Klassieke Zaken en toegestuurd aan de Klassieke Zaken Clubleden. Ledenadministratie

Abonnementenland, Postbus 20, 1910 AA Uitgeest, tel 0900 - Aboland (0900 - 2265263 - A 0,10 per minuut), fax 0251-310405 www.aboland.nl

15 16

Stopzetten abonnement

Paul van Nevels ontdekkingen

Zo veel mogelijk is getracht rechthebbenden van foto’s te achterhalen. Zij die in verband hiermee niet zijn benaderd kunnen contact opnemen met de uitgever.

oktober 2009

Sol Gabetta speelt in Rotterdam

Opzegging van het lidmaatschap kan uitsluitend schriftelijk en dient ten minste acht weken voor het verstrijken van de jaarlijkse termijn te geschieden. Prijswijzigingen lidmaatschap voorbehouden.

De in dit magazine gerecenseerde cd’s zijn uitsluitend geselecteerd op kwaliteit. De naam Klassieke Zaken is gedeponeerd voor de Benelux ISSN-nummer 1388-4581 Prijswijzigingen, druk- en zetfouten voorbehouden.

New Dutch Academy speelt Zappa

Yasmin Levy graaft in haar verleden

fotograaf peter arno broer

en verder

VAN DE REDACTIE

Facelift Exclusieve aanbieding 03 Jonge Schubert van

Julia Fischer

en Martin Helmchen Klassieke Zaken aanraders 10

Fijnzinnigheid troef bij Sol Gabetta Vurig pleit voor Hendrik Andriessen Verborgen muziekleven Oranjes onthuld nieuw project John Eliot Gardiner

Exclusieve boxaanbieding 52

Juwelen uit de collectie van Harmonia Mundi

Artikelen 06

Johannette Zomer en Bart Schneemann,

ideale partners

12 Toverformule Nederlands

Blazers Ensemble

werkt opnieuw 15 Sol Gabetta en Charles Dutoit publiekstrekkers in Rotterdam 16 Patricia Kopatchinskaja: ‘Beethovens vrijheid moet overkomen’ 18 Nieuwe harpversie voor Canto Ostinato 19 Wereldpremières van het Huelgas Ensemble 21 Zappa door de New Dutch Academy 55 Yasmin Levy zingt verloren gewaand lied Rubrieken 04

colofon 05 van de redactie 08 clubpagina 09 berichten 22 Hans Hegs column 39 de beste klassieke cd’s 56 de beste Andere Klassiekers 58 puzzel Op vertoon van de clubledenpas extra korting voor Clubleden.

lassieke Zaken heeft de afgelopen zomermaanden niet stilgezeten. Er is gepiekerd en gepuzzeld, gesteggeld en vergaderd over een nieuwe uitstraling voor het blad. Niet alleen door ons, de makers, maar ook door u, de lezers van Klassieke Zaken. Op de prijsvraag over een nieuwe naam is massaal gereageerd. Dank daarvoor! Toch hebben we uiteindelijk, na vele gespreksrondes, besloten dat het beter is te blijven bij de oude, beproefde titel die al zo bekend is bij de liefhebber van klassieke muziek. En wat blijkt? Met de nieuwe opmaak lijkt het alsof die naam ook frisser is gaan klinken. Klassieke Zaken was het en Klassieke Zaken blijft het, maar het gevoel erbij is jonger en meer op de toekomst gericht. Nog altijd willen we u vooral informeren. Over de vele kwaliteitscd’s en -dvd’s die in de speciaalzaken verschijnen. Over de verhalen achter die cd’s en dvd’s, liefst opgetekend uit de mond van de musici en componisten zelf. Over opmerkelijke fenomenen die onze vaste columnist Hans Heg in de muziekwereld signaleert. Daarnaast bieden we u de gelegenheid exclusieve aanbiedingen en zorgvuldig samengestelde cd-boxen aan te schaffen voor een vriendenprijs. Ter gelegenheid van het vernieuwde blad presenteren we een uitzonderlijk mooie boxaanbieding: 29 cd’s, aangevuld met een dvd met teksten, waarop Harmonia Mundi het mooiste uit zijn collectie geestelijke werken heeft verzameld. Chronologisch wordt de geschiedenis van het genre vanaf de middeleeuwen in kaar t gebracht. Zo dirigeert Philippe Herreweghe vespers van Monteverdi, het Requiem van Mozart, Mendelssohns oratorium Paulus en nog een groot aantal andere werken. Het Filharmonisch Kamerorkest Estland zingt onder leiding van Paul Hillier onder meer orthodoxe kerkmuziek uit de zeventiende en achttiende eeuw en vespers van Rachmaninov. Les Arts Florissants geven onder leiding vanWilliam Christie een weergaloze uitvoering van Händels Messiah. En uit de recente geschiedenis is er de opname die Kent Nagano met het Deutsches Symphonie-Orchester Berlin heeft gemaakt van de theatrale MASS van Leonard Bernstein. Een waardige opmaat voor een nieuwe periode in het bestaan van Klassieke Zaken!

Het uiterlijk is veranderd, het informatieve karakter blijft

˘ Luttmer Bela oktober 2009

Interview klassieke zaken Ze zijn gepassioneerd en voelen dezelfde liefde voor de muziek en het samenspelen. Ze vlijen zich tegen elkaar aan, delen plaagstootjes uit en genieten intens. Kortom, de sopraan Johannette Zomer en de hoboïst Bart Schneemann zijn aan elkaar gewaagd. Op hun nieuwe cd Love and madness voeren ze werken van Händel uit.

Johannette Zomer

‘Soms hoor je niet wie er speelt of zingt’

et is niet de eerste keer dat Johannette Zomer en Bart Schneemann samenwerken. Zo’n zeven jaar geleden verscheen de cd It takes two met de Blake Songs van Ralph Vaughan Williams. ‘Die samenwerking heb ik altijd als een speciale gebeurtenis gekoesterd’, vertelt

6 oktober 2009

Zomer. ‘De vermenging van mijn stem met Barts manier van muziek maken voelt heel bijzonder. Soms hoor je niet eens wie er speelt of zingt. Dat hij op onze nieuwe cd een barokinstrument hanteert, maakt geen verschil. Hij laat zijn instrument klinken als een menselijke stem.’ Het is duidelijk dat de musici hun bewondering

voor elkaar niet onder stoelen of banken steken. Schneemann heeft in Johannette Zomer een ideale muzikale partner gevonden. Hij roemt haar techniek, die dienstbaar is aan de muziek. Volgens de hoboïst kan ze lief zingen, maar ook rauw, jubelend, hartstochtelijk en is ze zo vrij als een vogeltje in haar timing. De beleving van de cd-opname met het werk van Händel beschrijft Schneemann als een eerste verliefdheid: ‘Onzekere passen, nieuwsgierigheid en nog een beetje onwetend over hoe de ander voelt. Maar vooral: gespannen over hoe het af zal lopen.’ En telkens is daar weer de chemie tussen de twee. Zomer: ‘Tijdens de repetities lijkt het er gemoedelijk aan toe te gaan, kan het zelfs soms nog wat rommelig klinken. Maar zodra het rode lampje in de opnamestudio brandt, tillen we elkaar op en ontstaat de vanzelfsprekende magie.’ Eerst Vaughan Williams en nu Händel, repertoire uit twee verschillende tijdperken: het is tekenend voor de veelzijdigheid van Zomer en Schneemann. Ook als ze niet samenwerken, hebben ze een rijk gevuld muzikaal leven. Johannette Zomer is van vele markten thuis. Ze zingt middeleeuws repertoire en barokmuziek, maar met hetzelfde gemak vertolkt ze werken uit de twintigste eeuw. De zangeres won in 2008 een Edison voor de cd met Bachcantates die ze opnam met het Ensemble Florilegium. Begin dit jaar stond Zomer op het podium bij de Nederlandse Opera. Een langgekoesterde wens ging daarmee in vervulling. Ze zong de rollen van Cinzia, Pasitea en Ombra di Clerica in Ercole amante van Francesco Cavalli onder leiding van Ivor Bolton. Het zingen van de Händelaria’s is voor de sopraan een heel andere ervaring. ‘In een opera zijn er zoveel dingen waar je tegelijk op moet letten. Je moet bij wijze van spreken de dirigent nog in de gaten houden terwijl je op je kop staat. Bovendien draag je dan prachtige, maar ingewikkelde kostuums’, zegt Zomer lachend. ‘Ach, het gaat om de inleving in de muziek. Het is een taal die ik beheers, dus het uiteindelijke verschil is toch niet groot.’ Ook Schneemann, voormalig solohoboïst van

het Rotterdams Philharmonisch Orkest, is een allround musicus. Hij treedt op als solist, maar ook in kamermuziekbezetting met onder meer het Amsterdam Baroque Trio, is de artistiek leider van het Nederlands Blazers Ensemble én dirigeert. Componisten als Wolgang Rihm, TheoVerbey enTristan Keuris hebben muziek voor hem gecomponeerd. Händel kon naar Schneemanns eigen zeggen de mooiste melodieën van de wereld schrijven. De opmerking van de hoboïst bij Love and madness zegt genoeg: ‘Händel maakt je blij, melancholisch, gelaten en uitgelaten. Een componist die in staat is twee wezensvreemden als een sopraan en een hobo verliefd te laten worden, is een hele grote.’ Dat op het nieuwe schijfje van Zomer en Schneemann aria’s van Georg Friedrich Händel staan, is niet verwonderlijk. Dit jaar wordt herdacht dat de barokmeester 250 jaar geleden is gestorven. Cd’s als eerbetoon verschijnen bij bosjes. En soms springt er een uit, zoals Love and madness. De twee musici zijn de bibliotheek ingedoken en hebben gegrasduind in een grote hoeveelheid werken. Het was hun uiteraard te doen om vocale muziek met een concertante hobopartij. Al na de eerste selectie waren ze overtuigd: dit moest het worden. Hun keuze omvat beroemde én minder bekende aria’s als ‘Dolce riposo’ uit Teseo, ‘Chi t’intende?’ uit Berenice, ‘Caro, vieni a me’ uit Riccardo Primo en ‘Ah! Spietato’ uit Amadigi. De meeste aria’s hebben een zware dramatische lading, volgens Zomer. ‘De verlatenheid en het verdriet die uit de muziek spreken, passen bij de klanken van de hobo. Maar om de luisteraar niet de hele tijd met een zakdoek in de handen te laten zitten, hebben we besloten af en toe een wat lichter verteerbaar stuk te programmeren, zoals Händels Derde hoboconcert en de ‘Introduzione’ van de cantate Delirio amoroso.’ Naar die zorgvuldig gekozen balans is het prettig luisteren. Zo speelt Schneemann na het zwaarmoedige zuchten in Almirena’s aria ‘Lascia ch’io pianga’ uit Rinaldo de wat lossere en

Het opnemen van de cd voelde als een eerste verliefdheid

www.klassiekezaken.nl

Concert op 2 december om 20:15 uur Waalse Kerk te Amsterdam Johannette Zomer en Bart Schneeman begeleid door Musica Amphion o.l.v. Pieter-Jan Belder Programma:Werken van George Frideric Handel

rustgevende delen van het hoboconcert en dan volgt Zomer weer als Ariodante met ‘Scherza infida!’ Alle overgangen zijn natuurlijk. De stem van Zomer en de hobo van Schneemann smelten samen, zoals de zangeres al eerder opmerkte. Daaruit vloeit een aangename ontspanning voort in het spel van de twee die zich in alle stukken manifesteert. Dit vanzelfsprekend muziek maken is een feest voor het oor. Ook het orkest draagt zijn steentje bij. Zomer en Schneemann zijn op zoek gegaan naar een ensemble dat paste bij hun ideaalbeeld. Musica Amphion, in 1993 opgericht door de klavecinist en blokfluitist Pieter-Jan Belder, voorziet Händels muziek virtuoos maar allerminst opdringerig van heldere klankkleuren. De spelers zijn afkomstig uit gezelschappen als Frans Brüggens Orkest van de Achttiende Eeuw en het Freiburger Barockorchester. ‘Met zoveel know-how is het prettig samenwerken’, laat Zomer weten. ‘We hebben niet veel hoeven toelichten. Deze musici zijn zo gespecialiseerd dat we al snel écht muziek konden maken.’ door Frederike Berntsen

George Frideric Handel Arias - Love and Madness Johannette Zomer, Bart Schneemann Channel Classics – CCS 29209

oktober 2009

klassieke zaken Club

WORD NU LID

en profiteer meteen van heel veel klassiek voordeel Bent u nog geen lid? Dan mag u als klassieke-muziekliefhebber deze aanbieding beslist niet laten lopen. Het lidmaatschap levert u namelijk veel voordeel op en verdient u direct terug. * Een welkomst-cd t.w.v. - 14,95 * een kortingsbon t.w.v. - 5,-,

Kies GRATIS

één van de 6 CD’s als welkomstgeschenk.



* 10% korting op speciaal geselecteerde acties * extra korting op de boxaanbieding. Dit alles ondersteund in het tijdschrift dat tweemaandelijks uitkomt, boordevol informatie over klassieke muziek dat u automatisch wordt toegezonden.

Interessant ? Beslist, temeer omdat het lidmaatschap van de Klassiek Zaken Club slechts T12,95 per jaar kost. Naast de GRATIS cd t.w.v. T14,95 en de kortingsbon t.w.v. T5,- krijgt u automatisch het tweemaandelijks tijdschrift boordevol informatie over de wereld van de klassieke muziek thuisgestuurd. De kortingsbon kunt

❏ Ja, ik word voor 712,95 per jaar lid van de Klassieke Zaken Club.

u inwisselen bij aankoop van een willekeurige CD bij de Klassieke Zaken Specialist. Deze bon is niet inwisselbaar voor contanten, niet bij aankoop van de Nationale Entertainmentbon

Naam

❏ M ❏ V Geboortedatum

en niet i.c.m. andere acties of aanbiedingen.

Word nu lid en profiteer direct! U kunt zich direct inschrijven bij een van de 50 aangesloten Klas-

Adres

sieke Zaken Specialisten (zie de lijst op pag.2) en dan meteen het door u uitgekozen GRATIS welkomstgeschenk, de leden-

Postcode

Woonplaats

pas en de kortingsbon in ontvangst nemen. Wilt u zich via de afgebeelde bon aanmelden dan ontvangt u na betaling een

Telefoon

welkomstenvelopje thuis en kunt u bij de aangesloten Klassieke Zaken Specialist tegen inlevering hiervan uw GRATIS welkomst-

Email Ik verleen hierbij een machtiging aan Klassieke Zaken om het verschuldigde Bedrag voor lidmaatschap tot wederopzegging van mijn rekening af te schrijven. Bank/giro rekening

Handtekening

Mijn Klassieke Zaken Specialist

geschenk afhalen.

Liefhebbers van klassiek zijn lid van de Klassieke Zaken Club

Plaats

Deze bon kunt u opsturen naar : Vereniging Klassieke Zaken Antwoordnummer 1812, 1910 VB Uitgeest.

Voor verkoopadressen en meer informatie www.klassiekezaken.nl of 035-6229370

klassieke zaken berichten

foto Joke kops

foto Roos Westhoff

foto marco borggreve

De derde helft, spannende concertserie in Groningen

Opera voor iedereen

Triple Aa, drieluik Michel van der Aa

Combattimento Consort speelt onbekende kamermuziek van Haydn

De composities van Michel van der Aa staan in september en oktober centraal in Triple Aa. Drie Amsterdamse podia wijden zich in dit drieluik aan het werk van de internationaal bekende Nederlander. In het Muziek-

meerde Nederlands musici op

Opera perTutti! biedt een podium aan talentvolle jonge zangers.Onder leiding van de mezzosopraan Mylou Mazali zingen zij iedere donderdagavond in deVondelkerk in Amsterdam aria’s uit bekende en minder bekende opera’s, afgewisseld met lichtvoetige anekdotes en toelichtingen.

het podium. Na afloop is er een

Het programma wordt op de eerste

het Concertgebouw de Neder-

mermuziekwerken opnieuw onder de

afterparty waarin de musici en en-

zondag van de maand gepresenteerd

landse première van het semis-

aandacht te brengen. Intrigerend is

sembles zullen werken met jonge,

in deWachtkamer 3e klasse van het

cenische werk Das Buch der

dat het Combattimento Consort tij-

talentvolle collega’s en componisten

Spoorwegmuseum in Utrecht. Het

Unruhe (met de Duitse sterac-

dens de concerten gebruik maakt van

uit de regio.

bonte, steeds wisselende gezelschap

teur Klaus Maria Brandauer) en

de baryton, een zeventiende-eeuws

De Derde Helft wil vooral jongeren

bestaat uit studenten van de Dutch

in het Muziekgebouw aan ’t IJ

instrument dat enigszins lijkt op de

op een informele manier laten ken-

National Opera Academy en het

klinkt de liedcyclus Spaces of

viola da gamba, maar beschikt over

nismaken met nieuwe muziek, met

Utrechts Conservatorium.

Blank.

extra meeresonerende snaren, die ook

onder meer live-elektronica, akoes-

Vondelkerk, Amsterdam

After Life

getokkeld kunnen worden.

tische instrumenten of een mix van

op iedere donderdagavond (tot 17 december).

28 en 29/9,2,3,4/10,www.dno.nl

Concertdata

strijkkwartet en video. De bedoeling

Aanvang 20.15 uur

Das Buch der Unruhe

27 september 14.15 uur -

is jaarlijks één compositieopdracht

kassa open om 19.30 uur.

10/10 (ZaterdagMatinee)

Amsterdam, Concertgebouw Kleine Zaal

te verstrekken aan een (regionale)

Wachtkamer 3e klasse van het

www.concertgebouw.nl

(www.concertgebouw.nl)

componist.

Spoorwegmuseum Utrecht

Spaces of Blank

1 oktober

Concerten

op de eerste zondag van de maand

10/10 (Nederlandse Muziekdagen)

20.30 uur - Den Bosch,

24/10 ArnoldVeeman in de Noorder-

(tot 3 januari).Aanvang 14.00 uur,

www.muziekgebouw.nl

Muziekcentrum de Toonzaal

In de fonkelnieuwe concertserie De Derde Helft draait alles om nieuwe muziek. Met acht concerten in de Groningse muziekcentra Vera en Grand Theatre en in de Noorderkerk aan de Akkerstraat wordt de aandacht gevestigd op werk van Nederlandse componisten. Op elke avond staan gerenom-

Toen Joseph Haydn in 1809 stierf, liet hij een imposant oeuvre achter. Toch is een groot deel van zijn composities bij het grote publiek onbekend gebleven. Ten onrechte, vindt Jan Willem de Vriend, artistiek leider en oprichter van het Combattimento Consort Amsterdam.

theater is de herziene versie van

Hij grijpt Haydns 200ste sterfjaar

zijn opera After Life te zien, in

aan om een aantal van diens ka-

kerk, op 25/11 en op 22/1.

zaal open om 13.30 uur.

(www.detoonzaal.nl)

Informatie

Geen voorverkoop,wel reserveringen via

3 oktober

www.arnoldveeman.com, www.grand-

www.operapertutti.nl

20.00 uur - Enschede

theatre.nl, www.vera-groningen.nl

Grote Kerk (www.podiumtwente.nl) 28 november 20.00 uur - Nieuwkoop Hervormde Kerk (www.kamermuziek-nieuwkoop.nl)

www.klassiekezaken.nl

oktober 2009

Onze aanraders

muziekleven Oranjes onthuld Simon Murphy en zijn New Dutch Academy zijn in de muziekgeschiedenis van het Koninklijk Huis gedoken.

Vurig pleit voor Hendrik Andriessen

Het resultaat is opmerkelijk. Murphy onthult op zijn nieuwe cd zelfs een aantal premiĂ¨res van symfonieĂŤn die in de achttiende eeuw aan het hof van Willem V werden gespeeld. Kapelmeester Christian Ernst Graaf, concertmeester Friedrich Schwindl, viool- en altvioolvirtuoos Carl Stamitz, telg uit de beroemde familie, en cellist Francesco Zappa waren klinkende namen ten paleize. De New Dutch Academy behandelt hun werk met koninklijke egards.

Het werk van Hendrik Andriessen (1892-1981), de vader van Louis en Jurriaan Andriessen, wordt nog maar zelden geprogrammeerd. Ten onrechte, vinden de musici van het Amsterdam Bridge Ensemble. Jacobien Rozemond (viool), Doris Hochscheid (cello) en Frans van Ruth (piano) bewijzen met deze schitterende opname hun gelijk. De Cellosonate, de Vioolsonate, de Inventies voor viool en cello en het Pianotrio krijgen uitvoeringen waar de passie voor Andriessens oeuvre van afspat. Na het beluisteren van deze cd wil je meer weten van de componist wiens liefde voor de Franse muziek in al zijn werken voelbaar is.

Graaf, Schwindl, Stamitz, Zappa

Hendrik Andriessen Cellosonate,Vioolsonate, Drie inventies voor viool en piano, Pianotrio Amsterdam Bridge Ensemble

Crowning Glory, Zappa Symphonies New Dutch Academy o.l.v. Simon Murphy

Cobra 0030/095 467 VKZ

adviesprijs*

10% 95 ,

23 KLASSIEKE ZAKEN PRIJS 10 oktober 2009

Pentatone Classics PTC 5186 365/095 469 VKZ

korting voor clubleden

15,25

95 ,

adviesprijs*

10% 95 ,

23 KLASSIEKE ZAKEN PRIJS

korting voor clubleden

15,25

95 ,

* Geadviseerde KlassiekeZaken-actieprijzen, zolang de voorraad strekt of tot 20-11-2009.

Onze aanraders

Fijnzinnigheid troef bij Sol Gabetta

Nieuw project John Eliot Gardiner Nu hij zijn grote cantate-exercitie heeft voltooid is John Eliot Gardiner in de Brandenburgse concerten van Johann Sebastian Bach gedoken.

Het leven van de celliste Sol Gabetta (1981) is een aaneenschakeling van juichmomenten: ze wint prijzen, krijgt een exclusief contract aangeboden bij Sony en een gulle fan geeft haar een instrument van de bouwer Guadagnini in bruikleen. Haar nieuwste cd, met concerten van Hofmann, Haydn en Mozart staat zelfs in de Duitse top 100 gewoonlijk een plek die is voorbehouden aan popmusici. Die successen hebben haar niet gemakzuchtig gemaakt. Op deze cd is te horen hoe zorgvuldig ze de partituren heeft gelezen en hoe fijnzinnig ze communiceert met de musici van het Kammerorchester Basel. Jubelende media of niet, Sol Gabetta blijft zichzelf.

Hij zet vraagtekens bij de ontstaansgeschiedenis van de werken en komt tot opmerkelijke conclusies, ook op het gebied van de uitvoeringspraktijk. Die zorgen allereerst voor een grote ritmische drive en een enorme joie de vivre op deze splinternieuwe dubbel-cd. Gardiner heeft de opnamen gemaakt op een inspirerende locatie, de Spiegelsaal in het paleis in Kรถthen, waar Bach zelf zijn werk heeft uitgevoerd en waar de geest van de componist nog altijd voelbaar is.

adviesprijs*

Hofmann, Haydn, Mozart

Brandenburgse Concerten English Baroque Orchestra o.l.v. John Eliot Gardiner

Celloconcerten Sol Gabetta, Kammerorchester Basel o.l.v. Sergio Ciomei

2cd SDG 707/095 468 VKZ

Sony 88697547812/095 470 VKZ

10% 95 ,

44 2CD

Johann Sebastian bach

korting voor clubleden

KLASSIEKE ZAKEN PRIJS

www.klassiekezaken.nl

24,25

95 ,

adviesprijs*

10% 95 ,

23 KLASSIEKE ZAKEN PRIJS

korting voor clubleden

17,05

95 , oktober 2009

n 2002 oogstte het Nederlands Blazers Ensemble veel succes met Una Odissea, een avondvullend programma gebaseerd op de Odyssee van Homerus. Een vergelijkbaar project met Homerus’ Ilias als belangrijkste inspiratiebron kon niet uitblijven. Begin dit jaar was Una Iliade een feit en inmiddels ligt de liveopname van het concert in de schappen. Het is een vintage NBE-product geworden: van alles op een hoop geveegd en toch een som die veel wonderlijker en indrukwekkender is dan de samenstellende delen.

Toen het Nederlands Blazers Ensemble in 2002 in zee ging met het Italiaanse ensemble Accordone van de zanger Marco Beasley en de pianist en musicoloog Guido Morini was het volgens velen weer zo’n raar cross-overproject van het Nederlands Blazers Ensemble. Beasley werd immers niet beschouwd als een echte oudemuziekspecialist, daarvoor zong hij veel te veel als een rauwe volksmusicus of, in het beste geval, als een ‘popster van de klassieke muziek’. Morini was vanwege zijn onconventionele omgang met historische bronnen al even verdacht. Oude

12 oktober 2009

Toverformule Nederlands Blazers Ensemble werkt opnieuw Italiaanse tarantella’s, villanesca’s en ricercares pepte hij op met hier en daar oudemuziekwereldvreemde akkoorden. In het uiterste geval componeerde hij de stukken zelf. Die aanpak resulteerde in Una Odissea, een soort oudemuziektheater vol lichtvoetige melodieën en aangrijpende blazersklanken. Dankzij de voordrachtkunst van Beasley en de enorme flexibiliteit van de blazers werd het een hit. Inmiddels zijn Beasley en Morini algemeen geaccepteerd en worden ze zelfs beschouwd als musici die veel luisteraars dichter bij de oude

muziek hebben gebracht.Vandaar dat het begin dit jaar tijd was om Una Odissea nog eens dunnetjes over te doen. De andere helft van de tandem waar de faam van Homerus op stoelt, de Ilias, werd de inspiratiebron voor Una Iliade. Marco Beasley zorgde opnieuw voor de tekst en Guido Morini voor de muziek. En de toverformule deed wederom zijn werk. Magische noten zijn het, vol leed, drama en avontuur, meesterlijk en aanstekelijk vertolkt door het onweerstaanbare Hilliard Ensemble, de immer dramatische stem van Beasley en na-

Redactie klassieke zaken

www.klassiekezaken.nl

hebben als musici de bevoorrechte positie dat we alle vormen en soorten muziek kunnen spelen,dus waarom zouden we het laten? Ik snap niet dat mensen zich kunnen beperken tot een zeer krappe periode uit de geschiedenis en daar niets anders mee doen dan de muziek reproduceren. Ik vind het juist spannend om mooie programma’s te maken, dwarsverbanden te leggen, onszelf uit te dagen en grenzen op te zoeken.’ En daarom hebben Beasley, Morini en het Nederlands Blazers Ensemble elkaar wederom gevonden. En daarom is ook deze nieuwe cd een schijfje

geworden dat erom schreeuwt stil te worden beluisterd en je mee te voeren op de golven van die wonderbaarlijke tonen naar het menselijk wel en wee van oorlog, vrede, dood, leven en liefde. door paul janssen

Una Iliade

Marco Beasley, Guido Morini, Nederlands Blazers Ensemble,The Hilliard Ensemble NBECD024

oktober 2009

fotograaf remke spijkers

tuurlijk de schitterende blazers. Oud? Klassiek? Volksmuziek? Jazz misschien? Het is er allemaal en het doet er niet toe.‘Ik hou er niet van om vast te zitten in hokjes’, zei Bart Schneemann, hoboïst en artistiek leider van het NBE, al eens. ‘Muziek is muziek. Ik kom er steeds meer achter hoe idioot het is om klassieke muziek te isoleren. De kracht van muziek is de kwaliteit, ongeacht het genre. Laatst speelde de ud-speler Driss el Maloumi in een van onze programma’s een traditionele ud-solo uit Marokko. Daar zat alles in, het is minstens zo rijk als een Mahlersymfonie.Wij

SOL GABETTA

‘H

bijt spits af in Rotterdamse topserie

et Beste van het Beste’: zelfverzekerder kan het motto van de serie Wereldberoemde Orkesten in de Rotterdamse Doelen niet zijn. Het worden heel bijzondere concerten in de als nieuw blinkende Grote Zaal: Charles Dutoit dirigeert het Royal Philharmonic Orchestra (20 oktober), Philippe Herreweghe presenteert l’Orchestre des ChampsÉlysées (16 maart) en Mikhail Pletnev komt het Koninklijk Concertgebouworkest dirigeren (22 mei). De dirigent Charles Dutoit geeft op 20 oktober het eerste concert in de prestigieuze serieWereldberoemde Orkesten. Hij heeft een aantrekkelijk programma samengesteld waarin zijn liefde voor het Franse repertoire naar voren komt. En hij brengt mee... de jonge Argentijnse Sol Gabetta, die op haar Guadagnini-cello uit 1759 het concert van Edward Elgar zal spelen. Een werk dat voor eeuwig verbonden lijkt te zijn aan wijlen Jacqueline Dupré, wier onvergetelijke opnamen een norm hebben gesteld waarmee Sol Gabetta graag de uitdaging aangaat. Dat kan de in Basel wonende 28-jarige celliste wel worden toevertrouwd. Als peutertje al zong ze een werkje van Vivaldi foutloos na. Ze won allerlei prijzen en www.klassiekezaken.nl

bouwde een internationale solocarrière op. Haar discografie werd pas nog verrijkt door mooie RCA-opnamen van Sjostakovitsj (Tweede celloconcert en Sonate) en Hofmann - Haydn Mozart, met onder andere een cellobewerking van Mozarts Hoboconcert KV 314. Wie brengt Dutoit nog meer mee...? Het Royal Philharmonic Orchestra uit Londen. Het is ooit opgericht door de legendarische Sir Thomas Beecham, die het zo sterk naar zijn inzichten kneedde dat het voor zijn opvolgers moeilijk werd er greep op te krijgen. Gelukkig behoren die perikelen allang tot het verleden. Sinds de jaren tachtig gaat het uitstekend met het orkest. Het was in 1986 het eerste dat zijn eigen cd-label oprichtte, RPO Records, en daarmee een trend zette.Voor de ambities van Charles Dutoit, nu 73 jaar, maar nog altijd actief in het centrum van het muziekleven, is het prestigieuze orkest een heel geschikt vehikel. Zoals alle topdirigenten is de Zwitser Dutoit een kosmopoliet die overal ter wereld thuis is. Het langst, een kwarteeuw, heeft hij voor het Orchestre Symphonique de Montréal gestaan. Hij

bouwde het uit tot het belangrijkste Canadese orkest. Daarnaast had hij een jarenlange relatie met het Orchestre National de France en het Philadelphia Orchestra. Wat dirigeert hij...? Het wordt een Brits-FransTsjechisch programma, want naast Elgar zal Dutoit zich wijden aan een van zijn specialiteiten: Ravel, wiens Ma mère l’oye op het programma staat. Zijn Decca-opname van dit werk met het orkest van Montréal is exemplarisch en we mogen dus uitkijken naar het Rotterdamse optreden. De avond wordt afgesloten met de Nieuwe Wereld-symfonie van Dvorák, zodat er ook nog een Amerikaans tintje aan te pas komt. Daarmee krijgen we drie verschillende facetten te horen van het RPO en zijn dirigent. Het zou wel eens kunnen dat er met ‘het beste van het beste’ niets te veel is gezegd. Trouwens: Sol Gabetta komt dit seizoen nog eens in de Doelen. Op 18 t/m 21 maart 2010 speelt ze opnieuw Elgar, maar dan met ons eigen Rotterdams Philharmonisch Orkest. Ook om naar uit te kijken.

Kaarten voor het concert van 20 oktober kosten normaal A 47,-. Lezers van Klassieke Zaken krijgen 20% korting en betalen A 37,60.

Charles Dutoit heeft BritsFransTsjechisch programma samengesteld

Reserveren kan bij de Kassa van de Doelen o.v.v. actie Klassieke Zaken via 010-2171717. De aanbieding kan ook worden gereserveerd in combinatie met een concertdiner. Lezers betalen dan A 68,10. Inbegrepen in de prijs zijn het concertkaartje, een driegangendiner in de Doelen bereid door het team van tweesterrenkok Ron Blaauw en een drankje bij het diner.

door Gerard Scheltens

Hofmann, Haydn, Mozart Celloconcerten Sol Gabetta, Kammerorchester Basel o.l.v. Sergio Ciomei Sony 88697547812 zie voor de speciale aanbieding pag 11

oktober 2009

fotograaf Marco Borggreve

PODIUM klassieke zaken

Interview klassieke zaken

‘Beethovens vrijheid moet overkomen bij het publiek’

16 oktober 2009

‘N

ee, ik betaal wel’zegt Patricia Kopatchinskaja resoluut. ‘Tegenwoordig krijg ik een behoorlijk honorarium voor mijn concerten. Dat komt er van als je cd’s hebt opgenomen. Een aantal jaren geleden kon ik dit nog niet doen. Stond ik te dubben of ik wel of niet zou lunchen.’ Ze lacht haar ontwapenende lach. In korte tijd is de violiste uitgegroeid van een veelbelovend meisje uit Moldavië tot een internationaal fenomeen. Critici rollen over elkaar heen om haar spel met superlatieven te prijzen. En de tegengeluiden steken inmiddels net zo hard de kop op. Zo werd er opYouTube flink gemopperd op haar ruige vertolking van Beethovens Kreutzersonate. ‘Dit heeft niets te maken met klassieke muziek’, schreef een boze luisteraar, ‘dit is cross-over.’

fotograaf Marco Borggreve

Patricia Kopatchinskaja

De violiste Patricia Kopatchinskaja is in korte tijd een spraakmakende stersoliste geworden, mede dankzij haar onconventionele spel. Dat blijkt ook weer op haar laatste cd. Om met Philippe Herreweghe en zijn Orchestre des Champs-Élysées Beethovens complete werken voor viool en orkest te kunnen spelen schakelde ze voor het eerst over op darmsnaren. ‘Een levensveranderende ervaring’, aldus de violiste.

‘Ik ben in het geheel niet geïnteresseerd in perfectie’, verklaart Kopatchinskaja, kind van ouders die actief zijn in de Moldavische volksmuziek, rustig op een terras in zonnig Amsterdam. ‘Het gaat mij om de expressie. Ik wil een verhaal vertellen. En dat doe ik niet voor muziekwetenschappers en puristen maar voor mensen die openstaan voor de muziek, de ervaring.’ Bij het vertellen van dat verhaal is niets heilig, zo lijkt het. Op haar vorige cd, een recital met pianist Fazil Say, scheurt en krast Beethoven, klinkt Bartók naar rauwe volksmuziek en lijkt Ravel bij vlagen een heuse bluesgigant. En als het zo uitkomt, speelt ze met geestgenoot Say tijdens liveconcerten een wilde jazzversie van Für Elise. Ook haar jongste cd is even onconventioneel als overtuigend. Niet zozeer wat het repertoire betreft, maar vanwege de combinatie met Philippe Herreweghe en zijn Orchestre des Champs-Élysées. En vanwege het feit dat Kopatchinskaja op een historisch instrument en darmsnaren speelt. ‘Dat was niet mijn eerste keuze’, zegt ze eerlijk. ‘Ik wilde met Herreweghe en zijn orkest werken. Dat betekende automatisch dat ik op darmsnaren moest spelen.’ Vandaar dat ze voor Beethovens Vioolconcert, diens Romances op. 40 en 50 en het overgeleverde en zelden opgenomen fragment van het Vioolconcert uit 1791 (WoO 5) haar eigen Pressendaviool uit 1834 bespande met darmsnaren. ‘Het heeft mij vele nieuwe inzichten opgeleverd. Zo wist ik niet dat mijn viool zo innig, zo introvert kon klinken en dat ik de contrasten zo scherp kon aanzetten.’ Hoewel ze weinig op heeft met het idee van een historisch correcte uitvoering - ‘ik moet zorgen dat de boodschap overkomt bij het publiek van vandaag, dát is mijn verantwoordelijkheid’ - is ze voor de vertolking van Beethovens muziek voor viool en orkest zorgvuldig te werk gegaan. ‘Ik heb de manuscripten bestudeerd. Dat heeft mij een heel nieuwe kijk op het concert gegeven. Het mag soms ruig klinken. Het is een concert, geschreven in een periode van revolutie en bedoeld om het publiek angst aan te jagen. De viool is soms net een geest die onafhankelijk boven het orkest hangt.’ De studie van het manuscript gaf haar de vrijheid om de noten bijna improvisatorisch te laten klinken. ‘Beethoven schreef vele versies en ze zijn allemaal interessant.Wie weet wat er www.klassiekezaken.nl

allemaal gebeurd is, hoe het concert gespeeld werd voordat er een uiteindelijke versie in druk verscheen. Die vrijheid moet vandaag de dag ook bij het publiek overkomen.’ Om die vrijheid te bereiken moest Kopatchinskaja meer doen dan alleen maar de manuscripten bestuderen. ‘Ik heb een absoluut gehoor dat is ingesteld op een A van 440 Hz. Het orkest van Herreweghe speelt in een lagere stemming. Ik heb mijn oren tijdenlang moeten sluiten voor muziek op radio en tv om aan die lagere stemming te wennen.’ Ze speelde zelfs op concerten gewoon met het orkest mee om aan de stemming te wennen. ‘Een geweldige ervaring’, zegt ze nu. ‘Herreweghe is niet echt een dirigent, hij is een inspirator die musici uitnodigt om ook in symfonieën een soort kamermuziek te maken. Voor deze dirigent en dit orkest pas ik mijn oren graag aan. Herreweghe heeft voor mij zoveel nieuwe deuren van uitdrukkingsvaardigheid geopend. Ik heb echt leren luisteren, leren verinnerlijken. Herreweghe is een magiër voor mij.’ Hoewel het fragment van het Vioolconcert WoO 5 een extra dimensie aan de cd toevoegt - ‘we hebben alleen het overgeleverde fragment opgenomen en het verder niet willen voltooien’- is de vraag waarom ze Beethovens al zo vaak geregistreerde concert op wilde nemen een veelgestelde. ‘Ik heb er eigenlijk geen goed antwoord op. Ik had het gevoel dat we met elkaar onze Beethoven gevonden hadden, een moment van eeuwigheid dat ons verhief boven het aardse. Er gebeurde iets, een enorme diepgang, het gevoel van zo moet het.’ En de manier waarop het volgens de violiste moet, is nog steeds niet helemaal de gangbare manier. ‘Een interpretatie kopiëren is niet interessant voor mij. Ik wil het publiek bereiken. Mijn moeder zei altijd dat ze het zonde van haar tijd vond om naar een concert te gaan. Mensen willen daar alleen maar mooie muziek horen, er een sociale gebeurtenis van maken, maar zij wilde geraakt worden, geschokt zelfs. Dat ben ik met haar eens.Wat dat aangaat speel ik alles alsof het actuele volksmuziek is.’

Moldavisch zondagskind is uitgegroeid tot internationaal fenomeen

Ze heeft daarbij de laatste jaren niet alleen dankzij Herreweghe aan diepgang en uitdr ukkingskracht gewonnen: ‘Ik ben nu 32 jaar en ik heb een dochtertje van vier. Ik heb altijd gezegd dat ik geen cd’s wilde maken voordat ik een kind had gekregen. Een goede instelling: ik heb nu pas het gevoel dat ik echt iets te zeggen heb.’ Het moederschap is tegelijkertijd ook lastig, erkent ze. ‘Mijn moeder heeft mij altijd voorgehouden dat het vak van musicus niet goed is voor een vrouw. Hoewel ik het vak niet gekozen heb, maar het vak mij, zit er wel iets in. Een goede solist heeft iets manisch, is constant met zijn muziek bezig. Dat zie ik ook aan Fazil Say. Hij kan zo in zichzelf gekeerd zijn dat ik mij wel eens zorgen maak. Voor een vrouw, een moeder, is het anders. Er is altijd iets dat net zo belangrijk is. Dat brengt een verscheurdheid met zich mee; als ik concerten geef wil ik het liefst bij mijn kind zijn en omgekeerd. Gelukkig hoef ik niet meer zoveel te spelen. Dat is het voordeel van cd’s: mensen kunnen thuis luisteren en dan beslissen of ze mij willen horen of niet.’ door Paul Janssen

Ludwig van Beethoven Complete werken voor viool en orkest Patricia Kopatchinskaja, Orch. des Champs-Élysées o.l.v. Philippe Herreweghe NAÏVE V5174

oktober 2009

Redactie klassieke zaken

‘Frisia non cantat’, schreef een Romeinse auteur in de oudheid, waarmee hij louter doelde op de toen al beruchte Friese koppigheid. In de

nu voor harp solo

loop der eeuwen is de kreet echter tot een spreekwoord geworden voor ons wankelmoedige muzikale zelfbeeld, met als merkwaardige bijkomstigheid dat maar bar weinig ‘klassiek’ werk van eigen bodem zich in het collectief geheugen van muziekminnend Nederland heeft gegrift. Bent u toch tot een kleine selectie gekomen? Dan is het aannemelijk dat één specifiek werk hier deel van uitmaakt: Canto Ostinato van Simeon ten Holt (1923). Het pianowerk geniet immers vanaf zijn première een ongekende populariteit en is al vaak op cd verschenen. De ingewijde liefhebber zal beamen dat hiermee vele bezettingen zijn gemoeid (van pianoduo tot een versie voor piano’s en marimba’s). Diezelfde liefhebber zal reikhalzend uitzien naar de gloednieuwe harpversie die binnenkort verschijnt bij het Nederlandse label Etcetera. Op deze nieuwe registratie staat een solo-uitvoering van de Italiaanse harpiste Assia Cunego (1983), die de oorspronkelijk pianopartituur omwerkte voor de harp.Ten Holt was er vanaf het vroegste begin lyrisch over en schreef aan Cunego: ‘Het is duidelijk dat je de muziek van Canto in je hart gesloten hebt en ik voel mij als componist zeer vereerd met de door jou zo kundig gemaakte bewerking.’ Kundigheid was inderdaad een vereiste en dit heeft alles te maken met de ontstaansgeschiedenis van het werk.Ten Holt voltooide zijn magnum opus in 1979 en het was in deze jaren dat de Bergense componist de naoorlogse avantgarde voorgoed vaarwel zei.Ten Holt zocht naar

Assia Cunego roept een weelderige klankwereld op

18 oktober 2009

een toegankelijker idioom, waarbij op traditionele harmonie niet langer werd gespuugd, waarin repetitieve elementen overwaaiden uit de Amerikaanse minimal music en waarin de uitvoerende een grotere rol speelde. Dit alles komt samen in de open structuur van Canto Ostinato: het werk is geschreven voor een variabel aantal piano’s en bestaat uit zo’n honderd secties die naar believen mogen worden herhaald. Daarnaast kan de uitvoerende vrijelijk kiezen uit een breed scala aan stemmen en is hij of zij tevens verantwoordelijk voor zaken als dynamiek en frasering. Met andere woorden, naast vertolker is de uitvoerende vooral medecomponist en dit maakte Cunego’s transcriptieve arbeid des te uitdagender. Hoe deze arbeid heeft uitgepakt? Zeker is dat Ten Holts lofuitingen niet overdreven zijn. Hoewel het werk in deze solo-uitvoering iets van zijn rijke gelaagdheid verliest, krijgt het er veel voor terug. Cunego’s grote dynamische bereik en veelzijdige articulatie geven reliëf aan het kabbelende stemmenweefsel en dit stelt haar in staat een subtiel spel te spelen binnen de zich traag ontwikkelende spanningsboog. Haar ronde, volle harpklank, gedragen door de diepe resonantie van het instrument, roept bovendien een weelderige klankwereld op, waarin deze muzikale meditatie onbevangen voortschrijdt. Om kort te gaan: Cunego cantat! Cunego cantat ostinato! door Joep Christenhusz

Simeon ten Holt Canto Ostinato Assia Cunego Etcetera / KTC 1398

Deze cd maakt deel uit van de actie Aangenaam…Klassiek.

fotograaf Marco Borggreve

imeon ten Holts compositie Canto Ostinato bestaat in meerdere gedaanten: voor twee piano’s, vier piano’s en voor piano’s en marimba. De harpiste Assia Cunego voegt aan die uitgebreide verzameling een nieuwe versie toe. De componist is lyrisch over de bewerking én de uitvoering van de Italiaanse.

Canto Ostinato

fotograaf Luc van Eeckhout

Redactie klassieke zaken

nlangs verschenen twee nieuwe uitgaven van het Huelgas Ensemble: een cd met muziek van de zeventiende-eeuwse Italiaanse componist Michelangelo Rossi, allemaal wereldpremières, en een cdbox met vijftien schijfjes muziek getiteld A Secret Labyrinth – A Celebration of Music from the Middle Ages to Renaissance. Deze vijftien cd’s met muziek van een groot aantal componisten verschenen al eerder tussen 1991 en 1999. Maar de uitvoering klinkt nog altijd fris.

De eerste cd uit de vijftiendelige box van het Huelgas Ensemble heet Codex Las Huelgas – Music from 13th Century Spain. De Huelgas Codex is een muziekhandschrift uit ongeveer 1300 en komt uit het Spaanse klooster van de cisterciënzers in Santa María La Real de Las Huelgas. De dirigent PaulVan Nevel bestudeerde de Huelgas Codex en gebruikte de naam ervan voor zijnVlaamse ensemble. Van Nevel houdt van programma’s met onbekende componisten en werken. Hij diept die op uit Europese bibliotheken en transcribeert de oude handschriften. Door Van Nevels onderzoek zijn componisten als Nicolas Gombert, Claude Le Jeune en Pierre de Manchicourt aan de vergetelheid ontrukt. Daarmee is ‘het labyrinth’, vernoemd naar de vijfde cd (A Secret Labyrinth), een ontdekkingsreis door vervlogen tijden. Zowel geestelijke als wereldlijke muziek uit verschillende landen is erop te beluisteren, muziek van bekende en onbekende componisten uit middeleeuwen en renaissance; een echte dwarsdoorsnede van deze perioden.

Huelgas Ensemble

met nieuws van Rossi en mooie heruitgaven mengen prachtig, maar zijn ook heel goed afzonderlijk te horen. Die volle klank is te danken aan ensemble en dirigent – en aan de componisten. Op cd 4 waren 43 zangers nodig om werken zoals dat vanTallis, een stuk voor acht koren met vijf partijen per koor, uit te kunnen voeren. Behalve deze cd-box kwam onlangs ook een losse cd uit: La poesia cromatica met muziek van Michelangelo Rossi (1601-1656). Van Nevel ontdekte drie instrumentale composities en dertien madrigalen. De cd presenteert deze als wereldpremières.

Paul Van Nevel brengt cdpremières van Michelangelo Rossi

Dat de opnamen uit de vorige eeuw dateren doet geen afbreuk aan de helderheid en frisheid van de interpretaties. De rijke klank is een genot om naar te luisteren. Instrumenten en stemmen www.klassiekezaken.nl

Rossi was in de eerste helft van de zeventiende eeuw naast violist en organist ook een belangrijke componist. Hij kreeg opdrachten van verschillende hoogwaardigheidsbekleders en speelde in hun ensembles. Zijn zeer natuurlijk klinkende madrigalen stammen uit een tijd dat die eigenlijk al uit de mode waren. Rossi’s madrigalen zijn voor vijf a-capellazangers zonder continuo, wat voor die tijd ongebruikelijk was. Componist Cenci schreef in

zijn voorwoord: ‘Ik voorzie [mijn madrigalen] niet van een basso continuo, omdat ik de harmonie van menselijke stemmen alleen veel delicater vind dan hun mix met instrumenten.’ Toch wordt op deze cd instrumentale continuo toegevoegd, wat dicht bij een violist als Rossi ligt. En waarom ook niet? Mazzocchi schreef immers: ‘Soms heeft het Meneer behaagd [deze madrigalen] te eren door hen gezongen te horen worden met [begeleiding van] uw vedelconsort.’ De chromatiek gaat veel verder dan bij Rossi’s collega’s. De spectaculaire melodische en harmonische wendingen en tempowisselingen zijn er niet voor effectbejag, maar dienen de betekenis van de tekst. Het effect is een gevoel van tijdloosheid. door Joep Christenhusz

diverse componisten A secret labyrinth Huelgas Ensemble o.l.v. PaulVan Nevel door Frederike Berntsen Sony 88697478442 (15 cd’s)

Michelangelo Rossi La poesia cromatica Huelgas Ensemble o.l.v. PaulVan Nevel Deutsche Harmonia Mundi, 88697527092

oktober 2009

ONYX

CHANNEL CLASSICS

JOHANNES BRAHMS Symfonie No.1 Variations on a theme by Joseph Haydn Budapest Festival Orchestra / Iván Fischer CCS 28309

BIS

JOHNSON / LAWES HUMFREY / PURCELL With Endless Teares Johannette Zomer / Fred Jacobs CCS 26609 GEORG FRIEDRICH HANDEL Love and madness Johannette Zomer, Bart Schneemann, Musica Amphion CCS 29209

RCO Live JOHANN SEBASTIAN BACH 6 Solo Sonatas & Partitas Viktoria Mullova

ONYX

ONYX 4040

LSO Live

JOHANN SEBASTIAN BACH The Brandenburg Concertos & Orchestral Suites (new recording) Bach Collegium Japan Masaaki Suzuki

ETCETERA

ROBERT SCHUMANN Szenen aus Goethes Faust Koninklijk Concertgebouworkest Nikolaus Harnoncourt RCO 09001

BISSA 1721/22

HYPERION

BELA BARTOK Bluebeard’s Castle Elena Zhidkova Willard White / LSO Valery Gergiev

WOLFGANG AMADEUS MOZART Clarinet Quintet / String Quartet No. 15 in D minor Nicola Boud / Edding Quartet

FRANZ SCHUBERT Arpeggione Sonata Grand Duo Pieter Wispelwey Paolo Giacometti ONYX 4046

ETCETERA

KTC 1401

LSO 0685

JOSEPH HAYDN Piano Trios Vol.2 Florestan Trio CDA 67757

FRANZ JOSEPH HAYDN String Quartets Op.17 The London Haydn Quartet CDA 67722 • 2CD

SIMEON TEN HOLT Canto Ostinato (versie voor harp solo) Assia Cunego KTC 1398

PENTATONE

TITELS

VAN BRITSE MEESTERS TER GELEGENHEID VAN 30 JAAR

CHANDOS

NU ZEER VOORDELIG

ZAPPA/MOZART/STAMITZ Symphonies New Dutch Academy Simon Murphy PTC 5186365

ACTIE IS GELDIG SEpTEMBER T/M DECEMBER 2009 VRAAG Uw wINkELIER NAAR DE fOLDER MET HET VOLLEDIG OVERZICHT

Nu bij uw Klassiekezaken Specialist de folder met het volledige overzicht van de mooiste najaars titels!

Nederland Prinsengracht 17 1015 DK Amsterdam +31 (0)20 612 97 24 +31 (0)20 689 44 05 fax nl@codaex.com

België | Belgique Larenstraat 58 3560 Lummen +32 (0)13 35 20 60 +31 (0)13 55 67 50 fax be@codaex.com

GESIGNALEERD klassieke zaken

De andere

De fans van rocklegende Frank Zappa zouden bij het zien van de nieuwste sacd van de New Dutch Academy (NDA) kunnen denken dat er postuum een album van hun muzikale halfgod is verschenen. Helaas, we moeten hen direct teleurstellen. Met de titel Zappa Symphonies lift het label PentaTone Classics handig mee op de naamsbekendheid van de beroemde Amerikaan. De tracklisting maakt duidelijk dat wordt verwezen naar twee symfonieën van naamgenoot Francesco Zappa, de Italiaanse cellovirtuoos die in de tweede helft van de achttiende eeuw werkzaam was aan het hof van prins Willem V van Oranje-Nassau in Den Haag. De ondertitel, Crowning Glory, dekt veel beter de lading, want wat u hoort is wat de verre voorganger van onze aanstaande koning ook regelmatig hoorde: premières van symfonieën van componisten als Graaf, Mozart, Schwindl, Stamitz, en Zappa - de Italiaan dus - in briljante uitvoeringen. Prinses Anna van Hannover, de moeder van WillemV, was jarenlang in Londen leerling van Händel, en bracht haar passie voor muziek over op haar zoon.Willem trouwde met prinsesWilhelmina van Pruisen, nicht van de zeer verdienstelijk dwarsfluit spelende vorst Frederik de Grote. Kortom, met het aantreden van Willem V in 1766 als stadhouder van de Republiek der Verenigde Nederlanden, kon Huis ten Bosch zich verheugen in een geweldige culturele en vooral muzikale bloei.

Zappa

Het hoforkest beschikte over zeer goede, voornamelijk buitenlandse musici, waaronder de reeds genoemde cellist Francesco Zappa, maar ook de legendarische violist en altviolist Carl Stamitz, zoon van Johann Stamitz, die weer concertmeester was van het Mannheimer orkest, destijds het beste symfonieorkest in Europa. Het gevolg was dat menig toptalent per koets naar Den Haag toog om zijn muzikale kunnen te vertonen, onder hen een zekere Mozart en later ook ene Beethoven. Dat u het maar even weet. Geïnspireerd door dit haast vergeten maar niet minder glorieuze Hollandse verleden, richtte de Australisch-Nederlandse altviolist en dirigent Simon Murphy in 2002 de New Dutch Academy op.Wetenschappelijk onderzoek naar de authentieke uitvoering van achttiende-eeuwse muziek vormt de voedingsbodem voor de vele concerten van dit orkest met zijn eigen solisten. Het orkest is, net als ten tijde vanWillemV, zeer internationaal bezet en concerteert op alle grote podia in de wereld. Namens het ministerie van Buitenlandse Zaken is het ensemble artistiek ambassadeur, en trad het onlangs op tijdens het staatsbezoek van koningin Beatrix aan Italië. Tot slot mag niet onvermeld blijven dat de prachtige orkestklank van de NDA voor u is

Toptalenten kind aan huis bij de Oranjes

www.klassiekezaken.nl

fotograaf Marco Borggreve

muzikale geschiedenis van ons koningshuis is rijker dan verwacht. De New Dutch Academy wijdt zijn nieuwste cd aan muzikale kroonjuwelen uit de achttiende eeuw en legt de dwarsverbanden met de familie Stamitz, Georg Friedrich Händel en Frederik de Grote bloot.

vastgelegd door de beste opnametechnici van klassieke muziek in de wereld, namelijk die van Polyhymnia International uit Baarn. Inderdaad, soms mag een mens best trots zijn op Nederland! door Arjan van Dijk

Graaf, Mozart, Schwindl, Stamitz, Zappa

Zappa Symphonies Crowning Glory-The Musical Heritage of the Netherlands Dutch Crown Jewels

New Dutch Academy o.l.v. Simon Murphy Pentatone Classics PTC 5186 365

zie voor de speciale aanbieding pag 11

oktober 2009

oit gehoord van de altviolist William Watts? Ik niet. Totdat ik de nieuwe Beethoven-cd van Wyneke Jordans en Leo van Doeselaar in handen kreeg met alle (jeugd) werken die hij voor pianoduo schreef plus, en daar gaat het om, een bewerking die Watts nog tijdens Beethovens leven maakte van de Vierde symfonie. Een enorme verrassing en wel wat anders dan zo’n transcriptie van Liszt, die één pianist met slechts tien vingers opzadelt met versies van Beethovens symfonieën die veel weg hebben van een karikatuur.

Over Mr. Watts heb ik in mijn naslagwerken niets kunnen vinden. Maar in kringen van mensen die graag piano à quatre mains spelen schijnt hij een begrip te zijn. Als orkestlid en secretaris van de in 1813 opgerichte Royal Philharmonic Society zat hij dicht bij de bron. Na de oprichting van dit nog altijd bestaande eerbiedwaardige Londense gezelschap speelde het orkest geregeld werken van Beethoven. Met man en macht probeerde men dan ook om de Weense nieuwlichter naar de Engelse hoofdstad te halen. Tevergeefs. Bewonderaar Watts greep echter meteen in. Van de Vierde symfonie maakte hij eerst een uittreksel voor septet, dat in al vroeg in Londen verscheen. In 1817 werd de ingenieuze quatremainsversie in Bonn uitgegeven. Beethoven was immers een beroemdheid en al even populair waren de huiskamerversies van zijn symfonieën – in die tijd en tot halverwege de twintigste eeuw een volstrekt legitieme business. Omdat de bij uitgevers beruchte Beethoven zeer tevreden was over de vierhandige versie van zijn Ouverture Coriolan, eveneens van de hand van Watts, zal hij die van de Vierde symfonie zéker hebben gewaardeerd. Jordans en Van Doeselaar verdedigen hun vondst met hart en ziel. Ze hebben bovendien

22 oktober 2009

Illustratie jose luis garcia lechner

column hans heg

Oude vleugels rukken op het voordeel van een prachtige oude vleugel en een ideale opnamelocatie. De Salvatore Lagrassa, uit de collectie van Edwin Beunk, klinkt ideaal in de warme akoestiek van de Doopsgezinde Kerk in Deventer. Ik zeg dit met nadruk omdat het, helaas, ook anders kan. Zie de op zich respectabele Schubertcyclus van de eigenzinnige Belgische fortepianist Jan Vermeulen. Hij bespeelt een Nannette Streicher uit 1826, een instrument dat bij toeval werd teruggevonden op de zolder van een kasteel in België. De Leuvense opname is echter genadeloos clean. Doodzonde. Goed geconserveerde oude vleugels uit de Franse hoek duiken op in het immense project waar het Narodowy Instytut Fryderyka Chopina in Warschau zich op heeft gestort. De eerste tien van de in totaal twintig cd’s die in 2010, Chopins tweehonderdste geboortejaar, beschikbaar moeten zijn, zijn nu uit. Zijn complete oeuvre wordt gespeeld op een Pleyel uit 1848 of een Erard uit 1849 (Chopins sterfjaar), die in het bezit zijn van het instituut. Een hele stoet pianisten werkt mee

Ludwig van Beethoven

aan deze ‘authentieke’ onderneming. Het Orkest van de Achttiende Eeuw is niet voor niets aangetrokken voor de registraties van alle composities met orkest. Hoe uiteenlopend de resultaten zijn, illustreren vooral deze twee cd’s. De Vietnamees Dang Thai Son, in 1980 de grote winnaar van het Chopinconcours maar nooit echt doorgebroken, speelt beide pianoconcerten goed maar qua interpretatie niet uitzonderlijk. Bovendien lijkt hij niet veel affiniteit te hebben met de typische klank van een Erard. Wat een verschil met de cd waarop Nelson Goerner samen met Frans Brüggen alle andere werken voor piano en orkest brengt: de Fantasie op Poolse thema’s, Variaties op een aria van Mozart, het Rondo à la Krakowiak en Andante spianato plus Polonaise. Onder de fijnzinnige handen van Goerner klinkt er ineens een andere, sonore Erard. Terwijl het toch om het hetzelfde instrument gaat. Opmerkelijk en meesterlijk. In Parijs is deze uitgave terecht al bekroond met een Diapason d’Or!

Frédéric Chopin

Symphony no. 4 and other four hand piano works Wyneke Jordans en Leo van Doeselaar

Works for piano and orchestra Nelson Goerner, Frans Brüggen, Orchestra of the 18th century

Etcetera KTC 1396

The Fryderyk Chopin Institute Warschau, NIFCCD 009

2009

Aangenaam…Klassiek en Jazz 2009

De klassiekemuzieklabels presenteren u met veel enthousiasme hun nieuwe cd- uitgaven van dit najaar.Via het Aangenaam…Klassiek 2009 promotiealbum kunt u al voor de veertiende keer genieten van dé toonaangevende klassieke wereldsterren van dit moment. Het Aangenaam…Jazz 2009 promotiealbum is nu voor de vijfde keer verkrijgbaar. Dé easylisteningsensatie van dit najaar. Voor het eerst in de geschiedenis van Aangenaam…Klassiek en Jazz mogen wij ook de Vlaamse klassieke- en jazzmuziekliefhebbers hartelijk welkom heten. Een grensoverschrijdende mijlpaal! Wij wensen ook onze Belgische luisteraars veel kijk-, luisteren koopplezier toe.

Een extra attractie vormen de verrassende en spiksplinternieuwe opnamen van Cecilia Bartoli en Janine Jansen. Voor slechts D 19,99 per album beschikt u niet alleen over de laatste releases van deze diva’s, maar krijgt u er verrassende extra’s bij! Kijk snel in het kortingsbonnenboekje voor de beschrijving. Let op: deze actie loopt zolang de voorraad strekt! Aangenaam…Klassiek werkt als volgt: voor 24 nieuwe cd’s en 10 dvd’s zijn aan de promotiecd kortingscoupons toegevoegd in de vorm van een kortingsbonnenboekje. Om het u gemakkelijk te maken staan de kortingsbonnen op volgorde van de tracklisting op de achterkant van het cd-doosje. De coupons geven een korting van minimaal D 9,- per album. Indien u alle coupons inlevert, bespaart u D 378,- en bent u een grote schat aan muziek rijker! En dan zijn er nog tien klassieke juweeltjes die u kunt aanschaffen voor een bijzonder aantrekkelijke adviesprijs. Deze selectie bestaat uit toptitels waarmee u uw cd-collectie kunt aanvullen. Voor de startende klassieke luisteraar vormen ze een prachtige basis. Let op: voor deze tien klassieke juweeltjes hoeft u geen bonnen in te leveren. Aangenaam…Jazz daarentegen laat u kennis maken met 24 topartiesten uit de jazzwereld en u kunt genieten van alle stijlen die zij te bieden hebben. Speciaal voor u hebben we een selectie gemaakt van de meest prominente musici van dit moment. Voor hun recente albums zijn kortingscoupons toegevoegd in het kortingsbonnenboekje. De coupons geven een korting van minimaal D 5,00 per album. Indien u alle coupons inlevert, bespaart u D 68,- en bent u ook hier een schat aan muziek rijker! Aangenaam…Jazz heeft naast de albums met korting nog 14 jazzklassiekers geselecteerd die nu voor een heel aantrekkelijke adviesprijs verkrijgbaar zijn. Ideaal om uw muziekcollectie mee aan te vullen! Let op: voor deze 14 jazzklassiekers hoeft u geen bonnen in te leveren. Wilt u meer informatie over de campagne of andere mensen op de actie attenderen? Dan kunt u surfen naar de volgende websites: www.aangenaamklassiek.nl/.be en www.aangenaamjazz.nl/.be of naar het dichtst bijzijnde verkooppunt gaan.

oktober 2009

Alle aanbiedingen gelden tot en met 31 januari 2010.

Top item 99* € 19, Janine Jansen

De ster van is met komeetsnelheid gestegen.Vandaar dat Classic FM meldde dat de Nederlandse violiste zich “ergens in de stratosfeer” bevindt. Met haar hoogst originele spel en speels interpretatievermogen wijdt zij zich nu aan “één van de meest geniale concerten”: het Vioolconcert van Beethoven. De opname belooft wat, want volgens Classical Source voerde de violiste het werk al eens uit alsof “ze het ter plekke improviseerde”.

Met bonus dvd

Janine Jansen Violin Concerti

Vioolconcerten van Beethoven en Britten (met Bonus DVD) Kammerphilharmonie Bremen, London Symphony Orchestra / Paavo Järvi Universal - 00289 4782111 095 472 VKZ

* consumentenadviesprijs, zolang de voorraad strekt. oktober 2009

2009 – kortingscoupon-cd’s COUPON KORTING

€ 9,00

Tomaso Albinoni Concerti con Oboe Paul Dombrecht - hobo en dirigent Il Fondamento AMG Records – Fuga Libera – FUG554

COUPON KORTING

Michelangelo Rossi La poesia cromatica

€ 9,00

Huelgas Ensemble / Paul van Nevel Bertus – Sony Music – 88697 527092

De Italiaanse barokcomponist Tomaso Albinoni is groot geworden door een werk dat hij niet schreef; zijn bekende ‘Adagio in g mineur’ werd in 1948 gecomponeerd door de Italiaanse musicoloog Remo Giazotto. Gelukkig schreef deze tijdgenoot van Vivaldi wel degelijk briljante muziek. Vooral zijn hoboconcerten waren van grote invloed op onder andere Johann Sebastian Bach en behoren ook nu nog tot zijn meest geliefde werken.

COUPON

KORTING Wilhelm € 9,00 Stenhammar Romantic Pianoconcertos Vol. 49 Seta Tanyel - piano Helsingborg Symphony Orchestra / Andrew Manze Codaex – Hyperion – CDA 67750

Het Huelgas Ensemble van Paul van Nevel bestaat bijna veertig jaar en blijft onvermoeibaar verbazen met fantastische uitvoeringen en wonderlijke ontdekkingen. De jongste troef is de ontdekking van de madrigalen van de vroeg zeventiende-eeuwse Italiaanse componist Michelangelo Rossi. De componist, die vooral bekend stond vanwege zijn instrumentale werk, verrast met sensuele chromatiek in het verlengde van het raadselachtig mooie werk van Gesualdo. Uiteraard uitgevoerd op het allerhoogste niveau.

COUPON

KORTING Jan Pieterszoon € 9,00 Sweelinck Psaumes français & Canciones Sacrae Cappella Amsterdam / Daniel Reuss harmonia mundi – HMC 902033

De spraakmakende serie ‘Romantic Piano Concertos’ heeft al vele verrassingen opgeleverd. Zo’n verrassing is ook het negenenveertigste deel. De Zweedse componist en pianist Wilhelm Stenhammar (1871-1927) geniet ongetwijfeld enige bekendheid met zijn lyrische ‘Eerste pianoconcert’. Het veel minder bekende ‘Tweede pianoconcert’, opgenomen onder leiding van Andrew Manze, is minstens zo mooi. Alsof Anton Bruckner en Jean Sibelius samen een pianoconcert hebben geschreven. Een ontdekking!

COUPON KORTING

€ 9,

Guido Morini Una lliade

Jan Pieterszoon Sweelinck staat vooral bekend als de grote Nederlandse organist, die met zijn briljante spel het fundament vormde voor de latere Duitse orgelschool. Toch was Sweelinck vooral ook één van de laatste vertegenwoordigers van de beroemde Nederlandse School, die in de renaissance de koormuziek vorm gaf. Voor het internationaal vermaarde Cappella Amsterdam is dit Sweelinck op zijn best. Vandaar dat hij al jaren bekend staat als de “huiscomponist” van het ensemble.

COUPON KORTING

Felix € 9,00 Mendelssohn Piano Concerto No.3, Symphony No.3, The Hebrides

Marco Beasley - tenor, Guido Morini - piano The Hilliard Ensemble, Nederlands Blazers Ensemble Challenge – NBE Live – NBECD 024

Roberto Prosseda - piano Gewandhausorchester / Riccardo Chailly Universal - 00289 4781525

In 2002 oogstte het Nederlands Blazers Ensemble veel succes met ‘Una Odissea’, een avondvullend programma gebaseerd op de Odyssee van Homerus. De concerten en vooral de CD schreeuwden om een vervolg. Dat kwam dit jaar met ‘Una Iliade’. Zanger Marco Beasley zorgde weer voor de tekst en pianist Guido Morini voor de muziek. Een magisch werk, vrij naar de Ilias, vol leed, drama en avontuur. En natuurlijk het aanstekelijke spel van de Nederlandse blazers.

Na de ontdekkingen en CD-premières van onbekende werken van Verdi en Puccini, steekt Riccardo Chailly wederom zijn nek uit met onbekend werk van een overbekende componist. Met zijn Gewandhausorchester brengt hij de CD-première van het ‘Pianoconcert in e mineur’ van Felix Mendelssohn. Pianist Roberto Prosseda ontdekte het werk en musicoloog Marcello Bufalini reconstrueerde het concert dat Mendelssohn bij zijn dood onvoltooid achterliet. Let vooral op het prachtige middendeel en de duizelingwekkende finale.

26 oktober 2009

Maak kennis met klassiek Johann Sebastian Bach Cantatas Vol. 13, Advent Cantatas

COUPON KORTING

Franz Schubert 00 Arpeggione Sonata € 9, D821, Grand Duo in A F574, Phantasie in C D934

€ 18,00

Monteverdi Choir, English Baroque Soloists / John Eliot Gardiner harmonia mundi – SDG 162 / 2CD

Pieter Wispelwey - violoncello, Paolo Giacometti - piano erard Codaex – Onyx – ONYX 4046

Kerstmis 1999 begon Sir John Eliot Gardiner met zijn Monteverdi Choir en zijn English Baroque Soloists een even krankzinnig als spiritueel project: de uitvoering van alle kerkcantates van Bach, op de dag waarvoor ze geschreven zijn. Hij trok daarvoor met zijn gezelschap een jaar lang langs verschillende steden in Europa. De resultaten verschijnen op 51 live-CDs. Volume 13 in deze reeks is met de prachtige ‘Adventcantates’ kenmerkend voor het geheel. Ontroerende uitvoeringen van immer briljante muziek.

Cellist Pieter Wispelwey is één van de weinige musici die vrolijk handelt naar het feit dat zijn interpretaties in de loop der jaren veranderen. In 1997 nam hij samen met Paolo Giacometti Schuberts fameuze ‘Arpeggione Sonate’ al eens op. Ruim tien jaar later stelt hij zijn enorm toegenomen kennis van de historische instrumenten en uitvoeringspraktijk nogmaals in dienst van deze sonate en enkele niet eerder opgenomen werken. Het resultaat? Luister en wees dankbaar voor de moed van Wispelwey!

Joseph Haydn/ COUPON KORTING Wolfgang 00 € Amadeus Mozart 9, Violin Concertos/ Symphonia Concertante

COUPON KORTING

€ 9,00

Antonio Vivaldi Gloria Sara Mingardo - contra alt Concerto Italiano / Rinaldo Alessandrini AMG Records – Naïve – OP30485

Rachel Podger - viool, Pavlo Beznoziuk - viola Orchestra of the Age of Enlightenment Codaex – Channel Classics – CCS 29309

Mede dankzij Rinaldo Alessandrini’s Concerto Italiano is Antonio Vivaldi de afgelopen jaren uitgegroeid tot een componist, die veel meer betoverende muziek schreef dan alleen de ‘Vier Jaargetijden’. De Italiaan werd ontdekt als invloedrijk operacomponist en dat zette vooral zijn religieuze muziek in een nieuw licht. Eenwetenschap die doorklinkt in deze verrassende opname van de beide overgeleverde ‘Gloria’s’ van Vivaldi.

Het is dit jaar tweehonderd jaar geleden dat Joseph Haydn overleed. In die tweehonderd jaar is Haydn algemeen erkend als de peetvader van de Weense klassieken (Mozart en Beethoven). Toch is nog heel veel fantastische muziek van deze componist nagenoeg onbekend. Wie fluit er zomaar op straat de thema’s van zijn drie overgeleverde vioolconcerten? Violiste Rachel Podger waarschijnlijk. Dit “wonder uit Engeland” zet deze concerten met het Orchestra of the Age of Enlightenment nu stevig op de kaart.

Giovanni Battista COUPON KORTING Pergolesi € 9,00 Stabat Mater, Violin Concerto, Salve Regina in C minor

Johann Christian COUPON KORTING Bach € 9,00 La Dolce Fiamma – Forgotten castrato arias

Giuliano Carmignola - viool, Rachel Harnisch - sopraan, Sara Mingardo - contra alt, Julia Kleiter - sopraan Orchestra Mozart / Claudio Abbado Universal - 00289 4778077 In 2010 is het maar liefst driehonderd jaar geleden dat Giovanni Battista Pergolesi stierf. Hij werd slechts 26 jaar en hij liet een klein, maar indrukwekkend, oeuvre achter. Vooral zijn ‘Stabat Mater’ en ‘Salve Regina’ geven aan dat Pergolesi een unieke componist was. Maar ook zijn schaarse instrumentale werk, zoals het ‘Vioolconcert’, is een ontdekking. Claudio Abbado neemt met een prachtige cast, en een indrukwekkende opname van deze werken vast een voorschot op het Pergolesi-jaar.

www.klassiekezaken.nl

Standard Version en Deluxe Version

Philippe Jaroussky – countertenor La Cercle de l’Harmonie / Jérémie Rhorer EMI – Virgin Classics – 6945640 (standard version) Vorig jaar werd hij bij het verdelen van de Duitse ECHO Klassik-prijzen verkozen tot “Zanger van het jaar”. Geen wonder, want de Franse counter tenor Philippe Jaroussky beschikt volgens vele critici over “de stem van een engel”, een kwalificatie die in de barok ook aan de grootste castraten werd gegeven. Jaroussky is daarom helemaal op zijn plek met deze prachtige verzameling castraten-aria’s. De werken zijn soms misschien wat minder bekend, maar ze zijn stuk voor stuk inderdaad hemels mooi.

www.aangenaamklassiek.nl/.be

oktober 2009

2009 – kortingscoupon-cd’s

George Frideric Handel Organ Concertos op.7

COUPON KORTING

€ 18,00

The Academy of Ancient Music / Richard Egarr harmonia mundi – HMU 807447 / 2SACD George Frideric Handel was niet alleen een buitengewoon componist en een bevlogen impresario, hij was volgens goede vriend, componist en auteur Johann Mattheson ook de beste organist van zijn tijd. “Alsof de hemel ademhaalt”, schreef een andere tijdgenoot van Handel over diens orgelspel. Zijn orgelconcerten behoren tot de beste instrumentale werken, die de tweehonderdvijftig jaar geleden overleden componist geschreven heeft. Toetsavonturier Richard Egarr laat met zijn Academy of Ancient Music met veel plezier horen waarom.

Modest COUPON KORTING Mussorgsky/ € 9,00 Robert Schumann Pictures At An Exhibition Kinderszenen Leif Ove Andsnes - piano EMI Classics – 6983602 Leif Ove Andsnes is de afgelopen jaren stilletjes uitgegroeid tot één van de grootste pianisten van deze tijd. De Noor dankt deze status niet alleen aan zijn fabelachtige spel, maar ook aan zijn bijzondere projecten. Zo heeft hij samen met kunstenaar Robin Rhode Mussorgsky’s ‘Schilderijen van een Tentoonstelling’ getransformeerd tot ‘Pictures Reframed’, waarin beelden en muziek van deze volgens Andsnes “buitengewoon uitdagende en fascinerende compositie” op unieke wijze samensmelten.

COUPON KORTING

Niccolò Paganini Violin Concertos Nos. 1 & 2

€ 9,00

Rudolf Koelman - viool The Netherlands Symphony Orchestra Jan Willem de Vriend Challenge Classics – CC 72343 Al weer tien jaar geleden zette Rudolf Koelman een punt achter zijn loopbaan als concertmeester van het Koninklijk Concertgebouworkest. Lesgeven in zijn geliefde Zwitserland trok meer. Gelukkig is de Nederlandse violist, die het als één van de weinige instrumentalisten aandurfde om alle ‘Caprices’ van Paganini live op te nemen, altijd blijven optreden. Dat hij nog steeds van Paganini houdt, bewijst hij met een duizelingwekkende uitvoering van diens zelden gespeelde en razend moeilijke ‘Tweede Vioolconcert’.

COUPON KORTING

€ 9,00

Christian Lindberg Baroque Trombone Christian Lindberg - trombone, Richard Tognetti viool, Helena Rathbone - viool, Timo-Veikko Valve - cello, Neal Peres da Costa - klavecimbel Codaex – BIS 1688 De Zweedse trombonist Christian Lindberg is wat je noemt een levende legende. Al in 2000 werd hij samen met Louis Armstrong en Miles Davis gekozen tot de belangrijkste koperblazer van de twintigste eeuw. Hij is van alle markten thuis en al jaren een voorbeeld voor ambitieuze trombonisten. Op ‘Baroque Trombone’ brengt hij op historische instrumenten de eerste bloeiperiode van dit even stoere als gevoelige instrument tot leven.

Releasedatum: 12 oktober 2009.

COUPON KORTING

€ 9,

Jakob Jan Ryba 3 Pastorellas, Czech Christmas Mass

Magdalena Kožená - mezzosopraan Capella Regia Musicalis / R. Hugo Universal - 00289 4778365 Sinds Magdalena Kožená ruim een decennium geleden haar CD-debuut maakte, heeft de wonderschone Tsjechische mezzosopraan ons vele componisten uit haar vaderland voorgesteld. Stuk voor stuk waren het verrassende ontmoetingen. Dat geldt ook voor componist en dorpscantor Jakob Jan Ryba. Tsjechische volksmuziek en de stijl van de laat achttiende eeuwse klassieken mengen zich dankzij de onweerstaanbare vertolkings kunst van Kožená tot ontroerende juweeltjes.

28 oktober 2009

COUPON KORTING

€ 9,00

Simeon ten Holt Canto Ostinato Version for Harp, solo Assia Cunego – harp Codaex – Etcetera – KTC 1398

Met ‘Canto Ostinato’ schreef Simeon ten Holt tussen 1976 en 1979 een overtuigend Nederlands antwoord op de minimal music van Philip Glass en Steve Reich. Inmiddels is het werk voor twee tot vier piano’s legen darisch en kent het vele spraakmakende uitvoeringen. De jonge Italiaanse harpiste Assia Cunego durfde het met goedkeuring van de componist aan op één harp. Het resultaat is verrassend prachtig, buitengewoon hallucinerend en heeft alles in zich om net als de oorspronkelijke versie een klassieker te worden.

Maak kennis met klassiek COUPON KORTING

COUPON KORTING

George Frideric € 9,00 Handel Ode for the Birthday of Queen Anne

€ 9,00

Wolfgang Amadeus Mozart Works For Horn Teunis van der Zwart - hoorn Orchestra of the 18th Century/Frans Brüggen harmonia mundi – Glossa - GCD 921110

Vocalconsort Berlin, Akademie für Alte Musik Marcus Creed harmonia mundi – HMC 902041

“Onweerstaanbaar”, zo noemde de Engelse Gramophone het spel van hoornist Teunis van der Zwart in de hoornconcerten van Mozart. De naam van deze ambassadeur van de natuurhoorn ligt misschien niet op ieders lippen, maar met het orkest van de Achttiende Eeuw, waar hij eerste hoornist is, weet hij met “humor” en “technische waaghalzerij” Mozarts lichtvoetige concerten tot ware conferences om te dopen.

George Frideric Handel was misschien wel de eerste echt grote kosmo poliet van de barokperiode. Zo componeerde hij de psalmzetting ‘Dixit Dominus’ in 1707, terwijl hij in Italië verbleef, en de prachtige wereldlijke cantate ‘Ode for the Birthday of Queen Anne’ in 1713, kort nadat hij zich in Engeland had gevestigd. Hoewel ’s lands wijs en ’s lands eer subtiel in de noten doorklinken, zijn en blijven beide werken vintage Handel.

COUPON KORTING

€ 9,00

George Frideric € 9, Handel Arias - Love and Madness

Daniel Hope Air - A Baroque Journey

Johannette Zomer - sopraan / Bart Schneemann - hobo Musica Amphion Codaex – Channel Classics – CCS 29209

Daniel Hope - viool Universal – 00289 4778094 The Observer noemde hem al eens “the most exciting British string player since Jacqueline du Pré”. Violist Daniel Hope, die ook als auteur aan de weg timmert, was de afgelopen seizoenen vooral de jongste violist ooit van het Beaux Arts Trio. Tegenwoordig concentreert hij zich graag op barokmuziek. Met succes. Hij kreeg dit jaar een Echo Klassik Award voor zijn opname van vioolconcerten van Vivaldi. En deze verzameling barok juwelen gaat ongetwijfeld dezelfde weg.

Sinds Johannette Zomer haar carrière als microbiologisch analiste verruilde voor het podium, is ze vooral in de oude muziek uitgegroeid tot één van de meest geliefde sopranen van deze tijd. Een paar jaar geleden maakte ze met de ‘Blake Songs’ van Vaughan-Williams op de CD ‘It Takes Two’ van hoboïst Bart Schneemann een uitstapje naar recentere muziek. De meesterlijke samenwerking tussen deze twee rasmusici krijgt nu een droomvervolg met heerlijke aria’s van Handel.

COUPON KORTING

Franz Schubert Impromptus op. 90, Moments Musicaux

€ 9,

Een jonge Fransman, die er uitziet als de ideale schoonzoon, met een voorliefde voor het Duitse repertoire. Een ongebruikelijke combinatie, maar pianist David Fray gaat er ongetwijfeld groot mee worden. Op deze nieuwe CD richt hij zich met de ‘Moments Musicaux’ en de ‘Impromptus’ helemaal op zijn grote liefde: Schubert. Een onweerstaanbare combinatie van romantische nostalgie, Duitse melancholie en het vederlichte Franse gevoel voor melodie.

www.klassiekezaken.nl

€ 9,00

Giuseppe Verdi Messa Da Requiem

David Fray - piano Virgin Classics – 6944890

Releasedatum: 5 oktober 2009.

COUPON KORTING

Anja Harteros - sopraan, Sonia Ganassi - mezzosopraan, Rolando Villazón - tenor, René Pape - bas Orchestra e Coro Dell’ Academia Nazionale di Santa Cecilia Antonio Pappano EMI Classics - 6989362 Voor de één is het een opera, voor de ander een diep religieus werk. Voor de meeste liefhebbers geldt dat Giuseppe Verdi in zijn opwindende ‘Requiem’ zowel de opera als de religie samenvoegde. Prachtige aria’s staan naast intieme momenten van bezinning. Antonio Pappano heeft met onder anderen Anja Harteros en Rolando Villazón een prachtig stel solisten bijeen gebracht om alle facetten van dit meesterwerk het volle pond te geven.

www.aangenaamklassiek.nl/.be

oktober 2009

2009 – klassieke juweeltjes TIJDELIJK VOOR

€ 9,99*

Gabriel Fauré Requiem

TIJDELIJK VOOR

€ 9,99*

Johannette Zomer, Antequera Cantigas de Santa Maria

Netherlands Chamber Choir, Limburg Symphony Orchestra/ Ed Spanjaard Codaex – PentaTone – PTC 5186020

Johannette Zomer - sopraan Antequera AMG Records – Alpha – ALPHA501

Gabriel Fauré was er de componist niet naar om met donderend geweld zaken als het “Laatste Oordeel” te verklanken. Dat bleek weer met zijn ‘Requiem’. Het werk is ingetogen, lyrisch en vol ontzag en stil verlangen. Als deel voor het geheel staat het fameuze ‘Pie Jesu’, dat op deze opname etherisch mooi gezongen wordt door Christianne Oelze. Ook in de andere werken weten het onvolprezen Nederlands Kamerkoor en het Limburgs Symfonie Orkest onder leiding van Ed Spanjaard een intens gevoelige Fauré neer te zetten.

De ‘Cantigas de Santa Maria’ vormen een enorme collectie liederen uit de dertiende eeuw. Het manuscript geeft geen aanwijzingen over hoe de liederen uitgevoerd moeten worden en biedt veel ruimte voor interpretatie en improvisatie. Het ensemble Antequera, met sopraan Johannette Zomer als de onweerstaanbare vocale troef, heeft jarenlange ervaring met deze heerlijke en direct aansprekende middeleeuwse muziek omgezet in een briljante opname, waarbij improvisatie een belangrijke rol speelt.

TIJDELIJK VOOR

€ 9,99*

Jean Philippe Rameau Nouvelles Suites

Henryk Górecki Miserere Chicago Symphony & Lyric Opera Chorus / J.Nelson Bertus – Nonesuch - 7559793482

Alexandre Tharaud – piano harmonia mundi – HMC 901754

Bijna twintig jaar geleden werd Henryk Górecki vanuit het niets een wereldcomponist. Een opname van zijn ‘Derde symfonie’, de ‘Symfonie der Klaagzangen’, groeide uit tot een wereldhit zonder weerga. Inmiddels is het weer wat stiller rond de Poolse componist en dat is jammer, want veel van zijn indrukwekkende oeuvre is minstens zo mooi en intens als die beroemde symfonie. Een meesterlijk voorbeeld is zijn ‘Miserere voor koor a capella’ uit 1981. Een intens en ontroerend pijnlijk pleidooi voor vrede.

De ‘Suites voor klavecimbel’ van Jean Rameau behoorden traditiegetrouw tot het domein van de historische uitvoeringspraktijk. Tot de Franse pianist Alexandre Tharaud zich ermee ging bemoeien. Hij trekt zich niets aan van conventies, speelt de ‘Suites’ op een normale vleugel, sluit af met Debussy’s ‘Homage a Rameau’ en weet op geheel eigen wijze de breekbare poëzie van de Franse barokcomponist naar een hoger plan te tillen.

Sergei Rachmaninov Piano Concertos Nos. 1 & 2

TIJDELIJK VOOR

€ 9,99*

Krystian Zimerman - piano Boston Symphony Orchestra / Seiji Ozawa Universal - 00289 4596432 Sergei Rachmaninov wordt nog altijd zowel luid geprezen als diep verguisd. De voorstanders prijzen zijn heerlijke lyriek, de tegenstanders vallen over zijn holle retoriek. De laatste groep moet snel zijn oor te luister leggen bij de fameuze pianist Krystian Zimerman. De immer zorgvuldige Pool speelt Rachmaninovs ‘Eerste en Tweede pianoconcert’ als kroonjuwelen uit diens oeuvre. Zijn geheim? “Je speelt deze concerten niet, je leeft ze.”

30 oktober 2009

*consumentenadviesprijs

Maak kennis met klassiek TIJDELIJK VOOR

Hildegard von Bingen A Feather on the Breath of God

€ 19,99*

Cristóbal de Morales e.a. Maestros del Siglo de Oro La Capella Reial de Catalunya, Hespèrion XX / Jordi Savall AMG Records – AliaVox – AVSA 9867 / 3CD

Cristóbal de Morales, Francisco Guerrero en Tomás Luis de Victoria. Renaissancecomponisten, scheppers van hemels mooie vocale muziek, die alle drie vooral een stem en een klank kregen dankzij het niet aflatende enthousiasme van gambist en ensembleleider Jordi Savall. Decennialang speurde hij in manuscripten en nam hij met ensembles als Hespèrion XX en La Capella Reial de Catalunya het beste op dat deze componisten te bieden hadden. Het allerbeste is nu samengevoegd op deze driedubbel-cd.

TIJDELIJK VOOR

€ 9,99*

Emma Kirkby - sopraan, Christopher Page - harp Gothic Voices / Jos van Veldhoven Codaex – Hyperion – CD 66039 Met ‘A Feather on the Breath of God’ begon in 1982 de ontdekking van het werk van de middeleeuwse abdes Hildegard von Bingen door het grote publiek. Het is voorstelbaar, want ook bijna dertig jaar na dato doen Emma Kirkby en de Gothic Voices de mond openvallen van zoveel puurheid, zuiverheid en lyrische liefde voor alles wat het leven te bieden heeft. Een CD die nog generaties lang mee kan.

TIJDELIJK VOOR

€ 9,99*

Various Fado Anthology Amália Rodrigues, Ana Moura, Mariza, Dulce Pontes, Cristina Branco, Misia e.a. Universal - 06025 1785956 De Portugese fado behoort al lang niet meer louter tot de volksmuziek. Net als de Argentijnse tango is deze Portugese blues volledig door gedrongen tot het echelon van de klassieke muziek. Terecht. Zowel de traditionele als de modernere fado bevatten liederen die niet onderdoen voor de poëzie van bijvoorbeeld Schubert. Grootheden als Amália Rodrigues, Christina Branco, Mariza en Misia getuigen op deze zorgvuldig samengestelde anthologie van de eeuwigheidswaarde van de fado.

TIJDELIJK VOOR

Johann Sebastian Bach Magnificat BWV 243

TIJDELIJK VOOR

€ 9,

€ 9,99*

99*

Lambarena Bach to Africa

Chapelle Royale, Collegium Vocale / Philippe Herreweghe harmonia mundi – HMC 901326

Lambarena EMI – 2348642

Bachs ‘Magnificat’ bevat in een tijdsbestek van ongeveer een halfuur alles wat zijn religieuze muziek zo universeel en onweerstaanbaar maakt. Vandaar dat het na de omvangrijke ‘Matthäus Passion’ tot de meest geliefde werken van de Duitse grootmeester behoort. Uiteraard ontfermde ook Phillipe Herreweghe zich over dit werk. Hij staat te boek als één van de beste Bach-dirigenten van dit moment en hij maakt dit in het ‘ Magnificat’ helemaal waar met prachtige solisten en een briljant Collegium Vocale.

Wat begon als een hommage aan Albert Schweitzer, is uitgegroeid tot het schoolvoorbeeld van een geslaagde kruisbestuiving tussen klassiek en volksmuziek. Componist Hughes de Courson tekende voor de wonderlijke vermenging van werken van Bach en de ritmes en gezangen van het Afrikaanse Gabon, de beide klankwerelden waar Schweitzer zo van hield. Traditionele Gambonese instrumentalisten en zangers, westerse klassiek geschoolde musici en jazz- en tangomuzikanten brachten alles opmerkelijk opwindend samen.

www.klassiekezaken.nl

www.aangenaamklassiek.nl/.be

oktober 2009

2009 – kortingscoupon-DVD’s COUPON KORTING

€ 18,00

Alfred Brendel In Portrait Alfred Brendel – piano Codaex – Opus Arte - OA 0811 / 2dvd Of je nu houdt van zijn interpretaties of niet, Alfred Brendel is en blijft één van de meest fascinerende pianisten van de afgelopen decennia. De doorgaans vrij mediaschuwe pianist laat de camera op deze 2DVD van heel dichtbij meekijken. Daarom komen we veel te weten over de persoon Brendel en zijn invloeden, zijn we getuige van een verhelderend gesprek met Simon Rattle en horen we Brendel zijn eigen geestige poëzie voorlezen. Bovendien speelt hij Haydn, Mozart en Schubert allemachtig prachtig.

Johann Strauss II Die Fledermaus

COUPON KORTING

€ 18,

€ 9,00

Svadebka, Symphony of Psalms, Torso

Pamela Armstrong - sopraan Thomas Allen - bariton LPO / Vladimir Jurowski Codaex – Opus Arte – OA 0889 / 2dvd

Nederlands Dans Theater o.l.v. Jirí Kylián C&S Entertainment – Arthaus – 102 115

In 2003 ging tijdens het Glyndebourne Festival een spectaculaire productie van ‘Die Fledermaus’ van Johann Strauss jr. in première. Ook op de DVD-registratie is niets van het spektakel, dat vooral in de ingenieuze decors zit, verloren gegaan. Kenners zullen afgeleid zijn door de nieuwe dialogen die regisseur Stephen Lawless schreef, maar de uitvoering door onder anderen Pamela Armstrong, Thomas Allen, Håkan Hagegård en het London Philharmonic Orchestra is een waar feest.

Het Nederlands Dans Theater bestaat dit seizoen vijftig jaar. Onder leiding van choreograaf Jirí Kylián, die van 1975 tot 2002 artistiek leider was, groeide het gezelschap uit tot een internationaal vermaard ensemble. Vooral met zijn vroege werk, zoals het beroemde ‘Svadebka’, Kyliáns balletversie van Stravinsky’s ‘Les Noces’ uit 1978, zette de choreograaf de toon. Het zijn balletten die nog niets aan kracht en lyriek verloren hebben, getuige deze prachtige opnamen uit de vroege jaren tachtig.

COUPON KORTING

€ 27,00

Richard Wagner Die Walküre

COUPON KORTING

€ 18,00 Dmitri Shostakovich Lady McBeth of Mtsensk

Diverse solisten De Nederlandse Opera / Hartmut Haenchen Codaex – Opus Arte – OA 0947 / 3dvd

Eva-Maria Westbroek - sopraan, Christopher Ventris - tenor, Vladimir Vaneev - bas, RCO / DNO / Mariss Jansons Codaex – Opus Arte – OA 0965 / 2dvd

Eind jaren negentig verraste De Nederlandse Opera iedereen met een complete ‘Ring des Nibelungen’ die internationaal de hoogste lof oogstte. Dirigent Hartmut Haenchen en regisseur Pierre Audi trokken zich niets aan van conventies, maakte publiek en orkest onderdeel van het decor en haalden een sterke cast op het podium. ‘Die Walküre’ staat fier overeind als deel van het geheel, vol betoverende beelden en meesterlijke muzikale prestaties. Wie durft er nog te zeggen dat Wagner saai en langdradig is?

Shostakovichs opera ‘Lady Macbeth of Mtsensk’ was een succes, totdat Stalin in 1936 kwam kijken. Hij voelde nattigheid en sabelde het werk. De prachtige productie die De Nederlandse Opera in 2006 neerzette laat feilloos zien waarom Stalin het benauwd kreeg. Seks en macht zijn de trefwoorden voor regisseur Martin Kusèj, die gedragen wordt door een verrassende Eva-Maria Westbroek en een fabuleus Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Mariss Jansons. Een must voor operaliefhebbers.

32 oktober 2009

Maak kennis met klassiek COUPON KORTING

Various Sheherazade An Oriental Night

COUPON KORTING

€ 9,00

Giacomo Puccini La Bohème

€ 9,00

Diverse solisten, Berliner Philharmoniker / Neeme Järvi Codaex - Euroarts - EA 2055318

Diverse solisten Metropolitan Opera / James Levine Universal Classics - 00440 0734539

Het zomerconcert van de Berliner Philharmoniker in de Berlijnse Waldbühne is internationaal een begrip. Ruim 22.000 mensen genieten in dit indrukwekkende amfitheater jaarlijks van uitvoeringen op het allerhoogste niveau. In 2006 stond onze eigen Janine Jansen als soliste voor het fameuze orkest en speelde ze onder andere Massenets ‘Meditation’ uit ‘Thaïs’. Ook de Berliners musiceren op de DVD-registratie van dit concert magistraal en bieden met onder andere Rimsky-Korsakovs ‘Sheherazade’ een heerlijk zwoel zomeravondgevoel.

Dit is waarschijnlijk de beroemdste productie van ‘La Bohème’ die de Metropolitan Opera ooit binnen de muren heeft gehad. In januari 1982 stond er niet alleen een droomcast, met onder andere Teresa Stratas, José Carreras en Renato Scotto, ook regisseur Franco Zefirelli had alles mee. Hij brengt het immer aangrijpende drama zo op het podium, dat de kijker zich deel van de actie voelt. Dirigent James Levine en het ontketende orkest van de Met doen de rest. Een echte klassieker.

COUPON KORTING

Antonín Dvorák Rusalka

€ 9,00

Diverse solisten/Orchestra and Choirs of the Opéra National de Paris / James Conlon C&S Entertainment - Arthaus - 107 031 / 2dvd Voor puristen was de spraakmakende productie van regisseur Robert Carsen bij de Opéra National de Paris een gruwel, maar voor iedereen die daar doorheen kijkt is deze geheel Tsjechisch gezongen ‘Rusalka’ van Dvorák vooral op muzikaal gebied een waar genot. Dat heeft alles te maken met sopraan Renée Fleming, die wederom virtuoos bewijst dat de titelrol haar op het lijf geschreven is.

COUPON KORTING

George Frideric Handel Partenope

€ 9,

Gustav Mahler Symphony No. 3

€ 9,00

Anna Larson - contra-alt Diverse koren, Lucerne Festival Orchestra / Claudio Abbado Codaex - Medici Arts - EA 2056338

Andreas Scholl - countertenor Royal Danish Opera Universal Classics - 00440 0743348 / 2dvd George Frideric Handel had een groot gevoel voor theater. Toch zijn de opera’s van de Duitse kosmopoliet pas de laatste jaren werkelijk doorgedrongen tot het operapodium. Zijn eerste komische opera ‘Partenope’, die in 1730 succesvol in première ging, is bijvoorbeeld nauwelijks bekend. Daar gaat deze heerlijke DVD met een productie van de Royal Danish Opera verandering in brengen. Grote troeven zijn countertenor Andreas Scholl en het oude muziekensemble Concerto Copenhagen. Een mooie kroon op dit Handeljaar.

www.klassiekezaken.nl

COUPON KORTING

Het is een kunst om een registratie van een uitvoering van een symfonie spannend te houden. Regisseur Michael Beyer slaagt daar met deze verfilming van Mahlers ‘Derde Symfonie’ door het Lucerne Festival Orchestra onder leiding van Claudio Abbado wonderbaarlijk goed in. De intensiteit van de muziek is werkelijk zichtbaar gemaakt, vooral in het doodstille slotbeeld. Een schitterende DVD, die eerder dit jaar al goed was voor een Edison.

www.aangenaamklassiek.nl/.be

oktober 2009

2009 – kortingscoupon-cd’s COUPON KORTING

COUPON KORTING

€ 7,00

Wouter Hamel Hamel - Limited Edition (Including 3 bonustracks)

€ 5,00

B&W Quintet Force Of Habits

Coast to Coast - DOX Records - dox041

PIAS - Embrace Recordings - 900.0135.029

De naam van Wouter Hamel is binnen korte tijd uitgegroeid tot een vaste waarde in de jazzwereld. Dat had veel te maken met zijn debuutalbum ‘Hamel’ dat in 2007 uitkwam. Snel groeide de jonge zanger uit tot de held van een nieuwe jazzgeneratie. Het album verkocht vreselijk goed en Hamel werd binnen de kortste keren een ster in eigen land en het buitenland. Dat is ook logisch, want met zijn frisse stem en diens jonge band creëerde hij een volstrekt eigenzinnige sound. De song ‘Breezy’, die net als Hamel’s andere liedjes van zijn eigen hand is, groeide de laatste jaren uit tot een live-kraker.

Achter het B&W Quintet schuilen trombonist Louk Boudesteijn en trompettist Rob van der Wouw. Zij zijn ook verantwoordelijk voor de negen stukken op ‘Force Of Habits’. De sound op deze CD is relaxt en neigt een beetje naar de jazz uit de jaren vijftig. Samen met hammondspeler Arno Krijger en bassist Stefan Lievestro creëert dit quintet een volstrekt eigen geluid dat warm, eigenwijs en doeltreffend klinkt. Er is ruimte genoeg voor mooie solo’s, maar nergens gaat dit ten koste van de composities. Het maakt ‘Force Of Habits’ tot een waar kunststukje.

COUPON KORTING

Wicked Jazz Sounds Band The Biggest Sin

COUPON KORTING

€ 7,00

PIAS - United Recordings - NA4.2001.029 De feesten en compilaties van het muziekcollectief Wicked Jazz Sounds zijn befaamd in de kringen van de hippe jazz. Nu is er geheel in stijl een band opgericht, die de sfeer, feel en look in muziek giet. Met andere woorden: ‘The Biggest Sin’ is een feestplaat van formaat. Veel koper, veel jazzy- en funky liedjes, die werden geschreven en worden gespeeld door jonge, talentvolle Nederlandse muzikanten. Soms hoor je vleugjes Jamiroquai of Amy Winehouse, maar ook komt de vette soulsound van Earth, Wind & Fire om de hoek zeilen. Kortom: dansbare klasse van eigen bodem.

€ 7,00

Robin McKelle Modern Antique EMI Music - Blue Note - 2150572 In 2007 debuteerde zangeres Robin McKelle met een album waarop ze zich losjes liet begeleiden door een big band. Ook op haar tweede CD ‘Modern Antique’ hanteert ze deze werkwijze. Gesteund door producer, arrangeur en trompettist Willie Murillo, pakt McKelle verschillende covers op zoals ‘Abracadabra’ van Steve Miller en Irving Berlin’s ‘Cheek To Cheek’. Tevens schreef ze zelf de song ‘Remember’. Veelzijdigheid troef dus op het werkstuk van deze nachtegaal. De track die wij u bieden is de George Shearing-compostie ‘Lullaby Of Birdland’.

COUPON KORTING

Esperanza Spalding Esperanza

€ 7,00

Codaex - Heads Up - HUCD 3140 Ze stond deze zomer op de posters van het North Sea Jazz Festival, maar het is niet alleen haar opvallende uiterlijk dat Esperanza Spalding tot zo’n bijzonder fenomeen maakt. Deze zingende contrabassiste uit de Amerikaanse staat Portland bewees al op jonge leeftijd een supertalent te zijn. Na haar studie op het befaamde Berklee College Of Music groeide ze snel uit tot een compleet muzikant. Op haar album ‘Esperanza’ laat Spalding horen wat ze in huis heeft. Ze zingt fantastisch, speelt weelderig bas en schrijft ook nog eens hoogst originele composties. Kortom, Esperanza Spalding is een supertalent in de dop.

34 oktober 2009

Maak kennis met Jazz COUPON KORTING

€ 7,00

Roberto Fonseca Akokan Codaex - ENJA Records - ENJ-9534 2 Roberto Fonseca begon als pianist bij de Buena Vista Social Club-ster Ibrahim Ferrer. Tijdens diens concerten liet hij al zien wat voor een bege nadigd muzikant hij is. Op zijn nieuwe album ‘Akokan’, dat in vier dagen werd opgenomen, laat Fonseca horen dat hij al een volstrekt eigen identiteit heeft. Ook nodigde de Cubaan twee gastvocalisten uit. Naast Mayra Andrada uit Kaapverdië is de Amerikaanse zanger en gitarist Raul Midón van de partij. Laatstgenoemde schreef de track ‘Everyone Deserves A Second Chance’ en verzorgt hierin tevens de gitaarpartij.

COUPON KORTING

€ 7,00

Aaron Parks Invisible Cinema

Leonardo & Antonio Rosa Sony Music - WedgeView Records – 88697385122

EMI Music - Blue Note – 5090112

Leonardo Amuedo is door zijn samenwerking met ondermeer Trijntje Oosterhuis geen onbekende in Nederland. De tegenwoordig in Brazilië residerende gitarist gaat op ‘Rosa’ een samenwerking aan met de Spaanse mondharmonicaspeler Antonio Serrano. Het levert een sprankelende mix van bossa nova, filmische soundscapes en romantische songs op. Met een Nederlandse groep van topmuzikanten weet dit duo de luisteraar met prachtig spel te betoveren. De titelsong ‘Rosa’ is een perfect uithangbord voor deze CD.

Het gaat razendsnel met jazzpianist Aaron Parks. Nadat hij zich bij trompettist Terence Blanchard in de schijnwerpers had gespeeld, debuteerde Parks al snel met eigen werk. Na drie mooie CD’s, bracht hij ‘Invisible Cinema’ uit. Met ondermeer gitarist Mike Moreno en drummer Eric Harland weet Parks op dit album naar grote hoogte te stijgen. De nog maar 25-jarige superpianist is uitdagend en vernieuwend. Deze talenten combineert hij met zijn waanzinnige techniek. Het maakt ‘Invisible Cinema’ tot een must have voor jazzliefhebbers, die met een open vizier naar hun favoriete muziek luisteren.

COUPON KORTING

€ 7,

€ 7, China Moses & Raphaël Lemonnier This One’s For Dinah!

Priscilla Ahn A Good Day EMI Music - Blue Note - 6970032

EMI Music - Blue Note - 6931250

Met haar debuut ‘A Good Day’ plaatst zangeres Priscilla Ahn zich meteen tussen de grote jazzy singer/songwriters van haar tijd. Haar prachtige stem en innemende teksten komen geweldig tot hun recht in de liedjes, die ze voor het merendeel zelf schreef. Wij selecteerde de song ‘Red Cape’, waarin de jonge Amerikaanse dicht tegen alternatieve popmuziek aan kruipt. Het is slechts een deel van haar gevarieerde repertoire, dat ze op ‘A Good Day’ laat horen. Let op! Priscilla Ahn is een naam die de komende jaren nog vaak voorbij zal schieten.

Vijf jaar lang hoorde we niets van zangeres China Moses. Maar dit jaar kwam ze echter verrassend sterk terug met haar eerbetoon aan het adres van zangeres Dinah Washington. Op ‘This One’s For Dinah!’ laat de in Frankrijk woonachtige blues- en jazzvocaliste horen waarom ze zo beïnvloed is door de legendarische Amerikaanse ster. Ze krijgt hierbij hulp van de Franse jazzpianist Raphaël Lemmonier, die een belangrijke rol op dit werkstuk speelt. Moses laat op ‘This One’s For Dinah!’ de pop en soul links liggen en treedt daardoor met opvallende passen in de voetsporen van haar moeder Dee Dee Bridgewater.

www.klassiekezaken.nl

www.aangenaamjazz.nl/.be

oktober 2009

2009 – jazzklassiekers

Yuri Honing and FLORiS Phase Five

TIJDELIJK VOOR

€ 9,99*

TIJDELIJK VOOR

Southside Johnny Grapefruit Moon

€ 9,99*

Universal - Verve - 06025 2703774

Bertus - Evangeline - GELM 4200

Samen met producer Floris Klinkert wierp Yuri Honing zich op een project, waarbij de saxofonist zijn compaan Klinkert de vrije hand gaf om met samples en het nodige plak en knipwerk oud materiaal van hem te bewerken. Een verhelderend stukje huisvlijt, waarbij de composities van Honing in een volstrekt ander daglicht zijn gezet. Met behulp van erkende pop- en jazzvocalisten zoals Janne Schra (Room Eleven), Lilian Vieira (Zuco 103) en Leine krijgen de songs op ‘Phase Five’ nog meer warmte en body.

Southside Johnny is, samen met Bruce Springsteen en Jon Bon Jovi, één van de sterren die New Jersey als muziekstad op de kaart zetten. Zijn voor liefde voor Tom Waits, is altijd erg groot geweest. Logisch dus dat hij zich samen met de LaBamba’s Big Band boog over het repertoire van deze extravagante singer/songwriter. Naast Southside Johnny mag ook trombonist Richie “LaBamba” Rosenberg los gaan op ‘Grapefruit Moon’. Het duo weet met de composities van legende Waits de luisteraar telkens in het hart te treffen.

Cassandra Wilson Closer To You: The Pop Side

TIJDELIJK VOOR

€ 9,99*

Kim My Recipe For A Happy Life

TIJDELIJK VOOR

€ 9,99*

EMI Music - Blue Note – 6960872

Universal - Verve - 06025 2703777

Cassandra Wilson is een zangeres die zich niet in een keurslijf laat stoppen. Ze nam naast jazz- en bluessongs ook een groot aantal popnummers op. Door de veelzijdigheid van haar repertoire is het aanbod erg bijzonder. Songs van Sting, The Band, Cyndi Lauper, Neil Young en U2 krijgen allen een prachtige uitvoering. Wilson interpreteert het poprepertoire niet alleen, maar eigent het toe. Het maakt ‘Closer To You: The Pop Side’ tot een volstrekt unieke verzamelaar.

Op haar tweede album ‘My Recipe For A Happy Life’ laat de vocaliste horen dat ze enorm gegroeid is. Haar presentatie is professioneel, maar het is vooral haar stem die veel voller klinkt. Tevens kreeg ze naast de hulp van een rijtje topmuzikanten bijval van wederom Trijntje Oosterhuis, saxofoniste Candy Dulfer en popheld Perquisite. Zij zijn er mede debet aan dat er op ‘My Recipe For A Happy Life’ naast jazz ook te genieten valt van soul, funk en latin.

TIJDELIJK VOOR

John Coltrane Standard Coltrane

€ 799*

Lizz Wright The Orchard

TIJDELIJK VOOR

€ 9,99*

Universal - Prestige Records - 08880 7231221

Universal - Verve - 06025 1756451

Begin jaren zestig nam saxofonist John Coltrane bijzonder materiaal op voor het label Impulse. De beste composities zijn verzameld op de CD ‘Standards’. Alles wat Coltrane zo groot maakte is terug te vinden op deze perfect samengestelde bundel van diens werk. Zijn onweerstaanbare techniek, zijn gevoel voor melodie en de humor, die ook kenmerkend was voor zijn spel, is allemaal terug te horen op ‘Standards’. Alle topstukken komen voorbij.

Het duurde een tijdje, maar op haar derde album ‘The Orchard’ komt het talent van zangeres Lizz Wright helemaal tot wasdom. Ze schreef voor het eerst het merendeel van de nummers zelf en was nauw betrokken bij de productie. Stijlmatig schiet ze op deze CD alle kanten op en durft zelfs een song van de rockgroep Led Zeppelin te bewerken. Het maakt ‘The Orchard’ tot een fenomenale CD van een vrouw die in korte tijd een volstrekt eigen sound heeft weten te creëren.

TIJDELIJK VOOR

Diana Krall The Very Best Of

€ 9,99*

Universal - Verve - 06025 1739968 De Canadese zangeres/pianiste Diana Krall brengt al sinds 1993 albums uit onder haar eigen naam. De laatste tien jaar groeide de Canadese uit tot een ware superster, die de jazz bij tijd en wijlen oversteeg. Het mooie van Krall is dat ze op al haar albums met hetzelfde trio werkt, waardoor de sfeer en teneur van deze verzamelaar nergens wordt doorbroken. Ook staan er drie songs op deze ‘Very Best Of’ die nooit eerder op een ander Krall-album verschenen.

36 oktober 2009

*consumentenadviesprijs

Maak kennis met Jazz TIJDELIJK VOOR

Melody Gardot Worrisome Heart

€ 9,99*

Universal - UCJ Music - 06025 1749640 Het debuutalbum van zangeres Melody Gardot ging de geschiedenis in als een moderne jazzklassieker. Logisch ook, want de muziek op ‘Worrisome Heart’ is van alle tijden, maar ook ongrijpbaar. De ingetogen manier van zingen en musiceren maakt het werk van Gardot zo bijzonder. Invloeden van Nina Simone, Rickie Lee Jones en Tom Waits komen allemaal terug op dit album. Na de release van ‘Worrisome Heart’ groeide Gardot in korte tijd uit tot een superster van formaat en brak wereldwijd door.

TIJDELIJK VOOR

Tony Bennett The Jazz Sides

TIJDELIJK VOOR

€ 7,99*

Stan Getz Jazz Giants ‘58

€ 7,99*

AMG Records - Essential Jazz Albums - EJA 039

Universal - Verve - 06025 1762132

Zanger Tony Bennett is altijd een veelzijdig vocalist geweest. Met zijn volstrekt eigen manier van zingen en diens vaak eigenwijze songkeuze, wist hij al die tijd actueel te blijven en nieuwe fans voor zich te winnen. Op ‘The Jazz Sides’ zijn de meeste beroemdste jazzstandards terug te vinden, die Bennett in zijn lange loopbaan opnam. Op deze Aangenaam…JazzCD staat de song ‘I Can’t Believe That You’re In Love With Me’, die ooit beroemd werd gemaakt door Frank Sinatra.

Op het befaamde werkstuk ‘Jazz Giants ‘58’ is niet alleen de onvolprezen saxofonist Stan Getz te horen. Ook het trio van pianist Oscar Peterson, drummer Louis Bellson en baritonsaxofonist Gery Mulligan zijn op deze CD present. De vijf lange composities op ‘Jazz Giants ‘58’ zijn allemaal om van te smullen. Maar vooral de diep in de blues gewortelde solo’s van Getz springen er toch echt uit. Deze klassieke plaat is een aanwinst voor elke rechtgeaarde jazzliefhebber.

TIJDELIJK VOOR

€ 9,99* Herbie Hancock River - The Joni Letters

99* Madeleine Peyroux € 9, Half The Perfect World

Universal - Verve - 06025 1744826

Universal - Rounder Records - 06025 1703279

Herbie Hancock noemen ze weleens de kameleon van de jazz. Logisch ook. In de bijna 50 jaar dat hij muziek maakt, konden we de acties van de Amerikaanse pianist en componist nooit voorspelbaar noemen. Met het album ‘River - The Joni Letters’ kreeg hij iedereen op de banken. Samen met een groep topmuzikanten en vocale sterren, zoals Norah Jones, Leonard Cohen en Tina Turner, boog hij zich over het werk van singer/ songwriter Joni Mitchell.

Zangeres Madeleine Peyroux is een fantastische interpretator van andermans werk. Op het album ‘Half the Perfect World’ werkte ze wederom samenwerkte met producer Larry Klein. Hier worden composities van songsmids Leonard Cohen, Tom Waits en Joni Mitchell door Peyroux in een soms totaal nieuw jasje gegoten. Daardoor krijgt die typische eigen ouderwetse sound van Peyroux op ‘Half The Perfect Word’ alle ruimte. De titelsong die hier voorbijkomt is daar een goed voorbeeld van.

Pat Metheny & Charlie Haden Beyond the Missouri Sky - CD+DVD

TIJDELIJK VOOR

The Ramsey Lewis Trio The In Crowd

€ 9,99*

TIJDELIJK VOOR

€ 7,99*

Universal - 06024 9808050

Universal - Verve - 06025 1744824

Deze klassieker uit 1997 blijft een tijdloos album. Gitarist Pat Metheny en bassist Charlie Haden zijn op ‘Beyond The Missouri Sky’ dan ook werkelijk grensoverschrijdend bezig. De puurheid en intensiteit van deze muziek klinkt nog steeds onovertroffen. De filmische sfeer van deze CD komt ook tot uiting in composities van filmcomponisten, zoals Henry Mancini, Ennio Morricone en Jim Webb, die door het duo op een eigenzinnige manier werden bewerkt.

In mei 1965 nam de uit Chicago afkomstige Ramsey Lewis met zijn trio het live-album ‘The In Crowd’ op. Samen met bassist Eldee Young en drummer Red Holt steeg de pianist tijdens deze concerten tot grote hoogte. Lewis is niet alleen een geweldig pianist, maar ook een bijzondere entertainer. Voor ‘The In Crowd’ kreeg Lewis zijn eerste gouden album en de titelsong leverde hem zelfs zijn eerste Grammy Award op.

www.klassiekezaken.nl

www.aangenaamjazz.nl/be

oktober 2009

cd bespreking orkest

orkest

Johannes Brahms

Anton Bruckner

The complete symphonies

Symphonies nos. 3 & 4

Berliner Philharmoniker o.l.v. Sir Simon Rattle

Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Mariss Jansons

EMI Classics 50999 2672542 0 (3 cd’s)

RCO Live RCO 09002 (2 sacd’s)

rahms en de Berliner Philharmoniker ‘go way back’. Zoveel blijkt wel uit de rijke Berlijnse Brahms-traditie, die teruggaat tot de oprichting van het orkest in 1882. Al vanaf de beginjaren staat zijn symfonische oeuvre

centraal in de Berlijnse programmering en er wordt zelfs gesuggereerd dat zijn muziek bepalend is geweest voor de volle klank die het orkest sinds jaar en dag kenmerkt. Of Brahms deze eer nu wel of niet ten deel valt, het robuuste Berlijnse timbre heeft meer dan eens aanleiding gegeven tot spraakmakende vertolkingen van zijn muziek. Furtwängler, Karajan en Abbado hebben immers bewezen dat de Berlijners als geen ander raad weten met het oer-Duitse ethos dat als een rode draad door de symfonieën loopt. Deze lijn wordt vandaag de dag met succes voortgezet door Simon Rattle, die sinds 2002 de scepter zwaait in de Philharmonie. Na de goed ontvangen EMI-release van Ein deutsches Requiem, onder meer bekroond met een Grammy en een Gramophone Award, verschijnen nu de complete symfonieën op drie cd’s. Het klinkend resultaat herbergt het beste uit twee werelden: een op en top Pruisisch en monumentaal klankenpalet, door Rattle zorgvuldig gedoseerd ten behoeve van orkestrale balans en openheid. Het is een aanpak die Brahms, de zogenoemde ‘klassieke romanticus’, zeker ten goede komt.

Rattle zet Berlijnse Brahms-traditie voort

en Bruckner uit één stuk. Zo zou je deze nieuwe live-uitgave van het Koninklijk Concertgebouworkest kunnen noemen. Zoals bekend wortelt de Bruckner-traditie van het orkest in een ver verleden: het was immers

Eduard van Beinum die een grote rol speelde in de totstandkoming ervan. En ook Bernard Haitink speelde een niet weg te denken rol in het koesteren van de Bruckner-erfenis aan de Van Baerlestraat. Deze uitvoeringen van Bruckners Derde en Vierde symfonie zijn live vastgelegd in februari 2007 en augustus 2008. Ze zijn nu verschenen op het huislabel RCO Live. De registraties onder leiding van de huidige chef Mariss Jansons vormen een waardige voortzetting van de rijke Concertgebouwhistorie. Jansons’ Bruckner ademt een weldadige grandeur, waarin, ondanks zijn grote nadruk op de monumentaliteit, geen detail aan de aandacht ontsnapt. Daaraan draagt de doorzichtige klank in niet geringe mate bij. Jansons’ tempo’s getuigen van een perfect gevoel voor Bruckners wereld, en het is juist door zijn transparante benadering dat hij de grootse dimensies van Bruckners muziek treffend vastlegt. Prachtig uitgebalanceerd en rondborstig klinkt het koper, en ook de veelgeroemde donkerbruine strijkersklank van het orkest is prominent aanwezig op deze opname. Een Bruckner kortom die een waardige plaats inneemt in de toch al zo rijke discografie.

Jansons’ Bruckner ademt grandeur

Joep Christenhusz

Frits de Haen

orkest

Johannes Brahms

Igor Stravinsky

Hongaarse dans nr. 14, Haydn-variaties, Symfonie nr. 1

Petroesjka, Pulcinella, Symfonieën voor blazers

Boedapest Festival Orkest o.l.v. Ivan Fischer

Radio Filharmonisch Orkest, Radio Kamer Filharmonie o.l.v. Jaap van Zweden

Channel Classics CCS 28309/sacd

Exton OVCL 00378

et Boedapest Festival Orkest opent met een verrukkelijke horsd’oeuvre: de Hongaarse dans nr. 14 in een bewerking voor strijkers van de hand van de dirigent Ivan Fischer. De uitvoering wordt gekenmerkt

door soepele, organische tempowisselingen met spatgelijk samenspel. Alleen al hiermee geeft Fischer een bewijs van groot meesterschap af, maar er is meer! De Haydn-variaties op het eenvoudige Sint-Antonius-koraal vragen om een levendig ritmegevoel, om een goede balans tussen strijkers en blazers, maar ook om verfijnde contrasten tussen beide instrumentgroepen. Zo is bijvoorbeeld de vijfde variatie een volmaakt specimen van instrumentale dialoogkunst. Houtblazers en piccolo worden elegant onderbroken door de strijkers. Alles gebeurt met lichte humor en veel smaak. Brahms’ Eerste symfonie vraagt om meer drama en daartoe is Fischer uitstekend in staat. Het emotionele, duistere begin van het werk gaat over in een vlammende intensiteit. Zo ontstaat er een gespierde uitvoering waarin reflectie en tederheid niet ontbreken. Het tweede deel wordt gekenmerkt door rust. Hier lijkt de componist het bitterzoete leven te accepteren. Fischer voelt deze sfeer perfect aan, het orkest musiceert op hoog niveau. Het laatste deel krijgt een geweldige dramatische ontwikkeling en eindigt met een indrukwekkende climax.

F ischer bewijst meesterschap met zijn orkest uit Boedapest

WillemVeldhuizen www.klassiekezaken.nl

e drie topstukken van Stravinsky op deze cd zijn vorig jaar zomer opgenomen in het Muziekcentrum van de Omroep in Hilversum. Alsof Jaap van Zweden het toen nog niet druk genoeg had, want de avon-

turen in Dallas en Vlaanderen stonden voor de deur. Maar misschien had de workaholic de werkdruk wel nodig om tot topprestaties te komen. Bij deze uitvoeringen is in elk geval volop de bevlogenheid, inspiratie en originaliteit herkenbaar die we van Van Zweden gewend zijn. Zo klinkt de Pulcinella-suite ongewoon speels, met een rauw en guitig ‘Scherzino’ en een ‘Vivo’ waarin de glissando’s de ironie van het werk als geheel lijken uit te drukken. Uit een serieuzer vaatje tapt Van Zweden als het om de Symfonieën voor blazers gaat, de versie uit 1947, die zo mogelijk nog hoekiger en metrisch tegendraadser is dan de oorspronkelijke uit 1920. Alle koddigheid is nu verdwenen, hier klinkt muziek van de grootste muziekvernieuwer van de twintigste eeuw. De tempi zijn voorzichtig, maar daar staat perfect synchroon samenspel tegenover. De cd opent met Petroesjka, ditmaal juist in de originele versie uit 1911. Zo veel caleidoscopische kleurenpracht en extatische climaxen in één werk in een schitterende vertolking: het is bijna te veel van het goede.

Bevlogenheid en originaliteit in Van Zwedens Stravinsky

Jos van der Zanden oktober 2009

cd Bespreking orkest

orkest

Adams, Barber, Corigliano, Higdon

Joseph Haydn Violin concerto & Symphonies nos. 49 & 80

Transmigration

Freiburger Barockorchester o.l.v. Gottfried von der Goltz

A tlanta Symphony Orchestra & Choruses, GwinnettYoung Singers o.l.v. Robert Spano

Harmonia Mundi HMX 2962029

Telarc TEL 80673/sacd

it jaar herdenken we de tweehonderdste sterfdag van Joseph Haydn. Met hem is het prettig herdenken, want hij heeft in alle genres zo veel gecomponeerd dat orkesten en ensembles aan één Haydn-jaar niet genoeg hebben om zijn hele oeuvre in kaart te brengen. Deze cd van het Frei-

burger Barockorchester was er zonder gedenkjaar ook wel gekomen. Het orkest is de laatste tijd flink met Haydn bezig. De ‘barok’ in de naam dekt de lading allang niet meer. Op deze cd staan twee bekende symfonieën en een vioolconcert. De vioolconcerten van Haydn zijn, in tegenstelling tot het beroemde trompetconcert en de celloconcerten, nog steeds niet echt bekend. Dat heeft te maken met hun verschijningsvorm. Ze zijn niet zo briljant en virtuoos als de vioolconcerten van Mozart en ze klinken duidelijk als werk van een nog jonge Haydn die zijn hoogstpersoonlijke stijl nog niet helemaal heeft gevonden. Dat contrasteert mooi met de ‘Sturm und Drang’ van de hier opgenomen symfonieën, waaronder die schitterende ‘La passione’ in f-klein. In dit werk horen we meer dramatiek dan in de meeste andere symfonieën van Haydn en het heeft zelfs romantische trekjes. De Freiburgers zijn doorkneed in dit repertoire zodat deze cd geen wens onvervuld laat.

Freiburgers zijn doorkneed in de muziek van Haydn

e cd Transmigration heeft een overzichtelijk programma: het abc van de Amerikaanse muziek (John Corigliano, Samuel Barber en John Adams) plus een première van Jennifer Higdon. Haar Dooryard bloom lijkt een

vreemde eend in de bijt tussen roemruchte composities als het Adagio for strings van Barber en de beeldende, dramatische Elegy van Corigliano, de componist die beroemd is geworden door de muziek voor de film The red violin. Niets blijkt minder waar. Higdons uitgebreide lied voor bariton en orkest, op een tekst van de dichter Walt Whitman, is net zo lyrisch en op sommige punten even zoetsappig als de werken van Barber en Corigliano. On the transmigration of souls, dat John Adams ter nagedachtenis van de aanslag op het World Trade Center op 11 september 2001 heeft gecomponeerd, blijkt de uitzondering en tegelijkertijd de uitblinker. In bijna 24 minuten laten het Atlanta Symphony Orchestra & Choruses en de GwinnettYoung Singers onder leiding van Robert Spano op bijna willekeurige wijze herinneringen aan het voorval de revue passeren, met tekstflarden van familieleden en vrienden van de slachtoffers, gezongen, uitgebruld of gescandeerd door de koren en begeleid door eerst meditatieve en schrijnende en later protesterende orkestklanken. Om mogelijk opengereten wonden te helen, klinkt tot slot het kalmerende Agnus dei van Barber.

A dams uitblinker in het abc van Amerikaanse muziek

Marcel Bijlo

Lonneke Regter

orkest

Johann Wilhelm Wilms Symphonies 1 & 4, Overture in D

Robert Schumann Szenen aus Goethes Faust

NDR Radiophilharmonie o.l.v. Howard Griffiths

Koninklijk Concertgebouworkest, Groot Omroepkoor, Nederlands Kinderkoor, vocale solisten o.l.v. Nikolaus Harnoncourt

CPO 777 209-2/SACD

RCO Live RCO 09001 (2 SAcd’s)

ohann Wilhelm Wilms (1772-1847) werd geboren in het Bergische Land, 25 kilometer ten noordoosten van Keulen. Dicht bij Nederland dus, en net als de Westfaalse seizoenarbeiders trok ook hij westwaarts. Vanaf

1791 in Amsterdam, bood hij zijn diensten aan als componist en pianist aan Felix Meritis en Eruditio Musica. Al spoedig werd hij op handen gedragen en vierde hij triomfen. Vanaf 1823 was hij organist van de doopsgezinde kerk Het Lam aan de Singel. De allochtoon Wilms is verankerd in het nationale geheugen als componist van Nederlands eerste volkslied, ‘Wien Neêrlands bloed in d’aders vloeit’. Zijn Symfonie in C, opus 9 (1805), de eerste van negen, klinkt fors naar de symfonieën van Haydn, maar blijft naast die van Beethoven niet overeind. Dat mag zo zijn, de muziek is heel goed gecomponeerd, ze zit lekker in haar vel en heeft een mooi orkestraal kleed. Aardig te bedenken dat deze symfonie, evenals de Vierde (1812), heeft geklonken in de ovale muziekzaal van Felix Meritis aan de Keizersgracht. Een pluim voor CPO dat het deze kwetsbare muziek opgraaft, door een prima orkest en dirigent laat uitvoeren en omgeeft met zo veel excellente documentatie. Het landschap rondom Beethoven wint aan geloofwaardigheid.

S ymfonieën die klonken aan de Keizersgracht

JurjenVis

40 oktober 2009

chumanns Szenen aus Goethes Faust is een van zijn meesterwerken, maar volgens sommigen staat het gebrek aan contrast tussen de delen een spannende opbouw in de weg. Ik kan mij bij deze kritiek niet

neerleggen. Daarvoor biedt deze grandioze partituur te veel beeldschone en ontroerende momenten. Na de wat gratuite ouverture zit elk deel vol spannend muzikaal materiaal. Helaas vergt dit mammoetwerk een grote bezetting met orkest, koor, kinderkoor en veel solisten, waardoor het zelden wordt opgenomen en nog minder in de concertzaal wordt uitgevoerd. Daarom is het verheugend dat het Concertgebouworkest voor het eigen label een liveregistratie heeft gemaakt van de uitvoeringen onder Nikolaus Harnoncourt. Het is een geweldige, heldere opname. Harnoncourt geeft met het uitstekend spelende orkest en de voortreffelijk zingende solisten en koren een glanzende en aanstekelijke uitvoering van dit magnifieke werk. Luister naar het begin, de ‘Szene im Garten’, een liefdesduet tussen Faust en Gretchen. Schumann schreef hier de meest lieflijke muziek denkbaar; daar had hij, de componist van de liefde bij uitstek, ook patent op. Harnoncourt laat het orkest vol gloed klinken, terwijl Christian Gerhaher (Faust) en Christiane Iven (Gretchen) deze episode de nodige warmbloedige expressie verlenen. Het is een pracht-cd, met een van begin tot eind superieure uitvoering.

Schumanns Faust in superieure uitvoering

Doron Nagan

cd bespreking concert

concert

Hofmann, Haydn, Mozart

Johann Sebastian Bach

Cello concertos

Vioolconcerten

Sol Gabetta, Kammerorchester Basel o.l.v. Sergio Ciomei

Richard Tognetti, Australian Chamber Orchestra

RCA 88697 547812

ABC Classics ABC 4765691

at Sol Gabetta een aantrekkelijke verschijning is, zal haar carrière waarschijnlijk niet in de weg hebben gestaan, maar een blik in haar discografie zegt meer, want is er eigenlijk een stijl die ze niet beheerst?

Ook deze drie klassieke concerten met haar ‘eigen’ Kammerorchester Basel gaan haar gemakkelijk af, zo gemakkelijk zelfs dat we bijna zouden vergeten dat het om werken gaat die je niet even onder tafel schuift. Het concert van Haydn bijvoorbeeld vanwege de tomeloze energie in de finale, het concert van Hofmann vanwege de veelvuldige foutieve toeschrijving aan Haydn, en het concert van Mozart omdat het helemaal geen celloconcert is, maar een bewerking van het Hoboconcert KV 314, waarbij het oorspronkelijke langzame deel is vervangen door het Andante uit het Divertimento KV 470.Wie aandachtig luistert, zou het kunnen horen. Niet aan het spel van Gabetta; soms bekruipt je zelfs het gevoel dat de muziek zich aan de soliste aanpast, zo soepel en elegant is haar toon.Wél aan de instrumentatie van het orkest, die net iets te uitbundig is voor een celloconcert en beter bij een hoboconcert past.Voeg daarbij de historisch geïnformeerde opvatting van het begeleidende gezelschap en vraag je vervolgens af waarom je deze opname zou laten liggen. Kijk op pag. 11 voor de aanbieding.

Gabetta soepel en elegant in klassieke celloconcerten

isschien denk je: niet wéér de Vioolconcerten van Bach. Maar doe dat vooral niet! Want deze cd van de violist Richard Tognetti (ondanks zijn Italiaanse naam een Australiër) is een grandioze verras-

sing: een ongekend frisse, aantrekkelijke en buitengewoon mooie muzikale erva-

ring. Naast violist is Tognetti (44) artistiek directeur en muzikaal leider van het Australian Chamber Orchestra, waarmee hij Bachs soloconcerten heeft opgenomen. Het resultaat is geweldig. Zijn orkest klinkt soepel en bijzonder genuanceerd. Er wordt met veel aandacht voor dynamische schakeringen en frasering gemusiceerd. Tognetti zelf speelt de sterren van de hemel – en dat op darmsnaren! Zijn spel kent een prettige vrijheid, als van een jazzmuzikant, vol zwier en met veel originele en aantrekkelijke versieringen. Hij neemt pittige tempi in de snelle delen, maar de snelle loopjes klinken helder en vol energie dankzij zijn fenomenale techniek. Hij en het orkest swingen behoorlijk zonder in overdreven hectiek te vervallen. Ook de lyriek is bij hen in goede handen, zoals het Andante van hetVioolconcert in a bewijst.Tognetti vertolkt deze muziek met een prachtige, warme en heldere toon en een sprekende melancholie.Wat geweldig dat er toch altijd weer iemand is die ons kan verrassen, waardoor bekende muziek zo fris en sprankelend klinkt, als nieuw!

Bachs Vioolconcerten klinken als nieuw

Andrew van Parijs

Doron Nagan

concert

max Bruch e.a. Vioolconcert, virtuoze stukken voor viool en piano

Antonio Vivaldi Alfredo Bernardini, Zefiro

Michael Rabin, Lothar Broddack, RIAS-Symphonie-Orchester o.l.v.Thomas Schippers

Naïve OP 30478

Audite 95.607

Concerti per oboe

e hobo was in Vivaldi’s tijd nog een jong instrument. In Italië werd hij voor het eerst in 1692 ingezet en hij werd snel populair in Venetië: het Ospedale della Pietà, het weeshuis waar Vivaldi werkte, had omstreeks 1700 al een hoboleraar. Vivaldi componeerde rond 1709 zijn eerste

werk met hobo.Verbazingwekkend is de hoeveelheid stemmingen die hij, en op deze cd ook de hoboïst Alfredo Bernardini, eraan ontlokt. Indrukwekkend is het vereiste technische spelniveau van de solist, die de kunst verstaat deze virtuoze muziek te laten klinken alsof het geen moeite kost. Opvallend aan deze concerten zijn de relatief veel voorkomende ‘gekke’ wendingen en harmonieën, zoals in RV 455. Dat heeft verder stampende ritmen, die Michael Talbot ‘naaimachineritmen’ noemt. Het langzame deel van RV 451 doet niet meteen denken aan de ‘Venetië-bij-nachtsfeer’ die zo typerend is voor Vivaldi. Pas na de onrustige introductie komt deze sfeer naar voren. De hoboïst Bernardini leidt het ensemble Zefiro, genoemd naar de god van de westenwind uit de Griekse oudheid. De musici doen hun naam eer aan. Bernardini’s hobo klinkt gevoelig in de lyrische langzame delen en adembenemend in de snelle passages. Soms ruisend, soms stormachtig: zo is de westenwind en zo zijn ook Vivaldi’s Hoboconcerten op deze cd.

Vivaldi ruist en stormt als de westenwind

Hieke van Hoogdalem www.klassiekezaken.nl

ichael Rabin (1936-1972) gold in de jaren vijftig en zestig als dé ster uit de befaamde vioolschool van Ivan Galamian. ‘Een heel uitzonderlijk talent – geen zwakke plekken, nooit’, zo onderstreepte de

leraar van onder meer Perlman, Zukerman en Kyung-Wha Chung zijn klasse. Rabin werd al op zijn negende toegelaten tot de klas van Galamian. Twee jaar later zou hij debuteren in de New York Town Hall, maar de bliksemcarrière die daarop volgde, eiste zijn tol. Aan het begin van de jaren zestig stortte hij in. Hij krabbelde op uit het dal, maar kwam al in 1972 op een raadselachtige manier aan zijn einde. Deze live-cd met het Vioolconcert van Bruch en een aantal virtuoze toegiften met de pianist Lothar Broddack stamt uit de jaren zestig. Rabins spel komt rechtstreeks uit zijn ziel. Het heeft een onweerstaanbare intensiteit, de viooltoon gloeit op de cd nog even fel als destijds in de concertzaal. Dat maakt het schijfje tot een kostbaar document van een periode die voor altijd tot het verleden behoort.Vlak na zijn dood droeg Itzhak Perlman zijn eigen opname van de Caprices van Paganini op aan Rabin: ‘His influence was a constant source of inspiration for me.’ Een bewogen reactie op het heengaan van een groot violist.

M ichael Rabins spel komt rechtstreeks uit zijn ziel

Chris Zuiderhout oktober 2009

cd Bespreking vocaal

vocaal

Vivaldi, Bach

Felix MendelssohnBartholdy

Gloria in D, Magnificat in D Solisten en The Sixteen & The Symphony of Harmony and Invention o.l.v. Harry Christophers

Antigone Kammerchor Stuttgart, Klassische Philharmonie Stuttgart o.l.v. Frieder Bernius

Coro COR 16042

Carus 83223

endelssohns muziek voor Sophokles’ tragedie Antigone (1841; met Duitse tekst van Ludwig Tieck) bestaat uit een ouverture voor orkest, kleine instrumentale omspelingen van dialogen en zeven stukken voor mannenkoor. Het koor levert commentaar. Het verhaal gaat over Antigone,

ivaldi’s Gloria en Bachs Magnificat zijn veelvuldig opgenomen en op cd uitgebracht. Hopelijk blijft dat nog lang zo, want het vergelijken van verschillende opnames van zulke klassiekers is een plezierige uitdaging voor de ware muziekverzamelaar. De dirigent Harry Christop-

de dochter van Oidipous, die haar gestorven broer, Polyneikes, een waardige begrafenis wil geven. In de negentiende eeuw was Antigone een van Mendelssohns geliefde partituren.Thans is het werk een van zijn minst bekende.Ten onrechte; de muziek is een voorbeeld van goede Mendelssohn. Maar twintigste- en 21steeeuwers vonden en vinden zulk soort drama al snel te statisch. Dan lieverWagner! Een betere dirigent voor Mendelssohns koormuziek dan Frieder Bernius kan men zich niet wensen. Hij heeft een voorsprong van lichtjaren, getuige de grote reeks prachtige cd’s met Mendelssohns geestelijke koorwerken, eerder verschenen bij Carus. De orkestklank van de Klassische Philharmonie Stuttgart, samengesteld uit verschillende Duitse orkesten, is bevredigend, en aangenaam is de ritmische precisie van koor én orkest. Hoewel niet alle sprekers pakken en beklemmen, zijn vooral Kreon en Antigone geloofwaardig.Van harte aanbevolen: met het boekje op de bank een avondje Griekse tragedie in een negentiende-eeuwse, neobarokke jas.

hers, die met zijn koor The Sixteen al drie decennia tot de absolute wereldtop behoort, heeft deze werken naast elkaar opgenomen omdat ze zo goed laten horen wat de verschillen en overeenkomsten zijn tussen beide componisten. Vivaldi is in zijn Gloria, gecomponeerd voor het Venetiaanse meisjesweeshuis waar hij jarenlang de muziek heeft verzorgd, direct in het treffen van sterke emotionele contrasten, en dat meestal met verbluff end eenvoudige middelen. Bach, die het Magnificat in het eerste jaar van zijn aanstelling als cantor in Leipzig componeerde en voor wie Vivaldi een groot muzikaal voorbeeld was, was eveneens uit op maximale expressie van beelden en emoties in de zangtekst, maar schreef zeker voor het koor een veel grotere virtuositeit voor. Het is als met appels en peren: niet te vergelijken, maar goed gerijpt en van de juiste klasse zijn ze beide niet te versmaden. En met de klasse van de uitvoering zit het bij Christophers en de zijnen helemaal goed.

A ntigone in negentiende-eeuws gewaad

Een uitdaging voor de ware muziekverzamelaar

JurjenVis

Arjan van Dijk

vocaal

Johann Sebastian Bach

Joseph Martin Kraus

Cantatas, vol. 4

Miserere, Requiem, Stella coeli

Michael Chance e.a., Monteverdi Choir, English Baroque Soloists o.l.v. Sir John Eliot Gardiner

Vocale solisten, Deutscher Kammerchor, La Stagione Frankfurt o.l.v. Michael Schneider

SDG 156 (2 cd’s)

CPO 777 409-2

oewel John Eliot Gardiners Bach-pelgrimage alweer ruim negen jaar geleden heeft plaatsgevonden, is nog steeds niet alles op cd uitgekomen. De jongste uitgave van deze serie bevat naast werken voor de

zesde en zevende zondag naTrinitatis ook het motet Der Gerechte kommt um. Ooit was dit vijfstemmige koorwerk aan deThomascantor zelf toegeschreven, maar na grondig onderzoek bleek het van zijn voorganger Johann Kuhnau (1660-1722) te zijn. Een muzikaal juweeltje dat stilistisch mooi aansluit bij de grote meester zelf en dat door de sterke bijdrage van het onvolprezen Monteverdi Choir een welkome aanvulling vormt. De vijf cantates op deze dubbel-cd zijn, zoals altijd, hooggekwalificeerde registraties, live opgenomen in het Beierse Ansbach en het Schotse Haddington. Verreweg de bekendste is Vergnügte Ruh’, beliebte Seelenlust (BWV 170) voor altsolo.Van deze compositie bestaan weliswaar al uitstekende opnamen, maar deze met de countertenor Michael Chance kan daaraan toegevoegd worden.Wie alleen al de lyrische openingsaria beluistert, raakt onmiddellijk in vervoering van zijn evenwichtige en ingetogen interpretatie met veel aandacht voor de tekst. Maar ook op andere momenten wordt een goede balans bereikt tussen woord en muziek, waardoor de uitvoering een bepaalde rust uitstraalt die geheel in overeenstemming is met wat Bach heeft willen zeggen. Een aanwinst voor iedere cantateliefhebber.

Bach in balans bij Gardiner

Frans Jansen

42 oktober 2009

oseph Martin Kraus (1756-1792), even oud als Mozart en één jaar na hem gestorven. Hij was een Duitser van geboorte (Miltenberg am Main), die ‘laat’ begon te componeren, op zijn zeventiende. Hij was vele jaren

werkzaam in Stockholm, maar reisde ook door heel Europa. In Wenen maakte hij kennis met Haydn, die, altijd bereid andermans talent op waarde te schatten, Kraus een van de grootste genieën noemde die hij ooit had gekend. In het Miserere uit 1773 lijkt op een gegeven moment het ‘Alleluia’ van Mozart te klinken (‘Gloria patri’). Het Requiem uit 1775 is één lang, diepzinnig verhaal en de componist houdt ons voortdurend bij de les. Geen zwak moment. Kraus staat in zijn kerkmuziek schouder aan schouder naast Mozart. Prachtig, die fuga in het ‘Kyrie’; geen enkele twijfel in het martiale ‘Dies irae’, heel innig het ‘Lacrimosa’. In Stella coeli (1783) is de meesterhand nog duidelijker, de fugatechniek nog meer vanzelfsprekend toegepast. Het Deutscher Kammerchor glorieert op deze opname. Als Constanze Mozart nu eens Kraus had gevraagd, in plaats van de zoete Süssmayer, om Mozarts Requiem te voltooien, wat was dan het resultaat geweest? Een nog groter wereldwonder dan het werk dat we nu kennen.

Kraus staat schouder aan schouder naast Mozart

JurjenVis

cd bespreking vocaal

Johann Sebastian Bach Cantatas vol.44 Bach Collegium Japan o.l.v. Masaaki Suzuki BIS BISSA 1791/sacd

asaaki Suzuki heeft in 1990 het Bach Collegium Japan opgericht. Hij is inmiddels de Ton Koopman van Azië, een over de gehele wereld gerespecteerde Bach-interpreet. Suzuki en zijn orkest zijn al enkele jaren

bezig alle cantates van Bach op te nemen. Onlangs is deel 44 uitgekomen met Wir müssen durch vielTrübsal (BWV 146), Gott fähret auf mit Jauchzen (BWV 43) en Siehe, ich will viel Fischer aussenden (BWV 88). De musici zijn allemaal Japanners, de vier solozangers zijn westerlingen. Deze uitvoering van Bachs barokmuziek vertoont geen enkel kenmerk van barokarchitectuur. Suzuki is wars van overvloedige versieringen; zijn interpretatie blijft eenvoudig en kernachtig. Een enkel deel jubelt, zoals het openingsdeel van BWV 43, maar over het algemeen klinkt Bach bij Suzuki weloverwogen, intiem en ernstig, bijna devoot. Opvallend is de geprononceerde orgelklank; de solistische en soms zeer dissonante partij is zo goed hoorbaar. Het orgel mengt prachtig met de solisten, evenals met het orkest. Maar in deel twee van BWV 146 ‘fietst’ het orgel dwars door de gebalanceerde koorklank heen, het mengt niet goed. Wellicht is de registratie wat ongelukkig gekozen. Maar verder geldt wat een Franse recensent over deel 42 heeft geschreven: ‘Suzuki dient Bach zoals de componist God en zijn kerk heeft gediend: nederig, maar niet zonder trots.’

Nieuw deel Bach-cantates van Japanse Ton Koopman

Hieke van Hoogdalem

vocaal

diverse componisten Cantate napoletane del ‘700 Pino deVittorio, La Cappella de’Turchini o.l.v. Antonio Florio Eloquentia EL 0919

alverwege de jaren negentig is het begonnen: het offensief van de oude muziek uit Napels. Want hoewel we allang wisten dat de Napolitaanse komische opera een van de belangrijkste vormen van barokke vocale muziek was, hadden we weinig zicht op componisten en werken.

Maar de Napolitanen zelf gingen voortvarend te werk, met Antonio Florio als een van de pioniers, en sindsdien komt uit Napels de ene na de andere cd met onvermoede schatten. Florio heeft samen met collega’s de bibliotheken in zijn stad eens grondig doorgenomen en het einde van hun zoektocht lijkt nog lang niet in zicht. De meest hilarische opera’s en cantates komen boven water en de muziek blijkt vaak van topkwaliteit. De tenor Pino deVittorio, een rasechte Napolitaan die als het moet een lekkere partij kan galmen, zingt op deze cd cantates en aria’s uit de achttiende eeuw van componisten als Majo, Grillo en Ugolino, afgewisseld met instrumentale muziek van Nicola Fiorenza en Leonardo Leo. De laatste is van deze componisten nog de bekendste, hij heeft een enorm aantal opera’s gecomponeerd. Het grootste deel van de teksten is in Napolitaans dialect, maar Pino de Vittorio weet ze, net als zijn stadgenoot Marco Beasley, zo knap te brengen dat je de illusie hebt ieder woord te verstaan.

O nvermoede schatten uit achttiende-eeuws Napels

Marcel Bijlo www.klassiekezaken.nl

oktober 2009

cd Bespreking vocaal

vocaal

Georg Friedrich Händel

Barbara Strozzi

La resurrezione

Virtuosissima compositrice Cappella Mediterranea o.l.v. Leonardo García Alarcón

Camilla Tilling, Kate Royal e.a. Le Concert d’Astrée o.l.v. Emmanuelle Haïm

Ambronay AMY 020

Virgin Classics 50999 6945670 7 (2 cd’s)

aaszondag 1708 in Rome. In ‘besloten kring’ viert markies Francesco Maria Ruspoli de Verrijzenis van Christus met een oratorium van zijn protégé ‘Monsù Hendel’, met zijn huis-primadonna Margherita Durastanti in de rol van Maria Magdalena. De volgende dag al krijgt Ruspoli een

et Festival Oude Muziek in het Franse Ambronay stond vorig jaar in het teken van vrouwelijke componisten. De weerslag daarvan is deze cd met muziek van Barbara Strozzi. Zij was een leerlinge van Francesco Ca-

valli en was als zangeres en componiste een beroemdheid in hetVenetië van haar tijd. Italië kende in de zeventiende eeuw opvallend veel vrouwelijke componisten en hun muziek is vaak van verbijsterend goede kwaliteit. De virtuoze solocantates van Barbara Strozzi genieten enige bekendheid, maar dat ze ook meerstemmige madrigalen heeft gecomponeerd, konden we tot nu toe op cd nog nauwelijks constateren. Deze cd bevat stukken in beide genres. In de cantates zijn het uiteraard de hoge stemmen, van Céline Scheen en Mariana Flores, die de show stelen. Ook de countertenor Fabian Schofrin valt op door zijn sensuele timbre.Wat deze cd zo bijzonder maakt, is het stijlverschil tussen madrigalen en cantates. De virtuoze solo’s heeft Strozzi waarschijnlijk voor zichzelf gecomponeerd en die zijn zeer persoonlijk. In haar madrigalen slaat zij een veel afstandelijker toon aan en ligt juist de nadruk op mooie lijnen voor het hele ensemble. Door de genres heen horen we Strozzi’s gave voor tekstuitbeelding. Dat is iets waar zij, zelf zangeres, veel aandacht aan heeft besteed.

Opvallend stijlverschil cantates en madrigalen

reprimande van de paus en moet hij zijn verleidelijke diva vervangen door een ordentelijke castraatzanger. Met zo’n 1500 gasten had hij het begrip privésfeer ruimer opgevat dan de paus lief was, en tja, vrouwelijke zangeressen op de openbare podia waren van pauswege nu eenmaal verboden, zeker in de rol van de zinnenprikkelende heilige Maria Magdalena. Natuurlijk stond er een understudy klaar in de coulissen, maar het was toch leuk geprobeerd: hij, Ruspoli, sinds kort de rijkste man van Rome, had de paus een plaagstootje uitgedeeld en de paus had zijn tanden kunnen laten zien. Machthebbers onder elkaar... Ondertussen smulde heel Rome van het ‘schandaal’ en werd Magdalena’s aria ‘Ik weet niet wat ik in mijn hart voel’ zo’n regelrechte hit dat Händel de aria een nieuwe context gaf toen hij een jaar later voorVenetië zijn satirische opera Agrippina schreef. Met de sopraan Kate Royal als Maria Magdalena realiseert Emmanuelle Haïm een briljante uitvoering van dit oratorium. En de rest van de cast is ook niet misselijk.

Briljante uitvoering van Händels Verrijzenis

Marcel Bijlo

Marijke Schouten

vocaal

kamermuziek

Pergolesi, Hasse, Porpora e.a. Lava: opera arias from 18th century Napoli

Niccolò Paganini

Simone Kermes, Le Musiche Nove o.l.v. Claudio Osele

24 Capricci

Deutsche Harmonia Mundi 88697 541212

ECM 2124/ 476 3318

e Duitse sopraan Simone Kermes is een van de baroksensaties van dit moment. Na haar flitsende interpretatie van coloratuuraria’s van Händel en Vivaldi heeft deze prima donna een reputatie te verliezen.

Met haar excentrieke, onconventionele presentatie en haar ongekende stemacrobatiek is zij een lust voor het oog én het oor, zodat zij popsterren als Madonna naar de kroon steekt. Kijk voor de aardigheid eens op www.youtube.com! Op haar nieuwste cd, met de veelzeggende titel Lava, gaat het al niet anders. Hier brengt de diva de achttiende-eeuwse Napolitaanse opera opnieuw tot leven met componisten als Pergolesi, Hasse en Porpora. Met de Vesuvius op de achtergrond veroorzaakt zij een vocale eruptie die de aarde doet schudden. Dirigentmusicoloog Claudio Osele dook voor haar de archieven in om dit onbekende repertoire boven water te krijgen. Het resultaat is een kleurrijk palet van twaalf aria’s (waaronder negen wereldpremières), waarbinnen alle denkbare menselijke emoties de revue passeren. Samen met het accuraat spelende ensemble Le Musiche Nove is een afgewogen variatie tussen dramatiek en lyriek tot stand gekomen. Barokmuziek was nog nooit zo levendig. Onbegrijpelijk dat deze muziek ooit in vergetelheid is geraakt. Kortom, een opname ‘to die for’, zoiets als: eerst Kermes horen en dan sterven…

E erst Kermes horen en dan sterven

Frans Jansen

44 oktober 2009

Thomas Zehetmair

e 24 Caprices voor vioolsolo, in 1805 door Paganini gecomponeerd, vormen nu al twee eeuwen lang de top van de virtuoze vioolliteratuur: wie deze stukken kan spelen, hoeft echt nergens meer voor terug te deinzen. In de studeerkamer worden de Caprices gebruikt als superetudes, en op

het podium staan meestal het violistische element en de glorieuze overwinning van de materie op de voorgrond. Thomas Zehetmair, die vijftien jaar geleden de Caprices voor het eerst op cd heeft gezet, kiest nu bij zijn tweede versie een andere invalshoek: hij probeert de muzikale kern van deze werken te raken en benadert ze als improvisaties, voortgekomen uit een grillig en fantasievol brein. Hierbij neemt hij de vrijheid om met een grote variatie aan klankkleuren en een extreme dynamiek de notentekst een eigen signatuur te geven; hij voert zelfs flageoletten in, terwijl Paganini die nergens voorschrijft. Dit alles behoort volgens Zehetmair tot het gebied van de vrijheid die hem toekomt als interpretator wiens taak het vóór alles is, in deze aan circusacts grenzende stukken de aandacht van de luisteraar vast te houden. En dat lukt hem als geen ander: wie deze cd opzet, kan zich er niet meer van losmaken en het lijkt of de tovenaar Paganini zelf greep krijgt op de luisteraar.

Toveren met klankkleuren in Paganini’s Caprices

Frits de Haen

cd bespreking kamermuziek

kamermuziek

ProkoFjeV, Britten

Franz Schubert

Visions fugitives, Les illuminations

Julia Fischer, Martin Helmchen

Benjamin Hulett, 440Hz o.l.v. Charlotte Potgieter

PentaTone PTC 5188347/SACD

Saphrane Records S 62604

Complete works for violin and piano, vol. 1

n twee afleveringen worden Schuberts werken voor viool en piano op PentaTone Classics uitgebracht, gespeeld door de jonge en al wereldberoemde Julia Fischer met aan de piano Martin Helmchen. Op de eerste

cd komt de negentienjarige Schubert aan het woord in de drie Sonates (ook wel Sonatines genoemd) opus 137: jeugdige muziek waarin hij zich nog baseert op zijn grote voorganger Mozart. De muziek popelt van prille levenslust en de tragiek van het leven lijkt zich nog niet aan de componist te hebben geopenbaard. De twee musici stellen zich in hun vertolking gezamenlijk op als toeschouwers langs de zijlijn: zeer alert volgen zij de actie, maar ze nemen er niet aan deel. In helder en puntgaaf spel stippen ze alles aan, maar het is alsof Fischer en Helmchen de in de partituur verborgen schoonheden niet willen etaleren. De luisteraar moet die zelf maar ontdekken, en daar is zeker ook iets voor te zeggen, vooral omdat het spel aan sierlijkheid en gratie niets tekortkomt. Het tien jaar later voor de Boheemse violist Josef Slavik geschreven zigeunerachtige Rondo brillant wordt wat onstuimiger gespeeld, en maakt ons nieuwsgierig naar het vervolg op de tweede cd. Kijk op pag. 3 voor de aanbiedingen.

Fischer speelt Schubert helder en puntgaaf

es illuminations voor tenor en orkest van Benjamin Britten bevat een deeltje dat ‘Parade’ heet. Het is illustratief voor deze cd. ‘Hier hoor je de

onderwereld’, zei Britten zelf, ‘het klinkt beangstigend, afstotend, afzichtelijk, werkelijk de wanhoop nabij.’ Visions fugitives (vluchtige visioenen) is de titel van de cd, naar het werk van Prokofjev. Passend, want je wordt als luisteraar verplaatst naar de decadente tijden van art nouveau en symbolisme. De hallucinerende orkestliederen van de non-conformist Britten lijken de Engelse tenor Benjamin Hulett op het lijf geschreven. Hij weet de aan waanzin grenzende expressie en het melancholieke fatalisme in de gedichten van Arhur Rimbaud prachtig weer te geven, terwijl de partituur toch echt veel eisen stelt, met lastige intervalsprongen zonder hulp van het orkest. 440Hz is een nog jong strijkersensemble, samengesteld uit leden van het Rotterdams Philharmonisch Orkest. Met de bewerking voor strijkorkest van Prokovjevs Visions fugitives bewijst het volledig zijn bestaansrecht. Een paar intonatiefoutjes mogen voor lief worden genomen, want het betreft hier een liveregistratie van een concert op het Gergiev Festival van vorig jaar. Ernstiger zijn foutjes in het booklet.Wat lay-out en opmaak betreft moet het label Saphrane nog wel wat leren, zo staan bijvoorbeeld nergens tracknummers aangegeven.

Ensemble 440 Hz bewijst volledig zijn bestaansrecht

Katja Reichenfeld

Jos van der Zanden

kamermuziek

Daan Manneke La mélodie passagère

Camille Saint-Saëns

Van Dingstee Kwartet, Marijn Simons, Studium Chorale o.l.v. Hans Leenders

Piano quartets

Quintone Q 09002

MDG Gold 943 1519-6/sacd

aan Manneke heeft zijn Derde strijkkwartet, ARC #3/ La flèche, in opdracht van het Van Dingstee Kwartet gecomponeerd. Het viertal was

diep onder de indruk, want Manneke is een van de weinige componisten die echt raad weten met de bijna grenzeloze veelzijdigheid van een strijkkwartet, aldus het ensemble.Vier instrumenten die zowel apart als samen over een veelheid aan kleurschakeringen beschikken, een vergelijking met de menselijke stem is snel gemaakt. En dat is het sterke punt in Mannekes componeren: zijn affiniteit met vocale muziek waardoor hij voortdurend naar nieuwe technieken zoekt, niet zelden het resultaat van een even natuurgetrouwe als eigenzinnige vertaling van vocale elementen naar het instrumentale domein. Het gevolg is een gevarieerd oeuvre dat zich kenmerkt door een niet aflatend enthousiasme voor gezongen muziek en een grondige kennis van bijna de gehele muziekgeschiedenis. Zo presenteert Manneke zich niet alleen als een behendig vakman, maar vooral als een eigenzinnig kunstenaar. Hoewel zijn muziek een zekere mate van complexiteit herbergt, brengen het Van Dingstee Kwartet, Studium Chorale en verscheidene solisten een programma dat van begin tot eind imponeert.

Daan Manneke is eigenzinnig kunstenaar

Andrew van Parijs www.klassiekezaken.nl

Mozart Piano Quartet

amille Saint-Saëns (1835-1921) wordt nog steeds vaak en ten onrechte genegeerd als het om zijn kamermuziek gaat, terwijl juist in dit genre zijn historische betekenis groot is. Vechtend tegen de tirannie

van opera in zijn vaderland en tegen de notie dat kamermuziek iets typisch Duits was, dus van en voor de vijand, wilde hij van jongs af Frankrijk een eigen repertoire van kamermuziek geven. Dat hij daarin prachtige resultaten heeft geboekt, bewijst deze cd van het Mozart Piano Quartet met de twee Pianokwartetten van de Fransman, plus een Barcarolle. Opus 41 begint met een bekoorlijk Schumannesk thema, dat ook het typisch zwierige van Saint-Saëns verraadt. De muziek ontvouwt zich op volkomen natuurlijke en meeslepende wijze. Het kwartet speelt met het grootst mogelijke raffinement en beschaving, zoals passend bij deze kamermuziek. Meer vuur en vlam is er te vinden in het Andante, met een koraal als thema voor steeds woester wordende variaties. Na een betoverend Scherzo volgt de Finale, waarin de beginthema’s terugkeren. Ook het Pianokwartet in E, het werk van een achttienjarige Saint-Saëns, is bijzonder aantrekkelijk. Deze muziek had niet in betere handen kunnen zijn dan bij het Mozart Piano Quartet, dat op het hoogste niveau musiceert.

Raffinement in kwartetten van Saint-Saëns

Doron Nagan oktober 2009

cd Bespreking kamermuziek

kamermuziek

Joseph Haydn

Johannes Brahms

Haydn in London

Strijkkwartet nr. 1, Pianokwintet

La Gaia Scienza

Quatuor Ébène, Akiko Yamamoto

W&W 910 156-2

Virgin Classics 50999 216622 2 5

oseph Haydn arriveerde op 1 januari 1791 in Londen, op de dag af negen jaar nadat de ooit bejubelde maar toen al totaal in vergetelheid geraakte Johann Christian Bach was overleden. Voor Haydn werd het

de kroon op zijn carrière: een verdere bevestiging van zijn muzikale vakmanschap was niet nodig. Met muziek, uitgegeven in heel Europa, betekende dit uitstapje naar de andere kant van het Kanaal een uitgelezen mogelijkheid om zijn artistieke successen eindelijk te verzilveren.Voor ons zijn het vooral andere kwaliteiten die Haydns verblijf in Engeland extra glans hebben gegeven, want ademen niet juist de werken uit zijn Londense tijd de sfeer van prettige herkenbaarheid en hoogstaand compositorisch vernuft? Als weinig anderen wist hij mensen aan te spreken, als kunstenaar én als mens.Vriendelijkheid en raffinement slechtten voor hem de barrière die zijn aanvankelijk gebrekkige kennis van het Engels hem opwierp. Deze cd, waarvan het fraai uitziende doosje direct al de nodige verwachtingen schept, is in vele opzichten een feest der herkenning. Geen van de gespeelde trio’s is onbekend, maar opmerkelijk is de bewerking voor traverso, viool, cello en fortepiano van de Symfonie nr. 94 ‘Surprise’ (‘Met de paukenslag’), waarin het menuet door de achttiende-eeuwse arrangeur is weggelaten. Kwaliteitsmuziek, met kwaliteit gebracht. Niet verkeerd in een jubileumjaar!

Haydn in Londen is feest der herkenning

p de schouders van Johannes Brahms drukte een zwaar juk: hij werd door vele tijdgenoten gezien als de gedoodverfde opvolger van Beethoven. Hoewel complimenteus bedoeld, had deze eer op de jonge

componist een verlammende uitwerking. Vooral op het gebied van het strijkkwartet en de symfonie durfde hij zijn stem haast niet te verheffen. Zijn Eerste strijkkwartet uit 1873 verscheen betrekkelijk laat in zijn componistenleven maar is een meesterwerk. Het Quatuor Ébène geeft er een gedreven, geïnspireerde lezing van. Het beginallegro klinkt breed en hartstochtelijk, vol machtig ademend rubato en dynamische rijkdom. In de Romanze verandert alle ‘Sturm und Drang’ in lyrische overpeinzing van grote zeggingskracht. In het derde deel excelleert de altist Mathieu Herzog in zijn belangrijke partij. Voor het Pianokwintet neemt Akiko Yamamoto plaats achter de vleugel.Wat volgt, is een niet minder gepassioneerde interpretatie van het misschien wel mooiste kamermuziekwerk van Brahms. Op het verstilde ‘Andante, un poco adagio’ na wordt er met intense, gecultiveerde agressie gemusiceerd. Deze interpretatie klinkt werkelijk op het scherp van de snede. Luister naar het satanische Scherzo, luister naar de loepzuivere intonatie en de perfecte timing. Ook het slotdeel kent geen enkel zwak moment. Opnametechnisch voldoet deze cd eveneens aan de allerhoogste eisen.

B rahms op het scherp van de snede

Andrew van Parijs

WillemVeldhuizen

kamermuziek

piano

Nikolaus von Krufft

Händel, Haydn

Sonatas for bassoon and fortepiano

Suites en sonates

WouterVerschuren en Kathryn Cok

Angela Hewitt

Challenge CC 72313

Hyperion Records CDA 67736

aar officiële maatstaven was Nikolaus Freiherr von Krufft een amateur. Geboren als zoon van een minister, studeerde hij filosofie en rechten aan de Weense universiteit met als logisch gevolg een internationale ambtelijke loopbaan. Dit had, gezien zijn overige kwaliteiten, net zo goed een

muzikale loopbaan kunnen zijn: zijn compositieleraar Johann Georg Albrechtsberger, die menig talent (onder wie Beethoven) onder zijn hoede had, wist Kruffts zeldzame precisie en indrukwekkende muzikale geheugen op waarde te schatten. Maar wie denkt dat zijn gegoede afkomst en veelzijdige talent hem voorspoed hebben gebracht krijgt ongelijk. Integendeel: zijn ambtelijke taken en muzikale bezigheden raakten in een steeds heftiger gevecht verwikkeld, waarbij het componeren bijna al zijn vrije tijd opslokte. Nachtenlang doorwerken en slecht eten en slapen werden hem als 39-jarige fataal. Zo verdween een interessante sonate- en liedcomponist, die ook Franz Schubert beïnvloedde, voortijdig van het muzikaal toneel. Een kunstenaar met waardigheid: dat menig vakgenoot van rond 1800 zijn stijl nogal eens liet afbuigen naar het populaire gold allerminst voor de doorwrochte Krufft. Hij vindt in het echtpaar WouterVerschuren (fagot) en Kathryn Cok (fortepiano) twee vaardige vertolkers die alle speltechnische moeilijkheden moeiteloos weten te trotseren. Wat overblijft, is een verpletterende opname die bol staat van de muzikale inventiviteit.

Werk van Krufft is ontdekking

Andrew van Parijs

46 oktober 2009

oals eigenlijk ieder jaar wel het geval is, valt er ook in 2009 weer het nodige te herdenken op muzikaal gebied. Zo wordt menige partituur van Georg Friedrich Händel weer eens afgestoft, want het is tenslotte 250

jaar geleden dat deze barokke mastodont is gestorven, en ook Joseph Haydn staat volop in de schijnwerpers. Dit omdat de klassieke grootmeester vijftig jaar later zijn laatste adem uitblies.Traditiegetrouw geven dergelijke jubilea aanleiding tot allerhande postume hommages, en ziehier de beweegreden voor deze Hyperion-release: Angela Hewitt plays Händel & Haydn. Opvallend is de persoonlijke toets die Hewitt aanslaat. Niet alleen in muzikale zin, want in haar programmatoelichting staat de pianiste uitvoerig stil bij de intieme band die zij met de geselecteerde werken onderhoudt. Händels Tweede suite bijvoorbeeld was het eerste pianowerk van deze componist dat zij onder ogen kreeg: ‘Ik was getroffen door de verfijnde schoonheid van het openingsdeel en dat ben ik nog steeds, elke keer als ik het speel.’ Hewitts spel kenmerkt zich door openheid en spontaniteit: luchtige polyfonie, soepele fraseringen, speelse dynamische contrasten en een delicate toonvorming. Heel begrijpelijk dat Hyperion deze opname tot ‘cd van de maand’ heeft uitgeroepen.

Händel en Haydn samen op Hyperions ‘cd van de maand’

Joep Christenhusz

cd bespreking piano

Johann Sebastian Bach Partitas 1, 5 & 6 Murray Perahia Sony 88697 443612

ie deze opnamen van Murray Perahia hoort, gemaakt in december vorig jaar in het Rundfunkzentrum Berlin, zal geen boodschap meer hebben aan de veelgestelde vraag: ‘Bach op de piano, kan

dat wel?’ Bij zo veel meesterschap vergeet je gewoon de kwestie van de authen-

ticiteit. De subtiele motiefbogen, het dartele staccato en legato in de linkerhand, de verfijnde versieringen op de meest onmogelijke plekken, de uiteenrafeling van het stemmenweefsel door middel van nuances in frasering en dynamiek: Perahia maakt van Bachs Partita’s op de Steinway een feest voor het oor. Dit zonder in opsmuk te vervallen, een gevaar dat op de loer ligt bij een pianist die ook een Chopinspecialist is.Wat bij Chopin noodzaak is – grote dynamische welvingen en brede ritenuto’s – weet Perahia hier te negeren.Wel veroorlooft hij zich een merkwaardige bedachtzaamheid in de Menuetten, alsof hij wil zeggen: er zit meer in deze stukjes dan je denkt. De Sarabandes klinken gepolijst, expressiever dan op het klavecimbel mogelijk is. Hier raakt Perahia de grenzen van wat bij Bach toegestaan is, maar hij overschrijdt ze niet. Dat deed hij trouwens ook al niet in de Partita’s 2-4, die hij eerder voor Sony opnam. Op wat nagelgeluidjes na is dit een perfecte productie.

Bach op een Steinway: een feest voor het oor

Jos van der Zanden

piano

Claude Debussy Pianowerken Alain Planès Harmonia Mundi HMX 2908209 13 (5 cd’s)

e Franse pianist Alain Planès ontwikkelde zich enigszins verwijderd van de drukte van het hedendaagse muziekleven. Maar zijn grote pianistische kwaliteiten beletten hem om betrekkelijk roemloos en onbekend in de nevelen van de tijd te verdwijnen. Mede dankzij de bemoeienis

van Pierre Boulez is hij op dit moment een veelgevraagde gast op pianofestivals. Deze cd met de complete pianowerken van Debussy, opgenomen tussen 1996 en 2006, laat horen hoe terecht hij, haast tegen wil en dank, carrière heeft gemaakt. Zijn spel is volkomen authentiek, nergens op goedkoop effect uit, steeds ambachtelijk van de hoogste kwaliteit en interpretatief rijk en subtiel. Children’s corner is vol breekbare schuchterheid, vol eerbied voor de kwetsbare factuur zonder ooit betekenisloos te worden. Het ambitieuze L’isle joyeuse krijgt een gedistingeerde virtuositeit: vloeiende motoriek en delicate toonvorming gaan hand in hand. De Préludes, zo rijk aan grote en fijne contrasten, worden met vuur en tederheid ten gehore gebracht.Weer is het de eerlijkheid van Planès’ spel die van begin tot eind overtuigt. Luister naar de beeldende uitvoering van ‘Général Lavine’ en ervaar de excentriciteit van dit muzikale portret om vervolgens in ‘La terrasse des audiences du clair de lune’ gehypnotiseerd te worden door perfect akkoordspel en subtiele kleuren.

Planès maakt carrière tegen wil en dank

WillemVeldhuizen www.klassiekezaken.nl

oktober 2009

cd Bespreking piano

piano

Johann Sebastian Bach

Joseph Haydn

Partita’s

Piano sonatas, vol. 2

András Schiff

Marc-André Hamelin

ECM 2001/02 476 6991 (2 cd’s)

Hyperion CDA 67710 (2 cd’s)

e Hongaarse meesterpianist András Schiff heeft in 1983 de Partita’s van Bach al eens opgenomen, maar Johann Sebastians muzikale genie dwingt bij elke musicus een levenslange fascinatie en bezinning

af. Het is dan ook niet vreemd dat Schiff heeft besloten een tweede complete set

van dit zestal op te nemen. Hij kwalificeert de werken onder andere als ‘encyclopedisch’ en in zijn interpretatie bevatten ze werkelijk een volledig universum waarin oneindige verfijningen zijn te ontdekken. Het Preambulum waarmee de Partita in G begint, krijgt een Scarlattiaanse ‘fingerfertige’ allure: briljant en uitdagend. De Sarabande uit hetzelfde werk klinkt warmbloedig, romantisch avant la lettre en peilt grote geestelijke diepten. Na het Menuet I en II uit de Partita in Bes, parmantig en stijlzuiver versierd, volgt de Gigue, die de kwaliteit bezit van een volmaakte muzikale conclusie. Ook in de andere werken bewandelt Schiff het fascinerende pad van de grote pianistiek. Kenmerkend voor dit spel is ook de dienstbare toewijding die een te gewilde eigenzinnigheid uitsluit. De natuurlijke dansbewegingen worden nooit door te grillige accenten om zeep gebracht. De Corrente uit de Partita in e vloeit met grote souplesse van begin tot eind en de kleine notenwaarden blijven helder ondanks het voortvarende tempo. Deze nieuwe Bach verdient de warmste aanbeveling.

D e dienstbare toewijding van meesterpianist Schiff

et geeft altijd een groot gevoel van vreugde wanneer een aan zekerheid grenzende voorspelling níét uitkomt. ‘Slecht weer’, voorspelde

mij de combinatie van de twee namen Marc-André Hamelin en Joseph Haydn op een nieuwe uitgave van Hyperion, maar een en al zonlicht was het bij het beluisteren van de twee schijfjes.Wat een heldere frasering en een ongemaniëreerde sierlijkheid in de muzikale lijnen, wat een heerlijk brommende basnoten en kwinkelerende rechterhand, wat een vloeiend cantabile, en vooral: wat een licht en direct toucher! Het misplaatste slechtweergevoel werd opgeroepen door de repertoirelijst van de Canadese pianovirtuoos, die voornamelijk romantische en vroeg-twintigste-eeuwse componisten bevat, zoals Chopin, Brahms en Schumann, maar ook veel werken uit het vuurwerkgenre van Liszt, Alkan en Godowsky. In 2007 verscheen echter zijn eerste Haydn-cd, en haast tegelijkertijd maakte hij zijn debuut in NewYork op het festival Mostly Mozart. Weliswaar speelt Hamelin op een Steinway en mist men de rijke klank van de drie verschillende registers die de fortepiano zo aantrekkelijk maakt, maar de luisteraar wordt ruimschoots gecompenseerd door het intelligente, goed onderlegde en fantasievolle spel van deze grote Canadees.

Ongemaniëreerde sierlijkheid in Haydn van Hamelin

WillemVeldhuizen

Katja Reichenfeld

piano

Ludwig van Beethoven

Rachmaninov, Moesorgski

Pianowerken à quatre mains

Etudes tableaux, Nacht op de kale berg, Schilderijen van een tentoonstelling

Wyneke Jordans en Leo van Doeselaar

Sa Chen

Etcetera KTC 1396

PentaTone Classics PTC 5186355/SACD

et pianoduo Wyneke Jordans en Leo van Doeselaar kenmerkt zich door aanstekelijk speelplezier. Dat blijkt weer uit deze cd met muziek van Beethoven. Het gaat om werken die hij zelf voor piano vierhandig

heeft geschreven, en bewerkingen van zijn Egmont-ouverture en deVierde symfonie. Beethoven componeerde in zijn laatste Bonner jaren en zijn eersteWeense tijd een aantal stukken voor quatre-mains, voor huiskamergebruik. Zo vinden we op deze cd een variatiereeks op een thema van graaf Waldstein, die zich al vroeg heeft ingespannen voor Beethovens carrière, maar daarnaast ook variaties op het lied ‘Ich denke dein’, drie marsen en een sonate. Een bijzondere plaats nemen de bewerkingen in die de Engelse altviolist William Watts heeft gemaakt van de Ouverture Egmont en de Vierde symfonie. In een tijd waarin geen geluidsopnamen bestonden en de uitvoeringsmogelijkheden van Beethovens orkestmuziek beperkt waren, was deze praktijk een welkome manier om zijn werken toegankelijk te maken voor een groter publiek. Of dergelijke bewerkingen in onze tijd nog zo’n bestaansrecht hebben, daar kun je verschillend over denken, maar als ze zó levendig en geëngageerd voor het voetlicht gebracht worden, laat je je zonder meer overtuigen. Het duo bespeelt een historische Lagrassa, die opvalt door zijn sonore klank.

V ierhandig speelplezier voor huiskamergebruik

Frits de Haen

48 oktober 2009

e 29-jarige Chinese pianiste Sa Chen is een muzikale rasvertelster. Met haar feilloze spel weet ze altijd het verhaal uit de muziek te halen. Dat doet ze oprecht, zonder enige opsmuk. Op haar eerste cd voor

PentaTone Classics met de twee Pianoconcerten van Chopin is dit ook al opgevallen. Nu neemt Sa Chen ons op deze voortreffelijk opgenomen cd bij de hand tijdens een opwindend bezoek aan Moesorgski’s Schilderijen van een tentoonstelling (1874) in de oorspronkelijke pianoversie. Enthousiast wandelt zij bij de openingspromenade de expositieruimte binnen, haar spel is vlot en positief, hier klinkt: ‘Ik heb er echt zin in, laten we de schilderijen eens goed bekijken!’Vervolgens passeren de meest uiteenlopende emoties en gedachten de revue in haar altijd heldere, evenwichtige, genuanceerde en nooit overdreven spel. Betoverend is Sa Chens interpretatie van het ‘Oude kasteel’ door de ingehouden energie, waarbij een sluimerend mysterieus gevoel boven de zich steeds zachtjes repeterende bastoon hangt. Ook bij de woelige akkoorden van Rachmaninovs Etude in es opus 39 nr. 5, een van de Etudes tableaux, is Chen in staat de helderheid te behouden. Zij is met haar directe, duidelijke en eerlijke spel op weg een groot pianiste te worden, zo zij dat niet al is.

S a Chen is op weg een groot pianiste te worden

Doron Nagan

cd bespreking orgel

orgel

Braga, Bruna, Carreira, Cabanilles e.a.

Johann Jacob Froberger

Batalha: Iberian organ music

Complete Ricercari

Ton Koopman

Bob van Asperen

Challenge Classics CC 72320

Aeolus AE 10601/sacd

oor deze Batalhas en andere werken van Spaanse en Portugese componisten uit de zestiende en zeventiende eeuw kiest Ton Koopman het orgel dat Patrick Collon in 1985 heeft gebouwd voor de kerk van St. Lambert in Woluwé, een voorstadje van Brussel. Het is een nieuw orgel, in

Spaanse stijl. Hoewel het niet ‘oud’ klinkt, is de klank van de vijftien stemmen overweldigend.Typisch voor een ‘Spaans’ orgel zijn de horizontale tongwerken (‘en chamade’). Koopman laat ze schitteren in drie Batalhas van de Spanjaarden Antonio Correa Braga, Pedro de Araújo en een anonieme componist. De Batalha is een genre waarin een veldslag muzikaal wordt weergegeven. Ongelooflijk hoe snel de toeters aanspreken en hoe vliegensvlug de vingers van Koopman de orgeltoetsen beroeren. Hij maakt er ware veldslagen van. Niet minder fraai klinken de fluiten, prestanten en cornet in de Tientos van Pablo Bruna en Manuel Rodrigues Coelho en de Tiento lleno die aan Juan Cabanilles wordt toegeschreven. Zeer poëtisch klinken de Ligaduras de 3º tono - para la Elevación van (vermoedelijk) Cabanilles. Ook dat is Koopman. Kortom: een uitvoering van een ongekend grote klasse op een voortreffelijk klinkend instrument. Een cd die een tien verdient.

M uzikale veldslagen op een ‘Spaans’ orgel

ob van Asperen is bezig het integrale oeuvre van de tussen Duitsland, Oostenrijk en Italië pendelende Johann Jacob Froberger (1616-1667) op te nemen. Na de Suites (vol. 1-4) en de Fantasia’s, Canzona’s en Toc-

cata’s (vol. 5) zijn nu de Ricercari (vol. 6) aan de beurt.Voor deze veertien Ricercari, aangevuld met drieToccata’s uit de zogenoemde Chigi-verzameling die aan Froberger worden toegeschreven, toog Van Asperen naar het orgel dat de ZuidNederlander Willem Hermans in 1664 bouwde voor de Chiesa dello Spirito Santo in de Italiaanse stad Pistoia. Hermans heeft tachtig orgels gebouwd. Behalve het instrument in Pistoia is dat in Collescipoli nog behouden. De rest is verloren gegaan. Om te voorkomen dat een uitvoering van veertien Ricercari achter elkaar, van elk gemiddeld drieënhalve minuut, niet wat vermoeiend is voor de luisteraar, kiest Bob van Asperen ze in een zorgvuldig geselecteerde volgorde. Dat schept een welkome afwisseling, temeer omdat in het uitstekende tekstboekje de verschillende registraties zijn vermeld. Zo zijn de klankschakeringen van dit in 1995 door Riccardo Lorenzini voortreffelijk gerestaureerde orgel op de voet te volgen. Er klinken prachtige prestanten en fluiten in diverse combinaties. Bob van Asperen brengt de Ricercari gewetensvol tot klinken.

E en Zuid-Nederlands orgel in Toscane

Aad Alblas

barok

Georg Friedrich Händel Motetti e Sonate da chiesa

Johann Sebastian Bach Brandenburgse concerten, Orkestsuites

RosaSolis, Magali Léger

Bach Collegium Japan o.l.v. Masaaki Suzuki

Musica Ficta MF 8008

Bis Records BISSA 1721-22 (3 sacd’s)

e debuut-cd van RosaSolis bevat drie motetten, waaronder het veelbesproken Gloria dat pas in 2001 aan Händel is toegeschreven. Ze

worden afgewisseld met triosonates die geïnspireerd zijn op Italiaanse muziek. Misschien zijn ze wel geschreven tijdens Händels verblijf in Italië (17061710), waar hij het voorrecht had Corelli te ontmoeten, de onbetwiste meester in dit genre. Het ensemble RosaSolis bestaat uit twee violisten, een cellist en een organiste-klaveciniste. Ondanks de kleine bezetting heeft het waar nodig een zeer volle klank. Een groot pluspunt van de cd is de afwisseling tussen vocale en instrumentale werken. Hierdoor wordt de muziek nooit te veel van hetzelfde. De instrumentalisten musiceren dat het een lieve lust is. Dramatiek, lyriek en dynamiek zorgen voor een spetterende uitvoering. De zangeres Magali Léger lijkt wat braver; de dramatiek van het ensemble, dat haar hier en daar op sleeptouw lijkt te nemen, pakt ze niet overal op. Soms klinken de strijkers iets te hard.Toch is het prettig om naar Léger te luisteren: ze heeft een warme stem, ook in de hoogte, met een subtiel vibrato. Ze laat haar stem jubelen en verstillen.Vooral in het laatste werk komt ze tot haar recht. De balans met de strijkers is hier erg mooi en soms lijkt ze ermee te versmelten.

M usiceren dat het een lieve lust is

Hieke van Hoogdalen www.klassiekezaken.nl

et Bach Collegium Japan heeft de laatste jaren vooral opzien gebaard met de voortreffelijke cd-serie van Bachs Cantates. In 2009

nog verschenen er drie nieuwe opnamen in deze reeks, waarmee de teller op een indrukwekkend aantal van 44 cd’s kwam te staan.Toch blijft er tussen de bedrijven door ook aandacht voor Bachs wereldlijke oeuvre. Dit blijkt onder meer uit deze cd met de Brandenburgse concerten en de Orkestsuites. Zoals men van dit ensemble mag verwachten, blinkt de registratie uit in een vergaand streven naar historische accuratesse, met persoonlijk randje. De dirigent Suzuki bewijst namelijk eens te meer dat authenticiteit en experiment een enerverend verbond kunnen sluiten. Zo offert hij de traditionele cello op ten behoeve van de ‘violoncello da spalla’, een vroege voorloper die, vanwege zijn slankere toon, zorgt voor een evenwichtiger balans binnen de strijkerssectie. En dan is er dat raadselachtige Adagio uit het Derde Brandenburgse concert, waarvan Bach alleen de slotmaat heeft genoteerd. Suzuki’s oplossing is op z’n minst onorthodox: niet de gangbare improvisatorische uitweg, maar een arrangement van Bachs Concert voor drie klavecimbels. Of Bach het echt zo bedoeld heeft? Het zal wel niet. Maar is een eigentijdse interpretatie, gestoeld op historische middelen, niet net zo overtuigend?

E nerverend verbond van authenticiteit en experiment

Joep Christenhusz oktober 2009

cd Bespreking barok

barok

Georg Philipp Telemann

Jean-Baptiste Lully

Kapitänsmusik 1744

Ballets et récits italiens

Dorothee Mields e.a.,WeserRenaissance o.l.v. Manfred Cordes

Emanuela Galli e.a., La Risonanza o.l.v. Fabio Bonizzoni

CPO 777 390-2 (2 cd’s)

Glossa GCD 921509

ls vrije Hanzestad kon Hamburg niet rekenen op de bescherming van een leger vanuit het achterland. Tegelijk betekende de strategi-

sche ligging in de Elbedelta een constante dreiging van gevaren. Sinds het begin van de Dertigjarige Oorlog onderhield de stad een eigen leger, aan het hoofd waarvan zogenoemde ‘Bürgerkapitäne’ stonden. Om dit te worden en zo in noodsituaties leiding te mogen geven aan een aanzienlijk leger van reservisten waren een goede afkomst en een smetteloze reputatie een eerste vereiste. Jaarlijks vond op de donderdag na Bartholomeus (24 augustus) een parade plaats waarvoor Hamburgs Musikdirektor Georg Philipp Telemann de muziek verzorgde. Eerder verscheen bij CPO de Kapitänsmusik van 1755, waarvan een reeks recitatieven en aria’s met zeer uiteenlopende karakters de ruggengraat vormt. De Kapitänsmusik van 1744 is in dit opzicht niet minder verrassend en dat geldt evenzeer voor de opname. De fraaie stem van Dorothee Mields is al jaren een vertrouwd geluid bij het Duitse label; de andere zangers doen nauwelijks voor haar onder. En vergeet ten slotte de ervaring van een gerenommeerd ensemble alsWeser-Renaissance niet, waarmee deze muziek zich meer dan 260 jaar na dato andermaal mag verheugen in een prachtige uitvoering.

V errassende Telemann in prachtige uitvoering

et Toscaanse jongetje Giovanni Battista Lulli werd naar het Franse hof gehaald als speelkameraadje voor de prinses. Dat hij Jean-Baptiste

Lully zou worden en zou uitgroeien tot een van de belangrijkste componisten, was voornamelijk de verdienste van kardinaal Mazarin, eveneens van Italiaanse afkomst, die in eerste instantie het culturele leven aan het hof van Lodewijk deVeertiende bepaalde. Maar na Mazarins dood was het afgelopen met de Italiaanse invloed en moest alle muziek aan het hof puur Frans zijn. Lully had toen echter al enige ‘ballets de cour’ gecomponeerd met liederen op Italiaanse tekst. Die kant van Lully horen we zelden en alleen al daarom is het goed dat La Risonanza, als korte onderbreking van de prachtige Händel-serie, ook eens de ‘Italiaanse’ Lully laat horen. De cd biedt een rijke afwisseling van liederen en instrumentale muziek. De liederen zijn soms nauwelijks te herkennen als van Lully. Ze dragen nog duidelijk de sporen van de door Mazarin in Parijs geïntroduceerde Italiaanse componisten. In de instrumentale muziek horen we al helemaal de ‘Franse’ Lully die we kennen. La Risonanza, met voorop de geweldige sopraan Emanuela Galli, maakt er een intiem hoffeestje van in kleine bezetting. Zowel de Franse als de Italiaanse elementen worden sterk uitgelicht.

I ntiem hoffeestje met de ‘Italiaanse’ Lully

Andrew van Parijs

Marcel Bijlo

barok

Georg Friedrich Händel A flauto e cembalo: Sonatas for recorder and harpischord

Händel, Telemann

Heiko ter Schegget en Zvi Meniker

Zefiro o.l.v. Alfredo Bernardini

MDG Scene MDG 905 1564-6/sacd

Ambroise AM 192

et is alweer zo’n vijftien jaar geleden dat de blokfluitist Heiko ter Schegget en de klavecinist Zvi Meniker hun eerste cd hebben gepresenteerd. De samenwerking tussen deze twee oudemuziekspecialisten,

die lesgeven op de conservatoria van Utrecht en Hannover, is op verschillende gebieden vruchtbaar. Beiden zijn gefascineerd door de bouw en de uitvoeringspraktijk van oude instrumenten. Zo vervaardigtTer Schegget zijn eigen blokfluiten, waarvan er op deze cd drie te horen zijn. Het zijn replica’s van originelen uit de collectie van Frans Brüggen.Ter Schegget verbaast zich in de toelichting over de klankrijkdom van die originele barok- en renaissance-instrumenten, waarvan de klank wel te benaderen maar niet te evenaren is.Wie het half dozijn blokfluitsonates van Händel op deze cd hoort, zal erkennen dat Heiko ter Schegget als bouwer zijn sporen heeft verdiend. Met name de Bressan-kopie (naar een origineel uit 1715) heeft een rijke, volle klank die optimaal tot zijn recht komt op deze cd, prachtig opgenomen in het voormalige Ackerhaus uit 1712 van de abdij Marienmünster, dat tegenwoordig als concertzaal wordt gebruikt. Händel mag de sonates als onbetekende tussendoortjes hebben gecomponeerd, in de handen van twee rasmusici krijgen ze de allure van meesterwerken.

De klank van oude blokfluiten is niet te evenaren

Jos van der Zanden

50 oktober 2009

Water music

owel Händel als zijn studievriend Telemann maakte carrière in havensteden. Eeuwfeest van de admiraliteit in Hamburg? Telemann schreef

zijn orkestsuite Hamburger Ebb’ und Flut, vol mythologische taferelen waarin de wisselende omstandigheden van het leven op zee de revue passeren. Windstilte, storm, aangenaam briesje, vrolijke zeelieden, heftig maar alles onder controle, het is per slot van rekening feest. Kolkende barokke emoties beteugelen? Händel was er een meester in. Oef, is zijn werkgever in Hannover onverwacht koning van Engeland geworden terwijl hij, Händel, te lang in Londen is blijven hangen en er nu gloeiend bij is. Met de beroemde Water music tijdens een koninklijk boottochtje op de Theems zou hij de glimlach op ’s konings gelaat hebben teruggetoverd. Händel kon natuurlijk geen kwaad meer doen en deze succesmuziek was voor herhaling vatbaar, zonder ooit hetzelfde te klinken, vandaar de verschillende versies. Zo rondborstig Engels als Händel in zijn Water music komt vriendTelemann niet uit de hoek. Dit maakt deze cd-opname door Alfredo Bernardini en zijn flitsende Italiaanse musici extra aantrekkelijk. Maar wat de doorslag geeft, is hoe hij zijn perfecte blazers weet te matchen met de stralende strijkers onder leiding van de concertmeester Stefano Montanari. Iets om over naar huis te schrijven. Bij deze.

Bruisende watermuziek van Händel en Telemann

Marijke Schouten

cd bespreking barok

Nicola Matteis False consonance of melancholy Gli Incogniti o.l.v. Amandine Beyer Zig-Zag Territoires ZZT 90802

e Napolitaan Nicola Matteis trok rond 1670 naar Engeland. Hij was de eerste echte vioolvirtuoos die ze in Londen hoorden. Virtuoze Italiaan-

se vioolmuziek circuleerde daar wel, maar de strijkers waren er gewend om in kalm tempo hun ensemblepartijen te spelen en konden de technische problemen niet aan. Matteis verblufte het Londense publiek met zijn dubbelgrepen en razendsnelle variaties. Hij moet een merkwaardige manier van spelen hebben gehad. Zijn viool hield hij tegen zijn ribbenkast gedrukt en hij speelde met een ongewoon lange strijkstok. Als componist heeft hij natuurlijk voornamelijk voor de viool geschreven en de weerslag van zijn virtuoze kunsten vinden we in de twee delen Ayres for the violin waaruit Amandine Beyer, soliste en ensembleleidster van Gli Incogniti, voor deze cd heeft geput. Als we deze muziek vergelijken met hoe Engelsen in de zeventiende eeuw voor strijkinstrumenten hebben gecomponeerd, kunnen we ons voorstellen hoeveel indruk Matteis in Londen, waar ze toch echt wel wat gewend waren, heeft gemaakt. Amandine Beyer en haar ensemble presenteren een aantrekkelijk programma van stukken in verschillende sferen die lang niet allemaal even virtuoos zijn.Te veel is ook niet goed. Opvallend is dat Matteis hier en daar ook muzikale indrukken heeft verwerkt die hij in Londen had opgedaan.

Londen stond versteld van Italiaanse vioolvirtuoos

Marcel Bijlo

barok

John Ward Consort music for five and six viols Phantasm o.l.v. Laurence Dreyfus Linn CKD 339/sacd

ohn Ward was een van de vele Engelse componisten uit het begin van de zeventiende eeuw die in dienst waren van de lagere adel en die vooral bekend waren bij een kleine groep liefhebbers. Er werd in En-

geland op grote schaal gamba in ensemblevorm gespeeld en er was dus een grote markt voor consortmuziek. Het ensemble Phantasm presenteert hier de complete vijf- en zesstemmige consortmuziek vanWard. Laatst hoorde ik iemand opmerken dat het gambaconsort eigenlijk de voorloper is van het strijkkwartet, maar dat gaat toch niet helemaal op. Ik ken tenminste geen strijkkwartet waarin een violist af en toe de cello ter hand neemt of andersom. In een goed gambaconsort, zo zegt Laurence Dreyfus, moeten alle leden op alle verschillende gamba’s kunnen spelen. De klank van Phantasm is warm en het ensemble slaagt er verbazingwekkend goed in de polyfonie niet dicht te laten slibben. Dat is in deze muziek een kunst op zich, want de zesstemmige weefsels zijn vaak zo complex dat het gevaar van een notenbrij op de loer ligt. Maar doordat iedere speler net op de goede plaats een klein accentje geeft, wordt Wards ingenieuze stemmenspel perfect gerealiseerd zonder dat het een luisteraar gaat duizelen.

Ingenieus stemmenspel van Dreyfus’ ensemble Phantasm

Marcel Bijlo www.klassiekezaken.nl

oktober 2009

cd Bespreking barok

barok

Henry Purcell The fairy queen & The prophetess: orchestral suites

Jacques Duphly

Le Concert des Nations o.l.v. Jordi Savall

Elisabeth Joyé

Alia Vox AVSA 9866/SACD

Alpha 150

Pièces de clavecin

et is dit jaar 350 jaar geleden dat Henry Purcell werd geboren. We gedenken ook de 250ste sterfdag van Händel en zo gul als hij wordt bedeeld met prachtige nieuwe cd-uitgaven, zo bekaaid komt Purcell

er af. Maar ziedaar, Jordi Savall zorgt met zijn orkest Le Concert des Nations

voor een vorstelijk eerbetoon aan een van Engelands grootste componisten, ook al gaat het om een heruitgave van een oudere productie. Savall heeft hiervoor een keuze gemaakt uit twee theaterwerken en hoewel deze ook prachtige liederen bevatten, is zo’n instrumentale selectie wel heel aantrekkelijk. Het grootste deel van de cd omvat muziek uit The fairy queen, dat in zijn volledige vorm avondvullend is en waarin vocale en instrumentale muziek en gesproken woord elkaar snel afwisselen. De afzonderlijke deeltjes zijn dus kort en bondig en dit zorgt voor veel afwisseling. Purcell heeft zijn theatermuziek geheel volgens de Engelse smaak van zijn tijd gecomponeerd, dus met veel Frans aandoende dansen. En het zal niet verbazen dat Savall hier met zijn toporkest een portie zuidelijke zwier aan toevoegt. Dit is theatermuziek pur sang, gespeeld in een grote bezetting met veel klankkleuren. En dat alles in een glanzende opname. Dit Purcellfeestje is een must voor iedereen!

P urcellfeestje met zuidelijke zwier

acques Duphly is op 15 juli 1789 overleden, een dag na de bestorming van de Bastille. Symbolischer kan het niet, want hij verdiende zijn brood door zich aan adellijke families te verhuren als klavecinist. De Franse

Revolutie markeerde het einde van de muzikale hofcultuur, niet alleen in Frankrijk, maar overal in Europa. Duphly was een van de laatste klavecimbelcomponisten en zijn muziek vertoont veel invloeden van Rameau en Domenico Scarlatti. Elisabeth Joyé bespeelt op deze cd een prachtig historisch klavecimbel. Alpha is bezig aan een serie cd’s waarop bewaard gebleven originele instrumenten zijn te horen. Het is een wonder dat die er nog zijn, want de Franse revolutie is ook in dit opzicht niet zachtzinnig verlopen en het klavecimbel was hét muzikale symbool van de zo verfoeide hofcultuur. Het hier bespeelde instrument is een fors exemplaar dat zelfs beschikt over een zestienvoetregister met extra mogelijkheden in de laagte.Verschillende registers zorgen voor diverse klankkleuren en het instrument is prachtig opgenomen in het kasteel waar het wordt bewaard. Wie hiernaar luistert, kan zich voorstellen dat Franse muziekliefhebbers, de echte wel te verstaan, moeilijk afscheid konden nemen van het klavecimbel. De fortepiano heeft in Frankrijk dan ook pas laat ingang gevonden. Een ‘authentieke’ cd in de ware betekenis van het woord.

Joyé belicht schoonheid historisch klavecimbel

Marcel Bijlo

barok dvd

barok

Rebel, Vivaldi 4 Elements - 4 Seasons Akademie für Alte Musik m.m.v. Juan Kruz Diaz de Garaio Esnaola (dans en choreografie)

Purcell, Lawes e.a. With endless teares Johannette Zomer, Fred Jacobs

Harmonia Mundi HMD 9909026

Channel Classics CCS 26609/sacd

eze opzienbarende productie heeft onlangs het Festival Oude Muziek Utrecht geopend. Juan Kruz Diaz de Garaio Esnaola heeft een choreografie gemaakt voor Les elements van de Franse barokcomponist Jean-Fery Rebel en voor Vivaldi’s bekende Vier jaargetijden. Rebel gebruikte

een wel heel woest akkoord om de chaos uit te beelden. Haydn deed het in Die Schöpfung wat subtieler, maar Rebel zette zich met dit openingsakkoord stevig op de kaart. Hij heeft dit werk gecomponeerd als een ‘symphonie de danse’, maar wat Juan Kruz hier in zijn eentje doet, heeft niets met barokdans te maken. Hij wekt de elementen tot leven door ze als het ware uit te spugen. In de Vier jaargetijden laat hij ook de musici in actie komen. En hoe! De vioolsoliste Midori Seiler wordt bedolven onder herfstbladeren, sneeuw en papieren vliegtuigjes. Ze wordt door Juan Kruz hoog door de lucht geslingerd, en dat alles terwijl ze haar moeilijke solopartij zonder een krasje tot een goed einde brengt.Wat we op de dvd helaas moeten missen, is het onweer dat tijdens de opening van het festival in Utrecht in de zaal te horen was en dat de voorstelling van een wel heel passend geluidseffect voorzag.

D oor de lucht geslingerde violiste speelt Vivaldi

Marcel Bijlo

52 oktober 2009

oewel de sopraan Johannette Zomer ook repertoire uit de negentiende en twintigste eeuw zingt, is zij de onbetwiste Nederlandse ‘first lady’ van de oude muziek. Geen andere vaderlandse zangeres weet zo

dicht bij de intentie van renaissance- en barokmuziek te komen als zij. Op haar alweer vierde cd met de luitist Fred Jacobs neemt zij het zeventiende-eeuwse Engelse lied onder handen. Opvallend genoeg is niet gekozen voor geijkte componisten maar voor vrijwel vergeten meesters als Robert Johnson, Nicholas Lanier, Henry Lawes en Pelham Humfrey. Purcell is hier de enige bekende. Hun liederen zijn vroege voorbeelden van de destijds vernieuwende declamatorische stijl met begeleiding van basso continuo. Dit repertoire verving de ‘lute song’ uit de late zestiende eeuw, maar behield de Britse melancholie. De titel With endless teares is terecht gekozen, want al is het niet overal kommer en kwel, op vele momenten stromen de tranen rijkelijk. Het hoogtepunt van de schijf is Lawes’ klaagzang van Ariadne, die door haar geliefdeTheseus is verlaten. In deze op een operascène gelijkende monoloog sleept Zomer uiterst beeldend de luisteraar mee in de radeloosheid van deze vrouw. Extra vermelding verdient het subtiele spel van Jacobs, die afwisselend op luit en theorbe zowel begeleidt als soleert.

Tranentrekkers uit zeventiende-eeuws Engeland

Frans Janssen

cd bespreking opera

opera

Sergej Rachmaninov

Béla Bartók

Skupoy rïtsar’ (The miserly knight)

Bluebeard’s castle

Ildar Abdrazakov, Misha Didyk e.a. BBC Philharmonic o.l.v. Gianandrea Noseda

Elena Zhidkova,Willard White London Symphony Orchestra o.l.v.Valery Gergiev

Chandos CHAN 10544

LSO Live LSO 0685/sacd

achmaninov associeer je niet gauw met opera, en toch heeft hij er vier gecomponeerd. Tot mijn schande moet ik bekennen dat ik nog nooit van De gierige ridder, een korte opera op tekst van Poesjkin, had gehoord. Raar eigenlijk, want het werk is wonderschoon. De muziek doet wagneri-

s Blauwbaards burcht een echte opera? Of eerder een dramatische symfonie? In deze uitvoering, in februari 2009 live opgenomen in Barbican, klinkt het werk eerder als een in donkere kleuren gestoken sprookje, met een droevig, maar toch niet tragisch einde. Het met symbolen overladen li-

aans aan en als je niet beter wist, zou je kunnen denken dat je met een onbekend deel van de Ring te maken had. De rol van de gierige Baron is zeer veeleisend; in de tweede akte heeft hij een liefst twintig minuten durende monoloog te zingen, waarin hij een hele scala aan emoties moet tonen. De rol was bedoeld voor Sjaljapin, zowat de beste bas van zijn tijd, maar om onbekende redenen heeft hij deze, op de monoloog na, nooit vertolkt. Op de nieuwste opname wordt de Baron gezongen door de zeer getalenteerde jonge bas Ildar Abdrazakov. Zijn soepele stem lijkt van fluweel en hij weet er overtuigend mee te acteren, petje af! De Oekraïense tenor Misha Didyk (Albert) is een naam om te onthouden. In de confrontatiescène tussen vader en zoon zie je als het ware de vonken overspringen, zowaar een echt duel. Gianandrea Nosado dirigeert fantastisch, met veel gevoel voor drama.Wat een opera, en wat een uitvoering!

bretto heeft hier niets gruwelijks en is eerder melancholisch dan huiveringwekkend. De toon wordt al in de proloog gezet, hier prachtig (in het Engels) gedeclameerd door Willard White. Hij begint met ‘Once upon a time…’, en zijn mooie, warme bas maakt dat je, gelijk Judith, verliefd op hem wordt. Elena Zhidkova, die op het laatste moment de ziek geworden Katarina Dalayman heeft vervangen, is een echte ontdekking. Haar prachtige mezzo klinkt ongetwijfeld Slavisch, maar zonder lelijke borsttonen. Gelaten laat ze zich door alle deuren heen leiden, meer een mysterieuze, in haar lot berustende Mélisande, dan een nieuwsgierige Judith. Het Hongaars van beide zangers klinkt niet echt idiomatisch (Bartók had er niets op tegen als zijn opera in andere talen werd uitgevoerd), maar ze gaan zo zorgvuldig met de tekst om dat het op een of andere manier goed te volgen is, zelfs als je de taal niet kent. Het London Symphony Orchestra onder Gergiev klinkt opvallend lyrisch, zo heb ik de opera nog niet eerder gehoord.

W onderschone opera van Rachmaninov

O pvallend lyrische Blauwbaard van Gergiev

Basia Jaworski

opera

Gaetano Donizetti Parisina

Kaija Saariaho L’amour de loin

Carmen Giannattasio, José Bros, Dario Solari, Nicola Ulivieri, Ann Taylor; London Philharmonic Orchestra o.l.v. David Parry

Ekaterina Lekhina, Daniel Belcher, Marie-Ange Todorovitch; Rundfunkchor Berlin, Deutsches Symphonie-Orchester Berlin o.l.v. Kent Nagano

Opera Rara ORC 40 (3 cd’s)

Harmonia Mundi HMC 801937.38 (2 sacd’s)

ergebruiken: daar was vroeger niemand vies van, ook Donizetti niet. Zeker als de première voor de deur stond en het libretto op zich liet wachten. Voor Parisina heeft hij het een en ander van zichzelf geleend,

en voor het gemak ‘knipte en plakte’ hij de (overigens schitterende) ouverture die hij eerder voor Ugo, conte di Parigi had gecomponeerd. Ondanks de krappe componeertijd (Donizetti deed er niet langer dan een paar weken over) werd de opera enthousiast ontvangen en bleef hij regelmatig op het repertoire staan, ook in het buitenland.Terecht. Felice Romani was een werkelijk begenadigd dichter en met Parisina heeft hij een van zijn mooiste libretto’s afgeleverd. Alles zit erin: liefde, moord, opoffering, bedrog… En met de prachtige cantilenes van Donizetti erbij kun je niet anders dan snotteren en genieten. Parisina is tegen haar wil uitgehuwelijkt aan een oude man, Azzo. Al jaren is zij (wederzijds, doch platonisch) verliefd op Ugo, die, naar later blijkt, de zoon is van Azzo en diens eerste, door hem uit jaloezie vermoorde vrouw. Parisina verraadt haar gevoelens tijdens haar slaap (kunt u zich nog de droom van Cassio inVerdi’s Otello herinneren?). Ugo wordt omgebracht en zij sterft van verdriet. Ondanks de zo-zo-cast onmisbaar voor Donizetti-verzamelaars en niet voor hen alleen.

S notteren en genieten van Donizetti’s cantilenes

Basia Jaworski www.klassiekezaken.nl

e Finse componiste Kaija Saariaho (1952), al jaren woonachtig in Frankrijk, heeft voor haar eerste opera, L’amour de loin uit 2000, tijdloze thema’s gebruikt: denkbeeldige liefde die grenzen overschrijdt en de kloof tussen Oost en West. De librettist Amin Maalouf heeft zich laten in-

spireren door het legendarische leven van de troubadour Jaufré Rudel. Als Rudel (de bariton Daniel Belcher) en Clémence (de sopraan Ekaterina Lekhina), die hevig naar elkaar verlangen, door tussenkomst van een pelgrim (de mezzosopraan Maria-Ange Todorovitch) elkaar eindelijk echt ontmoeten, sterft hij. Zij wijdt haar verdere leven aan de religie. Saariaho heeft voor haar opera allerlei exotische kleuren uit de kast gehaald: van woeste fortissimo’s tot ragfijne klankweefsels en volkse akkoorden die het Deutsches SymphonieOrchester Berlin o.l.v. Kent Nagano tot in detail presenteert. Recitatiefachtige, rustige zanggedeeltes wisselen af met vurige dialogen, uitstekend verzorgd door de solisten en het Rundfunkchor Berlin. Als na verloop van tijd de opera voortborduurt op dezelfde melodische elementen, wordt het muziek om af en toe bij weg te dromen. Ondertussen heeft Saariaho niet stilgezeten.We kunnen uitzien naar haar derde opera, Emilie, die in maart 2010 bij De Nederlandse Opera in première gaat.Wellicht brengt deze cd de operabezoeker alvast in de stemming.

W egdromen bij opera over verre geliefde

Lonneke Regter oktober 2009

cd Bespreking opera dvd

operette

Richard Strauss Salome

Carl Michael Ziehrer

Maria Ewing, Michael Devlin, Kenneth Riegel, e.a.The Orchestra of the Royal Opera House o.l.v. Edward Downes; regie: Peter Hall

Die dreiWünsche

Opus Arte OA R3108

CPO 777 404-2 (2 cd’s)

r zijn van die opera’s die veel verbeeldingskracht van de toeschouwers vereisen, Salome bijvoorbeeld. De puberale heldin is pas vijftien jaar jong, maar Strauss geeft haar zeer heftige noten te zingen. Je moet er de

stem van een Isolde voor hebben, maar ook het publiek ervan kunnen overtuigen dat je een jong en aantrekkelijk ding bent. En je moet ook nog eens uit de kleren. Daar zijn weinig zangeressen tegen opgewassen. Maria Ewing is een van hen. Zij heeft haar uiterlijk mee, ze is mooi en slank. Met haar verongelijkte gezicht, haar pruilende mond en wijd opengesperde ogen kan ze zonder moeite voor een teenager doorgaan. En zingen kan zij ook. Jochanaan hoort eveneens jong en aantrekkelijk te zijn, en dat is de, enkel in een minuscuul slipje geklede Amerikaanse bariton Michael Devlin inderdaad. Van zijn spieren ben ik bijzonder onder de indruk, van zijn stem minder. En toch, de erotisch geladen spanning tussen hem en Salome is om te snijden, dat is theater! Kenneth Riegel is wellicht de beste Herodes in de geschiedenis. Zijn blikken zijn geil en zijn stem klinkt wellustig, maar ook zijn angst voor de profeet is bijna fysiek voelbaar. Adembenemend. De zeventien jaar oude productie van Peter Hall, de toenmalige echtgenoot van Ewing, is zeer traditioneel.

Ewing ook visueel overtuigend als Salome

Basia Jaworski

VolkerVogel, Donna Ellen e.a., Musik Theater Schönbrunn o.l.v. Herbert Mogg

n een tijd waarin bijna alle concertlocaties in Wenen in handen waren van de familie Strauss, was het voor andere walsencomponisten moeilijk er een voet aan de grond te krijgen. Maar Carl Michael Ziehrer gaf blijk

van talent en zo vertrouwde zijn ontdekker Carl Haslinger hem toe aan Johann Emmerich Hasel om van hem een veelzijdig musicus te maken. HetWeense publiek zwoer echter bij Strauss; een carrière in de militaire muziek leek Ziehrer verstandiger. Successen brachten hem tot in de Verenigde Staten, maar na een te late terugkeer van een tournee werd hij ontslagen als militair kapelmeester in Wenen.Wie had gedacht dat Ziehrer zich vervolgens zou toeleggen op operettes? Het leek een merkwaardige stap. Franz von Suppé, Johann Strauss en Carl Millöcker heersten in de theaters, maar na hun overlijden ontstond een leegte die pas later zou worden opgevuld door onder meer Franz Léhar en Leo Fall. Juist in deze tijd bracht Ziehrer Die dreiWünsche op de planken: een combinatie van Singspiel en operette. Met een plot vol intriges en soms iets te veelWeense lichtvoetigheid lijkt het om niet meer dan een middelmatig stuk te gaan, maar schijn bedriegt: de operettespecialist Herbert Mogg transformeert het zonder veel moeite in een vakwerk van formaat.

V ergeten operette blijkt vakwerk van formaat

Andrew van Parijs

Andere

klassiekers

wereldmuziek

jazz

Jan Garbarek group

Andrés Linetzky

Dresden

Vale Tango live at LaViruta

ECM 2100/01/270 9572 (2 cd’s)

W&W 910 155-2

e nieuwe opname van de Jan Garbarek group heeft lang op zich laten wachten. Na de verwoestende ziekte van de bassist EberhardWeber, die

de klank van de groep drie decennia lang van een heel persoonlijke basis had voorzien, duurde het even voordat de BraziliaanYuri Daniel zich had warm gespeeld. Met de wonderschoon zingende toon van zijn fretloze bas en zijn inventieve solo’s vormt hij inmiddels een hechte eenheid met Garbarek (saxofoons) en de overige bandleden Rainer Brüninghaus (toetsen) en Manu Katché (drums). Op deze dubbel-cd verkennen zij het grensgebied tussen jazz, wereldmuziek en klassiek met nummers van de Indiër Lakshminarayana Shankar, de Noor Harald Sæverud en veel werk van Garbarek zelf. Het album heeft het karakter van een liveoptreden zorgvuldig bewaard. Lange improvisatierondes maken dat je je onderdeel voelt van het publiek in de zaal. De penetrante, altijd herkenbare toon van Garbareks saxen zweeft hoog boven de piano, bas en drums.Voor het nummer ‘Nu Bein’ maakt de Noorse coryfee een uitstapje naar de traditionele seljefløyte, een boventoonfluit uit zijn geboorteland. Overigens: de titel Dresden verwijst niet naar oorlog, vuur of watersnood maar naar het nieuwe trendy uitgaanscentrum waar de cd is opgenomen.

G arbarek verkent grenzen tussen jazz en wereldmuziek

et de spectaculaire tangoshows die de theaters en clubs in Buenos Aires voor toeristen organiseren, heeft Vale Tango live at La Viruta niets van doen. Ook de ‘tango nuevo’ uit de orkestzalen wordt zelden

gehoord in de barrios, de oude wijken waar de tango oorspronkelijk vandaan komt. ‘Milongas’ worden de cantinas genoemd waar de liefhebbers dansen, op oude én nieuwe melodieën.Want hoewel tango nostalgie is, worden er ook nieuwe werken gespeeld. Andrés Linetzky componeert voor de milongas. Hij leidt het ensemble Vale Tango, hier tijdens een optreden in La Viruta. Deze milonga is bekend door de lessen die beroemde tangodansers er ‘s middags geven, waarna de tangueras en tangueros het overnemen om te dansen, de nacht door en soms met bebloede voeten, tot het morgenzonlicht de droom verbreekt. Live at LaViruta is bedoeld om op te dansen, zoals de paren op het prachtige artwork bij de cd. Linetzky tekent voor de arrangementen en heeft naast enkele instrumentals het prachtige ‘Entonces’ gecomponeerd, op een tekst van de schrijfster María Elena Walsh. Aangevuld met tango’s en tangowalsen als ‘Lorenzo’, ‘El frenopatico’ en het door Carlos Gardel beroemd geworden en hier door Claudio Garces gezongen ‘Volver’ staat Live at LaViruta voor een meeslepende avond van dans en levenslust.

Tangomuziek voor een meeslepende avond

Chris Zuiderhout

Cornell Evers

wereldmuziek

Joana Amendoeira

Maria del Mar Bonet

À flor da pele

Terra secreta

Le Chant Du Monde 274 1747

Picap 910 535

anaf de eerste tonen van het openingslied ‘Saudade por cantar’ voert Joana Amendoeira de luisteraar mee naar de drink- en eetgelegenheden van Lissabon, daar waar de fado wordt gespeeld, gezongen en geleefd. ‘Lisboa amor e saudade’ zingt ze. Fado gaat over de ziel, de harts-

e Catalaanse, op Mallorca geboren zangeres Maria del Mar Bonet komt in november voor een aantal theatervoorstellingen (Arenal van de choreograaf Nacho Duato) naar Nederland, een reden om haar cd Terra secreta uit 2007 opnieuw onder de aandacht te brengen. Het album

tochten van liefde en heimwee. Dat is wat Joana Amendoeira bezingt sinds ze in 1994 als twaalfjarige tijdens de Grote Nacht van de Fado in Lissabon de jury en het publiek met haar sublieme voordracht voor zich won. Ze wordt een fadista van de nieuwe generatie genoemd. Haar manier van zingen is traditioneel. De fado die zij met heldere stem zingt, is echter van nu. À flor da pele is haar vijfde album, opgenomen met haar vaste band, bestaande uit Pedro Amendoeira op Portugese gitaar, Pedro Pinhal op klassieke gitaar en Paulo Paz op bas.Verschillende dichters hebben speciaal voor dit album nieuwe teksten geschreven: José Luís Peixoto, Tiago Torres da Silva, Pedro Assis Coimbra, Helder Moutinho en Rodrigo Serrão. Ze zingt teksten van Pedro Homem de Mello, Fernando Pessoa, José Luís Gordo en Mário Pacheco.Vijftien fado’s telt À flor da pele, vijftien juweeltjes van pure magie. En dan is er het prachtige afscheid: ‘Digo adeus ao teu adeus.’

ontleent zijn titel aan The secret land van Robert Graves, een Engelse schrijver die bekend is geworden door zijn realistische gedichten over de gruwelen van de Eerste Wereldoorlog, maar die zijn grootste commerciële succes heeft behaald met de roman I, Claudius over de gelijknamige Romeinse keizer. Maria del Mar Bonnet noemt The secret land een van de meest treffende gedichten die ooit over het respect voor een geliefde zijn geschreven. ‘El país secret’, waarvoor Graves’ dochter Lucia de Catalaanse vertaling heeft geleverd, is een eerbetoon aan de dichter, die meer dan vijftig jaar in Deià op Mallorca heeft gewoond. Maar ook aan andere dichters, zangers en componisten die haar persoonlijk raken en die ze bewondert, brengt ze hier hulde, met Catalaans, blues en bossa gekleurde muziek. Onder hen zijn Haris Alexiou, Guillem d’Efak en Joan Manuel Serrat en de Mallorcaanse dichters Mossèn Alcover en Miquel Àngel Riera. Het maakt van Terra secreta een persoonlijk en intiem album, gezongen met die krachtige en warme stem die een wereldpubliek verdient.

J oana Amendoeira zingt vijftien fado-juweeltjes

Cornell Evers

56 oktober 2009

I ntieme impressies van Maria del Mar Bonet

Cornell Evers

Andere

klassiekers

wereldmuziek

A Filetta Una tarra ci hè Deda 45410003

na tarra ci hè betekent ‘Er is een aarde’. Deze aarde is Corsica, eiland in de Middellandse Zee en geboortegrond van het vocaal ensemble A Filetta. De opname is oorspronkelijk in 1994 uitgebracht en

toen onderscheiden met de grand prix van de Académie Charles Cros. Door de internationale populariteit van de zangers en de grote vraag is de cd nu opnieuw verkrijgbaar. De zeven vocalisten van A Filetta zijn meesters van de Corsicaanse polyfonie. Over de oorsprong van deze orale traditie lopen de meningen uiteen. Sommigen houden het op een aardse variant van gregoriaanse gezangen, anderen schuiven een archaïsche muziekvorm naar voren, die zou zijn ontstaan door de geografische ligging die het eiland in de Middellandse Zee tot een kruispunt van culturen heeft gemaakt. De liederen zijn poëtisch en eenvoudig van opbouw en gaan over liefde, dood en de natuur. En over vrijheid, een belangrijk thema op Corsica. Centraal staat de ‘paghjella’, een muzikaal en poëtisch ritueel, dat wordt gezongen in drie stemmen: bassu, segonda en terza. Sinds 1978 horen de zangers van A Filetta tot de top van de Corsicaanse polyfonie. Met hun intrigerende, weemoedige melodieën en prachtige samenzang brengen zij een ode aan hun geliefde Corsica, en aan de pure kracht van de stem.

A Filetta is top van de Corsicaanse polyfonie

Cornell Evers

chanson

Art Mengo Sujet libre Le Chant du Monde 274 1740

ij heet Michel Armengot, maar Frankrijk kent hem als Art Mengo. Hij werd in 1962 in Toulouse geboren als zoon van Spaanse republikeinen. Doordat hij een gehoorprobleem had, zat een muziekcarrière

er aanvankelijk niet in. Een operatie bracht echter uitkomst. Hij studeerde nog enkele jaren schei- en natuurkunde, maar ’s avonds was hij te vinden in de lokale bars, waar hij piano speelde. Zijn debuutsingle ‘Les parfums de la vie’ kwam in 1988 uit en werd een succes. Door juridische problemen met zijn platenmaatschappij verscheen zijn eerste album pas in 1990. En weer kwam er een kink in de kabel. De single Caïd Ali werd in verband met de eerste Golfoorlog van de radio geweerd. Het kon Art Mengo echter niet meer stoppen. Behalve voor zijn eigen albums schreef hij muziek voor anderen. Zo was hij in 1992 verantwoordelijk voor de hit van Johnny Hallyday ‘Ça ne change pas un homme’ en een jaar later componeerde hij een heel album met liederen voor Ute Lemper. Op zijn nieuwe cd Sujet libre brengt hij met zijn licht melancholische stem een serie gevoelige liedjes die het beste verenigen uit chanson, pop en cabaret. De fantasievolle arrangementen zijn ongemeen meeslepend en laten de luisteraar uiteindelijk niet meer los. Een heerlijk muzikaal avontuur.

A rt Mengo verenigt chanson, pop en cabaret

Cornell Evers www.klassiekezaken.nl

Andere

klassiekers

Verloren gewaand juweeltje op cd

Yasmin Levy Y

asmin Levy werkt met muzikanten afkomstig uit Israël, Turkije, Spanje, Paraguay, Armenië, Griekenland en Iran. De global village is haar thuis en, als dochter van de Joodse diaspora, haar geschiedenis. Ze werd geboren in Jeruzalem, in 1975. Haar vader wasYitzhak Levy, onderzoeker en conservator van Ladinomuziek bij de Israëlische nationale radio. Hoewel hij van groot belang is geweest voor haar muzikale ontwikkeling, heeft Yasmin Levy hem nauwelijks gekend. Hij stierf toen zij een jaar oud was. De Turkse invloeden op haar eerste cd Romance & Jasmin verwijzen naar deze Yitzhak Levy, die in Turkije was geboren. Het was haar moeder Kochava, ook een zangeres, die Yasmin als kind in de keuken de romansas

Sentir Yasmin Levy Adama 450010

www.klassiekezaken.nl

en kantigas van de Ladino leerde, de cultuur van de sefardische Joden die haar wortels heeft in het Spanje van de middeleeuwen. Een opmerkelijk verhaal uit die tijd vertelt hoe moeder en dochter, overeenkomstig de richtlijnen van het testament van Levy, diens verzameling banden en opnamen van Ladinoliederen vernietigden. Zelf heeft de zangeres over deze actie tot op heden gemengde gevoelens. In Israël zorgen haar liederen geregeld voor aanvaringen met conservatieve muziekgroepen. Zij hebben kritiek op de Turkse opzet van haar band, het gebruik van flamencoritmes en de Spaanse taal. Levy wuift deze commentaren weg met de redenering dat de muziek oorspronkelijk uit Spanje afkomstig is en later, tijdens de diaspora, verder is ontwikkeld in landen als Griekenland en Turkije. Op haar vierde cd Sentir draagt Yasmin Levy wederom haar passie uit voor de Ladino, maar mengt deze met hedendaagse folkinvloeden. De cd, waarop piano en doedoek belangrijke rollen spelen, is opgenomen in Madrid. Producer is de Spanjaard Javier Limón, in eigen land een bekende popgitarist die eerder met de fadozangeres Mariza werkte. Limón speelde een grote rol bij de totstandkoming van het album en droeg een deel van het materiaal aan. Hij schreef tevens een nummer, het gevoelige ‘Nos llegó el final’. Titels van traditionele Ladinoliederen op Sentir zijn ‘Londje de mi’, ‘Alfonsito’ en het religieuze ‘Yigdal’, een traditioneel gebed. Zelf schreef Yasmin Levy het vurige ‘El amor contigo’ en ‘Porque’. Dit laatste, sterk door flamenco gekleurde nummer zingt ze samen met de Griekse zangeres EleniVitali. Het is

Concerten Paradiso, Amsterdam (1 oktober) AB Club, Brussel (5 oktober) Handelsbeurs, Gent (7 oktober) www.worldvillagemusic.com

opgedragen aan alle kinderen van het MiddenOosten die moeten opgroeien in een wereld van te veel haat, zoals ze zegt. Opvallend is ook haar uitvoering van Leonard Cohens ‘Hallelujah’, waarvoor de Canadese dichter-zanger zelf de Spaanse vertaling regelde. Het meest aangrijpende nummer op Sentir is echter het traditionele ‘Una pastora’. Blijkbaar was bij de eerder genoemde materiaalvernietiging niet alles verloren gegaan, want de man met wie de zangeres hier dit werkelijk prachtige lied zingt, is haar eigen vaderYitzhak Levy. Kan muziek meer bezieling hebben? door Cornell Evers

oktober 2009

fotograaf ali taskiran0

De sefardische zangeresYasmin Levy is een wereldburger pur sang. Ze kreeg haar liefde voor de romansas en de kantigas van de Ladinomuziek van huis uit mee. Haar nieuwe cd Sentir is geproduceerd door de bekende flamencospecialist Javier Limón en bevat onder andere een duet met de Griekse zangeres Eleni Vitali en een Spaanstalige uitvoering van ‘Hallelujah’ van de Canadese dichter-zanger Leonard Cohen.

mendelssohn wegstreper In onderstaand schema staan woorden die betrekking hebben op de 200 jaar geleden geboren componist Felix Mendelssohn, kriskras door elkaar van boven naar beneden, van links naar rechts en diagonaal. De letters mogen meerdere keren gebruikt worden. De overgebleven letters vormen in volgorde van boven naar beneden een minder bekende compositie van Mendelssohn.

W B

T O M

E M

E O

N O G

N A

S W S

N O U

A O N

U O

E O N A

P O R

R M E

U O A

O M

M T

G O E

B K

Y O O U

C H U M A N N C

C O N O N

E W N B

A N N

S M E O N A

E W S

A M

T O R

D A G N K

C W

N A

T O B

H O

P O O E

De te vinden woorden zijn:

Alt Antigone Athalie Bach Bartholdy Bas Berger Berlioz Bruilofsmars Celine Dresden Duo Elias Fanny Felix Gade Goethe Graz Hensel Italiaanse symfonie Jensen Jeugdwerk

R O M G

O H C

O M

O O D

A O E

N A

C H

N N

N O

F M Y

T O H C

N H

D A

H A

A H

T W O N D

Jood Koraal Kwartet Lea Leipzig Lieder ohne Worte Matthauspassion Midsommernachtstraum Moses Moscheles Motet Nonet Octet Ode Oratorium Paulus Piano Psalmen Racine Rome Rondo Saltarello Schotse symfonie

oplossing puzzel

Klassieke Zaken magazine nr. 4

E Y

M A

A C O L

U M

M A

A A

N E

prijs winnaars heer/mevrouw Houtsma IJLST heer/mevrouw de Jong DELFT heer/mevrouw Rutten DOORWERTH heer/mevrouw Hoogenboom ZEIST mevrouw van Els NIJMEGEN heer Van der Weg HOOGEVEEN mevrouw Van de Sanden NISPEN heer Hermeling BORNE heer/mevrouw Ververs SLIEDRECHT mevrouw Van der Leeden HOORN

S S

N M

O E L

n e d e r l a n d s t a l e n t 58 oktober 2009

Stuur uw oplossing voor 30 oktober 2009 aan: Vereniging Klassieke Zaken Postbus 226 1200 AE Hilversum algemeen@klassiekezaken.nl

J W

W A T

N R E

N G

O O

N D

Felix Mendelssohn Bartholdy Antigone door Kammerchor Stuttgart o.l.v. Frieder Bernius. Met dank aan Codaex

Onder de goede inzenders worden tien exemplaren verloot van de cd

Vioolconcert Weber Weimar Wenen Wonderkind Zelter

L K

K K

C H

antwoord

G M

M A

E R

R A

Schumann Shakespeare Sextet Spinnerlied Sonate Sopraan Stem Ster Tenor Terzet Tonen Trio V

R B

M O

De prijswinnaars ontvangen de nieuwe cd Bruckner Mis in F o.l.v. Philippe Herreweghe. Met dank aan Harmonia Mundi

exclusieve Box-aanbieding

CD BOX

KLASSIEKEZAKEN adviesprijs**

€10,95 , korting voor clubleden

49,

Voor clubleden slechts

* 95

30 CD BOX

Juwelen uit de collectie van

Harmonia Mundi

Het veelvuldig bekroonde Harmonia Mundi heeft een 30-delige cd-box samengesteld die even bijzonder is als het label zelf. Geestelijke werken uit de vroegste geschiedenis, polyfone missen uit middeleeuwen en renaissance, vespers uit de barok, de grote oratoria – het is slechts een greep uit de royale selectie. Onder de uitvoerenden zijn Paul Hillier, PaulVan Nevel, Philippe Herreweghe,William Christie en andere Harmonia Mundi-sterren met hun ensembles. Een box voor de echte kenner!

Deze uitgave van Klassieke Zaken wordt u aangeboden door: josquin, Palestrina, Machaut, Monteverdi, Dunstable, Gesualdo, Bach, Händel, Mendelssohn, Beethoven, Rachmaninov, Bernstein e.a. Geestelijke meesterwerken, integraal uitgevoerd René Jacobs,William Christie, Philippe Herreweghe, Kent Nagano e.a. HMX 2908304.33 (30 cd’s)/095 466 VKZ

* Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 2 ** Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 20 november 2009.