Taλκ 93 by talcmag

Καλό Πάσχα!

21.04.2021

Λάζαροι, βγείτε έξω ΤΗΣ ΜΑΡΚΕΛΛΑΣ ΔΗΜΟΥ

άββατο του Λαζάρου σύντομα. Και θα τo γιορτάσουμε βιωματικά, με αναπαράσταση. Οι έφηβοι θα βγουν από τα λαγούμια του Webex, θα σηκωθούν από τα μονίμως ξέστρωτα κρεβάτια, θα σηκώσουν κανένα παντζούρι, θα βγάλουν τις παράταιρες πιτζάμες και θα αντικρίσουν το φως το αληθινό. Ανάσταση μετά από –δεν ξέρω πόσους– μήνες τηλεκπαίδευσης, στην οποία στοιχημάτισαν όλοι· το μέλλον της εκπαίδευσης είναι εδώ, το Webex πάει σφαίρα, πάμε να σκίσουμε λοιπόν. Και, σκίσαμε: τα πτυχία μας, τα νεύρα μας, ό,τι χαρτί βρίσκαμε μπροστά μας, τα καλώδια, τα μικρόφωνα, τις κάμερες… Σχεδόν 7 μήνες μετά (αν μετράω καλά), όλοι οι μαθητές, οι γονείς και οι δάσκαλοι έχουν να διηγηθούν τις δικές τους ιστορίες εξ αποστάσεως διδασκαλίας και να βάλουν το δικό τους κομμάτι στο ψηφιδωτό με τίτλο «Η παρωδία της τηλεκπαίδευσης». Μαθητές που καλημερίζουν ευγενικά και μετά σιγάζουν τα μικρόφωνα και απλώς συνεχίζουν τον ύπνο τους μέχρι να τους πάρει τηλέφωνο ο κολλητός τους και να τους πει «Σήκω,

Γιώργο, σε ψάχνει»· άλλοι που στο δεύτερο μισό της οθόνης τιμούν ευλαβικά τη συνδρομή τους στο Netflix, όσο ο καθηγητής απαγγέλλει Ευριπίδη· άλλα μικρά, μα πονηρά, εννιάχρονα που λιώνουν το Among us την ώρα της μελέτης περιβάλλοντος. Καθηγητές που ψάχνουν τους μαθητές ως άλλες Νικολούλες –φως στο τούνελ!–, που παρακαλάνε τα παιδιά να σηκώσουν το ρημάδι το ηλεκτρονικό χεράκι και κάνουν πάρτι όταν το βλέπουν, για να εισπράξουν τελικά την απάντηση «Κυρία, το πάτησα κατά λάθος…» Γονείς που σερβίρουν 852 γεύματα την ημέρα σε μόνιμα κουρασμένους (από τι;) και μόνιμα εκνευρισμένους εφήβους, που βαριούνται να σηκωθούν, βαριούνται να ντυθούν, βαριούνται να πλυθούν, να βγουν, να μπουν, να δουν, να ακούσουν. Νοικοκυριά ολόκληρα με μόνιμα προβλήματα σύνδεσης. «Κυρία, έπεσε το Ίντερνετ», αυτό το έρμο το Ίντερνετ, η μόνιμη δικαιολογία. Κάμερες που δεν δουλεύουν, μικρόφωνα που χαλάνε το πρωί, αλλά φτιάχνουν ως δια μαγείας το απόγευμα για τα sessions του Fortnite. Διαγωνίσματα λυμένα με εφαρμογές που βρήκανε στο tik tok. Νεοαποκτηθείσες καμπούρες και δισκοκοίλες στα δεκαπεντάχρονα γερόντια, από το ατέρμονο καθισιό σε κακές καρέκλες,

στο κρεβάτι, στον καναπέ, στο πάτωμα. Πρησμένα μάγουλα, κιλά και ακμή από το βόλεϊ και το μπάσκετ που σταμάτησε, γιατί –πώς να το κάνουμε;– δεν μπορούμε να γίνουμε όλοι τενίστες. Αλλά και σπίτια με ένα ή κανένα τάμπλετ και λάπτοπ, σπίτια με πραγματικά κομμένο ίντερνετ, καβγάδες για το ποιος θα πρωτοπιάσει το κινητό για να κάνει μάθημα, σπίτια μικρά που περιέχουν οικογένειες μεγάλες, τον παππού και τη γιαγιά που δεν πρέπει να κολλήσουν, τον μπαμπά που έχει χάσει τη δουλειά του. Ησυχία, γιατί το παιδί είναι στο Webex. Δεν θέλω να ακουστώ γκρινιάρα, δεν αφορίζω την τηλεκπαίδευση, ούτε την προσπάθεια μιας μερίδας εκπαιδευτικών, που κατάφεραν να φέρουν το μάθημα στα μέτρα της νέας αυτής συνθήκης. Ούτε αρνούμαι ότι κι αυτή συνθέτει δεξιότητες χρήσιμες. Απλώς δεν ήρθε μόνη της. Είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το στρες του ιού, με τον εγκλεισμό, με τις απανωτές ματαιώσεις, με την τεράστια κόπωση. Ενδεχομένως ήρθε για να μας θυμίσει ότι η χαρά της εκπαίδευσης είναι αλλού: στην επαφή, στην τάξη, στα βλέμματα, στις φωνές και στα πειράγματα. Στο σχολείο, στο αμφιθέατρο, στο εργαστήριο. Με το βλέμμα και με το σώμα εκεί, λοιπόν, ευχόμαστε Καλή Ανάσταση.

21.04.2021

ΠΕΡΙ ΕΧΟΜΕΝΑ

No 93 21.04.2021

@talcmag

ΤΑΛΚ ΕΚΔΟΤΙΚΗ - ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΗ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Ε.Π.Ε Ροΐδη 8, 154 52, Ψυχικό ΤΗΛ.: 210 6753180, ΦΑΞ: 210 6753189 Ε-ΜAIL: info@talcmag.gr

/talcmag

ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: Μαρκέλλα Δήμου (mdimou@talcmag.gr)

www.facebook.com/talcmag

TΜΗΜΑ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ: Γεωργία Γιώτη (ggioti@talcmag.gr) ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ: Πελιώ Παπαδιά (ppapadia@talcmag.gr)

Δείτε τα...covid σημεία διανομής μας εδώ www.talcmag.gr/simeia-dianomis

ΥΠΟΔΟΧΗ ΥΛΗΣ & ΔIAΦΗΜΙΣΗΣ: Μαρκέλλα Δήμου (mdimou@talcmag.gr) DESIGN: Nικόλας Κουκουράκης

ΦΩΤΟ ΘΕΜΑΤΩΝ: Shutterstock ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ: Μαρία Αυγέρη, Ελεάννα Γεωργίου, Μαρία Γριζά, Μαρκέλλα Δήμου, Άννα Ιωάννου, Μαρία Κοκκινιώτη, Πελιώ Παπαδιά, Σουζάνα Παπαφάγου, Στέλλα Ροΐδη, Μυρτώ Χρυσανθοπούλου

ΕΚΤΥΠΩΣΗ: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΔΙΑΝΟΜΗ: FREE SUNDAY

Η διεύθυνση του περιοδικού Τaλκ δεν φέρει καμία ευθύνη και δεν υιοθετεί απαραίτητα τις απόψεις των επιστημόνων και άλλων ειδικών συνεργατών που ενυπόγραφα αρθρογραφούν στην έκδοση. Προτού χρησιμοποιήσετε οποιοδήποτε προϊόν που διαφημίζεται, άμεσα ή έμμεσα, στην εφημερίδα, ή ακολουθήσετε τις συμβουλές των ειδικών, ρωτήστε τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή ολική, μερική ή περιληπτική ή κατά παράφραση ή διασκευή και απόδοση του περιεχομένου του εντύπου με οποιονδήποτε τρόπο μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, χωρίς την προηγούμενη άδεια του εκδότη. NΟΜΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ: Γιάννης Καλλές

24 ΩΡΕΣ ΜΑΜΑ

συγγραφέας και αρθρογράφος Σοφία Αλεξίου μιλάει στο Τaλκ για το εικοσιτετράωρό της ως εργαζόμενης συντρόφου και μαμάς μιας μικρής κόρης.

8.30 και κοκόρια πουθενά. Μόνο μια φωνή από μακριά. Βάζω τα δυνατά μου να φανώ κοιμισμένη, μήπως με λυπηθεί. «Μαμά, πότε θα σηκωθείς;» « Άσε με λίγο, αγάπη μου, πήγαινε να παίξεις με τα παιχνίδια σου». (Τι τα έχουμε τόσα παιχνίδια; Ήρθε η ώρα για εκκαθάριση;) «Πέντε λεπτά θέλω ακόμη» (Ή μήπως κανένα δίωρο; Όνειρο θερινής νυκτός). «Μαμά, είναι η σειρά σου να σηκωθείς;» Είναι η σειρά μου, δυστυχώς. Ξυπνάμε εναλλάξ με τον Γιώργο (τον σύζυγο/τον σύντροφο). Είναι ένας όρκος που δώσαμε για να σωθεί η συζυγική μας ζωή, όρκος σημαντικός. «Σήκω, μαμά!» Σηκώνομαι. Πλύσιμο, δόντια, ντύσιμο κοριτσιού. Ένας Γολγοθάς μοντεσσοριανής λογικής. «Τι θα βάλεις, αγάπη μου;» Μπλούζες, παντελόνια, καλτσάκια, βρακιά στο πάτωμα, μέχρι να βρει αυτό που λαχταρά. Έχε χάρη που θέλω να γίνει μια δυναμική γυναίκα, με αυτοπεποίθηση. «Κάνε λίγο υπομονή», μου λέω τρυφερά. «Θα μεγαλώσει και θα σου λείψουν αυτά». «Μαμά, πεινάω!» Επιστροφή στην πραγματικότητα. Αβγό, τοματίνια, αβοκάντο, γάλα, ψωμί με βούτυρο και μέλι. Δίνω, προσφέρω ποικιλία και όσο τρώει δεν μιλά. Καταλαβαίνω τη γιαγιά μου που με μπούκωνε, όταν με κράταγε γιατί η μαμά μου είχε δουλειά. Τι τραβούσε κι εκείνη. Αχ, βρε γιαγιάκα, ήσουν τόσο γλυκιά... 10.00 πάνω κάτω και εμείς ζωγραφίζουμε και γράφουμε το Μ, το Α, το Μ, το Α. Συγκίνηση κάθε φορά. Γράφει ΜΑΜΑ. «Σιγά τα ωά», με πειράζω. Πλαστελίνες, κούκλες. Καμία τύχη! Βρίσκομαι με τρία ψεύτικα μωρά αγκαλιά. «Γιώργο, τελειώνεις τη δουλειά;» Ζητώ βοήθεια από τον άντρα και επικαλούμαι την αγάπη του. Και οίκτο να μου δείξει, εγώ θα είμαι μια χαρά. Τη δουλειά μου θέλω

Το εικοσιτετράωρο της Σοφίας Αλεξίου να κάνω, τα έχω ξεπεράσει αυτά. Εργασία από το σπίτι και οι δυο, μια τρέλα. Ένα συνεχές debate για το ποιος έχει την περισσότερη δουλειά. Ηρεμία δυσεύρετη. «Δεν πηγαίνετε μια βολτίτσα, βρε μπαμπά;» 11.30 Οι προσευχές εισακούστηκαν! Σπίτι άδειο. Ανακούφιση. Χαρά. Για δέκα λεπτά και πολύ θα πω. Ακολουθεί επιτάχυνση Βέγγος style. Πιάτα, τακτοποίηση, μαγείρεμα, ντύσιμο (ναι, ακόμη με τις πιτζάμες είμαι), πλυντήρια και επιτέλους καφές και δουλειά. Mail, τηλέφωνα, άρθρα· θα προλάβω, άραγε, να μιλήσω με καμιά φίλη σήμερα ή πάλι θα πάει εννιά και δεν θα έχω διάθεση να κουνηθώ; 12.30 Εγώ και ο κόσμος μου, να προχωρήσει κανένα βιβλίο. Γεια σου, καταφύγιό μου, ήρθα ξανά! Πού θα ταξιδέψουμε σήμερα; Νησιά, βουτιές, βουνά, λίμνες, εκδρομές! Μυαλό φόρτιση 100%. Πόσο θα ήθελα να μείνω εγώ και η φαντασία μου μόνες για ένα τριήμερο με θέα θάλασσα ή βουνό ή και τα

δυο… Θα γίνει κι αυτό. Ελπίζω όχι όταν φτάσει η Ίφη στα 18. 14.00 Επιστροφή των Ούνων. Α! ΟΥ! Αχ, βαχ. Φαγητό. Η κυρα- Μοντεσσόρι τρώει μόνη της. Λάδια σε μαξιλάρια, καρότα στα αυτιά, φέτα στα μανίκια, μαρούλια στα μαλλιά. Έτσι και δεν γίνει ανεξάρτητη, θα πάρω τα βουνά! 16.00 «Μαμά, θέλω τηλεόραση». «Ναι, κουκλίτσα μου. Δυο επεισόδια». (Αν και μια φωνή μού λέει: «Βάλε 10, βάζε μέχρι να αποκοιμηθεί. Έλα μη μασάς, θα έχεις όλο τον χρόνο δικό σου! Ελεύθερη ξανά»). Όχι, φωνή –που θέλω τόσο να σε ακούσω– δύο επεισόδια για σήμερα είναι αρκετά. Ας παίξει μετά. 17.00 Ακούω φωνούλες από το δωμάτιο, παίζει όλους τους ρόλους της παράστασης, one woman show. Μαλώνει με τον εαυτό της, τα ξαναβρίσκουν. Το λες και συζήτηση τρελού. Η φαντασία της πήρε μπρος κι εγώ ακούω μουσική. 18.00 Τα βασικά τελείωσαν. Χρειάζομαι αέρα! Μπούχτισα με τον κο-

21.04.2021

ρονοϊό. Πολεμώ τη μαυρίλα του με «κάθε μέρα θάλασσα». Περπάτημα με την Ίφη και τον Γιώργο. Συχνά και μόνες, να ηρεμήσει και ο μπαμπάς. Δείχνω καλές προθέσεις. Χαρίζουμε ο ένας προσωπικό χρόνο στον άλλο. Για να τη βγάλουμε καθαρή στο πιεστικό κορονοσκηνικό. 19.00 Θάλασσα, άμμος, κουβαδάκια, τρέξιμο, κολυμβητές, κολυμβήτριες, δεν χορταίνω να τους κοιτώ. Συχνά το κορίτσι βουτάει. Εγώ ακουμπάω πόδια. Πάγος! Δεν είμαι για να μπω. Η Ίφη, όμως, χοροπηδάει στη θάλασσα και αυτό μου δίνει δύναμη. «Θα το ξεπεράσουμε», σκέφτομαι. «Τα παιδιά θα βγουν νικητές από όλο αυτό. Σε λατρεύω αγάπη μου, όλα θα πάνε καλά. Η μαμά είναι εδώ». 20.00 Επιστροφή στο σπίτι. Έκανα τα βήματα που μου λέει η εφαρμογή στο κινητό. Σε τι κόσμο θα ζήσουν τα παιδιά μας, άραγε; Θα σκέφτονται για τίποτα ή θα τους τα υπαγορεύουν όλα κάποιες μηχανές; 20.30 Μπάνιο, δόντια, βραδινό, η ελευθερία είναι κοντά. Ένα πράγμα έμεινε, το πιο αγαπημένο μου, το διάβασμα βιβλίων δίπλα δίπλα μέχρι να κοιμηθεί. «Διάλεξε, μωρό μου». Πήγε αργά… Κι άλλο ένα… Κι άλλο ένα... Λιώνω ολοκληρωτικά. Από κούραση, αγάπη κι ευγνωμοσύνη που ήρθε στη ζωή μου αυτό το πλάσμα και με έκανε μαμά. 21.00 Ώρα για εμένα, για εμάς. Κρασάκι, τυριά. «Θα παραγγείλουμε, λες; Θα δούμε κανένα ωραίο ταινιάκι;» Ο καναπές μού κλείνει το μάτι, κουβερτούλα και μόνοι ξανά. «Ακούς, καλέ, ή μιλάω μόνη μου»; Πάει, κοιμήθηκε ο Γιώργος… Εγώ κι εσύ, λοιπόν, Σοφία από τα παλιά… Τι θες να δούμε; Κανένα θριλεράκι; Απαπά. Μεγάλωσες πια…

Μπορείτε να βρείτε τη Σοφία στο Instagram «Sofia Alexiou Mom and the City (@sophiealfin)», στο Facebook «Mom And The CitySofia Alexiou» και στη στήλη της Mom And The City στο debop.gr. Το παιδικό βιβλίο της «Η Έλλη και ο Ερμής ταξιδεύουν στην Ελλάδα» κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ψυχογιός.

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ

21.04.2021

–όπως λέμε μεταξύ μας– να βοηθώ ανθρώπους που δεν νιώθουν πολύ όμορφα. Σκέφτηκες κάποια στιγμή να τα παρατήσεις; Να πάρεις άδεια ή να παραιτηθείς, λόγω του παιδιού; Δυστυχώς, ναι. Τέτοιες σκέψεις, όταν ζεις και εργάζεσαι σε τόσο έντονους ρυθμούς, με συνθήκες φόβου για τη δική σου υγεία και την υγεία της οικογένειάς σου, υπάρχουν. Ένα τεράστιο πλήγμα που έχουμε δεχτεί είναι η αφαίρεση του δικαιώματος άδειας επί πάρα πολλούς μήνες, έως και σήμερα που μιλάμε. Όταν η καραντίνα έδωσε τη δυνατότητα στις περισσότερες οικογένειες να έρθουν πιο κοντά και να περάσουν δημιουργικό χρόνο μαζί, εμάς μας αφαίρεσε το δικαίωμα της ξεκούρασης, της ανάπαυλας, του διαλείμματος από την τόσο έντονη φόρτιση. Με δυσκολία πια τα καταφέρνουμε, όμως δεν έχουμε σταματήσει την προσπάθεια.

Μια μαμά στην πρώτη γραμμή κατά του κορονοϊού ΤHΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ

Ειρήνη Κωστάκου είναι ιατρός, πνευμονολόγος, και τον τελευταίο χρόνο εργάζεται στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών του Νοσοκομείου Νοσημάτων Θώρακος «H Σωτηρία». Το Τaλκ τη συνάντησε και συζήτησε μαζί της πώς είναι η ζωή στην πρώτη γραμμή κατά του κορονοϊού για μια μαμά ενός τετράχρονου παιδιού. Ξεκίνησες να εργάζεσαι στη «Σωτηρία» σχεδόν παράλληλα με το ξέσπασμα της πανδημίας. Θέλω να μου πεις, αν θυμάσαι, ποια ήταν τα πρώτα σου συναισθήματα όταν πρωτοπαρουσιάστηκε η Covid-19. Ως επιστήμονας, φανταζόσουν ποτέ αυτή την εξέλιξη; Όταν άρχισαν να έρχονται ως ειδήσεις οι εικόνες των άδειων πόλεων και των ανθρώπων σε καραντίνα από την Κίνα, υπήρχε η ελπίδα ότι θα περιοριστεί πριν φτάσει στην πόρτα μας, όπως έγινε και με άλλες επιδημίες στο παρελθόν. Γρήγορα, όμως, καταλάβαμε, ως επιστημονική κοινότητα, πως έχουμε να αντιμετωπίσουμε κάτι διαφορετικό. Ομολογώ ότι ο φόβος είναι ένα συναίσθημα που δεν μπορείς να αποφύγεις, ειδικά απέναντι σε κάτι άγνωστο. Όταν άρχισαν να εμφανίζονται οι πρώτοι ασθενείς, κάναμε αυτό που γνωρίζουμε καλά και στο οποίο είμαστε αφιερωμένοι. Μόνο που αυτό μας αφήνει πια σημάδια, ψυχικά και σωματικά, μετά την πολύωρη συνεχόμενη χρήση των μέτρων ατομικής προστασίας. Ο γιος σου πριν από έναν χρόνο ήταν τριών ετών και τώρα είναι τεσσάρων. Πώς έζησες αυτόν τον χρόνο της ζωής του; Χρειάστηκε να απομακρυνθείς κά-

ποιες μέρες από το σπίτι; Πώς αντιμετώπισε ο ίδιος τις συχνές απουσίες σου και την κακή ψυχολογία σου; Δεν θα μπορούσα να απομακρυνθώ. Πολλοί συνάδελφοί μου πράγματι έφυγαν από τα παιδιά τους. Είναι μια μεγάλη θυσία, που προσωπικά ένιωσα ότι δεν μπορώ να κάνω, ιδίως διότι αντιληφθήκαμε από νωρίς ότι αυτή η κατάσταση δεν θα αλλάξει σύντομα. Οι μακρές απουσίες μου είναι σε απόλυτη συνέχεια με πολύ έντονες παρουσίες. Όταν βρίσκομαι κοντά του, είμαι πραγματικά παρούσα, μαζί του σε όλες τις περιπέτειες της νηπιακής του ηλικίας. Η όποια «κακή» μέρα μένει έξω από το σπίτι, όχι επιτηδευμένα, αλλά γιατί η τρυφερότητα που λαμβάνω υπερνικά όλα τα αρνητικά συναισθήματα. Δακρύζω μπροστά του πολλές φορές…Αλλά αυτό μου φέρνει ακόμη περισσότερες αγκαλιές και περισσότερα φιλιά. Τι σου έχει λείψει περισσότερο από την προ κορονοϊού καθημερινότητα με τον γιο σου; Οι παρέες μας, οι συναντήσεις με συγγενείς και φίλους, αφού απέχουμε από αυτές πάνω από έναν χρόνο και τα ταξίδια μας. Τι γνωρίζει το παιδί σου για την πανδημία; Τι μπορεί να καταλάβει; Αναγνωρίζει τη δική σου συμβολή; Έπρεπε να τα ακούσει από εμάς, γιατί έπρεπε να καταλάβει τους λόγους για τους οποίους άλλαξε η ζωή μας. Θα προτιμούσα να μην υπήρχαν στο λεξιλόγιό του λέξεις όπως «λοιμωξιολόγοι» και «κρούσματα», όμως αυτή είναι η πραγματικότητα στην οποία έχει ζήσει πια το – της ζωής του. Πιστεύω ότι αυτό που καταλαβαίνει πιο έντονα είναι η υπόσχεση ότι αυτό κάποια στιγμή θα τελειώσει και τότε θα κάνουμε πραγματικότητα όλα τα όνειρά του. Για τον δικό μου ρόλο, νομίζω πως απλά ξέρει ότι πάω να κάνω τη δουλειά μου, δηλαδή

Αυτή τη στιγμή, σε διαβάζουν κυρίως γονείς. Ορισμένοι, δυστυχώς, δεν έχουν συνειδητοποιήσει ΑΚΟΜΑ τη σοβαρότητα της κατάστασης και, παρά το γεγονός ότι έχουν μικρά παιδιά που τους χρειάζονται, δεν προσέχουν και εκτίθενται στον ιό, θεωρώντας εαυτούς άτρωτους. Θέτοντας, φυσικά, και συνανθρώπους τους σε κίνδυνο. Τι θα τους έλεγες; Η κατάσταση στο νοσοκομείο είναι δυστυχώς χειρότερη από ποτέ. Πολλοί ασθενείς, νέοι, σε βαριά κατάσταση, με ένα σύστημα υγείας σε κόκκινους ρυθμούς, εξαντλημένο προσωπικό, ελάχιστες κλίνες. Ένα από τα πιο δύσκολα πράγματα που έχω αντιμετωπίσει αυτό το διάστημα είναι να δώσω απαντήσεις σε νέους γονείς που χρειάζονται και οι δύο νοσηλεία και με ρωτούν «τα παιδιά τι θα γίνουν;» Τότε που έρχεται η παράκληση «Πείτε μας ποιος χρειάζεται πιο πολύ τη νοσηλεία, για να μείνει ο άλλος με τα παιδιά, έστω με ρίσκο». Δεν θέλω ποτέ να ξαναχρειαστεί να απαντήσω σε αυτό. Ποτέ! Κατανοώ την απέραντη κούραση της καραντίνας, όμως πρέπει να προσέξουμε κι άλλο. Πώς φαντάζεσαι, μέσα από την εμπειρία σου, το άμεσο μέλλον μας; Πότε και με ποιους τρόπους βλέπεις την κατάσταση να αποκλιμακώνεται; Τι άλλο θα ήθελες να μας πεις, να μας συμβουλεύσεις; Το άμεσο μέλλον δεν θα έχει μεγάλες αλλαγές. Η ελπίδα μου είναι ότι το καλοκαίρι θα είναι καλύτερο. Με την αύξηση των εμβολιασμών και ίσως χάρη στη βελτίωση των καιρικών συνθηκών, εύχομαι να μπορέσουμε να ανασάνουμε. Η σημερινή κακή κατάσταση είναι σίγουρα επακόλουθο της πολύμηνης κούρασης, αλλά χρειάζεται να προσπαθήσουμε περισσότερο για να δούμε σημαντικές αλλαγές τους επόμενους μήνες, όπως δείχνει η εμπειρία από χώρες που έχουν πετύχει μεγάλα ποσοστά εμβολιασμών. Πρέπει να περιορίσουμε τη μετάδοση του ιού τηρώντας τα μέτρα – εχθρούς του ιού, όπως είναι οι μάσκες και οι αποστάσεις, έως ότου χτιστεί το λεγόμενο τείχος ανοσίας, κυρίως μέσω των εμβολιασμών. Ως επιστήμονας, πιστεύω σε αυτό ακράδαντα, και αναμένω με μεγάλη ανυπομονησία όποια άλλα επιτεύγματα, όπως φάρμακα, που ενδεχομένως θα νικήσουν τη λοίμωξη αυτή. Ως άνθρωπος, είμαι βέβαιη πως έχουμε τη δύναμη να καταφέρουμε να διατηρήσουμε τις αξίες μας κι εύχομαι να είναι αυτή η δοκιμασία μια ακόμα ευκαιρία να αναθεωρήσουμε τα πράγματα που είναι πιο σημαντικά στη ζωή μας, και να αφιερωθούμε σε αυτά. Ως μαμά, μας «προκαλώ» να επιδιώκουμε να είμαστε πραγματικά δίπλα στα παιδιά μας. Είμαι σίγουρη πως το χαμόγελό τους θα μας δώσει τη δύναμη που χρειαζόμαστε.

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ

21.04.2021

Πάσχα στο χωριό ή αλλιώς ένα ταξίδι στον χρόνο ΤΗΣ ΣΟΥΖΆΝΑΣ ΠΑΠΑΦΆΓΟΥ

έρασε ένας χρόνος από την ημέρα εκείνη που εγώ και η μικρή μου στρογγυλοκάτσαμε στο μεγάλο τραπέζι της κουζίνας, πήραμε τα πινέλα μας, τις νερομπογιές μας, τα φρεσκοβρασμένα μας αβγά και ξεκινήσαμε να σχεδιάζουμε πάνω τους φάτσες που φορούν χειρουργικές μάσκες (επηρεασμένες από το τότε trend της πανδημίας). Μα πότε πέρασε ένας χρόνος από το προηγούμενο Πάσχα, πώς κύλησε έτσι ο χρόνος, πώς

ξεγλίστρησαν οι ζωές μας από την απέραντη δεξαμενή του; Ο άχρονος χρόνος Συναντώντας καθημερινά ανθρώπους, είτε διαδικτυακά είτε στο γραφείο μου, με απόσταση 4 μέτρων, αντισηπτικά και μάσκες, συναντώ και τη δυσκολία τους να διαχειριστούν τον χρόνο. Για κάποιους η δυσκολία αυτή ήταν μεγάλη και πριν από την πανδημία, αλλά τους τελευταίους μήνες έχει εκτοξευθεί. Από μόνη της, η έννοια του χρόνου είναι ιδιαίτερα δύσκολο γίνει αντιληπτή και κατανοητή. Φυσικά, δεν αναφέρομαι μόνο στον χρόνο

ως ώρα που ορίζουν τα ρολόγια, αλλά κυρίως στον χρόνο όπως τον βιώνουν οι άνθρωποι, στον χρόνο που είναι τόσο σχετικός και εύπλαστος για τον καθένα μας, ανάλογα με την ηλικία, αλλά και την κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε, σε επίπεδο κυρίως σχέσεων, υγείας και εργασίας. Κοντοστέκομαι καθώς πληκτρολογώ, ακούω τα πουλιά να κελαηδούν, βλέπω τα μπουμπούκια των λουλουδιών να κάνουν το ντεμπούτο τους προβάλλοντας στα κλαδιά της ροδιάς, χαζεύω τα αγριολούλουδα της Άνοιξης, που κάθε μέρα ξεπετάγονται άναρχα, μα μαγικά στις

21.04.2021

ζαρντινιέρες των μπαλκονιών της πόλης. Κλείνω τα μάτια και ξαφνικά βρίσκομαι στο πατρικό μου χωριό, ο χρόνος γίνεται άχρονος κι εγώ γίνομαι παιδί. Βλέπω τον παππού μου, ψηλό, ψαρομάλλη, χαμογελαστό, με χέρια ροζιασμένα από τα καμώματα της γης. Οι αισθήσεις μου ξυπνούν στο τότε και τον ακούω να μου λέει «Αννούλα, σε περιμένουν τα παιδιά να στολίσετε τον επιτάφιο». Αισθάνομαι στα χέρια μου τα τρυφερά αγριολούλουδα, σχεδόν κάνω την κίνηση, με τη βελόνα να διαπερνά το τρυφερό τους κέντρο και να σχηματίζονται έτσι πολύχρωμες, μοσχομυριστές γιρλάντες. Ο παππούς μου ήταν κάθε χρόνο εκείνος που κουβαλούσε στον ώμο του τον επιτάφιο και έμενε ως αργά στην εκκλησία. Εγώ κάθε χρόνο έμενα όσο πιο αργά το επέτρεπε η ηλικία μου και οι αντοχές μου. Το επόμενο πρωί, πάντα ξυπνούσα με λουλούδια κάτω από το μαξιλάρι μου· τα έβαζε εκεί ευλαβικά για 16 χρόνια, για να είμαι ευλογημένη και προστατευμένη, και μόνο έναν χρόνο πριν πεθάνει κατάφερα να τον πιάσω «επ’ αυτοφώρω», την ώρα που με ευλογούσε. Για 16 χρόνια το πρωινό του Μεγάλου Σαββάτου μου μοσχοβολούσε γαρδένια και πασχαλιά. Όταν πέθανε ο παππούς μου, το Πάσχα δίχως εκείνον έμοιαζε άοσμο, άχρωμο, δίχως νόημα. Θαρρείς κι ο χρόνος είχε σταματήσει… Πέρασαν αρκετά χρόνια για να αισθανθώ ξανά αυτή την ευωδιά, αυτή τη συγκινητική αίσθηση. Ήταν το πρώτο Πάσχα με την κόρη μου, σε ένα άλλο πια χωριό, το δικό της πατρικό χωριό, το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής, που σαν μαγεμένη από μια αόρατη δύναμη έβαλα το μωρό μου στον μάρσιπο και ακολούθησα τη διαδρομή του επιταφίου. Στο τέλος, προσκυνώντας το μοσχοβολιστό χειροποίητο ξύλινο κουβούκλιο «έκλεψα» μια χουφτίτσα λουλουδιών... Από εκείνη τη στιγμή, ξεκίνησε η δική μας πασχαλινή ιεροτελεστία και ως σήμερα έχουν προστεθεί πολλές ακόμα, όπως αυτή των πασχαλινών αβγών. Τα παιδιά και ο χρόνος Ο χρονολογικός χρόνος, αν και πάντα ίδιος, μοιάζει να διαρκεί όλο και λιγότερο καθώς μεγαλώνουμε, θαρρείς πως λιγοστεύει μαζί με την αίσθηση πως λιγοστεύουν οι δυνάμεις μας. Συχνά αναρωτιέμαι αν είναι το βιολογικό μας ρολόι που πάλλεται ή μήπως είναι η αίσθηση του περιορισμένου χρόνου που κληρονομούμε από τις προηγούμενες γενιές και απλά υπακούμε υπνωτισμένοι και όλο και πιο σκυθρωποί. Δυστυχώς, αυτή η υπακοή μάς κοστίζει την απομάκρυνσή μας από την ευχαρίστηση της στιγμής, μια και ο ήχος του φόβου του τέλους όσο μεγαλώνουμε γίνεται πιο εκκωφαντικός. Αυτός δεν είναι άλλωστε και ο πυρήνας της δημιουργίας της αγχωτικής ιδέας του θανάτου, που μας συνοδεύει σε όλη μας τη ζωή; Και πώς τον εξορκίζουμε; Βουτώντας στη ζωή, θα πω απλοϊκά. Μα χρειάζονται πολλές συζητήσεις γύρω από αυτό το «βουτώντας». Κοιτάζω παιδικές μου φωτογραφίες και αναρωτιέμαι πότε ήμουν παιδί. Έπειτα κοιτώ την κόρη μου και παραδίνομαι στα παιδικά της χεράκια, εμπιστεύομαι σε εκείνα την ύπαρξη μου και απολαμβάνω κάθε στιγμή μαζί της, αισθάνομαι να με πλάθει κάνοντας με ξανά μικρή. Τα παιδιά, καθώς ανακαλύπτουν κάθε μέρα και κάτι καινούργιο από τον κόσμο που τα περιβάλλει, δεν έχουν την

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΑ ΠΑΙΔΙΆ, ΚΑΘΏΣ ΑΝΑΚΑΛΎΠΤΟΥΝ ΚΆΘΕ ΜΈΡΑ ΚΑΙ ΚΆΤΙ ΚΑΙΝΟΎΡΓΙΟ ΑΠΌ ΤΟΝ ΚΌΣΜΟ ΠΟΥ ΤΑ ΠΕΡΙΒΆΛΛΕΙ, ΔΕΝ ΈΧΟΥΝ ΤΗΝ ΑΊΣΘΗΣΗ ΤΟΥ ΧΡΌΝΟΥ ΌΠΩΣ ΕΜΕΊΣ ΟΙ ΜΕΓΆΛΟΙ·ΒΟΥΤΟΎΝ ΣΤΗ ΣΤΙΓΜΉ, Η ΟΠΟΊΑ ΈΧΕΙ ΆΧΡΟΝΗ ΔΙΆΡΚΕΙΑ αίσθηση του χρόνου όπως εμείς οι μεγάλοι·βουτούν στη στιγμή, η οποία έχει –θα τολμούσα να πω– άχρονη διάρκεια. Η κάθε στιγμή για εκείνα έχει βαρύτητα, υπόσταση, χρώματα, αρώματα, συναισθήματα. Δεν πρόκειται απλά για παρόν και μέλλον, πρόκειται για την ίδια τη ζωή στο εδώ και στο τώρα. Το τέλος της κάθε στιγμής, βέβαια, παραμονεύει ως απειλή, όσο όμως καταφέρνει το παιδί να αντέχει αυτό το πέρας τόσο θα καταφέρνει να μεγαλώνει με υγεία και δημιουργικότητα. Το κατά πόσο θα τα καταφέρει εξαρτάται από εμάς και τα δικά μας αντίστοιχα κατορθώματα. Το παιδί έρχεται στον κόσμο προικισμένο με αισθητηριακούς δέκτες και συλλέγει λεπτό προς λεπτό τα δεδομένα του κόσμου που το περιβάλλει, ξεκινώντας από τον κόσμο (σώμα και ψυχή) της μητέρας του. Ξεκινά, λοιπόν, να αποκωδικοποιεί τα ευρήματα του, να τα συσχετίζει με όλα όσα καταγράφει κάθε στιγμή που περνά και να τα φιλτράρει πριν τα αρχειοθετήσει. Το φίλτρο στην αρχή είναι το αυστηρό δίπολο «ευχάριστο-δυσάρεστο». Καθώς το παιδί μεγαλώνει, αυξάνονται και τα φίλτρα του. Η διαδικασία περισυλλογής και δόμησης δεδομένων συνεχίζεται ως το τέλος της ζωής. Όσα στοιχεία καταχωρούμε στη βάση δεδομένων από μικρή ηλικία είναι ο θησαυρός μας, μια και μπορούμε να τα ανασύρουμε ανά πάσα στιγμή και αποτελούν το βασικό μέτρο αξιολόγησης του κάθε βιώματος. Τα στοιχεία αυτά λειτουργούν ως πυξίδα, ώστε να μπορούμε να σχεδιάσουμε τους χάρτες του μέλλοντος, κατανοώντας ταυτόχρονα αυτούς που σχεδιάσαμε στις διαδρομές του παρελθόντος. Όσο πιο μικρός είναι ο άνθρωπος, τόσο πιο αργός είναι ο ρυθμός συλλογής εμπειριών, γιατί τα παιδιά βιώνουν με όλες τους τις αισθήσεις το παρόν, δίχως το βαρύ γρανάζι της λογικής και του φόβου να ταλαιπωρεί τη μηχανή πλοήγησής τους. Το μικρό παιδί συλλαμβάνει αρχικά τον χρόνο μέσα από τη διαδοχή των ωρών του φαγητού και του ύπνου. Όσο μεγαλώνει, διευρύνονται οι ρουτίνες του και προστίθενται νέες. Θα περάσει μεγάλο χρονικό διάστημα ως το σημείο εκείνο που θα μπορεί να αντιλαμβάνεται τη διαδοχή των ημερών. Όταν θα ξεκινήσει το σχολείο, τότε θα αρχίσει να συλλαμβάνει όλο και πιο καθαρά την εναλλαγή των ημερών και θα περάσουν σχεδόν 6 χρόνια από τη γέννησή του, όταν πια θα ξεκινήσει το δημοτικό, για να του γίνει ξεκάθαρο το νόημα του Σαββατοκύριακου, των ημερών αργίας, του διαστήματος των διακοπών. Τα Πάσχα της πανδημίας Η κόρη μου, πρωτάκι φέτος, ξεκίνησε να συνειδητοποιεί τη ροή του χρόνου κάτω από συνθήκες πανδημίας. Το σχολείο της, η εργασία μας, ο κόσμος όλος, κλεισμένα μέσα σε τέσσερεις τοίχους. Μέσα σε αυτούς τους τοίχους κάναμε μεγάλη

11 προσπάθεια, όλη η οικογένεια, να ακολουθήσουμε μια ρουτίνα όσο γίνεται πιο κοντά στο φυσιολογικό. Η μικρή μας κοιμόταν νωρίς, ξυπνούσε νωρίς, τις καθημερινές διάβαζε και παρακολουθούσε μαθήματα και τα Σαββατοκύριακα διασκέδαζε, μέσα σε ασφαλείς περιβάλλοντες χώρους. Και ενώ πέρυσι δεν είχε ακριβώς καταλάβει την έννοια των διακοπών, φέτος ανυπομονεί, γνωρίζει πως θα σταματήσει για δυο εβδομάδες το σχολείο και περιμένει πώς και πώς να περάσει χρόνο μαζί μας. Δεν έχει συνδέσει ακόμα το χωριό με το Πάσχα, ούτε τις ευωδιές της Άνοιξης με τον ερχομό της Ανάστασης, δεν έχει όλα αυτά τα υλικά όπως τα έχω εγώ στη δική μου αισθητηριακή φαρέτρα. Τώρα πλάθεται η συνειδητή αποτύπωση των εμπειριών της. Ως πιο κοντινή μνήμη πασχαλινών διακοπών έχει τα ανθισμένα λουλούδια στο μπαλκόνι του σπιτιού της πόλης, τα αβγά με τις μάσκες και τις λαμπάδες να ανάβουν μέσα στο σαλόνι με ύμνους από το ραδιόφωνο. Σφίγγεται η ψυχή μου καθώς το σκέφτομαι, αλλά μετά επανέρχομαι, γιατί ξέρω πως για λίγο καιρό ακόμα όλος ο κόσμος της είμαι εγώ και επομένως αν εγώ βρω τρόπους να της χαρίσω πασχαλινές ευωδιές εκείνη θα κοντοσταθεί και θα τις απολαύσει. Και αν εγώ αφεθώ στο παιδικό θαύμα του «άδραξε την ημέρα», θα κοντοσταθώ και θα απολαύσω μαζί της τις στιγμές, υφαίνοντας νέες εμπειρίες. Τα πασχαλινά μας αβγά, λοιπόν, πέρυσι φορούσαν μάσκες. Τα φετινά δεν έχω ιδέα τι σχέδια θα έχουν, μια και τώρα που γράφω αυτό εδώ το κείμενο δεν τα έχουμε καν βράσει ακόμα. Ξέρω, όμως, ότι κύλησε ο χρόνος και εμείς είμαστε ακόμα εδώ, κεκλεισμένων των θυρών. Με τη φράση αυτή, έφερα στο μυαλό μου μια υπέροχη αναπαράσταση που παρακολούθησα πριν από δυο χρόνια έξω από τον ναό στο χωριό, αναπαράσταση που κατά τις προηγούμενες δεκαετίες ήταν αναπόσπαστο κομμάτι της Ανάστασης. Άρατε πύλας Ο κληρικός μετά την Ανάσταση επιστρέφει στο ναό, όπου έχουν κλείσει οι πόρτες. Τότε χτυπάει και φωνάζει: "Άρατε Πύλας, οι άρχοντες υμών, και επάρθητε, πύλαι αιώνιοι, και εισελεύσεται ο Βασιλευς της δόξης", για να λάβει την απάντηση από κάποιον διάκο ή πιστό που βρίσκεται μέσα στην εκκλησία: “Τίς έστιν ούτος ο Βασιλεύς της δόξης;” Ο κληρικός απαντά: “Κύριος των δυνάμεων αυτός έστιν ο Βασιλεύς της δόξης”. Τότε ο κληρικός κλοτσάει με δύναμη την πόρτα και εισέρχεται πανηγυρικά μέσα στον ναό. Και κάπως έτσι θα ολοκληρώσω το κείμενο αυτό. Θα ευχηθώ σε όλους στιγμές γεμάτες θησαυρούς, σαν γιρλάντες από αγριολούλουδα και πόρτες ορθάνοιχτες. Θα ευχηθώ να είμαστε «κύριοι των δυνάμεων μας», να ορίζουμε τον χρόνο μας με πυξίδα όμορφες εμπειρίες, να βουτάμε με τα παιδάκια μας στο άχρονο της αγνής τους χαράς, καθώς ανακαλύπτουν το χρόνο, να είμαστε υγιείς και γεμάτοι υπομονή και να αναστηθούμε- ανασυσταθούμε σύντομα. Καλό Πάσχα σε όλους, καλή μας λευτεριά!

Η Σουζάνα Παπαφάγου είναι κλινική ψυχολόγος-οικογενειακή ψυχοθεραπεύτρια.

ΤΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ

Προετοιμάζοντας τα επόμενα ταξίδια ©Ελένη Φωτίου

να ταξιδέψω ξανά στις δικές μου αναμνήσεις, κάνοντας παράλληλα και μια ενδοσκόπηση, να ξεκαθαρίσω φωτογραφίες και να ψαχουλέψω ταξιδιωτικά ημερολόγια, αποσπάσματα από τα οποία θα διαβάσετε σύντομα στην ιστοσελίδα travelsbytravelers.com της Μάγιας Τσόκλη.

Ελένη Φωτίου: Το ταξίδι είναι μια κατάσταση του μυαλού ΤHΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ

Η Η Ελένη είναι διεθνολόγος, μητέρα τριών κοριτσιών, ταξιδιωτική συντάκτης, συνιδρύτρια του ταξιδιωτικού γραφείου οικογενειακού τουρισμού ΜΑΜΑΚΙΤΑ Family Friendly Greece και ταξιδιωτική σύμβουλος με την Travel 12 και την KimKim. Σχεδιάζει υψηλών προδιαγραφών εξατομικευμένα ταξίδια Αμερικανών στην Ελλάδα και στην Ιταλία με εμπειρίες ψυχαγωγικού, εκπαιδευτικού και πολιτιστικού χαρακτήρα.

21.04.2021

επαγγελματική δραστηριότητα της Ελένης Φωτίου, ίσως γνωστής σας ως ΜΑΜΑΚΙΤΑ, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη ζωή και την καθημερινότητα της οικογένειάς της. Ως επαγγελματίας του τουρισμού και ταξιδιωτική σύμβουλος που σχεδιάζει εξατομικευμένα οικογενειακά ταξίδια στην Ελλάδα, η Ελένη ταξιδεύει πολύ κατά τη διάρκεια του χρόνου και κυρίως την άνοιξη που, όπως μας εξηγεί, ευνοεί για καλές φωτογραφίες, ενώ η τουριστική σεζόν δεν έχει ξεκινήσει ακόμα. Σκοπός της είναι αφενός να βελτιώνει συνεχώς τις υπηρεσίες του (πολύ ξεχωριστού) ταξιδιωτικού της γραφείου και αφετέρου να εντάσσει σε αυτό νέους προορισμούς, αναπτύσσοντας νέες συνεργασίες. Καθώς έχει ήδη κλείσει ένας χρόνος χωρίς «κανονικά» ταξίδια, καθώς όλοι μουρμουρίζουμε καθημερινά για το πόσο μας έχουν λείψει οι εξορμήσεις, καθώς την ώρα που γράφονται τούτες οι γραμμές δεν γνωρίζουμε ακόμα αν θα μπορέσουμε ταξιδέψουμε σε χωριά και εξοχικά για Πάσχα και καθώς ακόμα κι αν τελικά ταξιδέψουμε αυτό θα γίνει με ρίσκο, μέτρα, περιορισμούς και άγχος, σκέφτηκα να τηλεφωνήσω στην Ελένη και να τη ρωτήσω πώς αντιμετωπίζει εκείνη και η οικογένειά της τον ξαφνικό, μα παρατεταμένο περιορισμό των ταξιδιών και την ριζική αλλαγή στην καθημερινότητά της. Συζητήσαμε ώρες, για πολλά και διάφορα, χωρίς όμως να έχουμε μια συνομιλία-τυπική συνέντευξη, χωρίς να τις θέσω συγκεκριμένες ερωτήσεις, με αρχή, μέση και τέλος. Κλείνοντας, είχε καταλάβει τι ήθελα να μεταφέρω στους αναγνώστες του Τaλκ και είχα καταλάβει πως είχα επιλέξει τον πιο κατάλληλο άνθρωπο για να μιλήσει για το ταξιδιωτικό μας

παρελθόν, παρόν και μέλλον με αισιοδοξία, βαθιά γνώση και αγάπη. Γνωρίστε, λοιπόν, τη φιλοσοφία της Ελένης και –γιατί όχι;– υιοθετήστε τη! Το ξεκίνημα της πανδημίας… … μας βρήκε στην αρχή μιας χρονιάς που επεφύλασσε μεγάλη επιτυχία! Σε ένα κλίμα αισιοδοξίας, είχαμε σχεδιάσει με την οικογένειά μου ένα «κυκλικό» ταξίδι, κατά τη διάρκεια του οποίου θα ανακαλύπταμε ορισμένους εξαιρετικά ενδιαφέροντες εναλλακτικούς προορισμούς, προκειμένου να τους εντάξουμε στα εξατομικευμένα πακέτα μας. Με μια στάση στη Θεσσαλονίκη, θα συνεχίζαμε στο τρίτο «πόδι» της Χαλκιδικής, στην προ του Άθω περιοχή, στη Θράκη με επίκεντρο τον ποταμό Νέστο, στη Λήμνο και στον Αϊ-Στράτη, καταλήγοντας στο Λαύριο. Αυτό, όπως και όλα τα επόμενα ταξίδια, στην Κρήτη, στην Πελοπόννησο και στα νησιά αναβλήθηκαν επ’ αόριστον, γιατί μπορεί μεν οι εργαζόμενοι σε ταξιδιωτικά γραφεία να έχουμε άδεια να ταξιδεύουμε για επαγγελματικούς λόγους, είναι, όμως, κοινωνικά αδιάκριτο να μην περιοριζόμαστε στις απολύτως απαραίτητες μετακινήσεις, σε μια τέτοια περίοδο που το συλλογικό καλό είναι πολύ σημαντικότερο από τις προσωπικές επιθυμίες. Δεν σου έλειψαν τα ταξίδια; Σε όλους μας λείπει το ταξίδι, η φύση, η εναλλαγή τοπίου, ο δρόμος ο ίδιος… Μεγάλη η αλλαγή στην καθημερινότητά μας. Όμως, το ταξίδι περιλαμβάνει τρία στάδια και μόνο ένα εξ αυτών περιλαμβάνει μετακίνηση. Το ταξίδι είναι μία κατάσταση του μυαλού. Είναι πρωτίστως η προσμονή και ο σχεδιασμός. Έμεινα σπίτι συνεχόμενα δύο μήνες και διάβασα πολύ, κυρίως ταξιδιωτική λογοτεχνία. Έτσι «ξαναεπισκέφτηκα» παλαιούς προορισμούς και «κύκλωσα» στον χάρτη νέους, όπου θέλω να ταξιδέψω. Επίσης, το ταξίδι είναι ο απολογισμός. Είχα το χρόνο

Πώς την… πάλεψες; Άρχισα να περπατάω στη γειτονιά μου και στο κέντρο, ανακάλυψα δρομάκια, διαδρομές και γειτονιές που δεν γνώριζα, είδα την ανατολή από όλους τους λόφους. Επισκέφτηκα ξανά όλους τους αρχαιολογικούς χώρους. Επανεκτίμησα την Αττική, θυμήθηκα ότι είμαι ερωτευμένη με την Αθήνα και, μιλώντας με ταξιδιώτες που ανυπομονούν να ταξιδέψουν στη χώρα μας, δεν ξέχασα καμία μέρα την ευγνωμοσύνη μου για τον τόπο που ζω. Lessons learnt! Μόνο «χαμένη χρονιά» δεν θα την έλεγα. Με μηδενική ταχύτητα, ήταν η χρονιά που διανύσαμε τα περισσότερα «χιλιόμετρα»! Από τη μία, μας δόθηκε χρόνος να δουλέψουμε, βελτιώνοντας τις υπηρεσίες που προσφέρουμε, εντάξαμε νέους προορισμούς στην προσφορά μας και αναπτύξαμε συνεργασίες, που μόνο ένα τέτοιο γερό «ταρακούνημα» μπορούσε να προκαλέσει. Από την άλλη, κατεβάζοντας ταχύτητα, είχαμε –φαντάζομαι όλοι– την ευκαιρία να δούμε πού βρισκόμαστε σε σχέση με αυτό που ψάχνουμε στη ζωή μας, σε σχέση με την ουσία και τον σκοπό, που η ταχύτητα και η αδημονία της «κατάκτησης» μας κάνει να παραβλέπουμε. Να αναμετρηθούμε με την εγωιστική συμπεριφορά μας απέναντι στο περιβάλλον και με την επιμονή μας να επιβληθούμε στη φύση. Να παραδεχτούμε ότι «πήραμε τη ζωή μας λάθος» και να το δούμε ως ευκαιρία «να αλλάξουμε ζωή». Το περιβάλλον «πήρε τα πάνω του» χωρίς την παρουσία μας. Μειώθηκαν οι πτήσεις και προορισμοί που υποφέρουν από υπερτουρισμό «ανέπνευσαν», η άγρια ζωή «θέριεψε». Ακόμα και στο κέντρο της Αθήνας, με τόση ησυχία, ακούγαμε πουλιά. Η πανδημία μάς θύμισε πόσο ανήμποροι είμαστε μπροστά στη φύση. Οι ισχυροί του πλανήτη προσπαθούν να βρουν μια λύση για να «πάρουμε τις ζωές μας πίσω» και τελικά έχουμε όλοι εναποθέσει τις ελπίδες μας στο ανοιξιάτικο αεράκι και περιμένουμε το καλοκαίρι να κάνει το θαύμα του! Ταξίδι μετά… Εύχομαι η πανδημία να μας κάνει όλους να ταξιδεύουμε πιο… αργά και συνειδητά, με σεβασμό στο περιβάλλον, στην τοπική οικονομία και στην κοινωνία. Προσωπικά, έχω αποφασίσει, στο μέτρο που μου αναλογεί, και ως γονιός αλλά και ως επαγγελματίας, να συμβάλω προς αυτήν την κατεύθυνση. Το ταξίδι δεν έχει νόημα αν είναι «περάστε, σκουπίστε, τελειώσατε…» Είναι για να σε κάνει να επιστρέφεις «άλλος άνθρωπος», για να σου αλλάζει τη ζωή. Πάσχα 2021… Για το Πάσχα του 2021 προσδοκώ την Ανάσταση, την Άνοιξη. Και θα φροντίζω κάθε Πάσχα από εδώ και στο εξής να θυμάμαι το Πάσχα του 2020 ως σημείο αναφοράς για να ελέγχω πού βρίσκομαι σε σχέση με την ουσία.

9 ΜΗΝΕΣ

21.04.2021

τη διάρκεια αυτής της περιόδου να κάνετε ή να μην κάνετε κάτι για να μειώσετε τον κίνδυνο. Να θυμάστε, πάντως, ότι το ποσοστό σοβαρής λοίμωξης για αμνιοκέντηση είναι χαμηλότερο από 1 στα 1.000.

DNA test του εμβρύου: Πότε το κάνουμε και γιατί ΤHΣ ΣΤΈΛΛΑΣ ΡΟΐΔΗ

εγκυμοσύνη είναι ένα μαγικό ταξίδι με πολλούς σταθμούς, αγωνίες και… εξετάσεις. Σε κάποιες περιπτώσεις, ο/η γιατρός ενδέχεται να προτείνει τη διενέργεια επιπλέον (των υποχρεωτικών) εξετάσεων, προκειμένου να διασφαλιστεί η υγεία του εμβρύου ή/και της μητέρας, εάν υπάρχουν μεγαλύτερες πιθανότητες το μωρό να έχει κάποια γενετική ανωμαλία. Αυτό μπορεί να συμβαίνει επειδή: Η προγεννητική διαγνωστική εξέταση (αυχενική διαφάνεια) έδειξε ότι το μωρό σας ενδέχεται να γεννηθεί με κάποιο σύνδρομο όπως το σύνδρομο Down, σύνδρομο Edwards ή σύνδρομο Patau. Σε προηγούμενη εγκυμοσύνη το μωρό σας είχε κάποιο γεννητικό σύνδρομο. Έχετε οικογενειακό ιστορικό κάποιας γενετικής κατάστασης όπως δρεπανοκυτταρική νόσο, θαλασσαιμία, κυστική ίνωση ή μυϊκή δυστροφία. Είστε πάνω από 35 ετών. Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι αποτελεί δική σας απόφαση αν θα προχωρήσετε σε οποιαδήποτε εξέταση ή όχι. Οι εναλλακτικές εξετάσεις που προσφέρει η σύγχρονη ιατρική για την περαιτέρω εξέταση πιθανών γενετικών ανωμαλιών είναι οι ακόλουθες:

Η Στέλλα Ροΐδη είναι μαιευτήρας-γυναικολόγος. www.roidi.gr

Α) Αμνιοπαρακέντηση Η αμνιοπαρακέντηση πραγματοποιείται συνήθως μεταξύ της 15ης και της 20ης εβδομάδας της εγκυμοσύνης αλλά μπορεί να γίνει αργότερα, εάν κριθεί απαραίτητο. Εάν εκτελεστεί νωρίτερα, ενδέχεται να αυξήσει τον κίνδυνο επιπλοκών της και συνήθως αποφεύγεται. Η αμνιοπαρακέντηση εκτελείται από ειδικά εκπαιδευμένο εμβρυομητρικό γιατρό. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας εισάγεται μια μακριά, λεπτή βελόνα μέσω του κοιλιακού τοιχώμα-

τος καθοδηγούμενη από εικόνα υπερήχου. Η βελόνα διοχετεύεται στον αμνιακό σάκο που περιβάλλει το έμβρυο και ένα μικρό δείγμα αμνιακού υγρού αφαιρείται για ανάλυση. Η ίδια η εξέταση διαρκεί συνήθως περίπου 10’, αν και ολόκληρη η συνεδρία μπορεί να διαρκέσει περίπου 30’. Η αμνιοπαρακέντηση περιγράφεται από τις εγκυμονούσες συνήθως ως «ενοχλητική» παρά επώδυνη. Ορισμένες γυναίκες αναφέρουν ότι βιώνουν πόνο παρόμοιο με αυτόν της περιόδου ή αίσθηση πίεσης, όταν αφαιρείται η βελόνα. Λήψη των αποτελεσμάτων Τα πρώτα αποτελέσματα του τεστ θα πρέπει να είναι διαθέσιμα εντός 3 εργάσιμων ημερών και θα ενημερωθείτε εάν έχει ανακαλυφθεί το σύνδρομο Down, το σύνδρομο Edwards ή το σύνδρομο Patau. Εάν διερευνώνται και σπανιότερες καταστάσεις, μπορεί να χρειαστούν 3 εβδομάδες ή περισσότερο για να έχετε τα ολοκληρωμένα αποτελέσματα. Ποιοι είναι οι κίνδυνοι της αμνιοπαρακέντησης; Ένας από τους κύριους κινδύνους που σχετίζονται με την αμνιοπαρακέντηση είναι η αποβολή, η απώλεια δηλαδή της εγκυμοσύνης κατά τις πρώτες 23 εβδομάδες. Αυτό εκτιμάται ότι συμβαίνει σε 0,06 στις 100 γυναίκες που έχουν αμνιοκέντηση. Επιπλέον κίνδυνοι είναι η μόλυνση του αμνιακού υγρού –και για αυτό λαμβάνεται αντιβίωση μετά τη διαδικασία– ή η ρήξη αμνιακού υγρού. Δεν είναι γνωστό με βεβαιότητα γιατί η αμνιοπαρακέντηση ενδέχεται να οδηγήσει σε αποβολή. Μπορεί να προκληθεί από παράγοντες όπως λοίμωξη, αιμορραγία ή βλάβη στον αμνιακό σάκο που περιβάλλει το μωρό. Οι περισσότερες αποβολές που συμβαίνουν μετά την αμνιοκέντηση συμβαίνουν εντός 3 ημερών από τη διαδικασία. Σε ορισμένες σπάνιες περιπτώσεις η αποβολή μπορεί να συμβεί έως και 2 εβδομάδες αργότερα. Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι μπορείτε κατά

Β) Δειγματοληψία χοριακών λαχνών (CVS) Κατά τη διαδικασία αυτή, αφαιρείται ένα μικρό δείγμα κυττάρων από τον πλακούντα, το όργανο που συνδέει την παροχή αίματος της μητέρας με το αγέννητο μωρό της. Συνήθως πραγματοποιείται μεταξύ της 11ης και της 14ης εβδομάδας της εγκυμοσύνης, αν και μπορεί να εκτελεστεί και αργότερα, εφόσον κριθεί απαραίτητο. Με το CVS, ο κίνδυνος αποβολής είναι παρόμοιος με τον κίνδυνο αποβολής από την αμνιοπαρακέντηση. Ωστόσο, καθώς η εξέταση μπορεί να διεξαχθεί νωρίτερα, θα έχετε περισσότερο χρόνο για να εξετάσετε τα αποτελέσματα. Γ) Μη επεμβατική προγεννητική εξέταση (NIPT) Πρόκειται για έναν τρόπο εξέτασης του εμβρυϊκού DNA με λήψη δείγματος αίματος από τη μητέρα. Το NIPT λειτουργεί με την εξέταση των μικρών θραυσμάτων του DNA – γνωστών ως DNA χωρίς κύτταρα (cfDNA) – που επιπλέουν στο αίμα της μητέρας. Τα περισσότερα από αυτά τα θραύσματα θα προέρχονται από τη μητέρα, αλλά ένα ποσοστό προέρχεται από τον πλακούντα και συνεπώς φέρει το DNA του εμβρύου. Από το αίμα, το cfDNA μπορεί να απομονωθεί και να εξεταστεί για μια σειρά ανωμαλιών και είναι δυνατόν να προσδιοριστεί από ποιο χρωμόσωμα προέρχεται κάθε θραύσμα. Εξετάζοντας τις αναλογίες των θραυσμάτων, είναι δυνατόν να προσδιοριστεί εάν προέρχονται από ένα άτομο με το τυπικό συμπλήρωμα 46 χρωμοσωμάτων, εάν υπάρχουν περισσότερα ή λιγότερα. Τα θραύσματα μπορούν επίσης να δοκιμαστούν για συγκεκριμένους γενετικούς δείκτες. Τι μπορεί να ανιχνεύσει; Το τεστ χρησιμοποιείται κυρίως για την ανίχνευση ανευπλοειδών – όπου υπάρχει ένας ανώμαλος αριθμός χρωμοσωμάτων σε κάθε κύτταρο – ειδικά τα τρισώματα που προκαλούν σύνδρομα Down’s, Edwards και Patau για τα οποία φτάνει το 99% της ευαισθησίας. Για τα υπόλοιπα γενετικά σύνδρομα, η ευαισθησία του είναι πιο χαμηλή από αυτήν της αμνιοπαρακέντησης. Καθώς το φύλο του εμβρύου καθορίζεται από τα χρωμοσώματα, ο ακριβής προσδιορισμός του φύλου είναι επίσης δυνατός από την ηλικία κύησης 9 εβδομάδων – πολύ νωρίτερα δηλαδή από ό,τι με τον υπέρηχο. Οι ανευπλοειδείς των χρωμοσωμικών φύλων, όπως το σύνδρομο Turner (μονοσωμία Χ) και το σύνδρομο Kleinfelter (XXY), είναι επίσης ανιχνεύσιμοι. Το τεστ δεν ενέχει κανέναν κίνδυνο, αφού περιλαμβάνει μόνο τη λήψη αίματος από τη μητέρα. Για τη λήψη των αποτελεσμάτων χρειάζεται να παρέλθουν τουλάχιστον 10 εργάσιμες ημέρες. Όπως σε όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και ιδίως στα ζητήματα που αφορούν στις εξετάσεις, απαραίτητο είναι να συζητήσετε με τον/τη γιατρό σας τις εναλλακτικές σας και να πάρετε έτσι την ενδεδειγμένη για εσάς απόφαση.

MΠΑΡΜΠΑ ΣΤΑΘΗΣ

21.04.2021

Νόστιμη νηστεία με Μπάρμπα Στάθη Νηστεύουμε νόστιμα με Μπάρμπα Στάθη. Γιατί η περίοδος της νηστείας είναι μια ευκαιρία να κάνουμε τα παιδιά μας να αγαπήσουν ακόμη περισσότερο τα λαχανικά, επιστρατεύοντας όλη τη δημιουργικότητα και τη φαντασία μας! Και ο Μπάρμπα Στάθης είναι κάθε μέρα στην κουζίνα μας με μια νέα απολαυστική συνταγή, για να ανοίξει τους γευστικούς μας ορίζοντες βήμα-βήμα. Μπάρμπα Στάθης. Μας κάνει καλό και στη Σαρακοστή!

Ρεβιθοκεφτέδες με ελληνικές χωριάτικες πατάτες Νάξου Υλικά

Εκτέλεση

1 συσκευασία ελληνικές πατάτες χωριάτικες Μπάρμπα Στάθης 1000 γρ. 1 φλιτζάνι ελαιόλαδο 500 γρ. Ρεβίθια Μπάρμπα Στάθης 300 γρ. Κρεμμύδι ψιλοκομμένο Μπάρμπα Στάθης 2-3 σκελίδες σκόρδο λιωμένες 1 μικρό ματσάκι δυόσμο ψιλοκομμένο 3/4 φλιτζανιού ελαιόλαδο αλάτι, πιπέρι χυμό από ένα λεμόνι 1 κ.γ. κύμινο 1 κ.γ. πάπρικα 1 κ.γ. κόλιανδρο τριμμένο 1 κ.γ. κάρυ 1 κ.γ. κουρκουμά 5 κ.σ. καλαμποκάλευρο (ή αλεύρι βρώμης ή ρεβιθάλευρο)

Για τους ρεβιθοκεφτέδες Σε μία κατσαρόλα βράζουμε, χωρίς να τα μουλιάσουμε, τα Ρεβίθια Μπάρμπα Στάθης για 40-50 λεπτά ή μέχρι να μαλακώσουν. Όταν είναι έτοιμα, κρατάμε λίγο από το νερό που έβρασαν, τα αφήνουμε να στραγγίσουν καλά και να κρυώσουν. Σε ένα τηγάνι σωτάρουμε το ψιλοκομμένο Κρεμμύδι Μπάρμπα Στάθης για 10 λεπτά, προσθέτουμε το σκόρδο και σωτάρουμε για ένα λεπτό ακόμη. Προσθέτουμε τον δυόσμο και ανακατεύουμε ώστε να αναμειχθούν τα αρώματα. Σε ένα μπολ βάζουμε τα ρεβίθια με το ελαιόλαδο και το χυμό λεμονιού και πολτοποιούμε με μπλέντερ ή ραβδομπλέντερ. Αν είναι σφιχτό το μείγμα, προσθέτουμε λίγο από το νερό που κρατήσαμε, ενώ αν είναι αραιό προσθέτουμε λίγη τριμμένη φρυγανιά ή βρώμη. Δοκιμάζουμε και συμπληρώνουμε λεμόνι ή αλάτι. Αδειάζουμε στο μείγμα το κρεμμύδι-σκόρδο-δυόσμο, το καλαμποκάλευρο και τα μπαχαρικά και ζυμώνουμε καλά. Σκεπάζουμε το μείγμα με μεμβράνη και το αφήνουμε στο ψυγείο για τουλάχιστον μια ώρα. Προθερμαίνουμε τον φούρνο στους 200°C στον αέρα, πλάθουμε τους ρεβιθοκεφτέδες και τους βάζουμε σε ένα ταψί με λαδόκολλα για 15-20 λεπτά μέχρι να ροδίσουν.

Για τις χωριάτικες πατάτες Σε ένα ρηχό τηγάνι ζεσταίνουμε 1 φλιτζάνι ελαιόλαδο και τηγανίζουμε τμηματικά τις ελληνικές χωριάτικες πατάτες Μπάρμπα Στάθη χωρίς να τις ξεπαγώσουμε (200 γρ. περίπου τη φορά), για 7-8 λεπτά, μέχρι να αποκτήσουν ρόδινο χρώμα και τραγανή υφή. Τις βγάζουμε με τρυπητή κουτάλα και τις απλώνουμε σε πιατέλα στρωμένη με απορροφητικό χαρτί για να στραγγίσουν.

/barbastathis www.barbastathis.com

ΣΤΟΝ ΓΙΑΤΡΟ

21.04.2021

να είναι φορτισμένη, έστω και αν δεν επαρκεί για τη λειτουργία μιας συσκευής. Έτσι, ενώ νομίζουμε ότι πρόκειται για «νεκρή» μπαταρία, στην πραγματικότητα έχει ακόμα το δυναμικό για να βλάψει ένα παιδί αν παγιδευτεί σε αυτί, μύτη, λαιμό και γαστρικό σωλήνα. Προκειμένου να πετάξουμε με ασφάλεια μια μπαταρία, πρέπει να την τυλίξουμε με μονωτική ταινία και να την τοποθετήσουμε σε ειδικό κάδο εκτός του σπιτιού. Συμπτώματα Εάν ένα παιδί καταπιεί στρογγυλή μπαταρία, τα συμπτώματα μπορεί να απουσιάζουν τελείως ή να είναι παρόμοια με αυτά μιας απλής λοίμωξης, με πυρετό, εμέτους, ανορεξία, ανησυχία, βήχα, συριγμό ή/ και αφυδάτωση. Όταν μια στρογγυλή μπαταρία τοποθετηθεί στη μύτη ή στο αυτί, αρχικά μπορεί να προκαλέσει έντονη καταρροή ή πόνο. Καθώς όμως αυτά τα συμπτώματα είναι πολύ κοινά, σε περίπτωση που οι γονείς δεν δουν το παιδί να πιάνει την μπαταρία η διάγνωση θα καθυστερήσει και ο τραυματισμός θα επεκταθεί στο ρινικό διάφραγμα και στο τύμπανο του αυτιού αντίστοιχα, με απώτερο κίνδυνο διαταραχών της αναπνοής, της όσφρησης και της ακοής. Όταν μια στρογγυλή μπαταρία σφηνώσει στον οισοφάγο μπορεί να προκαλέσει διάβρωση της περιοχής με πιθανή επέκταση στο αναπνευστικό σύστημα, δημιουργώντας λοιμώξεις και αιμορραγία απειλητική για τη ζωή.

Στρογγυλές μπαταρίες: Κίνδυνοι, πρόληψη και αντιμετώπιση ΤΗΣ ΜΑΡΊΑΣ ΑΥΓΈΡΗ

Διάγνωση και θεραπεία Η διάγνωση γίνεται με απλές ακτινογραφίες. Εάν η ακτινογραφία επιβεβαιώσει ότι υπάρχει στρογγυλή μπαταρία παγιδευμένη στον οισοφάγο, πρέπει να γίνει επείγουσα αφαίρεση, με χρήση ενδοσκοπίου. Στόχος είναι να μειωθεί η καταστροφή στους γειτονικούς ιστούς και να θεραπευθεί ο τραυματισμός, που έχει ήδη επέλθει. Εάν η μπαταρία βρίσκεται στο στομάχι, είναι επίσης πιθανό να χρειαστεί αφαίρεση, ειδικά σε παιδιά κάτω των 5 ετών και με διάμετρο μπαταρίας 20 mm και άνω. Σε περίπτωση που η μπαταρία βρίσκεται στο έντερο η αντιμετώπιση μπορεί να είναι συντηρητική, μέχρι να αποβληθεί με τα κόπρανα. Εφόσον όλα πάνε καλά, το παιδί θα πρέπει να επανεξετάζεται σε τακτά χρονικά διαστήματα, ώστε να προληφθούν απώτερες επιπλοκές.

άθε χρόνο, μεγάλος αριθμός παιδιών προσέρχονται σε τμήματα επειγόντων περιστατικών νοσοκομείων, λόγω κατάποσης στρογγυλών μπαταριών λιθίου. Μικρές, λαμπερές και ελκυστικές, οι μπαταρίες-κουμπιά μπορεί να προκαλέσουν σοβαρό τραυματισμό, ακόμα και θάνατο, εάν ένα παιδί τις καταπιεί ή τις βάλει στα αυτιά και στη μύτη. Σοβαρές επιπλοκές συμβαίνουν ιδίως σε παιδιά κάτω των 5 ετών, που είναι πιθανότερο να βάλουν διάφορα αντικείμενα στο στόμα. Παράλληλα, η μικρότερη διάμετρος του οισοφάγου τους προδιαθέτει σε ενσφήνωση ξένων σωμάτων. Επιπλέον, πάνω από το 50% των σοβαρών επιπλοκών επέρχονται μετά από κατάποση μπαταρίας που περνάει απαρατήρητη, οπότε καθυστερεί η διάγνωση και η αντιμετώπιση. Οι μπαταρίες αυτές βρίσκονται σε πολλά συνηθισμένα αντικείμενα του σπιτιού. Με τα παιδιά κλεισμένα στο σπίτι λόγω της τρέχουσας πανδημίας, οι επισκέψεις στο νοσοκομείο εξαιτίας των στρογγυλών μπαταριών σχεδόν διπλασιάστηκαν τον τελευταίο χρόνο, με βάση στοιχεία της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιατρικής. Πού βρίσκονται οι μπαταρίες-κουμπιά; Οι μπαταρίες-κουμπιά βρίσκονται συνήθως σε μικρές ηλεκτρονικές συσκευές, όπως: Τηλεχειριστήρια (θέσεων στάθμευσης, αυτοκινήτων) Θερμόμετρα Ηλεκτρονικά και άλλα παιχνίδια Ακουστικά βαρηκοΐας Αριθμομηχανές Ηλεκτρονικές ζυγαριές Ρολόγια Κάμερες Εποχιακά στολίδια Ηλεκτρονικά κεράκια Μουσικές ευχετήριες κάρτες Όλα τα παραπάνω αντικείμενα χρησιμοποιούνται ευρέως και υπάρχει κίνδυνος να πέσουν στα χέρια των μικρών παιδιών, που εξερευνούν τα πάντα.

Τι κάνουμε σε υποψία κατάποσης μπαταρίας Σε περίπτωση που έχουμε την παραμικρή υποψία ότι ένα παιδί κατάπιε μπαταρία πρέπει να το πάμε ΑΜΕΣΩΣ στο νοσοκομείο. Παράλληλα, του δίνουμε δύο κουταλάκια του γλυκού μέλι, εφόσον είναι ηλικίας άνω του έτους και μπορεί να καταπιεί υγρά. Μπορούμε να δώσουμε μέχρι έξι δόσεις μελιού ανά δεκάλεπτο. ΔΕΝ του δίνουμε ΤΙΠΟΤΕ άλλο να φάει ή να πιει. Αν κάνει εμετό με το μέλι ΔΕΝ δίνουμε άλλο. ΔΕΝ καθυστερούμε τη μεταφορά στο νοσοκομείο για να βρούμε μέλι.

Εικόνα 1: μπαταρία στον οισοφάγο

Η επίγνωση είναι το κλειδί της πρόληψης Οι γονείς και όσοι φροντίζουν παιδιά πρέπει να είναι ευαισθητοποιημένοι σχετικά με την επικινδυνότητα των στρογγυλών μπαταριών που βρίσκονται σε αντικείμενα καθημερινής χρήσης. Διασφαλίζουμε ότι καμία μπαταρία, είτε μεμονωμένη είτε μέσα σε οποιοδήποτε αντικείμενο, δεν είναι προσβάσιμη στα παιδιά και γνωρίζουμε τι να κάνουμε αν τελικά ένα παιδί καταπιεί μπαταρία.

Με ποιόν τρόπο αυτές οι μπαταρίες τραυματίζουν τα παιδιά; Όταν μία μπαταρία έρθει σε επαφή με τα σωματικά υγρά, δημιουργεί ρεύμα, το οποίο παράγει μικρή ποσότητα υδροξειδίου του νατρίου (NaOH-καυστική σόδα), που είναι διαβρωτικό. Αν η μπαταρία κολλήσει κάπου στο σώμα, το υδροξείδιο του νατρίου διαβρώνει αυτό το σημείο και ακολουθεί επιμόλυνση. Το αποτέλεσμα μπορεί να είναι σοβαρός τραυματισμός και λοίμωξη, μακρόχρονη νοσηλεία ακόμα και θάνατος. Πρόληψη Καταρχάς, είναι λάθος να θεωρήσουμε ότι οποιοδήποτε προϊόν που λειτουργεί με μπαταρίες είναι ασφαλές για τα παιδιά. Σε πολλά τέτοια αντικείμενα η μπαταρία είναι άμεσα προσβάσιμη ή πέφτει εύκολα αν κουνηθούν. Άρα πρέπει να διασφαλίζουμε ότι οι μπαταριές είναι στη θέση τους και κλεισμένες με καπάκι. Επίσης, φροντίζουμε να κρύβουμε τα αντικείμενα που περιέχουν μπαταρίες, αλλά και τις ανταλλακτικές μας μπαταρίες σε σημεία που κλειδώνουν και είναι δυσπρόσιτα για τα παιδιά. Όταν αντικαθιστούμε μια στρογγυλή μπαταρία, αυτή εξακολουθεί

Εικόνα 2: μπαταρία στο στομάχι

ΣΤΟΝ ΓΙΑΤΡΟ

21.04.2021

Η πανδημία βλάπτει σοβαρά τον… εμβολιασμό ΤHΣ ΆΝΝΑΣ ΙΩΆΝΝΟΥ

ια περισσότερο από έναν χρόνο, τα μάτια όλων είναι στραμμένα στην πανδημία. Η τήρηση των μέτρων προφύλαξης μονοπωλεί το ενδιαφέρον των γονιών, που προσπαθούν να προστατεύσουν τα παιδιά τους από τη νέα αυτή νόσο. Στην προσπάθεια τους αυτή, όμως, οι γονείς ξεχνούν ότι υπάρχουν και άλλοι κίνδυνοι για την υγεία των παιδιών, κίνδυνοι για τους οποίους η επιστημονική κοινότητα έχει λύσεις: εμβόλια αποδεδειγμένα αποτελεσματικά και ασφαλή. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρίας, καθηγητή Παιδιατρικής, Ανδρέα Κωνσταντόπουλο, η πανδημία της COVID-19 έχει δημιουργήσει ανησυχητικό εμβολιαστικό κενό στα εμβόλια ρουτίνας. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει, την προ πανδημίας υψηλή εμβολιαστική κάλυψη ακολούθησε ένας εξαιρετικά χαμηλός ρυθμός εμβολιασμών και στα παιδιά ηλικίας μικρότερης των 18 μηνών, αλλά και στα μεγαλύτερα. Ιδιαίτερα χαμηλά –σχεδόν μηδενικά– είναι τα ποσοστά εμβολιασμού των μεγαλύτερων παιδιών και των εφήβων. Πιο συγκεκριμένα, οι εμβολιασμοί για τον καρκίνο του τραχήλου της

μήτρας (HPV) μειώθηκαν κατά 40-45%, για τη μηνιγγίτιδα C κατά 30-35% και για τη μηνιγγίτιδα Β κατά 40%. Τι σημαίνει αυτό; «Η ελάττωση της ανόσιας αγέλης στα παιδιά και στους εφήβους μπορεί να επαναφέρει παλιά λοιμώδη νοσήματα, όπως ιλαρά, κοκκύτη, μηνιγγίτιδα. Το πρόβλημα θα είναι πιο έντονο για τη μηνιγγίτιδα Β, που η κάλυψη είχε φθάσει στο 40%». Τι πρέπει να κάνουμε; Ο Ανδρέας Κωνσταντόπουλος απαντά: «Πρέπει απλώς να μείνουμε πιστοί στα ραντεβού μας με τον παιδίατρο και να ακολουθούμε το εμβολιαστικό πρωτόκολλο. Δεν πρέπει να επιτρέψουμε να μας κάνει να χάσουμε την εμπιστοσύνη μας σε όλα τα εμβόλια η παραπληροφόρηση για τις παρενέργειες των εμβολίων έναντι της COVID-19. Αυτά είναι αποτελεσματικά, ασφαλή και σώζουν ζωές». Λίγα λόγια για τη μηνιγγίτιδα Β Πρόκειται για μια πολύ επικίνδυνη νόσο που δεν κάνει ηλικιακές διακρίσεις. Προσβάλλει βρέφη νήπια και νεαρούς ενήλικους και εξελίσσεται ταχύτατα μέσα σε 24 μόλις ώρες. Μπορεί να προκαλέσει μόνιμες αναπηρίες, μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε θάνατο. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας, περίπου το 1 στα 5 περιστατικά μηνιγγί-

Η ΕΛΆΤΤΩΣΗ ΤΗΣ ΑΝΌΣΙΑΣ ΑΓΈΛΗΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΆ ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΕΦΉΒΟΥΣ ΜΠΟΡΕΊ ΝΑ ΕΠΑΝΑΦΈΡΕΙ ΠΑΛΙΆ ΛΟΙΜΏΔΗ ΝΟΣΉΜΑΤΑ, ΌΠΩΣ ΙΛΑΡΆ, ΚΟΚΚΎΤΗ, ΜΗΝΙΓΓΊΤΙΔΑ τιδας μπορεί να έχει σοβαρές επιπλοκές. Στα αρχικά στάδια της νόσου, τα συμπτώματα μοιάζουν με αυτά της απλής γρίπης: υψηλός πυρετός, πονοκέφαλος, αυχενική δυσκαμψία, εμετός, φωτοφοβία, αιμορραγικό εξάνθημα. Μπορεί έτσι να δημιουργηθεί η εσφαλμένη εντύπωση ότι πρόκειται για ένα απλό κρυολόγημα που «θα περάσει γρήγορα»· ωστόσο εξελίσσεται ραγδαία. Μόνο ο εμβολιασμός αποτελεί ουσιαστική πρόληψη δεδομένου ότι 1 στους 10 ενηλίκους φέρει το βακτήριο της νόσου Μηνιγγίτιδας Β ασυμπτωματικά και μπορεί να μεταφέρει τη νόσο σε νεαρά μέλη της οικογένειας του μέσω καθημερινών συνηθειών, όπως το φιλί, ο βήχας και το φτάρνισμα. Ο εμβολιασμός μπορεί να ξεκινήσει από την ηλικία των 2 μηνών και άνω. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο εμβολιασμός κατά των υπόλοιπων τύπων μηνιγγίτιδας είναι επίσης απαραίτητος, ωστόσο δεν προστατεύει τα παιδιά από τη μηνιγγίτιδα τύπου Β.

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ

21.04.2021

Από το σχολείο… σε όλη την οικογένεια: Η περιπέτεια της Κλάουντια, του Λαυρέντη και των τεσσάρων παιδιών τους ΤHΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ

Κλάουντια Ντελμέρ και ο Λαυρέντης Χωραΐτης είναι καλλιτέχνες και γονείς τεσσάρων μικρών παιδιών. Θα θέλαμε να τους φιλοξενήσουμε στις σελίδες μας με αφορμή τη δουλειά τους. Όμως, τους έχουμε κοντά μας με αφορμή τον κορονοϊό. Βλέπετε, το ζευγάρι και τα παιδιά τους νόσησαν και η εμπειρία τους, ιδιαίτερα για την Κλάουντια, που χρειάστηκε να νοσηλευτεί, ήταν σκληρή. Μιλούν, λοιπόν, στο Τaλκ για να ευαισθητοποιήσουν όσους τους διαβάσουν, ώστε να προσέχουν όσο περισσότερο μπορούν μέχρι να ανακοπεί η πορεία της πανδημίας.

Κλάουντια και Λαυρέντη, σας ευχαριστούμε που είστε κοντά μας. Καταρχάς συστηθείτε στο κοινό του Τaλκ. Κ: Γεννήθηκα στη Βαρσοβία από μπαμπά Ιταλό και μαμά Πολωνέζα, μεγάλωσα στη Μαδρίτη και σπούδασα στη Νέα Υόρκη κλασικό και σύγχρονο τραγούδι. Τα τελευταία 10 χρόνια ζω στην Ελλάδα, στη δυτική ακτή της Μεσσηνίας μαζί με τον Λαυρέντη και τα 4 παιδιά μας. Λ: Εγώ γεννήθηκα και μεγάλωσα εδώ, στη Μεσσηνία. Είμαι γραφίστας και εικονογράφος και αφού περιπλανήθηκα σε διάφορα ατελιέ περιοδικών στην Αθήνα για μια δεκαετία, βρήκα την Κλάουντια και αποφασίσαμε να μεγαλώσουμε τα παιδιά μας στο πιο όμορφο μέρος του κόσμου.

Δύσκολα επαγγέλματα για επαρχία... Κ: Όντως. Η ζωή εδώ, με την ανατροφή των παιδιών, με έκανε να απομακρυνθώ αρχικά από τη μουσική, αλλά ταυτόχρονα όλο αυτό έγινε πηγή έμπνευσης ώστε να επιστρέψω με ένα νέο μουσικό project που του έδωσα τον τίτλο «Σκλάβοι στον Παράδεισο». Ενέχει και μία ιδιαίτερη σημειολογία το γεγονός πως αμέσως μόλις επέστρεψα από το νοσοκομείο στο σπίτι, κυκλοφόρησε το πρώτο τραγούδι του άλμπουμ με τίτλο «Ζωή». Λ: Εγώ έχω την τύχη να δουλεύω σε ένα αντικείμενο, όπου αρκεί μια απομακρυσμένη επαφή με τους πελάτες. Διατηρώ με τον συνεργάτη μου Παναγιώτη Ψυχογιό ένα δημιουργικό γραφείο, το Flipping Bird, με πελατολόγιο σε όλη την Ελλάδα, αλλά και εκτός συνόρων.

21.04.2021

Κλείνουμε και στέλνουμε τις δουλειές μας μέσω διαδικτύου, οπότε δεν χρειάζεται να είμαι στην Αθήνα για να το κάνω αυτό. Πού και πώς σας βρήκε η πανδημία; Πώς αντιμετωπίζατε τον ιό μέχρι πριν από ενάμιση μήνα; Λ: Θεωρούμε τους εαυτούς μας τυχερούς, γιατί ζούμε στον μεγάλο τριφυλιακό λαδόκαμπο. Το πιο κοντινό μας σπίτι είναι 300 μέτρα μακριά και οι βόλτες στη θάλασσα ξεκινούν κυριολεκτικά στην πόρτα μας. Όλα αυτά μας έκαναν να μη νιώθουμε μεγάλη απειλή από τον ιό, αλλά και να προσέχουμε ιδιαίτερα όταν πηγαίναμε μέχρι τον «πολιτισμό» για ψώνια ή δουλειές. Τελευταία όμως, τα κρούσματα στην περιοχή άρχισαν να πολλαπλασιάζονται και αρχίσαμε να φοβόμαστε πραγματικά. Στους Γαργαλιάνους θρηνήσαμε πρόσφατα και τα πρώτα θύματα. Μέσα σε όλα αυτά, γίναμε πολύ αυστηροί με τα μέτρα ασφαλείας και προσπαθήσαμε να προστατευτούμε στο μέτρο του δυνατού. Τα σχολεία, όμως, ήταν ένα μέρος όπου όλες οι οικογένειες ενώνονταν και, δυστυχώς, παρέμειναν ανοιχτά... Πράγματι, τα σχολεία στη Μεσσηνία δεν είχαν κλείσει από τον Φεβρουάριο, όπως στην Αθήνα, παρά τις αντιδράσεις μερίδας γονέων. Στις 12 Μαρτίου, λοιπόν, μαθαίνετε ότι ο μπαμπάς ενός συμμαθητή του γιου σας βρίσκεται θετικός στον ιό και ξεκινάει η περιπέτειά σας. Τι ακριβώς συνέβη; Λ: Ο μπαμπάς που νόσησε με πήρε τηλέφωνο αμέσως μόλις το έμαθε. Επειδή κυκλοφορώ περισσότερο λόγω δουλειάς και με πρόθεση να προστατέψω τους υπολοίπους, πήγα αμέσως να κάνω μοριακό τεστ. Μαζί μου πήρα και τον μικρό μας γιο (6 ετών), γιατί εκείνο το πρωί είχε πονοκέφαλο και έμεινε στο σπίτι (ήξερα πως ήταν ένα από τα συμπτώματα). Αν και το δικό μου τεστ βγήκε αρνητικό εκείνη την ημέρα, του μικρού βγήκε θετικό. Πήραμε τότε μια συνειδητή απόφαση να μην τον αποκλείσουμε, σκεπτόμενοι την επίδραση που θα έχει κάτι τέτοιο στην ψυχολογία του. Κλειστήκαμε, λοιπόν, στο σπίτι για να τον φροντίσουμε και να το περάσουμε μαζί του. Μέσα σε δύο ημέρες όλοι είχαμε συμπτώματα. Υψηλός πυρετός και βήχας ήταν τα πιο χαρακτηριστικά, εγώ έβγαλα περίεργα πρηξίματα στα δάχτυλα του ποδιού μου και όλοι μαζί είχαμε πολύ έντονη κατάπτωση, που κράτησε περίπου δύο εβδομάδες. Τελικά, ο μόνος που ήταν καλά ήταν ο μικρός, που από τη δεύτερη ημέρα της καραντίνας μας, δεν σταμάτησε να χοροπηδάει στο τραμπολίνο του κήπου. Και επειδή είναι ένα πολύ γλυκό παιδί, αρχίσαμε να αναφερόμαστε σε αυτόν ως «ο άγγελος εξολοθρευτής». Κλάουντια, εσύ νόσησες πιο σοβαρά από όλους και χρειάστηκες νοσηλεία. Πνευμονία. Τι αισθανόσουν και τι σε οδήγησε να καλέσεις ασθενοφόρο; Ποια ήταν τα συναισθήματά σου αφήνοντας πίσω σου τον άντρα σου και τα παιδιά σου που επίσης νοσούσαν. Κ: Στην 8η ημέρα, χωρίς να έχω πυρετό παρά μόνο πόνους στο στήθος και έντονο βήχα, ξεκίνησε και μια ημικρανία. Κι έπειτα άρχισαν συνεχείς εμετοί που με αφυδάτωσαν. Κι έπειτα ήρθαν και εμετοί με αίμα. Επικοινωνήσαμε με την πνευμονολόγο μας και μας είπε να καλέσουμε αμέσως ασθενοφόρο. Βάζοντας στην άκρη τον φόβο μου για τα νοσοκομεία, ετοιμάστηκα και τους αποχαιρέτησα νιώθοντας παραδομένη στην όποια μοίρα με περίμενε…

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ Λαυρέντη, τι σκεφτόσουν αποχαιρετώντας το κορίτσι σου; Τα παιδιά πώς το αντιμετώπισαν; Πώς περάσατε τις ημέρες της νοσηλείας της, συναισθηματικά, μα και πρακτικά; Είχες αντοχές, σωματικές και ψυχικές, να τα βγάλεις πέρα με την καθημερινότητα; Λ: Σκεφτόμουν κυρίως πόσο κινδύνευε και αν θα είχα την ευκαιρία να την ξαναδώ. Δεν δείξαμε, όμως, ποτέ στα παιδιά πόσο ανήσυχοι ήμασταν. Παρόλα αυτά, όσο η Κλάουντια ήταν κλεισμένη στο νοσοκομείο, στο σπίτι επικρατούσε μια περίεργη ησυχία. Νομίζω πως και τα παιδιά αντιλαμβάνονταν τη σοβαρότητα της κατάστασης. Την 5η ημέρα νοσηλείας της, όμως, άρχισα, όντας στο σπίτι, να έχω δύσπνοια και χαμηλό οξυγόνο. Μίλησα με τους γιατρούς και έπρεπε να πάω κι εγώ αμέσως στο νοσοκομείο. Η έγνοια μου, φυσικά, ήταν τι θα έκανα με τα παιδιά. Κανείς δεν μπορούσε να βοηθήσει. Ποιος θα δεχτεί να τα προσέξει και να εκτεθεί στον ιό; Μέσα στην απελπισία μου, προσφέρθηκε η οικογένεια του συμμαθητή του γιου μου που είχαν βρεθεί θετικοί. Το είχαν μόλις περάσει οικογενειακώς και δεν κινδύνευαν. Πήραν τα παιδιά και, παρόλο που γύρισα από το νοσοκομείο την ίδια μέρα, τα κράτησαν για λίγες ημέρες ώστε να ξεκουραστώ. Εδώ να πω πως δεν ένοιωσα ούτε μια στιγμή μόνος. Από την πρώτη στιγμή, ο αδερφός μου ανέλαβε να μας κάνει τα ψώνια και πολλοί φίλοι λειτουργούσαν επικουρικά για φάρμακα και έκτακτη βοήθεια. Ταυτόχρονα, έφταναν στο σπίτι προσφορές από γνωστούς και φίλους, αλλά και από ανθρώπους που δεν γνωρίζαμε καν. Ανθρώπους που έμπαιναν στη διαδικασία να φτιάξουν ένα ταψί παστίτσιο, να ψήσουν κουλουράκια ή ένα κέικ και να τα κρεμάσουν στην πόρτα μας. Ήταν τόσο συγκινητικό, μέσα στην ψυχολογική φρίκη εκείνων των ημερών, να γίνεσαι δέκτης μιας τέτοιας συλλογικής αλληλεγγύης. Ήταν κάτι πραγματικά λυτρωτικό, γιατί δεν είχα δύναμη ούτε να σηκωθώ από το κρεβάτι... Κλάουντια, μοιράσου μαζί μας την εμπειρία σου από το νοσοκομείο. Κ: Όταν μου είπαν για αλλοιώσεις στους πνεύμονες, άρχισα να σκέφτομαι και να αποδέχομαι την προοπτική να μη βγω ζωντανή από το νοσοκομείο. Σκεφτόμουν τον Λαυρέντη και τα παιδιά μας, σκεφτόμουν ότι δεν θα τους ξαναδώ. Ξεκίνησα να κάνω έναν απολογισμό της ζωής μου. Ήθελα με όλη μου την ψυχή κι άλλο χρόνο με τα παιδιά, περισσότερες κουβέντες με φίλους, πιο πολλά ηλιοβασιλέματα στη θάλασσα, να ήμουν λιγότερο κλεισμένη στο κοχύλι μου. Με δυο λόγια, είχα ήδη αποδεχθεί το χειρότερο σενάριο. Μόλις, όμως, πέρασαν οι πρώτες ημέρες εκεί, η υγεία μου άρχισε να βελτιώνεται. Ήταν μια εμπειρία σουρεαλιστική. Σαν να ήμουν άρρωστη στον Άρη και να με φροντίζουν αστροναύτες· αλλά, ακόμα και μέσα από τις στολές τους, όλοι τους, από τον διευθυντή της κλινικής κ. Γραμματικόπουλο μέχρι τις νοσηλεύτριες, μας αντιμετώπιζαν με τόση όρεξη και καλή διάθεση που η ψυχολογία μου άλλαξε γρήγορα. Άρχισα να πιστεύω πως τελικά θα γυρίσω στο σπίτι μου και σκεφτόμουν πως, όταν γίνει αυτό, δεν θα αφήσω ούτε μία μέρα να πάει χαμένη. Τώρα είστε στο σπίτι πλέον, όλοι μαζί. Σας έχουν μείνει κάποια «υπόλοιπα» από την ασθένειά σας; Ποιες είναι οι συμβουλές που σας έχουν δώσει οι γιατροί; Πώς αισθάνεστε ψυχολογικά;

19 Κ: Μπορεί τα συμπτώματα να υποχώρησαν, αλλά μένει να δούμε τι άφησε όλη αυτή η ταλαιπωρία στο σώμα μας. Εκκρεμούν ακόμα εξετάσεις που έχουν να κάνουν με το αναπνευστικό μας, παίρνουμε ακόμα φάρμακα, κυρίως αντιπηκτικά, για την αποφυγή θρομβώσεων λόγω του ιού και είμαστε σε επιφυλακή για οποιοδήποτε καμπανάκι σημάνει ο οργανισμός μας. Ψυχολογικά δεν θα μπορούσαμε να είμαστε καλύτερα. Έχει να κάνει όμως και το περιβάλλον με αυτό. Δεν μπορώ να φανταστώ πώς θα ήταν κάποιος που το περνούσε όλο αυτό σε ένα διαμέρισμα... Μέσα από όλα όσα ζήσατε, τι πιστεύετε πως θα έπρεπε να έχει γίνει διαφορετικά, ώστε να έχουν νοσήσει λιγότεροι άνθρωποι, ώστε να έχουν σωθεί περισσότερες ζωές, ώστε να έχουμε αντιμετωπίσει αυτή την πανδημία με μεγαλύτερη επιτυχία; Λ: Ο ιός δεν ήρθε τώρα. Μας χτύπησε την πόρτα εδώ και πάνω από έναν χρόνο και όλον αυτόν τον καιρό βάζουμε πλάτες στο κράτος για να ετοιμαστεί. Με προσωπικές θυσίες ο καθένας κερδίζουμε πολύτιμο χρόνο, ώστε η πολιτεία να δημιουργήσει ΜΕΘ, να προσλάβει και να εκπαιδεύσει γιατρούς και να σχεδιάσει ένα αποτελεσματικό σύστημα τηλεκπαίδευσης ώστε να μη χρειαστεί τα ανοιχτά σχολεία να μας εκθέτουν όλους στον ίδιο κίνδυνο. Αντ’ αυτού πήραμε καινούριο στόλο με αγροτικά για την ελληνική αστυνομία και δώσαμε εκατομμύρια στα κανάλια για να μην καταλάβει κανένας τίποτα. Αλλά δεν θα μπορούσε να γίνει αλλιώς, με οποιαδήποτε κυβέρνηση. Είναι απλό. Αν τα χρήματα δοθούν σε πραγματικές ανάγκες, δεν θα καταλήξουν στις τσέπες τους... Έπειτα από όλη αυτή την εμπειρία, τι θα θέλατε να πείτε σε όσους σας διαβάζουν αυτή τη στιγμή; Σε όσους απαξιώνουν τον ιό, σε όσους τον αρνούνται, σε όσους πιστεύουν ότι δεν τους αφορά ή ότι είναι άτρωτοι ή σε όσους απλώς δηλώνουν κουρασμένοι και είτε δεν τηρούν καθόλου τα μέτρα είτε ενίοτε κάνουν παραβάσεις. Κ: Θα το πω αλλιώς. Εμείς δεν είχαμε κανέναν να προστατέψουμε. Από τους γονείς μας, που θα ανήκαν σε ευπαθείς ομάδες, ο μόνος που ζει είναι ο πατέρας μου, που ζει στην Ισπανία. Παρ’ όλα αυτά προσέχαμε γιατί δεν θέλαμε να γίνουμε κρίκος μιας αλυσίδας που θα καταλήξει στον θάνατο κάποιου συνανθρώπου μας. Ο ιός, όμως, μας βρήκε από το σχολείο, για να μάθουμε τελικά με άσχημο τρόπο πόσο επικίνδυνος είναι. Λ: Καταλαβαίνουμε πλέον γιατί διαδίδεται με τέτοιον τρόπο, αλλά κυρίως γιατί τόσοι άνθρωποι δεν βγαίνουν ζωντανοί από αυτό το πράγμα. Χρειάζεται αρκετή κατανόηση στο πώς μεταδίδεται ο ιός και λιγότερη στο να τηρούμε τους τύπους. Αν π.χ. τρίψω τη μύτη μου μέσα από τη μάσκα στην ουρά για το ATM, κανείς δεν θα μου κόψει πρόστιμο, αλλά ο επόμενος από εμένα που θα πατήσει τα κουμπιά θα πάρει τα μικρόβια μαζί του. Και όσο ο ιός εξαπλώνεται, οι μισοί συνωμοσιολόγοι, στην προσπάθειά τους να νιώσουν πιο έξυπνοι από τους υπόλοιπους, πιστεύουν πως ιός δεν υπάρχει, οι άλλοι μισοί πως είναι κατασκεύασμα για να μας ελέγχουν και πρέπει να αντισταθούμε στα μέτρα, πολλοί άνθρωποι της πίστης αψηφούν τον ιό, ξεχνώντας το «ουκ εκπειράσεις κύριον τον Θεόν σου» κι εμείς, οι υπόλοιποι, δεν βλέπω να γλιτώνουμε με τίποτα κι από πουθενά...

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ

21.04.2021

Συμφιλιώνοντας την οικογενειακή με την επαγγελματική ζωή ΤHΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ

κ. Μαρία Συρεγγέλα είναι η νέα υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, αρμόδια για τη Δημογραφική Πολιτική, την Οικογένεια και την Ισότητα των Φύλων. Πριν από 25 περίπου χρόνια ξεκίνησε να δραστηριοποιείται στον τομέα της κοινωνικής προσφοράς και στη διαδρομή της συνάντησε πολλά εμπόδια λόγω φύλου και ηλικίας και ήρθε αντιμέτωπη με στερεοτυπικές αντιλήψεις. Ωστόσο, πάντοτε πίστευε και εξακολουθεί να πιστεύει ότι με δράσεις και πρωτοβουλίες μπορούμε να βελτιώσουμε την καθημερινότητά μας και να αλλάξουμε τον κόσμο μας προς το καλύτερο. Το Τaλκ τη συνάντησε και της

ζήτησε να μας μιλήσει για όλες τις πρωτοβουλίες που έχει ήδη λάβει, προκειμένου να βοηθήσει τις νέες οικογένειες και κυρίως τις γυναίκες-μητέρες. Καριέρα ή οικογένεια; Η κ. Συρεγγέλα ασχολείται πολλά χρόνια με γυναικεία θέματα και μάχεται για την εξάλειψη των ανισοτήτων ανάμεσα στις γυναίκες και στους άνδρες, επομένως γνωρίζει καλά το δίλημμα που –δυστυχώς– αντιμετωπίζουν οι γυναίκες λίγο πριν ή αφού κάνουν παιδιά: Καριέρα ή οικογένεια; «Είμαι κι εγώ μητέρα δύο παιδιών και κατανοώ τις δυσκολίες που συναντούν και το άγχος που έχουν οι μητέρες, όταν –για παράδειγμα– πρέπει να επιστρέψουν στην εργασία τους μετά την άδεια μητρότητας και δεν έχουν πού να αφήσουν το παιδί τους», τονίζει και διαβεβαιώνει

όλες και όλους ότι ως Υφυπουργός προωθεί συγκεκριμένες δράσεις για να στηρίξει τις οικογένειες και να κάνει την ισότητα πράξη. «Θέλουμε να ενθαρρύνουμε τις γυναίκες να παραμείνουν ή να επανενταχθούν στην αγορά εργασίας μετά την απόκτηση των τέκνων τους. Οι γυναίκες πρέπει να συμμετέχουν πλέον ενεργά στην αγορά εργασίας και στα κέντρα διοίκησης και λήψης αποφάσεων. Στόχος μας είναι να αλλάξουμε παλιές νοοτροπίες και στάσεις, να ενσωματώσουμε τη διάσταση του φύλου σε όλες τις πολιτικές και να προωθήσουμε την ισόρροπη συμμετοχή γυναικών και ανδρών στη δημόσια ζωή του τόπου μας». Ο νέος εργασιακός νόμος και οι άδειες γονεϊκότητας Όπως εξηγεί στη συνέχεια η κ. Συρεγγέλα,

21.04.2021

το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων προωθεί μέτρα που θα εξασφαλίζουν στους γονείς, και ιδίως στις γυναίκες, την παραμονή και ανέλιξή τους στην αγορά εργασίας και μετά την απόκτηση των τέκνων τους. «Τα μέτρα που θα συμπεριληφθούν στον νέο εργασιακό νόμο είναι η άδεια πατρότητας με αποδοχές που θα λαμβάνει ο πατέρας κοντά στην ημερομηνία γέννησης του τέκνου του και η επιδοτούμενη γονική άδεια ως αμεταβίβαστο δικαίωμα κάθε γονέα. Η γονική άδεια θα αφορά και τους δύο γονείς και δεν θα επηρεάζει τις άδειες που ήδη υπάρχουν. Πρέπει να αποδομήσουμε το κοινωνικό στερεότυπο που θέλει τη μητέρα να φέρνει το βάρος της φροντίδας και ανατροφής των παιδιών. Το βάρος αυτό πρέπει να το έχουν και οι δύο γονείς», υπογραμμίζει. «Παράλληλα, θα προβλέπεται άδεια με αποδοχές για τους εργαζόμενους φροντιστές, ενώ θα θεσμοθετηθεί η διεύρυνση του δικαιώματος των εργαζομένων γονέων και φροντιστών για ευέλικτες συνθήκες απασχόλησης για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, προς εξυπηρέτηση των αναγκών φροντίδας της οικογένειάς τους. Ωστόσο, το πιο σημαντικό είναι η προστασία και των δύο γονέων από την απόλυση για όσο χρόνο κάνουν χρήση των αδειών και διευκολύνσεων για την ανατροφή των τέκνων τους», διασαφηνίζει. Το έργο SHARE Στη συνέχεια, η Μαρία Συρεγγέλα μάς μιλάει για το έργο SHARE, μια πρωτοβουλία για τη συμφιλίωση επαγγελματικής και προσωπικής ζωής από τις μικρές, μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις, που υλοποιείται από τη Γενική Γραμματεία Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων ως συντονιστή φορέα, σε συνεργασία με το ΚΕΘΙ και τον Οργανισμό για την Επαγγελματική Ενδυνάμωση των Γυναικών Women On Top. «Το έργο στοχεύει στην αντιμετώπιση των παραδοσιακών και στερεοτυπικών έμφυλων ρόλων εντός της οικογένειας, στην προώθηση της ουσιαστικής ισότητας και τη δίκαιη κατανομή των ευθυνών φροντίδας ανάμεσα στα δύο φύλα. Οι επιχειρήσεις που θα συμμετέχουν στο πρόγραμμα θα έχουν την ευκαιρία να επιμορφώσουν δωρεάν τα στελέχη τους σε θέματα ισότητας των φύλων στο εταιρικό περιβάλλον, καθώς και σε ζητήματα οργανωτικής κουλτούρας και πρακτικές που προωθούν τη συμφιλίωση εργασίας και οικογένειας για τις εργαζόμενες και τους εργαζόμενους των επιχειρήσεων. Οι επιχειρήσεις που θα υιοθετήσουν και θα εφαρμόσουν τέτοιες πολιτικές θα λάβουν ως επιβράβευση το Σήμα Ισότητας, που τους δίνει τη δυνατότητα να βελτιώσουν το προφίλ κοινωνικής υπευθυνότητάς τους και να προβάλλουν ένα σύγχρονο εργοδοτικό προφίλ, προσελκύοντας έτσι ικανούς νέους/ες εργαζόμενους/ες και γυναίκες κάθε ηλικίας», προεξαγγέλλει. Έλεγχος των εργοδοτών Προσωπικά, έχω την τύχη να εργάζομαι σε μια… υπερβολικά φιλική προς τους γονείς εταιρεία, στην οποία υπάρχει ευελιξία και πλήρης κατανόηση σε οτιδήποτε σχετικό με τα παιδιά. Ποτέ, για παράδειγμα, δεν αγχώθηκα για το τι θα γίνει όταν αρρωστήσει κάποιο μωρό, γιατί ανέκαθεν είχα τη δυνατότητα τηλε-εργασίας, πότε δεν μου απαγορεύτηκε να λείψω για κάποια σχολική υποχρέωση κ.λπ. Όμως, το Τaλκ είναι η εξαίρεση. Έχω εκατοντάδες παραδείγματα γονέων, και κυρίως γυναικών, ας μην κοροϊδευόμαστε, που υποφέρουν καθημερινά μέσα στα εργασιακά τους περιβάλλοντα και δεν καταγγέλλουν

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ τις απαράδεκτες συμπεριφορές (εργοδοσίας και συναδέλφων) φοβούμενες την απόλυση. Τα πιο πρόσφατα παραδείγματα αφορούν τις άδειες ειδικού σκοπού και τους εκβιασμούς που δέχτηκαν οι εργαζόμενες για να μην τις πάρουν. Ρωτώ, λοιπόν, την κυρία Συρεγγέλα ποιοι είναι οι μηχανισμοί ελέγχου των εργοδοτών και πώς μπορούν να γίνουν καταγγελίες από τους εργαζομένους γονείς. «Οι εργαζόμενοι πρέπει να προστατεύουν τα δικαιώματά τους και στις περιπτώσεις όπου δεν εφαρμόζεται η εργατική νομοθεσία, πρέπει να γίνεται καταγγελία στο Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ)», απαντά κατηγορηματικά. «Δεν πρέπει να φοβούνται ότι θα απολυθούν μόλις μιλήσουν. Μία τέτοια απόλυση είναι άκυρη, ενώ το ΣΕΠΕ που διερευνά τις καταγγελίες και επιβάλλει πρόστιμα στους εργοδότες-παραβάτες, παρακολουθεί την εξέλιξη των υποθέσεων και την πορεία των εργαζομένων στην επιχείρηση όπου δουλεύουν. Μάλιστα, λόγω της πανδημίας και των αδειών ειδικού σκοπού, η ηγεσία του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων έχει ζητήσει από το ΣΕΠΕ την εντατικοποίηση των ελέγχων. Το Υπουργείο Εργασίας δίνει μεγάλη έμφαση στους ελέγχους των παραβάσεων και γι’ αυτό το λόγο αποφασίστηκε η ενίσχυση του ΣΕΠΕ με νέους επιθεωρητές». Έχετε ή σκοπεύετε να αποκτήσετε παιδιά; Δεν μας κάνετε… Η επόμενη, και εξίσου βασική, ερώτησή μου προς την υφυπουργό αφορά το πώς θα μπει ένα τέλος στις μη προσλήψεις γυναικών που είτε είναι κοντά σε ηλικία τεκνοποίησης είτε έχουν μικρά παιδιά; Μπορεί, άραγε, να εξασφαλιστεί ότι στις συνεντεύξεις (στον ιδιωτικό τομέα προφανώς) δεν θα θίγεται καθόλου η οικογενειακή κατάσταση της γυναίκας, το πότε σκέφτεται να παντρευτεί, το αν θέλει παιδιά, το αν είναι μονογονέας, το πόσα παιδιά έχει ή το αν σκοπεύει να κάνει κι άλλα; Η κ. Συρεγγέλα καταρχάς συμφωνεί πως οι γυναίκες υφίστανται πολλαπλές διακρίσεις στον χώρο της εργασίας. «Άνδρες και γυναίκες δεν έχουν τις ίδιες ευκαιρίες επαγγελματικής ανέλιξης, παρατηρούνται μισθολογικές ανισότητες μεταξύ των φύλων, ενώ οι γυναίκες απουσιάζουν από τα κέντρα λήψης αποφάσεων», παραδέχεται. Τι μέλλει γενέσθαι; «Στα σχέδιά μας είναι η προώθηση ενός προγράμματος επιμόρφωσης εργαζομένων και εργοδοτών για να άρουμε τις διακρίσεις στον χώρο της εργασίας. Στόχος του προγράμματος, που αναμένεται να πάρει το πράσινο φως το προσεχές διάστημα, είναι η ευαισθητοποίηση των εργαζομένων και η ενθάρρυνση των επιχειρήσεων και οργανισμών να αξιοποιήσουν στελέχη που είναι «θύματα» διακρίσεων λόγω –για παράδειγμα– φύλου, ηλικίας ή πεποιθήσεων. Οι επιχειρήσεις θα επενδύσουν στην αλλαγή κουλτούρας εντός του οργανισμού τους και θα συμβάλουν έτσι στην άρση των στερεοτύπων και των προκαταλήψεων που δημιουργούν εμπόδια ανάπτυξης και μειώνουν την παραγωγικότητα των εργαζομένων», υπογραμμίζει. Νταντάδες της γειτονιάς Πριν από χρόνια, όταν ήμουν μικρομάνα και δυσκολευόμουν πάρα πολύ να τα βγάλω πέρα με την καθημερινότητά μου, μια φίλη που ζούσε στη Μεγάλη Βρετανία μου είχε μιλήσει για τις «Νταντάδες της Γειτονιάς», και είχα… ζηλέψει, γιατί αυτό που μου είχε περιγράψει ταίριαζε γάντι στις ανάγκες μου εκείνης της περιόδου. Με χαρά μαθαίνω από την κ. Συρεγγέλα ότι ο θεσμός αυτός έρχεται και στη χώρα μας. «Όπως έχουμε ήδη συζητήσει, οι γυναίκες

21 που αποφασίζουν να κάνουν οικογένεια αναγκάζονται πολλές φορές να βάλουν την καριέρα τους σε δεύτερη μοίρα. Εργάζονται λιγότερες ώρες ή βγαίνουν εντελώς εκτός αγοράς εργασίας, γιατί η φροντίδα του σπιτιού και της οικογένειας πέφτει σχεδόν εξολοκλήρου στα δικά τους χέρια. Με το πρόγραμμα “Νταντάδες της γειτονιάς” επιδιώκουμε την εξισορρόπηση της οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής και την υποστήριξη της θέσης των γυναικών στην αγορά εργασίας. Οι γυναίκες πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να κάνουν και καριέρα και οικογένεια, αν το θέλουν, και να μη χρειάζεται να επιλέξουν το ένα από τα δύο. Συγκεκριμένα, το πρόγραμμα “Νταντάδες της Γειτονιάς” αφορά τη φύλαξη βρεφών ηλικίας από 6 μηνών έως 2-2,5 ετών και προβλέπει την οικονομική ενίσχυση εργαζομένων μητέρων, μονογονέων, κηδεμόνων και αναδόχων, για τη φύλαξη των παιδιών τους, είτε εντός οικογενειακής εστίας είτε στο σπίτι παιδαγωγού-φύλακα. Έτσι, επιτυγχάνεται αφενός μεν η υποστήριξη των εργαζομένων μητέρων για να συνεχίσουν την επαγγελματική σταδιοδρομία τους και αφετέρου η ενίσχυση ανέργων, κυρίως, γυναικών και η μείωση της αδήλωτης εργασίας στον τομέα της παροχής φροντίδας». Έμφυλα στερεότυπα Δεν μπορούμε να κλείσουμε τη συζήτηση πριν μιλήσουμε λίγο πιο συγκεκριμένα για το ακανθώδες ζήτημα των έμφυλων στερεοτύπων και για το πώς αυτά θα εξαλειφθούν. Αναρωτιέμαι αν ο μέσος Έλληνας, ιδιαίτερα στην επαρχία, όπου οι κοινωνίες είναι πιο συντηρητικές –μα φυσικά όχι μόνο στην επαρχία– θα αποδεχτεί τη σταδιακή αλλαγή των στερεοτύπων αυτών, μια αλλαγή που επιχειρείται από πολλές πλευρές τα τελευταία χρόνια. Η ποιοτική μελέτη των κειμένων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν είναι διόλου ενθαρρυντική. Ρωτώ, λοιπόν, την κ. Συρεγγέλα πώς μπορούμε να εκπαιδεύσουμε τόσο τους «παραδοσιακούς», όπως δηλώνουν, συζύγους, όσο και τα νέα αγόρια, ώστε να αντιμετωπίζουν τις συντρόφους τους και τις νυν και μέλλουσες μητέρες των παιδιών τους με τον σεβασμό που τους αρμόζει, ώστε να εφαρμόζουν τις αρχές της ισότητας των φύλων τόσο πριν όσο και μετά τη δημιουργία οικογένειας. «Τα έμφυλα στερεότυπα είναι βαθιά ριζωμένα σε πολλά κοινωνικά επίπεδα και ασκούν επιρροή στην κατανομή των ρόλων μεταξύ γυναικών και ανδρών», συμφωνεί. «Οι γυναίκες με τους άνδρες είναι ίσοι αλλά δεν τυγχάνουν ίσης αντιμετώπισης. Οφείλουμε, λοιπόν, πράγματι να καταπολεμήσουμε τα στερεότυπα, για να καταφέρουν οι γυναίκες να κερδίσουν όλα όσα τους στερούν οι παλιές προκαταλήψεις και νοοτροπίες που ακόμα εμποδίζουν την ουσιαστική ισότητα των φύλων. Αυτό, φυσικά, δεν μπορεί να γίνει από τη μία μέρα στην άλλη. Απαιτείται βούληση, συστηματική προσπάθεια, συνεργασία και υπομονή. Οι προσπάθειες για την αποδόµηση των στερεοτύπων του φύλου που θέλουν τις γυναίκες υποδεέστερες των ανδρών, που θέλουν τις γυναίκες να αναλαμβάνουν τη φροντίδα του σπιτιού και τους άντρες στην αγορά εργασίας, πρέπει να ξεκινούν από μικρή ηλικία, τόσο στο οικογενειακό όσο και στο σχολικό περιβάλλον. Για την εξάλειψη των στερεοτύπων χρειάζεται η συμβολή όλων μας. Γονείς, δάσκαλοι, πολίτες και κράτος μπορούμε όλοι μαζί να διαδραματίσουμε καταλυτικό ρόλο στην καταπολέμηση της ανισότητας των φύλων», καταλήγει. Την ευχαριστούμε και την αποχαιρετάμε, με την ευχή όλα όσα μας είπε να εφαρμόζονται καθημερινά στην πράξη ολοένα και περισσότερο.

ΜΑΘΑΙΝΟΝΤΑΣ

Καλή αρχή στον παιδικό σταθμό ΤHΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ

χετε παιδάκι που ετοιμάζεται να φοιτήσει στον παιδικό σταθμό ή στο προνήπιο; Έχετε παιδάκι που φοιτά τη φετινή παράξενη χρονιά στον παιδικό σταθμό ή στο προνήπιο; Τότε σίγουρα έχετε και κάμποσο άγχος και κάμποσες απορίες. Η Κατερίνα Χριστόγερου, νηπιαγωγός και συγγραφέας εκπαιδευτικών βιβλίων για εκπαιδευτικούς και παιδιά προσχολικής ηλικίας, είναι εδώ για να σας βοηθήσει να προετοιμάσετε το έδαφος για τα πρώτα και σταθερά σχολικά βήματα.

Η πιο κατάλληλη ηλικία Σύμφωνα με την κ. Χριστόγερου, η καταλληλότερη ηλικία για να ξεκινήσει ένα παιδί τον παιδικό σταθμό είναι όταν δείξει μια έντονη επιθυμία για επαφή με συνομήλικα παιδιά. «Αυτό συμβαίνει στην ηλικία των 2,5 με 3 ετών. Στη φάση αυτή το παιδί συνειδητοποιεί καλύτερα τον κόσμο γύρω του, προβάλλει την ανάγκη για κοινωνικοποίηση και αλληλεπίδραση και δεν φοβάται να αποχωριστεί τη μητέρα ή τον πατέρα του. Μέχρι τότε προτιμά τη σχέση με ένα άτομο αναφοράς και ένα σταθερό περιβάλλον», εξηγεί και τονίζει πως είναι σημαντικό οι γονείς να θυμούνται ότι προτεραιότητα έχουν οι ανάγκες των παιδιών. «Να τις αφουγκράζονται, να τις κατανοούν

και να μην αφήνουν τις δικές τους αγωνίες να τις επισκιάζουν. Η κοινωνικοποίηση ξεκινάει μεν στο οικογενειακό περιβάλλον, ουσιαστικά όμως αρχίζει και εξελίσσεται διαδραστικά στον παιδικό σταθμό, με την αλληλεπίδραση του παιδιού τους με τα άλλα παιδιά και τα μέλη της σχολικής κοινότητας», προειδοποιεί. Ολόπλευρη ανάπτυξη Όταν ξεκινήσει το παιδάκι το σχολείο, είτε στον παιδικό σταθμό είτε στο προνήπιο, οι γονείς ανησυχούν και για τη συναισθηματική και για την κοινωνική και για τη μαθησιακή του πρόοδο. Όμως, η κ. Χριστόγερου εξηγεί πως αυτό που πρέπει να μας ενδιαφέρει πρωτίστως –και στο οποίο εστιάζουν οι εκπαιδευτικοί– είναι η ψυχική του υγεία. «Το παιδί, όταν βρίσκεται σε ένα περιβάλλον όπου νιώθει την αγάπη, τον σεβασμό και την ασφάλεια μπορεί να αναπτυχθεί ομαλά, να εκφραστεί ελεύθερα και να κατακτήσει τη μάθηση», υπογραμμίζει. «Κεντρικός σκοπός της προσχολικής εκπαίδευσης είναι η ολόπλευρη ανάπτυξή του, δηλαδή η ταυτόχρονη καλλιέργεια των γνωστικών του ικανοτήτων, του συναισθηματικού του κόσμου και της κοινωνικότητάς του. Η προσωπική, συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη αποτελούν προϋπόθεση για την ανταπόκριση του παιδιού στα διάφορα γνωστικά ερεθίσματα». Η προετοιμασία και η προσαρμογή Σε κάθε περίπτωση, οι γονείς επιθυμούν να προετοιμάσουν το

21.04.2021

νήπιό τους ψυχολογικά, ώστε το άγχος του αποχωρισμού να είναι μικρότερο και η προσαρμογή ευκολότερη. Όμως δεν τα καταφέρνουν πάντα… «Οι γονείς είναι τα πιο σημαντικά πρόσωπα για το παιδί. Είναι οι στυλοβάτες της ζωής του. Η αποφασιστικότητά τους είναι αυτή που θα επηρεάσει θετικά την ομαλή μετάβαση και την ευκολότερη προσαρμογή του στο σχολικό περιβάλλον», τονίζει η κ. Χριστόγερου και θεωρεί απαραίτητη τη συνεργασία οικογένειας και σχολείου στη διάρκεια της περιόδου προσαρμογής. «Δεν μπορεί και δεν πρέπει να σηκώνουν όλο το βάρος οι γονείς. Η οικογένεια θα συμπορευτεί με το σχολείο, που διαθέτει τη γνώση και την εμπειρία, ώστε να διευκολυνθεί και να υποστηριχθεί ένα υγιές ξεκίνημα του παιδιού στο νέο σχολικό του περιβάλλον». Η κ. Χριστόγερου αναφέρει ενδεικτικά κάποιες πρακτικές που θα βοηθήσουν όλους τους εμπλεκόμενους που αλληλοεπιδρούν το διάστημα αυτό για την ομαλή μετάβαση του παιδιού, εξηγώντας ότι με τη σωστή προετοιμασία αυξάνονται οι πιθανότητες για ένα καλό και ευχάριστο ξεκίνημα και μια ομαλή μετάβαση στο σχολικό περιβάλλον και στο ταξίδι στη γνώση. Ο υποστηρικτικός ρόλος της οικογένειας απέναντι στο παιδί, η ένδειξη εμπιστοσύνης στις ικανότητές του, η εμψύχωση και η επιβεβαίωση της ξεχωριστής θέσης που κατέχει στη ζωή της. Η γνωριμία του παιδιού με τη γειτονιά του και το περιβάλλον του παιδικού σταθμού. Η επίσκεψη και η ξενάγηση γονέων και παιδιού στους χώρους του σχολείου. Η συνεργασία ανάμεσα σε γονείς και παιδαγωγούς. Η σωστή ενημέρωση του σχολείου από τους γονείς για την προσωπικότητα του παιδιού, τα ενδιαφέροντα του και τις τυχόν αδυναμίες του, μέσα από διερευνητικές συζητήσεις, από την πρώτη κιόλας επαφή. Ο υποστηρικτικός ρόλος του σχολείου απέναντι στη συναισθηματική ανασφάλεια γονέων και παιδιών για την καινούρια εμπειρία. Η υπευθυνότητα και το παιδαγωγικό ενδιαφέρον των εκπαιδευτικών για το παιδί. Οι γονείς, επιπλέον, μπορούν: Πριν το παιδί φτάσει στον παιδικό σταθμό, να του εξηγούν απλά όλα αυτά που θα αντιμετωπίσει, ώστε να είναι προετοιμασμένο με αξιόπιστες πληροφορίες. Να διηγούνται ευχάριστες στιγμές και αναμνήσεις από προσωπικές σχολικές τους εμπειρίες, π.χ. να δείχνουν φωτογραφίες, αναμνηστικά, βίντεο από την δική τους ζωή στον παιδικό σταθμό, έτσι ώστε να δημιουργήσουν ένα συγκινησιακό κλίμα και ευχάριστες προσδοκίες. Να ενημερώνουν το παιδί για την καθημερινότητα του σχολείου και να το διαβεβαιώνουν ότι, στο σπίτι, ο σταθερός του κόσμος θα το περιμένει ακριβώς όπως τον άφησε. Πανδημία και προσχολική εκπαίδευση Οι τελευταίοι δεκατρείς μήνες δεν κύλησαν ομαλά. Μέχρι σήμερα έχουν γίνει ελάχιστες ώρες διά ζώσης διδασκαλίας, ιδιαίτερα στις κόκκινες περιοχές, ενώ και η ίδια η διά ζώσης διδασκαλία γίνεται υπό αντίξοες, μη φυσιολογικές συνθήκες, λόγω των μέτρων προστασίας. Πώς αντεπεξέρχονται οι μικροί μαθητές στη μη κανονικότητα του κορονοϊού; Άραγε όλη αυτή η περιπέτεια θα επηρεάσει μελλοντικά τη σχολική πορεία των παιδιών 3-5 ετών; Η Κατερίνα Χριστόγερου σαφώς συμφωνεί ότι η έλλειψη στον τομέα της κοινωνικοποίησης των μικρών μαθητών και μαθητριών, λόγω της διακοπής της δια ζώσης λειτουργίας δεν μπορεί να αναπληρωθεί μόνο με την εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Όσο για τις μακροχρόνιες επιπτώσεις στον συναισθηματικό και ψυχικό κόσμο των παιδιών; Αυτές μένει να αναδειχθούν από τις έρευνες παιδαγωγών και ψυχολόγων που θα ακολουθήσουν. Όμως είναι αισιόδοξη. «Μέσα από την πολύχρονη εμπειρία μου με παιδιά έχω μάθει να εμπιστεύομαι τις προσαρμοστικές τους ικανότητες και τις ικανότητες αυτορρύθμισης που διαθέτουν. Κάθε μέρα για τα παιδιά είναι σημαντική, σε όποιο περιβάλλον και αν βρίσκονται και κάθε μέρα έχει τη δυναμική της και προσφέρει στα παιδιά μικρές ή μεγάλες συγκινήσεις και εμπειρίες. Το παιχνίδι, η δημιουργικότητα και η φαντασία τους αποτελούν τα πιο ισχυρά όπλα και τα εργαλεία για την όσο το δυνατόν καλύτερη διαχείριση αυτής της μη κανονικότητας που ζούμε».

21.04.2021

Γονείς σε ρόλο παιδαγωγών Αναγκαστικά, μεγάλο «βάρος» της προσχολικής εκπαίδευσης ανέλαβαν φέτος οι γονείς. Και πιθανόν να συνεχίσουν να το αναλαμβάνουν και μετά το Πάσχα… Τι θα τους πρότεινε η Κατερίνα Χριστόγερου, ώστε να βοηθήσουν όσο το δυνατόν περισσότερο το μικρό τους; «Η φετινή σχολική χρονιά αποτελεί μεγάλη πρόκληση για όλους μας, μαθητές-γονείς-εκπαιδευτικούς, καθώς βιώνουμε πρωτόγνωρες καταστάσεις», απαντά, ενώ θεωρεί σημαντικότερους συμμάχους μας προκειμένου να λειτουργήσει η εκπαιδευτική διαδικασία προς όφελος των παιδιών τη συνεργασία, τον αλτρουισμό και την αλληλεγγύη μεταξύ των εμπλεκομένων. Τι κάνουμε; Προσπαθούμε ως γονείς να είμαστε συναισθηματικά παρόντες στη ζωή και στην καθημερινότητα των παιδιών μας. Ακούμε τις απορίες τους, κατανοούμε τις δυσκολίες, ανακαλύπτουμε τους φόβους, αλλά και τις προσδοκίες τους, χωρίς να γινόμαστε επικριτικοί. Προκαλούμε τον αναστοχασμό, ενθαρρύνουμε τη δημιουργική απασχόληση, τους εμπνέουμε το αίσθημα της ασφάλειας και τα βοηθάμε να αναζητούν λύσεις σε ό,τι τα απασχολεί, στηριζόμενα πάντα στις δικές τους δυνάμεις. Διατηρούμε συχνή επικοινωνία με τους εκπαιδευτικούς των παιδιών μας, προκειμένου να έχουμε κοινή γραμμή στήριξης και να παρέχουμε ουσιαστική βοήθεια σε όλα τα θέματα. Δεν ξεχνάμε ότι τα παιδιά εξακολουθούν να έχουν ανάγκες που συνδέονται με το μεγάλωμά τους, την καθημερινότητα τους, τα ζητήματα υγιεινής, διατροφής, αυτοφροντίδας. Ανάλογα με την ηλικιακή φάση στην οποία βρίσκονται, καλλιεργούμε και ενισχύουμε την αυτονομία τους. Τα κινητοποιούμε θετικά

ΜΑΘΑΙΝΟΝΤΑΣ να συμμετέχουν στην καθημερινότητα της οικογένειας και να παίρνουν μικρές αποφάσεις, μειώνοντας σταδιακά τη δική μας παρεμβατικότητα. Ένας περίπατος, μια συζήτηση με αναφορά σε κάποιο παιδικό βιβλίο, κόμικ, ιστορία, μύθο, παιδικό τραγούδι ή ποίημα, έχουν πολλά να προσφέρουν στη συναισθηματική ενδυνάμωση του παιδιού και στην καλλιέργεια του προφορικού του λόγου. Ένα επιτραπέζιο παιχνίδι, παιχνίδια μνήμης και παζλ, βοηθούν στην αποφόρτιση από τις ηλεκτρονικές συσκευές και στην ενδυνάμωση των δεξιοτήτων του παιδιού. Μια επίσκεψη στο παντοπωλείο, στο μανάβικο, στον φούρνο προσθέτει νέες μαθησιακές και κοινωνικές εμπειρίες. Μια βόλτα με το ποδήλατο, τηρώντας τους κανόνες κυκλοφοριακής αγωγής, πέραν από την απόλαυση που προσφέρει, ενισχύει την πειθαρχεία, την ετοιμότητα, την υπευθυνότητα, την παρατηρητικότητα, την οπτική και ακουστική αντίληψη, τη συγκέντρωση. Η επαφή με μια σταθερή παρέα συνομήλικων παιδιών, με τήρηση κανόνων, βοηθάει στην επικοινωνία και συμβάλλει στην αποδοχή και στην ομαδικότητα. Γενικά η ποιοτική παρουσία των γονέων, η διακριτική καθοδήγηση και ενθάρρυνση, η θετική επιβράβευση, είτε λεκτικά είτε με τη γλώσσα του σώματος, και το χιούμορ είναι τα όπλα μας, καθώς επιδρούν καταλυτικά θετικά στη δύσκολη αυτή περίοδο της οικιακής κοινωνικής απομόνωσης. Όλα τα παραπάνω συμβάλλουν στη μάθηση, μέσα από βιωματικές διαδραστικές καταστάσεις και ενισχύουν την κοινωνική και συναισθηματική ωριμότητα του παιδιού.

23 Πριν από λίγες ημέρες, κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο το καινούργιο βιβλίο της Κατερίνας Χριστόγερου Καλή αρχή στον παιδικό σταθμό!, που απευθύνεται σε παιδιά 3-4 ετών και φροντίζει για τη δημιουργική τους απασχόληση είτε στο σχολείο είτε στο σπίτι. Είναι βασισμένο στην γενικότερη φιλοσοφία της για τα βιβλία δραστηριοτήτων: Ευχάριστο, καλαίσθητο, με στοχευμένες δραστηριότητες που διατρέχουν όλες τις γνωστικές περιοχές και το ετήσιο αναλυτικό πρόγραμμα του σχολείου. Περιέχει σαφείς οδηγίες, με οπτικά και ακουστικά ερεθίσματα, με παιχνίδια, με εικαστικές δημιουργίες, ενώ κριτήριο επιλογής των δραστηριοτήτων είναι η ανάπτυξη δεξιοτήτων, η απόκτηση γνώσεων και η καλλιέργεια της δημιουργικότητας των μικρών παιδιών με απλό και αβίαστο τρόπο. Μέσα από τις σελίδες του, τα ζουζούνια σας θα μάθουν εύκολα τα χρώματα, τα σχήματα, τα μεγέθη και τους αριθμούς (1-3), θα κατανοήσουν απλές χωροχρονικές έννοιες, θα ασκήσουν την οπτική τους αντίληψη, την παρατηρητικότητα, τη µνήµη και τη συγκέντρωση, θα αναπτύξουν δεξιότητες προφορικού λόγου, θα ακολουθήσουν εύκολες οδηγίες, θα έρθουν σε επαφή µε στοιχεία του κόσμου που τα περιβάλλει και θα εκφραστούν δημιουργικά μέσα από τη ζωγραφική. Το βιβλίο περιλαμβάνει πολύχρωμα αυτοκόλλητα, ενώ στις τελευταίες σελίδες του δίνονται ιδέες για κατασκευές και παιχνίδι!

ΜΑΘΑΙΝΟΝΤΑΣ

21.04.2021

Το νήπιο που θα πάει πρώτη… ΤHΣ ΜΑΡΊΑΣ ΚΟΚΚΙΝΙΏΤΗ

άθε χρόνο, τέτοια εποχή, ανοιξιάτικη, ξεκινάει η προετοιμασία των νηπίων για την ομαλή μετάβασή τους στο δημοτικό σχολείο. Η μετάβαση αυτή προφανώς δεν αφήνει ανεπηρέαστη την οικογένεια, καθώς πρόκειται για μία μεγάλη αλλαγή στη ζωή του παιδιού –και κατ' επέκταση και των φροντιστών του. Στα πρώτα σχολικά χρόνια, αυτά του προνήπιου και του νηπιαγωγείου, τα παιδιά αναπτύσσουν ικανότητες ιδιαίτερα σημαντικές, που συνδέονται στενά με τη μελλοντική σχολική τους πρόοδο. Το προνήπιο και το νηπιαγωγείο αποτελούν ιδιαίτερα

εκπαιδευτικά περιβάλλοντα, τα οποία (πρέπει να) υποστηρίζουν απλόχερα τις διαφορετικές ανάγκες των παιδιών και των οικογενειών τους, προετοιμάζοντας ταυτόχρονα τους μαθητές για τη φοίτηση στο δημοτικό σχολείο. Η φοίτηση ενός παιδιού στο προνήπιο και στο νηπιαγωγείο αποτελεί ορόσημο στη ζωή του, καθώς καλείται να αποχωριστεί τη θαλπωρή του οικείου οικογενειακού περιβάλλοντος και να ενταχθεί σε μία νέα κοινωνική ομάδα. Μέσα σε αυτή τη νέα ομάδα θα κληθεί να κάνει τα πρώτα εκπαιδευτικά του βήματα. Το προνήπιο και –κυρίως– το νηπιαγωγείο εφοδιάζουν τους μικρούς μαθητές με ένα ευρύ φάσμα ικανοτήτων και δεξιοτήτων.

H μετάβαση ή αλλιώς το πέρασμα από μία γνωστή και οικία κατάστασή σε μία καινούργια συνοδεύεται από ανάμεικτα συναισθήματα, που οφείλονται στις σύνθετες διαδικασίες αλλαγών, σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο. Είναι πολύ σημαντικό η μετάβαση αυτή να γίνει με τρόπο που θα υποστηρίζει τον μαθητή να οικοδομήσει μία θετική στάση για το σχολείο και τη σχολική κοινότητα εν γένει. Η ομαλή μετάβαση από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό εξαρτάται κυρίως από τη συναισθηματική, την κοινωνική και τη γνωστική επάρκεια του παιδιού. Η μετάβαση Η μετάβαση πραγματοποιείται σε τέσσερις φάσεις: την προετοιμασία, τη μεταφορά, την επαγωγή και την ενσωμάτωση. Πιο αναλυτικά:

ΜΑΘΑΙΝΟΝΤΑΣ

21.04.2021

Φάση

Ερμηνεία - Περιγραφή

Προετοιμασία

Η προετοιμασία γίνεται όσο ο μαθητής φοιτά στο νηπιαγωγείο και ιδιαίτερα τους τελευταίους μήνες. Το νήπιο πρέπει να έχει αποκτήσει κοινωνικές, συναισθηματικές, αλλά και γνωστικές δεξιότητες τέτοιες που να το υποστηρίζουν να αντεπεξέλθει στη μελλοντική αλλαγή του περιβάλλοντος, του κοινωνικού χώρου, αλλά και της διαχείρισης των υποχρεώσεών του.

Μεταφορά & Επαγωγή

Η ανάδειξη των κοινών χαρακτηριστικών του σχολείου, η κατανόηση των επερχόμενων αλλαγών, η εξοικείωση με τις αλλαγές αυτές, καθώς και η συνειδητοποίηση από τον μαθητή πως διαθέτει τα περισσότερα από τα εφόδια που απαιτούνται για να τα καταφέρει.

Ενσωμάτωση

Η φάση της μεταφοράς και της επαγωγής οδηγεί τελικά στην ενσωμάτωση, στη φάση, δηλαδή, όπου ο μαθητής αισθάνεται ασφαλής, οικειοποιείται σταδιακά το νέο περιβάλλον και καρπώνεται τις πρώτες μικρές επιτυχίες.

Η χρονική διάρκεια της κάθε φάσης δεν μπορεί να προσδιοριστεί με ακρίβεια. Μάλιστα διαφέρει σημαντικά μεταξύ παιδιών της ίδιας ηλικίας. Οφείλουμε, λοιπόν, να σεβαστούμε τις ανάγκες του κάθε παιδιού και να ανταποκριθούμε αναλόγως, είτε είμαστε γονείς είτε εκπαιδευτικοί. Σε κάθε μεταβατική περίοδο των παιδιών, οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί είναι εκείνοι που αποτελούν τον πιο καθοριστικό παράγοντα στην αφομοίωση της αλλαγής. Φέτος, λόγω των συνθηκών της πανδημίας, καθώς το μεγαλύτερο μέρος της χρονιάς έχει περάσει με τηλεκπαίδευση και τα παιδιά που φοιτούν στο νηπιαγωγείο έχουν μέχρι τώρα ελάχιστη φυσική επαφή με τους εκπαιδευτικούς τους, η συμβολή των γονέων είναι περισσότερο καθοριστική από ποτέ. Ο ρόλος των γονέων Ως γονείς μπορούμε να υποστηρίξουμε το παιδί μας σε αυτή τη μετάβαση συζητώντας και εξηγώντας αναλυτικά την επερχόμενη αλλαγή. Επιπλέον, θα βοηθήσει πολύ να διαβάζουμε ιστορίες, να μιλάμε ή να παίζουμε παιχνίδια που να έχουν σχέση με τη συνύπαρξη (μοιράζομαι, περιμένω, μιλάω ευγενικά), αλλά και με τη μαθησιακή διαδικασία (οργανώνω, ολοκληρώνω κάτι που ανέλαβα, ακολουθώ οδηγίες, καθημερινό πρόγραμμα). Ο κύριος στόχος μας είναι να αισθανθεί το παιδί μας ασφαλές και έτοιμο για να κάνει το επόμενο βήμα. Χρειάζεται να ακούσουμε όλες τις αγωνίες του παιδιού μας. Μπορεί να ανησυχεί για τα «δύσκολα μαθήματα», για τους φίλους, για τη συνύπαρξη με τα μεγαλύτερα παιδιά, αλλά και για τη σχέση με τον δάσκαλο ή τη δασκάλα που θα έχει. Είναι πολύ σημαντικό να το καθησυχάσουμε και να του δώσουμε να καταλάβει πως δεν είναι μόνο του σε αυτή την αλλαγή. Επίσης, χρειάζεται με κάθε αφορμή να του τονίζουμε πως του έχουμε εμπιστοσύνη και πως ξέρουμε ότι είναι ικανό να τα καταφέρει. Μπορούμε (μόλις οι συνθήκες το επιτρέψουν) να επισκεφτούμε αρκετές φορές το δημοτικό στο οποίο θα φοιτήσει, να του δώσουμε τον χρόνο να το παρατηρήσει (έστω και απ' έξω, αν το υγειονομικό

πρωτόκολλο δεν επιτρέπει ακόμα την επίσκεψη) και να το παροτρύνουμε να σκεφτεί τον εαυτό του μαθητή εκεί. Αν το σχολείο έχει ιστοσελίδα, μπορούμε να τη μελετήσουμε παρέα. Μπορούμε, ακόμα, να αναζητήσουμε και να γνωρίσουμε άλλους μαθητές που φοιτούν στο συγκεκριμένο σχολείο π.χ. στο πάρκο ή στην πλατεία της γειτονιάς ή μέσω φίλων και γνωστών. Μια οικεία εικόνα στη φάση της προετοιμασίας θα βοηθήσει πολύ την επόμενη φάση, εκείνη της «μεταφοράς και επαγωγής». Τέλος, μπορούμε να αναζητήσουμε στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον μας ένα φετινό πρωτάκι και να επιδιώξουμε τα δυο παιδιά να περάσουν λίγο χρόνο μαζί· στη συνάντηση αυτή το μεγαλύτερο μπορεί να δείξει στο δικό μας παιδί τα βιβλία και τα τετράδια της τάξης του και να του αφηγηθεί πώς κύλησε για αυτό η (ομολογουμένως παράξενη φέτος) πρώτη δημοτικού. Το μοίρασμα των εμπειριών και η αλληλεπίδραση με ένα άλλο παιδί που έχει ήδη ολοκληρώσει με επιτυχία τη φάση της μετάβασης μπορεί να λειτουργήσει πολύ θετικά. Η μαθησιακή ετοιμότητα Αναφέροντας τον όρο «σχολική ετοιμότητα» ή «μαθησιακή ετοιμότητα» περιγράφουμε τη διανοητική, συναισθηματική, κοινωνική και σωματική ικανότητα του παιδιού και τις δεξιότητες που έχει αναπτύξει. Με αυτά τα εφόδια μπορεί να επεξεργαστεί τα ερεθίσματα και να αλληλεπιδράσει με το περιβάλλον. Με λίγα λόγια αναφερόμαστε στη φάση της προετοιμασίας του παιδιού, μέσα από την οποία αποκτά ό,τι χρειάζεται για να μπορεί να εξελιχθεί μέσα στο καινούργιο σχολικό περιβάλλον. Στο νηπιαγωγείο εστιάζουμε στο επίπεδο ανάπτυξης των δεξιοτήτων: Λεπτή κινητικότητα, λεξιλόγιο, ικανότητα του νηπίου να ακολουθεί οδηγίες και να τηρεί ρουτίνες, ικανότητες στο παιχνίδι, μνήμη (βραχυπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη). Στο δημοτικό εστιάζουμε στις θεμελιώδεις ακαδημαϊκές ικανότητες: Στη φωνολογική ενημερότητα, στην ανάπτυξη του σημασιολογι-

25 κού και του πραγματολογικού μέρους του λόγου, στην έκταση και στο βάθος των συντακτικών δομών, στην ανακλητική ικανότητα και σε όλες τις σχολικές δεξιότητες ανάγνωσης, ορθογραφίας και αρίθμησης. Η σχολική ετοιμότητα ενός μαθητή διαμορφώνεται μέσα από επίσημες αλλά και ανεπίσημες εμπειρίες εκπαίδευσης. Εμείς, ως γονείς, στο σπίτι μπορούμε να εμπλέκουμε τα παιδιά μας, όποια κι αν είναι η ηλικία τους, σε καθημερινές δραστηριότητες που καλλιεργούν τη λογική σκέψη, εμπλουτίζουν της εμπειρίες, ασκούν τη λεπτή κινητικότητα (απαιτούν κινήσεις ακρίβειας), ασκούν δεξιότητες όρασης, ακοής, μνήμης, απαιτούν την ανάπτυξη του λόγου, την καλλιέργεια του λεξιλογίου και άλλα. Οι παραπάνω δεξιότητες συμβάλλουν καθοριστικά στη σχολική επιτυχία ενός μαθητή. Πότε πρέπει να ανησυχήσω; Αξίζει να κρατάμε στη σκέψη μας πως όλα τα παιδιά δεν αναπτύσσονται με τον ίδιο ρυθμό, συνεπώς και οι δεξιότητες τους δεν εξελίσσονται ακολουθώντας ένα συγκεκριμένο μοτίβο. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ο κάθε μαθητής να προοδεύει σταδιακά, στον δικό του χρόνο, με τη δική του ταχύτητα. Παρόλα αυτά, μπορούμε να αναφέρουμε κάποιες χαρακτηριστικές ενδείξεις δυσκολιών, τις οποίες αν παρατηρήσουμε θα ήταν καλό να ζητήσουμε τη γνώμη ενός ειδικού παιδαγωγού, που θα τις διερευνήσει και θα απαντήσει σε όλες τις ανησυχίες σας και φυσικά θα υποστηρίξει κατάλληλα τον μαθητή, εφόσον χρειαστεί. Οι πρώτες ενδείξεις των δυσκολιών: Δυσκολία στην οργάνωση και ταξινόμηση των πληροφοριών Δυσκολία στις αλληλουχίες (ονομασία ημερών, μηνών, εποχών κ.λπ.) Εύκολη κόπωση Δυσκολία στην ακολουθία σύνθετων οδηγιών (π.χ. «Κλείσε το βιβλίο σου, βάλ' το μέσα στην τσάντα, βάλε παπούτσια και μπουφάν και περίμενέ με στην πόρτα») Εύκολη αποδιοργάνωση–αδυναμία συγκέντρωσης (π.χ. Δεν ολοκληρώνει απλές εργασίες) Χαμηλή αυτοπεποίθηση σε ό,τι αφορά το σχολείο Γίνεται, λοιπόν, εύκολα αντιληπτό πως όταν οι μικροί μαθητές, που ετοιμάζονται για το δημοτικό, υποστηριχθούν με τον κατάλληλο τρόπο από τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς, τα αποτελέσματα μόνο θετικά μπορούν να είναι. Ο παιδικός εγκέφαλος έχει από τη φύση του απίθανες δυνατότητες. Οι όποιες δυσκολίες παρουσιάζει το παιδί (δεξιοτήτων, συναισθηματικές, γνωστικές) μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά με έγκαιρη, στοχευμένη και επιστημονική παρέμβαση. Το απαραίτητο συστατικό της επιτυχίας είναι η υποστήριξη, η ενθάρρυνση και συνεργασία εκπαιδευτικού και γονέων. Καλή μετάβαση!

Η Μαρία Κοκκινιώτη είναι εκπαιδευτικός – ειδική παιδαγωγός. Θα τη βρείτε στο Mindset: Fulfill the Potential. Υποστήριξη Μαθητών και Γονέων, www.mindset.edu.gr

21.04.2021

πι τσί λες

Φορμάκια 5 τεμάχια για νεογέννητο 0-9 μηνών www.hm.com

Ανοιξιάτικα παιδικά ρούχα για ½-10 ετών www.hm.com

5 4

3 Pop backpack, βαμβακερό με αδιάβροχη επένδυση www.bleekerandlove.gr

Κιτ κατασκευής 3D πουλί του Αμαζονίου, από την DJECO www.aliceonboard.gr

6 Η άθληση γίνεται οικογενειακή υπόθεση με το νέο καρότσι CYBEX Zeno, σχεδιασμένο για αθλητικές δραστηριότητες με το παιδί, από την πρωτοποριακή σειρά CYBEX Sport. cybex-online.com/el-gr

Wave, η πρώτη παιδική χαρά του μωρού σας. Λικνίζει, διασκεδάζει, χαλαρώνει. www.inglesina.gr

7 Η ασφάλεια συναντά την τεχνολογία στο βρεφικό κάθισμα αυτοκινήτου CYBEX Aton M i-Size, με το βραβευμένο αξεσουάρ SensorSafe. cybex-online.com/el-gr

-20% Στο παιδικό τμήμα με αγορές άνω των 40€!*

*Ισχύει για αγορές από το παιδικό τμήμα, στα καταστήματα και στο hm.com. Δεν συνδυάζεται με i:co voucher.

Η προσφορά ισχύει από 22-25 Απριλίου

21.04.2021

πι τσί λες 9

8 T-shirt playstation www.zara.com

Φόρεμα ουράνιο τόξο από τη Molo www.bambinifashion.com

13 Ανοξείδωτο μπουκάλι-θερμός «Καρπούζι» από τη Rice www.cosykids.com

Γιγάντιο σοκολατένιο αυγό www.fresh.gr

14 Λάμπα ανανάς Yellow/Green USB από την Goodnight light www.cosykids.com

Aθλητικό παπούτσι με δίχτυ και χρώματα www.zara.com

12 Πασχαλινή λαμπάδα με πλεξιγκλάς στοιχείο www.ioannam.com

15 «Παραμύθια». Βαλιτσάκι παρατηρητικότητας-παζλ από τη Janod www.psichogios.gr

ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΑΛΛΙΩΣ Η JANOD, που αναδείχτηκε TOY BRAND OF THE YEAR

στα φετινά Toys Awards, δημιουργεί παιχνίδια για όλες τις ηλικίες, με τα καλύτερα υλικά και χρώματα, που απογειώνουν τη φαντασία των παιδιών! Και επειδή το Πάσχα είναι μοναδική γιορτή για τα παιδιά, η Janod προτείνει απίθανα παιχνίδια που θα τα ενθουσιάσουν!

Καλό Πάσχα από τη Janod!

ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟΣ ΔΙΑΝΟΜΕΑΣ: ΨΥΧΟΓΙΟΣ Α.Ε.E. Έδρα • Γραφεία: Τατοΐου 121 • 144 52 Μεταμόρφωση Αττικής Τηλ. κέντρο: 210 28 04 800 • Fax: 210 28 19 550 • e-mail: info@psichogios.gr

γ ρ α μ μ ή χ ω ρ ί ς χ ρ έ ω σ η γ ι α π α ρ α γ γ ε λ ί ε ς: 8 0 0 -11- 6 4 6 4 6 4

ΓΙΑΜΙ

21.04.2021

Πασχαλινό τραπέζι για όλη την οικογένεια ΤHΣ ΜΑΡΊΑΣ ΓΡΙΖΆ

ην ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, δεν ξέρουμε ακόμα αν θα καταφέρουμε να κάνουμε Πάσχα στο χωριό ή στο εξοχικό ή αν θα μείνουμε και φέτος στην πόλη. Σε κάθε περίπτωση, το πασχαλινό τραπέζι της Κυριακής θα στρωθεί και θα το απολαύσουμε. Σας προτείνουμε, λοιπόν, μια σαλάτα, ένα κυρίως πιάτο και ένα επιδόρπιο, που θα λατρέψουν μικροί και μεγάλοι! Καλά να περάσετε ό,τι κι αν κάνετε και… καλή όρεξη!

Πασχαλινή σαλάτα: Μια εναλλακτική εκδοχή της Υλικά: 300 γρ. ανάμεικτα λαχανικά 5 μεγάλες φράουλες 100 γρ. ανθότυρο 100 γρ. τυρί κρέμα 50 γρ. ξινομυζήθρα Αλάτι Βαλσάμικο ξίδι Λάδι ½ κ.γ. μέλι 60 γρ. φιστίκια Αιγίνης 3 μικρές αραβικές πίτες Εκτέλεση: Το πρώτο και σημαντικό βήμα σε κάθε σαλάτα είναι να πλύνουμε πολύ καλά τα λαχανικά. (Εμείς χρησιμοποιήσαμε ρόκα και λόλα, πράσινη και κόκκινη. Όμως, στη σαλάτα σας μπορείτε να προσθέσετε και άλλα λαχανικά, αυτά που εσείς επιθυμείτε ή που τρώνε τα μικρά σας, όπως μαρούλι, μαρούλι iceberg, ραντίτσιο, ακόμη και κινέζικο λάχανο). Συνεχίζουμε βάζοντας τα φιστίκια στο μούλτι. Τα κόβουμε τόσο, ώστε να σπάσουν σε μικρά κομματάκια, χωρίς όμως να γίνουν πούδρα. Το επόμενό βήμα είναι να βάλουμε σε ένα μπολ όλα τα τυριά και με τα χέρια να τα ανακατέψουμε πολύ καλά. Επειδή είναι μαλακά, ίσως να μας παιδέψουν λίγο στο ανακάτεμα, οπότε βασικό είναι να φοράμε γάντια. Μόλις τα ανακατέψουμε, τα πλάθουμε σε μικρές μπαλίτσες και τις περνάμε από τα τριμμένα φιστίκια, ώστε να δημιουργήσουμε από πάνω τους μια κρούστα. Αφήνουμε στην άκρη τις μπαλίτσες και συνεχίζουμε με τις αραβικές πίτες. Κόβουμε την καθεμιά σε τέσσερα τριγωνάκια, που τα τοποθετούμε σε λαδόκολλα και τα ψήνουμε για δύο λεπτά στις αντιστάσεις, μέχρι να γίνουν τραγανά. Τα βγάζουμε από τον φούρνο και τα αφήνουμε να κρυώσουν. Συνεχίζουμε με τις φράουλες. Αφού τις πλύνουμε καλά και τους αφαιρέσουμε το κοτσάνι, τις κόβουμε και αυτές στα τέσσερα. Τις αφήνουμε να στραγγίξουν και ξεκινάμε το στήσιμο του πιάτου. Για τη συγκεκριμένη σαλάτα θα χρειαστούμε επίπεδο πιάτο. Στο κέντρο του, τοποθετούμε την πρασινάδα, ενώ περιμετρικά τις φράουλες. Συνεχίζουμε βάζοντας και τα τριγωνάκια περιμετρικά, ενώ από πάνω τους τοποθετούμε τις μπάλες του τυριού. Τέλος, είναι η σειρά του ντρέσινγκ. Σε ένα ποτήρι ρίχνουμε το λάδι, το βαλσάμικο ξίδι και το μέλι και ανακατεύουμε πολύ καλά ώστε να αναμειχθούν. Περιχύνουμε το μείγμα πάνω από τη σαλάτα και γαρνίρουμε με όσο τριμμένο φιστίκι έχει περισσέψει.

21.04.2021

ΓΙΑΜΙ

Αρωματικό κοντοσούβλι κοτόπουλο Υλικά: 500 γρ. φιλέτο μπούτι κοτόπουλο 300 γρ. φιλέτο στήθος κοτόπουλο Ντοματίνια (μεγάλα) 2 πιπεριές Φλωρίνης 1 μικρό κρασοπότηρο ηλιέλαιο Αλάτι 4 κόκκοι μαύρο πιπέρι 1 κ.γ. κάρυ 1 κ.γ. δενδρολίβανο 1 κ.σ. μουστάρδα 1 κρασοπότηρο κόκκινο κρασί πολύ γλυκό 1 κ.γ. πελτέ ντομάτας 10 καλαμάκια για σουβλάκι Εκτέλεση: Το κοτόπουλο μάλλον είναι το πιο αγαπημένο κρέας μικρών και μεγάλων. Σε αυτό το πρωτότυπο πιάτο για την Κυριακή του Πάσχα, το κάνουμε… σουβλάκι! Ξεκινάμε κόβοντας το κρέας σε κομμάτια μεσαίου μεγέθους. Τα τοποθετούμε μέσα σε ένα πυρέξ και ρίχνουμε το κρασί. Αφήνουμε το κρέας να το τραβήξει για περίπου 40 λεπτά. Όσο αναμένουμε, ρίχνουμε μέσα στο γουδί τα μπαχαρικά. Χτυπάμε πολύ καλά το πιπέρι, το κάρυ, το αλάτι και το δενδρολίβανο, ώστε να αναμειχθούν και να γίνουν σκόνη. Αφού τελειώσουμε με τα μπαχαρικά, τοποθετούμε σε πιάτο τη μουστάρδα και τον πελτέ και ανακατεύουμε καλά, μέχρι να γίνουν ένα κόκκινο μείγμα. Μόλις το κρέας απορροφήσει το κρασί, αλείφουμε κομμάτι κομμάτι με το μείγμα της μουστάρδας με ένα πινέλο και τοποθετούμε σε καθαρό σκεύος. Στη συνέχεια, προσθέτουμε τα μπαχαρικά από πάνω και ανακατεύουμε πολύ καλά με τα χέρια μας. Τέλος, προσθέτουμε το ηλιέλαιο και αφήνουμε το κρέας να μαριναριστεί στο ψυγείο για τουλάχιστον τρεις ώρες. Μόλις ολοκληρωθεί το μαρινάρισμα, αφού τα πλύνουμε καλά, κόβουμε τα ντοματίνια στη μέση και τις πιπεριές σε κομμάτια. Έπειτα, παίρνουμε ένα μεγάλο κομμάτι κρέας για βάση και το περνάμε στο καλαμάκι. Από πάνω τοποθετούμε ένα ντοματίνι, κρέας, 2 κομμάτια πιπεριά και πάλι κρέας. Συνεχίζουμε με αυτή τη διαδικασία μέχρι να τελειώσει το κρέας. Σε περίπτωση που ανάψουμε κάρβουνα, ψήνουμε σαν καλαμάκια κοτόπουλο, αλλιώς ψήνουμε σε καλά προθερμασμένο φούρνο στους 180o C πάνω σε σχάρα για 35 λεπτά (Προσοχή, θα βγάλει κάμποσο ζουμί). Αν, πάλι, έχουμε στον φούρνο μας βάση για κοντοσούβλι ή αν έχουμε ψησταριά, ψήνουμε εκεί. Συνοδεύουμε με πατάτες ψητές και λιωμένο φρέσκο βούτυρο από πάνω τους!

Σπιτικό παγωτό μπανάνα μπισκότο

Κλείνουμε το πασχαλινό μας γεύμα με την πιο απολαυστική συνταγή για σπιτικό παγωτό! Υλικά: 1 πακέτο μπισκότα, τύπου πτι μπερ 1 γάλα ζαχαρούχο 1 βανιλίνη ή εκχύλισμα βανίλιας 2 μπανάνες 8 μπισκότα γεμιστά 1 συσκευασία σταγόνες κουβερτούρας 500 γρ. κρέμα γάλακτος πλήρης Εκτέλεση: Κόβουμε τις μπανάνες σε ροδέλες, τις τοποθετούμε σε λαδόκολλα, αφήνοντας κενό ανάμεσά τους, και τις βάζουμε στην κατάψυξη για τουλάχιστον τρεις ώρες. Καλύπτουμε με μεμβράνη ένα μεγάλο πυρέξ (ή δύο μικρότερα) και τοποθετούμε τα πτι μπερ ως βάση. Σε μπολ αδειάζουμε τις σταγόνες κουβερτούρας, θρυμματίζουμε τα γεμιστά μπισκότα και αναμειγνύουμε. Στον κάδο του μίξερ, ρίχνουμε την κρέμα γάλακτος και ανακατεύουμε σε δυνατή ταχύτητα μέχρι να φτιάξουμε μια απαλή σαντιγί. Προσοχή, δεν θέλουμε τη σαντιγί σφιχτή, καθώς θα μας χαλάσει το αποτέλεσμα. Μόλις σχηματιστούν ελαφρές κορυφές, προσθέτουμε το ζαχαρούχο γάλα και τη βανίλια και ανακατεύουμε για περίπου ένα λεπτό. Βγάζουμε τις μπανάνες από την κατάψυξη, τις τοποθετούμε παγωμένες μέσα στο μούλτι, τις κόβουμε μέχρι να γίνουν μικροί σβόλοι και τις ρίχνουμε μέσα στο μπολ με τη σαντιγί, μαζί με τις σταγόνες κουβερτούρας και τα θρυμματισμένα μπισκότα. Με τη βοήθεια μιας μαρίζ, ανακατεύουμε με αργές κυκλικές κινήσεις, ώστε να μη χάσουμε τον όγκο της σαντιγί και ταυτόχρονα να απλώσουν τα υλικά σε όλο το μείγμα, που πρέπει να είναι μαστιχωτό. Έπειτα, το ρίχνουμε στο πυρέξ με τα πτι μπερ και καλύπτουμε με τα υπόλοιπα μπισκότα του πακέτου. Τοποθετούμε το πυρέξ στην κατάψυξη για τουλάχιστον δώδεκα ώρες. Πριν καταναλώσουμε το παγωτό, το αφήνουμε να έρθει σε θερμοκρασία περιβάλλοντος.

Η Μαρία Γριζά είναι από μικρή λάτρης του γέλιου και του καλού φαγητού. Δεν μπορεί να αντισταθεί στα γλυκά και ιδιαίτερα στη σοκολάτα. Είναι επίσης συνδημιουργός των dish_makers! Για περισσότερες συνταγές ακολουθήστε το dish_makers στο Instagram!

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

21.04.2021

Μαρία Παπαγιάννη: Και τα δύσκολα είναι κομμάτι της ζωής των παιδιών ΤHΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ

α Χρυσά Κουπιά, το νέο βιβλίο της Μαρίας Παπαγιάννη, μιας από τις πιο σημαντικές σύγχρονες παρουσίες στην ελληνική παιδική και νεανική λογοτεχνία, είναι ένα μυθιστόρημα που διαδραματίζεται ένα καλοκαίρι σ' έναν μυστηριώδη τόπο, όπου οι άνθρωποι πιστεύουν σε θρύλους και δεν ταράζουν τα φαντάσματα του παρελθόντος. Ώσπου ξαφνικά καταφτάνουν δυο μικρά κορίτσια και τα πράγματα στο χωριό αλλάζουν… Το βιβλίο έχει τη στόφα του κλασικού και είναι ίσως ό,τι πιο ωραίο έχει γράψει μια συγγραφέας που πάντοτε γράφει παραπάνω από ωραία. Με ταξίδεψε, ταυτίστηκα με διάφορες καταστάσεις λόγω παιδικών

μου βιωμάτων, έκλαψα πολύ, μα τελικά η ανάγνωσή του, και ιδιαίτερα το τέλος του, λειτούργησε λυτρωτικά. Κι έπειτα το διάβασε και η δεκάχρονη κόρη μου, που το προσέγγισε με άλλο βλέμμα και προφανώς με διαφορετικές προσλαμβάνουσες· έτσι μας δόθηκε, μέσα από αυτό τον κοινό αναγνωστικό τόπο, η ευκαιρία για ουσιαστικές και διόλου εύκολες συζητήσεις. Όλη αυτή η εμπειρία, γιατί περί εμπειρίας πρόκειται το βιβλιοταξίδι με τα Χρυσά Κουπιά, με οδήγησε και σε μια κουβέντα με τη συγγραφέα, που, μέσα από μια εκ βαθέων εξομολόγηση, έχει πολλά να πει, σε μικρούς και μεγάλους. Μαρία, καλησπέρα και ευχαριστώ που θα μου μιλήσεις για τα Χρυσά Κουπιά. Πώς θα χαρακτήριζες αυθόρμητα, με λίγες λέξεις, το τελευταίο σου βιβλίο;

Να σου πω την αλήθεια δυσκολεύομαι πάντα να χαρακτηρίσω κάτι δικό μου. Μπορώ να σου πω μόνο πως αγάπησα πολύ τα παιδιά που κατοικούν σ' αυτό το βιβλίο, αλλά και τους άλλους, τους μεγάλους. Έχοντας μεγαλώσει σε επαρχία, θυμάμαι ότι στους μικρούς τόπους, παλιά, οι άνθρωποι μοιράζονταν λύπες και χαρές. Και οι αγκαλιές γιάτρευαν τους φόβους. Τώρα ο καθένας διαχειρίζεται μόνος του τους ίσκιους του. Στη μεγάλη πόλη, τα κορίτσια δεν μιλούν για το πρόβλημα, στο χωριό, όμως, όσο και να προσπαθούν να το κρύψουν, γίνονται κρίκοι μιας άλλης κοινωνικής αλυσίδας. Και τα κρυφά φανερώνονται καθώς μοιράζονται οι ιστορίες. Πότε και υπό ποιες συνθήκες συνέλαβες την ιδέα; Πώς τη δούλεψες και πώς την εξέλιξες; Ήξερες εξαρχής πως ήθελες

21.04.2021

να γράψεις ένα εφηβικό μυθιστόρημα μαγικού ρεαλισμού ή σε οδήγησε εκεί η ίδια η ιστορία; Η συγκεκριμένη ιστορία πέρασε από πολλά κύματα. Ήξερα πως ήθελα να μιλήσω για το αδιέξοδο που αντιμετωπίζουν οι δυο ηρωίδες. Τα δυο κορίτσια με συντρόφευαν για πολύ καιρό. Είχα γράψει πολλές σελίδες για την καθημερινότητά τους στην πόλη που τελικά δεν τις χρησιμοποίησα, αλλά με κάποιον τρόπο με βοήθησαν γιατί τις γνώρισα καλύτερα. Ήξερα πως ήθελα τη μαμά τους δίπλα τους· όχι να τους συμβουλεύει και να τους εξηγεί τα δύσκολα, αλλά να τους τα δείχνει. Σκέφτηκα να έχει περάσει μια αντίστοιχη απώλεια όταν ήταν μικρή, κι αντί να το εξομολογείται να το ανακαλύπτουν τα κορίτσια διαβάζοντας το ημερολόγιο που κρατούσε στην ηλικία τους. Η μαμά τους έφυγε από το χωριό για να «σωθεί» ενώ τα κορίτσια επιστρέφουν σ' εκείνο τον τόπο και λύνουν τους παλιούς κόμπους. Είναι η δική μου εμμονή πως όλοι είμαστε παιδιά πολλών ιστοριών και πως μ' έναν τρόπο κουβαλάμε το παρελθόν των δικών μας. Όλα αυτά, όμως, δεν είναι εύκολα, δεν είναι ένα κι ένα κάνουν δύο. Ο μαγικός ρεαλισμός είναι κομμάτι της παιδικής σκέψης. Εκεί, όπως και στα όνειρα, κατοικούν θαύματα και γκρεμοί. Θέλεις να μας πεις με λίγα λόγια την ιστορία σου, χωρίς φυσικά να μας αποκαλύψεις όσα δεν πρέπει… Το θέμα είναι η απώλεια. Όταν ένα κομμάτι μιας οικογένειας νοσεί, όλοι αρρωσταίνουν κι όλοι προσπαθούν να ξαναβρούν το νήμα με μια κανονικότητα. Όταν ο μπαμπάς αρρωσταίνει, η μαμά δεν μπορεί να είναι χαρούμενη και τα παιδιά επίσης φοβούνται, ανησυχούν αλλά κι ελπίζουν. Όλοι καλούνται να παίξουν έναν νέο, άγνωστο ρόλο. Η μαμά στέλνει τα κορίτσια στον παππού τους που δεν γνωρίζουν, σ' έναν τόπο που δεν έχουν ξαναπάει ποτέ. Είναι η πρώτη φορά που η οικογένεια χωρίζει και τίποτα δεν είναι το ίδιο. Τα κορίτσια σιγά σιγά θα γνωρίσουν το χωριό, θα συνδεθούν με τους κατοίκους του και θα ζήσουν μικρά θαύματα, όπως είναι οι φιλίες, ο πρώτος έρωτας, η επαφή με τη φύση και τα ζώα. Κι έτσι σιγά σιγά θα μεγαλώσει ο κόσμος τους, θα αγαπήσουν τον καινούριο τόπο και θα καταλάβουν ότι και το άγνωστο εξημερώνεται και ότι η ζωή έχει πολλά δωμάτια που τα κατοικούν πολλοί και διαφορετικοί άνθρωποι. Το βιβλίο αγγίζει, μεταξύ πολλών άλλων, δυο «δύσκολα» θέματα: την ασθένεια και τον θάνατο και το πώς τα αντιλαμβάνονται τα μικρά παιδιά. Δεν «φοβήθηκες» να καταπιαστείς με αυτά; Ρωτώ, γιατί η πλειονότητα των σύγχρονων εφηβικών μυθιστορημάτων αποτελείται από -επίτρεψέ μου την έκφραση- πιο εύκολα, πιο εύπεπτα κείμενα. Και τα δύσκολα είναι κομμάτι της ζωής των παιδιών. Η μεγάλη μου δυσκολία ήταν ο τρόπος που θα μιλήσω γι' αυτά. Επέλεξα να τα δω όλα μέσα από την ψυχοσύνθεση των παιδιών. Τα παιδιά πάντα φοβούνται για την υγεία των γονιών τους. Έχω δει πολλά παιδιά να μη μιλούν, αλλά να κοιτούν με τρόμο τους γονείς τους που πίνουν και μεθούν. Τα παιδιά γνωρίζουν τα τραύματα των μεγάλων και πολλές φορές ενοχοποιούνται όταν δεν μπορούν να τους βοηθήσουν. Νομίζω πως σε ανυπέρβλητες δυσκολίες τα παιδιά πάντα αναρωτιούνται «φταίω;» Αυτό που τα σώζει είναι η πίστη τους πως, αν το προσπαθήσουν πολύ, θα το καταφέρουν.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Έτσι, ένας μικρός ήρωας του βιβλίου, ο Βαγγέλης, προσπαθεί να σώσει τον θείο και κηδεμόνα του από το ποτό. Δεν φοβήθηκα καθόλου να μιλήσω για δύσκολα θέματα, φοβήθηκα μήπως χαθώ μέσα στη θλίψη και δεν καταφέρω να βρω τον δρόμο που θα τους βοηθήσει να βγουν από τον λαβύρινθο. Καθώς έγραφες το βιβλίο, βίωσες στην προσωπική σου ζωή και την ασθένεια και τον θάνατο. Για όσους δεν το γνωρίζουν είσαι σύζυγος του Θάνου Μικρούτσικου, που έφυγε από τη ζωή καθώς έγραφες το βιβλίο σου, ενώ λίγο αργότερα έχασες και τον πατέρα σου. Η συγγραφή λειτούργησε παρηγορητικά ή σε δυσκόλεψε; Πόσο άφησες την προσωπική σου εμπειρία να εισβάλει στο γραπτό σου; Χωρίς να το έχω αποφασίσει πως θα μιλήσω για τις δυσκολίες που περνούσα εγώ την εποχή που έγραφα, τελικά για άλλη μια φορά κατάλαβα πως δεν γίνεται παρά να γράφεις για σένα. Σ΄ αυτό το βιβλίο με βλέπω παντού. Στην απόγνωση της μητέρας, στην αγωνία των κοριτσιών, στη συντριβή του δέντρου που στέκει μόνο του όρθιο ενώ ξερίζωσαν όλα τα υπόλοιπα δέντρα δίπλα του. Ευγνωμονώ για άλλη μια φορά τον Θάνο, που με παρότρυνε και στις δυσκολότερες στιγμές να μη σταματήσω να «υποδύομαι» μια κανονικότητα. Το βιβλίο δεν ήταν φάρμακο να με γιατρέψει· ήταν όμως σαν ένας μικρός ψίθυρος, γράφω, σκέφτομαι, θα ξημερώσει. Στην αφήγησή σου χρησιμοποιείς θρύλους, παράξενες ιστορίες που εξυπηρετούν την οικονομία του κειμένου, αλλά του προσδίδουν και μια μαγική διάσταση. Χρησιμοποίησες αφηγήσεις που έχεις ακούσει ή δημιούργησες τις δικές σου; Πάντα με γοητεύουν οι θρύλοι και οι παράξενες ιστορίες. Πριν ξεκινήσω το μυθιστόρημα, στο γραφείο μου είχα τον πρώτο τόμο του έργου του Φρέιζερ Χρυσός Κλώνος, μια μελέτη των αρχαίων λατρειών, τελετουργιών και μύθων. Γι' αυτό και ονόμασα το βιβλιοπωλείο-στέκι των παιδιών «Χρυσός κλώνος». Εκεί τα παιδιά θα ακούσουν από την Ολίβια για πρώτη φορά να τους μιλάει για τη στενή σχέση που έδενε παλιά τους ανθρώπους με τα δέντρα. Αυτή η μικρή διήγηση είναι για τα παιδιά μια πόρτα σ' έναν άλλον κόσμο. Κι εγώ έχω εμπιστοσύνη στη ματιά των παιδιών.

33 Γέλασα πολύ με κάτι που μου είπε μια δασκάλα: «Τώρα, με τόσο μεγάλη δόση υπολογιστή, πολλά παιδιά αποζητούν τα βιβλία». Νομίζω πως αυτό που θέτεις είναι τεράστιο θέμα. Όταν ήμουνα μαμά μικρών παιδιών, αυτό που έκανα ήταν να πηγαίνουμε μεγάλες βόλτες στην εξοχή. Το έκανα όμως γιατί κι εγώ περνούσα ωραία. Στο σπίτι μας επιδιώκαμε να είμαστε μαζί με τα παιδιά και να μοιραζόμαστε τα πάντα. Τα παιδιά συμμετείχαν στα τραπέζια και στις κουβέντες, τα παίρναμε μαζί μας σε συναυλίες και θέατρα, γνώριζαν τους φίλους μας και ήταν συνομιλητές τους. Από την άλλη, όλοι είμαστε παιδιά μιας εποχής όπου πρωταγωνιστούν οι υπολογιστές, το διαδίκτυο, η εύκολη και γρήγορη πληροφόρηση. Νομίζω πως ο καθένας πρέπει να βρίσκει τη σωστή δόση για όλα. Με τρομάζουν παιδιά κλεισμένα στο σπίτι, απομονωμένα. Κανένας υπολογιστής, αλλά και κανένα βιβλίο δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη ζωή. Θέλω να κλείσω με μια προσωπική ερώτηση. Πώς είναι η ζωή χωρίς τον Θάνο Μικρούτσικο; Πόσο βάρος κουβαλάει η τεράστια κληρονομιά που σου έχει αφήσει να διαχειριστείς και πώς θα μπορέσεις, με όλους εμάς στο πλευρό σου, να τη μεταλαμπαδεύσεις και στις επόμενες γενιές; Είχα την τύχη να μοιραστώ πολλά χρόνια της ζωής μου με τον Θάνο, μεγάλο δημιουργό, υπέροχο παραμυθά και οραματιστή. Αλλά πάνω απ' όλα έναν ακούραστο αγωνιστή. Για τα καθημερινά και για τα μεγάλα. Για τη δουλειά του και για τις ιδέες του. Αυτό το πάθος του το έχει μπολιάσει και στις δικές μας ζωές. Και θέλω να πιστεύω πως κάποια στιγμή όλοι μας θα βρούμε τον δρόμο. Αυτό που ονειρεύομαι είναι να συνεχίσει ο Θάνος να συνομιλεί με τους νέους ανθρώπους που αγαπούσε τόσο πολύ. Άλλωστε ο ίδιος δεν σταμάτησε να έχει το χάρισμα της νεότητας ως το τέλος. Τη στιγμή που ανέβαινε στη σκηνή, αλλά και τις πολλές καθημερινές στιγμές που μας παρέσυρε να δούμε στον ορίζοντα έναν άλλον κόσμο που θα χαμογελάει.

Γιατί θα πρότεινες σε ένα παιδί να διαβάσει το βιβλίο αυτό; Σε όλα τα παιδιά θα πρότεινα να διαβάζουν βιβλία που απολαμβάνουν. Και στα παιδιά που γνωρίζω λέω πως δεν αρέσουν σε όλους τα ίδια βιβλία. Μακάρι, λοιπόν, τα Χρυσά κουπιά να συναντήσουν παιδιά που θα τα αγαπήσουν, παιδιά που θα συνομιλήσουν με τους ήρωές μου και θα καταλάβουν τη διαδρομή τους. Αν ένα παιδί χαρεί την ανάγνωση της ιστορίας μου, θα έχει τους δικούς του, εντελώς προσωπικούς λόγους. Τα βιβλία δεν είναι συνταγές. Όταν όμως είναι αληθινά, μπορούν καμιά φορά να λειτουργούν θεραπευτικά. Και μόνο να γελάσει ένα παιδί με ένα διάλογο των ηρώων μου είναι για μένα δώρο. Πώς πιστεύεις ότι μπορούμε ως γονείς και εκπαιδευτικοί να αντιμετωπίσουμε τη νίκη των νέων τεχνολογιών τόσο ως προς το διάβασμα όσο και ως προς το ελεύθερο παιχνίδι, ιδιαίτερα εν μέσω πανδημίας και από τα μέσα του δημοτικού και έπειτα.

Η Μαρία Παπαγιάννη είναι υποψήφια για το Διεθνές Βραβείο H.C. Andersen 2022 και Πρέσβειρα για το Παιδικό Βιβλίο για τη διετία 2021-2022. Το βιβλίο της Χρυσά Κουπιά κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη και απευθύνεται σε παιδιά από 9 ετών.

ΠΑΙΖΟΝΤΑΣ

21.04.2021

Ανοιξιάτικες Τέχνες ΤΗΣ ΜΥΡΤΏΣ ΧΡΥΣΑΝΘΟΠΟΎΛΟΥ

ια αχτίδα φωτός, ένα φρούτο, μια μυρωδιά, χιλιάδες χρώματα! Όλα όσα μας μαρτυρούν πως η άνοιξη είναι εδώ για να μας οδηγήσει στο ζεστό καλοκαιράκι με τρόπο ομαλό. Είναι εδώ για να μας δείξει τον πιο παραγωγικό «χαρακτήρα» της φύσης. Και για να μας αποκαλύψει για άλλη μια φορά τον κύκλο της ζωής και την αναγέννηση. Δεν θα πούμε για το πολύ δύσκολο διάστημα που διανύουμε και το πόσο σημαντικό ρόλο παίζει στην ψυχολογία μας όλη αυτή η φωτολουσία. Θα δούμε πώς όλο αυτό πέρασε και μέσα στις τέχνες και πώς μπορούμε να παίξουμε μαθαίνοντας και να μάθουμε παίζοντας.

Μπορείς να κόψεις όλα τα λουλούδια, αλλά δεν μπορείς να εμποδίσεις τηνΆνοιξη να ‘ρθεί - Pablo Neruda

Άνοιξη (Δάφνις και Χλόη) Jean-Francois Millet

Η Μυρτώ Χρυσανθοπούλου είναι ηθοποιόςμουσικός-μουσικοθεατροπαιδαγωγός.

Μουσική: Ravel - Daphnis et Chloe Suite No. 2 Πίνακας: Άνοιξη (Δάφνις και Χλόη) Jean - Francois Millet Υλικά: Συσκευή αναπαραγωγής ήχου Λίγα λόγια για τον καλλιτέχνη: Ο Ζαν Φρανσουά Μιγέ ήταν Γάλλος ζωγράφος και χαράκτης. Υπήρξε κυρίως ο ζωγράφος των χωρικών. Δραστηριότητα: Αρχικά παρατηρούμε τον πίνακα και λέμε τι βλέπουμε. Μετά λέμε την ιστορία: Μα τι όμορφο, μέσα

στην αναγέννηση της φύσης, να γεννιέται και μια αγάπη ισχυρή, ε; Έτσι συνέβαινε από πολλούς δημιουργούς. Έφτιαχναν ιστορίες αγάπης και όλες για τίτλο είχαν δυο ονόματα. Ρωμαίος και Ιουλιέττα, Ερωτόκριτος και Αρετούσα, Ορφέας και Ευρυδίκη. Και τώρα για μια ιστορία αγάπης θα μιλήσουμε. Μια ιστορία που δεν την ξέρουν πολλοί. Γράφτηκε πριν από πάρα πολλά χρόνια, τον 3ο αιώνα μ.Χ. και ο δημιουργός της ήταν Έλληνας και λεγόταν Λόγγος. Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή. Πριν από πολλά, πολλά χρόνια στο όμορφο νησί της Λέσβου, ζούσαν δύο βοσκοί, ο Λάμων και ο Δρύας. Η ζωή τους κυλούσε ήρεμα στα χωράφια και στα ζώα τους. Μια μέρα, δύο παιδιά, ο Δάφνις και η Χλόη αφήνονται και τα δύο από τους γονείς τους, για να ανατραφούν από τους δύο βοσκούς. Τα δύο παιδιά μεγαλώνουν ευτυχισμένα και ανέμελα μέσα στη φύση βόσκοντας τα κοπάδια τους. Και τα χρόνια περνούν... Τα δυο παιδιά γίνονται πολύ καλοί φίλοι, ενώ έχουν μάθει ήδη από τους δύο άντρες, που είναι πια η οικογένειά τους, ότι δεν είναι αδέρφια. Έτσι, όταν μεγαλώνουν αρκετά, μια άνοιξη, καταλαβαίνουν ότι άρχισαν να αγαπιούνται ακόμα πιο πολύ. Κάτι σαν πεταλούδες στο στομάχι; Κάτι σαν κόμπο στον λαιμό; Κάτι σαν να μην ξέρουν γιατί έχαναν τα λόγια τους; Οι μεγάλοι που ήξεραν καλύτερα το είπαν έρωτα. Σαν τον κύκλο της φύσης είχε κι αυτό μια διαδρομή. Το καλοκαίρι φούντωσε, το φθινόπωρο άρχισαν να έχουν κάποιες δοκιμασίες και δυσκολίες, ο χειμώνας τους χώρισε προσωρινά, για να έρθει όμως πάλι η άνοιξη με τους έρωτές της. Τότε είναι που ο Δάφνις θα βρει πάλι τους πλούσιους γονείς του! Οι δύο ήρωες, παρόλο που τώρα πια έχουν πλούτη, προτιμούν να ζήσουν όπως είχαν μεγαλώσει. Μέσα στην ομορφιά και την ηρεμία της φύσης. Σε αυτήν την όμορφη ιστορία αγάπης βασίστηκε και ο πίνακας αυτός, αλλά και η μουσική του Ραβέλ που ακούσαμε. Έτσι γίνεται με τις σπουδαίες δημιουργίες. Είναι πηγή έμπνευσης και για άλλους καλλιτέχνες. Παιδιά, εσείς ποια άλλη ιστορία αγάπης ξέρετε; Όχι μόνο από τα παραμύθια, αλλά από την ίδια τη ζωή. Τώρα ήρθε η σειρά των γωνιών σας ή του παππού και της γιαγιάς ή του θείου και της θείας να σας αφηγηθούν τη δική τους ιστορία αγάπης. (Η ιστορία του Δάφνι και της Χλόης είναι ελαφρώς παραλλαγμένη, ώστε να είναι κατάλληλη για παιδιά).

Άνοιξη - Pablo Picasso Μουσική: The Beatles - Here Comes The Sun Πίνακας: Άνοιξη - Pablo Picasso Υλικά: Χαρτί Α4, κόλλα, ψαλίδι, παλιά περιοδικά ή παλιά υφάσματα ή ρετάλια από χαρτόνια (γενικά ότιδήποτε υπάρχει που σε άλλη περίπτωση θα κατέληγε στα σκουπίδια), συσκευή αναπαραγωγής ήχου Λίγα λόγια για τον καλλιτέχνη: Ο Πάμπλο Ρουίθι Πικάσο, γνωστός ως Πάμπλο Πικάσο, ήταν Ισπανός ζωγράφος, χαράκτης, γλύπτης, ποιητής, σκηνογράφος και δραματουργός, ένας από τους πιο σπουδαίους ζωγράφους στον κόσμο. Δραστηριότητα: Παρατηρούμε τον πίνακα και λέμε τι βλέπουμε π.χ. μια κατσίκα που τρώει τους καρπούς του δέντρου, μια νέα γυναίκα που προσκυνάει τη φύση ή που απλώς απολαμβάνει την ξεκούρασή της σε αυτήν. Στη συνέχεια, βάζουμε τα υλικά μας πάνω στο τραπέζι και προτρέπουμε τα παιδιά να τα κόψουν όσο πιο γεωμετρικά είναι δυνατόν ή σε ευθείες γραμμές, αν η ηλικία του παιδιού δεν είναι τέτοια και δε γνωρίζει τα σχήματα. Με τα κομμάτια των υλικών που έχουμε στη διάθεσή μας τώρα θα δημιουργήσουμε τον δικό μας πίνακα-κολάζ, βασισμένο σε αυτόν του Πικάσο. Μην ξεχνάτε στο τέλος να βάζετε την υπογραφή σας.

21.04.2021

ΠΑΙΖΟΝΤΑΣ

Άνοιξη - Franz Xaver Winterhalter

Άνοιξη - Giuseppe Arcimboldo Μουσική: Λεωνίδας Μπαλάφας – Άνοιξη Πίνακας: Άνοιξη - Giuseppe Arcimboldo Υλικά: Αλεύρι, νερό, αλάτι, ένα κατσαρολάκι, έναν αβγογδάρτη, ένα φλιτζάνι, ένα δοχείο για να βάλουμε μέσα την έτοιμη κόλλα, ένα φύλλο Α4 ή ένα λεπτό χαρτόνι, πινέλο, διάφορα λουλούδια και αποξηραμένες φλούδες από φρούτα, φύλλα από δέντρα, ένα μολύβι, συσκευή αναπαραγωγής ήχου Λίγα λόγια για τον καλλιτέχνη: Ο Τζουζέπε Αρτσιμπόλντο ή Αρτσιμπόλντι ήταν Ιταλός ζωγράφος, περισσότερο γνωστός για τη δημιουργία φανταστικών προσώπων (πορτρέτων) αποτελούμενων εξ ολοκλήρου από αντικείμενα όπως φρούτα, λαχανικά, λουλούδια, ψάρια και βιβλία. Δραστηριότητα: Παρατηρούμε τον πίνακα και λέμε τι βλέπουμε. Στη συνέχεια, θα φτιάξουμε ένα πρόσωπο (πορτραίτο) από τα φυσικά υλικά που έχουμε συγκεντρώσει. Πρώτα όμως θα φτιάξουμε την αλευρόκολλα (σκοπός αυτής της δημιουργίας είναι να την αφήσουμε στη φύση. Αν θέλουμε απλώς να την κρατήσουμε μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε οποιαδήποτε κόλλα σε ρευστή μορφή. Σε άλλη περίπτωση είναι απαγορευτικό για να μην αφήσουμε αποτύπωμα στο περιβάλλον). Για την αλευρόκολλα: 1. Σε ένα κατσαρολάκι βάζουμε 2 κούπες αλεύρι και 4 κούπες νερό. 2. Βράζουμε σε σιγανή φωτιά. Ανακατεύουμε διαρκώς για να μην κάνει σβόλους ενώ προσθέτουμε και μιάμιση κουταλιά αλάτι. 3. Μόλις το μείγμα γίνει ομοιογενές και πηχτό (σαν πηχτή σούπα) είναι έτοιμο. Με το μολύβι σχεδιάζουμε το πρόσωπο που θέλουμε να δημιουργήσουμε. Στη συνέχεια κολλάμε, με τη βοήθεια του πινέλου, τα υλικά και είναι έτοιμο! Αν θέλουμε, σε μια εκδρομή μας στη φύση, το τοποθετούμε κάπου στο τοπίο!

Μουσική: Το τραγούδι της Άνοιξης - Ελεωνόρα Ζουγανέλη & Ευριπίδης Ζεμενίδης Πίνακας: Άνοιξη - Franz Xaver Winterhalter Υλικά: Συσκευή αναπαραγωγής ήχου Λίγα λόγια για τον καλλιτέχνη: Ο Φράντς Ξαβιέρ Βιντερχάλτερ ήταν Γερμανός ζωγράφος και λιθογράφος γνωστός για τα κολακευτικά πορτρέτα βασιλικών οικογενειών. Δραστηριότητα: Λέμε στα παιδιά τον τίτλο του έργου, συζητάμε μαζί τους αν πιστεύουν πως αυτό το κορίτσι θα μπορούσε όντως να λέγεται «Άνοιξη» και από ποια σημεία-χαρακτηριστικά μπορούμε να το επιβεβαιώσουμε (π.χ. το νεαρό της ηλικίας, τα λουλούδια κ.λπ.) Στη συνέχεια τους διαβάζουμε αυτό το ποίημα του Γιώργου Μυζάλη: Από τα κρύα του χειμώνα σαν περάσεις Θα δεις να ανθίζουνε λουλούδια φοβερά Τις μυρωδιές τους θα γευτείς και θα τα χάσεις Τα χρώματά τους θα σου πάρουν τα μυαλά Είναι η άνοιξη με όλα της τα πλούτη Με τα πουλιά να κελαηδούν εκεί ψηλά Μυρίζει έρωτα, θυμάρι και μπαρούτι Είπα μυρίζει; Εννοώ μοσχοβολά Άνοιξη είναι που σημαίνει ελευθερία Και τα χαμόγελα χαρίζονται αφειδώς Στη φύση γύρω συντελείται πανδαισία Κανείς δε νιώθει και δεν είναι μοναχός Μοναχική βασίλισσά μου αγαπημένη Είναι η άνοιξη με φόρεμα λευκό Από το χέρι μας τραβά και κατεβαίνει Στον καταγάλανο και δροσερό γιαλό. Αφού το διαβάσουμε, ακούμε το τραγούδι του Ευρυπίδη Ζεμενίδη, τα ρωτάμε αν μπορούν να «βρουν» το κορίτσι του πίνακα μέσα στους στοίχους. Στο σημείο αυτό, θέλουμε να τους επισημάνουμε το πόσο αμφίδρομη είναι η επιρροή στις τέχνες ακόμα και αν δεν το καταλαβαίνουμε! Έτσι, λοιπόν, ψάχνουμε περιοδικά ή παλιές φωτογραφίες (π.χ. του παππού και της γιαγιάς) για να βρούμε το δικό μας πρόσωπο της Άνοιξης.

Ανθισμένος Οπωρώνας - Vincent Van Gogh Μουσική: Reborn - Γιώργος Βαρσαμάκης Πίνακας: Ανθισμένος Οπωρώνας - Vincent Van Gogh Υλικά: Χαρτί ακουαρέλας ή μικρό καμβά ή απλό χαρτί Α4, νερομπογιές ή παλέτα με τέμπερες, πινέλο, κυπελλάκι με νερό, συσκευή αναπαραγωγής ήχου Λίγα λόγια για τον καλλιτέχνη: Το όνομά του είναι Vincent Van Gogh, ήταν Ολλανδός ζωγράφος και είναι διάσημος για τις πινελιές του οι οποίες πολλές φορές παρουσιάζουν μια κίνηση. Δραστηριότητα: Λέμε στα παιδιά τον τίτλο του πίνακα και σχολιάζουμε αν πιστεύουν ότι του ταιριάζει ή όχι. Παρατηρούμε τον πίνακα με προσοχή και δίνουμε εμείς έναν άλλο τίτλο που θα μας άρεσε. Μετά συζητάμε όλοι μαζί και προσπαθούμε να φέρουμε στη μνήμη μας άλλες παρόμοιες εικόνες. Το σπίτι μας στο χωριό, το εξοχικό μας ή κάποιο όμορφο μέρος όπου έχουμε πάει διακοπές. Χρησιμοποιώντας φωτογραφίες ως «μοντέλα» ή ακόμα και μόνο τη μνήμη μας, δημιουργούμε τον δικό μας πίνακα ζωγραφικής, υπό τους ήχους της μουσικής που προτείνουμε, και του δίνουμε τον τίτλο που θέλουμε. Μην ξεχνάμε να υπογράψουμε τα έργα μας!

Ο Γάλλος ζωγράφος και γλύπτης Εντγκάρ Ντεγκά είχε πει ότι «Η τέχνη δεν είναι αυτό που βλέπεις, αλλά αυτό που κάνεις τους άλλους να δουν». Οι καλλιτέχνες που γνωρίσαμε σήμερα, είτε είναι ζωγράφοι είτε μουσικοί είτε συγγραφείς, το έχουν καταφέρει αυτό στο μέγιστο. Μια όμορφη, όμως, βόλτα στα ανοιξιάτικα τοπία είναι αρκετή για να μας πείσει ότι η ίδια η φύση, ως δημιουργός, μας κάνει πάντα να βλέπουμε τη θετική διάσταση των πραγμάτων. Καλή μας άνοιξη, λοιπόν, και να μην ξεχνάμε να ονειρευόμαστε!

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ

21.04.2021

Γυναικοκτονία: Το «ανύπαρκτο» έγκλημα

Στη μνήμη του Γιώργου Καραϊβάζ.

ΤHΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ

ο πρόσφατο έγκλημα στη Μακρινίτσα, με θύματα μια νεαρή γυναίκα και τον αδελφό της και φερόμενο ως δράστη τον εν διαστάσει σύζυγο της κοπέλας, ήταν άλλη μια γυναικοκτονία –με μια παράπλευρη απώλεια– που ήρθε να προστεθεί σε μια μεγάλη λίστα δολοφονιών γυναικών από άντρες. Τα τελευταία χρόνια, ο όρος χρησιμοποιείται ολοένα και πιο συχνά, χωρίς, όμως, να είναι ακόμα νομικός, αλλά κοινωνιολογικός. Το κείμενο αυτό έχει στόχο να εξηγήσει τι ορίζεται ως γυναικοκτονία, αλλά και να ευαισθητοποιήσει για ένα σοβαρό και πολυδιάστατο ζήτημα. Πολύτιμο αρωγό μας στη συζήτηση έχουμε την Αγγελική Καρδαρά, δρα Τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ Ε.Κ.Π.Α., Φιλόλογο και Τακτική Επιστημονική Συνεργάτιδα του Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος, επιστημονική υπεύθυνη του Crime & Media Lab–Ομάδας Εργασίας για το Έγκλημα και την Απεικόνισή του στα ΜΜΕ. Τι ορίζεται ως γυναικοκτονία; Για τη χρήση του όρου υπάρχει έντονη αντιπαράθεση μεταξύ πολιτών-χρηστών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Η κ. Καρδαρά επισημαίνει ότι αντιπαράθεση υπάρχει και μεταξύ επιστημόνων σχετικά με την ορθή ή αναγκαία χρήση του, δεδομένου ότι ο όρος

«ανθρωποκτονία», όπως ορίζεται στον Ποινικό Κώδικα, είναι ανεξάρτητος από το φύλο και την ηλικία και συμπεριλαμβάνει θύματα γυναίκες, άντρες και παιδιά. Επομένως, σύμφωνα με μια άποψη, δεν χρειάζεται περαιτέρω διάκριση στον δημόσιο λόγο, εφόσον η γυναικοκτονία δεν ορίζεται (ακόμα) νομικά. Όμως, η ίδια δηλώνει υπέρμαχος της λέξης «γυναικοκτονία». «Όπως γνωρίζουμε», αναφέρει χαρακτηριστικά, «η γλώσσα έχει τεράστια δύναμη και μέσω των γλωσσικών μας επιλογών έχουμε τη δυνατότητα να περάσουμε πολύτιμα μηνύματα στο κοινό, με στόχο την ενημέρωση αλλά και την πρόληψη. Επομένως, η λέξη “γυναικοκτονία” φωτίζει ένα κρίσιμης σημασίας φαινόμενο, που πρέπει να αντιμετωπίσουμε ως κοινωνία χωρίς να κλείνουμε τα μάτια μας μπροστά του. Η ενδοοικογενειακή βία αποτελεί ένα “σκοτεινό/αφανές” έγκλημα που συνήθως αποκτά “ορατότητα” μόνο όταν οδηγεί στην ανθρωποκτονία. Τι γίνεται, όμως, με τον καθημερινό “βασανισμό” γυναικών πίσω από κλειστές πόρτες, με τις μακροχρόνιες, δυσμενέστατες και απειλητικές για την πορεία ζωής τους συνέπειες σε ψυχή και σώμα;» αναρωτιέται. Σύμφωνα με το πρόσφατο άρθρο των ΜΔΕ Εύης Καλούτσου και Marcela Soto «Γυναικοκτονία: Το “ανύπαρκτο” έγκλημα. Παγκόσμια δεδομένα & μια σύγκριση νομικών πλαισίων μεταξύ Ελλάδας και Χιλής», που δημοσιεύθηκε στο τεύχος 14 του CrimeTimes, «ο όρος “γυναικοκτονία” καταγράφηκε πρώτη φορά σε νομικό λεξικό του 1801 ως “femicide” από

τον Joh Corry. Ωστόσο, στη σύγχρονη εποχή αποδίδεται στην Dianna Russell, η οποία τον χρησιμοποίησε για πρώτη φορά το 1976 στο πρώτο Διεθνές Δικαστήριο για τα Εγκλήματα κατά των Γυναικών, υπογραμμίζοντας χαρακτηριστικά ότι “χρειάζεται να φθάσουμε σε μία συναίνεση προκειμένου να περιγράψουμε αυτό το σύνθετο, πολυεδρικό και πολιτισμικά εξαρτώμενο έγκλημα”. Στη συνέχεια, το 2001 στο έργο της “Femicide in Global Perspective” επαναπροσδιόρισε τη γυναικοκτονία ως τη δολοφονία γυναικών με μοναδικό αίτιο το ίδιο τους το φύλο, ορισμός που υιοθετήθηκε παγκοσμίως παρά τις μικρές ή μεγάλες διαφορές τόσο σε νομικό όσο και σε πολιτισμικό επίπεδο». Αξιοσημείωτο επίσης είναι ότι, βάσει του προαναφερθέντος άρθρου, καθημερινά δολοφονούνται παγκοσμίως 137 γυναίκες από ένα αρσενικό μέλος της οικογένειάς τους». Τα παραπάνω στοιχεία καταδεικνύουν τις διαστάσεις του φαινομένου και εξηγούν γιατί ο όρος είναι αναγκαίος στον δημόσιο λόγο. Η κ. Καρδαρά παραθέτει ακόμα τους ορισμούς του European Institute for Gender Equality. Ο γενικός ορισμός μιλάει για «δολοφονίες γυναικών και κοριτσιών εξαιτίας του φύλου τους, που διαπράττονται ή γίνονται ανεκτές τόσο από ιδιώτες όσο και από δημόσιους φορείς». Ο όρος περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τη δολοφονία γυναίκας ως αποτέλεσμα άσκησης βίας από ερωτικό σύντροφο, τον βασανισμό και τη δολοφονία γυναίκας ως αποτέλεσμα μισογυνισμού, τη δολοφονία γυναικών και κοριτσιών

21.04.2021

«για λόγους τιμής», τη στοχευμένη δολοφονία γυναικών και κοριτσιών στο πλαίσιο ένοπλων συγκρούσεων, αλλά και δολοφονίες που συνδέονται με το οργανωμένο έγκλημα. Ο στατιστικός ορισμός της γυναικοκτονίας αναφέρεται στη «δολοφονία μιας γυναίκας από ερωτικό σύντροφο και στον θάνατο μιας γυναίκας ως αποτέλεσμα πρακτικής επιβλαβούς στις γυναίκες. Ως ερωτικός σύντροφος νοείται πρώην ή νυν σύζυγος ή σύντροφος, ανεξάρτητα από το αν έχει μοιραστεί ή μοιράζεται την ίδια κατοικία με το θύμα». Επομένως, υπογραμμίζει η κ. Καρδαρά, ορθώς χρησιμοποιείται και από τα ελληνικά ΜΜΕ η λέξη «γυναικοκτονία», όταν περιγράφει τη δολοφονία γυναικών ως αποτέλεσμα άσκησης βίας από ερωτικό σύντροφο/ σύζυγο/ πρώην σύντροφο/ πρώην σύζυγο. Ο όρος περνά ένα ισχυρό μήνυμα για τη σοβαρότητα του φαινομένου της ενδοοικογενειακής βίας, κρούοντας ένα δυνατό «καμπανάκι κινδύνου» για την προστασία των γυναικών. Γιατί ο όρος δεν γίνεται ευρέως αποδεκτός; Έπειτα από κάθε έγκλημα που χαρακτηρίζεται γυναικοκτονία, παρατηρούνται δημόσιες αντιδράσεις, κυρίως από άντρες, αλλά και από γυναίκες. Γιατί, άραγε, είναι τόσο δύσκολο να γίνει αντιληπτός ο έμφυλος χαρακτήρας ορισμένων εγκλημάτων; Η κ. Καρδαρά θεωρεί ότι η άρνηση είναι πολυπαραγοντική, με τα κοινωνικά στερεότυπα και τις βαθιά ριζωμένες πατριαρχικές αντιλήψεις να διαδραματίζουν έναν σημαντικό ρόλο. Ωστόσο, πιστεύει στη δύναμη της νέας γενιάς, που μπορεί να αλλάξει τα κακώς κείμενα. «Αναγκαία είναι η επένδυση στην παιδεία. Τα παιδιά από την προσχολική κιόλας ηλικία πρέπει να διδάσκονται και να εμβαθύνουν σε έννοιες όπως ο σεβασμός, η ισότητα, τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα και να ενημερώνονται αργότερα, στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, και για την ενδοοικογενειακή βία», τονίζει. Εγκλήματα τιμής Γυναικοκτονίες γίνονταν ανέκαθεν, απλώς ονομάζονταν αλλιώς και δικαιολογούνταν από ένα μέρος της κοινωνίας ως «εγκλήματα πάθους», χωρίς να υπάρχουν ισχυρές κοινωνικές αντιδράσεις, ούτε η αναγκαία κοινωνική καταδίκη από όλους. Η Αγγελική Καρδαρά εξηγεί πως «τα εγκλήματα τιμής, που στρέφονται κατά κύριο λόγο σε βάρος γυναικών, λαμβάνουν χώρα για τη δήθεν “προστασία” οικογενειακών και κοινωνικών κανόνων. Θύματα, σε μικρότερο ποσοστό, είναι και άνδρες. Κυρίως, ομοφυλόφιλοι νεαροί, που –κατά τις άκρως επικίνδυνες λογικές ορισμένων κοινωνιών– αποτελούν το “όνειδος” της οικογένειας, ή άνδρες που δολοφονούνται από πατεράδες, που θεωρούν ότι έχουν εκθέσει “ανεπανόρθωτα” τις κόρες τους. Οι μέθοδοι τέλεσης των παραπάνω εγκλημάτων είναι ειδεχθείς: Άγρια κακοποίηση, θάνατοι από ασφυξία, μαχαιρώματα, κάψιμο με πυρακτωμένο σίδερο, ταφή ενώ το θύμα είναι ακόμα ζωντανό… Στα εγκλήματα τιμής, η γυναίκα γίνεται στόχος προσβεβλημένων συγγενών που λειτουργούν ως “αυτόκλητοι τιμωροί” και “ηθικοί εξαγνιστές”, ενεργώντας συχνά με αφορμή μια αβάσιμη υποψία ή ένα κουτσομπολιό. Μια εγκυμοσύνη εκτός γάμου, μια σχέση με έναν άντρα που δεν εγκρίνει η οικογένεια, ακόμα και η καθυστέρηση επιστροφής από μία έξοδό, οδηγούν στη διάπραξη εγκλημάτων τιμής από άτομα που διαμορφώνουν τη ζωή τους βάσει της στενόμυαλης και επικίνδυνης λογικής “τι θα πει η γειτονιά/ο κόσμος/η κοινωνία”. Όπως δείχνουν οι έρευνες, ακραίες και σκοταδιστικές αντιλήψεις για τη θέση των γυναικών, παρωχημένα ήθη και έθιμα, φυλετικές διακρίσεις και ρατσισμός διαμορφώνουν τη

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ συνείδηση των δραστών και οδηγούν σε εγκλήματα ασύλληπτης αγριότητας». Κοινωνικός στιγματισμός Γιατί, όμως, συχνά, η οικογένεια μιας γυναίκας που κινδυνεύει από βίαιο σύντροφο και καταφεύγει στους γονείς της τη διώχνει και τη στέλνει πίσω στο στόμα του λύκου; Γιατί το «Τι θα πει ο κόσμος;» είναι πιο σημαντικό από την ψυχική και τη σωματική υγεία, ακόμα κι από τη ζωή, της ίδιας της κόρης ή της αδελφής σου; Υπάρχει άγνοια κινδύνου ή φόβος για την κοινωνική κατακραυγή που θα φέρει ένας χωρισμός; Η Αγγελική Καρδαρά αναγνωρίζει ότι ο φόβος του κοινωνικού στιγματισμού, η ντροπή, η οικονομική και συναισθηματική εξάρτηση, ειδικά όταν υπάρχουν παιδιά, τα στερεότυπα και οι βαθιά ριζωμένες κοινωνικές αντιλήψεις, διαδραματίζουν τον δικό τους, αρνητικό, ρόλο. «Σε μία κλειστή κοινωνία, μία γυναίκα-μητέρα χωρίς οικονομική ανεξαρτησία, που μπορεί να έχει υπάρξει θύμα κακοποίησης από τον πατέρα της και στη συνέχεια από τον σύζυγό της (άρα φτάνει στο σημείο να θεωρήσει ότι αυτές οι συμπεριφορές είναι “αποδεκτές”) μπορεί να ανοίξει την πόρτα και να φύγει;» αναρωτιέται. «Η οργανωμένη Πολιτεία πρέπει, με μία ολιστική προσέγγιση, να δώσει διεξόδους. Αναφέρω ενδεικτικά παραδείγματα: Με αύξηση των εκστρατειών ενημέρωσης, με σποτάκια που θα προβάλλονται συχνά στα ΜΜΕ για την πρόληψη, ευαισθητοποίηση και ενημέρωση, με προγράμματα διαχείρισης θυμού για τους δράστες, με προγράμματα για την αντιμετώπιση εξαρτήσεων, με ταχείες ενέργειες για την προστασία των γυναικών που θα κάνουν καταγγελία και βέβαια με εκπαίδευση. Πρέπει, επίσης, να δοθεί λόγος από τα ΜΜΕ σε γυναίκες-θύματα που κατάφεραν να κάνουν μία νέα αρχή και θέλουν να μοιραστούν το δικό τους βίωμα προτρέποντας και άλλες γυναίκες να τολμήσουν να “σπάσουν” τον φόβο και τη σιωπή», υπογραμμίζει.

ΣΕ ΜΊΑ ΚΛΕΙΣΤΉ ΚΟΙΝΩΝΊΑ, ΜΊΑ ΓΥΝΑΊΚΑΜΗΤΈΡΑ ΧΩΡΊΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΉ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΊΑ, ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΊ ΝΑ ΈΧΕΙ ΥΠΆΡΞΕΙ ΘΎΜΑ ΚΑΚΟΠΟΊΗΣΗΣ ΑΠΌ ΤΟΝ ΠΑΤΈΡΑ ΤΗΣ ΚΑΙ ΣΤΗ ΣΥΝΈΧΕΙΑ ΑΠΌ ΤΟΝ ΣΎΖΥΓΌ ΤΗΣ ΜΠΟΡΕΊ ΝΑ ΑΝΟΊΞΕΙ ΤΗΝ ΠΌΡΤΑ ΚΑΙ ΝΑ ΦΎΓΕΙ; Κοιτάμε τη δουλειά μας… Αυτό που επίσης παρατηρείται είναι πως κανείς δεν πέφτει από τα σύννεφα έπειτα από μια γυναικοκτονία. Ακούμε συχνά αυτόπτες ή αυτήκοους μάρτυρες να δηλώνουν π.χ. πως ο δράστης είχε χειροδικήσει ξανά στο παρελθόν, πως η γυναίκα είχε φύγει για να προστατευτεί και πως εκείνος την κυνήγησε, πως από το σπίτι ακούγονταν φωνές… Γιατί φοβόμαστε, ιδιαίτερα στην επαρχία, να καταγγείλουμε ξεκάθαρα έναν βίαιο άνθρωπο; Ή μήπως τον καταγγέλλουμε, αλλά άκρη δεν βγαίνει; Γιατί πρέπει να γίνει φόνος για να μιλήσουμε ως τρίτοι; Η κ. Καρδαρά επισημαίνει πως είναι σημαντικό να ενώσουμε τις φωνές και τις δυνάμεις μας και να καταδικάσουμε απερίφραστα και χωρίς αστερίσκους τη βία κατά των γυναικών. «Η στάση της ευρύτερης κοινωνίας διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο, ώστε να μην καλλιεργείται “γόνιμο” έδαφος για τον δράστη να συνεχίζει ανενόχλητος και ανεξέλεγκτος τις κακοποιητικές συμπεριφορές του. Στο πλαίσιο της “συμμετοχικής αντεγκληματικής πολιτικής”, ο

37 πολίτης οφείλει να έχει έναν ενεργό ρόλο και να μην μένει αμέτοχος θεατής. Έχουν καταγραφεί περιπτώσεις ξυλοδαρμών γυναικών ακόμα και σε δημόσιους χώρους. Επομένως, η μη ανοχή στη βία, η απερίφραστη καταδίκη της από το κοινωνικό σύνολο, είναι απολύτως αναγκαία. Ωστόσο, επειδή τα πράγματα είναι πιο σύνθετα και επειδή υπάρχουν περιπτώσεις όπου το ίδιο το θύμα επιστρέφει στον βασανιστή για μία σειρά λόγων (π.χ. μεγάλη συναισθηματική, ψυχολογική, οικονομική εξάρτηση, φόβος, αυτό-ενοχοποίηση, αδυναμία αντίληψης κινδύνου λόγω ανατροφής σε βίαιο περιβάλλον), η Πολιτεία πρέπει να δώσει τις απαντήσεις της μέσα από ένα αποτελεσματικό προστατευτικό δίχτυ για τις γυναίκες-θύματα, ώστε με το που θα γίνεται η καταγγελία να απομακρύνεται η γυναίκα και τα παιδιά, αν υπάρχουν, από το κακοποιητικό περιβάλλον και να μην μπορεί ο δράστης να την παρενοχλεί. Ας μην ξεχνάμε δε ότι οι κακοποιητικές συμπεριφορές χαρακτηρίζονται από κλιμάκωση, επομένως μπορεί να οδηγήσουν ακόμα και στην πιο ακραίας μορφής βία.», σημειώνει. Μη χαλάσεις το σπίτι σου… Ποια στάση κρατούν, όμως, οι φορείς που είναι υπεύθυνοι να προστατέψουν τη γυναίκα, για παράδειγμα η αστυνομία ή οι εισαγγελικές αρχές; Είναι εκατοντάδες τα παραδείγματα γυναικών –γνωρίζω κάμποσα και προσωπικά– που κατέφυγαν στις Αρχές για να ζητήσουν βοήθεια και η βοήθεια αυτή δεν τους δόθηκε ποτέ. «Άντε, κορίτσι μου, πίσω στον άντρα σου. Μη χαλάσεις το σπίτι σου για ένα μαυρισμένο μάτι», ήταν η φράση που είχε ακούσει πολύ στενή μου φίλη από ΙΑΤΡΟΔΙΚΑΣΤΗ. Τι συμβαίνει, λοιπόν, σε αυτούς τους –ανδροκρατούμενους, ας μη γελιόμαστε– χώρους; «Είναι εξαιρετικά σημαντικό σε κάθε θέση ευθύνης να είναι τοποθετημένα καταλλήλως εκπαιδευμένα πρόσωπα, με την απαιτούμενη κοινωνική ευαισθησία και όλα τα απαραίτητα προσόντα για να καθοδηγήσουν σωστά το θύμα. Φυσικά, είναι απαραίτητη η παιδεία και η εκπαίδευση, μέσω των οποίων θα καταρρίψουμε έμφυλα στερεότυπα και αντιλήψεις που λειτουργούν διαχρονικά σε βάρος των γυναικών. Ήρθε ο καιρός να εστιάσουμε στην ουσιαστική και έμπρακτη ισότητα των φύλων, στον σεβασμό και στην αξιοπρέπεια του ατόμου», υποστηρίζει η κ. Καρδαρά. Υποχρεωτική συνεπιμέλεια; Το έγκλημα στη Μακρινίτσα άνοιξε ξανά τον ασκό του Αιόλου σχετικά με το νέο νομοσχεδίου για την υποχρεωτική συνεπιμέλεια. Μεγάλη μερίδα γυναικών τάσσεται σαφώς κατά του, υποστηρίζοντας –ορθότατα κατά τη γνώμη μου– πως δεν γίνεται να υπάρχει υποχρεωτικότητα χωρίς να εξετάζεται η κάθε περίπτωση μεμονωμένα. Η Αγγελική Καρδαρά αναγνωρίζει με τη σειρά της τη σοβαρότητα του ζητήματος. «Ένα παιδί, υπό ομαλές συνθήκες, έχει αναμφίβολα ανάγκη από την ουσιαστική υποστήριξη και την εποικοδομητική επικοινωνία και των δυο γονιών του», διαπιστώνει. «Ωστόσο, προτεραιότητα όλων πρέπει να είναι η προστασία της ανηλικότητας. Επομένως, κρίνω πως η κάθε περίπτωση, λόγω της συνθετότητας των ζητημάτων και της εξειδικευμένης γνώσης που απαιτείται για τον χειρισμό τους, πρέπει να εξετάζεται ξεχωριστά, με προσοχή και κοινωνική ευαισθησία. Ακόμα και ο λόγος των ανηλίκων πρέπει να λαμβάνεται υπόψη, εφόσον το επιτρέπει η ηλικία τους. Εν κατακλείδι, θεωρώ αναγκαίο να εξετάζεται σε βάθος εάν η σωματική και η ψυχική ακεραιότητα του παιδιού δύναται να τεθεί σε κίνδυνο από τη συνεπιμέλεια», καταλήγει.

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ

21.04.2021

Συναντήσεις με τον πατέρα ΤHΣ ΕΛΕΑΝΝΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ

πατέρας δεν κυοφορεί, δεν τίκτει, δεν θηλάζει. Η συμπεριφορά του, όμως, απέναντι στη μητέρα και στο παιδί είναι καθοριστική για την ψυχοσυναισθηματική εξέλιξή του τελευταίου. Ο πατέρας είναι το πρότυπο του άντρα με το οποίο ίσως ταυτιστεί ο γιος και το πρότυπο του συντρόφου που πιθανόν θα αναζητήσει η κόρη στο μέλλον. Η κοινωνία μας τείνει να θεωρεί (ακόμα) ότι «οι άντρες δεν κλαίνε», ότι είναι συναισθηματικά απόντες, ότι δεν μιλούν εύκολα για όσα νιώθουν ή σκέφτονται. Ωστόσο, το στερεότυπο του απόμακρου πατέρα, εκείνου που αδιαφορεί για τα παιδιά του, έχει αρχίσει, ευτυχώς, να αλλάζει.

Έχουμε τη χαρά να φιλοξενούμε την Κατερίνα Τζωρτζακάκη και τη Γεωργία Τσούμπα, ψυχολόγους, μητέρες και συγγραφείς του βιβλίου Μητρότητα. Η δύναμη στην αδυναμία (Εκδόσεις Τόπος, 2017). Οι δυο τους συνομίλησαν με δεκαεννέα άντρες διαφορετικής ηλικίας και με διαφορετική πορεία ζωής. Μέσα από τις συναντήσεις τους αναδύθηκαν διαφορετικές διαδρομές πατρότητας, που καταγράφηκαν στο νέο τους βιβλίο Συναντήσεις με τον πατέρα. Μέσα από τις σελίδες του αναδύονται ερωτήματα όπως: «Μπορεί τελικά η πατρότητα να είναι εξίσου καταιγιστική, περίπλοκη, απολαυστική ή ενοχική όπως η μητρότητα;» «Πώς ένας πατέρας επηρεάζεται από τη δική του οικογένεια και πώς βρίσκει σήμερα τη δική του ταυτότητα ως γονέας;» «Πώς τελικά διαμορφώνεται ο πατέρας του 21ου αιώνα, ο οποίος καλείται να συνεργα-

στεί με μια σύζυγο εξίσου πολυάσχολη με εκείνον;» Η Γεωργία και η Κατερίνα έθεσαν στους μπαμπάδες συγκεκριμένα ερωτήματα, τα οποία θα βρείτε στο τέλος του βιβλίου τους. Όμως, δεν επέμειναν σε αυτά και άφησαν τον καθένα να ξετυλίξει τη δική του ιστορία και να μιλήσει περισσότερο για ό,τι εκείνος ήθελε. Το βέβαιο είναι πως ακούγοντας με σεβασμό έναν άνθρωπο να μιλά για τη ζωή του, όλα τα στερεότυπα καταρρέουν, ενώ η πατρότητα αναδεικνύεται ως εξίσου σημαντική διάσταση της ανατροφής των παιδιών. Έτσι καλούμαστε να γνωρίσουμε έναν νέο πατέρα ο οποίος γεννιέται μαζί με το παιδί του, τον πατέρα της σύγχρονης εποχής. Προτείναμε στις δύο επιμελήτριες του βιβλίου έναν διαφορετικό τρόπο παρουσίασής του. Όχι μια συνέντευξη, μα ούτε και ένα μονότονο κριτικό κείμενο. Με αφορ-

21.04.2021

μή τη δομή της «Μητρότητας» και ενός διαλόγου που είχαν κάνει μεταξύ τους στο Τaλκ πριν από χρόνια, τους δώσαμε και πάλι την πάσα να συνομιλήσουν μεταξύ τους, ρωτώντας τες απλώς «Πώς από τη μητρότητα φτάσατε στην πατρότητα;» Κατερίνα: Γεωργία, τρία χρόνια πριν κάναμε στο Τaλκ έναν διάλογο για τη μητρότητα, με αφορμή το πρώτο μας βιβλίο, Μητρότητα, η δύναμη στην αδυναμία. Νιώθω πως έγιναν τόσα πολλά από τότε. Βρεθήκαμε σε πολλά μέρη μαζί, γνωρίσαμε πολλούς ανθρώπους, συζητήσαμε οι δυο μας πολύ. Ακόμη και διαφωνήσαμε! Ακούσαμε τότε καλύτερα η μία την άλλη. Ίσως το πιο σημαντικό που έγινε ήταν η δημιουργία του βιβλίου μας Συναντήσεις με τον πατέρα. Το πρώτο μας βιβλίο ήταν η αφορμή για να γνωριστούμε εμείς οι δύο καλά. Το δεύτερο βιβλίο ήταν η ευκαιρία να δούμε με διαφορετικό τρόπο τους άνδρες, τους πατέρες. Γεωργία: Πράγματι το πρώτο μας βιβλίο ήταν η αφορμή για να βαθύνει η φιλία μας. Ταξιδέψαμε και στην επαρχία για να κάνουμε παρουσιάσεις και ήρθαμε ακόμα πιο κοντά. Γνωρίστηκαν οι οικογένειές μας. Της Αγίας Αικατερίνης οι συγγενείς μου μού εύχονται μου να σε χαίρομαι. Η συνεργασία μας ήταν τόσο καλή που δεν μας ήταν δύσκολο να τολμήσουμε κάτι διαφορετικό. Έτσι ζητήσαμε από δεκαεννέα άνδρες να μιλήσουν για την πατρότητα. Για τον ρόλο τους αυτόν, για τη σχέση τους με τους γονείς τους, για τις αλλαγές που φέρνει στο ζευγάρι ο ερχομός ενός παιδιού και πολλά άλλα θέματα. Κατερίνα: Η αλήθεια είναι πως όταν μου έλεγες μεταξύ σοβαρού και αστείου πως το επόμενο βιβλίο μας θα είναι για την πατρότητα, δεν ήμουν και πολύ σίγουρη. Ένιωσα πως ήθελα να ασχοληθούμε με αυτό το θέμα, όταν συνέβη το εξής: Στο κέντρο για παιδιά που είχε μια φίλη μου, ψυχολόγος, ένας πατέρας ξεφύλλισε το βιβλίο μας. Η φίλη μου τον άκουσε να λέει: «Όλα για τις μητέρες, για εμάς τους πατέρες τίποτα!» Δεν περίμενα ένα τέτοιο παράπονο από έναν άνδρα. Κάτι συνέβη μέσα μου, όταν η φίλη μου μου αφηγήθηκε το περιστατικό. Δεν ήθελα να είμαι μέρος μιας μεροληψίας. Γεωργία: Κατερίνα μου, όταν κυκλοφόρησε το πρώτο μας βιβλίο, ένα τέτοιο παράπονο ενός πολύ αγαπημένου μου προσώπου, μου έβαλε την ιδέα. Η γνώμη του έχει βαρύνουσα σημασία για εμένα. Ήταν πολύ πιεσμένος χρονικά και δεν προλάβαινε να διαβάσει το βιβλίο μας. Του ζήτησα να διαβάσει έστω το δεύτερο κεφάλαιο. Η σύζυγός του ήταν έγκυος τότε. «Θεωρούμε πολύ σημαντικό το ρόλο του πατέρα», του είπα. «Ναι, αλλά δώσατε τον λόγο μόνο σε μητέρες», μου απάντησε. Είχε δίκιο. Για το παράρτημα του βιβλίου μας είχαμε ζητήσει από τριάντα δύο μητέρες να μας γράψουν πώς βίωναν τη μητρότητα. Και τότε του είπα γελώντας για να κρύψω την αμηχανία μου: «Περιμένω να γίνεις πατέρας και θα είσαι ο πρώτος που θα μας δώσει συνέντευξη!» Κατερίνα: Γεωργία, ανήκουμε σε διαφορετικές γενιές. Μεγάλωσα τις δεκαετίες του ’80 και του ’90. Η ανατροφή των παιδιών ήταν τομέας της μητέρας τότε. Ο πατέρας έπρεπε να φέρνει χρήματα στο σπίτι. Σπάνια θα πήγαινε να ρωτήσει στο σχολείο για το παιδί του. Θα θυμάσαι το τραγούδι «Είμαι η Μαίρη Παναγιωταρά»! Περιγράφει μια εξοντωμένη μητέρα, που τελικά απεχθάνεται τον άντρα της. Αλήθεια, πώς σου φαίνονται οι σημερινοί μπαμπάδες; Και πώς θυμάσαι τους πατέρες όταν μεγάλωνες; Στο βιβλίο μας ταξιδεύουμε πολύ πίσω στον χρόνο. Έχουμε

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ μια μαρτυρία πατέρα που μεγάλωσε τη δεκαετία του ’50. Και μας πήγε ακόμη πιο πίσω. Μας είπε πως η προγιαγιά του είχε 23 παιδιά! Γεωργία: Όχι μόνο ανήκουμε σε διαφορετικές γενιές, αλλά εγώ μεγάλωσα σε χωριό τις δεκαετίες του ’60 και του ΄70. Στα χωριά τότε οι περισσότερες γυναίκες δούλευαν μαζί με τον άνδρα τους στα χωράφια και τα παιδιά ήταν μαζί τους. Όταν γύριζαν στο σπίτι, η γυναίκα έκανε τις δουλειές και ο άνδρας πήγαινε στο καφενείο. Πολλές φορές βοηθούσαν και τα παιδιά την κουρασμένη μητέρα τους. Οι σημερινοί μπαμπάδες είναι διαφορετικοί, ακόμα και στα χωριά. Ασχολούνται με τα παιδιά τους περισσότερο και θα βοηθήσουν τη σύντροφό τους, ιδίως όταν εργάζεται και εκείνη εκτός σπιτιού. Το είδαμε σε αρκετές συνεντεύξεις νέων πατέρων. Κατερίνα: Όσον αφορά την προετοιμασία του βιβλίου, οι συνεντεύξεις ήταν για εμένα μια αξέχαστη εμπειρία. Μου άρεσε που βρεθήκαμε σε τόσα διαφορετικά μέρη. Πήγαμε σε καφετέριες, σε επαγγελματικούς χώρους, σε σπίτια. Και οι δεκαεννέα πατέρες μάς εμπιστεύτηκαν απόλυτα και μας ανοίχτηκαν με γενναιοδωρία. Δεν θα σου κρύψω πως μου έκανε εντύπωση το γεγονός ότι σχεδόν όλοι μίλησαν για δύο ώρες χωρίς να σταματήσουν, χωρίς να νιώθουν αμηχανία για το γεγονός ότι εξέφραζαν πολύ προσωπικές σκέψεις και συναισθήματα. Εκεί κατέρρευσε μέσα μου το στερεότυπο ότι «ο άνδρας δεν έχει ανάγκη να πει όσα έχει μέσα του». Γεωργία: Ξεκινήσαμε να ετοιμάζουμε αυτό το βιβλίο, όπως και το προηγούμενο, σε μια καφετέρια στον Πειραιά, στο όμορφο Μικρολίμανο. Εκεί μπροστά στη θάλασσα φτιάξαμε τη λίστα με τους πατέρες που θα μας έλεγαν την ιστορία τους και με ενθουσιασμό επικοινωνήσαμε μαζί τους. Όταν δέχονταν, η χαρά μας ήταν απερίγραπτη. Οι συνεντεύξεις κυλούσαν σαν νερό. Είχαν τόσα πολλά να πουν. Δεν καταλαβαίναμε πώς περνούσε η ώρα. Ήταν αρκετές οι φορές που δακρύσαμε κι εμείς μαζί τους. Πριν από αυτές τις συνεντεύξεις πίστευα ότι οι άνδρες ενδιαφέρονται περισσότερο για την καριέρα τους και λιγότερο για την οικογένειά τους. Κατερίνα: Είμαι χαρούμενη γιατί το βιβλίο μας έχει διαφορετικές ιστορίες. Είναι σημαντικό να ακούγονται οι διαφορετικές εμπειρίες. Έχει ξεπεραστεί η ιδέα της «τέλειας οικογένειας». Κάθε οικογένεια έχει τη δική της μοναδικότητα, με καλά στοιχεία και με δυσκολίες. Μιλήσαμε με άνδρες παντρεμένους ή διαζευγμένους. Σε κάποια διαζύγια υπήρχε αποξένωση, σε άλλα όχι. Είχαμε μαρτυρίες από έναν τυφλό πατέρα, αλλά και από έναν πατέρα δύο γιων με ειδικές ανάγκες. Είδαμε, επίσης, πώς αλληλεπιδρά η πατρότητα με το επάγγελμα ενός άνδρα, όταν εργάζεται με παιδιά. Ταξιδέψαμε στη δεκαετία του ’70 στον Πειραιά, όπου σχεδόν όλα τα παιδιά είχαν πατέρα ναυτικό. Είδαμε τις σχέσεις πατέρα-γιου και πατέρα-κόρης… Γεωργία: Με ενθουσιάζει το ότι το βιβλίο μας ξεκινάει με το θαύμα της γέννησης. Ο συγκεκριμένος πατέρας που μίλησε πρώτος ήταν παρών στον τοκετό του παιδιού του. Μας περιέγραψε τα δύσκολα και τα ευχάριστα συναισθήματα που βίωσε τότε. Έπειτα, δεν φανταζόμουν ότι ένας πολύτεκνος πατέρας με πέντε παιδιά θα ένιωθε στις μέρες μας δακτυλοδεικτούμενος. Είχαμε, ακόμα, τη μαρτυρία ενός κατ’ επιθυμία πατέρα με πολλές αποτυχημένες εξωσωματικές, αλλά και μαρτυρίες από πατέρες που έχασαν τη σύζυγό τους. Επίσης, μας συγκίνησε πολύ η μαρτυρία ενός πατέρα που έχασε τον

39 ΟΙ ΣΗΜΕΡΙΝΟΊ ΜΠΑΜΠΆΔΕΣ ΕΊΝΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΊ, ΑΚΌΜΑ ΚΑΙ ΣΤΑ ΧΩΡΙΆ. ΑΣΧΟΛΟΎΝΤΑΙ ΜΕ ΤΑ ΠΑΙΔΙΆ ΤΟΥΣ ΠΕΡΙΣΣΌΤΕΡΟ ΚΑΙ ΘΑ ΒΟΗΘΉΣΟΥΝ ΤΗ ΣΎΝΤΡΟΦΌ ΤΟΥΣ, ΙΔΊΩΣ ΌΤΑΝ ΕΡΓΆΖΕΤΑΙ ΚΑΙ ΕΚΕΊΝΗ ΕΚΤΌΣ ΣΠΙΤΙΟΎ δεκαεξάχρονο γιο του. Νοερά, βρεθήκαμε στη Συρία ακούγοντας την ιστορία ενός πατέρα με καταγωγή από εκεί, που ζει πολλά χρόνια στην Ελλάδα παντρεμένος με Ελληνίδα. Τέλος, ένας πατέρας μας μίλησε για τον θετό γιό του, αλλά και για την απώλεια του δικού του πατέρα σε νεαρή ηλικία. Κατερίνα: Γεωργία, αν κάτι θέλω να κρατήσω από το βιβλίο αυτό είναι η αξία του να ακούς. Όταν ακούμε αληθινά, τα στερεότυπα σιγά σιγά γκρεμίζονται. Είμαι ευγνώμων που είχαμε την ευκαιρία να ακούσουμε, χωρίς να πούμε πολλά. Ακούσαμε, καταγράψαμε, διαβάσαμε ξανά και ξανά τις δεκαεννέα μαρτυρίες και τις επιμεληθήκαμε. Σ’ ευχαριστώ και για αυτό το ταξίδι. Θα ήθελα το βιβλίο μας να ταξιδέψει, να διαβαστεί, να γίνει αφορμή για γόνιμη συζήτηση και προβληματισμό. Να είναι ένα μικρό λιθαράκι για μια κοινωνία όπου οι άνδρες και οι γυναίκες θα συνυπάρχουν με σεβασμό και αγάπη και θα συνεργάζονται. Γεωργία: Συμφωνώ μαζί σου, Κατερίνα μου. Η ειλικρινής διάθεσή μας να ακούσουμε αυτούς τους δεκαεννέα άνδρες χωρίς κριτική μάλλον τους βοήθησε να νιώσουν άνετα και να εκφράσουν με ειλικρίνεια κάποια κομμάτια του εαυτού τους. Φροντίσαμε να μην πιεστούν από τις ερωτήσεις μας. Σε ευχαριστώ πολύ που συμφώνησες για αυτό μας το ταξίδι. Ανυπομονώ για τη συνέχεια!

Tο νέο βιβλίο των Γεωργίας Τσούμπα και Κατερίνας Τζωρτζακάκη Συναντήσεις με τον πατέρα κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Τόπος, σε επίμετρο του Ηλία Κουρκούτα, κλινικού ψυχολόγου, καθηγητή Ψυχολογίας και διευθυντή του Εργαστηρίου Ψυχολογίας και του Διατµηµατικού Μεταπτυχιακού Προγράμματος «Ειδική Αγωγή» στο ΠΤ∆Ε του Πανεπιστημίου Κρήτης.

ΣΤΟΝ ΓΙΑΤΡΟ

21.04.2021

Πανικός. Η μεγάλη εξέγερση μέσα μας ΤHΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ

ψυχίατρος Κώστας Γκοτζαμάνης, γνωστός στους γονείς από το εξαιρετικό σύγγραμμά του Μεγαλώνοντας (με) το παιδί μου (Εκδόσεις Πατάκη, 2014), επιστρέφει με το βιβλίο Πανικός. Η μεγάλη εξέγερση μέσα μας, που μιλάει για τη μάστιγα του 21ου αιώνα, τις κρίσεις πανικού, μια ψυχική επιδημία που εξαπλώνονται ραγδαία στους πληθυσμούς των ανεπτυγμένων κοινωνιών. Έπειτα από πολλά χρόνια δουλειάς με ανθρώπους που υποφέρουν από πανικούς, ο κ. Γκοτζαμάνης καταθέτει με περιεκτικό και εμπεριστατωμένο τρόπο τη δική του επιστημονική θέση και προτείνει μια διαφορετική, αποτελεσματική θεραπευτική προσέγγιση. Το Τaλκ τον συνάντησε και συζήτησε μαζί του τόσο για τις αιτίες της Διαταραχής Πανικού –ιδιαίτερα

σε παιδιά, εφήβους, εγκύους και γονείς– όσο και για τη δική του πρόταση. Καλησπέρα, κ. Γκοτζαμάνη. Χαίρομαι που συναντιόμαστε και πάλι έπειτα από χρόνια. Θέλετε καταρχάς να μας πείτε ποια ήταν η αφορμή να γράψετε το νέο σας βιβλίο και πώς εργαστήκατε; Η εντυπωσιακή αύξηση στη συχνότητα της παρουσίας των κρίσεων πανικού τα τελευταία χρόνια έχει αναδείξει την αδυναμία των παραδοσιακών προσεγγίσεων στην ερμηνεία και στην αντιμετώπιση του φαινομένου. Αποφάσισα, λοιπόν, να καταθέσω στο βιβλίο Πανικός. Η μεγάλη εξέγερση μέσα μας τη δική μου άποψη για την αιτιολογία και τη θεραπεία του πανικού, μια άποψη που διαμορφώθηκε σε μια μακρόχρονη διαδρομή δουλειάς με ανθρώπους που υποφέρουν από αυτή τη διαταραχή. Για το προηγούμενο βιβλίο μου, το Μεγαλώνοντας (με) το παιδί μου, που μάλιστα μόλις επανεκδόθηκε, είχα

την ικανοποίηση να πάρω θετικά σχόλια από πολλούς αναγνώστες, που το βρήκαν απλό και κατανοητό. Στο βιβλίο για τον πανικό είχα την ίδια επιθυμία: Να διαβάζεται εύκολα και ευχάριστα από όλους, ανεξάρτητα από την εξοικείωσή τους με το γνωστικό αντικείμενο. Γιατί, κατά τη γνώμη σας, υπάρχει τόσο ραγδαία εξάπλωση της Διαταραχής Πανικού στις δυτικές κοινωνίες; Η διαπίστωση αυτής της εξάπλωσης, ειδικά στις δυτικές κοινωνίες, μας βοηθάει να καταλάβουμε ότι ο πανικός δεν αποτελεί μια νόσο που κληρονομείται από γενιά σε γενιά, αλλά μάλλον μια κατάσταση που συνδέεται με τις αλλαγές στις συνθήκες ζωής. Ιδιαίτερα η οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας φαίνεται πως οδηγεί αναπόφευκτα στην αύξηση της συχνότητας εμφάνισης του πανικού. Κατά κάποιο τρόπο οι κρίσεις πανικού ταλαιπωρούν συχνότερα ανθρώπους

21.04.2021

που έχουν περισσότερες ευκαιρίες και, άρα, περισσότερες επιλογές ενόψει σημαντικών αποφάσεων. Κατά την άποψή μου, λοιπόν, την οποία παρουσιάζω αναλυτικά στο βιβλίο, ο πανικός εμφανίζεται πάντα, χωρίς καμία εξαίρεση, όταν βρισκόμαστε μπροστά σε ένα δίλημμα και έχουμε να πάρουμε μια σημαντική απόφαση. Ποιον ρόλο πιστεύετε ότι έπαιξε/παίζει/θα παίξει η πανδημία στις κρίσεις πανικού μας; Γιατί ακούω, δυστυχώς, πολλά… Τι θα συμβουλεύατε, με λίγα λόγια, όσους υποφέρουν αυτήν τη στιγμή, μέσα στη γενικευμένη ανασφάλεια που έχει προκαλέσει ο κορονοϊός και δεν μπορούν να βρουν διέξοδο; Ο φόβος της νόσου μπορεί να δημιουργεί καταστάσεις έντονου άγχους, που μπορεί πράγματι να εξελίσσονται σε κρίσεις πανικού. Με τα μέτρα για την αποτροπή της μετάδοσης της νόσου, δηλαδή με τον εγκλεισμό και με την απομόνωση, διακυβεύεται το δικαίωμά μας στη χαρά, καθώς και μια σειρά από διεργασίες που το υποστηρίζουν, όπως το δικαίωμα στην εργασία, η ποιότητα της επικοινωνίας και της κοινωνικότητας, η σχέση μας με τη φύση, η συμμετοχή μας στα κοινά. Θα έλεγα, πάντως, πως μάλλον η κατάθλιψη και το άγχος είναι αυτά που αποτελούν τις συνηθέστερες συνέπειες αυτής της κατάστασης και λιγότερο ο πανικός. Σε κάθε περίπτωση, το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να δημιουργήσουμε δίκτυα αλληλεγγύης, να ζητήσουμε και να προσφέρουμε βοήθεια, δίνοντας ένα καινούργιο νόημα στη σχέση μας με τους δικούς μας ανθρώπους, με τα μέλη της οικογένειάς μας, με τους φίλους, με τους συναδέλφους και με τους γείτονες. Είναι μια ευκαιρία να ανακαλύψουμε ξανά και να επαναφέρουμε στην καθημερινότητά μας την αξία της αλληλεγγύης. Μια και απευθυνόμαστε ως επί το πλείστον σε γονείς και εκπαιδευτικούς, ήθελα να ρωτήσω από ποια ηλικία και έπειτα ο άνθρωπος μπορεί να παρουσιάσει κάποια Διαταραχή Πανικού. Υπάρχουν παιδιά με κρίσεις πανικού; Υπάρχουν έφηβοι με κρίσεις πανικού; Και αν ναι, τι μπορεί να πυροδοτεί το φαινόμενο σε τόσο νεαρή ηλικία και τι πρέπει να κάνει ο φροντιστής; Ο πανικός εμφανίζεται συχνότερα σε περιόδους που χαρακτηρίζονται από σημαντικές αποφάσεις και σχετίζονται με τη μετάβαση σε επόμενη φάση ζωής. Με αυτή την έννοια, είναι πιθανό να εμφανιστεί σε παιδιά, κυρίως σε σχέση με ενδοοικογενειακές συγκρούσεις, όταν για παράδειγμα αισθάνονται ότι θα πρέπει να συμπαραταχθούν με τον έναν από τους δυο γονείς. Στην εφηβεία πάλι, οι κρίσεις πανικού συνδέονται συνήθως με τις πρώτες σημαντικές αποφάσεις της ζωής, που αφορούν την επιλογή επαγγέλματος, σπουδών κ.λπ. Οι φροντιστές των παιδιών και των εφήβων μπορούν να προσφέρουν σημαντική βοήθεια αν καταφέρουν να διερευνήσουν και να ανακαλύψουν μαζί τους ποιο είναι το κεντρικό δίλημμα αυτής της εποχής και να το συζητήσουν ανοιχτά, χωρίς, βέβαια, να προσπαθήσουν να υποβάλουν τις δικές τους προτιμήσεις. Από την άλλη, όμως, οι φροντιστές παιδιών, ιδιαίτερα μικρών παιδιών, είναι άνθρωποι που έχουν ελάχιστο χρόνο για τον εαυτό τους και δυσκολεύονται να ικανοποιήσουν τις επιθυμίες τους. Έτσι παθαίνουν και οι ίδιοι συχνά κρίσεις πανικού. Πώς μπορούν να τις αναγνωρίσουν και τι μπορεί

ΣΤΟΝ ΓΙΑΤΡΟ να τους ανακουφίσει, ώστε να μην πάψουν να είναι λειτουργικοί; Έστω ότι ένας γονιός παθαίνει μια κρίση πανικού μπροστά στο παιδί.. Τι μπορεί να κάνει εκείνη τη στιγμή; Χρειάζεται αργότερα να του εξηγήσει (πάντοτε με βάση την ηλικία του) τι του συνέβη; Η φροντίδα των παιδιών χωρίς ουσιαστική βοήθεια από την κοινότητα αποτελεί ένα δυσβάσταχτο έργο. Όταν αναφέρομαι στη στήριξη από την κοινότητα, εννοώ λιγότερο τις κρατικές παροχές και περισσότερο τη βοήθεια από τα δίκτυα των δικών μας ανθρώπων, των φίλων και της γειτονιάς. Παράλληλα, για τους φροντιστές υπάρχουν καθημερινές απαιτήσεις και υποχρεώσεις που αφορούν την εργασία τους, την προσωπική τους ζωή κ.λπ. Οι φροντιστές των παιδιών έχουν, λοιπόν, να ικανοποιήσουν αντίρροπες επιθυμίες και να ανταποκριθούν με επιτυχία σε πολλούς και διαφορετικούς ρόλους, που ο καθένας τους απαιτεί χρόνο και ενέργεια. Οι ενοχές και οι απογοητεύσεις που συσσωρεύονται σε αυτές τις συνθήκες οδηγούν συχνά στην εμφάνιση κρίσεων πανικού ή σε προσωπική εξουθένωση, το γνωστό μας burn out. Ο πανικός, με την ένταση των συμπτωμάτων του, μας υποχρεώνει σε μια αναδιάταξη των προτεραιοτήτων μας και μπορεί να αποτελέσει μια ευκαιρία να επανεκτιμηθούν οι σχέσεις μας με τους άλλους και, κυρίως, με τον εαυτό μας. Ειδικά στη σχέση μας με τα παιδιά, πρωταρχικό κριτήριο είναι η χαρά: Να χαίρονται να είναι μαζί μας και να χαιρόμαστε να είμαστε μαζί τους. Όταν το καταφέρνουμε αυτό, προσφέρουμε στα παιδιά μας μια πολύτιμη παρακαταθήκη υγιούς ανάπτυξης. Μια άλλη πολύτιμη παρακαταθήκη είναι η ειλικρινής σχέση μαζί τους. Μπορούμε να συζητάμε με τα παιδιά μας για τις δυσκολίες, τις δικές μας και τις δικές τους, και πολλές φορές είναι χρήσιμο να επανερχόμαστε σε αυτές τις συζητήσεις. Δεν με εκφράζει καθόλου η άποψη «Άσ' το, μην το στεναχωρήσω, θα το ξεχάσει». Όμως αυτές οι συζητήσεις θα πρέπει να γίνονται πολύ προσεκτικά, αλλά αυτό νομίζω πως είναι θέμα για μια άλλη δική μας συζήτηση! Είναι πράγματι ένα θέμα που δύσκολα περιορίζεται σε λίγες γραμμές. Το κρατώ και θα επανέλθω σύντομα. Πάμε τώρα στην εγκυμοσύνη. Πώς μπορεί να αντιμετωπίσει μια μέλλουσα μητέρα τη διαταραχή πανικού; Γιατί και αυτό είναι συχνό φαινόμενο… Η εγκυμοσύνη εισάγει σε μια επόμενη φάση ζωής, αποτελεί μια μεταβατική περίοδο ανάμεσα στην εποχή της εργένικης, «ελεύθερης» ζωής και στην εποχή της μητρότητας. Αρκετές γυναίκες βιώνουν αυτή τη μετάβαση διχασμένες ανάμεσα στην επιθυμία τους να αποκτήσουν παιδί και στη δυσκολία τους να αποχαιρετήσουν μια μακρά περίοδο «ξεγνοιασιάς» και «ελευθερίας». Στο σημείο αυτό, μπορεί να σταθούν ατενίζοντας με τρόμο ένα μέλλον που το συνδέουν μόνο με δεσμεύσεις και υποχρεώσεις και αναπολώντας ένα ωραιοποιημένο παρελθόν, από το οποίο επιλέγουν να θυμούνται μόνο τις ευχάριστες στιγμές. Σε αυτές τις συνθήκες εσωτερικής πόλωσης δημιουργείται το πρόσφορο έδαφος για την εμφάνιση του πανικού. Η εγκυμονούσα θα απαλλαγεί από τον πανικό μόνο αν καταφέρει να αμβλύνει αυτή την εσωτερική αντιπαράθεση, εγκαταλείποντας τη λογική του μαύρου-άσπρου ή του όλα ή τίποτα, αν αναγνωρίσει ότι η ζωή της έχει μια συνέχεια και ότι κάθε περίοδος της ζωής έχει τις δικές της προκλήσεις, προκειμένου να είναι η ίδια χαρούμενη και δημιουργική.

41 ΟΙ ΦΡΟΝΤΙΣΤΈΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΏΝ ΈΧΟΥΝ ΝΑ ΙΚΑΝΟΠΟΙΉΣΟΥΝ ΑΝΤΊΡΡΟΠΕΣ ΕΠΙΘΥΜΊΕΣ ΚΑΙ ΝΑ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΘΟΎΝ ΜΕ ΕΠΙΤΥΧΊΑ ΣΕ ΠΟΛΛΟΎΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΎΣ ΡΌΛΟΥΣ, ΠΟΥ Ο ΚΑΘΈΝΑΣ ΑΠΌ ΑΥΤΟΎΣ ΑΠΑΙΤΕΊ ΧΡΌΝΟ ΚΑΙ ΕΝΈΡΓΕΙΑ. ΟΙ ΕΝΟΧΈΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΠΟΓΟΗΤΕΎΣΕΙΣ ΠΟΥ ΣΥΣΣΩΡΕΎΟΝΤΑΙ ΣΕ ΑΥΤΈΣ ΤΙΣ ΣΥΝΘΉΚΕΣ ΟΔΗΓΟΎΝ ΣΥΧΝΆ ΣΤΗΝ ΕΜΦΆΝΙΣΗ ΚΡΊΣΕΩΝ ΠΑΝΙΚΟΎ Ας επιστρέψουμε στο βιβλίο σας, για να κλείσουμε τη συζήτησή μας με αυτό, όπως την ανοίξαμε. Ο «Πανικός», αν και επιστημονικό σύγγραμμα, μπορεί να διαβαστεί από όλους μας. Γιατί θα το προτείνατε ως ανάγνωσμα και κυρίως σε ποιους; Προφανώς, η πρώτη μου ελπίδα είναι ότι θα βοηθηθούν όσοι υποφέρουν από κρίσεις πανικού. Οι συνήθεις παραινέσεις, του τύπου «μην το σκέφτεσαι» ή «διώξε τις λανθασμένες σκέψεις», έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα και οδηγούν στην εμφάνιση συχνότερων και εντονότερων κρίσεων. Πιστεύω ότι θα τους είναι χρήσιμη η δική μου προσέγγιση, τόσο στην ερμηνεία, όσο και στην αντιμετώπιση των κρίσεων. Επιπλέον, το βιβλίο προτείνει έναν τρόπο ανοιχτού εσωτερικού διαλόγου που, κατά τη γνώμη μου, αποτελεί τη σημαντικότερη προϋπόθεση υγείας για όλους τους ανθρώπους και αποτελεί το κεντρικό θέμα του βιβλίου. Οπότε η βαθύτερη προσδοκία μου είναι να βοηθήσει κάθε αναγνώστη, ανεξάρτητα από το εάν υποφέρει ή όχι από κρίσεις πανικού, να δοκιμάσει τη δυνατότητα να έχει μια νέου τύπου σχέση με τον εαυτό του, για να μπορεί να είναι ευχαριστημένος και δημιουργικός.

Το βιβλίο του Κώστα Γκοτζαμάνη Πανικός. Η μεγάλη εξέγερση μέσα μας κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη.

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

21.04.2021

βιβλίο

Κάθε βιβλίο είναι κι ένα όνειρο που κρατάς στα χέρια σου - Neil Gaiman

ΤΗΣ ΠΕΛΙΩΣ ΠΑΠΑΔΙΑ Το κουνελάκι αναλαμβάνει να διοργανώσει το πασχαλινό πικ νικ του δάσους και θέλει να ετοιμάσει τα πάντα τέλεια. Όμως έχει τόσες δουλειές, που τρέχει και δε φτάνει κι όλο και κάτι ξέχασε να κάνει. Το βιβλίο «Μια πασχαλινή έκπληξη για το κουνελάκι», της Λίλι Μάρεϊ, (Εκδόσεις Ψυχογιός, απόδοση Ράνια Μπουμπουρή) είναι μια χαρούμενη, γιορτινή, εικονογραφημένη ιστορία με παραθυράκια, πολλούς φίλους και δώδεκα κρυμμένα αβγά, ιδανική για μικρά χεράκια και ματάκια που τους αρέσει να… ψάχνουν και να βρίσκουν. Ο Λουέλιν και η Έβελιν μαζεύουν εκπληκτικά πράγματα μέσα σε γυάλινα δοχεία· ουράνια τόξα, τον ήχο της θάλασσας, τον άνεμο ακριβώς προτού αρχίσει να χιονίζει. Κι όταν παίρνουν τα βάζα στα χέρια τους, θυμούνται όλα όσα έχουν δει και κάνει μαζί. Όμως η οικογένεια της Έβελιν μετακομίζει. Θα μπορέσουν οι πρωταγωνιστές μας να συνεχίσουν τη μαγική τους συλλογή και τη φιλία τους, μακριά ο ένας από τον άλλο; Το πανέμορφα εικονογραφημένο βιβλίο «Σ' ένα βάζο μέσα» της Ντέμπορα Μαρσέρο (Εκδόσεις Μεταίχμιο) για παιδιά από 3 ετών, αποθεώνει τη δύναμη των αναμνήσεων και τη μαγεία της φιλίας. Εγώ είμαι εγώ κι εσύ είσαι εσύ. Είμαστε «Ίδιοι μα τόσο διαφορετικοί». Το βιβλίο του Καρλ Νιούσον (εκδόσεις Μίνωας) είναι μια υπέροχα εικονογραφημένη από την Κέιτ Χίντλεϊ έκδοση, που καλεί τα παιδιά από 3 ετών να ανακαλύψουν με χιούμορ τις ομοιότητες και τις διαφορές τους, μέσα από μια τρυφερή προσέγγιση όλων των ξεχωριστών χαρακτηριστικών του καθενός μας. Από τις εκδόσεις Ίκαρος κυκλοφορεί το βιβλίο των πολυβραβευμένων δημιουργών Julia Donaldson και Axel Scheffler «Ο Ζογκ και οι ιπτάμενοι γιατροί», σε μετάφραση του Φίλιππου Μανδηλαρά, με τις ομοιοκαταληξίες και την εικονογράφηση να ενώνονται για μια ακόμη φορά με τρόπο καταπληκτικό! Η πριγκίπισσα Μαργαριταρένια, ο ιππότης Σεζένια και φυσικά, ο δράκος Ζογκ, το αξιόπιστο «αεροπορικό ασθενοφόρο» τους, είναι οι ιπτάμενοι γιατροί σε αυτή την πρωτότυπη συνέχεια της πρώτης ιστορίας. Σε κάθε ατύχημα, πονόδοντο ή απλό βήχα, η ομάδα φτάνει στην ώρα της και τους θεραπεύει όλους. Υπάρχουν πολλά πράγματα να κάνουν και πολλά ζώα να φροντίσουν: μια γοργόνα που έχει καεί από τον ήλιο, έναν θλιμμένο μονόκερο και ένα λιοντάρι που δεν σταματάει να φταρνίζεται. Μπορεί, όμως, μια πριγκίπισσα να είναι γιατρός; Ο βασιλιάς και θείος της Μαργαριταρένιας δεν συμφωνεί, μέχρι που αρρωσταίνει ο ίδιος.

PO CAR

Σπάρτη

POS

TAL

Ίδρυμα Παναγιώτη & Έφης Μιχελή www.michelisfoundation.gr Εκδοτικός Οίκος Μέλισσα www.melissabooks.com

Ο κορονοϊός έχει εγκατασταθεί στη ζωή μας και μαζί του και οι συζητήσεις περί εμβολίων. Τα μικρά παιδιά, ούτως ή άλλως, έρχονται συχνά σε επαφή με... βελόνες μια και ο εμβολιασμός τους είναι τακτικός. Το βιβλίο «Νίκησε τον ιό με ένα εμβόλιο», της Ελοΐζ ΜακΓκρέγκορ (Εκδόσεις Ψυχογιός) είναι ένας οδηγός για να μάθουν οι μικροί αναγνώστες από 3 ετών τι είναι τα εμβόλια, πώς μας βοηθούν να είμαστε υγιείς και ασφαλείς, πώς συνεργάζονται επιστήμονες από όλο τον κόσμο για να τα φτιάξουν εμβόλια και ποια είναι η διαδικασία του εμβολιασμού.

λία ιβ β ά ικ ιδ α π ά ικ δ α ν ο M ! ν υ ο ίζ ρ ω χ ε ξ υ ο π ίς ε ραφ γ γ υ σ ς υ ο ν έ ξ ι α κ ς ε ν από Έλλη

Sophie Blackall ΑΝ ΕΡΧΟΣΟΥΝ ΣΤΗ ΓΗ Τι μπορεί να έγραφε ένα παιδί αν έστελνε ένα γράμμα σε έναν εξωγήινο; Αν ερχόσουν στη Γη, θα ήθελα να ξέρεις ότι... Όλοι μαζί μοιραζόμαστε αυτό τον γαλαζοπράσινο πλανήτη. Είναι ο μόνος που έχουμε, οπότε θα πρέπει να τον φροντίζουμε. Και ο ένας τον άλλον...

Jory John ΜΙΑ ΚΑΜΗΛΟΠΑΡΔΑΛΗ ΜΕ ΛΑΙΜΟΥΔΕΝΙΟ... ΛΑΙΜΟ! Είμαι ο Έντουαρντ και έχω έναν λαιμουδένιο… λαιμό! Και αυτός είναι ο Σάιρους, που από μικρός ονειρευόταν να έχει έναν λαιμό σαν τον δικό μου… λαιμουδένιο! Μια χαρούμενη ιστορία για την αυτοεκτίμηση, τη διαφορετικότητα και τη φιλία.

στην κατηγορία Best of the Best

Έφη Λαδά ΜΙΑ ΞΕΧΩΡΙΣΤΗ ΚΥΡΙΑΚΗ

Chris Naylor-Ballesteros Η ΒΑΛΙΤΣΑ

Μια βροχερή Κυριακή που δεν μπορείς να παίξεις... ίσως δεν είναι τόσο βαρετή όσο νομίζεις. Τα πιο όμορφα πράγματα στη ζωή μας είναι αυτά που συμβαίνουν απροσδόκητα!

Μια μέρα, όταν φτάνει ένας περίεργος ξένος κρατώντας μόνο μία βαλίτσα, όλοι απορούν… Γιατί είναι εδώ; Από πού ήρθε; Μα τι έχει στη βαλίτσα; Μια ιστορία γεμάτη ελπίδα και καλοσύνη, αγάπη και τρυφερότητα για όλα τα πλάσματα που έχουν την ανάγκη μας.

4 βιβλία που βοηθούν τους γονείς να ανοίξουν θέματα συζήτησης με τα παιδιά μέσα από ιστορίες που τα ψυχαγωγούν και τα διασκεδάζουν.

www.dioptra.gr

ΣΕ ΌΛΑ ΤΑ ΒΙΒΛΙΌΠΩΛΕΙΑ

Bρείτε μας!

44 «Το αρνάκι που ήθελε να γίνει λύκος», της Rebecca Van Slyke (Εκδόσεις Κλειδάριθμος, μετάφραση: Ηλιάνα Αγγελή), είναι ένα χιουμοριστικό, εικονογραφημένο παραμύθι καληνύχτας, για παιδιά από 3 ετών, μια ιστορία για το θάρρος και την εξερεύνηση, στην οποία πρωταγωνιστεί η τολμηρή Λάνα Λιν. Τα άλλα αρνάκια χαίρονται να μασουλούν χορτάρι, να πίνουν νερό από τη λιμνούλα ή να κοιμούνται στο λιβάδι. Αλλά η Λάνα Λιν θέλει να ζήσει… μια περιπέτεια! Μια νύχτα με φεγγάρι, μεταμφιέζεται και φεύγει για να δει πώς είναι να ζει σαν λύκος. Έχει πλάκα να τρέχει στο δάσος, να μένει ξύπνια μέχρι αργά και να ουρλιάζει στο φεγγάρι –αλλά μήπως τα πράγματα τελικά δεν είναι όπως τα φανταζόταν; Μια ιδιαίτερη συλλογή τριών βιβλίων για πολύ μικρούς αναγνώστες, τα «Μικρά Αστέρια», δημιούργησε η Κατρίνα Τσάνταλη και οι Εκδόσεις Διόπτρα. Το «Καληνύχτα, Σ'αγαπώ» μιλάει για την αγάπη που τρυπώνει στις καρδιές και μεταφέρεται από γενιά σε γενιά. «Ο Ιπποπόκαμπος» είναι ένα βιβλίο για την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθηση, ενώ «Το μικρό κοτοπουλάκι» αποθεώνει τη δύναμη της αγάπης προς τα πιο μικρά μωρά, τα προωράκια. Μάλιστα, αγοράζοντάς το, ενισχύετε τον Σύνδεσμο Μωρά-Θαύματα που στόχο έχει τη στήριξη της ΜΕΝΝ του Νοσοκομείου Αρχ. Μακαρίου ΙΙΙ στη Λευκωσία, καθώς και την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση του κοινού για θέματα που αφορούν την προωρότητα, καθώς η συγγραφέας παραχωρεί εκεί το ποσοστό της. Η εικονογράφηση της σειράς είναι της Μαρίας Παγκάλου. Ένα παιδί ανοίγει ένα βιβλίο και αρχίζει να ταξιδεύει σε έναν πολύχρωμο κόσμο. Με οδηγό το χρώμα και τη φαντασία, όλα αλλάζουν· το γκρι τοπίο της πόλης γεμίζει με όνειρα. «Ο γαλάζιος καβαλάρης», του Geraldo Valério (Εκδόσεις Παπαδόπουλος), είναι ένα αριστούργημα χωρίς λόγια, που δεν χρειάζεται λόγια, για παιδιά από 4 ετών. Ο Valério εμπνεύστηκε από το καλλιτεχνικό κίνημα «Γαλάζιος Καβαλάρης» που ιδρύθηκε στο Μόναχο το 1911 από τους ζωγράφους Wassily Kandinsky και Franz Marc, οι οποίοι αναζητούσαν την πνευματική αλήθεια στην τέχνη δίνοντας έμφαση στα σχήματα και στα χρώματα. Με τη σειρά του, δημιούργησε ένα βιβλίο μόνο με εικόνες, που «μιλάει» για το πώς η τέχνη μπορεί να μας μεταμορφώσει, πέρα από τον – μερικές φορές– θλιβερό κόσμο της καθημερινότητας και να μας οδηγήσει σε μονοπάτια γεμάτα φως. Όταν το Κλεφτρί φτάνει στην πόλη, το μόνο που θέλει είναι να κάνει καινούριους φίλους και να παίξει. Ωστόσο κανείς δεν ασχολείται μαζί του. Όλοι είναι κολλημένοι στην οθόνη του κινητού τους. Ξαφνικά όμως όλες οι οθόνες εξαφανίζονται μυστηριωδώς, και τότε είναι που ξεκινά η πραγματική διασκέδαση! Το βιβλίο της Έλεν Ντόκερτι «Πού πήγαν οι οθόνες;» (Εκδόσεις Μεταίχμιο) απευθύνεται σε παιδιά από 4 ετών και είναι μια ξεκαρδιστική εικονογραφημένη ιστορία σε στιχάκια, με πολύ επίκαιρο μήνυμα, για τη χαρά της ζωής… μακριά από οθόνες! Το ξεχωριστό best seller των New York Times «Ο κόσμος χρειάζεται να δίνεις πάντα τον καλύτερό σου εαυτό» (Εκδόσεις Καλέντη, μετάφραση Μαρία Παπαγιάννη) βοηθά το παιδί από 4 ετών να γνωρίσει και να αγαπήσει τον εαυτό του για όλα τα όμορφα, μοναδικά και μαγικά δώρα που έχει να προσφέρει στον κόσμο. Η συγγραφέας Τζοάνα Γκέινς και η εικονογράφος Τζουλιάνα Σουέινι υμνούν τη δημιουργικότητα και την αποδοχή, ακολουθώντας μια ομάδα παιδιών που ετοιμάζουν τα αερόστατά τους για να πετάξουν.

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

21.04.2021

Καθώς συνεργάζονται, το καθένα με τις δικές του δεξιότητες και ταλέντα, για να γεμίσουν τον ουρανό με πολλά χρώματα, ο αναγνώστης ανακαλύπτει ότι το ίδιο ισχύει και στη ζωή: Είναι όμορφο, αλλά και ζωτικής σημασίας να αποδεχόμαστε τις διαφορές μας και να βοηθάμε ο ένας τον άλλον. Ο παππούς Γιώργος έχει την πιο αφράτη αγκαλιά, διηγείται τις πιο ωραίες ιστορίες και έχει πάντοτε να πει κάτι καλό για όλους. Ο εγγονός του δεν χάνει ευκαιρία να βρίσκεται κοντά του και του προτείνει να μετακομίσει στο σπίτι τους. Θα καταφέρει να τον πείσει ν’ αφήσει τη γειτονιά και τις συνήθειές του; Η απάντηση στη γλυκιά ιστορία της Μάρως Θεοδωράκη «Παππού, σ’ αγαπώ!» (Εκδόσεις Μίνωας, εικονογράφηση Νίκη Λεωνίδου), που μιλάει για την άνευ όρων αγάπη και τον ξεχωριστό δεσμό που αναπτύσσει ένας παππούς με τα εγγόνια του. Ο Έντουαρντ αισθάνεται άσχημα γιατί έχει έναν πολύ διαφορετικό λαιμό από τα υπόλοιπα ζώα. Είναι πολύ ευλύγιστος. Πολύ στενός. Πολύ λεπτός. Με καφετιές κηλίδες. Έχει τον πιο μακρύ λαιμό που έχετε δει ποτέ σας, αλλά δεν μπορεί να κάνει τίποτε γι’ αυτό, όσο κι αν προσπαθεί. Ανασηκώνει τους ώμους, σκύβει, καμπουριάζει, μπαίνει μέσα σε θάμνους, μαζεύεται, μα ό,τι κι αν κάνει, ο λαιμός του είναι παντού! Υπάρχει, όμως, και ο Σάιρους, που από μικρός ονειρευόταν να έχει έναν λαιμό σαν του Έντουαρντ! Το βιβλίο «Μια καμηλοπάρδαλη με λαιμουδένιο... λαιμό!», του Jory John (Εκδόσεις Διόπτρα), είναι μια χαρούμενη εικονογραφημένη ιστορία για την αυτοεκτίμηση, τη διαφορετικότητα και τη φιλία, για παιδιά από 4 ετών. Η γη κουνιέται και η οικογένεια το αποφάσισε. Υπάρχει κίνδυνος. Τα παιδιά πρέπει να φύγουν. Έτσι σήμερα ο Κάρυς αποχαιρετά την πόλη, το λιμάνι, τις κροκοσυλλέκτριες, το σπίτι του με τις ονειρεμένες ζωγραφιές στους τοίχους. Και αναρωτιέται αν εκεί που θα βρεθεί, η φύση, οι γιορτές και τα παιχνίδια θα είναι τόσο ωραία όσο στο αγαπημένο του νησί; Το νέο βιβλίο της Κατερίνας Σέρβη «Κάρυς, ο μικρός Κυκλαδίτης», εικονογραφημένο από τη Λέλα Στρούτση, διαδραματίζεται στο Ακρωτήρι της Θήρας, το 1600 π.Χ. Είναι το τέταρτο της σειράς των εκδόσεων Πατάκη «Οι αρχαίοι µου φίλοι» και ταξιδεύει τα παιδιά από 4 ετών στο παρελθόν, για να γνωρίσουν παλιούς, σπουδαίους πολιτισμούς, μνημεία και αρχαιολογικούς χώρους, όταν ήταν γεμάτοι ζωή. Το κείμενο είναι βασισμένο σε αρχαιολογικές πληροφορίες, που καλύπτονται ωστόσο από ένα περιτύλιγμα μυθοπλασίας. Αντίστοιχα, η εικονογράφηση βασίζεται σε αρχαιολογικά ευρήματα και επιστημονικές αναπαραστάσεις, εμπλουτίζεται όμως με λεπτομέρειες που δημιουργούν μια παράλληλη μυθοπλασία. Σε όλον τον κόσμο, τα οικοσυστήματα των ζώων καταστρέφονται από την αποψίλωση τεράστιων εκτάσεων για καλλιέργειες και οικοδόμηση. Τα ζώα εκτοπίζονται και πολλά είδη κινδυνεύουν να εξαφανιστούν. Όμως, ο άνθρωπος δεν είναι παρά ένας μικρός κρίκος στην αλυσίδα της βιοποικιλότητας. Παντού στον κόσμο, περιβαλλοντικές ομάδες και οργανισμοί προσπαθούν να προστατέψουν τους φυσικούς πόρους και το περιβάλλον από τις επιπτώσεις που επιφέρουν οι ανθρώπινες επεμβάσεις και η κλιματική αλλαγή. Από τα ζουζούνια και τα πουλιά, ως τις αρκούδες και τις καμηλοπαρδάλεις, όλα τα πλάσματα χρειάζονται ένα ασφαλές μέρος για να ζήσουν και να μεγαλώσουν τα παιδιά τους. Τι θα έλεγες αν έβρισκες ένα λιοντάρι στο καλάθι της μπουγάδας και μια αρκούδα στο κρεβάτι σου; Στο βιβλίο της Sheryl Webster «Το 'πε το πουλάκι» (Εκδόσεις Καλειδοσκόπιο), όταν οι άνθρω-

21.04.2021

ποι καταστρέφουν τα σπίτια των ζώων, αυτά μετακομίζουν στα σπίτια των ανθρώπων και δεν το κουνούν ρούπι! Κι ένα πουλάκι αναλαμβάνει να εξηγήσει στα παιδιά από 4 ετών γιατί πρέπει να σεβόμαστε το φυσικό περιβάλλον και ποιες είναι συνέπειες των ανθρώπινων πράξεων. Το μικρό σας βαριέται; Κουράστηκε να ασχολείται µε τα ίδια παιχνίδια; Η καραντίνα το έχει φέρει σε… δημιουργικό αδιέξοδο; Ήρθε η ώρα για STEAM (Science, Technology, Engineering, Arts, Mathematics). Επιλέξτε μαζί μια από τις δραστηριότητες του βιβλίου της Andrea Scalzo Yi «100 απλές δραστηριότητες STEAM για μικρούς επιστήμονες και καλλιτέχνες» (Εκδόσεις Μεταίχμιο), συγκεντρώστε τα υλικά και… ξεκινήστε! Κάντε απίθανα πειράματα, όπως τα Σύννεφα Βροχής, μετατρέψτε την ώρα των μαθηματικών σε ώρα για σνακ µε τα νόστιμα Μπισκοτένια Κλάσματα, ξεδιπλώστε το ταλέντο του µε καλλιτεχνικές δραστηριότητες, όπως το Μαρμάρινο Χαρτί. Έτσι, θα αποκτήσει με τρόπο ευχάριστο τις πρώτες γνώσεις του στη χημεία, στη φυσική, στον προγραμματισμό, στην ανάμειξη χρωμάτων και σε πολλά ακόμα, και θα αναπτύξει δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων και συνεργασίας. Ένα πρωτότυπο βιβλίο για παιδιά προσχολικής ηλικίας, γεμάτο ιδέες που χρησιμοποιούν απλά αντικείμενα, απαιτούν λίγη επίβλεψη και κάνουν τη μάθηση… παιχνίδι. Όταν η αδικία σού χτυπάει την πόρτα, μόνο ένας υπερήρωας μπορεί να επαναφέρει την τάξη ανάμεσα στο καλό και στο κακό και να σώσει την κατάσταση. Τον λένε Σούπερ Φίλο κι ήρθε για να μείνει! Ο «Σούπερ Φίλος με Φ κεφαλαίο», ο ήρωας του Michaël Escoffier (Εκδόσεις Παπαδόπουλος, μετάφραση Κέλλυ Δημοπούλου), θέλει μόνο το καλό σας, θα γίνει ο καλύτερός σας φίλος και θα είναι δίπλα σας κάθε στιγμή, αρκεί να τον φωνάξετε τρεις φορές. Σας ακούγεται ιδανικός; Ανεπανάληπτος; Θαυμάσιος; Μοναδικός; Για προσπαθήστε να τον ξεφορτωθείτε και τα ξαναλέμε! Ένα διασκεδαστικό και πανέξυπνο βιβλίο που θα εξηγήσει στα παιδιά πώς να αντιμετωπίζουν την καθημερινότητά τους μόνα τους, χωρίς υπερήρωες να τα βοηθούν. Από τις εκδόσεις Ίκαρος κυκλοφορεί το τρυφερό εικονογραφημένο βιβλίο της Elisenda Roca «Μια μεγάλη οικογένεια» (εικονογράφηση Rocio Bonilla, μετάφραση Αντώνης Παπαθεοδούλου). Η Βιολέτα, παρέα με τον σκυλάκο, τους φίλους και τις φίλες της, ετοιμάζουν μια γιορτή στην πλατεία της γειτονιάς τους. Όμως, το προηγούμενο βράδυ μια καταιγίδα καταστρέφει τις προετοιμασίες τους. Θα καταφέρουν να ξεπεράσουν την αναποδιά και να προετοιμάσουν τα πάντα από την αρχή; Στη γειτονιά ζουν οικογένειες διαφορετικές. Όλοι οι γείτονες έχουν, όμως, κάτι κοινό: αγαπούν και βοηθούν ο ένας τον άλλο, σαν μια μεγάλη οικογένεια. Μέσα από τις πολύχρωμες σελίδες του, τα παιδιά από 5 ετών γνωρίζουν έννοιες όπως η συνεργασία και η αλληλεγγύη, αλλά και διαφορετικές μορφές οικογενειών ή εθνικοτήτων που δημιουργούν ένα σύγχρονο κοινωνικό μωσαϊκό και μαθαίνουν πόσα μπορούμε να πετύχουμε –παρά τις όποιες διαφορές μας– όταν είμαστε ενωμένοι σε έναν κοινό στόχο. Όταν ο Τιµ σπάει το αγαπηµένο αρχαιοελληνικό αγγείο της µαµάς του, αυτό είναι το µικρότερο από τα προβλήµατά του. O ήρωας που ξεπροβάλλει µέσα από αυτό µπορεί να προκαλέσει ΠΟΛΥ ΠΙΟ ΜΕΓΑΛΕΣ ζηµιές. Στα λουλούδια, στο χαλί… Ο Ηρακλής το µόνο που θέλει είναι να βοηθήσει, αλλά ό,τι και να κάνει είναι ΓΙΑ ΚΛΑΜΑΤΑ! Ο Τιµ πρέπει να στείλει αυτό τον ζηµιάρη ηµίθεο πίσω στο σπίτι του πριν γίνει και ο ίδιος αρχαία ιστορία. Όλα αυτά στο βιβλίο

46 «Ο Ηρακλής ξαναχτυπά!» από τη σειρά «Ήρωες για κλάματα» της Stella Tarakson, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Susaeta σε εικονογράφηση του Nick Roberts και μετάφραση της Πετρούλας Γαβριηλίδου. «Η Φυλή των Βρομύλων» (Εκδόσεις Μικρή Σελήνη) είναι μια ομάδα παιδιών που ζουν στο δάσος, σε σπιτάκια σκαρφαλωμένα στα δέντρα, παρέα με τους φίλους τους, τα ζώα, ο Λορέν με τα κόκκινα μαλλιά και τις δύο αλεπούδες, η Λούσυ με τις κοτσίδες και το νερόφιδο στους ώμους και, φυσικά, η αρχηγός τους, η Φανέτ Ντυκούπ, που έσωσε όλη τη Φυλή από τα νύχια της Υβόν Καρέ, της διευθύντριας του τοπικού ορφανοτροφείου. Η Elise Gravel γράφει και η Magali Le Huche εικονογραφεί μια χιουμοριστική ιστορία για παιδιά από 5 ετών, που υμνεί την ελευθερία, το δικαίωμα των μικρών στην αυτοδιάθεση, την κοινωνική δικαιοσύνη, την αγάπη και τον σεβασμό για τη φύση. Το βιβλίο ακολουθεί μια υβριδική φόρμα όπου συνυπάρχει η λογική του κόμικ και του εικονογραφημένου κειμένου, γεγονός που κάνει την ανάγνωση ακόμα πιο ενδιαφέρουσα. Όταν ήταν δύο χρόνων, ο Στέλιος είδε ένα πελώριο πουλί να στέκεται στο ένα του πόδι και προσπάθησε να το μιμηθεί, μένοντας ακίνητος σαν στύλος. Όταν έγινε τριών, σε μια ακρογιαλιά στην Πάρο, έστησε στύλους με ολόλευκα βότσαλα και άρχισε να τραγουδάει: «Στύλιοι, στύλιοι». Όταν αντίκρισε πρώτη φορά τον Παρθενώνα, είχε ήδη κλείσει τα έξι. Τότε αποφάσισε να φτιάξει τη δική του μοναδική κατασκευή. Στέλιος ή Στύλιος, όπως και να τον φωνάξετε, είναι ένας λαμπρός δημιουργός. Η Έλενα Αρτζανίδου επιστρέφει με το βιβλίο «Ο Στύλιος και οι στύλοι του» (Εκδόσεις Ψυχογιός, εικονογράφηση Ευτυχία Ηλιάδου), μια ξεχωριστή ιστορία που μιλάει στα παιδιά από 5 ετών για την παιδική δημιουργικότητα και το STEM. Μια νέα σειρά των Duane Armitage και Maureen McQuerry , τις «Μεγάλες Ιδέες για Μικρούς Φιλόσοφους», έρχεται από τις Εκδόσεις Διόπτρα, βοηθώντας τα παιδιά από 5 ετών να ανακαλύψουν με απλά λόγια τις βασικές αρχές της φιλοσοφίας. Ο πρώτος τόμος «Η ευτυχία – Αριστοτέλης» μάς συστήνει τον σπουδαίο αρχαίο φιλόσοφο που αναζητούσε το νόημα της ζωής και τον τρόπο που μπορούμε να γίνουμε ευτυχισμένοι. Ο δεύτερος τόμος «Η αλήθεια – Σωκράτης» μάς φέρνει σε επαφή με τον άνθρωπο που πρώτος αναζήτησε τη βαθύτερη αλήθεια των πραγμάτων. Σε ποια χώρα ζει ο βάτραχος τομάτα; Υπάρχουν λιοντάρια που κρέμονται από δέντρα; Ποιος Φαραώ ταξίδεψε με διαβατήριο; Πώς λέγεται το μεγαλύτερο διαμάντι του κόσμου; Από τις Εκδόσεις Φώσφορος, κυκλοφορεί το βιβλίο «Ταξίδι στην Αφρική», μία περιπλάνηση στη μαγευτική αυτή ήπειρο, μέσα από πληροφορίες για τον πολιτισμό, τη γεωγραφία και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε χώρας. Σε κάθε κεφάλαιο-χώρα οι μικροί ταξιδιώτες θα ανακαλύπτουν γενικές πληροφορίες για την χώρα που επισκέπτονται, ενώ θα μπορούν να περάσουν δημιουργικά τον χρόνο τους μέσα από τις ασκήσεις και δραστηριότητες. Το βιβλίο είναι το πρώτο βιβλίο της σειράς «Ταξίδια στον κόσμο». Από τις Εκδόσεις Ψυχογιός, κυκλοφορεί μια πρωτότυπη συλλογή εικονογραφημένων βιογραφιών σπουδαίων προσωπικοτήτων, που εστιάζει στην παιδική τους ηλικία. Στις σελίδες του βιβλίου «Σπουδαίοι άνθρωποι ως παιδιά», είκοσι πέντε προσωπικότητες, εφευρέτες, επιστήμονες, μουσικοί, περιμένουν τα παιδιά από 5 ετών να τους ανακαλύ-

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

21.04.2021

ψουν. Μιλούν για τα παιδικά τους χρόνια, δείχνουν πώς ήταν τότε, με τι έπαιζαν, ποια ήταν τα ενδιαφέροντά τους, αλλά δεν λένε το όνομά τους. Ο καθένας δίνει μόνο κάποια στοιχεία για να βοηθήσει τον μικρό αναγνώστη να μαντέψει ποιος είναι. Στο τέλος, ανοίγει το παραθυράκι και τότε αποκαλύπτεται το πρόσωπο! Αν έχεις λίγο χρόνο, μπορείς ν’ ακούσεις τους χτύπους του ρολογιού. Και πίσω από αυτούς έναν μικρό κούκο από εκείνους που ζουν μέσα στα ρολόγια του τοίχου και ορίζουν τον χρόνο. Ένας μικρός κούκος είναι το δώρο του παππού στον εγγονό του. Ένας κούκος, που νοιάζεται σε κάθε μελωδικό κου-κου, κάθε ώρα και κάθε λεπτό, θα γίνει η συντροφιά του μικρού από την στιγμή της γέννησής του. Μετρά τις στιγμές, τις χαρές, τις απογοητεύσεις, επαινεί, υπενθυμίζει, δένεται· μέχρι που καταλαβαίνει τον πραγματικό ρόλο του: να μετρά τον χρόνο. Όταν θελήσει να σταματήσει να μετρά, άραγε ο χρόνος θα υπακούσει; Το βιβλίο της Σοφίας Δάρτζαλη «Έχεις λίγο χρόνο;» (Εκδόσεις Μεταίχμιο, εικονογράφηση Σάντρα Ελευθερίου) είναι μια φτερωτή ιστορία για παιδιά από 5 ετών, γεμάτη στιγμές, λεπτά, ώρες και χρόνια, πολλά κου-κου, αγάπη, τέλος και αρχή, αλλά κυρίως συνέχεια. Της είπαν πως πρέπει να μένει σιωπηλή, να υπακούει και να περιμένει... Το όνομα της έγινε θρύλος. Είναι η Πηνελόπη, η προσωποποίηση της καρτερικότητας. Ή μήπως όχι; Τη γίνεται όταν εκείνη αποφασίσει να μπει στη θάλασσα; «Η Πηνελόπη της Θάλασσας» (Εκδόσεις Μικρή Σελήνη), σε κείμενο της Gema Sirvent και εικονογράφηση του Raul Guridi, είναι μια αλληγορική ιστορία για παιδιά από 5 ετών, με κείμενο λιτό μα τόσο δυνατό, που μιλά για την γυναικεία ενδυνάμωση και το δικαίωμα του καθενός να ξεπερνά τα κοινωνικά στερεότυπα και να καθορίζει μόνος την πορεία του. Η Πηνελόπη γίνεται το σύμβολο της εσωτερικής δύναμης και του θάρρους και επανατοποθετείται στην ιστορία των συμβόλων. Ένα μικρό κορίτσι ακούει καθημερινά τις ειδήσεις που μεταδίδονται απ’ όλον τον κόσμο γεμάτες γεγονότα με βία, θυμό και θλίψη. Μία μέρα ρωτάει τους γονείς του τι θα μπορούσε εκείνο να κάνει ώστε να συμβάλλει για να γίνει ο κόσμος καλύτερος. «Έλα μαζί μου», του απαντάει ο πατέρας του. «Έλα μαζί μου», του απαντάει η μητέρα του. Με ένα βήμα τη φορά, το μικρό κορίτσι αρχίζει να καταλαβαίνει ότι μπορεί από τη μεριά του, όσο μικρό κι αν είναι, να βοηθήσει ώστε να γίνει ο κόσμος καλύτερος. Επειδή όσο μικρός κι αν φαίνεσαι στους άλλους, μπορείς κι εσύ να συμβάλλεις για έναν καλύτερο κόσμο. Το βιβλίο της HollyMcGhee «Έλα μαζί μου» (Εκδόσεις Άγκυρα) είναι μια ξεχωριστή, διαχρονική ιστορία για τη δύναμη της καλοσύνης, της γενναιότητας και της φιλίας μπροστά στο πρόσωπο ενός απάνθρωπου πολλές φορές κόσμου. Ένα κορίτσι φοβάται τα ύψη, αλλά ταυτόχρονα νιώθει μια ακατανίκητη έλξη γι' αυτά. Αποφασίζει λοιπόν να νικήσει τους φόβους της και να ανεβεί στις 7 ψηλότερες κορυφές του κόσμου. Έτσι, θα μάθει πως τους φόβους τούς νικάς με την ελπίδα, τη συνεργασία, την αφοσίωση, το θάρρος και την υπομονή. Η αλληγορική αυτή ιστορία για παιδιά από 5 ετών είναι βασισμένη στην κατάκτηση των 7 κορυφών του κόσμου από την Ελληνίδα ορειβάτισσα Χριστίνα Φλαμπούρη, την πρώτη Ελληνίδα που ανέβηκε το Έβερεστ και τη μοναδική μέχρι σήμερα που ολοκλήρωσε το «7 Summits Project». Η Χριστίνα μοιράζεται το πάθος της για τις «κορυφές» με μικρούς και μεγάλους και τους εμπνέει να ακολουθήσουν τα όνειρά τους, όσο μεγάλα και αν είναι. Αυτό το πάθος την έφερε κοντά με τη συγγραφέα Μαρία Ρουσάκη, έγραψαν μαζί το βιβλίο «Στις 7 κορυφές» (Εκδόσεις Πατάκη, εικονογράφηση Κιάρα Φεντέλ) και ονειρεύονται να φτάσει κι αυτό στις πιο ψηλές κορυφές του κόσμου. Εκεί που όλα τα όνειρα μοιάζουν προσβάσιμα και εφικτά. Στο τέλος του βιβλίου υπάρχει ένας χάρτης με πληροφοριακά στοιχεία για τις 7 κορυφές. Η διπλή ανάγνωση συνδέει την κάθε κορυφή με έναν στόχο προσωπικής βελτίωσης.

48 Γνωρίζουμε πότε γιορτάζει το παιδικό βιβλίο. Ή μήπως όχι; Σίγουρα κάθε χρόνο τη δεύτερη Κυριακή του Μάη μ’ ένα φιλί και μια αγκαλιά ευχόμαστε στη μαμά «Χρόνια πολλά». Κι ίσως να έχουμε ακούσει για την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, Δικαιωμάτων του Παιδιού και την Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων. Πόσοι, όμως, ξέρουμε ότι υπάρχει Παγκόσμια Ημέρα Πατέρα; Ύπνου; Γέλιου; Θορύβου; Κουνουπιών; Συγγραφείς και εικονογράφοι, μέλη και φίλοι της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς, μοιράζονται ενενήντα ιστορίες για τις πιο γνωστές, τις πιο σημαντικές, αλλά και τις πιο ενδιαφέρουσες κι απίθανες Παγκόσμιες Ημέρες στην ξεχωριστή -και ως σύλληψη και ως εκτέλεση- (βασισμένη σε μια παλαιότερη ιδέα της Αγγελικής Βαρελλά) συλλογική έκδοση «Γιορτή κάθε μέρα, μια Παγκόσμια Ημέρα», που κυκλοφορεί από την Ελληνοεκδοτική. H Λίλη έχει μόνο μια αμυδρή ανάμνηση από τον ήλιο –ο κόσμος της είναι μουντός και βαρύς από τα σύννεφα και τη βροχή. Τίποτα δεν φυτρώνει στη λάσπη, κανένα φυτό δεν ευδοκιμεί στο μισόφωτο. Ζει με τον παππού της, που προμηθεύει με λαχανικά την πόλη. Μια μέρα που εκείνος ξεχνάει το κολατσιό του, η Λίλη τού το πηγαίνει στο θερμοκήπιο και ανακαλύπτει κάτι που θα αλλάξει τα πάντα: ένα μυστικό μονοπάτι στο δάσος όπου κανένα παιδί δεν τολμάει να πάει. Όμως η περίεργη Λίλη δεν είναι σαν τα άλλα παιδιά. Διώχνει τον φόβο, ακολουθεί το μονοπάτι και, ανάμεσα στους μαύρους κορμούς των δέντρων, ανακαλύπτει έναν κόσμο ολάνθιστο. Μια μεγάλη περιπέτεια ξεκινάει. Η Λίλη θα αντιμετωπίσει τους μεγαλύτερους φόβους της, αλλά συγχρόνως θα βρει την αγάπη και την ευτυχία, καθώς και την ελπίδα ότι θα έρθει επιτέλους η άνοιξη. «Η Φύλακας του Ήλιου» της Μάγια Λούντε (Εκδόσεις Κλειδάριθμος, εικονογράφηση Λίζα Αϊζάτο, μετάφραση Ηλιάνα Αγγελή) είναι μια υπέροχη ιστορία για μικρούς και μεγάλους, που θα συγκεντρώσει όλη την οικογένεια γύρω της. Είναι το δεύτερο μέρος, μετά το «Πνεύμα του Χιονιού», της σειράς (με αυτόνομες ιστορίες) της πολυβραβευμένης Νορβηγίδας συγγραφέα «Το κουαρτέτο των εποχών», που θα συμπληρωθεί μελλοντικά από το βιβλίο του Καλοκαιριού και το βιβλίο του Φθινοπώρου. Μετά τα τρία πρώτα βιβλία της σειράς των Άγγελου Αγγέλου και Έμης Σίνη «Οι περιπέτειες του μικρού Κοπέρνικου», ήρθε η ώρα για το τέταρτο και πιο περιπετειώδες, με τίτλο «Ο μικρός Κοπέρνικος και οι πειρατές του φάρου». Θα σας άρεσε να είστε πειρατές; Να οργώνετε τις θάλασσες με τη γαλέρα σας, αναζητώντας κρυμμένους θησαυρούς; Ή μήπως φοβάστε τα κύματα και τρέμετε στην ιδέα ότι θα καταλήξετε ναυαγοί σε κάποιο ερημονήσι; Αυτό ακριβώς συνέβη στον μικρό Κοπέρνικο και στην παρέα του, καθώς παραθέριζαν σε μια υπέροχη παραλία. Ένας πειρατής με ξύλινο πόδι, ο καπετάν Γκριζομάλλης, και ο παπαγάλος του, μια βάρκα κι ένα μπαούλο τους οδήγησαν σε άλλη μια συναρπαστική περιπέτεια, στην οποία, φυσικά, δίνουν το «παρών» και οι αιώνιοι εχθροί τους, οι Πιλάφηδες. Η χιουμοριστική εικονογράφηση της Λίλας Καλογερή μυρίζει καλοκαίρι και είναι γεμάτη πειρατικά πλοία, σεντούκια με θησαυρούς και κάστρα από άμμο! H πρόταση της κυρίας Πέρσας στους μαθητές της να συμμετάσχουν σε έναν διαγωνισμό ζωγραφικής με θέμα τους δράκους ενθουσιάζει τον Γιάννη. Είναι έτοιμος να ζωγραφίσει τον πιο άγριο και φοβερό δράκο και να διεκδικήσει το έπαθλο, όταν βλέπει τους εκπληκτικούς δράκους που έφτιαξαν δυο συμμαθητές του, η Νάσια και ο Κωστής. Όμως, δεν τους είχαν κάνει μόνοι τους. Οι γονείς και τα

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

21.04.2021

αδέλφια τους είχαν βάλει όλη τους την τέχνη. Ο Γιάννης είναι έτοιμος να τα παρατήσει… Όμως, έχει κι εκείνος αδελφή και γονείς! Θα καταφέρει κάποιος από την οικογένειά του να ζωγραφίσει έναν δράκο όπως τον φαντάζεται ο Γιάννης; Έχουν όλη την καλή διάθεση, αλλά δυστυχώς η καλλιτεχνική τους άποψη δεν ταιριάζει με τη δική του. «Οι οικογενειακοί μας δράκοι», της Χρυσάνθης Τσιαμπαλή, (Εκδόσεις Ψυχογιός, εικονογράφηση Λήδα Βαρβαρούση), είναι μια πρωτότυπη ιστορία που μιλάει στα παιδιά από 7 ετών για την αυτοεκτίμηση, την ατομική προσπάθεια και την οικογενειακή στήριξη. Από τις εκδόσεις Ίκαρος κυκλοφορούν δυο νέα βιβλία στην ξεκαρδιστική σειρά του Julian Gough «Κούνελος & Αρκούδα» (εικονογράφηση Jim Field, μετάφραση Αντώνης Παπαθεοδούλου), για παιδιά από 7 ετών. Ο Κούνελος και η Αρκούδα, οι δύο μοναδικοί και αχώριστοι ήρωες, προσφέρουν στους μικρούς αναγνώστες τα πιο πρωτότυπα μαθήματα για τη φιλία και την αποδοχή. Στον «Ιπτάμενο μεζέ», ένα Μυστηριώδες Πράγμα σκάει στην ήρεμη λιμνούλα. Είναι κάτι συναρπαστικό ή μήπως κάτι πολύ τρομακτικό; Είναι μια χνουδωτή κουκουβάγια ή ένα πεινασμένο τέρας; Υπάρχει ζώο με χειρότερες συνήθειες από αυτές του Κούνελου; Ο Κούνελος είναι σίγουρος ότι μπορεί να λύσει το μυστήριο. Όταν, όμως, η ωραιότερη μέρα της ζωής του αρχίζει να μεταμορφώνεται στη… χειρότερη, θα χρειαστεί τη βοήθεια της Αρκούδας! Στο «Παράξενα φράγματα συμβαίνουν», ο Κούνελος δεν μπορεί να το πιστέψει: Μερικά από τα δέντρα στην κοιλάδα πέταξαν προς τον Νότο για να περάσουν τον χειμώνα! Η Αρκούδα είναι σίγουρη ότι τα δέντρα δεν μπορούν να πετάξουν. Ξαφνικά ακούγεται ένα δυνατό ΚΡΑΤΣ, σαν το πιο μεγάλο κουνέλι στον κόσμο να είχε μόλις δαγκώσει το πιο μεγάλο καρότο στον κόσμο! Ένα νέο πλάσμα εμφανίζεται στην κοιλάδα και προσπαθεί να τα αλλάξει όλα. 20 Απριλίου 1946: Στον διάσημο Μαραθώνιο της Βοστώνης νικητής ανακηρύσσεται ο Στέλιος Κυριακίδης, ο πρώτος Έλληνας που θριάμβευσε σε αυτό το μεγάλο αθλητικό γεγονός. Στη χώρα του, που προσπαθεί να σταθεί στα πόδια της μετά τον Πόλεμο, οι Έλληνες πανηγυρίζουν. Μετά τον αγώνα, ο Κυριακίδης μένει για άλλον ένα μήνα στην Αμερική, συγκεντρώνοντας οικονομική βοήθεια για τους συμπατριώτες του, βοήθεια που θα μείνει στην Ιστορία ως «Πακέτο Κυριακίδη». Από την Κύπρο στην Ελλάδα κι από την Αθήνα στη Βοστώνη, το βιβλίο «Στέλιος Κυριακίδης - Ο άνθρωπος που έτρεξε για έναν ολόκληρο λαό», γραμμένο από την εγγονή του Στέλιου Κυριακίδη, Μαρία Κοντού, σε συνεργασία με τον εικονογράφο Γιώργο Σγουρό (Εκδόσεις Καστανιώτη), παρουσιάζει στα παιδιά από 7 ετών τη ζωή του ανθρώπου που ενέπνευσε γενιές και γενιές αθλητών και με επιμονή, υπομονή και ήθος έδωσε περηφάνια σε έναν ολόκληρο λαό. Τα παιδιά λατρεύουν την περιπέτεια, την εξερεύνηση και ό,τι εξάπτει τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους. Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου «Η περιπέτεια ξεκινά εδώ», της εξερευνήτριας Νες Νάιτ (Εκδόσεις Πατάκη), οι μικροί αναγνώστες θα έχουν την ευκαιρία να ταξιδέψουν πίσω στον χρόνο, να μάθουν τις ιστορίες 30 αληθινών και παράτολμων ανδρών και γυναικών. Κάθε ιστορία περιγράφει μια ολοζώντανη σκηνή δράσης, προσφέροντας μια διασκεδαστική και περιπετειώδη ανάγνωση που θα κρατήσει σε εγρήγορση τον κάθε μικρό εξερευνητή. Ένα όμορφα εικονογραφημένο βιβλίο, που θα αγαπήσει κάθε περιπετειώδης ψυχή, ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας. Κάθε νέα περιπέτεια του Ντετέκτιβ Κλουζ δεν μπορεί

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

21.04.2021

τη φορά για το ανέγγιχτο θέμα της παιδικής εργασίας, τον ρόλο των πολυεθνικών στην εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών, αλλά και για το πώς και σε πόσο μεγάλο βαθμό κάποια πράγματα στη ζωή μπορούν να αλλάξουν προς το καλύτερο.

παρά να αποτελεί εκδοτικό γεγονός. Πόσω μάλλον όταν είναι η δεύτερη στη σειρά που διαδραματίζεται στη χώρα μας. Ο Γίργκεν Μπανσέρους, που λατρεύει την Ελλάδα και το δείχνει σε κάθε ευκαιρία, γράφει την 29η περιπέτεια του αγαπημένου ντετέκτιβ με τίτλο «Η θάλασσα των χαμένων ψαριών» (Εκδόσεις Μεταίχμιο, μετάφραση Μαρία Αγγελίδου) και ξεκαθαρίζει πως κανείς δεν μπορεί να εμποδίσει τον Κλουζ από το να βρεθεί στην Κρήτη (Θυμάστε τον μικρό Ηρακλή από την Κρήτη που είχε συνεργαστεί με τον Κλουζ στην υπόθεση «Η Μύτη της Θεάς»; Καλά το καταλάβατε, κάλεσε τον καινούργιο φίλο του για διακοπές). Να κοιμάται κανείς όσο θέλει, να τεμπελιάζει στον ήλιο και να τρώει μέχρι να τον πιάσει η κοιλιά του – έτσι πρέπει να είναι οι διακοπές στην Κρήτη. Αλλά ένας ιδιωτικός ντετέκτιβ πρέπει βρίσκεται πάντα σε εγρήγορση. Και πράγματι, ο απόλυτος προορισμός καλοκαιρινών διακοπών μετατρέπεται στον τόπο των πιο απίθανων μυστηρίων. Ο εννιάχρονος ντετέκτιβ δεν αργεί να βρεθεί μπλεγμένος σε μια υπόθεση, που τον φέρνει αντιμέτωπο μ’ ένα μυστήριο που μοιάζει ανεξιχνίαστο. Από έναν ψαρότοπο κοντά στην πόλη χάθηκαν τα ψάρια. Έφυγαν; Μήπως δε φταίνε τα ψάρια αλλά οι άνθρωποι; Για να λύσει το μυστήριο, ο Κλουζ θα βουτήξει στα βαθιά καταγάλανα νερά (και θα μας κάνει να ζηλέψουμε και να πούμε και μια μαντινάδα: Μέσα στης Κρήτης τον βυθό/ στης θάλασσας τη δίνη, / ο Κλουζ, ντετέκτιβ ικανός,/πολλά μυστήρια λύνει!) Το βιβλίο κυκλοφορεί με την υπογραφή του συγγραφέα και μια αφιέρωση από τον ίδιο γραμμένη στα ελληνικά.

Ο Δημήτρης πηγαίνει τακτικά στο σπίτι της γιαγιάς. Του αρέσει να κάθεται στη βεράντα. Το ίδιο αρέσει και στην Άννα, που επισκέπτεται τον παππού της στην απέναντι πολυκατοικία. Τα δύο παιδιά, μετά τις «Διακοπές στη βεράντα» που έκαναν το προηγούμενο καλοκαίρι (αναζητήστε το ομώνυμο βιβλίο), συνεχίζουν την παρέα τους. Μια μέρα όμως το σκυλάκι του κάτω διαμερίσματος εξαφανίζεται. Πού πήγε η Κούκι; Τι συνέβη; Κανείς δεν ξέρει. Ή μήπως ξέρουν και δε λένε; Η Άννα και ο Δημήτρης γίνονται ντετέκτιβ και προσπαθούν να λύσουν το μυστήριο, που θα φέρει τους ανθρώπους της γειτονιάς πιο κοντά. Όλα αυτά στο νέο βιβλίο της Ιωάννας Μπαμπέτα «Οι ντετέκτιβ της βεράντας», (Εκδόσεις Μεταίχμιο, εικονογράφηση της Θέντας Μιμηλάκη), για παιδιά από 8 ετών. Δυο νέα βιβλία προστίθενται στη σειρά «Μαθαίνω τα πάντα», των Εκδόσεων Διόπτρα, για... ανήσυχους αναγνώστες από 8 ετών. Η «Αρχαία Αίγυπτος», της Cath Senker, είναι μια μαγευτική περιπλάνηση στην ιστορία ενός από τους σπουδαιότερους αρχαίους πολιτισμούς. Με μια ματιά, τα παιδιά ταξιδεύουν στον Νείλο, ανακαλύπτουν τα μυστικά των πυραμίδων και γνωρίζουν τους πανίσχυρους Φαραώ, ενώ, παράλληλα, ζωγραφίζουν μια ταφική παράσταση και σχηματίζουν τον δικό τους κώδικα ιερογλυφικών. Ο «Ανθρώπινος εγκέφαλος», του Clive Gifford, παρουσιάζει τις περιοχές του εγκεφάλου, τη συνεργασία του με το σώμα, το πώς συνδέεται με τη μνήμη και τα συναισθήματα και τις εγκεφαλικές δεξιότητες. Τα παιδιά εξερευνούν τα μυστικά του και βλέπουν πώς λειτουργούν οι αισθήσεις, ώστε να αντιλαμβανόμαστε τον φυσικό κόσμο. Μαθαίνουν ακόμα πώς παραπλανούν τον εγκέφαλο οι οπτικές απάτες, ενώ βελτιώνουν τη μνήμη τους μέσα από συναρπαστικές αποστολές.

Όταν η Περσεφόνη βρίσκει στον Κάτω Κόσμο ένα ταλαιπωρημένο αγόρι από τον κόσμο των ζωντανών, αποφασίζει να ανεβεί στον Πάνω Κόσμο για να το επιστρέψει στους δικούς του. Πού ζουν όμως αυτοί και πώς βρέθηκε το αγόρι στα έγκατα της Γης; Ερευνώντας την τρίτη υπόθεσή τους για το Γραφείο Ερευνών «Οι 12 θεοί», Ερμής, Απόλλωνας, Ήφαιστος, Αθηνά και Άρης θα χρειαστεί να ψάξουν από τα ορυχεία της Αφρικής, όπου εργάζονται μικρά παιδιά, ως τα γραφεία των πολυεθνικών, που χρησιμοποιούν στα προϊόντα τους κάποια μεταλλεύματα, για να καταλάβουν τον λόγο που ο μικρός βρέθηκε εκεί! «Ο κόσμος άνω κάτω», του Φίλιππου Μανδηλαρά (Εκδόσεις Παπαδόπουλος, εικονογράφηση Ναταλία Καπατσούλια) είναι η τρίτη υπόθεση του Γραφείου Ερευνών «Οι 12 θεοί». Για άλλη μια φορά, οι θεοί του Ολύμπου ξεφεύγουν από το μυθολογικό πλαίσιο και γίνονται ντετέκτιβ που εξιχνιάζουν μυστήρια στις μέρες μας, χάρη στις δεξιότητές τους. Ο Μανδηλαράς γράφει άλλη μια ιστορία με δυνατό μήνυμα, μιλώντας αυτή

Ο Τόµας δεν μπορεί να φανταστεί τη ζωή χωρίς τον Λάµπη, τον μικρό δράκο του, ο οποίος έχει γίνει κάτι παραπάνω από ένα απλό κατοικίδιο – ένας μοναδικός φίλος. Και δεν υπάρχει τίποτα πιο εκπληκτικό από το να εκκολάπτει δράκους μαζί µε τους κολλητούς του, τον Τεντ, την Κατ και τον Κάι. Ωστόσο, υποσχέθηκε στον παππού του ότι θα αφήσουν τους δράκους να επιστρέψουν εκεί που

O Ζογκ και οι ιπτάμενοι γιατροί

Μια μεγάλη οικογένεια

Julia Donaldson & Axel Scheffler

Μετάφραση: Αντώνης Παπαθεοδούλου

Μετάφραση: Φίλιππος Μανδηλαράς

Elisenda Roca & Rocio Bonilla

Ένα τρυφερό βιβλίο για την αξία της

Το αγαπημένο δίδυμο επιστρέφει με μια νέα

συνεργασίας κι όσων επιτυγχάνουμε

ιστορία του Ζογκ! Ο ιππότης, η πριγκίπισσα και

όταν είμαστε ενωμένοι σε έναν κοινό

ο δράκος είναι οι ιπτάμενοι γιατροί που θα μας

στόχο, σαν μια μεγάλη οικογένεια!

εμπνεύσουν να πιστεύουμε στον εαυτό μας. 3+

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΙΚΑΡΟΣ / Βουλής 4, Σύνταγμα / T 210 3225152 / www.ikarosbooks.gr

50 ανήκουν και αυτό δεν είναι εύκολο, όταν διασκεδάζουν τόσο πολύ μαζί τους. Κι όταν δεν έχουν ακόμη ανακαλύψει πού βρίσκεται η πατρίδα των δράκων ή µε ποιον τρόπο θα τους πείσουν να φύγουν για εκεί. Μετά «Το αγόρι που μεγάλωνε δράκους» και «Το αγόρι που ζούσε με δράκους», η Άντι Σέπερντ επιστρέφει με «Το αγόρι που πετούσε με δράκους» (Εκδόσεις Μεταίχμιο, εικονογράφηση Σάρα Όγκιλβι), ένα περιπετειώδες, σπαρταριστό μυθιστόρημα για την αγάπη, τη φιλία και τους... δράκους, για παιδιά από 8 ετών. Αν θέλετε να μάθετε πώς στ’ αλήθεια είναι να ζεις με έναν δράκο (δύσκολο ακατόρθωτο, φανταστικό;), αναζητήστε το! Ο Μπρούντζος ζει στο χωριό με τους γονείς του και τη γιαγιά του, περνώντας τις μέρες του με μοναδική του συντροφιά το γέρικο βουβάλι της οικογένειας. Κανείς δεν έχει ακούσει τη φωνή του από τότε που ήταν πέντε ετών και στο χωριό ξέσπασε μια καταστροφική φωτιά. Στην απέναντι όχθη του ποταμού εμφανίζεται ξαφνικά ένα επτάχρονο κορίτσι, το Ηλιοτρόπιο, που κι εκείνη περνάει τις ώρες της μοναχικά περιμένοντας τον πατέρα της να επιστρέψει από την ολοήμερη εργασία του. Η μοίρα θα ενώσει για πάντα τις ζωές των δύο παιδιών, που μαζί θα ανακαλύψουν τον καινούργιο κόσμο που ανοίγεται μπροστά τους. Το «Μπρούντζος και Ηλιοτρόπιο» (Εκδόσεις Πατάκη) είναι ένα μοναδικό ποιητικό μυθιστόρημα από την Κίνα, από τον βραβευμένο με Άντερσεν Τσάο Γουέν Σουέν, που μιλάει στα παιδιά από 9 ετών για τη φιλία και τις οικογενειακές σχέσεις, αλλά και για την αφοσίωση, τη θυσία και τον αλτρουισμό. Η μετάφραση έγινε από την πρωτότυπη γλώσσα, την κινεζική, από τον μεταφραστή και συγγραφέα Δημήτρη Σωτάκη. Από τις Εκδόσεις Καλέντη κυκλοφορεί το βιβλίο της Μαρίας Ανδρικοπούλου «Ο Ιωάννης και τα γεώμηλα της Αίγινας», που ανήκει στη σειρά «Μικρές Ιστορίες για Μεγάλα γεγονότα». Εικονογραφημένο με παιγνιώδη τρόπο από τον Φίλιππο Φωτιάδη, το κείμενο επικεντρώνεται στην άφιξη του Κυβερνήτη και στην παραμονή του στην Αίγινα, όπου είχε μεταφέρει την καθέδρα του κράτους από το Ναύπλιο. Ο φραγκοφορεμένος Κερκυραίος, η ασκητική, ανεπιτήδευτη μορφή, σε ένα γραφείο στο αρχοντικό του Βούλγαρη στην Αίγινα, βλέπει από το παράθυρο τα πρώτα γεώμηλα να φυτρώνουν και δίνει μάχες με τον λόγο του, ολοκληρωτικά αφοσιωμένος στο όραμά του για την Ελλάδα. Η συγγραφέας χρησιμοποιεί πρωτοπρόσωπη αφήγηση με τη μορφή ημερολογιακών σημειώσεων, βασισμένη στην επιστολογραφία του Κυβερνήτη και συχνά δανείζεται τα δικά του λόγια, κάνοντας ελεύθερη απόδοση. Στο αφηγηματικό μέρος του βιβλίου, παρακολουθούμε τις πρώτες προσπάθειες του Καποδίστρια να οργανώσει το κράτος, συστήνοντας διοικητικό μηχανισμό και βελτιώνοντας την οικονομία, με πρωταρχικό στόχο την επιβίωση του λαού. Στο δεύτερο μέρος ακολουθούμε τα χνάρια του Κυβερνήτη, αναζητώντας υλικά τεκμήρια που συνδέονται με τον ίδιο και το έργο του. Για παιδιά από 9 ετών. Είναι άλλη μια συνηθισμένη μέρα για την κορυφαία «επίλεκτη» του Ινστιτούτου των Μαχητών για την Αλλαγή! Η Μαξ και οι φίλοι της καλούνται να πάνε επειγόντως σε ένα χωριό στην Ινδία που αντιμετωπίζει ένα πρόβλημα ζωής και θανάτου, που μόνο μια ομάδα από παιδιά-ιδιοφυΐες μπορεί να λύσει. Είναι δύσκολο όμως να επικεντρωθείς στην αποστολή σου όταν πασχίζεις να μην πέσεις θύμα απαγωγής από μια άπληστη οργάνωση,

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

21.04.2021

που φαίνεται να ξέρει κάθε σου κίνηση! Θα μπορέσει το εξυπνότερο κορίτσι του κόσμου να βρει τον τρόπο για να σώσει τον κόσμο… και τον εαυτό της; Από τις Εκδόσεις Ψυχογιός έρχεται το δεύτερο βιβλίο της σειράς περιπέτειας Μαξ Αϊνστάιν για παιδιά από 9 ετών, με τίτλο «Επαναστάτες με αιτία», του σπουδαίου συγγραφέα Τζέιμς Πάτερσον, της πρώτης και μοναδικής με την επίσημη έγκριση του Αρχείου Άλμπερτ Αϊνστάιν. «Οι επιστήμονες», της Αγγελικής Δαρλάση, είναι το τρίτο βιβλίο της σειράς «Οι Μεγάλοι... μικροί» (Εκδόσεις Μεταίχμιο, εικονογράφηση Σοφία Παπαδοπούλου). Τι είναι αυτό που ήθελε τόσο πολύ να πει ο Κόστια (Καραθεοδωρή) στον Ιούλιο Βερν; Γιατί ο Δημήτρης (Γληνός) διστάζει να μιλήσει στον παλιό του δάσκαλο; Γιατί λένε ότι τα μάγουλα του Γιώργου (Παπανικολάου) μοιάζουν με γεωγραφικό χάρτη και τι σχέση μπορεί να έχει με εκείνον τον μικρό νταή και μια τσούχτρα; Πώς θα τα βγάλει πέρα η Σέμνη (Καρούζου) ως το μοναδικό κορίτσι στην τάξη της; Για ποιο λόγο ο μικρός Αχιλλέας (Παπαπέτρου) αναγκάζεται να περπατάει με πληγιασμένες φτέρνες και ονειρεύεται ένα αλλιώτικο φεγγάρι; Και τι είναι αυτό που θα ήθελε να εξομολογηθεί η Αμαλία (Φλέμινγκ) στον πατέρα της; Οι ιστορίες είναι εμπνευσμένες από την προσωπικότητα και τα βιογραφικά στοιχεία σημαντικών Ελλήνων κι Ελληνίδων στην παιδική τους ηλικία, όταν αντιμετώπισαν κάποια μικρή ή μεγαλύτερη δυσκολία που πιθανότατα έπαιξε ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς τους και στην πορεία της ζωής τους. Καλώς ήρθατε στον κόσμο του Θριν, όπου τα παραμύθια ζωντανεύουν κι η μαγεία κάνει την εμφάνισή της ακόμα και στα πιο απίθανα μέρη. Όμως οι καιροί αλλάζουν και τρομακτικοί κίνδυνοι παραμονεύουν σε κάθε βήμα, καθώς κάποιοι συνωμοτούν για να αφανίσουν το Παντοτινό Δέντρο, την πανίσχυρη πηγή της μαγείας της φύσης. Αν τα πλάσματα αυτά πετύχουν τον σκοπό τους, το δέντρο θα χάσει τις δυνάμεις του και μαζί θα εξαφανιστούν και τα μυστηριώδη συννεφάλογα που φωλιάζουν στα κλαδιά του. Μπορούν μια ξύλινη κουτάλα, ένα βιολοντσέλο και ένα σπαθί να σώσουν τη μαγεία; Η μοίρα του Θριν εξαρτάται από το θάρρος και την αποφασιστικότητα τριών παιδιών, που χωρίς να ξέρουν ακόμη τις απίστευτες δυνάμεις τους, καλούνται να σώσουν τον κόσμο τους και να γίνουν «Οι φύλακες της μαγείας»… Όποιος προσπαθήσει να την εξαφανίσει, θα τους βρει απέναντί του. Το βιβλίο του καταξιωμένου συγγραφέα και εικονογράφου Κρις Ρίντελ είναι το πρώτο της σειράς για παιδιά από 9 ετών «Το Χρονικό των Φτερωτών Αλόγων» και μόλις κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο. Από τις Εκδόσεις Διόπτρα κυκλοφορεί μια εικονογραφημένη ανθολόγηση από το διαχρονικό, κλασικό, έργο του σπουδαίου φιλοσόφου και ποιητή Xαλίλ Γκιμπράν «Ο Προφήτης». Η απόδοση των κειμένων, που επέλεξε ο Balthazar Pagani και απευθύνονται σε αναγνώστες από 10 ετών, έχει γίνει από τον ποιητή Δημήτρη Αθηνάκη, ενώ η εικονογράφηση είναι της Anna Pirolli. Ο Προφήτης μιλά για την αγάπη, την προσφορά, για τα παιδιά, για τη χαρά και τη λύπη, για την ελευθερία με θεία λόγια που εξυψώνουν τον άνθρωπο και την ψυχή του. «Το Ιπτάμενο Ξενοδοχείο» με τους 33 ορόφους και τα 3.333 πολύχρωμα αλεξίπτωτα προσγειώνεται στο χωριό της Φορτούν κι εκείνη μπαίνει ως λαθρεπιβάτισσα. Μαζί της ο Κανέλος, ο κοκκινοτρίχης γάτος. Τους καταδιώκει ένα αγόρι υπάλληλος του ΙΞ που μεταμορφώνεται σε άλμπατρος. Ήρωες με κρυφά χαρίσματα, κυνηγοί και κυνηγημένοι, ο

21.04.2021

σωματώδης Μόγκιλεβ, η μαντάμ Μηλοψύτ, το αινιγματικό ζεύγος Φλοπ και μια ερωτοχτυπημένη γάτα εμπλέκονται σε περιπετειώδεις διαδρομές και πρωτόγνωρες εμπειρίες στις θαυμαστές αίθουσες του ΙΞ. Όποιος βγαίνει από το ΙΞ ξεχνά όσα έζησε. Όλοι; Το νέο βιβλίο του Δημήτρη Μελικέρτη (Εκδόσεις Πατάκη, εικονογράφηση Σπύρος Γούσης) απευθύνεται σε όλους τους αναγνώστες άνω των 10 ετών και υπόσχεται πως θα ζήσουν την πιο διασκεδαστική περιπέτεια της ζωής τους! Τη νύχτα στο χωριό τα φώτα δεν σβήνουν ποτέ. Κανείς δεν τολμά να βγει έξω. Φοβούνται τους λύκους που περιφέρονται στο δάσος. Κανείς δεν ξέρει αν είναι άγριοι ή ήμεροι, αλλά και κανείς δεν μπορεί να τους σκοτώσει. Ήταν άλλωστε η τελευταία επιθυμία μιας γυναίκας, της Μαριάννας, που έζησε πριν από διακόσια χρόνια εκεί. «Μην τους πειράξετε!» είχε πει κι όλοι σεβάστηκαν την επιθυμία της. Όταν ο Λούης και οι γονείς του εμφανίζονται στο χωριό, με την ελπίδα να κάνουν ένα όμορφο ξεκίνημα εκεί, οι χωριανοί δεν τους καλοδέχονται, καθώς φοβούνται την κατάρα ενός ισχυρού μάγου από το παρελθόν. Ο Λούης και η Άννα, η μοναδική του φίλη στο χωριό, θα προσπαθήσουν να ξετυλίξουν το κουβάρι του μυστηρίου. Γρήγορα θα διαπιστώσουν πως δεν πρόκειται για θρύλο, αλλά για μια συγκλονιστική ιστορία αγάπης, μίσους, εκδίκησης, πέρα για πέρα αληθινή. Άραγε θα καταφέρουν να φτάσουν ως το τέλος ή η κατάρα είναι τόσο ισχυρή που θα παγιδέψει και τους ίδιους; Οι απαντήσεις στο νέο μυθιστόρημα των Βασίλη Κουτσιαρή και Γιάννη Διακομανώλη «Η κραυγή των λύκων» (Ελληνοεκδοτική) για παιδιά από 10 ετών. Κάποιοι άνθρωποι κουβαλούν περισσότερο βάρος από όσο τους αναλογεί και οι άλλοι σπάνια το αντιλαμβάνονται. Η Χριστίνα δεν είναι καθόλου σίγουρη για το πώς μπορεί να κάνει φίλους, αλλά έχει μάθει τι δεν πρέπει να κάνει: Να αναφέρει ότι έχει μια αδελφή με βαρύ αυτισμό. Γιατί οι άνθρωποι που το μαθαίνουν χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: σε αυτούς που τη λυπούνται, σε αυτούς που απομακρύνονται και σε αυτούς που κοροϊδεύουν. Και τίποτε από αυτά δεν θέλει να συμβεί στο καινούργιο της σχολείο. Δεν είναι εύκολο πράγμα να έχεις αυτισμό. Ούτε βέβαια να ζεις και με κάποιον που έχει. Το νέο, συγκλονιστικό βιβλίο της Βέρας Πρατικάκη «Η αδελφή της Χριστίνας» (Εκδόσεις Ψυχογιός), εντελώς διαφορετικό από τα χιουμοριστικά προηγούμενά της, μιλάει για την εφηβεία, τη φιλία, για τους προσωπικούς αγώνες που δίνει ο καθένας και για την αναζήτηση ταυτότητας και θέσης στον κόσμο. Μιλάει ακόμα για την απελπισία και την ελπίδα, για τη μοναξιά και τις σχέσεις, για τα ψέματα και τις αλήθειες, για τον θυμό και την αποδοχή, για τα λάθη και την συγχώρεση και για το θάρρος και τη δύναμη που πολλοί έφηβοι καλούνται να ανακαλύψουν μέσα τους. Τα «Ελληνικά Γράμματα» ολοκληρώνουν την επανέκδοση της δημοφιλούς σειράς προεφηβικών/εφηβικών βιβλίων «Μια σειρά από ατυχή γεγονότα» του Λέμονι Σνίκετ, με την κυκλοφορία του δέκατου τρίτου και τελευταίου τόμου με τίτλο «Τέλος», σε νέα μετάφραση της Εύης Γεροκώστα. Όπως λέει με τον χαρακτηριστικό του στόμφο ο συγγραφέας Λέμονι Σνίκετ, που ανέλαβε τη σπουδαία και ιερή αποστολή να ολοκληρώσει την ιστορία των ορφανών Μποντλέρ και τα κατάφερε, το τέλος του ΤΕΛΟΥΣ είναι το ιδανικό σηµείο για να ξεκινήσει το ΤΕΛΟΣ, γιατί αν διαβάστε το ΤΕΛΟΣ από την αρχή του ΤΕΛΟΥΣ µέχρι το τέλος του τέλους του ΤΕΛΟΥΣ, θα φτάσετε στο τέλος του τέλους της υποµονής σας. Αν είχατε το θάρρος να διαβάσετε τα δώδεκα προηγούµενα βιβλία, µάλλον, λέει ο Λέμονι Σνίκετ, δεν θα αντέχετε να ξανακού-

52 σετε για τόσο δυσάρεστα πράγµατα, όπως µια τροµακτική καταιγίδα, ένα ύποπτο ποτό, µια αγέλη από άγρια πρόβατα, ένα τεράστιο κλουβί και ένα πραγµατικά φριχτό µυστικό για τους γονείς Μποντλέρ. Ή ίσως να έχετε άλλες ενασχολήσεις. Εγώ, όμως, ως φαν της σειράς, σας προτείνω να το διαβάσετε και σας υπόσχομαι πως το ΤΕΛΟΣ δεν θα σας τελειώσει, αλλά θα δώσει απαντήσεις σε όλες τις ερωτήσεις σας. Καλά, μπορεί και όχι... Ο Αντώνης Σέργης έγραψε ένα ευφυέστατο μυθιστόρημα, που οδηγεί τους αναγνώστες από 11 ετών στα εφηβικά χρόνια του Πικάσο. Ο Πάμπλο είναι σπάνιο ταλέντο στη ζωγραφική, ωστόσο το μεγάλο του όνειρο να γίνει διάσημος ζωγράφος προσκρούει στην επιθυμία του πατέρα του. Καθώς πρόκειται να λάβει μέρος σε έναν μεγάλο διαγωνισμό στο κορυφαίο πανεπιστήμιο Καλών Τεχνών της πόλης και ενώ είναι άρρωστος, ένας έντονος καβγάς με τον πατέρα του έχει τραγική κατάληξη. Ο Πάμπλο παθαίνει παροδική αμνησία. Τότε, αναγκάζεται να έρθει αντιμέτωπος με αλήθειες και γεγονότα που αγνοούσε, αλλά και να επαναπροσδιορίσει τον εαυτό του μέσα από τις αναμνήσεις του. Η ιστορία «Πάμπλο. Ένας καμβάς αναμνήσεις» θα συγκινήσει και θα εμπνεύσει όλα τα παιδιά που κυνηγούν τα όνειρά τους! Αξίζει ιδιαίτερη μνεία στην εκπληκτική, αλά Πικάσο, εικονογράφηση της Ίριδας Σαμαρτζή. Σε ένα µέλλον όχι πολύ µακρινό, τα ροµπότ έχουν εξαλείψει τους ανθρώπους. Και το δωδεκάχρονο ροµπότ XR-935 δεν έχει κανένα πρόβληµα µε αυτό. Χωρίς τους ανθρώπους δεν υπάρχει πόλεµος, µόλυνση, έγκληµα. Κάθε µέλος της κοινωνίας έχει µια αποστολή και τα πάντα πηγαίνουν ρολόι. Μέχρι τη µέρα που το XR ανακαλύπτει κάτι που είναι αδύνατον να υπάρχει: έναν άνθρωπο, ένα κορίτσι, την Έµµα. Όλη του τη ζωή το XR είχε διδαχτεί ότι οι άνθρωποι ήταν κακοί και ότι ο κόσµος ήταν καλύτερος χωρίς αυτούς. Αλλά η Έµµα δεν φαίνεται κακιά, μα φοβισµένη. Και χρειάζεται τη βοήθειά του. Τώρα το XR πρέπει να κάνει ένα επικίνδυνο ταξίδι µαζί µε την Έµµα και δύο άλλα ροµπότ, για να τη βοηθήσει να φτάσει σε ένα µυστηριώδες σηµείο ενός χάρτη. Αλλά πώς θα επιβιώσουν σε ένα µέρος όπου οι κανόνες δεν παραβιάζονται ποτέ και όπου δε θα έπρεπε να υπάρχουν άνθρωποι; «Ο τελευταίος άνθρωπος», του Λι Μπέικον (Εκδόσεις Πατάκη), είναι ένα τρυφερό δυστοπικό βιβλίο, για παιδιά από 11 ετών, που μιλάει με τρόπο προσιτό και χιουμοριστικό για τη σημασία της φιλίας, τα κοινωνικά στερεότυπα, την προκατάληψη, τον φόβο του άλλου και τον ρόλο της τεχνολογίας ως εργαλείου αφανισμού της ανθρωπότητας. Μια νέα σειρά βιβλίων μυστηρίου της Νάνσι Σπρίνγκερ, γεμάτη δράση και χιούμορ, με πρωταγωνίστρια τη δυναμική Ενόλα Χολμς, μικρότερη αδελφή του Σέρλοκ, έρχεται από τις Εκδόσεις Ψυχογιός. Μάλιστα, στο πρώτο βιβλίο της σειράς βασίζεται η ομότιτλη ταινία που προβάλλεται με μεγάλη επιτυχία στο Netflix. Στην «Υπόθεση του χαμένου Μαρκήσιου», η Ενόλα ανακαλύπτει ότι η μητέρα της εξαφανίστηκε και ξεκινά για το Λονδίνο ώστε να τη βρει. Μα τίποτα δεν μπορεί να την προετοιμάσει για όσα την περιμένουν. Όταν φτάνει, βρίσκεται μπλεγμένη στην απαγωγή ενός νεαρού μαρκησίου, διώκεται από μαχαιροβγάλτες και προσπαθεί να ξεφύγει απ’ τους καταπιεστικούς μεγαλύτερους αδερφούς της, κι όλα αυτά ενόσω προσπαθεί να συνδυάσει και να αποκωδικοποιήσει τα στοιχεία που έχει για μάθει τι συνέβη στη μητέρα της. Στην «Υπόθεση της αριστερόχειρης λαίδης», η Ενόλα καταδιώκεται από τον ίδιο της τον αδελφό, τον Σέρλοκ Χολμς. Όσο κρύβεται στη μεγαλύτερη, σκοτεινότερη και πιο βρώμικη πόλη του κόσμου, ανακαλύπτει ένα κρησφύγετο γεμάτο με σχέδια από κάρβουνο

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

21.04.2021

και αισθάνεται ότι η λαίδη Σέσιλι, που τα ζωγράφισε, είναι η αδελφή ψυχή της. Μα το κορίτσι αυτό έχει εξαφανιστεί χωρίς ν’ αφήσει το παραμικρό ίχνος. Βγαίνοντας στους επικίνδυνους δρόμους του Λονδίνου, η Ενόλα πρέπει να ξεδιαλύνει τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή της για να βρει αυτή την αριστερόχειρη λαίδη. Όμως, προκειμένου να τη σώσει, ρισκάρει να φανερώσει περισσότερα απ’ όσα πρέπει. Θα καταφέρει άραγε να κρατήσει μυστική την ταυτότητά της ή μήπως θα χάσει για πάντα ό,τι πιο πολύτιμο έχει – την ελευθερία της; Ο Άγγελος και η Βίκη βρίσκονται στην Καστοριά παρέα με συμμαθητές τους και μια ομάδα συγγραφέων, στο πλαίσιο ενός λογοτεχνικού συνεδρίου. Τα προβλήματα ξεκινούν με την εξαφάνιση ενός σπουδαίου χειρόγραφου. Αυτή όμως είναι μόνο η αρχή. Γιατί το μυστήριο γίνεται όλο και πιο περίπλοκο και εμπλέκονται όλο και περισσότερα πρόσωπα. Πού θα μπορούσε να φτάσει κανείς για να κερδίσει ένα βραβείο; Και τα βραβεία τα παίρνουν τελικά πάντα οι καλύτεροι; Το «Μυστήριο πίσω από τις σελίδες», της Έρικας Αθανασίου (Εκδόσεις Κέδρος) είναι ένα πρωτότυπο μυθιστόρημα μυστηρίου για τον κόσμο του βιβλίου, που μπορεί να γίνει και αυτός σκοτεινός, και μιλάει στα παιδιά από 12 ετών για τη μαγεία της ανάγνωσης, τα μυστικά της συγγραφής, για το βιβλίο και τους ανθρώπους του. Ο δεκατετράχρονος έφηβος Φιλ αναζητά τρόπους να ξεπεράσει την ψυχρότητα µε την οποία τον µεγάλωσαν οι γονείς του, αλλά και να µπορέσει κάποια στιγµή να µιλήσει χωρίς να µπλέκονται γράµµατα και συλλαβές µέσα στο στόµα του. Η Λάουρα, εκείνη η περίεργη γυναίκα που γνωρίζει όταν πάει να µείνει στο σπίτι του παππού του, θα σταθεί αφορµή να µάθει ο Φιλ για την ύπαρξη του Καπιτάνο. Αλλά τι είναι αυτός; Σκληρός και άκαρδος ήρωας ενός παλιού κόµικ ή κάποιος που ο Φιλ θα ήθελε να του έµοιαζε; «Η μάσκα του Καπιτάνο», το νέο μυθιστόρημα που έγραψε ο Μάνος Κοντολέων (Εκδόσεις Πατάκη), είναι μια απρόβλεπτη ιστορία µυστηρίου, όπου οι καθηµερινοί άνθρωποι έρχονται αντιµέτωποι µε τους υπόγειους φόβους τους και τις κρυµµένες ενοχές τους. Ένα λαμπερό μυθιστόρημα που θα βοηθήσει τους νέους να αποδεχθούν την πραγματική τους ταυτότητα, καθώς καταφέρνει να μιλήσει για την ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης την εποχή που ξανοίγεται στον κόσμο. Για παιδιά από 12 ετών και για κάθε αναγνώστη. Κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Gema το εξαιρετικό και χρήσιμο βιβλίο των Κριστίν Κοκάρ και Κατρίν Πιρό-Ρουέ «Πώς να γίνετε διαφορετικοί γονείς». Πρόκειται για έναν οδηγό που θα προσφέρει λύσεις σε όλους εμάς τους γονείς και θα γίνει σύντροφός μας σε μια διαπαιδαγώγηση καλοπροαίρετη και διαφορετική. Θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε τις βάσεις της αρμονικής ανάπτυξης του παιδιού από 0 έως 10 ετών, να καθιερώσουμε μια μη βίαιη επικοινωνία χωρίς να απαρνηθούμε τους κανόνες, να κάνουμε παιδαγωγικές επιλογές που ευνοούν την αυτοπεποίθηση και την ολόπλευρη ανάπτυξη του παιδιού και να αφουγκραστούμε και να συντροφέψουμε τα συναισθήματα του παιδιού χάρη σε ήπιες θεραπείες: μεθόδους αντιστρές, αναπνοή, χαλάρωση, οικοδόμηση εμπιστοσύνης, τεχνοθεραπεία. Από τις Εκδόσεις Πεδίο, κυκλοφορεί το βιβλίο της Ασπασίας Χατζηδάκη «Διδάσκοντας δίγλωσσα παιδιά», που απευθύνεται σε όλους όσοι ενδιαφέρονται για το φαινόμενο της γλωσσικής ετερότητας στο σχολικό περιβάλλον και προτείνει προσεγγίσεις για την παιδαγωγική αντιμετώπισή της, με βάση τη διεθνή έρευνα και εμπειρία. Βασική αφετηρία αποτελεί η αποδοχή της άποψης ότι η κοινωνικοποίηση και η μάθηση μέσω δύο γλωσσών είναι όχι απλώς εφικτές αλλά και

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

21.04.2021

επωφελείς σε γνωστικό, γλωσσικό και συναισθηματικό επίπεδο. Επιπλέον, υιοθετείται η άποψη ότι η παιδαγωγική υποστήριξη των δίγλωσσων παιδιών δεν μπορεί να περιορίζεται στη διδασκαλία της νέας γλώσσας σε ξεχωριστές τάξεις κατά την είσοδό τους στο εκπαιδευτικό σύστημα, αλλά πρέπει και μπορεί να συνεχίζεται στις τυπικές τάξεις: εκεί τα παιδιά αυτά βιώνουν συνθήκες απαιτητικές για τη μάθηση, καθώς προσπαθούν να πετύχουν τόσο γλωσσικούς όσο και ακαδημαϊκούς στόχους. Τέλος, υποστηρίζεται ότι οι διδακτικές προσεγγίσεις που ενδείκνυνται για την επιτυχημένη ακαδημαϊκή πορεία των δίγλωσσων μαθητών είναι εξίσου αποτελεσματικές και παιδαγωγικά βάσιμες για όλους τους μαθητές. Από τις Εκδόσεις Κάκτος, μόλις κυκλοφόρησαν δυο σπουδαία βιβλία του Thomas Gordon. Σε μία εποχή γεμάτη προκλήσεις, οι δυσκολίες που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι γονείς είναι πλέον αναρίθμητες. Συγκρούσεις σχετικά με το διάβασμα και τις σχολικές επιδόσεις, τη χρήση του διαδικτύου και των ηλεκτρονικών συσκευών, τα υλικά αγαθά, την επιρροή από τις παρέες και τα πολλαπλά πρότυπα, την εμφάνιση και γενικότερα τα θέματα υγείας και ασφάλειας έχουν καταστήσει τον ρόλο του γονέα πιο απαιτητικό από ποτέ. Μπροστά σε αυτές τις προκλήσεις, τα παιδιά χρειάζεται να νιώθουν τον γονιό τους σύμμαχο, ώστε αφενός να καταφεύγουν σε αυτόν στις δύσκολες στιγμές τους και αφετέρου ο γονιός να μπορεί να τα επηρεάζει ουσιαστικά. Η επιβολή εξουσίας και η τιμωρία έχουν αποδειχθεί αναποτελεσματικοί μοχλοί διαπαιδαγώγησης. Η ζεστή και αρμονική σχέση μεταξύ γονιού και παιδιού, η οποία χτίζεται επάνω στον αμοιβαίο σεβασμό και

Μια Σειρά από Ατυχή Γεγονότα

ΤΕΛΟΣ Ατυχ ό απ

Μια Σειρ ά

τα ονό εγ

Κυκλοφόρησε και το 13ο και τελευταίο βιβλίο της σειράς

www.ellinika-grammata.gr

53 την κατανόηση, και όχι στον φόβο, τις φωνές και τις τιμωρίες, αποτελεί πλέον μονόδρομο. Η φιλοσοφία και η μέθοδος που προτείνει ο Gordon στο βιβλίο «Τα μυστικά του αποτελεσματικού γονέα» προάγουν την ειλικρινή επικοινωνία και την αποτελεσματική επίλυση των προβλημάτων.Παρόμοιες δυσκολίες υπάρχουν και μέσα στην τάξη και οι εκπαιδευτικοί πρέπει πλέον να προσαρμόσουν τις μεθόδους διδασκαλίας τους. Τι διαφορετικό έχει η διδασκαλία που φέρνει αποτέλεσμα από εκείνη που αποτυγχάνει, η διδασκαλία που ανταμείβει από εκείνη που δυσαρεστεί και κουράζει; Καθοριστικός παράγοντας για την αποτελεσματική διδασκαλία είναι η δεξιότητα του δασκάλου να δημιουργεί μία ποιοτική σχέση με τους μαθητές του, πέρα από το αντικείμενο, τη διδακτέα ύλη ή τον τρόπο διδασκαλίας. Για περίπου 30 χρόνια, το βιβλίο «Τα μυστικά του αποτελεσματικού δασκάλου», το οποίο βασίζεται στο πρωτοποριακό πρόγραμμα του δρα Gordon, έχει διδάξει σε εκατοντάδες χιλιάδες δασκάλους παγκοσμίως τις δεξιότητες τις οποίες χρειάζονται για να αντιμετωπίσουν τα αναπόφευκτα προβλήματα πειθαρχίας των μαθητών με αποτελεσματικό και ανθρώπινο τρόπο. Αναθεωρημένο και επικαιροποιημένο, μπορεί να κάνει τη διαφορά μεταξύ μίας μη παραγωγικής τάξης και ενός συνεργατικού, δημιουργικού περιβάλλοντος, στο οποίο οι μαθητές ευδοκιμούν και οι εκπαιδευτικοί αντλούν ικανοποίηση και επιβράβευση. Είτε είστε γονιός είτε εκπαιδευτικός, η μέθοδος Gordon θα σας βοηθήσει να αναθρέψετε παιδιά υπεύθυνα, συνεργάσιμα και αυτόνομα∙ παιδιά χαρούμενα, με κοινωνικό ενδιαφέρον και σεβασμό, ικανά να συνάπτουν αρμονικές σχέσεις και έτοιμα να ανταποκριθούν στις προκλήσεις της εποχής τους.

Οι αγαπημένοι μας ήρωες και ηρωίδες σε νέες περιπέτειες! 5+

Θα καταφέρει ο μικρός δράκος Καρύδας να διώξει από το νησί του τη γριά μάγισσα της κακοκαιρίας;

Το να ζεις μ’ έναν δράκο είναι δύσκολο, μα να τον αφήσεις να φύγει είναι το πιο δύσκολο απ’ όλα...

Μέσα στης Κρήτης τον βυθό, στης θάλασσας τη δίνη, ο Κλουζ, ντετέκτιβ ικανός, πολλά μυστήρια λύνει!

Κάποιοι θέλουν να εξαφανίσουν τη μαγεία. Τρία παιδιά θα προσπαθήσουν να τους σταματήσουν. Είναι οι Φύλακες της Μαγείας...

Ακολούθησε την Κατ Γουλφ στην πιο απίθανη χειμερινή περιπέτεια, γεμάτη μυστήριο, ίντριγκα, χιόνι και χάσκι!

10+

Τα τελευταία παιδιά στη Γη ξεκινούν για μια όχι τόσο συνηθισμένη μεταποκαλυπτική βόλτα για να σώσουν το μέλλον του κόσμου.

ρημα μυθιστό ηματικό μικρούς και Το εμβλ για ης Ζέη σε της Άλκ υς μεγάλο vel o hic n

grap

ΒΡΑΒΕΙΟ

ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗΣ ΒΙΒΛΙΟΥ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΝΕΟΥΣ

Ακολούθησε τον Ζαρ και τη Μάγια στην τελευταία και πιο επικίνδυνη αποστολή τους.

2021

Τα βιβλία της ζωής τους

Μαθαίνουμε με απίθανα βιβλία γνώσεων και δραστηριοτήτων

Ένα βιβλίο για να νιώσει το παιδί τη χαρά της ανάγνωσης μέσα από εικονοϊστορίες και ευχάριστες δραστηριότητες!

Κάνουμε

Εξερεύνησε, πειραματίσου και δημιούργησε! Φανταστικές δραστηριότητες και πειράματα STEAM που μπορείς να κάνεις στο σπίτι.

Για να (ξανα)δούμε τους Μεγάλους επιστήμονες με… μάτια «μικρά»!

«φανταστικά ταξίδια» μέσα από τις σελίδες ενός εικονογραφημένου

Μια μικρή αλλαγή στη σκέψη αρκεί για να ανοιχτεί μπροστά σου ένας εκθαμβωτικός κόσμος!

βιβλίου 3+

Μπορεί άραγε να χωρέσει σ’ ένα βάζο το ουράνιο τόξο, οι ήχοι της θάλασσας, η φρεσκάδα της άνοιξης;

Ένας λύκος μάλλον κακός και οπωσδήποτε πολύτεκνος φέρνει τα πάνω κάτω στο κλασικό παραμύθι

Πρόσεχε! Η οθόνη σου κινδυνεύει... Μια ξεκαρδιστική ιστορία για τη χαρά της ζωής... μακριά από οθόνες.

Είμαστε αθάνατοι. Είμαστε αυτό που οι άνθρωποι θέλετε πιο πολύ. Αλλά κι αυτό που θανάσιμα μισείτε. Είμαστε οι 12 θεοί του Ολύμπου.

Μια φτερωτή ιστορία, γεμάτη στιγμές, λεπτά, ώρες και χρόνια, πολλά κου-κου, αγάπη, τέλος και αρχή, αλλά κυρίως συνέχεια.

Το ιδανικό δώρο για κάθε μαμά

21.04.2021

Από τη βραβευμένη εικονογράφο της Αγκαλιάς

Ένα ειλικρινές βιβλίο που θα σας κάνει να δακρύσετε από τα γέλια – κι από αγάπη!

Τα βιβλία της ζωής μας