ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2011 Τεύχος 2
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΟΚΟ ΤΟΥ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ cityofnafplio.com
Ο Αναπλιώτης
ΕΝΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΠΟΛΗ ΤΟΥ ΝΑΥΠΛΙΟΥ
Αφιέρωμα Η τυπογραφία Στο νέο Ελληνικό κράτος Και οι εφημερίδες Στο Ναύπλιο & το Άργος 1832 - 1900
Ο Αναπλιώτης
Τεύχος 2
Ο Αναπλιώτης
Οκτώβριος
2011
Σημείωση Έκδοσης Επανήλθαµε!!!
Με τη συνεργασία των ιστολογίων
http://www.cityofnafplio.com & http://nafplio.wordpress.com/
Άδεια χρήσης
Κάλλιο αργά, αργά, παρά ποτέ… Η αλήθεια είναι ότι άργησα. Στόχος µου ήταν «Ο Αναπλιώτης» να είναι διµηνιαίο ηλεκτρονικό περιοδικό αλλά φαίνεται ότι δεν µπορώ να τα καταφέρω. Ο χρόνος περιορισµένος, τα θέµατα απαιτούν αρκετό διάβασµα αλλά και µια οµάδα να ασχολείται για να ολοκληρωθεί το κάθε θέµα γρήγορα. Έτσι αποφάσισα «Ο Αναπλιώτης» Αναπλιώτης» να είναι ένα περιοδικό χωρίς συγκεκριµένο χρονικό όριο. Άλλωστε η προσπάθεια µετράει. Θα προσπαθήσω τα θέµατα που θα καταπιαστώ να είναι διαφορετικά από τα συνηθισµένα. Ο χρόνος θα δείξει αν θα τα καταφέρω. ΚΑΛΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ!!!
Κάθε πρόταση, παρατήρηση ή συμβουλή είναι δεκτή με μεγάλη χαρά.
Email επικοινωνίας Sxoliastis @hotmail.com
ΕΝΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΠΟΛΗ ΤΟΥ ΝΑΥΠΛΙΟΥ
σελ 2
Ο Αναπλιώτης
Τεύχος 2
Οκτώβριος
2011
Πίνακας περιεχομένων Ο ΤΥΠΟΣ ΤΟΥ ΝΑΥΠΛΙΟΥ ...........................................................................................................4 Η ΤΥΠΟΓΡΑΦΙΑ ΣΤΟ ΝΕΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ............................................................................ Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΤΥΠΟΓΡΑΦΙΑΣ ΣΤΗ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ & ΣΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ .................................................................................................................................6 Η ΤΥΠΟΓΡΑΦΙΑ ΣΤΟ ΝΕΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ..................................................................12 ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ ΠΟΥ ΕΚΔΟΘΗΚΑΝ ΣΤΟ ΝΑΥΠΛΙΟ & ΣΤΟ ΑΡΓΟΣ……………………………………………. ΝΑΥΠΛΙΟ……………………………………………………………………………………………………………………….18 ΑΡΓΟΣ…………………………………………………………………………………………………………………………38 Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΕΠΟΧΗ» ΣΤΟ ΝΑΥΠΛΙΟ………………………………………………………………….43 ΚΤΙΡΙΑ ΠΟΥ ΣΤΕΓΑΣΑΝ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΑ ΣΤΗ ΠΟΛΗ ΤΟΥ ΝΑΥΠΛΙΟΥ……………………………………. ΕΝΕΤΙΚΟ ΚΤΙΡΙΟ………………………………………………………………………………………………………….47 ΚΤΙΡΙΟ ΒΙΓΓΑ…………………………………………………………………………………………………………..49 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ……………………………………………………………………………………………………………………50
ΕΝΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΠΟΛΗ ΤΟΥ ΝΑΥΠΛΙΟΥ
σελ 3
Ο Αναπλιώτης
Τεύχος 2
2011
Οκτώβριος
Ο Τύπος Του Ναυπλίου Ο τύπος του Ναυπλίου αποτέλεσε σταθμό στον Ελληνικό τύπο.
Σύμφωνα με τον Βασίλη Δωροβίνη «το πλέον μακρόβιο φαινόμενο πολιτισμού στο Ναύπλιο των νεότερων χρόνων θεωρώ ότι είναι η ύπαρξη τύπου και τυπογραφίας».
Η
άνοδος του τύπου στη πόλη του Ναυπλίου πραγματοποιείται στη περίοδο κατά την οποία το Ναύπλιο γίνεται πρωτεύουσα της Ελλάδας. Τότε ο τύπος του Ναυπλίου ταυτίζεται με το τύπο της τότε Ελληνικής επικράτειας.
Με τη μεταφορά της πρωτεύουσας στην Αθήνα, μετακομίζουν εκεί και οι εφημερίδες με εθνική εμβέλεια, ενώ άλλες παύουν την έκδοσή τους. Το Ναύπλιο αποψιλώνεται από πληθυσμό και από υπηρεσίες, όμως μερικά από τα τυπογραφεία παραμένουν και δημιουργούν παράδοση. Η περίπτωση του Κων. Τόμπρα, από τις Κυδωνίες της Μικράς Ασίας, είναι πολύ χαρακτηριστική. Κατά την Επανάσταση ήταν τυπογράφος της τότε Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (Γενική Εφημερίς). Στη συνέχεια δημιουργεί δικό του τυπογραφείο. Το Ναύπλιο ξανάρχεται στο προσκήνιο της ιστορίας της Ελλάδας με την εξέγερση κατά του Όθωνα (1862), η οποία οδηγεί στην έξωσή του. Την εποχή εκείνη εμφανίζεται ο «Συνταγματικός Έλλην» ο οποίος αναδεικνύεται εφημερίδα πανελλήνιας απήχησης. Λίγα χρόνια αργότερα εμφανίζεται η «Αργολίς» του Σωτ. Βίγγα, που εγκαθιστά δικό του τυπογραφείο σε σπίτι που χτίζει ο ίδιος στην πλατεία Συντάγματος. Ανταγωνίστρια της «Αργολίδος» αναδεικνύεται η «Ανεξαρτησία». Προς το τέλος του αιώνα εκδίδεται η πλέον μακρόβια εφημερίδα, όχι μόνο του Ναυπλίου αλλά της Αργολίδας, το «Σύνταγμα». Μια «ιδιορρυθμία» του Ναυπλίου είναι και η έκδοση νομικών εφημερίδων όπως η «Εφημερίς Νομική» αλλά και η «Δικαστική Εφημερίς» όπου κρατήθηκαν σε πολύ υψηλό επίπεδο. Μετά το 1950 εμφανίζονται πολλές εφημερίδες με κύριο χαρακτηριστικό την κομματικοποίησή τους. Από το τέλος της δεκαετίας του 1980, ευχάριστη έκπληξη σημειώθηκε με την έκδοση της «Απόπειρας» αλλά και των «Καιρών» όπως και του περιοδικού «Ανώνυμη» από τον λογοτέχνη Θ. Κωστούρο. Τέλος το 1995 κάνει την εμφάνισή της η επανέκδοση της «Αργοναυπλίας». Για την περίοδο από το 1837 μέχρι σήμερα έχουν εντοπιστεί 42 τίτλοι τοπικών εφημερίδων από τις οποίες όμως μόνο 10 ξεπέρασαν σε διάρκεια τη δεκαετία.
ΕΝΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΠΟΛΗ ΤΟΥ ΝΑΥΠΛΙΟΥ
σελ 4
Ελληνικό Κράτος
ο Αναπλιώτης
Η τυπογραφία στο νέο ελληνικό κράτος Τεύχος 2| ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2011
Α’ Η τυπογραφία στο νέο
5
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ Α1. Η Συμβολή της τυπογραφίας στη στήριξη της επανάστασης του 1821 & Στην οργάνωση του νέου κράτους. τυπογραφία υπηρέτησε την Επανάσταση του 1821 και στις ιδεολογικές και στις πρακτικές της ανάγκες. Λειτούργησαν έξι τυπογραφεία: Καλαμάτας – Κορίνθου (18211822), Μεσολογγίου (1823-182 1826), Ψαρών (1824), Ύδρας (1824-1827), Αθηνών (1825-1826), 1826), Διοίκησης (1825-1827), 1827), με συνολική γνωστή παραγωγή περίπου 50 βιβλία-φυλλάδια, φυλλάδια, 216 μονόφυλλα και 7 ελληνικές και ξενόγλωσσες εφημερίδες. Οι εξεγερμένοι μένοι Έλληνες ένωσαν τις δυνάμεις αλλά και τα μέσα που διέθεταν: τυπογραφικές μηχανές και στοιχεία στάλθηκαν από τους Έλληνες και Φιλέλληνες της Ευρώπης Η τεχνογνωσία αναζητήθηκε σ’ όλες τις εστίες των Ελλήνων (Κων/πολη, Χίος, πόλεις της Διασποράς) Επιστρατεύτηκαν όλες οι ειδικότητες όπως ωρολογοποιοί και οπλουργοί. Αναζητήθηκαν συντάκτες,, μεταφραστές, συγγραφείς αλλά και συνδρομητές, πωλητές και αγοραστές όπου υπήρχαν Έλληνες & Φιλέλληνες.
Η
Τυπογραφείο και τυπογράφοι θα μεταφερθούν τον Ιούλιο του 1821 στην Καλαμάτα και θα εγκατασταθούν σ' ένα τζαμί της πόλης. Ύστερα από την άλωση της Τριπολιτσάς (20 Σεπτεμβρίου 1821) το τυπογραφείο μεταφέρεται εκεί. Από την Τριπολιτσά το τυπογραφείο θα μεταφερθεί αμέσως στο Άργος. Στο τέλος του 1821 η Α' Εθνική Συνέλευση ψηφίζει στην Επίδαυρο το πρώτο Σύνταγμα και εκλέγει το πενταμελές Εκτελεστικό, την κυβέρνηση, με πρόεδρο τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο και έδρα την Κόρινθο. Εκεί θα μεταφερθεί και το τυπογραφείο από το Άργος. Η εκστρατεία του Δράμαλη και η κατάληψη της Κορίνθου, τον Ιούλιο του 1822, θα έχει ως αποτέλεσμα και τη διάλυση του τυπογραφείου. Το τυπογραφείο, φείο, και στην Καλαμάτα και στην Κόρινθο, κλήθηκε να υπηρετήσει, σε δύσκολες συνθήκες, την επανάσταση αλλά και τις ανάγκες του νέου κράτους. Να τυπώσει εφημερίδα, μονόφυλλα και φυλλάδια για την πληροφόρηση του λαού, την ηθική διαπαιδαγώγηση και την τόνωση του ηθικού και ακόμη τη χάραξης κοινής γραμμής πορείας και δράσης. (2)
Τυπογραφείο Καλαμάτας – Κορίνθου (1821 – 1822)
Σ
το τυπογραφείο ραφείο του 'Ιασίου υπηρετήθηκε η Επανάσταση του Αλέξανδρου Υψηλάντη με την εκτύπωση των προκηρύξεων του. Ο Δημήτριος Υψηλάντης, κατεβαίνοντας στην Ελλάδα ως πληρεξούσιος του αδελφού του φρόντισε να στείλει στη Τεργέστη, τον Ιούνιο του 1821, και τυπογραφείο στην Ύδρα. (1)(1) (1) ο Αναπλιώτης
Ε ΙΚΟΝΑ 1 ΚΟΡΙΝΘΟΣ 1832
Η τυπογραφία στο νέο ελληνικό κράτος Τεύχος 2| ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2011
Η ΤΥΠΟΓΡΑΦΙΑ ΣΤΟ ΝΕΟ
6
Τυπογραφείο Ύδρας (1824 – 1827)
Φιλελληνική επιτροπή του Λονδίνου θα στείλει άλλο τυπογραφείο.
Η
Η τυπογραφία στο νέο ελληνικό κράτος Τεύχος 2 | ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2011
πρωτοβουλία και η χρηµατοδότηση για την ίδρυση του ανήκει στον Ιάκωβο Τοµπάζη η οποία λόγω έλλειψης τεχνογνωσίας και τεχνολογικού εξοπλισµού οδηγήθηκε σε αποτυχία αποτυχία. Στις αρχές του 1824 ο Ιταλός, Ιταλός έποικος στην Ύδρα από το 1820, Ιωσήφ Ν. Ν Κιάππε, από δάσκαλος ξένων γλωσσών και γραµµατέας της Κοινότητας, αναβαθµίζεται σε τυπογράφο και επαναστάτη εκδότη, που προτείνει στον Γεώργιο Κουντουριώτη την έκδοση της εφηµερίδας Ο Φίλος του Νόµου. (4)
7
Ε ΙΚΟΝΑ 2 ΥΔΡΑ 1808
Η εφηµερίδα κυκλοφόρησε στις 10 Μαρτίου 1824 και σύντοµα έγινε επίσηµη εφηµερίδα της Ελληνικής ∆ιοίκησης. ∆ιοίκησης Από το καλοκαίρι του 1824 ο πόλεµος των φατριών και οι εµφύλιες διαµάχες οδηγούν στη διεκδίκηση της µεταφοράς του τυπογραφείου στο Ναύπλιο, στην έδρα της ∆ιοίκησης. Η λύση θα δοθεί µε την ίδρυση της Τυπογραφίας της ∆ιοικήσεως στο Ναύπλιο, τον Μάιο του 1825, και την έκδοση του επίσηµου φύλλου Γενική Έφηµερίς από τις 7 Οκτωβρίου 1825. Τυπογραφείο Μεσολογγίου (1823 – 1826)
Ο
Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος προµηθεύτηκε ένα τυπογραφείο, γαλλικής προέλευσης, στην Πίζα και το έφερε στο Μεσολόγγι το 1821, αλλά δεν φαίνεται να λειτούργησε. ύργησε. Το 1823 η
Ε ΙΚΟΝΑ 3 Ε ΦΗΜΕΡΙΔΑ "Ε ΛΛΗΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ "
Από την άποψη της παραγωγής, παραγωγής το καλύτερο αποτέλεσµα της τυπογραφικής εργασίας, πού γίνεται µε λιτά µέσα, είναι είν τα 266 φύλλα των Ελληνικών Χρονικών: Χρονικών εφηµερίδα διοίκησης αλλά και έκφρασης απόψεων συχνά αντίθετων µε τη θέληση της. Είναι γνωστά 11 βιβλία και φυλλάδια και 9 µονόφυλλα, πού εξυπηρέτησαν τις ανάγκες της ∆ιοίκησης, την παρουσίαση συστηµάτων οργάνωσης και διοίκησης, διοίκησης τις προσπάθειες ιδεολογικής στήριξης του Αγώνα µε τη δηµοσίευση πεζών και έµµετρων εξιστορήσεων του και µε την εκτύπωση του Επιταφίου στον Λόρδο Βύρωνα του Σπ. Τρικούπη και κυρίως µε την έκδοση του Ύµνου εις την Έλευθερίαν του ∆ιονυσίου Σολωµού. (3) Οι συνδροµές στις εφηµερίδες και η αγορά των εντύπων σε συνδυασµό και µε την οικονοµική στήριξη της Φιλελληνικής
ο Αναπλιώτης
Επιτροπής κράτησαν το τυπογραφείο σε λειτουργία ως την Έξοδο. Τυπογραφείο Αθηνών (1824 – 1826)
Τυπογραφείο της Διοίκησης (Ναύπλιο 1825 – 1827)
Η
ίδρυση τυπογραφίας στην Αθήνα συνδυάζεται µε την έκδοση της «Εφηµερίδας των Αθηνών» Αθηνών µε συντάκτη τον Γ. Ψύλλα. (5)
Ε ΙΚΟΝΑ 5 ΝΑΥΠΛΙΟ-Η ΠΛΑΤΕΙΑ ΑΓ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΣΤΟ ΕΝΕΤΙΚΟ ΚΤΗΡΙΟ ΔΕΞΙΑ ΣΤΕΓΑΣΤΗΚΕ Η ΕΘΝΙΚΗ ΤΥΠΟΓΡΑΦΙΑ ( LEO VON KLENZE
Ε ΙΚΟΝΑ 6
1838)
ΝΑΥΠΛΙΟ ΧΑΛΚΟΓΡΑΦΙΑ W . GELL
1807
Ε ΙΚΟΝΑ 4 Γ . ΨΥΛΛΑΣ
Μεγάλες προσπάθειες θα χρειαστούν για να πεισθεί ο Π. Κολοκοτρώνης να παραδώσει την τυπογραφία και τη λιθογραφία που έφτασαν από το Μεσολόγγι στο Ναύπλιο και τις κατακρατούσε περιµένοντας οδηγίες από την Τριπολιτσά. Το τυπογραφείο θα εγκατασταθεί στη Σαλαµίνα. Σε λίγο αποφασίζεται η µεταφορά του τυπογραφείου στην Αθήνα όπου συνεχίζεται η έκδοση της εφηµερίδας. εφηµερίδας Τον Μάιο του 1825, και για λίγο διάστηµα, το τυπογραφείο µεταφέρεται για λόγους ασφαλείας στη Σαλαµίνα, θα µεταφερθεί και πάλι στην Αθήνα και θα λειτουργήσει ως τον Απρίλιο του 1826, παραµονές της πολιορκίας της πόλης από τον Κιουταχή, οπότε θα µεταφερθεί στην Ακρόπολη, Ακρόπολη και δεν θα λειτουργήσει ως την καταστροφή καταστ της κατά την κατάληψη της Ακρόπολης από τους Τούρκους (Αύγουστος Αύγουστος 1826). ο Αναπλιώτης
Η τυπογραφία στο νέο ελληνικό κράτος Τεύχος 2| ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2011
Τ
ον Ιούλιο του 1824 μεταφέρεται από την Αθήνα στο Ναύπλιο. Η Φιλελληνική Επιτροπή του Λονδίνου φροντίζει για την προµήθεια ενός πλήρους τυπογραφείου για τις ανάγκες της ελληνικής ∆ιοίκησης με κύριο στόχο την έκδοση Εφημερίδας της Διοίκησης. Η ∆ιοίκηση µεριµνά παράλληλα για την αγορά ενός τυπογραφείου, πού παραγγέλλεται στον Didot και φτάνει µέσω Μασσαλίας. Το τυπογραφείο της Φιλελληνικής Επιτροπής θα φτάσει στο Ναύπλιο τον ∆εκέµβριο του 1824, ενώ το αγορασµένο από τον Didot τον Απρίλιο του 1825. Η Γενική Εφηµερίς της Ελλάδος θα εκδοθεί στις 7 'Οκτωβρίου 1825. (6) Οι προσωπικές διαφορές και τα οικονομικά του τυπογραφείου δημιουργούν προβλήματα. Το τυπογραφείο ακολουθεί τον Νοέµβριο του 1826 τη ∆ιοικητική Επιτροπή στη νέα έδρα της, στην Αίγινα, ενώ τον Μάρτιο του 1827 θα µετατεθούν στον Πόρο, για τη Γ' Εθνική Συνέλευση της Τροιζήνας. Τον Ιούλιο του 1827 η τυπογραφία θα ακολουθήσει τη ∆ιοίκηση στο Ναύπλιο, αλλά τον επόµενο µήνα η ∆ιοίκηση θα επανέλθει στην Αίγινα. Αυτή τη φορά θα µεταφερθεί µόνο ο µισός εξοπλισµός του τυπογραφείου. Το τυπογραφείο της ∆ιοικήσεως ή της Κυβερνήσεως, παρ' όλες τις περιπέτειες και µετακινήσεις που επέβαλαν οι έκτακτες περιστάσεις, κάλυψε πολλές από τις
8
διοικητικές ανάγκες για έντυπα έντυπα, µε τα µονόφυλλα κυρίως (γνωρίζουµε γνωρίζουµε 125), αλλά και µε τα 18 βιβλία και φυλλάδια µε νοµικό, διοικητικό, πολιτικό, άλλα και ιδεολογικό και παιδευτικό περιεχόµενο.
(Οµιλία περί του εφευρέτου της τυπογραφικής τέχνης …, Μετατύπωσης εκ της «Μερίµνης, σελ.31)
Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη (Τόµπρας Κωνσταντίνος – Ο πρώτος Έλληνας τυπογράφος στην Επανάσταση του 1821) 1821
Παραπομπές
(2) Προσωρινόν Πολίτευµα της Ελλάδος Έκδοσις πρώτη
ΣΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α1
Η τυπογραφία στο νέο ελληνικό κράτος Τεύχος 2 | ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2011
(1) Το πιεστήριο του Υψηλάντη
9
Ε ΙΚΟΝΑ 7 Τ Ο ΠΙΕΣΤΗΡΙΟΝ ΤΟΥ Υ ΨΗΛΑΝΤΟΥ
«
Το πιεστήριον ήτο ξύλινον με δύο σιδηράς πλάκας , ων η άνω είχε το ήμισυ μέγεθος γεθος της κάτω , διο και το πάτημα ήτο διπλούν εις την τύπωσιν εκάστου φύλλου χάρτου. Εχώρει δε η κάτω πλαξ οκτώ σελίδας εις 8ον» και «τα στοιχεία του τυπογραφείου του Υψηλάντου ήσαν των 12 στιγμών, προμηθευμένα εκ Βενετίας ή Λειψίας. Όλα τα φωνήεντα (και τα κεφαλαία) ήσαν χαρακτά, ήτοι είχον χωριστά τα πνεύματα και τους τόνους, οίτινες προσαρμοζόμενοι εις τα χαρακτά λεγόμενα απετέλουν τον κορμόν αυτών ισοπαχή με τα άτονα, διο και αι γραμματοθήκαι, ελλειπόντων των τονουμένων, ήσαν μικραί και επομένως ευμετακόμιστοι».
Το φυλλάδιο περιέχει: 1. Προσωρινόν Πολίτευµα της Ελλάδος (110 άρθρα), ), το πρώτο ελληνικό Σύνταγµα της Α' Εθνικήςς Συνέλευσης στην Επίδαυρο (1η Ιανουαρίου 1822). Το άρθρο 110 προέβλεπε «να εκδοθεί διά τύπων το πρωτότυπον» και «να διαδοθή καθ' καθ όλην την Επίκράτειαν». 2. Την πράξη επιλογής του Εκτελεστικού σώµατος: Αλ. Μαυροκορδάτος, Μαυροκορδάτος πρόεδρος, Αθανάσιος Κανακάρης, 'Αναγνώστης Αναγνώστης Παπαγιαννόπουλος, Ιωάννης Ορλάνδος, Ιωάννης Λογοθέτης, µέλη (Επίδαυρος Επίδαυρος, 1η Ιανουαρίου 1822). 3. ∆ιακήρυξις της Εθνικής Συνελεύσεως 4. ∆ιορισµός από το Εκτελεστικό του Αρχιγραµµατέα της Επικρατείας και Μινίστρων -Υπουργών (Επίδαυρος, 15 Ιανουαρίου 1822). 5. ∆ιακήρυξη του Εκτελεστικού (Επίδαυρος Επίδαυρος, 16 Ιανουαρίου 1822). 6. Κατάλογος των µελών του Βουλευτικού.
(3) Σολωμός Διονύσιος, Ύμνος εις την Ελευθερίαν, Inno alla Liberta,
ο Αναπλιώτης
Δ.
Είναι η τρίτη έκδοση του Ύµνου εις την Ελευθερίαν, που έγραψε ο ποιητής τον Μάιο του 1823 στη Ζάκυνθο. Η πρώτη έκδοση, σε φυλλάδια, έγινε από τον Σπυρ. Τρικούπη στο Μεσολόγγι. Η δεύτερη από τον Φωριέλ στα Ελληνικά ∆ηµοτικά τραγούδια, Παρίσι 1824-1825. 1824 Η ιταλική αντικριστή µετάφραση σε πεζό λόγο είναι τού G. Grassetti. Στην έκδοση αφέθηκε κενός ο χώρος της στροφής 21, πού δεν τυπώθηκε γιατί κατηγορούσε την Αγγλία, και των στροφών 26 και 27 πού κατηγορούσαν την Αυστρία Αυστρία.
(4) Εφημερίδα «Ο Φίλος του Νόμου» Ύδρα Ο Φίλος του Νόμου ήταν εφημερίδα που εκδίδοταν επί τρία χρόνια (1824-1827) (1824 στην Ύδρα από τον Ιταλό φιλέλληνα Ιωσήφ Κιάπε (Giuseppe Chiappe). Ήταν η μακροβιότερη εφημερίδα τηςς Ελληνικής Επανάστασης. Κυκλοφόρησε πρώτη φορά στις 10 Μαρτίου του 1824 και έβγαινε δύο φορές την εβδομάδα, Δευτέρα και Παρασκευή. Ενώ ο Αναπλιώτης
ξεκίνησε ως ανεξάρτητη εφημερίδα (στον πρόλογο της μάλιστα έγραφε Προκύπτει τέλος πάντων εις φως ο Φίλος του Νόμου... Η
ονομασία του αρκεί να βεβαιώση καθένα δια την ειλικρινή ουδετερότητα, την οποία θέλει φυλάξει και δια το μίσος του κατά των φατριών. Εμείς θέλομεν να βασιλεύη ο Νόμος και κανείς ποτέ περισσότερον παρ' αυτόν να μην ισχύση...), ), με το διάταγμα 972 της 14ης Απριλίου του 1824, έγινε επίσημο δημοσιογραφικό όργανο της Διοίκησης, άλλαξε ο τίτλος από Ο Φίλος του Νόμου, εφημερίς της νήσου Ύδρας σε Ο Φίλος του Νόμου, εφημερίς της Διοικήσεως και της νήσου Ύδρας και άρχισε να τυπώνεται στο πιεστήριο που ήταν δωρεά του το Γάλλου εκδότη και φιλέλληνα Φιρμέν Φιρμέν-Ντιντό (Ambroise - Firmin Didot). Δημοσίευε αποφάσεις, ψηφίσματα, πράξεις και εγκυκλίους του Εκτελεστικού και τα πρακτικά του Βουλευτικού αλλά και ειδήσεις σχετικά με πολεμικές επιχειρήσεις και τις εξελίξεις στον εμφύλιο ο πόλεμο εκφράζοντας τις επίσημες απόψεις της διοίκησης. Τον ενάμισι περίπου χρόνο που ήταν όργανο της διοίκησης είχε προκαλέσει την ενόχληση μελών του Βουλευτικού, καθώς ελεγχόταν από τους αδερφούς Κουντουριώτη (όπως και πριν γίνει όργανο της Διοίκησης) και κ ζητούσαν την μεταφορά της στο Ναύπλιο και την αφαίρεση από τον τίτλο της αναφοράς
Η τυπογραφία στο νέο ελληνικό κράτος Τεύχος 2| ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2011
Μεσολόγγι, Τυπογραφία Μεσθενέως, 1825.
10
της Διοικήσεως.. Παρέμεινε όργανο της διοικήσεως μέχρι τον Οκτώβριο του 1825 οπότε ξεκίνησε στο Ναύπλιο η έκδοση της Γενικής Εφημερίδας της Ελλάδας, Ελλάδας μετά την έκδοση της οποίας ίας Ο Φίλος του Νόμου συνέχισε να εκδίδεται ως ανεξάρτητη πλέον εφημερίδα, οπότε και αυξήθηκαν τα άρθρα για την παιδεία, την ελευθεροτυπία κ.α.
Η τυπογραφία στο νέο ελληνικό κράτος Τεύχος 2 | ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2011
(5) Εφημερίς των Αθηνών
11
Η "Εφηµερίς των Αθηνών" Αθηνών άρχισε να εκδίδεται στις 20 Αυγούστου του 1824 και συνέχισε µέχρι τις 15 Απριλίου του 1826. Υπόψη ότι η Αθήνα τότε δεν ήταν ακόµα πρωτεύουσα. Την διεύθυνση της εφηµερίδας αυτής είχε ο Γεώργιος Ψύλλας. Ψύλλας Το τυπογραφείο το είχε παραχωρήσει στη δηµογεροντία της Αθήνας ο συνταγµατάρχης Λέστερ Στάνχοουπ (Leicester Stanhope), ο οποίος είχε φέρει µαζί του δύο τυπογραφεία γραφεία και δύο λιθογραφεία, απεσταλµένος από τη Φιλελληνική Εταιρεία του Λονδίνου
Σηµειώνεται ότι η έκδοσή της ξεκίνησε στη Σαλαµίνα. Από το 3οο όµως φύλλο συνέχισε στην Αθήνα. Κυκλοφόρησαν συνολικά 37 φύλλα. (6) Γενική Εφηµερίς της Ελλάδος Το 1825 εκδίδεται στο σ Ναύπλιο µε διευθυντή τον Θεόκλητο Φαρµακίδη η "Γενική Εφηµερίς της Ελλάδος", Ελλάδο που στη συνέχεια µετονοµάστηκε σε "Εφηµερίς της Κυβερνήσεως" και εκδίδεται µέχρι σήµερα.
Η Γενική Εφημερίς της Ελλάδος αποτελεί πολύτιμη πηγή για τη βήμα προς βήμα μελέτη τηςς συγκρότησης της ελληνικής πολιτείας, καθώς στις σελίδες της αποθησαύριζε τις κυβερνητικές, κοινοβουλευτικές και δικαστικές αποφάσεις, ειδήσεις πολιτικού περιεχομένου από το εσωτερικό αλλά και το εξωτερικό μέσω της παρακολούθησης πληθώρας ξένων εφημερίδων, εφημερίδων ιδιωτικές επιστολές και αναφορές προς τη διοίκηση της χώρας, καθώς και άρθρα πολιτικά, φιλολογικά, αρχαιολογικά και ιστορικά.
ο Αναπλιώτης
Τ
ο τέλος του Αγώνα και ο ερχοµός του Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια δηµιούργησαν µεγαλύτερες ανάγκες έντυπου υλικού και νέες συνθήκες παιδείας, που θα διευκολύνουν την ανάπτυξη της τυπογραφίας. Ότι απέµεινε σε άψυχο και έµψυχο υλικό από την επαναστατική περίοδο, αλλά κυρίως η τεχνογνωσία και η επαγγελµατική επάρκεια των τυπογράφων που επέζησαν, επέζησαν αποτέλεσαν τους πυρήνες για τη δηµιουργία τυπογραφικών επιχειρήσεων, επιχειρήσεων που θα καλύψουν τις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας µε τα νέα τυπογραφεία, τυπογραφεία που ιδρύονται στο Ναύπλιο, στην Αίγινα, την Ερµούπολη και κυρίως την Αθήνα Αθήνα. Η Τυπογραφία της ∆ιοικήσεως (1825-1827), Εθνική Τυπογραφία στην Αίγινα και στο Ναύπλιο (1828-1833), 1833), Βασιλικό Τυπογραφείο στην Αίγινα Αίγινα, στο Ναύπλιο και στην Αθήνα (1833-1862), 1862), µε παράλληλη χρήση του ονόµατος ∆ηµόσιο Τυπογραφείο Τυπογραφείο, από το 1844, ιδίως για τα έντυπα της Βουλής, και Εθνικό Τυπογραφείο από το 1862, είναι οι πολλοί τίτλοι και οι έδρες του κρατικού τυπογραφείου, το οποίο, τουλάχιστον στις δύο πρώτες δεκαετίες του ελληνικού κράτους όχι µόνον υπηρέτησε τις ανάγκες της διοίκησης και τα αιτήµατα ιδιωτών για την εκτύπωση ση βιβλίων τους, αλλά και κυβερνητικά προγράµµατα έκδοσης σχολικών βιβλίων. Η παρουσία ακµαίου κρατικού τυπογραφείου, πέρα από τις υπηρεσίες πού προσέφερε µε την έκδοση της επίσηµης εφηµερίδας της Κυβερνήσεως, Κυβερνήσεως ηµιεπίσηµων εφηµερίδων και διοικητικών εντύπων, αναδείχθηκε και κέντρο µαθητείας, παράδειγµα εκσυγχρονιστικών κινήσεων και εισαγωγής νέας τεχνολογίας και τεχνογνωσίας στον χώρο της τυπογραφίας και των γραφικών τεχνών γενικότερα. γενικότερα
ο Αναπλιώτης
ΑΙΓΙΝΑ & ΝΑΥΠΛΙΟ
Σ
την αρχή στην Αίγινα (1828) και µετέπειτα στο Ναύπ Ναύπλιο (1830) η Εθνική Τυπογραφία εκδίδει τη «Γενική Εφηµερίδα»» (1828-1830), (1828 και τυπώνει 40 περίπου βιβλία (1828-1833) ποικίλης ύλης, δύο βιβλία µε τα Πρακτικά των Εθνοσυνελεύσεων, πέντε µε νοµικά κείµενα και δικαστικούς κώδικες, κώδικες δέκα για σχολική χρήση, το εκδοτικό δοτικό πρόγραµµα της Επιτροπής Προπαιδείας, Προπαιδείας (7) για την αλληλοδιδακτική διδασκαλία, διδασκαλία εκδόσεις αρχαίων κειµένων και Βιογραφίες των Ηρώων. (8) Στο Ναύπλιο η Εθνική Τυπογραφία Τυπο τύπωσε τη Γενική Εφηµερίδα (1830-1832), (1830 την Εθνική Εφηµερίδα (1832-1833), (1832 την Εφηµερίδα της Κυβερνήσεως (1833-1834) και το περιοδικό Αθηνά ήτοι Ανάλεκτα Γεωγραφικά, Οικονοµικά και περί Εφευρέσεων του Γεωργίου Χρυσίδη, µε συντάκτη τον Γεώργιο Αινιάν, Αινιάν και µόνο 15 περίπου βιβλία, όσα επέτρεπε «η εις τά τής Κυβερνήσεως ακατάπαυστος ενασχόλησις». Από αυτά ξεχωρίζουν οι πέντε εκδόσεις ποιηµάτων του Αλέξανδρου και του Παναγιώτη Σούτσου και το ποίηµα ∆ήµος και Ελένη Αλέξανδρου Ρίζου Ραγκαβή. (9) Η Εθνική Τυπογραφία το 1834 µεταφέρεται στην Αθήνα. Ε ΙΚΟΝΑ 8 ΕΙΚΟΝΑ 7 ΤΟ ΠΙΕΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟΥ ΣΤΟ ΝΑΥΠΛΙΟ. ΕΘΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ.
Η τυπογραφία στο νέο ελληνικό κράτος Τεύχος 2| ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2011
Α2. Η τυπογραφία στο νέο Ελληνικό κράτος (1828 – 1884)
12
ΝΑΥΠΛΙΟ (1828 – 1879)
Η τυπογραφία στο νέο ελληνικό κράτος Τεύχος 2 | ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2011
Π
13
έρα, όμως, από την κρατική τυπογραφία, στο Ναύπλιο αναπτύχθηκε και η ιδιωτική. Την
πρωτοβουλία για την ίδρυση της πρώτης ιδιωτικής τυπογραφίας φαίνεται να την έχει ο Κωνσταντίνος ∆ηµώδης από τα Γρεβενά, µε την αγγελία που υ κυκλοφόρησε στις 20 'Ιουνίου 1828. Οι προεπαναστατικές σπουδές τους στο Παρίσι και οι τυπογραφικές επιδόσεις τους κατά τη διάρκεια του Αγώνα µνηµονεύονται ως εγγύηση για την επιτυχία της προσπάθειάς τους. Γνωρίζουµε µόνο δύο βιβλία τα οποία τύπωσε (1828): Αριθµητική του ∆ιονυσίου Πύρρου και Περίληψις του Ευαγγελίου του Νεόφυτου Νικητόπουλου. Ο Κ. Κ Τόµπρας το 1829 θα συνεργαστεί µε τον Κωνσταντίνο Ιωαννίδη, Σµυρναίο, και τον Γεώργιο Αθανασιάδη Μελισταγή, Θεσσαλονικέα Μακεδόνα. Από τους δώδεκα τίτλους του συνεταιρικού τυπογραφείου (1829-1833) 33) οι δέκα είναι παραγγελίες εκτυπώσεων. Η τυπογραφία εξέδωσε τη Συλλογή µαθηµάτων ελληνικών εκ διαφόρων συγγραφέων συλλεχθέντων χάpιv της νεολαίας παρά Κωνσταντίνου Κυριαζίδου Τόµπρα, πρώτο βιβλίο της τυπογραφίας, το 1829 και σε δεύτερη έκδοση το 1832. (10) Η τρίτη και µακροβιότερη τυπογραφική συντροφιά του Τόµπρα στο Ναύπλιο ήταν µε τον Κ. Ιωαννίδη και µε την επωνυµία «Ο Κάδµος» (1833). ∆ιατηρήθηκε ως τον θάνατο του Τόµπρα (1846). Ό Ιωαννίδης θα συνεχίσει µόνος του ως τον θάνατο του (1879). Για την περίοδο 1833-1865 1865 γνωρίζουµε ότι το τυπογραφείο στο Ναύπλιο τύπωσε 52 βιβλία και 10 εφηµερίδες: Ανθολογίες, σχολικά βιβλία, λόγοι, ηµερολόγια, ηµερολόγια βιβλία πρακτικών γνώσεων, ακολουθίες, ακολουθίες συγγραφές τοπικών λογίων, νοµικά και κα πολιτικά φυλλάδια και λογοτεχνικά έργα (Λέανδρος του Π. Σούτσου, Βαβυλωνία του ∆. Βυζάντιου, ∆ιάλογοι του Μ. Χουρµούζη). Χουρµούζη Η τυπογραφία διεκπεραίωνε όλες τις τυπογραφικές εργασίες του ∆ήµου
Ναυπλιέων, των άρχων της επαρχίας και του νοµού, λειτουργούσε και ως βιβλιοπωλείο µε παρακαταθήκη βιβλίων βιβλίων, δυνατότητα παραγγελιών και τύπωνε βιβλιοπωλικούς καταλόγους. Οι µαρτυρίες της εποχής δείχνουν ότι το τυπογραφείο ΤόµπραΙωαννίδη είχε γίνει σηµείο αναφοράς της πόλης και της ευρύτερης περιοχής. περιοχής Συνεχίζοντας αυτή την παράδοση, «διαδέχθηκε», από το 1867, το τυπογραφείο Τόµπρα και Ιωαννίδη ο τυπογράφοςβιβλιοπώλης και εκδότης της εφηµερίδας Αργολίς Σωτήριος Ε. Βίγγας, Βίγγας µέλος ενός οικογενειακού δικτύου τυπογράφων – βιβλιοπωλών – εκδοτών εφηµερίδων, στις πρωτεύουσες των νοµών µών Αρκαδίας, Αρκαδίας
Ε ΙΚΟΝΑ 9 Ε ΣΩΤΕΡΙΚΟ ΤΟ ΚΤΙΡΙΟΥ ΒΙΓΓΑ ( ΣΗΜΕΡΑ )
Αργολίδας και Λακωνίας. Ο Σωτήριος και ο Γρηγόριος Βίγγας ήρθαν στο Ναύπλιο στη δεκαετία του 1860 από την Τρίπολη και το 1874 πολιτογραφήθηκαν στο Ναύπλιο αλλάζοντας και επισήµως το επώνυµο τους από Αθανασιάδης σε Βίγγας. Βίγγας Αδελφός τους ήταν ο τυπογράφος της Τρίπολης Ιωάννης Έ . 'Αθανασιάδης Αθανασιάδης, βιβλιοπώλης και εκδότης της εφηµερίδας Τα Τρίκορφα (1861) και της εφηµερίδας Λυκούργος της Σπάρτης (1862-1863). ο Αναπλιώτης
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΣΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α2 Α (7) Νικόλαος Φλογαΐτης, Συνοπτική γραμματική είτε στοιχειώδεις aρχαί της Μουσικής μετά προσαρμογής εις την κιθάραν, Αίγινα, 'Εθνική Τυπογραφία, 1830. Είναι το πρώτο βιβλίο εισαγωγής στην επιστήμη της ευρωπαϊκής παϊκής μουσικής, το όποιο συντάχτηκε με την πεποίθηση «ότι χρεωστούμεν, όπως επράξαμεν και πράττομεν περί των άλλων επιστημών και τεχνών, των οποίων τας πλειοτέρας ευρίσκομεν εις τον πολιτισμένον κόσμον, πολύ πλειοτέρας παρ' ότι ήσαν επί των προγόνων μας, ούτω να πράξωμεν και περί της Μουσικής · να την ανακαλέσωμεν δηλαδή εις την Ελλάδα με την επιστημονικήν μέθοδον και όλας τας λοιπάς αξιόλογους αρετάς της από τον σοφόν κόσμον».
ο Αναπλιώτης
Το βιβλίο είναι αφιερωμένο στον Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια, του οποίου «μία τωνν πρωτίστων φροντίδων είναι η σύστασις σχολείων και η εκπαίδευσις τηςς νεολαίας». Ο Ν. Φλογαϊτης, της, λευκαδίτικης καταγωγής, γεννήθηκε στην Οδησσό το 1799. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και κα με εντολή του Δημητρίου Υψηλάντη τον τ Απρίλιο τού 1821 κατέβηκε στην επαναστατημένη Ελλάδα: « «να ενθουσίασης όλους τους Γραικούς, να ν τους βιάσης να κάμουν ο καθείς, κατά την δύναμίν του, βλάβην εις τον εχθρόν και επανάστασιν εις τον τόπον τους». Υπηρέτησε σε διάφορους τόπους και θέσεις και ήταν εισηγητής για την ίδρυση της «Φιλανθρωπικής Φιλανθρωπικής Εταιρείας» (Ναύπλιο 1824). Από τα χρόνια του Καποδίστρια διορίστηκε στον δικαστικό κλάδο και διέπρεψε ως δικαστικός και μελετητής του δικαίου. Πέθανε το 1867 στη Χαλκίδα.
Η τυπογραφία στο νέο ελληνικό κράτος Τεύχος 2| ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2011
Εκτός από την κρατική τυπογραφία και τις τυπογραφίες Τόµπρα, στο Ναύπλιο λειτούργησαν έξι ακόµη ακόµη, ιδιωτικά τυπογραφεία: Εμμανουήλ Αντωνιάδη (1791(1791 1863) Κ. Ράλλης (1834-1835) 1835) Θ. Κονταξής και Ν. Λουλάκης (1834) Άγγελος και Νικόλαος Αγγελίδης (1834) Ν. Παπαδόπουλος (1835) Γ. Παπαδόπουλος αδόπουλος (1836) Το τυπογραφείο Αντωνιάδη τύπωσε δέκα περίπου βιβλία ιστορικά, σχολικά και λογοτεχνικά και τις εφηµερίδες Ηώς (18301831) και Αθηνά (1832-1834) 1834) του Εµ. Αντωνιάδη. Τα περισσότερα από τα τυπογραφεία του Ναυπλίου θα µεταφερθούν από το 1834 στη νέα πρωτεύουσα, την Αθήνα.
14
(8) Γεώργιος Γαζης, Βιογραφία τών ηρώων Μάρκου Μπότσαρη και Καραϊσκάκη,Αίγινα, Εθνική Τυπογραφία, 1828.
Μέγαρα διέτριψα όλον το 1828 και συνέγραψα την βιογραφίαν Μάρκου Μπότσαρη και Καραϊσκάκη καί ετύπωσα αυτήν ευθύς [...]. Η δε βιογραφία αφιερωθείσα εις τον Κυβερνήτην έλαβεν υποδοχήν ως πρωτοφανές βιβλίον και καλόν, και µε ωφέλησε πολύ εις την υπόληψιν και εις χρήµατα». Το βιβλιαράκι εκτός από τις δύο σύντοµες βιογραφίες περιέχει αποφθέγµατα των δύο ηρώων, δηµηγορία του Μπότσαρη στο στρατόπεδο, την παραµονή της φονικής γι' αυτόν µάχης, επιτάφιο λόγο του Γαζή για τον Αλέξανδρο Υψηλάντη καθώς και επιγράµµατα και «συµβεβηκότα περίεργα περίεργα».
Ρίζος Ραγκαβής, ∆ήµοςκαί Ελένη, Ελένη Ποίηµα, Ναύπλιο, Εθνική Τυπογραφία, 1831.
Η τυπογραφία στο νέο ελληνικό κράτος Τεύχος 2 | ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2011
(9) Αλέξανδρος
15
Από τα πρώτα βιβλία που τυπώθηκαν με σκοπό τη δικαίωση του Αγώνα και τον εθνικό φρονηματισμό: «Γόνοι των αθανάτων της Ελλάδος, / δέξασθε τό βιβλίον, μιμηθήτε αξίως / πατρώων φρονημάτων, δόξης, κατορθωμάτων. / Είθε να ευμοιρήτε τε στο κέντρον της Ελλάδος!». Ο γραμματέας του Καραϊσκάκη, Γεώργιος Γαζής Λελβινακιώτης (1795 (1795-1855) αγωνίστηκε στη στρατιά του Αλέξανδρου Υψηλάντη και σε όλη τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821. Στον κώδικα της βιογραφίας του σημειώνει «περάσαντες εις τό τ εν Μεγάροις στρατόπεδον διορίσθην γραμματεύς από τόν στρατάρχην Δημήτριον Ύψηλάντην [...] εκεί εις
Η πρώτη έκδοση έργου του 'Αλέξανδρου Ρίζου Ραγκαβή (1809-1892), 1892), ενός ροµαντικού ο Αναπλιώτης
ποιήµατος γραµµένου σε απλή γλώσσα. γλώσσα Μια δραµατική ιστορία µε αναφορές στις δυστυχίες της σκλαβιάς.
Συλλογή µαθηµάτων ελληνικών εκ διαφόρων συγγραφέων συλλεχθέντων χάpιv της νεολαίας παρά Κωνσταντίνου Κυριαζίδου Τόµπρα
Η τυπογραφία στο νέο ελληνικό κράτος Τεύχος 2| ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2011
(10)
Πέτρος Σκυλίτσης Οµηρίδης, Συνοπτική Ιστορία τών τριών ναυτικών νήσων Ύδρας, Πετσών καί Ψαρών καθ’ όσον συνέπραξαν υπέρ της 'Ελευθερίας τής Άναγεννηθείσης 'Ελλάδος, Ναύπλιο, Ναύπλιο Τυπογραφία Έµ. Άντωνιάδου, Άντωνιάδου 1831.
(11)
ο Αναπλιώτης
16
Η τυπογραφία στο νέο ελληνικό κράτος Τεύχος 2 | ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2011
Β. Εφημερίδες
17
που εκδόθηκαν στο Ναύπλιο & στο Άργος 1832 - 1900
ο Αναπλιώτης
Ο Αναπλιώτης
Τεύχος 2 Οκτώβριος 2011
ναύπλιο
18
ΕΘΝΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΣ – ΝΑΥΠΛΙΟ – 1832
ΕΘΝΙΚΗ – ΝΑΥΠΛΙΟ – 1834 Εφημερίς Πολιτική, Φιλολογική & Βιομηχανική Διευθυνομένης υπό του Κ. Αντωνιάδου
Τεύχος 2 Οκτώβριος 2011
Ο Αναπλιώτης
19
Τεύχος 2 Οκτώβριος 2011
Ο Αναπλιώτης
20
ΕΠΟΧΗ – ΝΑΥΠΛΙΟ – 1834 L’ Epoque, Εκδίδεται κατά Πέμπτην και Κυριακήν. Εκ της τυπογραφίας Κ. Πάλλη. Υπέυθυνος Συντάκτης Γ.Μ.Βίκης, Ελληνιστί, Γαλλιστί.
ΤΡΙΠΤΟΛΕΜΟΣ – ΝΑΥΠΛΙΟ – 1833 Εφημερίς εκδιδομένη κατά Τετάρτην και Σάββατον
Τεύχος 2 Οκτώβριος 2011
Ο Αναπλιώτης
21
Τεύχος 2 Οκτώβριος 2011
Ο Αναπλιώτης
22
ΧΡΟΝΟΣ – ΝΑΥΠΛΙΟ - 1833
Εφημερίς πολιτική, Φιλολογική και Εμπορική
Ο ΑΡΓΟΣ – ΝΑΥΠΛΙΟ – 1844 Προστασία των Εθνικών Ελευθεριών. Υπεράσπισις του λαού.
Τεύχος 2 Οκτώβριος 2011
Ο Αναπλιώτης
23
Τεύχος 2 Οκτώβριος 2011
Ο Αναπλιώτης
24
ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΩΝ ΚΟΙΝΟΦΕΛΩΝ ΓΝΩΣΕΩΝ ΝΑΥΠΛΙΟ – 1854 Εκδίδεται κατά παν Σάββατο – Εκδόται: Αλέξανδρος Πλατύκας Κωνσταντίνος
Ιωαννίδης
Η ΓΝΩΜΗ – ΝΑΥΠΛΙΟ – 1859 Εφημερίς Πολιτική & Φιλολογική
Τεύχος 2 Οκτώβριος 2011
Ο Αναπλιώτης
25
Τεύχος 2 Οκτώβριος 2011
Ο Αναπλιώτης
26
ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΣ ΕΛΛΗΝ – ΝΑΥΠΛΙΟ – 1862 Εφημερίς των αρχών της πρώτης Φεβρουαρίου
Η ΝΑΥΠΛΙΑ – ΝΑΥΠΛΙΟ – 1864 Εφημερίς Δικαστική, Φιλολογική, Ειδήσεων, Ποικίλων, περιέχουσα νομολογίαν των Εφετείων και του Αρείου Πάγου, Φιλολογικά, Ειδήσεις ενίοτε και άλλα ποικίλα.
Τεύχος 2 Οκτώβριος 2011
Ο Αναπλιώτης
27
Τεύχος 2 Οκτώβριος 2011
Ο Αναπλιώτης
28
ΑΡΓΟΛΙΣ – ΝΑΥΠΛΙΟ – 1865 Εφημερίς του λαού. Εκδιδομένη άπαξ της εβδομάδος
ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΣ – ΝΑΥΠΛΙΟ – 1869 Εκδίδοται δις του μηνός
Τεύχος 2 Οκτώβριος 2011
Ο Αναπλιώτης
29
Τεύχος 2 Οκτώβριος 2011
Ο Αναπλιώτης
30
ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ – ΝΑΥΠΛΙΟ – 1871 Εφημερίς Δικαστική, Φιλολογική και των Ειδήσεων
ΑΡΓΟΛΙΣ – ΝΑΥΠΛΙΟ – 1874 Εφημερίς Πολιτική, Φιλολογική και των Ειδήσεων
Τεύχος 2 Οκτώβριος 2011
Ο Αναπλιώτης
31
Τεύχος 2 Οκτώβριος 2011
Ο Αναπλιώτης
32
ΜΕΛΠΟΜΕΝΗ – ΝΑΥΠΛΙΟ – 1877 Εφημερίς προστατεύουσα τους αδικουμένους & στηλιτεύουσα τους καταχραστάς. Εκδίδεται άπαξ της εβδομάδος επί του παρόντος. Συντάκτης: Λ. Λεονάρδος
ΕΥΘΥΝΗ – ΝΑΥΠΛΙΟ – 1877
Τεύχος 2 Οκτώβριος 2011
Ο Αναπλιώτης
Εφημερίς Πολιτική & των Ειδήσεων
33
Τεύχος 2 Οκτώβριος 2011
Ο Αναπλιώτης
ΠΡΟΟΔΟΣ – ΝΑΥΠΛΙΟ – 1884 Εφημερίς Πολιτική αρχών Φιλελευθέρων Συντάκτης: Χρ. Αναγνωστόπουλος
34
ΝΑΥΠΛΙΟΝ – ΝΑΥΠΛΙΟ – 1886 Εκδίδοται άπαξ της εβδομάδος
Τεύχος 2 Οκτώβριος 2011
Ο Αναπλιώτης
35
Τεύχος 2 Οκτώβριος 2011
Ο Αναπλιώτης
36
ΠΡΟΝΟΙΑ – ΝΑΥΠΛΙΟ- 1889 Εκδίδοται άπαξ καθ’ εβδομάδα Διευθυντής: Ιωαν. Κ. Υψηλάντης
ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΣ – ΝΑΥΠΛΙΟ -1890 Διευθυντής: Σπυρίδων Γιαννόπουλος (Δικηγόρος)
Τεύχος 2 Οκτώβριος 2011
Ο Αναπλιώτης
37
Ο Αναπλιώτης
Τεύχος 2 Οκτώβριος 2011
άργος
38
ΔΑΝΑΟΣ – ΑΡΓΟΣ – 1883 Εφημερίς του λαού. Εκδίδοται άπαξ της εβδομάδος. Εκδότης - Διευθυντής: Ιωάννης Κ. Υψηλάντης
ΕΥΘΥΝΗ – ΑΡΓΟΣ - 1883 Εφημερίς Πολιτική, Φιλολογική και των Ειδήσεων. Εκδίδοται άπαξ της εβδομάδος
Τεύχος 2 Οκτώβριος 2011
Ο Αναπλιώτης
39
Τεύχος 2 Οκτώβριος 2011
Ο Αναπλιώτης
40
ΕΡΑΣΙΝΟΣ – ΑΡΓΟΣ – 1885 Εφημερίς Πολιτική και των Ειδήσεων. Εκδίδεται άπαξ της εβδομάδος. Συντάκτης: Γεώργιος Ν. Λίγδας
ΑΡΓΟΣ – ΑΡΓΟΣ – 1885 Εκδίδοται άπαξ καθ’ εβδομάδα Συντάκτης: Δημήτριος Κ. Βαρδουνιώτης
Τεύχος 2 Οκτώβριος 2011
Ο Αναπλιώτης
41
Τεύχος 2 Οκτώβριος 2011
Ο Αναπλιώτης
42
ΑΓΑΜΕΜΝΩΝ – ΑΡΓΟΣ – 1888 Εφημερίς Πολιτική και Δικαστική, Εκδίδεται άπαξ της εβδομάδος. Διευθυντής: Ανάργυρος Κ. Τημελής
Παράρτημα στο Β1
Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΕΠΟΧΗ ΝΑΥΠΛΙΟ 1834 – 1835
Η συνδρομή ήταν 8 δίστηλα το χρόνο για το εσωτερικό και 9 δίστηλα για το εξωτερικό. Σύμφωνα με την ανακοίνωση της εφημερίδας, «αι συνδρομαί γίνονται εν Ναυπλίω εις το τυπογραφείον του Ερμού, εντός του Κράτους εις τους επιστάτας των Ταχυδρομείων και εκτός εις τους κ.κ. Προξένους της Ελλάδος». Αριθμό ή ονόματα συνδρομητών δεν έχουμε. Είναι σίγουρο πως η Εποχή ποχή έφθανε στην Ανδρίτσαινα και τις Κυκλάδες, όπως μας πληροφορεί δηκτικά ο Σωτήρ (άλλη άλλη εφημερίδα της εποχής) ενώ σε απάντηση του η Εποχή βεβαιώνει ότι φύλλα της αποστέλλονταν σε ολόκληρη την Πελοπόννησο.
ΥΛΗ Η ύλη της είναι χωρισμένη σε τρεις ενότητες: το κύριο άρθρο, τις εξωτερικές και τις εσωτερικές ειδήσεις. Σε πολλά φύλλα δημοσιεύονται επίσης επιστολές αναγνωστών – συνδρομητών, ενώ μια στήλη που τείνει να γίνει μόνιμη για ένα διάστημα καλύπτουν οι «υποθετικοί διάλογοι», χρονογραφήματα, θα λέγαμε, σε σ διαλογική μορφή.
Η τυπογραφία στο νέο ελληνικό κράτος Τεύχος 2 | ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2011
•
43
ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ Το πρώτο φύλλο της Εποχής κυκλοφόρησε στο Ναύπλιο, με ημερομηνία 27 Σεπτεμβρίου / 9 Οκτωβρίου 1834, εγκαινιάζοντας την (βραχύχρονη) έκδοση μιας ακόμη εφημερίδας τα πρώτα χρόνια της συγκρότησης του νεοελληνικού κράτους. •
Η Εποχή κυκλοφορούσε κάθε Πέμπτη και Κυριακή. Ήταν τετρασέλιδη και είχε διαστάσεις 42Χ29,5 εκ. στην ελληνική και γαλλική γλώσσα.
Μόνιμο αντικείμενο σχολιασμού αποτελεί η οργάνωση του στρατού. Η Εποχή ανοίγει τις στήλες της στους παραπονούμενους Έλληνες στρατιωτικούς «δια να γνωρίση η Κυβέρνησις το πνεύμα και τας διαθέσεις του Έθνους». Οι Έλληνες αξιωματικοί παραπονούνται, ονούνται, γιατί έχουν παραμεριστεί από τους Βαυαρούς και βρίσκονται σε κακή οικονομική κατάσταση, αν και οι πιο πολλοί από αυτούς είχαν λάβει μέρος στον πόλεμο της Ανεξαρτησίας. Πολλές εσωτερικές ειδήσεις αναφέρονται στις προαγωγές στρατιωτικών ή στις δίκες δίκε και στις καταδίκες τους.
•
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ & ΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ
ο Αναπλιώτης
Η Εποχή αναγνωρίζει ως υπέρτατη αρχή τον βασιλέα. Στην αρχή η στάση της είναι συγκρατημένη απέναντι στην Αντιβασιλεία. Με τον καιρό γίνεται πιο απαιτητική, αλλά πάντα μέσα στα πλαίσια του σεβασμού προς τον «κηδεμόνα της Κυβερνήσεως νούν». Τα βέλη της στρέφονται προς το «ενεστώς Υπουργείον». Μόλο που οι υπουργοί είχαν στην πραγματικότητα πολύ περιορισμένες εξουσίες, σ’ αυτούς αποδίδει η Εποχή σχεδόν εξ ολοκλήρου την ευθύνη για τη δυστυχία του τόπου. Την περίοδο που κυκλοφορεί η Εποχή, επικεφαλής του «Υπουργείου» είναι ο Κωλέττης και μέλη του επιφανή στελέχη του γαλλικού κόμματος.
ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ Ο πολιτικός προσανατολισμός της Εποχής είναι δύσκολο να προσδιοριστεί. Αν για τις άλλες εφημερίδες της περιόδου εκείνης έχουμε αρκετές πληροφορίες, με βάση τις οποίες θα μπορούσαμε να υποθέσουμε το στίγμα τους, για την Εποχή οι ειδήσεις είναι εξαιρετικά λίγες. •
Ο συντάκτης της επανειλημμένως τονίζει ότι η εφημερίδα του δεν είναι όργανο κανενός κόμματος. Κατά τη γνώμη όμως των άλλων εφημερίδων, η Εποχή είναι φιλοκαποδιστριακή. ο Αναπλιώτης
ΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ Θέση χαρακτηριστική της Εποχής είναι ότι τη διακυβέρνηση πρέπει να αναλάβουν νέοι και μορφωμένοι άνθρωποι. •
Κατά την Εποχή δεν είναι μόνο οι αρχηγοί των κομμάτων και το «Υπουργείον» εδώ επισημαίνεται η πολιτική της αντίθεση με την Κυβέρνηση ως αποτελούμενη από μέλη ενός συγκεκριμένου κόμματος – αλλά και «το πλήθος των παρασίτων και των μισθωτών» που τους ακολουθούν. Θεωρεί ότι η γενεσιουργός αιτία των φατριών είναι τα μεμονωμένα συμφέροντα, γι’ αυτό και αποβαίνουν εξαιρετικώς επιβλαβείς για ένα έθνος, που έχει ακόμα «εντελείς θεσμοθεσίας» και «νομίμως διαμεριζομένην Κυβέρνησιν». Η Εποχή καταδικάζει κατηγορηματικά την ύπαρξη των φατριών. Αξιοσημείωτη είναι ακόμη η θέση της για το Σύνταγμα. «Ούτω το Σύνταγμα και η μέλλουσα της Ελλάδος ευδαιμονία στερεούται επί ακλονήτων βάσεων, άνευ τούτου παν Σύνταγμα θέλει είσθαι αντικείμενον πολύτιμον εμπεπιστευμένον εις νηπίων χείρας». Η στάση της Εποχής απέναντι στα γεγονότα της Μεσσηνίας και της Γορτυνίας είναι καταρχήν μετριοπαθής. Πίστευε ότι οι επαναστάτες έπρεπε τουλάχιστον να περιμένουν τα αποτελέσματα της αλλαγής στην Αντιβασιλεία. Αργότερα γίνεται πιο σκληρή αλλά ζητάει την απονομή της δικαιοσύνης και κρίνει τους πρωταιτίους άξιους του οίκτου μάλλον παρά της οργής της Κυβέρνησης. Απαραίτητη θεωρείται εξ’ άλλου η διανομή των εθνικών γαιών στους ακτήμονες. Τέλος συνιστάται η λελογισμένη χρήση του δανείου που οι Δυνάμεις χορήγησαν στην Ελλάδα. Η Εποχή είναι αντίθετη προς το χωρισμό της Ελληνικής Εκκλησίας από το Πατριαρχείο. Δεν παραλείπει, επίσης, να
Η τυπογραφία στο νέο ελληνικό κράτος Τεύχος 2| ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2011
Η Εποχή εκδίδεται κατά τη δεύτερη περίοδο της Αντιβασιλείας, περίοδο ιδιαιτέρως ταραγμένη, καθώς χαρακτηρίζεται από τη διαμάχη του προέδρου της Αντιβασιλείας Άρμανσμπέργκ και του υπουργού των Εσωτερικών Ι. Κωλέττη. Ο Άρμανσμπεργκ έχει ήδη παραμερίσει τα άλλα μέλη της Αντιβασιλείας και στην προσπάθειά του α ισχυροποιήσει την θέση του παύει να υποστηρίζει το γαλλικό κόμμα, που τον πρώτο καιρό ενισχυόταν από τους Βαυαρούς. Το πολιτικό αυτό πλαίσιο, έτσι αδρά χαραγμένο, επιτρέπει να κατανοήσουμε καλλίτερα τις θέσεις της Εποχής.
44
σχολιάσει τη μεταφορά της πρωτεύουσας στην Αθήνα, χαρακτηρίζοντας την άκαιρη και επιζήμια για το Ναύπλιο.
ΔΙΑΚΟΠΗ ΕΚΔΟΣΗΣ Η εφημερίδα αν και προσπαθεί να κρατήσει μια πολιτική γραμμή ουδέτερη και ορθολογική εντούτοις εκφράζει απόψεις που πλησιάζουν αυτές του Καποδιστριακού κόμματος. Το οποίο έχει ασφαλώς πάψει να έχει απτό πολιτικό αντίκρυσμα. Το κόμμα των Ναπαίων είναι ουσιαστικά διαλυμένο αυτήν την περίοδο. •
Η τυπογραφία στο νέο ελληνικό κράτος Τεύχος 2 | ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2011
Έτσι η Εποχή, όντας στην πραγματικότητα έξω από το πολιτικό παιχνίδι, έχει τη δυνατότητα και την ψυχραιμία να παρατηρεί και να σχολιάζει «αντικειμενικά» τα γεγονότα. Και να διεκδικεί αυτήν την «αντικειμενικότητα» ως στοιχείο της σωστής δημοσιογραφίας.
45
Η στάση της αυτή ίσως της στοίχισε βραχύχρονη κυκλοφορία και περιορισμένη απήχηση σε συνθήκες ιδιαιτέρως οξυμένων αντιθέσεων. Η εφημερίδα διακόπτει την έκδοσή της για οικονομικούς λόγους στις 21 Μαρτίου / 2 Απριλίου 1835, αφού κυκλοφόρησαν 47 φύλλα.
•
Η εφημερίδα ΕΠΟΧΗ – Ναύπλιο 1834 – 1835 ΤΟΝΙΑ ΚΙΟΥΣΟΠΟΥΛΟΥ
ο Αναπλιώτης
Κτίρια που στέγασαν Τυπογραφεία στη πόλη του Ναυπλίου
ΕΝΕΤΙΚΟ ΚΤΗΡΙΟ, ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΕΩΣ
Σ
τα νότια της μητρόπολης του Αγίου Γεωργίου σώζεται σε ερειπωμένη κατάσταση ένα μοναδικό διώροφο ενετικό κτίριο.
Το κτίριο αυτό σε σχήμα Γ είναι μεταγενέστερο της εκκλησίας του Αγ. Γεωργίου και χρονολογείται στη Β’ Ενετοκρατία (1686 – 1715).
Η τυπογραφία στο νέο Ελληνικό Κράτος – Τεύχος 2 | ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2011
Η αρχική του χρήση δεν μας είναι απόλυτα γνωστή. Ο μικρός πληθυσμός της πόλης του τ Ναυπλίου, εκείνη την εποχή, δεν ενισχύει την άποψη ότι πρόκειται για Λόντζια. Πιθανότερη θεωρείται η άποψη ότι κτίσθηκε από τους Ενετούς ως Ενετική Σκουόλα, δηλαδή ως κτίριο αδελφότητας, κομπανίας, όπου συγκεντρώνονταν οι αξιωματούχοι, οι έμποροι και η ανώτερη τάξη της πόλης.
47
Το κτήριο εικονίζεται σ’ ένα σχέδιο με μολύβι του αρχιτέκτονα Leon von Klenze, Klenze το 1834 μαζί με την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου και τα βορειότερα κτίρια της εκκλησίας. Στα χρόνια της Β’ Τουρκοκρατίας 1715 – 1821 το ενετικό κτίριο χρησιμοποιήθηκε ως λατρευτικό κτίριο, τεκές, των αιρετικών Μπεκτασήδων και συνυπήρχε με το διπλανό μουσουλμανικό τζαμί (Άγιο Γεώργιο).
Μετά την απελευθέρωση το κτίριο χρησιμοποιήθηκε ως στρατώνας χωροφυλακής και μερικοί χώροι χρησιμοποιήθηκαν κατά καιρούς ως σχολείο της πόλης. Στο κτίριο αυτό στεγάστηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση το 1825 το «Τυπογραφείο της Διοικήσεως» με διευθυντή τον Παύλο Πατρίκιο, ο οποίος φρόντισε μαζί με τον Αστυνόμο και βρήκε οίκημα «αρμόδιον δια την σύστασιν της ρηθείσης τυπογραφείας, κείμενον πλησίον του Υπουργείου των Εσωτερικών». Από τον Σεπτέμβριο του 1825 αποφασίστηκε η έκδοση της «Γενικής Εφημερίδας της Ελλάδας» με εφημεριδογράφο τον Θεόκλητο Φαρμακίδη. Την εποχή αυτή έφθασε στο Ναύπλιο και ένα καινούριο αγγλικό πιεστήριο των μηχανουργείων Τέϊλορ-Μαρτινό. Η τυπογραφία της Διοικήσεως διέθετε τρία τυπογραφεία και από την εποχή αυτή (1825) άρχισαν να τυπώνονται και διάφορα άλλα βιβλία.
Ενδιαφέρουσα είναι και η άποψη της «Άλλης Πρότασης» που προτείνει να υπάρχει ένα δίκτυο κτιρίων που θα αποτελούν ένα ανοικτό μουσείο της πόλης μας. Στο δίκτυο για το Μουσείο πόλης, κτήρια που θα μπορούσαν να στεγάσουν διαφορετικές ενότητες της ιστορία είναι το Τελωνείο (με την ιστορία της Θάλασσας και του λιμανιού), το κτήριο που γεννήθηκε το Α. Τερζάκης στην οδό Τερζάκη με θέμα τους λογοτέχνες της πόλης και τη δημιουργία τους και το παλαιό χαμάμ απέναντι από τον Αγ Σπυρίδωνα με θέμα τα σημαντικά υδραυλικά έργα της πόλης (βρύσες, αποχέτευση ενετική, δεξαμενές, δίκτυα νερού κ.λπ). Το εσωτερικό του ενετικού
κτηρίου στον Αγ. Γεώργιο όταν δεν ήταν ερείπιο και λειτουργούσε σαν σχολείο.
ο
Αναπλιώτης
Η τυπογραφία στο νέο Ελληνικό Κράτος – Τεύχος 2 | ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2011
Για το ενετικό κτίριο στο Ναύπλιο όπου σύμφωνα με τα προηγούμενα πρωτολειτούργησε το πρώτο «Τυπογραφείο της Διοικήσεως» στα χρόνια της Επανάστασης και επί Καποδίστρια το πρώτο τυπογραφείο του ελεύθερου Ελληνικού Κράτους, ο Δήμος Ναυπλίου σε συνεργασία με το Ε.Μ.Π. έχει ήδη εκπονήσει μελέτη αναπαλαίωσης, με σκοπό να στεγασθεί σε αυτό το «Μουσείο της πόλεως του Ναυπλίου».
48
ΚΤΙΡΙΟ ΒΙΓΓΑ Το κτίριο Βίγγα είναι κτισμένο στη βόρεια πλευρά της Πλατείας Συντάγματος, στην καρδιά του Ναυπλίου και ανήκε στο Σωτήρη Ευαγγέλου Βίγγα. Σε μια μαρμάρινη επιγραφή πάνω από την κεντρική εξώθυρα αναγράφονται τα αρχικά του ιδιοκτήτη, καθώς και η ημερομηνία ανέγερσης του κτιρίου, η οποία είναι το 1878. Θεωρείται ένα από τα πιο χαρακτηριστικά δείγματα του ακμαίου νεοκλασικισμού στο Ναύπλιο. Αποτελείται από υπόγειο, ισόγειο και τρεις ορόφους και ανήκει στον τύπο της διπλοκατοικίας, όπου κάθε όροφος αποτελεί και ξεχωριστή κατοικία. Μέσα από δύο ξύλινα κλιμακοστάσια πραγματοποιείται η πρόσβαση στα δύο ξεχωριστά διαμερίσματα. Στο ισόγειο υπήρχε τυπογραφείο του ιδιοκτήτη και εκδιδόταν η τοπική εφημερίδα |»ΑΡΓΟΛΙΣ».
Η τυπογραφία στο νέο Ελληνικό Κράτος – Τεύχος 2 | ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2011
Στο κτίριο βρέθηκαν και δύο παλιές τυπογραφικές μηχανές του 1830, κατά σκευασμένες στο Λονδίνο. Πρόκειται για γερές μεταλλικές κατασκευές όπου στηρίζονται σε τέσσερα πόδια διαμορφωμένα σε λεοντοπόδαρα.
49
Το κτίριο το 1936 πραγματοποιούνται εργασίες συντήρησης. Κατά τη διάρκεια της ιταλικής κατοχής μετατρέπεται σε γραφεία της Ιταλικής Αστυνομίας. Μεταπολεμικά στεγάστηκαν οικογένειες προσφύγων από διαφορετικές πόλεις της Πελοποννήσου, ενώ το ισόγειο νοικιαζόταν, κυρίως σε καταστήματα ειδών λαϊκής τέχνης. Στο κτίριο γίνεται αναγκαστική απαλλοτρίωση για αρχαιολογικούς σκοπούς από το Υπουργείο Πολιτισμού. Μέχρι σήμερα παραμένει χωρίς χρήση, με έντονα σημάδια φθοράς τόσο στο εσωτερικό του, όσο και στο εξωτερικό του.
Η καλύτερη προϋπόθεση για τη συντήρηση και διατήρηση ενός ιστορικού κτιρίου είναι η επανάχρησή του. Το κτίριο Βίγγα ανήκει πλέον στο Υπουργείο Πολιτισμού και η νέα του χρήση είναι να υποδεχτεί τα γραφεία της Δ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΤΥΠΟΓΡΑΦΙΑΣ ΣΤΗ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ 1821 (ΕΛΛΗ ΔΡΟΥΛΙΑ-ΜΗΤΡΑΚΟΥ, ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ ΣΚΛΑΒΕΝΙΤΗΣ) Η ΤΥΠΟΓΡΑΦΙΑ ΣΤΟ ΝΕΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ (ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ ΣΚΛΑΒΕΝΙΤΗΣ) Η εφημερίδα ΕΠΟΧΗ – Ναύπλιο 1834 – 1835 ΤΟΝΙΑ ΚΙΟΥΣΟΠΟΥΛΟΥ ΤΟ ΝΑΥΠΛΙΟ ΕΠΤΑ ΗΜΕΡΕΣ - ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΝΑΥΠΛΙΟ: ΤΟ ΕΝΕΤΙΚΟ ΚΤΙΡΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΕΩΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΙΤΕΡΟΣ, ΝΑΥΠΛΙΑΚΑ ΑΝΑΛΕΚΤΑ VI ΤΟ ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΟ ΚΤΙΡΙΟ ΒΙΓΓΑ ΣΤΟ ΝΑΥΠΛΙΟ
Η τυπογραφία στο νέο Ελληνικό Κράτος – Τεύχος 2 | ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2011
ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΤΟΓΙΑ, ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΝΑΥΔΕΤΟ -6-
ο
Αναπλιώτης
50
Τ ΕΥΧΟΣ 1 Α ΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΠΑΛΑΜΗΔΙ
Η τυπογραφία στο νέο ελληνικό κράτος Τεύχος 2 | ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2011
Τ ΕΥΧΟΣ 2 Η ΤΥΠΟΓΡΑΦΙΑ ΣΤΟ ΝΕΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ
Ο Αναπλιώτης Ένα περιοδικό ιστορίας & πολιτισµού για τη πόλη του Ναυπλίου
51
HTTP://WWW.CITYOFNAFPLIO.COM/
ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2011 Σύνταξη από: sxoliastis
Αναπλιώτης
ο Αναπλιώτης